Sygn. akt: KIO 359/19
WYROK
z dnia 18.03.2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Emil Kawa
Ernest Klauziński
Marek Koleśnikow
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 marca 2019 ro
ku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 28.02.2019 r. przez wykonawcę
ATENDE S.A., Plac Konesera 10a, 03-736 Warszawa
w postępowaniu prowadzonym przez
PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o., ul. Jana Kazimierza 3, 01-248 Warszawa,
przy udziale:
A.
wykonawcy A2 Customer Care Sp. z o. o., ul. Ostrowskiego 7, 53-
328 Wrocław,
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
odwołującego,
B.
wykonawcy DXC Technology Polska Sp. z o.o., ul. Szturmowa 2A, 02-678
Warszawa
, zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
odwołującego,
C.
wykonawcy Essembli Sp. z o.o., Aleje Jerozolimskie 162A, 02-342 Warszawa,
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
odwołującego,
D.
wykonawcy KBJ S.A., ul. Broniewskiego 3, 01-785 Warszawa
, zgłaszającego
swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie odwołującego,
E.
wykonawcy
SAP Polska Sp. z o.o., ul. Wołoska 5, 02-675 Warszawa,
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
odwołującego,
F.
wykonawcy Asseco Poland S.A., ul. Olchowa 14, 35-
322 Rzeszów, zgłaszającego
swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego.
orzeka
o
ddala odwołanie
koszt
ami postepowania obciąża odwołującego ATENDE S.A., Plac Konesera 10a,
736 Warszawa i zalicza w poczet kosztów postępowania kwotę 15 000,00 (piętnaście
tysięcy) złotych uiszczonych przez odwołującego tytułem wpisu od odwołania
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
………………….…
Członkowie : ……………………..
………………………
Sygn. akt KIO 359/19
UZASADNIENIE
PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o., ul. Jana Kazimierza 3, 01-248 Warszawa, zwany
dalej
”Zamawiającym” prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego pn.
„Dostawa, wdrożenie i serwis
Centralnego Systemu Billingowego w PGNiG Obrót Detaliczny sp. z o.o.", znak sprawy:
CRZ: ZP/OD/18/0076/OD/HSE.
Postępowanie znajduje się na etapie składania ofert. Zamawiający wielokrotnie
udzielał w trybie art. 38 Pzp wyjaśnień w odpowiedzi na pytania wykonawców. W związku z
udzielonymi w dniu 20 lutego 2019 roku wyjaśnieniami do treści postanowień SIWZ
wykonawca ATENDE S.A., Plac Konesera 10a, 03-736 Warszawa, zwany dalej
„Odwołującym” wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej.
We wniesionym odwołaniu zarzucił Zamawiającemu dokonanie niezgodnych z
przepisami czynności i zaniechań polegających na niezgodnej z bezwzględnie
obowiązującymi przepisami prawa interpretacji treści SIWZ, w tym w szczególności Wzoru
Umowy i Formularza Ofertowego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu:
Naruszenie art. 38 ust. 1, 4 i 4a, art. 29 ust. 1 i 2, art. 36 ust. 1 pkt. 3), pkt. 10) i pkt.
12) oraz art. 140 ust. 1 PZP poprzez udzielenie przez Zama
wiającego w Wyjaśnieniach
odpowiedzi na
pytanie wykonawcy, która to odpowiedź w sposób faktyczny nadaje nową
interpretację prawną zapisom Wzoru Umowy, stanowi interpretację wewnętrznie sprzeczną z
literalną wykładnią tych postanowień, w konsekwencji czego Odwołujący nie ma możliwości
przygotowania i złożenia prawidłowej oraz konkurencyjnej oferty, w której zakres świadczeń
wymagany zgod
nie z Wyjaśnieniami Zamawiającego byłby zgodny z zakresem wskazanym
we Wzorze Umowy oraz Formularzu
Ofertowym, przez to, że w wyniku dokonanej przez
Zamawiającego interpretacji powstały istotne rozbieżności w ustaleniu, od którego momentu
należy obliczać uruchomienie Wsparcia Licencji dla poszczególnie udzielanych licencji oraz
j
ak skalkulować Wsparcie Licencji dla Oprogramowania Standardowego Aplikacyjnego.;
Naruszenie art. 38 ust. 1, 4 i 4a, art. 29 ust. 1 i 2, art. 36 ust. 1 pkt. 3), pkt. 10) i pkt.
12) oraz art. 140 ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 PZP poprzez udzielenie w Wyjaśnieniach
odpowiedzi na pytanie wykonawcy w sposób sprzeczny z zasadami przejrzystości, bowiem
w wyniku nowej interpretacji postanowień Wzoru Umowy Zamawiający podaje sprzeczne ze
sobą i z Formularzem Ofertowym oraz wzajemnie się wykluczające momenty świadczenia
Wsparcia Licencji do udostępnianych licencji Oprogramowania, co uniemożliwia
Odwołującemu prawidłowe i jednoznaczne skalkulowanie, czy Odwołujący ma udostępnić
Zamawiającemu całość licencji jednorazowo, czy też może, co w ocenie Odwołującego jest
dopus
zczalne na podstawie treści SIWZ, ale nie zostało potwierdzone przez Zamawiającego
w Wyja
śnieniach, zakontraktować u producenta określoną ilość licencji, a dostarczać je wraz
ze Wsparciem Licencji sukcesywnie, dla poszczególnych Transz Migracji, co w konsekwencji
może prowadzić do złożenia oferty niezgodnej z SIWZ i z Wyjaśnieniami Zamawiającego, a
następnie odrzucenia takiej oferty i wykluczenia Odwołującego lub innych wykonawców z
postępowania;
Naruszenie art. 38 ust. 1, 4 i 4a, art. 29 ust. 1 i 2, art. 36 ust. 1 pkt. 3), pkt. 10) i pkt.
12) oraz art. 140 ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 PZP poprzez doko
nanie w Wyjaśnieniach takiej
interpretacji zapisów Wzoru Umowy, który prowadzi do naruszenia zasad uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców w ten sposób, że interpretacja zapisów
Wzoru Umowy, prowa
dząca de facto do zmiany zakresu świadczeń dotyczących Wsparcia
Licencji ponad ten wskazany w Umowie wprowad
za do postępowania ukryte kryterium
podmiotowe,
zawężające
potencjalny krąg
wykonawców,
bowiem
stawia
na
uprzywilejowanej pozycji tych wykonawców, którzy są jednocześnie producentami
oprogramowania i którzy mogą tak dostosować politykę cenową dla Wsparcia Licencji, aby
od momentu pozytywnego Odbioru uru
chomienia Środowiska Deweloperskiego do momentu
pozytywnego Odbioru Produkcyjnego (po dokonaniu wszystkich T
ransz Migracji) nie naliczać
Za
mawiającemu opłat za licencje i Wsparcie Licencji dla wszystkich Punktów Poboru lub
naliczać opłaty bardzo niskie, czego nie może dokonać wykonawca będący resellerem
oprogramowania producenta - podmiotu trzecie
go; przy czym podkreślić należy, że wbrew
wytycznym PARP przy wsparciu UE w tzw. Nowym podejściu do zamówień publicznych, taka
interpretacja zapisów Wzoru Umowy prowadzi do dyskryminacji przedsiębiorców z sektora
MSP, którzy nie mogą wymusić czy narzucić producentom oprogramowania takich warunków
polityki cenowej, ab
y ich oferta mogła być konkurencyjna względem wykonawców -
producentów oprogramowania;
Naruszenie art. 38 ust. 1, 4 i 4a, art. 29 ust. 1 i 2, art. 36 ust. 1 pkt. 3), pkt. 10) i pkt.
12) oraz art. 140 ust. 1 w związku z art. 106i ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku
od towarów i usług (t.j Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 z późn. zm., dalej jako „ustawa o VAT")
poprzez zaniechanie dokonania zmian
Wzoru Umowy w sytuacji, gdy z Wyjaśnień
Zamawiającego wynika, że Wsparcie Licencji ma być świadczone od momentu
udostępnienia Oprogramowania Zamawiającemu, a więc, zgodnie z Wyjaśnieniami,
naj
później ód momentu pozytywnego Odbioru uruchomienia Środowiska Deweloperskiego
dla Projektu, podczas gdy w § 19 ust. 3 lit. e) Wzoru Umowy Zamawiający wskazuje, że
płatności za licencje (a więc ze Wsparciem Licencji) będą odbywały się w różnych okresach
czasu i dopiero po odebraniu Oprogramowania, licencji i Wsparcia L
icencji Protokołem
Odbioru, co stoi w jawnej sprzeczności z art. 106i ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym
wy
konawca ma obowiązek wystawić fakturę w terminie nie późniejszym niż 15. dnia
miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano
usługę, co z kolei stoi w dalszej sprzeczności z § 19 ust. 10 i ust. 11 Wzoru Umowy,
wskazującym, że podstawą wystawienia faktury VAT przez wykonawcę będzie podpisany
przez Strony Protokół Odbioru bez zastrzeżeń świadczenia objętego płatnością, a płatność
nastąpi w terminie 30 dni od dnia otrzymania przez Zamawiającego prawidłowo wystawionej
faktury VAT;
Naruszenie art. 38 ust. 1, 4 i 4a, art. 29 ust. 1 i 2, art. 36 ust. 1 pkt. 3), pkt. 10) i pkt.
12) oraz art. 140 ust. 1 oraz art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych (tj. Dz.U. z 2017 r., poz. 2077 z późn. zm.) poprzez dokonanie w Wyjaśnieniach
takiej interpretacji zapisów Wzoru Umowy, który prowadzi do naruszenia zasady celowości
oszczędności w wydatkowaniu środków publicznych, albowiem wskazanie przez
Zamawia
jącego w Wyjaśnieniach, aby Wsparcie Licencji było świadczone od momentu
udostępnienia Zamawiającemu tych licencji dla całości Systemu, czyli najpóźniej od
momentu pozytywnego Odbioru Uruchomienia Środowiska Deweloperskiego dla Projektu
powoduje,
że Zamawiający będzie musiał zapłacić za Wsparcie dla wszystkich
udostępnionych licencji, których faktycznie nie będzie wykorzystywał, a które będą.
wykorzystane dopiero w przyszłości, gdyż wbrew postulatom wykonawcy wskazanym w
Wyjaśnieniach, Zamawiający nie chce powiązać udostępniania kolejnych transz licencji z
efektem wdrożenia;
Biorąc pod uwagę powyższe zarzuty, Odwołujący wniósł o:
uwzględnienie odwołania w całości;
dokonanie
zmiany
interpretacji
przeds
tawionej przez Zamawiającego w
Wyjaśnieniach, a przez to wprowadzenie zmian Wzoru Umowy, Formularza Ofertowego oraz
pozostałych elementów SIWZ, jeśli będzie to konieczne, w celu
ujednolicenia zmian
wynikających z żądania określonego w pkt. X. 5 poniżej;
Niezwłoczne
przekazanie
zmiany
takiej interpretacji
wykonawcom
oraz
zamieszczenie jej na stronie internetowej Zamawiającego;
Zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego.
nakazanie Zamawiającemu dokonania następujących czynności zmiany treści Wzoru
Umowy i Formularza Ofertowego, w taki sposób, aby:
Dostawy licencji zostały powiązane i uzależnione od efektu wdrożenia, tj. dostawy licencji
wraz ze Wsparciem Licencji były realizowane dla każdej Transzy Migracji danych; (zarzut 6)
- Naliczenie wynagrodzenia za dostawy Licencji oraz za Wsparcie dla Licencji od
bywało się
dla każdej dostarczonej transzy licencji zgodnie z art. 106i ustawy o VAT oraz § 19 ust. 10 i
ust. 11 Wzoru Umowy; (zarzut 4)
Wykonawca dostarczał Zamawiającemu dany pakiet Oprogramowania i licencji wraz ze
Wsparciem Technicznym, transzami, wymaganymi na danym etapie Wdrożenia, płatności za
te Licencje będą realizowane zgodnie z zapisami § 19 ust. 3 lit. e), a Wsparcie dla
dostarczanych Licencji będzie liczone od momentu udostępnienia tych Licencji przez okres
48 miesięcy dla danej transzy licencji i Wsparcia, co będzie zgodne z literalnymi zapisami §
18 ust. 20 i 21 Wzoru Umowy, praktyką rynkową
lub alternatywnie
Wykonawca dostarczał Zamawiającemu dany pakiet Oprogramowania i licencji wraz ze
Wsparciem, transzami, wymaganymi na danym etapie Wdrożenia, płatności za te Licencje
będą realizowane zgodnie z zapisami § 19 ust. 3 lit. e), a Wsparcie dla dostarczanych licencji
będzie liczone od momentu udostępnienia tych licencji rozumianych jako moment opisany
płatnością określoną w § 19 ust 3 lit. e) pkt i (lub transzy licencji) tj. po pozytywnym Odbiorze
uruchomienia Środowiska Deweloperskiego dla Projektu,
lub alternatywnie
Wykonawca dostarczał Zamawiającemu dany pakiet Oprogramowania i licencji wraz ze
Wsparciem, transzami, wymaganymi na danym etapie Wdrożenia, płatności za te licencje
będą realizowane zgodnie z zapisami § 19 ust. 3 lit. e), Wsparcie dla dostarczanych licencji
będzie liczone od momentu udostępnienia tych licencji na okres 48 miesięcy liczonych od
momentu udostępnienia ostatniej transzy licencji opisanych płatnością określoną w § 19 ust.
3 lit e) pkt i (lub transzy licencji), co zostało graficznie przedstawione jako Wariant III na
ilustra
cji poniżej; (zarzut 1, 2, 3, 4) przy czym w ocenie Odwołującego Wariant III opisany w
niniejszym punkcie 5 jest najb
ardziej pożądany w punktu widzenia zgodności z Pzp oraz
prawem powszechnie obowiązującym gdyż:
a.
Uzależnia dostawy Oprogramowania, licencji i Wsparcia Technicznego, a tym samym
wydatkowanie środków publicznych od efektów wdrożenia - dostawy odbywają się dla danej
transzy pakietu Oprogramowania, licen
cji i Wsparcia, a nie dla całości jednorazowej dostawy
Oprogramowania, licencji i Wsparcia, jak obecnie suge
ruje Zamawiający zgodnie z
Wyja
śnieniami, przy czym Wsparcie ma być świadczone już od momentu udostępnienia
Licencji w Środowisku Deweloperskim, a więc w sytuacji, w której Zamawiający ze znacznej
części licencji nie będzie korzystał przez okres wdrożenia (12 miesięcy) oraz okres Migracji
pierwszej Tran
szy (co najmniej kolejne 6 miesięcy), a będzie płacił za to Wsparcie;
b.
Ogranicza możliwość manipulowania opłatami serwisowymi za Wsparcie w trakcie i
po zakończeniu Projektu, zwłaszcza przez tych wykonawców, którzy są producentami
Oprogramowania;
c.
Daje wszystkim wykonawcom (zarówno producentom Oprogramowania jak i
resellerom Oprogramowania) jednakowe parametry finansowania Projektu, tj. nie powoduje
ujemnego wzrostu cashflow i nie powoduje d
odatkowych kosztów dla reselierów tytułem
faktycznego kredytowania opłat za Oprogramowanie, licencje i Wsparcie, daje wszystkim
wykonawcom takie same warunki dla wycen
y Wsparcia na cały okres 48 miesięcy dla
wszystkich Transz Migracji,
d.
Powoduje, że działania wykonawców w związku ofertowaniem, a następnie
wykonaniem Projektu są zgodne z zapisami Wzoru Umowy i prawa podatkowego (ustawy o
VAT).
Niezależnie od wybranej opcji dodatkowo: wykonawca będzie miał możliwość
wyspecyfikowania w Protokole Odbioru d
la płatności opisanych w § 19 ust. 3 lit e) Wzoru
Umowy dany pakiet Oprogramowania, licencji i Wsparcie do nich, a Zamawiający dokona
odbioru tego Oprogramowania, Licencji i Wsparcia Tech
nicznego na podstawie § 19 ust. 10,
zaś wykonawca po każdym udostępnieniu będzie uprawniony do wystawienia faktury VAT w
terminach zgodnych z ustawą o VAT i otrzymania płatności zgodnie z § 19 ust. 10 i 11
Wzoru Umowy.
Uzasadniając podniesione zarzuty wskazał, że interpretacja postanowień Wzoru
Umowy i Formularza Ofertoweg
o dokonana przez Zamawiającego w Wyjaśnieniach jest
sprzeczna z brzmieniem Wzoru Umowy, wymogami Formularza Oferto
wego, specyfiką
realizowanych dostaw, praktyką rynkową i zawiera wewnętrzne sprzeczności.
Zamawiający powołując się na zapisy § 18 ust 20 i 21 Wzoru Umowy wskazał że licencje do
Oprogramowania (Standardowego Aplikacyjnego) mają być udzielone z momentem
udostępnienia Zamawiającemu tego Oprogramowania. Zamawiający określił jako moment
udostępnienia, najpóźniej moment pozytywnego Odbioru uruchomienia Środowiska
Deweloperskiego dla Projektu. Wobec tego także Wsparcie Licencji powinno być
zapewnione od udostępnienia Oprogramowania, rozumianego jako ten sam moment, na
okres 48 miesięcy. Wskazał, że dalej jednak Zamawiający, wbrew własnemu uzasadnieniu
wskazuje, że uruchomienie i okres trwania Wsparcia Licencji powinny być liczone tak samo
(od tego samego momentu) dla całości licencji Oprogramowania, tj. w zakresie wszystkich
Transz Migracji. Wobec tego oczy
wistym jest wniosek, że inny będzie okres Wsparcia
Licencji dla Oprogramowania wymaganego do pierwszej Transzy Migracji, inny zaś do
pozostałych Transz i dla każdego z tych pakietów Oprogramowania dla danych Transz
termin 48 miesięcy biegnie niezależnie. Jednak w odpowiedzi na drugie pytanie zadane w
W
yjaśnieniach, Zamawiający wskazał, że Wsparcie Licencji ma być świadczone od momentu
pozytywnego Odbioru Środowiska Deweloperskiego Sytemu, poprzez okres wdrożenia, a
więc do momentu Odbioru Produkcyjnego Systemu, a następnie jeszcze, jak stwierdził w
osta
tnim akapicie Wyjaśnień, dla całości Systemu, tj. w zakresie Oprogramowania dla
wszystkich Transz Migracji), liczonych cały czas od momentu udostępnienia Zamawiającemu
tego Oprogramowania.
Uzasadniając pierwszy z podniesionych zarzutów podał, że po udzieleniu Wyjaśnień
przez Za
mawiającego powstała rozbieżność, jak należy obliczyć koszt Wsparcia Licencji,
jeśli w Formularzu Ofertowym Zamawiający wymaga skalkulowania Wsparcia dla
Oprogramowania Standardowego Aplikacyjnego i Dedykowanego przez okres 48 miesięcy
od dnia dostarczenia Zamaw
iającemu licencji, a w Wyjaśnieniach twierdzi, że udostępnienie
Oprogramowania, licencji i Wsparcie Licencji powinny być liczone tak samo dla całości
licencji Oprogramowania Standardowego Aplikacyjnego, a koszt Wsparcia Licencj
i ma być
przewidziany dla całości Systemu, co nie wynika z żadnego zapisu SIWZ, OPZ lub Wzoru
Umowy.
W zakresie zarzutu drugiego podał, że wyjaśnienia Zamawiającego skutkują
narus
zeniem zasady przejrzystości postępowania. W ocenie Odwołującego nie jest bowiem
oczywiste, w jaki sposób kalkulować okres Wsparcia: czy dla 48 miesięcy od momentu
udostępnienia całości Oprogramowania, licencji i Wsparcia Licencji najpóźniej od momentu
pozy
tywnego Odbioru uruchomienia Środowiska Deweloperskiego dla Systemu, czy jednak
możliwe jest dostarczanie licencji w okresie dokonywania Transz Migracji.
Zamawiający nie
potwierdza, że dostarczanie licencji i Wsparcia Licencji jest możliwe transzami (partiami),
ograniczając się jedynie do stwierdzenia, że żadne postanowienie SIWZ o tym nie stanowi
(w Wyjaśnieniach Zamawiający odnosi się do trzech transz, dostarczenia licencji, jednak
transz powinno być tyle, ile Transz Migracji).
Odnosząc się do zarzutu trzeciego podał, że nadinterpretacja zakresu świadczeń w
odniesieniu do całości licencji i Wsparcia Licencji dokonana przez Zamawiającego prowadzi
do naruszenia zasady uczci
wej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Preferuje
bowiem rozwiązania wyłącznie tych wykonawców, którzy są jednocześnie twórcami
Oprogra
mowania i mogą dowolnie kreować politykę cenową dotyczącą Wsparcia Licencji. W
przypadku, w którym Zamawiający zgodnie z Wyjaśnieniami wymaga, aby moment
udzielenia licencji i Wsparcia Licen
cji był liczony tak samo dla całości licencji, wykonawcy
będący producentami oprogramowania mogą zrezygnować z pobierania opłat za Wsparcie
dla całości licencji aż do momentu podpisania protokołu Odbioru Produkcyjnego Systemu lub
skalkulować Wsparcie Licencji po zakończeniu Projektu.
Wykonawcy będący producentami
oprogramowania mogą uzasadnić niską cenę Wsparcia Licencji polityką dystrybucyjną
u
znając, że Wsparcie nie jest naliczane Zamawiającemu w okresie, w którym System
znajduje się w Środowisku Deweloperskim i uznać, że licencje dla Oprogramowania
Standardowego Aplikacyjnego mają charakter licencji deweloperskich, aż do momentu
Odbioru Produkcyjnego Systemu, kiedy to licencje nabywają charakter produkcyjny i dopiero
za ten okres pobierać opłaty tytułem Wsparcia. Dodatkowo mogą swobodnie sterować
terminami płatności zarówno dla licencji jak i okresu Wsparcia. Nie ponoszą przy tym
żadnych negatywnych konsekwencji ujemnych przepływów pieniężnych, które wynikają z
postanowień § 19 ust. 3 lit e) Wzoru Umowy, bowiem nie muszą kredytować dostaw
Oprogramowania, licencji Wsparcia.
Podał, że Zamawiający nie bierze pod uwagę, że takie interpretowanie zapisów
Wzoru Umowy, jakie wynika z Wyjaśnień pozwala wykonawcy, będącemu producentem
oprogramowania na zaniżenie lub zrezygnowanie z kalkulowania Wsparcia Licencji dla
całości licencji, ale po zakończeniu Projektu naliczenie bardzo wysokich opłat za Wsparcie
Licencji, tj. po okresie wymaganych przez Zamawiającego 48 miesięcy. Zamawiający w
żaden sposób nie określił, w jaki sposób oczekuje kształtowania opłat serwisowych Wsparcia
dla licencji po okr
esie 48 miesięcy od ich zakończenia.
Takich możliwości, jak opisane powyżej, nie mają i mieć nie będą ci wykonawcy, którzy
występują w postępowaniu w charakterze resellerów Oprogramowania Standardowego
Aplikacyjnego. R
esellerzy Oprogramowania muszą nabyć Oprogramowanie i całość licencji
ze Wsparciem od producenta by je móc odsprzedać Zamawiającemu, co jak łatwo
zauważyć, powoduje bardzo istotny efekt finansowy w postaci ujemnego przepływu
pieniężnego w sytuacji, gdy Zmawiający:
nakazuje dostawę licencji w całości (części?) dla Oprogramowania, za które płaci w
trzech transzach płatności, 5 % (moment po pozytywnym Odbiorze Uruchomienia
Środowiska Deweloperskiego), a następnie 45% i 50%, gdzie ostatnia transza płacona jest
praktycznie na koniec Projektu;
Wykonawca musi kredytować przez 2/3 czasu trwania Projektu zarówno proces
wdrożenia jak i dostawy Oprogramowania, licencji i Wsparcia, z którego Zamawiający nie
korzysta;
możliwość uzyskania płatności za licencje i opłaty tytułem Wsparcia jest przewidziana
w taki sposób, że nie ma gwarancji, ze zostaną uzyskane w terminie wskazanym w
harmonogramie (termin ten jest mocn
o ruchomy), a opóźnienia w uruchomieniu
Produkcyjnym Systemu dla pierwszej Transzy i ostatniej Transzy mogą również leżeć po
stronie Zam
awiającego, ale negatywny wpływ mają tylko i wyłącznie na Wykonawcę
będącego resellerem Oprogramowania, natomiast ani kosztów ani ryzyk takich nie ponoszą
Wykonawcy będący właścicielami Oprogramowania.
Podkreślił, że zdaniem Odwołującego Zamawiający poprzez interpretację zawartą w
Wyjaśnieniach tworzy dodatkowe, niezgodne z prawem i zaburzające konkurencję kryterium
podmio
towe, a priori dyskryminujące krąg wykonawców, którzy nie są producentami
Oprogramowania i którzy muszą zaoferować ceny Wsparcia Licencji takie, jakie narzucają im
producenci Oprogramowania.
W ten sposób Zamawiający dokonuje zawężenia
potencjalnego kręgu wykonawców i faworyzuje cenowo wykonawców będących
producentami Oprogramowania,
a co za tym idzie, obniża konkurencyjność ofert w
postępowaniu.
W uzasadnieniu zarzutu czwartego Odwołujący podał, że zgodnie z obowiązującymi
przepisami prawa, na podstawie przepisów art. 106i ust. 1 ustawy o VAT wykonawca musi
wystawić fakturę w terminie nie późniejszym niż 15-tego dnia miesiąca następującego po
miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. W § 13 ust. 3 lit. e)
Wzoru Umowy, udo
stępnienie Oprogramowania, licencji i rozpoczęcie Wsparcia podlegać
będzie procedurze Odbioru, zaś zgodnie z § 19 ust. I i 11, podstawą płatności dla
wykonawcy będą protokoły odbioru, a płatność odbywać się będzie w terminie 30 dni od dnia
doręczenia Zamawiającemu prawidłowo wystawionej faktury.
Podkreślił, że Zamawiający w §
19 ust. 10 i § 19 ust. 3 lit. e) Wzoru Umowy stawia sprzeczne z w/w przepisem ustawy o VAT
wymagania dotyczące zasad fakturowania, wskazując w § 19 ust. 10 konieczność
podpisania protokołów na dostawy już zrealizowane (istnieje podpisany już wcześniej
protokół odbioru Oprogramowania i Wsparcia podpisany po jego udostępnieniu- zgodnie z §
13 ust. 3 lit. e)). Wobec powyższego, płatność za dostarczenie Oprogramowania, całości
licencji i Wsparcia nie może odbywać się w terminach wskazanych w § 10 ust. 3 lit. e), skoro
na podstawie § 19 ust. 10 Wykonawca ma wystawić fakturę na podstawie Protokołu.
Oznacza to, że Wykonawca, wystawiając prawidłowo fakturę, odprowadzając podatek VAT i
dochodowy, czeka następnie na płatności określone w terminach przyszłych i niepewnych co
do ich wystąpienia, na podstawie § 19 ust. 3 lit. e) pkt. i., ii. oraz iii., a Zamawiający przecież
ma do
starczone całość licencji i Wsparcia Licencji. Wobec tego Zamawiający powinien
dokonać protokolarnego Odbioru Oprogramowania, całości licencji i Wsparcia jednym
protokołem i dokonać zapłaty za te towary i usługi zgodnie z § 19 ust. 10 i 1 Wzoru Umowy
oraz w zgodzie z postanowieniami art. 106i ustawy o VAT. W przeciwnym bowiem wypadku
wykonawca
dokonując,
zgodnie
z
wymogiem
wskazanym
w Wyjaśnieniach,
dostarczenia/udostepnienia Oprogramowania, całości licencji i Wsparcia Licencji nie ma
możliwości wystawienia faktury w zgodzie z art. 106i ustawy o VAT, jeśli do wystawienia
faktury VAT Zamawiający wymaga dokonania protokolarnego Odbioru dostarczenia
Oprogramowania, licencji i Wsparcia (.§ 13 ust. 3 lit. e) Wzoru Umowy w zw. z § 19 ust. 10 i
11 Wzoru Umowy).
W uzasadnieniu kolejnego zarzutu
– szóstego- podał, że kwestią przemawiającą za
koniecznością korekty stanowiska Zamawiającego jest fakt, interpretacja prezentowana
przez Zamawiającego w Wyjaśnieniach (dostawy całości Oprogramowania Standardowego
Aplikacyjnego, całości licencji i Wsparcia przed rozpoczęciem pierwszej Migracji), a w
konsekwencji dostawa wszystkich licencji i Wsparcia Licencji jest dla niego w istocie
niekorzystne. Naraża Zamawiającego na zarzut niegospodarności w wydatkowaniu środków
publicznych. Jeśli bowiem weźmiemy pod uwagę, że Zamawiający kupuje całość licencji bez
powiązania z efektem wdrożeniowym (uruchamiania Migracji kolejnych Transzy) to
Zamawiający płaci z góry za licencje, które zostaną użyte w przyszłości i jednocześnie płaci
od nich opłaty serwisowe zależne od ilości i wartości dostarczonych licencji, w sytuacji, w
której Zamawiający tych licencji nie używa - jak bowiem wynika z OPZ, Transze Migracji
będą realizowane sukcesywnie i będzie to proces rozciągnięty w czasie. A przecież model
licencjonowania Za
mawiający określił per Punkt Poboru. Zarzut, jaki stawia Odwołujący
dotyczy zasadności wymagania dostawy całości Oprogramowania Standardowego
Aplikacyjnego i całości licencji, „na „półkę" i wymagana świadczenia Wsparcia dla tych
li
cencji, których nie używa. Wykonawca dostarczyć ma Wsparcie Licencji dla
Oprogramowania, które nie jest jeszcze użytkowane dla wszystkich dostarczonych licencji.
Jednocześnie świadczenie Wsparcia dla licencji nieużywanych jest sytuacją idealną z punktu
widze
nia wykonawcy będącego producentem Oprogramowania.
Odwołujący na etapie posiedzenia złożył dodatkowe pismo procesowe w którym
odniósł się częściowo do stanowiska zamawiającego przedstawionego w odpowiedzi na
odwołanie, popierając zasadność argumentacji wskazanej w uzasadnieniu odwołania.
Do postępowania odwoławczego po stronie odwołującego przystąpiło 5 wykonawców
wymienionych w sentencji orzeczenia. Wykonawcy Ci poparli stanowisko prezentowane
przez odwołującego zarówno w treści odwołania jak i prezentowane na rozprawie.
Zamawiający w pisemnej odpowiedzi na odwołanie wniósł o odrzucenie odwołania
jako wniesionego po terminie, a odnosząc się do treści zarzutów w przypadku
nieuwzględnienia przez Izbę wniosku o odrzucenie odwołania wniósł o ich oddalenie jako
niezasadnych.
W zakresie wniosku o odrzucenie odwołania podał, że odwołanie zostało wniesione
po upływie ustawowego terminu i zgodnie z art. 189 ust. 2 pkt. 3 Pzp powinno zostać
odrzucone jako spóźnione. Stwierdził, że w przedmiotowym postępowaniu ogłoszenie o
zamówieniu opublikowano w dniu 16.11.2018 r. Zatem wszelkie odwołania od treści SIWZ
należało złożyć w terminie 10 dni od opublikowania ogłoszenia lub SIWZ wraz załącznikami.
Podał, że wykonawca wystąpił o wyjaśnienie treści SIWZ, a następnie po otrzymaniu
odpowiedzi w Wyjaśnieniach, Odwołujący uznał, że odpowiedź nie rozwiała jego wątpliwości
w odniesieniu do konkretnych postanowień wzoru umowy i tym samym domaga się zmiany
postanowień wzoru umowy, a więc części SIWZ opublikowanej w dniu 16.11.2018 r.
Podkreślił, że wbrew sformułowaniu Odwołującego, iż wnosi odwołanie od „interpretacji
przez Zamawiającego treści SIWZ" przedstawionej w Wyjaśnieniach, należy uznać, że w
istocie odwołanie dotyczy treści SIWZ ustalonej już od momentu ogłoszenia o zamówieniu,
gdyż w Wyjaśnieniach z dnia 20 lutego 2019 r. nie dokonano w żaden sposób zmiany treści
SIWZ. Tymczasem, zgodnie z ustawą Pzp nie można wnieść odwołania od samej treści
wyjaśnień, czyli przedstawionego sposobu interpretacji SIWZ, który SIWZ w żaden sposób
nie zmienia. Tym samym odwołanie (od treści SIWZ) jest wniesione po terminie i z tego
względu powinno podlegać odrzuceniu. Wskazując na szereg orzeczeń KIO podał, że
procedura wyjaśnień z art. 38 Pzp w żaden sposób nie wpływa na przywrócenie terminu do
wniesie
nia odwołania wobec treści SIWZ.
Podkreślił, że jeżeli Wykonawca chciał skutecznie domagać się zmiany treści SIWZ w
zakresie wskazanym w Odwołaniu powinien był złożyć odwołanie znacznie wcześniej, tj. w
ciągu 10 dni od dnia publikacji SIWZ. Obecnie, blisko 4 miesiące po publikacji SIWZ,
odwołanie w tym zakresie bez żadnych wątpliwości jest spóźnione i powinno podlegać
odrzuceniu. B
iorąc pod uwagę fakt, że postanowienia SIWZ, których zmiany domaga się
Odwołujący nie były w tym czasie zmieniane, w szczególności nie były one w żaden sposób
zmieniane w dniu 20 lutego 2019 r.
Zamawiaj
ący – dokonał wyjaśniającej odpowiedzi,
wskazującej na intencje Zamawiającego przy konstruowaniu poszczególnych postanowień
wzoru umowy.
Zamawiający w Wyjaśnieniach zatem jedynie wskazał wykonawcy
postanowienia już istniejące w SIWZ, w których zawarta była i z których wynikała odpowiedź
na pytanie zadane przez wykonawcę, nie dokonując ich zmiany co w konsekwencji
powoduje, że odwołanie jest spóźnione i powinno podlegać odrzuceniu.
Odnosząc się do zarzutu nr 1 i 2 Odwołania (str. 8-9), Zamawiający podał, że treść
wzoru umowy jest jasna i nie budzi wątpliwości. Wyjaśnienia nie doprowadziły do modyfikacji
SIWZ.
Udzielając odpowiedzi na pytania zadane przez wykonawcę, w formie Wyjaśnień,
Zamawiający dokonał jedynie przytoczenia postanowień Wzoru Umowy, Definicji oraz OPZ,
które były kluczowe dla odpowiedzi na pytanie zadane przez wykonawcę. Zamawiający w
Wyjaśnieniach zatem jedynie wskazał wykonawcy postanowienia już istniejące w SIWZ, w
których zawarta była i z których wynikała odpowiedź na pytanie zadane przez wykonawcę,
nie dokonując ich zmiany.
Wyjaśnił, że ukształtowanie postanowień SIWZ w taki sposób, by moment udzielenia licencji
do
Oprogramowania Standardowego Aplikacyjnego oraz uruchomienia Wsparcia Licencji był
jednolity dla całości licencji do Oprogramowania Standardowego Aplikacyjnego dla Projektu
(z momentem pozytywnego odbioru uruchomienia Środowiska Deweloperskiego) jest
konie
czne z punktu widzenia Projektu, z powodu braku wiedzy Zamawiającego o modelu
licencyjnym dostarczanego Oprogramowania (czy będzie on zależny od ilości Użytkowników,
ilości Punktów Poboru czy też jeszcze innego parametru). Dopuszczenie różnic w zakresie
trwania Wsparcia Licencji stałoby na przeszkodzie zapewnieniu porównywalności ofert.
Wskazał, że wbrew zarzutowi Odwołującego, iż brak jest w wyjaśnieniach z dnia 20
lutego
2019 r. informacji, czy dostarczenie licencji może odbywać się w transzach,
Zamawiający przytaczając zapisy wzoru umowy wyraził się jasno, wyczerpująco i
jednoznacznie, że: „moment udzielenia licencji oraz moment uruchomienia i okres trwania
Wsparcia Licen
cji Oprogramowania Standardowego Aplikacyjnego powinny być liczone tak
samo dla całości licencji Oprogramowania Standardowego Aplikacyjnego będącego
przedmiotem zamówienia, tj. w zakresie wszystkich Transz Migracji - od momentu
pozytywnego Odbioru uruchomi
enia Środowiska Deweloperskiego dla Projektu" (akapit 5
Od
powiedzi nr 2 w Wyjaśnieniach).Nie jest to według Zamawiajacego jedynie „nowa
interpretacja" Zamawiającego, jak zarzuca Odwołujący, lecz zasada przyjęta przez
Zamawiającego wyrażona w treści SIWZ, w szczególności we Wzorze Umowy i OPZ,
zgodnie z którą najpierw następuje wdrożenie i budowa Systemu, obejmujące wdrożenie
Oprogramowania, zaś po Odbiorze Produkcyjnym Systemu ma miejsce migracja danych
podzielona na poszczególne Transze Migracji (np. pkt 3.19 Rysunek 2 OPZ). Jasnym jest, iż
udzielenie licencji do Oprogramowania Standardowego Aplikacyjnego, obsługującego
System, należy w całości do etapu wdrożenia i budowy Systemu, poprzedzającego Transze
Migracji, dlatego w oczywisty sposób dostarczenie tych licencji nie może być podzielone na
Transze Migracji, lecz musi mieć miejsce w całości właśnie na etapie wdrożenia i budowy
Systemu. Powyższe potwierdza ponadto treść § 19 ust. 2 lit. b) Wzoru Umowy oraz pkt 1.4.
2) Formularza Ofertowego (załącznik nr 1 do SIWZ), w których przewidziano wycenę jedynie
48 miesięcy Wsparcia Licencji, zaś w przypadku założenia różnych momentów rozpoczęcia
Wsparcia Licencji dla różnych Transz Migracji, okres Wsparcia Licencji musiałby się finalnie
różnić dla każdej z nich, by uzyskać jednolity okres Wsparcia Licencji dla całości Systemu.
W konsekwencji,
zdaniem Zamawiającego nie może być mowy ani o dokonaniu
jakichkolwiek zmian lub „nowej interpretacji" treści SIWZ poprzez Wyjaśnienia, ani o
naruszeniu przez Zamawiającego zasady przejrzystości.
W zakresie zarzutu oznaczonego nr 3
Odwołania (str. 9) Zamawiający przyjął, że
ustanowienie w treści SIWZ wymogu, by licencje do Oprogramowania Standardowego
Aplikacyjnego w zakresie całości Systemu oraz Wsparcie Licencji były dostarczane w
jednym momencie, nie może być uznane za ukryte kryterium podmiotowe i nie prowadzi do
naruszenia zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Podczas gdy prawdą jest, że wykonawcy, którzy jednocześnie są twórcami oprogramowania
sami
decydują o ukształtowaniu polityki cenowej w zakresie wsparcia licencji, nie można
zgodzić się, że wykonawcy wdrażający oprogramowanie cudze znajdują się w tym aspekcie
na pozycji straconej i
pozbawieni są wpływu na kształtowanie cen licencji oraz wsparcia
licencji
oprogramowania.
Należy
przyjąć
bowiem,
że
zewnętrzni
producenci
oprogramowania, którzy sami nie zajmują się lub rzadko zajmują się jego wdrażaniem u
użytkowników końcowych (przykładem jest firma SAP czy Oracle), niewątpliwie pozostają
bezpośrednio zainteresowani budową na bazie ich rozwiązań informatycznych największego
jak dotąd w kraju systemu bilingowego, który jest przedmiotem postępowania prowadzonego
przez Zamawiającego. W związku z powyższym, zdaniem Zamawiającego nie jest
prawdopodobne, by
wykonawcy wdrażający cudze oprogramowanie (w/w producentów
zewnętrznych), w tym przedsiębiorstwa małe i średnie, nie mieli możliwości uzyskania
warunków cenowych, dotyczących zakupu licencji dla Zamawiającego oraz Wsparcia
Licencji, konkurencyjnych w stos
unku do ofert wykonawców wdrażających oprogramowanie
własne. Należy uznać, że w przypadku postępowania o udzielenie zamówienia na
największy system bilingowy w kraju, o skłonności producentów oprogramowania do
konkurencyjnego ukształtowania polityki cenowej w zakresie licencji oraz Wsparcia Licencji
do oprogramowania będzie decydować waga samego postępowania, nie zaś właściwości
wykonawcy wdrażającego oprogramowanie producenta zewnętrznego.
Stwierdził, że Odwołujący w przekonaniu Zamawiającego przecenia ponadto możliwość
manipulowania opłatami serwisowymi za Wsparcie Licencji przez wykonawców
wdrażających własne oprogramowanie - wobec niskiej wagi podkryterium C2 tj. ceny
Wsparcia Licencji w kryterium cenowym dotyczącym oceny ofert wykonawców (pkt 16.1.2.2.
SIWZ), która wynosi jedynie 10 %, możliwość manipulacji punktacją oferty poprzez zaniżanie
podkryterium C2 jest w zasadzie znikoma.
Ponadto
zauważył, że Odwołujący postulując, by dostawy licencji wraz ze Wsparciem
Licencji powiązane były z poszczególnymi Transzami Migracji, jednocześnie pomija fakt, że
rozbijając zamówienie dotyczące licencji oraz Wsparcia Licencji na pomniejsze części,
realizowane oddzielnie i w różnych terminach, wykonawca wdrażający oprogramowanie
cudze traci możliwość uzyskania rabatów na zamówienie dotyczące licencji oraz Wsparcia
Licencji złożone u producenta oprogramowania, które jest związane z efektem skali mającym
miejsce w przypadku zamówienia całościowego i jednorazowego.
Finalnie, Zamawiający przywołał jeszcze jeden argument mający obalić kreowane przez
Odwołującego stanowisko, jakoby Zamawiający dopuścił się dyskryminacji jednego rodzaju
wykonawców mogących brać udział w prowadzonym przez niego postępowaniu. Odwołujący
pomija bowiem fakt, że w istocie rynek wykonawców wdrażających oprogramowanie mogące
być podstawą systemu bilingowego Zamawiającego nie dzieli się w prosty sposób na
wykonawców wdrażających jedynie oprogramowanie własne oraz tych, którzy wdrażają
jedynie oprogramowanie producentów zewnętrznych. Przeciwnie, nawet firmy korzystające w
znacznej mierze z własnych rozwiązań informatycznych, korzystają również z komponentów
oprogramowania obcego, które kupują od podmiotów trzecich i co do których nie mają
swobody „dowolnego kreowania polityki cenowej dotyczącej Wsparcia Licencji", o której
pisze Odwołujący. Powyższe pokazuje, że spektrum podmiotów mogących być
zainteresowanymi udziałem w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego jest w
rzeczywistości dużo bardziej różnorodne niż prezentuje to Odwołujący, a jego
charakterystyka znacznie bardziej skomplikowana.
W zakresie zarzutu nr 4 (str. 11), Zamawiający wskazał, intencją Zamawiającego w
podnoszonym w zarzucie zakresie
jest ustanowienie momentu dokonywania płatności przez
Zamawiaj
ącego za świadczenia wykonawcy. W związku z powyższym, Zamawiający
przewidział we Wzorze Umowy postanowienia mające na celu jego uelastycznienie oraz
umożliwienie wprowadzenia zmian w zakresie płatności po zawarciu Umowy, gdy okaże się
to konieczne, m.in. ze względu na potrzebę dostosowania szczegółowych zasad
fakturowania i płatności do bezwzględnie obowiązujących przepisów: § 19 ust. 10 i 11,
odpowiednio, umożliwiają wprowadzenie zmian, zgodnie z treścią postanowień „chyba że
Strony postanowią inaczej na piśmie pod rygorem nieważności".
W zakr
esie zarzutu nr 5 (str. 12), Zamawiający wskazał, że jest on niezrozumiały.
Intencją Zamawiającego, jak podkreślono w odpowiedzi na zarzut nr 1 i 2, nigdy nie było
dopuszczenie możliwości zamówienia Wsparcia Licencji w osobnych transzach. Ponadto nie
jest
zrozumiałe stwierdzenie Odwołującego, że „zgodnie z Wariantem II całkowite koszty
Wsparcia Licencji dla pierwszej transzy licencji będą przekraczały okres 48 miesięcy".
Odwołujący, w przekonaniu Zamawiającego, podejmuje nieuzasadnione próby kreowania
własnych, korzystnych dla siebie nadinterpretacji treści SIWZ, która w rzeczywistości jest
jasna i nie dopuszcza rozbicia na różne okresy trwania Wsparcia Licencji dla różnych „transz
licencji", o których pisze Wykonawca. To podejście Zamawiającego jest konsekwentne i
znajduje odzwierciedlenie w treści w szczególności Formularza Ofertowego, o czym mowa
również powyżej w pkt 2 zdanie ostatnie.
W zakresie zarzutu nr 6 (str. 13), Zamawiający wskazał, że zarzut ten jest
nieprawidłowy. Zamawiający zamieścił w SIWZ wymóg dostarczenia licencji wraz ze
Wsparciem Licencji dla Oprogramowania Standardowego Aplikacyjnego w zakresie całego
Systemu w jednym momencie, gdyż przeciwnie do twierdzeń Odwołującego jest to korzystne
z
punktu widzenia Zamawiającego. Podkreślił, że nie można zgodzić się z Odwołującym, iż
do momentu zmigrowania i uruchomienia wszystkich Transz Migracji całość licencji do
Oprogramowania będzie nieużywana i odstawiona „na półkę". Zamawiający podkreślił, że
zależnie od sposobu ukształtowania przez wykonawcę szczegółowego harmonogramu
wdrożenia oraz przeprowadzenia Transz Migracji, zwłaszcza w modelu licencyjnym
zależnym od ilości objętych Systemem Punktów Poboru, różny może być moment
faktycznego rozpoczęcia eksploatacji produkcyjnej poszczególnych licencji Oprogramowania
Standardowego Aplikacyjnego. Zamawiający oczekuje, że będzie miał zapewnioną
możliwość korzystania z wszelkich potrzebnych świadczeń przewidzianych w ramach
Wsparcia Licencji do udzielonych licencji do Oprogramowania Standardowego Aplikacyjnego
w okresie 48 miesięcy od udostępnienia licencji dla całości Systemu (pozytywny odbiór
Środowiska Deweloperskiego).
Przystępujący po stronie Zamawiającego wykonawca Asseco Poland S.A., ul.
Olchowa 14, 35-
322 Rzeszów poparł stanowisko Zamawiającego zarówno w zakresie
zaistnienia podstaw do odrzucenia odwołania, jak i stanowisko merytoryczne odnoszące się
do podniesionych zarzutów odwołania wnosząc o jego oddalenie.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie i
uwzględniając dokumentację z tego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron postępowania i przystępujących zaprezentowane
na piśmie i do protokołu rozprawy, ustaliła i zważyła co następuje.
Odwołanie jest niezasadne i podlega oddaleniu.
Na
wstępie Izba uznała, że Odwołujący, wnosząc przedmiotowe odwołanie wykazał
swój interes w złożeniu niniejszego środka ochrony prawnej w rozumieniu przepisu art. 179
ust. 1 ustawy Pzp,
gdyż uwzględnienie odwołania mogłoby mieć wpływ na złożenie przez
wykon
awcę bardziej konkurencyjnej oferty w postepowaniu.
Podkreślić należy, iż Odwołujący wniósł odwołanie od treści wyjaśnień jakich udzielił
wykonawcom Zamawiający w dniu 20 lutego 2019 roku wskazując jako podstawę prawna
naruszenie art. 38 ust.1, 4 i 4a Pzp
. Dodać należy także, że ogłoszenie o zamówieniu wraz z
podaniem treści SIWZ miało miejsce w dniu 16 listopada 2019 roku.
Biorąc pod uwagę powyższy termin podania do widomości wykonawców treści SIWZ
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wniósł o odrzucenie odwołania z powodu
uchybienia terminu na jego wniesienie. Rozpatrując powyższą kwestię Izba zważyła
prezentowane przez strony i przystępujących stanowiska i uznała, iż niewątpliwie w tej
sprawie
występują trudności z dokonaniem jednoznacznego ustalenia sytuacji, kiedy w
ramach wyjaśnień mamy do czynienia z wyjaśnieniem treści postanowień, a kiedy że zmianą
SIWZ
. Biorąc to pod uwagę uznała, że zasadnym będzie przeprowadzenie w tym zakresie
postępowania dowodowego na rozprawie. Tym samym wniosek o odrzucenie odwołania
oddaliła. Izba miała na względzie także fakt, że odrzucenie odwołania jest najdalej idącą
czynnością pozbawiającą wykonawcy ochrony swoich praw, a nadto na tym etapie
postępowania brak było podstaw do jednoznacznego stwierdzenia zaistnienia przesłanki do
odrzucenia odwołania.
Przed merytoryczną oceną zasadności podniesionych w odwołaniu zarzutów zdaniem
Izby zasadnym jest wskazanie, że na podstawie art. 38 ust. 1 Pzp wykonawca może zwrócić
się do zamawiającego o wyjaśnienie treści SIWZ.
W inter
esie wykonawców leży bowiem
dbałość o to, by postanowienia SIWZ nie budziły wątpliwości, nie tylko co do procedury
prowadzącej do wyboru najkorzystniejszej oferty, ale również co do sposobu i zakresu
świadczenia wynikającego z zawartej umowy. Zakres świadczenia wykonawcy wynikający z
zawartej umowy w sprawie zamówienia publicznego jest bowiem tożsamy z jego
z
obowiązaniem zawartym w ofercie, a ta z kolei musi odpowiadać treści SIWZ.
W wyroku z 5 czerwca 2014 r. (IV CSK 626/13) Sąd Najwyższy dał początek przełamywaniu
dość powszechnych poglądów opierających się na założeniu, że ryzyko wątpliwości
wynikających z niejasnych postanowień SIWZ powinna ponieść strona, która SIWZ
zredagowała, czyli Zamawiający. W okolicznościach konkretnego zamówienia publicznego –
j
ak wskazał SN – art. 38 ust. 1 Pzp nie tylko daje wykonawcy uprawnienie, ale także nakłada
na niego obowiązek zwrócenia się do zamawiającego o wyjaśnienie treści SIWZ.
Podkreślić należy także, że Zamawiający, jako gospodarz postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jest podmiotem, na którym spoczywa obowiązek takiego
przygotowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia, by z jednej strony nie
wzbudzała ona wątpliwości interpretacyjnych, a z drugiej strony nie ograniczała w sposób
nadmierny uczciwej konkurencji.
Natomiast w sytuacji niejasności wymagań postawionych wykonawcom w SIWZ
Zamawiający ma obowiązek udzielić wykonawcom w odpowiedzi na postawione zapytania,
takich, które te niejasności eliminują, bądź powodują sytuację, że wszyscy potencjalni
wykonawcy będą tak samo interpretować wymagania Zamawiającego.
Izba podziela stanowisko
orzecznictwa, że jeśli udzielone odpowiedzi były czytelne
dla odbiorców, mieszczą się w treści postanowień SIWZ i nie prowadzą de facto do ich
zmiany to termin
na wniesienia odwołania winien być liczony nie od momentu uzyskania
odpowiedzi od Zamawiającego na te zadane pytania, ale od daty zamieszczenia SIWZ
stosownie do art. 182 ust. 2 ustawy Pzp.
Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do
nieuprawnionego o
bejścia ustawowego przepisu, wyznaczającego czas na złożenie
odwołania na postanowienia SIWZ. Termin na wniesienie odwołania nie może być
przywrócony przez działanie wykonawcy polegające na składaniu pytań co do kwestii
sprecyzowanych w SIWZ (podobnie KIO w wyrokach z 20 listopada 2014 roku sygn. KIO
2323/14 oraz KIO 1389/14).
Wyjaśnianie i zmiana treści SIWZ co do zasady są czynnościami o odmiennym celu i
znaczeniu. Wyjaśnienia treści specyfikacji służą doprecyzowaniu, rozwinięciu kwestii
wynikających z postanowień w celu przedstawienia ich celowościowego rozumienia,
niedoprecyzowanych z rożnych przyczyn na etapie tworzenia SIWZ.
Treść postanowień
SIWZ podlega wykładni językowej, jako podstawowej wykładni oświadczeń woli.
W
przypadkach, gdy wyjaśnienia nie wpływają na zmianę treści specyfikacji lub ogłoszenia, a
tylko uszczegółowiają tam znajdujące się postanowienia, zamawiający może poprzestać
tylko na wyjaśnieniach i nie dokonywać modyfikacji specyfikacji, czy nie publikować zmian w
ogłoszeniu. Zamawiający nie musi także za każdym razem pisać, że w danym zakresie
modyfikuje postanowienia specyfikacji, gdyż i bez takich formuł wykonawcy i zamawiający
muszą się stosować do wyjaśnień.
Izba podkreśla, że potencjalny wykonawca ma prawo nie zgodzić się z opisem
wymagań zawartych w SIWZ. Może to uczynić w dwojaki sposób. Po pierwsze, może
skorzystać ze środków ochrony prawnej opisanych w dziale VI Pzp, a po drugie, może
wystosować wniosek o wyjaśnienie treści SIWZ. Uwzględnienie zarzutu dotyczącego
odwołania od treści SIWZ powoduje nakazanie Zamawiającemu przez Izbę dokonania
odpowiednich zmian
w treści SIWZ. Natomiast wykonawca zadając Zamawiającemu pytanie
winien
mieć na względzie fakt, że odpowiedź Zamawiającego może nie czynić zadość nawet
jego zasadnym oczekiwaniom
, a treść SIWZ w wyniku wyjaśnień nie zostanie zmieniona.
Uzyskanie wyjaśnień niezgodnych z oczekiwaniem wykonawcy nie może być podstawą do
kwestionowania dopiero na tym etapie postanowień SIWZ z naruszeniem art. 182 ust 2 Pzp.
Izba uznaje, że dopóki treść interpretacji SIWZ przez Zamawiającego mieści się w literalnej
treści SIWZ to stanowi to wyjaśnienie treści postanowień SIWZ, a nie jego zmianę od której
przysługiwałoby wykonawcy odwołanie.
Izba uznaje, że dopiero dodanie przez Zamawiającego w treści wyjaśnień nowego
wymagania niedającego się wyinterpretować z treści SIWZ nie jest wyjaśnieniem, lecz
zmianą SIWZ, która winna powodować zmianę jego postanowień i tylko wtedy wykonawca
może treść takich wyjaśnień kwestionować wskazując na rzeczywista ich zmianę.
W zakresie znaczenia udzielonych
wyjaśnień dla obowiązków wykonawców Izba
utożsamia się że stanowiskiem KIO wyrażonym w wyroku z dnia 28 stycznia 2015 r., KIO
gdzie stwierdzono, że nie jest przeszkodą dla uznania, że mamy do czynienia z
pełnowartościową i skuteczną zmianą SIWZ to, że Zamawiający wyraźnie nie podał, że
dokonuje zmiany SIWZ, choć w istocie tego dokonał. Istotną jest bowiem rzeczywista treść
samej czynności, jej charakter, które wskazują na dokonanie zmiany SIWZ, a nie tylko w
sytuacji kiedy Zamawiający udzielone wyjaśnienia tytułuje, jako „zmiana SIWZ”.
W tym zakresie istotne znaczenie ma po pierwsze analiza treści dokumentów tj
kwestionowanych postanowień SIWZ i udzielonych przez zamawiającego treści odpowiedzi
na pytania
wykonawców. W tej materii wskazać należy także na wyrok SN z dnia 18 lutego
2016 r. (sygn. akt: II CSK 197/15), w którym SN stwierdził, że udzielone wyjaśnienia przez
zamawiającego ze swej istoty są bezwzględnie wiążące dla wykonawców i mogą zmienić
SIWZ,
a ponadto nie mogą one stanowić podstawy do ponoszenia negatywnych
konsekwencji zarówno przez zamawiającego jak i wykonawcę. Jednakże w dalszej części
uzasadnienia SN opierając się na dotychczasowym orzecznictwie uznał, że ustawa Pzp nie
przewiduje proced
ury uzupełniania wyjaśnień ani odwołania od ich treści, gdyż celem
wyjaśnień jest uzyskanie przez wykonawców wiedzy niezbędnej dla podjęcia decyzji o
ubieganiu się o udzielenie zamówienia publicznego i sporządzenia oferty.
Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowego odwołania
Izba
uznała, że brak jest
podstaw do uwzględnienia odwołania. Izba uznała, że odpowiedzi Zamawiającego na
pytania zawierają się w treści kwestionowanych postanowień SIWZ. Za słuszne uznano
stanowisko Zamawiającego, że Zamawiający w Wyjaśnieniach jedynie wskazał wykonawcy
postanowienia już istniejące w SIWZ, w których zawarta była i z których wynikała odpowiedź
na pytanie zadane przez wykonawcę, nie dokonując ich zmiany. Izba uznaje co do zasady
stanowisko prezentowane przez Zamawiającego oraz przedstawianą argumentację, jako
stanowisko własne bez potrzeby pełnego ponownego jego przedstawiania w tej części
uzasadnienia.
W odniesieniu do zarzutów od 1-3 podkreślić należy, iż dotyczą one
w zasadzie tej
samej kwestii tj.
że w treści SIWZ Zamawiający umożliwiał dostawę licencji w transzach, a w
wyjaśnieniach z 20 lutego 2019 roku możliwość ta wykonawcom została ograniczona, gdyż
Zamawiający podał iż wszystkie licencje winny być dostarczone jednorazowo.
Analizując treść postanowień SIWZ, a w szczególności treści § 19 ust. 2 lit. b) Wzoru
Umowy,
pkt 1.4. 2) Formularza Ofertowego (załącznik nr 1 do SIWZ) pkt 3.19 rysunek 2
OPZ,
podkreślić należy, że w SIWZ (we wzorze umowy i formularzu ofertowym pkt 1.4.2)
przewidziano wycenę w okresu 48 miesięcy Wsparcia Licencji. Z powyższego należy
wywieść, że w przypadku założenia różnych momentów rozpoczęcia Wsparcia Licencji dla
różnych Transz Migracji jak tego oczekuje Odwołujący, okres Wsparcia Licencji musiałby się
finalnie różnić dla każdej z transz.
Powyższe stanowisko Zamawiającego jest uzasadnione także sposobem realizacji
zamówienia, otóż najpierw następuje wdrożenie i budowa systemu obejmującego wdrożenie
oprogramowania, a po odbiorze produkcyjnym następuje migracja danych podzielonych na
transze
dla których niezbędne jest zapewnienie wsparcia licencyjnego. Zgodzić się należy z
Zamawiającym, że dopuszczenie różnic w zakresie trwania Wsparcia Licencji stałoby na
przeszkodzie zapewnieniu porównywalności ofert.
Zdaniem Izby zwrócić należy uwagę na kwestie iż Odwołujący w wielu miejscach
odwołania nie stwierdza jednoznacznie, że wyjaśnienia Zamawiającego zmieniają w
przedmiotowym zakresie treść SIWZ, lecz wyraża tylko wątpliwości, czy tak opisany w
wyjaśnieniach sposób realizacji zamówienia jest prawidłowy – nie wspomina iż w tym
zakresie
Zamawiający dokonał zmiany SIWZ. W tym zakresie należy chociażby przywołać
stanowisko Odwołującego zawarte na str. 11 odwołania, gdzie stwierdza, że „Zamawiający
we Wzorze Umowy w żaden sposób nie ograniczył możliwości dostarczania licencji w
transzach, ale też jednoznacznie nie zaprzeczył, że takiej, możliwości nie ma”. Podobna
sytuacja występuje w zakresie zarzutu dotyczącego zasad płatności i wystawiania faktur
VAT, gdzie Odwołujący podaje, iż „Zamawiający w żaden sposób nie określił, w jaki sposób
oczekuje kształtowania opłat serwisowych Wsparcia dla licencji po okresie 48 miesięcy od
ich zakończenia” Z powyższego należy wywieść, że
Odwołujący bardzo często w swojej
argumentacji odchodzi od treści wyjaśnień, a więc podstawy sformułowanych zarzutów, a
wskazuje na szereg niedoskonałości niektórych uregulowań w treści SIWZ, próbując
wymusić dokonanie przez Izbę oceny zasadności szeregu postanowień SIWZ i oczekując
nakazania dokonania Zamawiającemu ich zmiany.
Tym samym
próba wywodzenia stanowiska, że w treści SIWZ Zamawiający zezwolił, aby
licencje były dostarczane w etapach związanych z migracją określonej transzy danych, a
dopiero
zakazał tego w treści udzielonych w dniu 20 lutego wyjaśnień jest niezasadne i
stanowi
próbę kreowania własnych, korzystnych dla siebie nadinterpretacji treści SIWZ. Izba
uznała, że Zamawiający wyjaśnieniami z 20 lutego 2019 roku nie dokonał zmiany treści
SIWZ, ale dokonał wykładni ich postanowień mających na celu umożliwienie wszystkim
w
ykonawcom złożenie prawidłowych ofert.
Zdaniem Izby SIWZ i nie dopuszcza rozbicia na
różne okresy, trwania Wsparcia Licencji dla różnych transz realizacji migracji danych.
Za oddaleniem powyższych zarzutów przemawiał przede wszystkim fakt, że
Odwołujący w żadnej mierze nie wskazał (art. 190 ust.1 Pzp) postanowienia, w treści SIWZ,
która dopuszczałaby możliwość powiazania terminu dostarczania licencji z realizacją transzy
migracji danych.
Ponadto z analizy treści żądań Odwołującego jednoznacznie wynika, że
Odwołujący oczekuje nakazanie Zamawiającemu zmiany interpretacji postanowień SIWZ, na
co zgodnie z ww. wyrokiem Sądu Najwyższego nie ma postawy prawnej w ustawie Pzp, a
nadto żąda zmiany treści wzoru umowy i Formularza Ofertowego, co jest żądaniem
odnosz
ącym się do treści SIWZ – niedopuszczalnej że względu na upływ terminu w tym
zakresie (art. 182 ust.2 Pzp).
Tym samym zdaniem Izby Odwołujący wnosząc przedmiotowe
Odwołanie dokonuje próby obejścia terminu na wniesienie odwołania od treści postanowień
SIWZ.
Izba uznała, że odpowiedzi zamawiającego na pytania zawierają się w treści
kwestionowanych postanowień SIWZ. Słuszne jest stanowisko Zamawiającego, że
Zamawiający w Wyjaśnieniach jedynie wskazał wykonawcy postanowienia już istniejące w
SIWZ, w których zawarta była i z których wynikała odpowiedź na pytanie zadane przez
wykonawcę, nie dokonując ich zmiany.
Dodatkowo w zakresie zarzutu 3
wskazać należy, iż nie jest prawdziwe twierdzenie, że
ukształtowanie treści SIWZ w oparciu o wyjaśnienia Zamawiającego faworyzuje
wykonawców, którzy jednocześnie są producentami oprogramowania. Izba nie uznaje
zasadności podnoszonego w tym zakresie zarzutu wskazując, że wykonawcy, którzy
jednocześnie są twórcami oprogramowania sami decydują o ukształtowaniu polityki cenowej
w zakresie wsparcia licencji.
Z powyższą kwestia wiąże się wskazywanie przez Odwołującego podstawy do
wywodzenia
że udzielenie licencji jest związane z terminem (efektem) wdrożenia
odpowiedniej transzy. W tym zakresie
Odwołujący wskazał na postanowienie § 18 ust. 20
zał. nr 2 do SIWZ, gdzie Zamawiający użył sformułowania, że z momentem udostępnienia
oprogramowania standardowego zewnętrznego Zamawiającemu wykonawca udziela lub
zapewni udzielenie licencji
spełniającej odpowiednie wymogi. Odnosząc się do powyższego
Izba za prawidłowe uznaje stanowisko Zamawiającego, który wyjaśniając znaczeniową
różnicę powyższych sformułowań podał, iż formułując treść SIWZ w tym zakresie uznał za
potrzebne użycie odmiennych określeń zależnych od sytuacji, kiedy wykonawca dostarcza
Zamawiającemu swoje oprogramowanie od sytuacji kiedy dostarczone oprogramowanie
nabywane od innych podmiotów. W sytuacji kiedy wykonawca jest równocześnie
producentem oprogramowania to
wtedy Zamawiający przyjmuje, że taki wykonawca udziela
licencji. Natomiast w sytuacji, kiedy wykonawca zapewnia dostarczenie licencji poprzez
nabycie jej od podmiotu trzeciego to do takiej sytuacji
Zamawiający posługuje się
określeniem, że wykonawca zapewnia dostarczenie licencji.
Zarzut czwarty
Izba uznała także jest niezasadny. Dotyczy on kwestii związanych z
płatnościami podatku VAT. W tym zakresie wskazać należy, że ustawa o VAT jest ustawą
autonomiczną i żadne ustalenia Zamawiającego czy wykonawców nie mogą regulować
odmiennie daty wystawiania faktury VAT. Za zasadne Izba uznaje stanowisko
Zamawiającego, że to wykonawca jest projektantem i architektem całego wdrożenia i będzie
też autorem jego harmonogramu, mającym wpływ na terminy wystawiania faktur.
Zamawiający na etapie tworzenia Wzoru Umowy nie ma możliwości przewidzenia
szczegółowego harmonogramu dostarczania poszczególnych świadczeń i ich fakturowania.
Odnośnie zarzutu piątego to jest on niewątpliwie powiązany z zarzutem 1 i 2 i tak jak
i te zarzuty jest także niezasadny. Odwołujący próbuje wskazywać na potrzebę zmiany SIWZ
tak, aby okres wsparcia wyceniać od momentu udostepnienia oprogramowania i wyliczać go
przez okres wdrożenia – zmigrowania danej transzy i być wyceniany np. w okresach
miesięcznych. Jest to ewidentna próba narzucenia zmiany treści SIWZ.
Za
rzut 6 odnosi się także do kwestii migracji. Zamawiający zamieścił w SIWZ wymóg
dostarczenia licencji wraz ze Wsparciem Licencji dla Oprogramowania Standardowego
Aplikacyjnego w zakresie całego Systemu w jednym momencie, gdyż przeciwnie do
twierdzeń Odwołującego jest to korzystne z punktu widzenia Zamawiającego. W związku z
powyższym ukształtowaniem trwania Wsparcia Licencji, będzie ono jednolite przez okres 48
miesięcy od pozytywnego odbioru środowiska deweloperskiego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu iż ustalając w wyjaśnieniach jednoczesną dostawę
licencji mającego zastosowania do równych transz migracji danych, tworzy sytuacje w której
sam narusza przepisy prawa dopuszczając się wydatkowania środków przed rzeczywistym
terminem potrzeby ich wydatkowania
. Izba uznała, że
nie można zgodzić się z Odwołującym,
iż do momentu zmigrowania i uruchomienia wszystkich Transz Migracji całość licencji do
Oprogramowania będzie nieużywana i odstawiona „na półkę”. Zamawiający w sposób
jednoznaczny
wykazał, iż musi zapewnić sobie możliwość legalnego dokonywania czynności
objętych monopolem prawnoautorskim w stosunku do Oprogramowania w szczególności na
potrzeby jego testowania muszącego poprzedzać odbiór Oprogramowania, czyli jeszcze
przed jego produkcyjnym uruchomieniem,
czy tym bardziej przystąpieniem do migracji
danych w ramach Transz Migracji.
Reasumując powyższe ustalenia i rozważania należy stwierdzić, iż niewątpliwym jest,
że Odwołujący swoim odwołaniem zmierza do obejścia ustawowego terminu na wniesienie
odwołania od treści SIWZ wskazując wprost w postawionych żądaniach na potrzebę zmiany
interpretacji postanowień SIWZ, w tym Wzoru Umowy oraz Formularza Ofertowego, gdyż te
proponowane zmiany będą korzystniejsze nie tylko dla wykonawców, ale także dla
Zamawiającego. Ponadto w treści odwołania wskazuje wprost na zaniechania
Zamawiającego w zakresie braku zmiany postanowień SIWZ.
Izba podkreśla, że wyjaśnienia Zamawiającego z 20 lutego 2019 roku są niewątpliwe
oparte na treści SIWZ i żadnej mierze jej nie przekraczają, a tylko taka sytuacja dawałaby
podstawę wykonawcy do kwestionowania treści wyjaśnień, jako zmieniających treść SIWZ i
dawała uprawnienie do ich oceny pomimo upływu terminu z art. 182 ust.2 Pzp. Nadto
wskazać należy, że przedstawiona interpretacja postanowień SIWZ ma także uzasadnienie
funkcjonalne, gdyż gdyby przyjąć jak tego oczekuje Odwołujący, że wymagany okres
wsparcia 48 miesięcy miałby być liczony od daty dostarczenia każdej transzy, to byłoby to
nielogiczne, gdyż powodowałoby to przesunięcie terminu wykonania zamówienia. Taka
sytuacja wprowadziłaby chaos w tym zakresie gdyż każdy z wykonawców, w zależności od
przyjętego harmonogramu, oferowałby inny okres wsparcia licencyjnego uzależnionego od
terminu wykonania migracji danych w ramach danej transzy.
Odnosząc się do wskazanej podstawy prawnej podnoszonych zarzutów tj. art. 38
ust.1, 4 i 4a Izba uznaje
ją za nieprawidłową. Podstawą w sytuacji oczekiwania zmiany
treści SIWZ dokonanej w wyniku wyjaśnień jest przepis art. 29 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 38
Pzp, gdyż kwestionowaniu podlega nie treść wyjaśnień Zamawiającego ale zmieniony opis
przedmiotu zamówienia w wyniku udzielonych wyjaśnień.
Zgodnie z treścią art. 192 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, Krajowa Izba
Odwoławcza uwzględnia odwołanie w sytuacji, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy,
które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, co – ze wskazanych wyżej względów – nie miało miejsca w przedmiotowym
postępowaniu.
Izba orzekła jak w sentencji wyroku, orzekając na podstawie przepisów art. 190 ust.7,
191 ust.2 i 192 ust. 1 ustawy Pzp,.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 192 ust.
9 i 10 ustawy Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt.1a) rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41 poz. 238).
Przewodniczący:
………………….…
Członkowie : ……………………..
………………………