KIO 474/19
Sygn. akt: KIO 474/19
WYROK
z dnia 2 kwietnia 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Emilia Garbala
Protokolant:
Marta Słoma
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 kwietnia 2019
r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 18 marca 2019 r. przez wykonawcę GMV
Innovating Solutions Sp. z o.o., ul. Hrubieszowska 2, 01-209 Warszawa,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Zarząd Transportu Miejskiego
w L
ublinie, ul. Nałęczowska 14, 20-701 Lublin,
orzeka:
uwzględnia odwołanie w części dotyczącej § 2 ust. 2 pkt 6 i 12 załącznika nr 8 do
siwz, tj. projektu umowy i nakazuje zamawiającemu dokonanie modyfikacji
postanowień siwz, w tym projektu umowy, w taki sposób, aby jednoznacznie
wskazane było, że przeniesienie praw autorskich oraz dostarczenie kodów
źródłowych nie dotyczy oprogramowania standardowego,
oddala odwołanie w części dotyczącej pkt 5.5.2.3. siwz i pkt 4.3. ogłoszenia
o za
mówieniu,
umarza postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutów dotyczących pkt 5.5.2.2.
siwz i pkt 4.2. ogłoszenia o zamówieniu oraz pkt 10.3.2. załącznika nr 1 do siwz
z u
wagi na ich uwzględnienie przez zamawiającego,
KIO 474/19
kosztami postępowania obciąża zamawiającego Zarząd Transportu Miejskiego
w Lublinie, ul. Nałęczowska 14, 20-701 Lublin w części ½ oraz odwołującego
GMV Innovating Solutions Sp. z o.o., ul. Hrubieszowska 2, 01-209 Warszawa
w części ½ , i:
za
licza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
tytułem wpisu od odwołania, kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset
złotych zero groszy) tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika zamawiającego,
kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem
kosztów wynagrodzenia pełnomocnika odwołującego oraz kwotę 405 zł 90 gr
(słownie: czterysta pięć złotych dziewięćdziesiąt groszy) tytułem kosztów dojazdu
odwołującego na rozprawę.
zasądza od zamawiającego
Zarząd Transportu Miejskiego w Lublinie,
ul. Nałęczowska 14, 20-701 Lublin, na rzecz odwołującego GMV Innovating
Solutions Sp. z o.o., ul. Hrubieszowska 2, 01-209 Warszawa
, kwotę 7 702 zł 95 gr
(słownie: siedem tysięcy siedemset dwa złote dziewięćdziesiąt pięć groszy).
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Lublinie.
Przewodniczący: …………………………
KIO 474/19
Sygn. akt KIO 474/19
UZASADNIENIE
Zamawiający -
Zarząd Transportu Miejskiego w Lublinie, ul. Nałęczowska 14, 20-701 Lublin,
prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego,
postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego pn.
„Zaprojektowanie, dostawa, konfiguracja i wdrożenie systemu biletu
elektronicznego komunikacji aglomeracyjnej wraz z usługą wsparcia przez okres 48
miesięcy”, nr referencyjny: DZ.381.UE-1/19. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane
w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 7 marca 2019 r., nr 2018/S 047-108844.
Specyfikacja istotnych warunków zamówienia (dalej: „siwz”) również została opublikowana
w dniu 7 marca 2019 r.
W dniu 18 marca 2019
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wniesione przez
wykonawcę GMV Innovating Solutions Sp. z o.o., ul. Hrubieszowska 2,
01-209 Warszawa
(dalej: „odwołujący”), w którym odwołujący zarzucił zamawiającemu
naruszenie art. 29 ust. 1 i 2 w zw. z art. 7 ust. 1 w zw. z art. 36 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 41 pkt
ustawy Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 poz. 1986 ze zm.), zwanej dalej:
„ustawą Pzp”, poprzez opisanie przedmiotu zamówienia w sposób niejednoznaczny
i niewyczerpujący, bez uwzględnienia wszystkich wymagań oraz okoliczności mogących
mieć wpływ na sporządzenie oferty, uniemożliwiający odwołującemu złożenie oferty
i ubieganie się o udzielenie zamówienia, a także w sposób naruszający zasady zachowania
uczciwej konkurencji or
az równego traktowania wykonawców.
O
dwołujący zakwestionował prawidłowość następujących postanowień siwz:
treść pkt 5.5.2.2. siwz, co odpowiada treści pkt 4.2. ogłoszenia o zamówieniu,
treść pkt 5.5.2.3. siwz, co odpowiada treści pkt 4.3. ogłoszenia o zamówieniu,
treść pkt 10.3.2 załącznika nr 1 do siwz - opis przedmiotu zamówienia,
treść §2 ust. 2 pkt 6 i 12 załącznika nr 8 do siwz – umowa.
W stosunku do ww. postanowień siwz odwołujący podniósł następującą argumentację.
treść pkt 5.S.2.2. siwz, co odpowiada treści pkt 4.2. ogłoszenia o zamówieniu.
„W celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu
zamawiający żąda:
5.5.2 w zakresie warunku określonego w pkt. 5.2.3.
5.5.2.2. zrealizowanie, maksymalnie w ramach dwóch umów w zakresie obsługi operacji
związanych z pobieraniem i rozliczaniem opłat w transporcie zbiorowym, transakcji w tym
zakresie, o łącznym obrocie minimum 10 000 000,00 zł brutto w okresie ostatnich 3 lat,
a jeżeli okres działalności jest krótszy - w tym okresie. (…)
KIO 474/19
Odnosząc się do pkt 5.5.2.2. SIWZ (pkt 4.2. Ogłoszenia o zamówieniu) podkreślić należy, iż
Zamawiający nie zawarł w treści SIWZ regulacji o tym, w jaki sposób należy rozumieć
stwierdzenie „obsługa operacji związanych z pobieraniem i rozliczaniem opłat w transporcie
zbiorowym”, co powoduje, iż postanowienie jest niejasne oraz zbyt ogólnikowe, czym
Zamawiający narusza zasadę przejrzystości. Odwołujący pragnie podkreślić, iż w przypadku,
gdy Zamawiający przez „obsługę operacji związanych z pobieraniem i rozliczaniem opłat
w transporcie zbiorowym” rozumie realizację usługi sprzedaży biletów w trybie operatorskim,
to Zamawiający publikując dokumentację przetargową w takiej formie narusza ewidentnie
zasadę proporcjonalności. (…) Znamiennym jest, iż Zamawiający w niniejszym
postępowaniu przetargowym wymaga dostawy systemu centralnego, obsługi gwarancyjnej
oraz usługi wsparcia w utrzymaniu systemu centralnego (4000 roboczogodzin). Przedmiotem
zamówienia nie jest obsługa „operacji związanych z pobieraniem i rozliczaniem opłat
w transporcie zbiorowym”, a w konsekwencji postanowienie 5.5.2.2. SIWZ winno być co do
zasady usunięte, gdyż określony przez Zamawiającego wymóg uczestnictwa
w postępowaniu nie jest w żaden sposób związany z przedmiotem niniejszego
postępowania. Ewentualnie w celu zwiększenia konkurencyjności i równego traktowania
wykonawców przedmiotowy wymóg powinien być złagodzony poprzez ograniczenie
wymogów minimalnych, od których uzależniony jest udział w postępowaniu, jak również
wydłużenie okresu w którym wykonawca mógł zdobyć wymagane doświadczenie. Tym
samym warunek ten mógłby brzmieć w następujący sposób:
„zrealizowanie, maksymalnie w ramach dwóch dostaw Systemu Centralnego realizującego
operacje związane z pobieraniem i rozliczaniem opłat w transporcie zbiorowym, transakcji
w tym zakresie, o łącznym obrocie minimum 5 000 000,00 zł brutto w okresie ostatnich 5 lat,
a jeżeli okres działalności jest krótszy - w tym okresie”.
W związku z tym odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu
wykreślenia tego
postanowienia bądź jego zmiany.
treść pkt 5.5.2.3. siwz, co odpowiada treści pkt 4.3. ogłoszenia o zamówieniu.
„W celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu
zamawiający żąda:
5.5.2 w zakresie warunku określonego w pkt. 5.2.3. (…)
wdrożenie w sposób należyty (tzn. zaprojektowanie, wykonanie i udostępnienie do
użytkowania dla klientów za pośrednictwem tzw. marketów udostępniających aplikacje dla
urządzeń mobilnych pracujących pod kontrolą przynajmniej 2 systemów operacyjnych: IOS,
Android), min. 1 aplikacji mobilnej zawierającej możliwość wnoszenia opłat w publicznym
transporcie zbiorowym, za pośrednictwem sposobów płatności dostępnych dla urządzeń
mobilnych, realizowanych z poziomu aplikacji, bez konieczności jej opuszczania, w okresie
ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia
KIO 474/19
działalności jest krótszy - w tym okresie. (…)
Odwołujący wskazuje, iż wskazany w jego treści wymóg jest bezzasadny oraz
nieproporcjonalny wobec wskazanego w streści SIWZ opisu przedmiotu zamówienia.
Odwołujący pragnie wskazać, iż przedmiotem niniejszego postępowania przetargowego jest
wielozada
niowy oraz rozbudowany projekt obejmujący dostawę:
a)
ponad 100 biletomatów (stacjonarnych i mobilnych),
b)
400 kasowników,
c)
50 terminali doładowań,
d)
20.000 kart zbliżeniowych,
e)
portalu z funkcją sklepu internetowego oraz
f)
całego systemu centralnego.
Dostawa aplikac
ji mobilnej stanowi jedynie niewielki i marginalny ułamek zakresu
zamówienia publicznego, a w konsekwencji doświadczenie w jej wdrożeniu nie może być
decydujące o możliwości ubiegania się Wykonawcy o zamówienie, którego przedmiot skupia
się na szeregu innych czynności. (…)
Wobec powyższego zaznaczyć należy, że Wykonawca, który w sposób prawidłowy
i rzetelny zrealizował dużą ilość projektów obejmujących dostawę systemu centralnego,
dostarczył niezliczoną ilość biletomatów, portali z funkcją sklepu internetowego
umożliwiającego zakup biletów i innych elementów wchodzących w skład systemów
biletowych, nie powinien być pozbawiony możliwości ubiegania się o przedmiotowe
zamówienie publicznego tylko i wyłącznie z uwagi na brak realizacji do tej pory jednego
z marginalnych elementów, jakim jest wdrożenie aplikacji mobilnej. Znamiennym jest, iż
profesjonalny Wykonawca -
jakim jest Odwołujący, posiadający bogate doświadczenie
w
zakresie realizacji zbliżonych zamówień nie będzie miał trudności w wykonaniu
wymaganej aplikacji mobilnej. Odwołujący się realizował i wdrażał już dużo bardziej złożone
i skomplikowane Systemy Centralne oraz portale internetowe umożliwiające zakup biletu
(wnoszenie opłat) oraz aplikacje mobilne o innych właściwościach niż te wymagane przez
Zamawiającego w pkt 5.5.2.3. SIWZ, a zatem wdrożenie aplikacji mobilnej nie będzie
przeszkodą dla takiego Wykonawcy. Niemniej jednak obecne postanowienia SIWZ oraz treść
ogłoszenia uniemożliwiają Odwołującemu się jako jednemu z głównych podmiotów
funkcjonujących na rynku europejskim oraz polskim w zakresie realizacji przedmiotowych
projektów informatycznych złożenie oferty w niniejszym postępowaniu, co w sposób
oczywisty i nieuprawniony ogranicza krąg podmiotów — wykonawców mogących
wystartować w niniejszym postępowaniu.
Wykonawca mógłby skorzystać z doświadczenia innego podmiotu, który posiada
takie doświadczenie, ale byłoby to niecelowe z uwagi na marginalną skalę niniejszego
KIO 474/19
przedsięwzięcia. Okoliczność ponoszenia przez podwykonawcę (udzielającego referencji
tylko w zakresie aplikacji mobilnej) współodpowiedzialności za realizację całego projektu
znacząco ogranicza lub wręcz eliminuje skorzystanie z takiego rozwiązania z uwagi na
niechęć podwykonawców do podejmowania takiego ryzyka. (…)”
W związku z tym odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu wykreślenia tego
postanowienia.
treść pkt 10.3.2 załącznika nr 1 do siwz - opis przedmiotu zamówienia.
„Postanowienie pkt 10.3.2 Załącznika nr 1 do SIWZ - Opis przedmiotu zamówienia stanowi,
że: „Rozmiary Kasowników EMV nie powinny być większe niż 310 x 200 x 130 mm
(wys
okość / szerokość / głębokość)”. (…)
W ocenie Odwołującego Zamawiający nie powinien wymagać od wykonawcy
dostarczenia kasownika o określonych wymiarach, gdyż w żadnym stopniu nie wpływa to na
jego jakość czy też funkcjonalność. Podkreślić przy tym należy, iż Zamawiający określił
maksymalne wymiary kasownika, które uwzględniają już funkcjonujące rodzaje kasowników
na rynku, preferując tym samym określonych producentów, co tym samym narusza zasadę
nakazującą Zamawiającemu zachowanie uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców.
W przypadku nieuwzględnienia przez Krajową Izbę Odwoławczą wniosku
Odwołującego o usunięcie ww. wymogu, przedmiotowy wymóg powinien zostać zmieniony
w ten sposób, że rozmiary kasowników EMV powinny być zwiększone do wymiarów 344 x
181 x 131 mm (wysokość / szerokość / głębokość). Znamiennym jest, iż ograniczenie
wskazane przez Zamawiającego nie jest w żaden sposób podyktowane potrzebami
Zamawiającego, a narzuca na Wykonawców niepotrzebne ograniczenia. Rozszerzenie
wymiarów kasowników nie rodzi dla Zamawiającego żadnych niedogodności, nie ogranicza
funkcjonalności kasownika i nie ogranicza jego możliwości instalacji w pojazdach. Zaznaczyć
należy przy tym, iż produkowane przez odwołującego kasowniki różnią się od obecnych
wymogów określonych przez Zamawiającego jedynie o 34 mm (wysokość) i 1 mm
(szerokość), co w żaden sposób nie wpływa na funkcjonalność urządzenia, a jednocześnie
uniemożliwia Odwołującemu zaoferowanie produkowanego przez siebie i sprawdzonego
urządzenia.”
W związku z tym odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu wykreślenia tego
postanowienia bądź jego zmiany.
treść §2 ust. 2 pkt 6 i 12 załącznika nr 8 do siwz – umowa.
„Zamawiający postanowił, iż zgodnie z §2 ust. 2 pkt 6 oraz pkt 12 Załącznika nr 8 do SIWZ -
Umowa:
„W ramach realizacji przedmiotu Umowy Wykonawca zobowiązuje się do:
KIO 474/19
2.6 przeniesienia praw autorskich majątkowych do wykonanych w ramach Umowy utworów,
2.12 dostarczenia kodów źródłowych do wykonanych w ramach Umowy utworów.” (…)
Odnosząc się do treści §2 ust. 2 pkt 6 Załącznika nr 8 do SIWZ - Umowa oraz treści
§2 ust. 2 pkt 12 Załącznika nr 8 do SIWZ - Umowa oraz żądania Odwołującego wykreślenia
tego postanowienia bądź jego zmiany, to należy zauważyć, iż Wykonawca nie może
przenieść praw autorskich majątkowych do całości wykonanych w ramach Umowy utworów,
jak również dostarczyć kodów źródłowych do wykonanych w ramach Umowy utworów.
Wy
konawca może przenieść prawa autorskie jedynie do utworów, którymi będzie
sporządzona w trakcie realizacji zamówienia dokumentacja, jednakże Wykonawca nie może
wyrazić zgody na przeniesienie praw autorskich do dostarczonego oprogramowania, które
stanowi „know-how” Wykonawcy. Wskazać bowiem należy, że oprogramowanie, które
będzie zastosowane przy realizacji przedmiotu niniejszej umowy stanowi oprogramowanie
systemowe, które jest wdrażane przez wykonawcę w innych realizowanych przez niego
projektach. W sytuac
ji gdyby Wykonawca przeniósłby majątkowe prawa do całości
wykonanych w ramach umowy utworów to tym samym pozbawiłby się całego swojego
dorobku intelektualnego. Wskazać należy, iż wystarczającym i powszechnie praktykowanym
sposobem w tego typu realizacjach
jest udzielenie przez Wykonawcę stosownych licencji na
określonych polach eksploatacji.
Konkretną wiedzę techniczną Wykonawcy (tajemnicę przedsiębiorstwa, „know-how”)
stanowią również kody źródłowe, których przekazanie w niepowołane ręce, w szczególności
p
odmiotom konkurencyjnym mogłoby wywołać niepowetowane szkody dla wykonawcy.
Dostarczenie kodów źródłowych powinno odbyć się na ściśle określonych przez
Zamawiającego zasadach (np. przekazanie kodów źródłowych na zasadach depozytu
notarialnego stanowiącego o możliwości uzyskania dostępu do kodów źródłowych przez
Zamawiającego w ściśle określonych sytuacjach jak postawienie Wykonawcy w stan
upadłości, uchylanie się przez Wykonawcę od usuwania usterek). Dalszą rozbudowę
systemu centralnego Zamawiający może zapewnić sobie poprzez rządzenie możliwościami
dostępu do danych zapisanych w systemie, dostarczenie zdefiniowanych interfejsów,
dokumentacji opisującej strukturę danych oraz interfejsów.
Powyższe postanowienia powinny być zatem usunięte przez Zamawiającego bądź
stosow
nie zmienione. Odwołujący wskazuje ponownie, iż wystarczającym i powszechnie
praktykowanym sposobem w tego typu realizacjach jest udzielenie przez Wykonawcę
stosownych licencji na określonych polach eksploatacji.”
W związku z tym odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu wykreślenia tych
postanowień bądź ich zmiany.
Pismem z dnia 25
marca 2019 r. zamawiający przekazał odpowiedź na odwołanie,
KIO 474/19
w której w szczególności podniósł, co następuje.
W pierwszej kolejności zamawiający uwzględnił zarzuty odwołującego dotyczące:
1) pkt 5.5.2.2. siwz i pkt 4.2. o
głoszenia o zamówieniu i postanowił usunąć ten warunek
w pełnym zakresie,
2) pkt 10.3.2.
załącznika nr 1 do siwz - opis przedmiotu zamówienia i postanowił dokonać
zmian w za
kresie rozmiarów kasowników EMV poprzez wskazanie: „Rozmiary
Kasowników EMV nie powinny być większe niż 344 x 200 x 131 mm (wysokość /
szerokość / głębokość)”.
W zakresie pozostałych zarzutów zamawiający wniósł o ich oddalenie i podniósł
w szczególności, co następuje.
Ad. 2.
treść pkt 5.5.2.3. siwz, co odpowiada treści pkt 4.3. ogłoszenia o zamówieniu.
„Przechodząc do analizy powyższego zarzutu nie sposób zgodzić się z twierdzeniami
zawartymi przez Odwołującego w treści uzasadnienia odwołania, gdzie w sposób marginalny
odnosi się do znaczenia aplikacji mobilnej.
W tym miejscu Zamawiający pragnie wyjaśnić i podkreślić Wykonawcy, iż aplikacja mobilna,
a tym samym określony w pkt 5.5.2.3. SIWZ warunek stanowi element bardzo istotny dla
całości przedmiotu zamówienia i jest podstawowym narzędziem w zamawianym systemie.
Aplikacja mobilna stanowić będzie alternatywę dla fizycznego nośnika (karty) oraz umożliwi
klientowi realizację dodatkowych funkcji niedostępnych dla klasycznego nośnika tj.:
założenie i obsługa przez klienta własnego konta użytkownika w Systemie;
zakup biletów zgodnie z taryfą przystankową check-in/out (niedostępne z poziomu karty);
zakup biletów okresowych na dowolną zadaną ilość dni;
doładowanie tzw. portmonetki za pośrednictwem dostępnych płatności elektronicznych;
wygenerowanie i okazanie do kontroli biletów prezentowanych w formie QR-code;
wygenerowanie biletów dla uczestników imprez masowych, zgodnie z procedurą
opracowaną przez Zamawiającego
obsługę realizowanych transakcji (przesyłanie) w trybie on-line.
Zamawiający w dobie rozwoju innowacji technologicznej wychodzi naprzeciw oczekiwaniom
rynku,
dlatego też w treści SIWZ wyjaśnił potencjalnym Wykonawcom znaczące aspekty jej
działania oraz postawił odpowiednie wymogi. Zgodnie z treścią pkt 7.4.1 i nast. Opisu
Przedmiotu Za
mówienia - Załącznik nr 1 do s.i.w.z.- Zał. 1 do umowy:
„7.4.1. Aplikacja Mobilna będzie posiadać możliwość dokonywania zakupów biletów
w Aplikacji za pomocą współcześnie stosowanych technik pobierania płatności
elektronicznych, przy czym będą to techniki właściwe dla urządzeń mobilnych. Funkcje
Aplikacji Mobilnej muszą umożliwiać pobranie środków płatniczych od klienta/Użytkownika
KIO 474/19
bez opuszczania Aplikacji, z ewentualnym p
rzyjęciem autoryzacji poprzez SMS.
Aplikacja Mobilna musi umożliwiać zarówno dokonanie płatności w ciężar karty
płatniczej, której dane zostały wprowadzone do Aplikacji, jak i w ciężar rachunku bankowego,
którego szczegóły podano w Aplikacji, a także w ciężar konta elektronicznej portmonetki
zrealizowanej w Aplikacji Mobilnej, którą Użytkownik może wcześniej zasilić środkami
płatniczymi.
Aplikacja musi umożliwiać przekazywanie środków z płatności bezgotówkowych na
odrębne konta bankowe zdefiniowane w systemie centralnym dla różnych usług (pozycji
taryfowych).
Aplikacja Mobilna musi umożliwiać dodanie oraz usunięcie danych karty płatniczej lub
danych konta bankowego.
Aplikacja Mobilna musi zapewniać odpowiednią autoryzację dostępu do konta lub
karty płatniczej Klienta/Użytkownika, tak aby możliwa była realizacja płatności.
Aplikacja musi zapewnić infrastrukturę umożliwiającą podłączenie do systemu
płatności dowolnego operatora płatności. Wykonawca musi przekazać Zamawiającemu
pełną dokumentację sposobu tego podłączenia.”
Jak wynika z powyższych zapisów wymagana przez Zamawiającego aplikacja
mobilna stanowić będzie dla pasażera narzędzie umożliwiające mu zarządzanie dostępnymi
dla niego funkcjonalnościami związanymi z korzystaniem z komunikacji miejskiej z poziomu
własnego smartfona. Posługując się aplikacją mobilną pasażer będzie mógł:
dokonać zakupu biletów realizując opłatę za pomocą współcześnie stosowanych technik
pobierania płatności elektronicznych, właściwych dla urządzeń mobilnych (płatności
w ciężar karty płatniczej, rachunku bankowego oraz konta elektronicznej portmonetki
zasilonej wcześniej środkami płatniczymi):
zaplanować podróż,
skalkulować koszt biletu okresowego ważnego przez dowolną ilość dni, który planuje
zakupić;
sprawdzić stan środków w portmonetce elektronicznej oraz okres ważności wcześniej
nabytego biletu
umożliwić służbom kontroli biletów sprawdzenie ważności biletu;
skonfigurować własne konto w systemie w oparciu o uprawnienia do ulgi, ustalenie
„ulubionych” najczęściej kupowanych biletów;
zamówić fakturę za zrealizowaną transakcję;
sprawdzić treści informacyjne, regulaminy, aktualne komunikaty.
Mając na względzie powyższą argumentację w ocenie Zamawiającego nieuprawnione jest
stwierdze
nie przez Odwołującego, że zamawiana aplikacja mobilna stanowi jedynie
KIO 474/19
„niewielki i marginalny ułamek zakresu zamówienia publicznego, a w konsekwencji
doświadczenie w jej wdrożeniu nie może być decydujące o możliwości ubiegania się
Wykonawcy o z
amówienie”.
Świadczyć może również o tym fakt, że inne elementy zamawianego systemu, w tym
stacjonarne automaty biletowe, portal klienta i sklep www posiadać będą funkcjonalności
dedykowane do obsługi konta w aplikacji mobilnej (doładowanie, sprawdzenie itp.).
Zamawi
ana aplikacja jest produktem innowacyjnym, złożonym, dedykowanym dla
zamawiającego decydującym o innowacyjności całego systemu. Niezwykle istotne jest
zagwarantowanie bezpieczeństwa transakcji dokonywanych za jej pośrednictwem oraz
zabezpieczenie środków finansowych przekazanych przez pasażera w ramach tzw.
elektronicznej portmonetki oraz dostępu do środków zgromadzonych na rachunkach
bankowych pasażera poprzez podpięte karty bankowe.
Aplikacja musi gwarantować pełna transparentność transakcji i prawidłowy ich
przebieg, s
zczególnie z uwagi na fakt że są to przychody z biletów, które stanowią środki
publiczne.
Ponadto należy podkreślić, że specyfika pobierania opłat za przejazdy komunikacją
publiczną cechuje duża ilość równocześnie przeprowadzanych transakcji oraz konieczność
ich szybkiej realizacji.
(…)
Dostrzeżenia wymaga, że celem postępowania o udzielenie zamówienia nie jest
dopuszczenie do możliwości oferowania wszystkich towarów i usług obecnych na rynku, ale
takich produktów, które są niezbędne zamawiającemu, z uwagi na jego uzasadnione
obiektywnie potrzeby. Taka niekwestionowana potrzeba w tym konkretnym przypadku
okazała się konieczność wdrożenia aplikacji mobilnej.”
Ad. 4.
treść § 2 ust. 2 pkt 6 i 12 załącznika nr 8 do siwz – umowa.
„Zamawiający nie zgadza się z tak sformułowanym zarzutem Odwołującego i
wyjaśnia, iż przeniesienie majątkowych praw autorskich dotyczy jedynie elementów
autorskich dostarczonych na potrzeby niniejszej umowy tj. dokumentacji oraz
oprogramowania dedykowanego (aplikacyjnego w zakresie systemu centralnego, aplikacji
mobilnej oraz strony www z portalem pasażera). Przy czym przez elementy autorskie,
zgodnie z § 1 pkt 25 Umowy zamawiający rozumie utwory stworzone przez Wykonawcę na
potrzeby Umowy, w tym analiza przedwdrożeniowa, dokumentacja opracowana przez
Wykonawcę, oprogramowanie dedykowane- aplikacje. Przez oprogramowanie dedykowane
zamawiający rozumie modyfikacje, kastomizacje, rozszerzenia i wszelkie inne zmiany
oprogramowania standardowego dokonane w ramach realizacji Umowy lub opracowane na
potrzeby Umowy, dedykowane dla Zamawiającego oprogramowanie komputerowe (zgodnie
z § 1 pkt 23 Umowy). Tym samym zgodnie z pkt 2.6 Umowy przeniesienie autorskich praw
majątkowych dotyczy jedynie elementów autorskich dostarczonych przez Wykonawcę na
KIO 474/19
potrzeby niniejszej Umowy.
W odniesieniu do kodów źródłowych Zamawiający, zgodnie z § 6 ust. 2 Umowy
wymaga ich dostarczenia w formie elektronicznej dla: oprogramowania aplikacyjnego w
zakresie Systemu Centralnego, aplikacji mobilnej oraz strony
www z portalem pasażera.
Zamawiający zgodnie z opisem zawartym w w s.i.w.z. wraz z załącznikami wymaga,
aby oprogramowanie systemu było dedykowane na potrzeby zamawianego projektu.
Tym
samym zamawiający wymaga aby oprogramowanie zostało zaprojektowane pod
konkretne potrzeby Zamawiającego określone w s.i.w..z. uwzględniające m.in. specyfikę
zakładanej taryfy biletowej, raportowania i rozliczania transakcji, kontroli biletów.
Powyższe znajduje potwierdzenie w opisie przedmiotu zamówienia, zgodnie z którym
zam
awiany
system
musi
integrować
funkcjonalności
dotychczas
stosowanych
u zamawiającego systemów tj. systemu windykacji mandatów, systemu karty biletu
elektronicznego, oraz systemu centralnego „(kasownikowego)” gdzie m.in.:
1. W pkt. 3.2. ppkt 4
: „Oprogramowanie systemu Karty Biletu Elektronicznego umożliwia
w sposób jawny (za pośrednictwem plików płaskich w formacie *.xml o znanej
Zamawiającemu strukturze) import i eksport podstawowych danych dotyczących zarówno
systemu taryfowego stosowanego u Zamawiającego, jak również import danych
o transakcjach z zewnętrznych punktów sprzedaży. Umożliwia ponadto import danych
z innych urządzeń np. kasowników; punktów dystrybucji itp. (za pośrednictwem plików
płaskich *.xml). Struktura pliku jest znana Zamawiającemu.”
2. W pkt 3.3. ppkt 1 i 5:
„1. Webservice do wymiany danych - obsługujący wymianę danych z innymi systemami -
struktura i protokoły wymiany danych są znane zamawiającemu i zostaną dostarczone po
podpisaniu umowy.”
„5. Oprogramowanie systemu centralnego umożliwia w sposób jawny (za pośrednictwem
plików płaskich w formacie *.xml o znanej Zamawiającemu strukturze) import i eksport
podstawowych danych dotyczących zarówno systemu taryfowego stosowanego
u Zamawiającego, jak również import danych o transakcjach z zewnętrznych punktów
sprzedaży oraz kasowników. Umożliwia ponadto import danych z innych urządzeń np.
kasowników; punktów dystrybucji itp. (za pośrednictwem plików płaskich *.xml) oraz
Webserv
ice. Struktura przekazywanych danych jest znana Zamawiającemu.”
Dodatkowo w zamawianym systemie centralnym musi być możliwość zarządzania,
w tym zawarte w pkt 4.1.OPZ:
„Dostarczony w ramach zamówienia system winien umożliwiać kompletne zarządzanie
wszystkimi funkcjonalnościami i aplikacjami systemu oraz urządzeniami dostarczonymi
w ramach zamówienia a także pozwalać na dodawanie kolejnych urządzeń w dowolnym,
KIO 474/19
późniejszym terminie (również po zakończeniu etapu wdrożenia systemu) - w tym
dostarczone przez inne podmioty niż Wykonawca, dopuszczone na podstawie odrębnych
zleceń bądź umów. Obsługa poszczególnych procesów przez Operatorów Systemu musi
odbywać się intuicyjnie i musi posiadać system podpowiedzi (z danych słownikowych) oraz
ma być zaprojektowana tak by realizować poszczególne operacje przy jak najmniejszej ilości
kroków.
Poprzez zarządzanie rozumie się:
ewidencję urządzeń i aplikacji,
2. do
bieranie (z zewnętrznych systemów zarządzanych przez Zamawiającego poprzez
udokumentowane API lub pliki bazodanowe, których struktura jest mu znana),
generowanie i wgrywanie do urządzeń m.in.: taryf, numerów inwentarzowych pojazdów,
przebiegu tras komunika
cyjnych. numerów linii, numerów i nazw przystanków, listy kart
do doładowania, listy zablokowanych nośników (kart / aplikacji mobilnych).
projektowanie ekranów urządzeń,
projektowanie wyglądu (szaty graficznej) biletów,
diagnostykę (monitorowanie stanu) urządzeń i alerty,
zdalne zarządzanie urządzeniami w systemie,
ewidencję zdarzeń transakcyjnych,
8. d
efiniowanie raportów,
ustawianie automatycznego generowania wybranych raportów,
nadawanie uprawnień dostępu do systemu Operatorom systemu,
konfigurację okien systemowych: dodawanie i odejmowanie pól edycji danych,
nakładanie masek na pola, zarządzanie słownikami,
definiowanie schematów wymiany danych z zewnętrznymi systemami,
definiowanie okresów przechowywania danych, ich zakresu, momentu usunięcia i
anonimizacji.
Ponadto na dedykowany charakter oprogramowania wskazuje fakt, że zgodnie z pkt 4.2.1. i
4.2.2. lit. b) i c) OPZ i Zał. nr 8 do s.i.w.z. zamawiający wymaga wykonania przez
wykonawcę analizy przedwdrożeniowej, która stanowić będzie podstawę zamawianego
systemu, w tym:
„4.2.2. Przed uruchomieniem Systemu Wykonawca zobowiązany jest do:
(...) b. przedstawienia Zamawiającemu do akceptacji, w terminie z nim uzgodnionym
sposobu:
a)
migracji danych osobowych oraz transakcyjnych z dotychczas obsługiwanego
systemu
do nowego w momencie inicjacji przez Klienta (złożenie Wniosku o
wprowadzenie do Systemu Karty imiennej wydanej i funkcjonującej przed dniem
KIO 474/19
uruchomienia Systemu) -
szczegóły migracji zostaną uzgodnione po podpisaniu
umowy,
b) bezpiecznego mapowania Kart przy
wykorzystaniu dostarczonego przez Wykonawcę
oprogramowania i propozycji odpowiednich procedur organizacyjnych.
c)
Ustalenia z Zamawiającym sposobu zabezpieczeń Kart przed nieuprawnionym
kopiowaniem i kodowaniem.
c. zaprojektowania oprogramowania w sposób umożliwiający bezpieczne przeniesienie
danych osobowych i transakcyjnych z obecnie funkcjonującego systemu oraz import tych
elementów do nowego Systemu Centralnego, zgodnie z zaakceptowanym przez
Zamawiającego sposobem, o którym mowa powyżej.
5. O dedykowanym
charakterze świadczy również pkt 7.1.1. -7.1.3. OPZ 7.1.1.
7.1.1. Wykonawca zaprojektuje specjalne API umożliwiające automatyczną wymianę danych
z innymi podmiotami współpracującymi w ramach LOP.
API będzie umożliwiało udostępnienie i wymianę z systemem centralnym
zamawiającego wszystkich informacji potrzebnych do zakupu wszystkich rodzajów biletów
wskazanych przez zamawiającego, dedykowanych dla tego kanału dystrybucji oraz danych
potrzebnych do prawidłowego zrealizowania transakcji z tym związanych dla zewnętrznych
aplikacji.
Wykonawca ma przygotować API tak, żeby można było wprowadzić dowolną inną
aplikację. API musi zawierać komplet usług pozwalających na odczytanie z systemu
centralnego wszystkich niezbędnych danych potrzebnych do przeprowadzenia transakcji
oraz zapisania w systemie centralnym kompletu danych po transakcyjnych.
Kolejnym elementem świadczącym o tym że zamawiany system jest dedykowany
świadczą zapisy pkt 12.1.2.-12.1.3. OPZ:
„12.1.2. W przypadku ujawnienia pasażera nie posiadającego ważnego biletu/stosownego
uprawnienia czytnik umożliwiał będzie wystawienie wezwania do zapłaty i przesłanie go do
systemu windykacyjnego Zamawiającego.
Zamawiający posiada API umożliwiające wymianę danych z systemem
windykacyjnym, które zostanie udostępnione wykonawcy po podpisaniu umowy."
Należy podkreślić, że przeniesienie autorskich praw majątkowych oraz dostarczenie
przez Wykonawcę kodów źródłowych jest szczególnie istotne dla Zamawiającego z uwagi na
fakt, że zgodnie z wymaganiami określonymi przez Zamawiającego w opisie przedmiotu
zamówienia, zamawiane oprogramowanie jest oprogramowaniem dedykowanym,
tj. zaprojektowanym z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb Zamawiającego w celu
realizacji projektu. Przen
iesienie wskazanych praw wraz z kodami źródłowymi umożliwi
Zamawiającemu w przyszłości samodzielna modyfikacje oprogramowania dedykowanego,
bądź jej zlecenie innemu podmiotowi z zachowaniem zasad konkurencyjności określonych
KIO 474/19
w Prawie zamówień publicznych. Brak przeniesienia autorskich praw majątkowych oraz
kodów źródłowych uniemożliwia Zamawiającemu samodzielne dokonanie w/w czynności lub
zlecenie ich podmiotowi wybranemu z zachowaniem zasad określonych w Prawie zamówień
publicznych, a tym samym uzależnia go w tym zakresie od Wykonawcy. Powyższe stoi
w sprzeczności z zasadami konkurencyjności oraz racjonalnego i prawidłowego
wydatkowania środków publicznych obowiązujących podmioty sektora finansów publicznych.
Dodatkowo brak w umowie pos
tanowień dotyczących przeniesienia autorskich praw
majątkowych oraz dostarczenia kodów źródłowych może narazić Zamawiającego na utratę
dofinansowania projektu. Zgodnie bowiem z § 22 umowy Nr POPW.02.01.00-06-0002/16-00
o dofinansowanie projektu Nr POPW.02.01.00-06-0002/16-
00 „Niskoemisyjna sieć
komunikacji zbiorowej dla północnej części LOF wraz z budową systemu biletu
elektronicznego komunikacji aglomeracyjnej", w ramach której realizowane jest finansowanie
projektu -
„W przypadku zlecenia części zadań w ramach Projektu wykonawcy,
obejmujących opracowanie utworu Beneficjent zobowiązuje się do zastrzeżenia w umowie
z wykonawcą, że autorskie prawa majątkowe do tego utworu przysługują Beneficjentowi.”
Podkreślenia wymaga również fakt, że wskazane zapisy umowne są zgodne
z wytycznymi określonymi w rekomendacjach opublikowanych przez Prezesa Urzędu
Zamówień Publicznych. (…)”
Pismem z dnia 29 marca 2019 r. zamawiający przekazał potwierdzenie dokonania
zmian ogłoszenia o zamówieniu i siwz w zakresie:
pkt 5.5.2.2. siwz i pkt 4.2. ogłoszenia o zamówieniu,
pkt 10.3.2. załącznika nr 1 do siwz - opis przedmiotu zamówienia.
W związku z uwzględnieniem zarzutów dotyczących ww. postanowień siwz, postępowanie
odwoławcze w tym zakresie podlega umorzeniu.
W trakcie posiedzenia i rozprawy strony podtrzyma
ły swoje stanowiska co do pozostałych
(nieuwzględnionych przez zamawiającego) zarzutów. Tym samym odwołanie podlega
rozpoznaniu w zakresie zarzutów dotyczących pkt 5.5.2.3. siwz i pkt 4.3. ogłoszenia
o zamówieniu oraz § 2 ust. 2 pkt 6 i 12 załącznika nr 8 do siwz – projektu umowy.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie
i uwzględniając dokumentację z niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron złożone na piśmie i podane do protokołu rozprawy,
zważyła, co następuje.
KIO 474/19
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowy
ch skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy
Pzp. Ponadto Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 179 ust. 1 Pzp, tj. istnienie po
stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość poniesienia przez
niego szkody z uw
agi na kwestionowane czynności zamawiającego.
Odnosząc się do zarzutu dotyczącego treści § 2 ust. 2 pkt 6 i 12 projektu umowy Izba
w pierwszej kolejności ustaliła, że istota sporu pomiędzy odwołującym i zamawiającym
dotyczy tego, jaki jest z
akres żądania przez zamawiającego przeniesienia praw autorskich
i kodów źródłowych. Z odwołania i stanowiska odwołującego przedstawionego na rozprawie
wynika, że kwestionuje on prawo żądania przez zamawiającego przeniesienia praw
autorski
ch i kodów źródłowych do oprogramowania standardowego, ponieważ jest ono
obecnie stosowane przez odwołującego we wszystkich realizowanych przez niego
zamówieniach, a po przeniesieniu praw autorskich i kodów źródłowych na zamawiającego,
te
j praktyki odwołujący nie będzie już mógł kontynuować. Z kolei zamawiający w odpowiedzi
na od
wołanie i stanowisku przedstawionym na rozprawie stwierdził, że w zakresie
oprogramowania oczekuje przeniesienia praw autorskich i kodów źródłowych jedynie do
oprogramowania dedykowanego, tym samym postawiony przez niego
wymóg w ogóle nie
dotyczy oprogramowania standardowego.
Z powyższego wynika, że nie jest sporne między
stronami, że obowiązek przeniesienia praw autorskich i kodów źródłowych nie powinien
dotyczyć oprogramowania standardowego. Sporne jest natomiast to, czy projekt umowy
przewiduje powyższy obowiązek w stosunku do oprogramowania standardowego, czy nie.
W celu rozpatrzenia sporu Izba
dokonała analizy postanowień projektu umowy
dotyczących ww. kwestii i ustaliła, że ich treść przewiduje, co następuje:
§ 1 pkt 7: System Centralny – oprogramowanie posadowione na serwerach Zamawiającego,
realizujące funkcję bazy danych Użytkowników Systemu, bazy danych transakcyjnych, bazy
danych wszystkich urządzeń wchodzących w jego skład oraz umożliwiające zarządzanie
i rejestrowanie wszystkich operacji dokony
wanych przez urządzenia Systemu,
§ 1 pkt 21: Oprogramowanie - Aplikacja oraz Oprogramowanie standardowe i dedykowane,
§ 1 pkt 22: Oprogramowanie standardowe - oprogramowanie nie będące Aplikacją,
niezbędne do funkcjonowania Systemu, w szczególności oprogramowanie bazodanowe,
systemowe oraz aplikacyjne,
§ 1 pkt 23: Oprogramowanie dedykowane - modyfikacje, kastomizacje, rozszerzenia
i wszelkie inne zmiany Oprogramowania standardowego dokonane w ramach realizacji
Umowy lub opracowane na potrzeby Umowy, dedykowane dla Zamawiającego
oprogramowanie komputerowe,
§ 1 pkt 25: Elementy autorskie – utwory stworzone przez Wykonawcę na potrzeby Umowy,
KIO 474/19
w
tym analiza przedwdrożeniowa, dokumentacja opracowana przez Wykonawcę,
oprogramowanie dedykowane, Aplikacje,
§ 2 ust. 2: W ramach realizacji przedmiotu Umowy Wykonawca zobowiązuje się do:
przeniesienia praw autorskich majątkowych do wykonanych w ramach Umowy
utworów,
dostarczenia kodów źródłowych do wykonanych w ramach Umowy utworów,
§ 7 ust. 1: W ramach wynagrodzenia, o którym mowa w § 18 Umowy Wykonawca przenosi
(sprzedaż) na Zamawiającego majątkowe prawa autorskie do elementów autorskich,
dostarczonych w ramach niniejszej umowy (w przypadku oprogramowania przeniesienie
praw dotyczy oprogramowania aplikacyjnego w zakresie Systemu Centralnego, aplikacji
mobilnej oraz strony www z portalem pasażera - w formie elektronicznej) na wszystkich
znanych
polach eksploatacji, w tym polach obejmujących: (…).
Analiza ww. postanowień projektu umowy wykazała, że:
O tym, że projekt umowy nie przewiduje obowiązku przeniesienia praw autorskich i kodów
źródłowych do oprogramowania standardowego świadczy treść § 7 ust. 1 projektu
umowy, z którego wynika, że majątkowe prawa autorskie mają być przeniesione do
elementów autorskich, dostarczonych w ramach niniejszej umowy. W § 1 pkt 25 elementy
autorskie
zostały zdefiniowane poprzez wymienienie m.in. oprogramowania
dedykowanego, w definicji tej brak jest oprogramowania standardowego. Tym samym na
podstawie
§ 7 ust. 1 w zw. z § 1 pkt 25 projektu umowy należałoby przyjąć, że
zamawiający ograniczył swój wymóg tylko do oprogramowania dedykowanego.
O tym, że projekt umowy przewiduje obowiązek przeniesienia praw autorskich i kodów
źródłowych do oprogramowania standardowego świadczy:
a)
treść § 2 ust. 2 pkt 6 i 12 projektu umowy, które odwołują się do praw autorskich
i kodów źródłowych do wykonanych w ramach umowy utworów. „Utwór” wprawdzie
nie został w projekcie umowy zdefiniowany, ale zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o prawie
autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1191 ze zm.) jest nim
każdy
przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek
postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Tym
samym należy przyjąć, że w niniejszej sprawie utwór obejmuje (poza innymi
elementami zamówienia) zarówno oprogramowanie standardowe, jak i dedykowane,
a co za tym idzie
– obowiązek przeniesienia praw autorskich i dostarczenia kodów
źródłowych dotyczy obu rodzajów oprogramowania,
b)
treść § 7 ust. 1 projektu umowy, który wprawdzie (jak wskazano w pkt 1) odwołuje się
do elementów autorskich, ale zawiera też nawias, w którym wpisano, że w przypadku
oprogramowania przeniesienie praw dotyczy oprogramowania aplikacyjnego
w zakresie Systemu Centralnego. W § 1 pkt 22 zawierającym definicję
KIO 474/19
oprogramowania standardowego wskazano m.in. oprogramowanie aplikacyjne, jako
część właśnie oprogramowania standardowego. Ponadto system centralny obejmuje
także oprogramowanie standardowe, co nie jest sporne pomiędzy stronami. Tym
samym z § 7 ust. 1 w zw. z § 1 pkt 22 projektu umowy wynika, że wykonawca ma
obowiązek przenieść prawa autorskie także do oprogramowania standardowego.
Na marginesie jedynie należy zauważyć, że nie są zasadne argumenty
zamawiającego przedstawione na rozprawie dotyczące opisania Aplikacji
w załączniku nr 1 do siwz. „Aplikacja” w świetle postanowień projektu umowy nie jest
tym samym, co „oprogramowanie aplikacyjne”, co wynika choćby z § 1 pkt 21, gdzie
Aplikacja została wskazana jako element Oprogramowania, obok oprogramowania
standardowego
i dedykowanego, zaś zgodnie z § 1 pkt 22 oprogramowanie
aplikacyjne jest częścią oprogramowania standardowego nie będącego Aplikacją).
Z powyższej analizy postanowień projektu umowy wynika, że więcej jest tych, które wskazują
na obowiązek przeniesienia praw autorskich i dostarczenia kodów źródłowych do
oprogramowania standardowego. Jednak niezależnie od ilości określonych postanowień,
należy zwrócić uwagę, że projekt umowy nie jest w tym zakresie precyzyjny i nie stwierdza
jednoznacznie, czy ww.
obowiązek dotyczy oprogramowania standardowego, czy nie.
W oc
enie Izby, niejednoznaczne postanowienia siwz, w tym projektu umowy, nie mogą
obciążać wykonawcy. Tym samym Izba uznała, że zarzuty zawarte w odwołaniu są zasadne
i odwo
łujący słusznie domaga się modyfikacji postanowień projektu umowy. Dlatego też
w zakresie zarzutu dotyczącego § 2 ust. 2 pkt 6 i 12 projektu umowy odwołanie zostało
uwzględnione. W konsekwencji, opierając się na argumentacji stron przedstawionej na
rozprawie, która ujawniła, co w istocie jest przedmiotem sporu, Izba nakazała
zamawiającemu dokonanie takiej zmiany siwz, w tym projektu umowy, z której jasno będzie
wynikać, że przeniesienie praw autorskich i dostarczenie kodów źródłowych nie dotyczy
oprogramowania standardowego.
Odnosząc się do zarzutu dotyczącego pkt 5.5.2.3. siwz i pkt 4.3. ogłoszenia
o zamówieniu, należy zauważyć, że zgodnie z ich treścią: w ramach zdolności technicznej
i zawodow
ej wykonawcy mają wykazać wdrożenie w sposób należyty (tzn. zaprojektowanie,
wykonanie i udostępnienie do użytkowania dla klientów za pośrednictwem tzw. marketów
udostępniających aplikacje dla urządzeń mobilnych pracujących pod kontrolą przynajmniej
2 systemów operacyjnych: IOS, Android), min. 1 aplikacji mobilnej zawierającej możliwość
wnoszenia opłat w publicznym transporcie zbiorowym, za pośrednictwem sposobów
płatności dostępnych dla urządzeń mobilnych, realizowanych z poziomu aplikacji, bez
konieczności jej opuszczania, w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania
ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie.
KIO 474/19
W zakresie tego zarzutu Izba w pierwszej kolejności ustaliła, że odwołujący
w odwołaniu powołał jedynie przepisy ustawy Pzp dotyczące przedmiotu zamówienia, nie
powołał zaś przepisów dotyczących warunków udziału w postępowaniu, a takim warunkiem
jest warunek opisany w pkt 5.5.2.3. siwz i w pkt 4.3. ogłoszenia o zamówieniu. Powyższe,
w ocenie Izby, nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że zarzut dotyczący treści warunku udziału
w postępowaniu został przez odwołującego postawiony poprzez przytoczenie argumentacji
odwołującego skupiającej się na stwierdzeniu, że aplikacja mobilna stanowi marginalną
część zamówienia, a zatem doświadczenie w jej wdrożeniu nie powinno przesądzać
o możliwości ubiegania się wykonawcy o zamówienie.
Niezależnie od powyższego należy podnieść, że zgodnie z art. 192 ust. 7 ustawy Pzp
Izba nie może orzekać co do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu, natomiast
art. 180 ust. 3 ustawy Pzp stanowi, że odwołanie powinno wskazywać czynność lub
zaniechanie zamawiającego, którym zarzuca się niezgodność z przepisami ustawy, zawierać
zwięzłe przedstawienie zarzutów, określać żądanie oraz wskazywać okoliczności faktyczne
i prawne uzasadniające wniesienie odwołania. Z przepisów tych wynika zatem, że samo
wskazanie czynności zamawiającego oraz ew. naruszonych przez niego przepisów ustawy,
nie tworzy zarzutu. Zarzut jest substratem okoliczności faktycznych i prawnych, które
powinny być wskazane w odwołaniu i to właśnie one zakreślają granice rozpoznania
odwołania. W przedmiotowej sprawie odwołujący w odwołaniu podniósł argumentację
dotyczącą nieistotności aplikacji mobilnej dla realizacji zamówienia. Natomiast na rozprawie
przedstawił stanowisko, zgodnie z którym dostęp do zamówienia utrudnia mu wymóg, aby
aplikacja mobilna była zrealizowana w
publicznym transporcie zbiorowym
. Odwołujący
w trakcie rozprawy wskazywał, że nie ma znaczenia charakter działalności (w tym wypadku –
transport zbiorowy),
dla której realizowana była wykazywana przez wykonawcę aplikacja
mob
ilna oraz że funkcję takiej aplikacji może spełniać także portal internetowy. Należy
jednak zauważyć, że ww. okoliczności i argumenty dotyczące realizacji aplikacji
w transporcie zbiorowym i portalu internetowego,
nie były zawarte w treści odwołania.
W związku z tym nie mogą one być brane pod uwagę w trakcie rozpoznania odwołania przez
Izbę, gdyż byłoby to niezgodne z art. 192 ust. 7 w zw. z art. 180 ust. 3 ustawy Pzp. Ponadto
w razie uwzględnienia okoliczności nie podniesionych w odwołaniu doszłoby do zachwiania
zasady równości stron cechującej kontradyktoryjne postępowanie odwoławcze, gdyż
zamawiający o tym, jakie konkretnie zarzuty kierowane są pod jego adresem, dowiadywałby
się dopiero na rozprawie, co uniemożliwiłoby mu przygotowanie argumentacji
i zgromadzenie ewentualnych dowodów przemawiających na jego korzyść. Dlatego też Izba,
rozpoznając odwołanie, pominęła podniesione przez odwołującego na rozprawie argumenty
dotyczące charakteru działalności, w zakresie której miała być realizowana aplikacja mobilna
oraz ewentualnej przydatności dla wykonywania płatności portalu internetowego, które to
KIO 474/19
argumenty
nie były zawarte w treści odwołania.
Na marginesie jedynie należy podnieść, że w ocenie Izby, zamawiający odpierając
ww. argumenty odwołującego (poznane dopiero na rozprawie) wykazał, że działalność
w zakresie transportu zbiorowego różni się od innych działalności (np. wypożyczanie
rowerów / hulajnóg), a jej specyfika polega przede wszystkim na dużej liczbie biletów
kupowanych w tym samym czasie, konieczności sprawdzania biletu w czytniku
kontrolerskim, czy
kilku różnych taryfach do wyboru.
Ponadto, odnosząc się do argumentu podniesionego w odwołaniu, tj. nieistotności
aplikacji mobilnej, zamawiający przywołał w odpowiedzi na odwołanie wyżej cytowane
postanowienia siwz, które świadczą o dużym znaczeniu tejże aplikacji dla wykonania
zamówienia. Aplikacja mobilna będzie umożliwiać pasażerom realizację funkcji
niedos
tępnych dla klasycznego nośnika oraz zabezpieczać środki finansowe pasażera
w tzw. elektronicznej portmonetce i
umożliwiać dostęp do środków zgromadzonych na
rachunkach bankowych pasażera poprzez podpięte karty bankowe. Także inne elementy
zamawianego systemu, w tym stacjonarne automaty biletowe, portal klienta i sklep www
posiadać będą funkcjonalności dedykowane do obsługi konta w aplikacji mobilnej. Powyższe
świadczy o tym, że aplikacja mobilna to podstawowe narzędzie w budowanym przez
zamawiającego systemie i zasadne jest wymaganie, aby wykonawcy ubiegający się
o niniejsze zamówienie posiadali doświadczenie w zakresie wykonania takiej aplikacji.
Dlatego też odwołanie w tym zakresie zostało oddalone.
Wydając postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego, Izba
uwzględniła treść art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 972).
Zgodnie z art. 192 ust. 9 ustawy Pzp, w wyroku oraz w postanowieniu kończącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei
w świetle art. 192 ust. 10 ustawy Pzp, strony ponoszą koszty postępowania odwoławczego
stosownie do jego wyniku, z zastrzeżeniem art. 186 ust. 6. Zgodnie z § 5 ust. 4 ww.
rozporządzenia w przypadkach nieuregulowanych w ust. 1—3 Izba orzeka o kosztach
postępowania, uwzględniając, że strony ponoszą koszty postępowania odwoławczego
stosownie do jego wyniku.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie, reguła ponoszenia przez strony kosztów
postępowania odwoławczego stosownie do wyników postępowania odwoławczego oznacza,
że „obowiązuje w nim, analogicznie do procesu cywilnego, zasada odpowiedzialności za
wynik procesu, według której koszty postępowania obciążają ostatecznie stronę
KIO 474/19
„przegrywającą” sprawę (por. art. 98 § 1 k.p.c.)” (J.J., Komentarz do art. 192 ustawy - Prawo
zamówień publicznych, w: D. W., J. J., S. M. Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX,
2014, wydanie VI).
Zatem użyty w art. 192 ust. 10 ustawy Pzp zwrot „stosownie do jego wyniku” należy
rozumi
eć analogicznie jak w procesie cywilnym. Jak wynika z postanowienia Sądu
N
ajwyższego z dnia 31 stycznia 1991 r. II CZ 255/90, LEX nr 5314, stosunkowe rozdzielenie
kosztów polega na rozdzieleniu kosztów między stronami stosownie do wyniku
postępowania i do wysokości, w jakiej zostały poniesione. Stosunkowy podział kosztów
procesu (100 k.p.c.) dotyczy ich całości, co oznacza przyjęcie za podstawę obliczeń sumy
należności obu stron, ustalonej stosownie do zasad z art. 98 § 2 i 3 k.p.c. (oraz art. 99 k.p.c.
w p
rzypadkach tam wskazanych). Sumę tę dzieli się proporcjonalnie do stosunku, w jakim
strony utrzymały się ze swymi roszczeniami lub obroną, otrzymując w wyniku kwoty,
stanowiące ich udziały w całości kosztów. Jeżeli poniesione przez stronę koszty
przewyższają obciążający ją udział, zasądzeniu na jej rzecz podlega różnica.
Jak wynika z postanowienia Sądu Okręgowego w Gliwicach z 20 lipca 2016 r. sygn.
akt X Ga 280/16
– w przypadku rozstrzygnięcia, w którym część odwołania wniesionego do
Krajowej Izby Odwoławczej zostaje oddalona, zaś część uwzględniona, zasada
odpowiedzialności za wynik postępowania odwoławczego oznacza obowiązek stosunkowego
rozdzielenia kosztów postępowania odwoławczego w takiej części, w jakiej odwołanie
odniosło skutek. Identyczny pogląd wyrażono w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 22 stycznia 2016 r. sygn. akt XXIII Ga 1992/15, w postanowieniu Sądu Okręgowego
we Wrocławiu z dnia 3 października 2013 r. sygn. akt X Ga 286/13, wyroku Sądu
Okręgowego w Warszawie z dnia 29 listopada 2016 r. sygn. akt XXIII Ga 880/16, wyroku
Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 17 listopada 2016 r. sygn. akt X Ga 653/16 oraz
postanowieniu Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2017 r. sygn. akt XXIII Ga
Także skarga na wyrok KIO 630/18 dotycząca podziału kosztów pomiędzy strony
została oddalona postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie (sygn. akt XXIII Ga
W niniejszej
sprawie Izba częściowo oddaliła i częściowo uwzględniła odwołanie.
Kosztami postępowania po połowie obciążono zamawiającego i odwołującego. Na koszty
postępowania odwoławczego składał się wpis uiszczony przez odwołującego w wysokości
.000 zł, koszt pełnomocnika odwołującego w wysokości 3.600 zł, koszt dojazdu
odwołującego na rozprawę w wysokości 405,90 zł oraz koszt pełnomocnika zamawiającego
w wysokości 3.600 zł, co łącznie daje kwotę w wysokości 22.605,90 zł. Odwołujący poniósł
dotychczas koszty postępowania odwoławczego w wysokości 19.005,90 zł (wpis +
wynagrodzenie pełnomocnika + dojazd), tymczasem odpowiadał za nie jedynie do wysokości
11.302,95 zł (22.605,90 zł : 2 = 11.302,95). Wobec powyższego Izba zasądziła od
KIO 474/19
zamawiającego na rzecz odwołującego kwotę 7.702,95 zł (19.005,90 – 11.302,95 =
, stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi dotychczas przez
odwołującego, a kosztami postępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku.
Kierując się ww. rozważaniami, o kosztach postępowania orzeczono stosownie do
wyniku postępowania - na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 oraz w oparciu o § 5 ust. 2 pkt 1,
§ 5 ust. 3 pkt 1 w zw. z § 3 pkt 2 oraz § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz.U.
z 2018 r., poz. 972).
Prz
ewodniczący ...…………………..