Sygn. akt: KIO 2439/18
WYROK
z dnia 7 grudnia 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Katarzyna Odrzywolska
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 grudnia 2018 r. w Warszawie
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 26 listopada 2018 r. przez wykonawcę:
Farmacol
– Logistyka Sp. z o.o. 40-431 Katowice, ul. Szopienicka 77
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Wojewódzki Szpital dla Nerwowo
i Psychicznie Chorych w
Lubiążu 56-100 Lubiąż, ul. Mickiewicza 1
przy udziale wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A.
Farmada Transport Sp. z o.o. 87-
100 Toruń, ul. Szosa Bydgoska 58, zgłaszających swoje
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności oceny ofert
i wyboru oferty najkorzystniejszej dla części pierwszej zamówienia (Pakiet nr 1) oraz
powtórzenie czynności badania i oceny ofert, zgodnie z postanowieniami Specyfikacji
Istotnych Warunków Zamówienia oraz odrzucenie oferty złożonej przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A., Farmada Transport
Sp. z o.o. 87-
100 Toruń, ul. Szosa Bydgoska 58 z postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego w części pierwszej (Pakiet nr 1), na podstawie art. 89 ust. 1 pkt
ustawy Prawo zamówień publicznych;
kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Wojewódzki Szpital dla Nerwowo
i Psychicznie Chorych w Lubiążu 56-100 Lubiąż, ul. Mickiewicza 1 i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego:
Farmacol
– Logistyka Sp. z o.o. 40-431 Katowice, ul. Szopienicka 77, tytułem wpisu
od odwołania;
2.2. zasądza od zamawiającego: Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie
Chorych w Lubiążu 56-100 Lubiąż, ul. Mickiewicza 1 na rzecz Odwołującego:
Farmacol
– Logistyka Sp. z o.o. 40-431 Katowice, ul. Szopienicka 77 kwotę 11 100 zł
00 gr
(słownie: jedenaście tysięcy sto złotych zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz koszty
wynagrodzenia pełnomocnika;
3. Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego we Wrocławiu.
Przewodniczący: ...…………………………
Sygn. akt: KIO 2439/18
U z a s a d n i e n i e
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, prowadzone w trybie przetargu
nieograniczonego na dostawę leków (dalej „Postępowanie” lub „Zamówienie”) zostało
wszczęte ogłoszeniem w Biuletynie Zamówień Publicznych pod numerem 630763-N-2018
z dnia
2 października 2018 r. przez Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie
Chorych w Lubiążu 56-100 Lubiąż, ul. Mickiewicza 1 (zwany dalej: „zamawiającym”).
Zamawiający dokonał podziału zamówienia na trzy pakiety (części).
W dniu 21 listopada 2018 r. zamawiający dokonał wyboru oferty najkorzystniejszej
w części obejmującej zamówienie dla pakietu nr 1 oraz przekazał informację wykonawcom.
W dniu 26 listopada 2018 r. wykonawca Farmacol
– Logistyka Sp. z o.o. 40-431
Katowice, ul. Szopienicka 77
zwany dalej „odwołującym”, działając na podstawie art 182
ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2018
r., poz. 1986)
– dalej „ustawa Pzp”, w zw. z art. 179 ustawy Pzp, wniósł odwołanie od
niezgodnej z przepisami ustawy Pzp czynności zamawiającego polegającej na braku
odrzucenia oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Neuca
S.A. i Farmada Transport Sp. z o.o. Toruń, ul. Szosa Bydgoska 58 w przedmiotowym
postępowaniu, jako niezgodnej z treścią Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej
„SIWZ”).
Zamawiającemu zarzucił naruszenie:
art. 7 ust. 1 ustawy Pzp poprzez nierówne traktowanie wykonawców;
2. art. 87 ust. 2 pkt 3 ust
awy Pzp i pozostającego z nim w związku art. 89 ust. 1 pkt. 2
ustawy Pzp, poprzez niezasadne poprawienie oferty w zakresie pakietu nr 1
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A. i Farmada
Transport Sp. z o.o. i zaniechanie cz
ynności zamawiającego polegającej na odrzuceniu
oferty w zakresie pakietu nr 1 złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia: Neuca S.A. i Farmada Transport Sp. z o.o. w przedmiotowym
postępowaniu, jako niezgodnej z treścią SIWZ.
Wskazując na powyższe wniósł o nakazanie zamawiającemu:
unieważnienia wyboru oferty najkorzystniejszej w zakresie Pakietu nr 1;
dokonania czynności polegającej na odrzuceniu oferty w zakresie Pakietu nr 1 złożonej
przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A.
i Farmada Transport Sp. z o.o. w przedmiotowym postępowaniu, jako niezgodnej
z treścią SIWZ;
powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty odwołującego.
Podnos
ząc powyższe odwołujący wskazał, że zamawiający dokonując ponownego
badania ofert stwierdził, że w ofercie złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia: Neuca S.A. i Farmada Transport Sp. z o.o. zaoferowano,
w Pakiecie nr 1 w poz. 448 Syrop Prawoślazowy zamiast Syropu Sosnowego złożonego.
Zamawiający uznał, że Syrop Prawoślazowy nie jest zamiennikiem Syropu Sosnowego
złożonego. Po szczegółowej analizie oferty, wyjaśnień i zapisów SIWZ, zamawiający uznał
zaoferowanie leku w poz. 448 za inną omyłkę polegającą na niezgodności oferty z SIWZ,
niepowodującą istotnych zmian w treści oferty i postanowił, na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3)
ustawy Pzp, poprawić tę omyłkę poprzez wykreślenie w ofercie tego wykonawcy,
w załączniku do oferty nr 2 - Spis leków, w Pakiecie 1, leku zaoferowanego w poz. 448: SIR.
PRAWOŚLAZOWY 125G ALTHAEAE /HASCO. W związku z wykreśleniem zaoferowanego
leku w poz. 448, uległy zmianie wartości netto i brutto oferty i tak: wartość netto w miejsce
kwoty 634 630,05 zł wpisano: 634 045,05 zł.; wartość brutto w miejsce kwoty 685 836,72 zł
wpisano: 685 203,72 zł.
Dalej zamawiający wyjaśnił, że zgodnie z zasadami określonymi w SIWZ,
zamawiający dopuścił braki w ofercie wynoszące maksymalnie 5% wszystkich pozycji leków,
czyli wykonawca mógł nie zaoferować 25 z 516 poz. leków. Po poprawieniu omyłki oferta
zawiera 515 pozycji
zaoferowanych leków, czyli brak dotyczy jednej pozycji, co stanowi mniej
niż 0,2% wszystkich pozycji leków. Wartość wykreślonej pozycji wynosi mniej niż 0,001
wartości brutto całej oferty. W ocenie zamawiającego zmiany w ofercie są więc nieistotne, nie
mają wpływu na miejsce oferty w rankingu, oferta po poprawieniu omyłki nadal spełnia
oczekiwania zamawiającego.
Odwołujący wskazywał, że nie zgadza się z wynikami oceny ofert w zakresie Pakietu
nr 1 i podnosi
ł, odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, że podstawowymi
zasadami polskiego systemu prawa zamówień publicznych są: zasada uczciwej konkurencji
oraz równego traktowania wykonawców. Zgodnie z cytowanym przepisem zamawiający,
na każdym etapie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, jest zobligowany
do sprawiedliwego traktowania uczestników postępowania, bez stosowania jakichkolwiek
przywilejów, a także bez środków dyskryminujących. Zamawiający nie może tworzyć
i wprowadzać nieuzasadnionych barier ograniczających prawo oferentów do wzięcia udziału
w przetargu, nie może również działać w sposób, który będzie eliminować z udziału
w postępowaniu określonej grupy wykonawców albo też stwarzać określonej grupie
uprzywilejowanej pozycji.
Oferta
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A.
i Farmada Transport Sp. z o.o.
w przedmiotowym postępowaniu pomimo, iż nie odpowiada
treści SIWZ nie została odrzucona. Zamiast odrzucenia zamawiający uznał zaoferowanie
leku w poz. 448 za inną omyłkę polegającą na niezgodności oferty z SIWZ, niepowodującą
istotnych zmian w treści oferty i postanowił na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp,
poprawić tę omyłkę poprzez wykreślenie tej pozycji w ofercie złożonej przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A. i Farmada Transport
Sp. z o.o. z
amawiający jest zobligowany do sprawiedliwego traktowania uczestników
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego zarówno w fazie przygotowania,
jak i przeprowadzenia postępowania. Taka zasada nie została zachowana przez
z
amawiającego.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp i pozostającego
z nim w związku art. 89 ust. 1 pkt. 2 ustawy Pzp, odwołujący podnosił, że w pakiecie nr 1
pozycja 448 z
amawiający wymagał zaoferowania syropu sosnowego złożonego 125g.
Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A. i Farmada
Transport Sp. z o.o. zaoferowali w pakiecie nr 1, w tej pozycji Syrop
Prawoślazowy 125g,
który nie spełnia wymogu SIWZ w zakresie wskazań. Również i sam zamawiający podczas
ponownego badania ofert stwierdził, że Syrop Prawoślazowy nie jest zamiennikiem Syropu
Sosnowego złożonego. Jest to okoliczność bezsporna i znajduje potwierdzenie
w uzasadnieniu zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 21 listopada 2018
roku.
W związku z powyższym oferta wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Neuca S.A. i Farmada Transport Sp. z o.o. winna zostać odrzucona jako
niezgodna z zapisami SIWZ. Przepis art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp ma bowiem charakter
obligatoryjny, co oznacza, że zaistnienie przesłanki w nim wymienionej, tj. niezgodności
treści oferty z treścią SIWZ, musi skutkować odrzuceniem oferty. Odrzucenie oferty jest
konsekwencją czynności zamawiającego, polegającej na badaniu i ocenie złożonych ofert
z treścią SIWZ. Z kolei stosownie do brzmienia art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp zamawiający
jest zobowiązany do odrzucenia oferty, jeżeli jej treść nie odpowiada treści SIWZ Treść oferty
jest niezgodna z treścią SIWZ w szczególności wówczas, gdy Wykonawca oferuje
z
amawiającemu przedmiot inny niż przedmiot zamówienia opisany w SIWZ, w tym nie
spełniający określonych przez zamawiającego wymagań i parametrów technicznych.
Tymczasem zamawiający uznał zaoferowanie leku w poz. 448 za inną omyłkę, polegającą
na niezgodności oferty z SIWZ, niepowodującą istotnych zmian w jej treści i postanowił
na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp
, poprawić tę omyłkę poprzez wykreślenie jednej
pozycji
w ofercie złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Neuca S.A. i Farmada Transport Sp. z o.o.
Pozycja 12 pkt. 5 SIWZ zawiera jedynie sposób obliczenia ceny oferty. Stanowi on, że
w przy
padku braku w ofercie w Pakiecie nr 1 pojedynczych pozycji leków/ brak nie może
przekraczać 5% ogólnej ilości/ do porównania ceny oferty będziemy brali pod uwagę
najwyższe ceny brakujących leków zaoferowane przez innych wykonawców. Na podstawie
takiego zapisu
nie można uznać, że lek nie został zaoferowany. SIWZ wyraźnie określa, że
zapis ten znajduje zastosowanie tylko „w przypadku braku w ofercie”, a takich braków w
ofercie
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A. i
Farmada Transport Sp. z o.o.
nie było, gdyż produkt został zaoferowany. Taka ingerencja w
treść oferty wykonawcy jest nieuprawniona, biorąc pod uwagę zapis art. 87 ust. 2 ustawy
Pzp
, który zawiera szczegółowe regulację dotyczące poprawiania przez zamawiającego
omy
łek występujących w ofercie. Zgodnie z tym przepisem zamawiający poprawia w ofercie:
(i)
oczywiste omyłki pisarskie; (ii) oczywiste omyłki rachunkowe, z uwzględnieniem
konsekwencji rachunkowych dokonanych poprawek; (iii)
inne omyłki polegające na
niezgodno
ści oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, niepowodujące
istotnych zmian w treści oferty, - niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego
oferta została poprawiona. Dostrzeżenia wymaga, że z przepisu art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy
Pzp wyn
ika obowiązek zamawiającego poprawienia omyłek polegających na niezgodności
treści oferty z treścią SIWZ, jeżeli nie powodują one istotnych zmian w treści oferty. Lege non
distinguente
art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp nie wskazuje o jakie może chodzić tutaj omyłki,
więc mogą wchodzić tutaj w grę wszelkie niezamierzone błahe pomyłki, niedopatrzenia, błędy
niezamierzone, opuszczenia, drobne różnice nie będące świadomym pominięciem
określonych przez SIWZ wymogów. Szczególny charakter tego przepisu wskazuje, że jego
stosowanie musi mieć pewne granice, które są wyznaczone koniecznością zachowania
zasady przejrzystości i jawności postępowania oraz konieczności równego traktowania
wszystkich wykonawców.
Po pierwsze, wskazanie towaru niespełniającego wymagań zamawiającego
nie nastąpiło skutkiem omyłki, lecz było świadomym działaniem wykonawcy. W ofercie
złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A.
i Farmada Transport Sp. z o.o. w Pakiecie 1 w poz. 448 zaoferowano Syrop Prawo
ślazowy
zamiast Syropu Sosnowego. Brak omyłkowości działania wykonawcy powoduje,
że zamawiający nie może poprawić oferty na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, który
pozwala wyłącznie na sanację oferty w zakresie omyłek. Oferta składana w postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego jest zawsze oświadczeniem woli wykonawcy, który
kształtuje ją samodzielnie, odpowiadając na oczekiwania zamawiającego wyrażone w SIWZ.
Niezgodność treści oferty z treścią SIWZ należy oceniać z uwzględnieniem pojęcia oferty
zdefiniowanego w art. 66 k.c., czyli niezgodności oświadczenia woli wykonawcy
z oczekiwaniami zamawiającego w odniesieniu do merytorycznego zakresu przedmiotu
zamówienia. W omawianym stanie faktycznym oświadczenie woli wykonawcy jest sprzeczne
z oczekiwaniami z
amawiającego, w pakiecie 1 pozycja 448 zamawiający wymagał
zaoferowania syropu sosnowego złożonego 125g. Wykonawcy wspólnie ubiegający
się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A. i Farmada Transport Sp. z o.o. zaoferowali
w pakiecie 1, pozycji
448 Syrop Prawoślazowy 125g, który nie spełnia wymogu SIWZ
w zakresie wskazań. Niewątpliwie niezgodność ta nie ma charakteru formalnego,
redakcyjnego, a jest niezgodnością merytoryczną, odnosząca się do treści oświadczenia woli
Wykonawcy. Nie sposób uznać jej uznać za błąd pisarski czy też inny w ujęciu art. 87 ust. 2
ustawy Pzp
To wykonawca w sposób suwerenny ustala, jakie produkty chce zaoferować
zamawiającemu, a zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy Pzp oferta może być zmieniona wyłącznie
przed upływem terminu składania ofert. Ingerencja zamawiającego w treść oświadczenia woli
wykonawcy jest więc instytucją stanowiącą wyjątek od reguły niezmienności treści oferty,
a jej istotą we wszystkich sytuacjach opisanych w art. 87 ust. 2 ustawy Pzp jest przywróceniu
of
ercie brzmienia zamierzonego przez wykonawcę. Przepisy te nie mogą być wykładane
rozszerzająco i pod tym względem w odniesieniu do art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp nie
obowiązują reguły inne niż w odniesieniu do art. 87 ust. 1 i 2 ustawy Pzp. Dopuszczona przez
ustawodawcę ingerencja zamawiającego w treść oświadczenia woli wykonawcy nie może
zatem polegać na wcielaniu się zamawiającego w rolę wykonawcy, zastępowaniu go przy
ustaleniu, co chce lub nie chce zaoferować w danym postępowaniu. Aby działanie
zamawia
jącego prowadziło do przywrócenia zamierzonej treści zniekształconemu
oświadczeniu wykonawcy, treść oferty powinna dać zamawiającemu podstawy do dokonania
poprawy. Tymczasem oferta wykonawcy nie zawierała żadnych informacji pozwalających
zamawiającemu na dokonanie poprawienia oferty.
Po drugie, poprawienie omyłki (choć w ocenie odwołującego zaoferowanie w Pakiecie
1 w poz. 448 Syropu Prawoślazowego zamiast Syropu Sosnowego nie jest omyłką) zmieniło
ofertę w istotnym zakresie. Oferta przed poprawieniem omyłek i po ich poprawieniu zmieniła
zakres przedmiotowy świadczenia zaoferowany przez wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A. i Farmada Transport Sp. z o.o. W związku
z wykreśleniem zaoferowanego leku w poz. 448, uległy zmianie wartości netto i brutto oferty.
Dostrzeżenie wymaga również fakt, że po poprawieniu oferty uznana została jako
najkorzystniejsza
, zaś gdyby nie została poprawiona to powinna zostać odrzucona.
Zamawiający, w dniu 27 listopada 2018 r. poinformował wykonawców, zgodnie
z art. 185 ust. 1 ustawy Pzp, o wniesieniu odwołania poprzez przesłanie kopii odwołania
drogą elektroniczną, wzywając ich do przystąpienia do postępowania odwoławczego.
Do postępowania odwoławczego przystąpili, w dniu 30 listopada 2018 r. wykonawcy
wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: Neuca S.A. i Farmada Transport Sp. z o.o.
(dalej „przystępujący”), zgłaszając swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie zamawiającego.
Zamawiający, przed otwarciem posiedzenia wyznaczonego na dzień 6 grudnia
2018 r. złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o jego oddalenie. W treści złożonego
pisma procesowego wskazywał, że dopuścił składanie ofert, w których braki zaoferowanych
pozycji leków nie przekraczały 5%. Informację na ten temat zamieścił w SIWZ – Opis
przedmiotu zamówienia, pkt 3 ppkt 5, pkt 12 ppkt 5, w Opisie sposobu obliczenia oferty – pkt
12 ppkt 5 oraz w załączniku nr 1 do SIWZ – Formularz oferty (cena oferty). Podczas badania
ofert zamawiający stwierdził, że w ofercie przystępującego zaoferowano w pakiecie 1 w poz.
448 Syrop Prawoślazowy zamiast Syropu Sosnowego złożonego. Zamawiający uznał, że
zaproponowany produkt nie może być uznany jako zamiennik opisanego w SIWZ. W związku
z powyższym zakwalifikował zaoferowanie leku w poz. 448 za inną omyłkę, polegającą na
niezgodności treści oferty z treścią SIWZ i poprawił ją na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3
ustawy Pzp, wykreślając tę pozycję z formularza. W związku z tym uległy zmianie wartości
netto i brutto oferty, co zamawiający również poprawił, opierając się na zapisach SIWZ.
Przystępujący wyraził zgodę na poprawienie omyłki.
W ocenie zamawiającego wykreślenie pozycji z formularza stanowi nieistotną zmianę
treści oferty, gdyż nie miało to wpływu na miejsce oferty przystępującego w rankingu, oferta
po dokonanej korekcie nadal spełnia wymagania zamawiającego (brak jest jednej pozycji, co
stanowi mniej niż 0,2% pozycji leków, natomiast wartość wykreślonej pozycji wynosi mniej niż
0,001 wartości brutto całej oferty).
Krajowa Izba Odwoławcza, po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie,
na
podstawie
zebra
nego materiału dowodowego, po zapoznaniu
się z dokumentacją postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym
w szcz
ególności z postanowieniami ogłoszenia o zamówieniu, postanowieniami SIWZ,
ofertą przystępującego, korespondencją prowadzoną pomiędzy zamawiającym
a przystępującym w niniejszym postępowaniu, po zapoznaniu się z odwołaniem,
po wysłuchaniu oświadczeń, jak też stanowisk stron złożonych ustnie do protokołu
w toku rozprawy ustaliła i zważyła, co następuje.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek,
o których stanowi art. 189 ust. 2 ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Jed
nocześnie Izba stwierdziła, że odwołującemu przysługiwało prawo do skorzystania
ze środka ochrony prawnej, gdyż wypełniono materialnoprawną przesłankę interesu
w uzyskaniu zamówienia, określoną w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp kwalifikowaną możliwością
poniesienia szkody,
będącej konsekwencją zaskarżonej w odwołaniu czynności. Wnoszący
odwołanie jest wykonawcą w rozumieniu art. 2 pkt 11 Ustawy oraz złożył ofertę
w przedmiotowym postępowaniu, w tym dla części pierwszej zamówienia. Zamawiający
dokonał oceny złożonych ofert, w wyniku czego dokonał wyboru oferty przystępującego w
części 1 (Pakiet nr 1) pomimo, że oferta tego wykonawcy winna być odrzucona na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp
. Gdyby zamawiający dokonał prawidłowej oceny ofert i
odrzucił ofertę przystępującego, oferta złożona przez odwołującego byłaby najkorzystniejszą
w postępowaniu dla tej części zamówienia.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania
o zamówienie publiczne, nadesłanej przez zamawiającego do akt sprawy w kopii
potwierdzonej za zgodność z oryginałem, w tym w szczególności z treści ogłoszenia
o zamówieniu, treści SIWZ, oferty złożonej w postępowaniu przez przystępującego, jak
również korespondencji prowadzonej pomiędzy zamawiającym a przystępującym
ubiegającym się o udzielenie zamówienia w części pierwszej.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, iż postępowanie jest prowadzone w trybie
przetargu nieo
graniczonego o wartości poniżej kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Izba ustaliła, iż przedmiotem postępowania, zgodnie z Rozdziałem 3 pkt 1 SIWZ, jest
dostawa leków lub produktów równoważnych wg specyfikacji załącznika nr 2 – spis leków (3
pakiety). W punkcie 2 znalazł się zapis, że dopuszcza się wycenę leku równoważnego pod
względem składu chemicznego i dawki lecz różniącego się postacią przy zachowaniu tej
samej drogi podania, pod wa
runkiem że zaoferowany lek będzie też równoważny pod
względem terapeutycznym. W punkcie 5 Opisu przedmiotu zamówienia zamawiający
poinformował, że oferta zawierająca mniej niż 95% pozycji z ogólnej ilości leków będzie
odrzucona jako niekompletna.
Ponadto I
zba ustaliła, że zamawiający w Rozdziale 12 – Opis sposobu obliczania
ceny oferty, pkt 5 zapisał, że w przypadku braku w ofercie w Pakiecie nr 1, pojedynczych
pozycji leków (brak nie może przekraczać 5% ogólnej ilości) do porównania ceny oferty
będzie brał pod uwagę najwyższe ceny brakujących leków zaoferowane przez innych
wykonawców. Analogiczny zapis zamieścił w Formularzu ofertowym (Załącznik nr 1) – Cena
oferty. W załączniku nr 2 zamawiający zawarł spis leków, w tym w Pakiecie nr 1 w poz 448
wpisał: Syrop sosnowy złożony 125 g, w kolumnie ilość wpisał: 300 opakowań.
Przystępujący w Pakiecie nr 1, w poz. 448 zaoferował lek: SIR. PRAWOŚLAZOWY
125 g. ALTHAEAE/ HASCO.
Izba ustaliła, że pismem z 8 listopada 2018 r. zamawiający zwrócił się
do przystępującego o wyjaśnienie treści jego oferty w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp,
w zakresie w jakim ten zaoferował inny produkt niż opisany przez zamawiającego w SIWZ.
W odpowiedzi na powyższe przystępujący, pismem z 9 listopada 2018 r. wyjaśnił,
że w pakiecie nr 1 pozycja 448 nie miała zostać wyceniona. W związku z tym prosił
o usunięcie i wykreślenie tej pozycji jako nie wycenionej, zgodnie z zapisem SIWZ pkt 3
ppkt 5.
Pismem z 14 listopada 2018 r. zamawiający poinformował przystępującego
o poprawieni
u innych omyłek, w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, polegających
na wykreśleniu tej pozycji z Formularza ofertowego. Jednocześnie zawiadomił, że w związku
z wykreśleniem tej pozycji uległy zmianie wartości netto i brutto oferty i tak: w miejsce kwoty
634630,05 zł. wpisuje się 634045,05 zł.; wartość brutto; w miejsce kwoty 685836,72 zł.
wpisuje się 685203,72 zł. Przystępujący, pismem z dnia 15 listopada 2018 r., wyraził zgodę
na poprawienie w jego ofercie innych omyłek.
Pismem z dnia 21 listopada 201
8 r. zamawiający poinformował wykonawców
o wyborze oferty w zakresie dotyczącym Pakietu nr 1 – informując o dokonaniu wyboru oferty
przystępującego.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje.
Izba, uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności
powyższe ustalenia oraz zakres zarzutów podniesionych w odwołaniu, doszła
do przekonania, iż sformułowane przez odwołującego zarzuty znajdują oparcie
w ustalonym stanie faktycznym i prawnym, a tym samym rozpoznawane odwołanie zasługuje
na uwzględnienie.
Na wstępie, mając na uwadze charakter sporu między stronami, dotyczący
zagadnienia natury prawnej, Izba pragnie sformułować kilka uwag natury ogólnej.
Zamawiający, prowadząc postępowanie o udzielnie zmówienia publicznego, ma
obowiązek równego traktowania wszystkich wykonawców biorących udział w postępowaniu,
prowadzenia go z poszanowaniem zasad zamówień publicznych oraz w zgodzie
z obowiązkami nałożonymi przez ustawę. Ustawa Pzp zobowiązuje między innymi w art. 89
ust. 1 pkt 2 do odrzu
cenia oferty, o ile jej treść nie odpowiada treści SIWZ. Odrzucenie oferty,
biorąc pod uwagę dodatkowo zastrzeżenie jakie uczynił ustawodawca, nie może nastąpić z
powodów formalnych, błahych, nie wpływających na treść złożonej oferty oraz nie może
nastąpić, gdy zamawiający ma możliwość poprawienia błędów jakie zawiera oferta.
Wskazać należy, że o zgodności treści oferty z treścią SIWZ przesądza porównanie
wymagań opisanych przez zamawiającego w SIWZ z treścią oferty w zakresie, w jakim
wykonawca opisał przedmiot oferowanego świadczenia. Niezgodność treści oferty z treścią
SIWZ należy zatem oceniać z uwzględnieniem pojęcia oferty zdefiniowanego w art. 66
Kodeksu cywilnego (dalej „KC”), czyli niezgodności oświadczenia woli wykonawcy
z oczekiwaniami zamawiającego w odniesieniu do merytorycznego zakresu przedmiotu
zamówienia w danym postępowaniu. Należy mieć przy tym na uwadze, że niezgodność treści
oferty z treścią SIWZ zachodzi, gdy zawartość merytoryczna złożonej w danym
postępowaniu oferty nie odpowiada pod względem przedmiotu zamówienia albo też sposobu
wykonania zamówienia ukształtowanym przez zamawiającego i zawartym w SIWZ
wymaganiom lub też, gdy dany wykonawca nie złożył oferty bowiem nie złożył oświadczenia
o treści, która stanowiłaby odpowiedź na określone przez zamawiającego w SIWZ
wymagania.
Należy podkreślić, że art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp stanowi obligatoryjną przesłankę
odrzucenia oferty z postępowania o udzielenie zamówienia, z zastrzeżeniem przepisu art. 87
ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Ustawoda
wca przewidział bowiem, że zamawiający poprawia
w ofercie stwierdzone przez niego niezgodności z treścią SIWZ, jeśli nie prowadzą one
do istotnych zmian w treści złożonej przez wykonawcę oferty. W przypadku zastosowania
przepisu art. 87 ust. 2 pkt 3 każdorazowo następuje zmiana treści oferty, jednakże zawsze
granicą dopuszczalności takiej zmiany jest to, aby nie miała ona istotnego charakteru. Przy
czym o istotności zmiany treści oferty każdorazowo decydują okoliczności konkretnej sprawy:
na ile zmiana od
daje pierwotny sens i znaczenie treści oferty, a na ile stanowi wytworzenie
całkowicie nowego oświadczenia, odmiennego od złożonego przez wykonawcę w stopniu
nakazującym uznać, że wykonawca nie złożyłby takiego oświadczenia, gdyż nie
odzwierciedla ono jego
intencji wyrażonych w poddawanej poprawie ofercie. O istotności
takiej może zatem decydować skala zmiany wielkości ceny, skala zmiany zakresu
przedmiotu świadczenia lub obie te sytuacje występujące jednocześnie. Dla oceny istotnego
charakteru wprowadzanych zmian kluczowe znaczenie ma bowiem ich zakres w stosunku do
całości treści oferty i przedmiotu zamówienia. Na powyższe uwarunkowania zwrócił uwagę
Sąd Okręgowy w Krakowie w uzasadnieniu wyroku z 23 kwietnia 2009 r. (sygn. akt XII Ga
102/09). W ocenie Sądu ocena, czy poprawienie innej omyłki przez zamawiającego
powoduje (lub nie) istotną zmianę w treści oferty musi być dokonywana na tle konkretnego
stanu faktycznego. To co w ramach danego zamówienia może prowadzić do istotnej zmiany
w treści oferty nie musi rodzić takiego efektu przy ocenie ofert innego podobnego
zamówienia.
Należy również mieć na uwadze, że pomyłki, o których mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3
Pzp winny mieć taki charakter, by czynności polegającej na ich poprawieniu mógł dokonać
zamawiający samodzielnie, bez udziału wykonawcy w tej czynności. Oznacza to, że
"oczywistość" omyłki winna być możliwa do ustalenia na podstawie oferty, ewentualnie (w
ograniczonym zakresie) może pochodzić z wyjaśnień pozyskanych od wykonawcy w trybie
art. 87 ust. 1 ustawy Pzp. Egzekwowanie i stosowanie tego wymogu jest niezwykle istotne w
związku z ogólnym zakazem negocjowania i zmieniania złożonych ofert wyrażonym w art. 87
ust. 1 zdanie 2 ustawy Pzp. W świetle powyższego wskazać należy, iż poprawienie oferty nie
może de facto stanowić wytworzenia zupełnie odmiennego, nowego oświadczenia woli
wykonawcy, np. w przedmiocie oferowanego świadczenia, zmiany zakresu oferowanego
świadczenia czy dowolnego wypełnienia go dodatkową treścią co do której zamawiający nie
posiada żadnych danych i informacji.
Przenosząc powyższe na realia rozpoznawanej sprawy w ocenie Izby zamawiający
nie był uprawniony do zastosowania przepisu art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, dokonując
wykreślenia jednej z pozycji w Formularzu oferty przystępującego tj. w zakresie w jakim ten
zaoferował w Pakiecie nr 1, w poz. 448 lek: SIR. PRAWOŚLAZOWY 125 g. ALTHAEAE/
HASCO. Należy zauważyć, że zamawiający w SIWZ opisał przedmiot zamówienia poprzez
wskazanie określonych produktów, dopuszczając zaoferowanie leków równoważnych pod
względem składu chemicznego i dawki, lecz różniących się postacią przy zachowaniu tej
samej drogi podania, pod warunkiem że będą równoważne pod względem terapeutycznym.
Nie ulega wątpliwości, że przystępujący w swojej ofercie wpisał lek, który nie spełniał tych
wymagań. Uczynił to w sposób świadomy, składając w ofercie oświadczenie woli o określonej
treści. Nie uczynił tego zatem omyłkowo, lecz zaproponował produkt, który w ocenie
zamawiającego nie był równoważny do opisanego w tej pozycji. Oczywiste jest zatem, że
w tym zakresie wystąpiła niezgodność treści oferty z treścią SIWZ.
Dokonując poprawienia treści oferty przystępującego zamawiający powoływał się na
zapisy SIWZ zamieszczone w Rozdziale 12
– Opis sposobu obliczania ceny oferty, pkt 5
stanowiące, że w przypadku braku w ofercie w Pakiecie nr 1, pojedynczych pozycji leków
(brak nie może przekraczać 5% ogólnej ilości) zamawiający do porównania ceny oferty
będzie brał pod uwagę najwyższe ceny brakujących leków, zaoferowane przez innych
wyko
nawców oraz analogicznych zapisów zamieszczonych w Formularzu ofertowym
(Załącznik nr 1). Tymczasem zapisy te odnoszą się jedynie do sytuacji, kiedy wykonawca w
sposób zamierzony nie wycenia niektórych pozycji w ofercie, mając świadomość, że nie
posiada ich w swojej ofercie a nie
ma również możliwości zaoferowania produktów
równoważnych. W razie wystąpienia takich okoliczności zamawiający przewidział
mechanizm, który służyć miał temu, aby możliwe było porównanie ofert w przypadku gdy
w ofercie danego wykon
awcy brak jest wyceny dla niektórych pozycji. Tymczasem
przystępujący, składając ofertę w Pakiecie nr 1, w kwestionowanej pozycji wpisał konkretny
lek, który nie spełniał wymagań zamawiającego. Nie mamy więc do czynienia z brakiem
wyceny,
czy jak to określił zamawiający z „niekompletną” ofertą, ale z zaoferowaniem
świadczenia, które nie odpowiada co do przedmiotu zamówienia wymaganiom SIWZ. Tym
samym zamawiający nie miał podstaw do twierdzenia, że zapisy SIWZ dają mu podstawę do
dokonania poprawienia treści oferty wykonawcy w taki sposób, że możliwe jest wykreślenie
tej właśnie pozycji w treści oferty.
Zamawiający dokonując wykreślenia w ofercie jednego z produktów dokonał w istocie
zmiany przedmiotu świadczenia oferowanego przez wykonawcę, którego wolą było
dostarczenie wszystkich produktów opisanych w SIWZ, w Pakiecie nr 1. Nieuprawnione,
w ocenie Izby były twierdzenia zamawiającego, że przystępujący omyłkowo zaproponował
ten właśnie produkt, a jego intencją było nie wypełnienie tej pozycji w ogóle. Przystępujący
zaoferował bowiem produkt zastępczy w pozycji 448, pozostając w przekonaniu, że spełnia
on wymagania zamawiającego, nie mogąc jednak zaoferować produktu takiego samego, jaki
wynikał z opisu zawartego w SIWZ. Wnioski zamawiającego, co do intencji przystępującego,
pochodziły z treści wyjaśnień przystępującego zawartych w piśmie z 9 listopada 2018 r.,
w którym stwierdza, że w ogóle nie chciał on wypełniać tej pozycji.
Należy podkreślić, że wprawdzie przepis art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp dopuszcza
p
oprawienie przez zamawiającego innej omyłki, ale czynność taka nie może powodować
istotnych zmian w treści oferty. Przepis nie precyzuje też jaka jest bezpieczna granica
dokonywania zmian, niewątpliwie jednak ograniczeniem w tym zakresie będzie art. 87 ust. 1
ustawy Pzp, zakazujący prowadzenie jakichkolwiek negocjacji z wykonawcą na temat
złożonej przez niego oferty. Wprawdzie nie oznacza to braku możliwości uprzedniego
zastosowania instytucji wezwania wykonawcy do wyjaśnienia treści złożonej oferty
i zama
wiający może skorzystać z tej instytucji również dla ustalenia w jaki sposób omyłkę
należałoby poprawić, ale nie może to prowadzić do ustaleń pomiędzy wykonawcą
a zamawiającym co do przedmiotu świadczenia, tak jak to miało miejsce w tym przypadku.
Zamawia
jący wezwał przystępującego do złożenia wyjaśnień w zakresie odnoszącym się do
oferowanego przez niego przedmiotu zamówienia i na tej podstawie ustalił intencje
wykonawcy co do tego czy jego wolą było zaoferowanie określonego produktu czy też nie. W
rezult
acie doprowadziło to do zmiany oferowanego przez wykonawcę świadczenia. Bez
znaczenia
dla oceny niniejszej sprawy jest, w ocenie Izby, że zmiana taka dotyczyła jednej
pozycji w ofercie.
W związku z powyższym, na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy Pzp, orzeczono jak
w sentencji.
Zgodnie bowiem z treścią art. 192 ust. 2 ustawy Pzp Izba uwzględnia odwołanie,
jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ
na wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Potwierdzenia zarzutów wskazanych
w odwołaniu powoduje, iż w przedmiotowym stanie faktycznym została wypełniona hipoteza
normy prawnej wyrażonej w art. 192 ust. 2 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp,
tj. stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem postanowień
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. z dnia 7 maja 2018 r. Dz. U. z 2018 r., poz. 972),
w tym w szczególności § 5 ust. 2 pkt 1.
Przewodniczący: ……………………………