Sygn. akt KIO 591/19
WYROK
z dnia 18 kwietnia 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Agata Mikołajczyk
Członkowie:
Małgorzata Matecka,
Lubomira Matczuk-
Mazuś
Protokolant: Marcin Jakóbczyk
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2019 r. w Warszawie
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 2 kwietnia 2019 r. przez odwołującego - EKO
SYSTEM BIS sp. z o. o. sp. k. ul. (Przemysłowa 7, 42-274 Konopiska) w postępowaniu
prowadzonym przez zamawiającego, którym jest: Gmina Konopiska (ul. Lipowa 5, 42-274
Konopiska),
orzeka:
Oddala odwołanie;
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego - EKO - SYSTEM BIS sp. z
o. o. sp. k. ul. (Przemysłowa 7, 42-274 Konopiska) i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7.500 zł 00 gr (słownie:
siedem tysięcy pięćset złotych, zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu
od odwołania;
zasądza od odwołującego na rzecz zamawiającego - Gmina Konopiska (ul. Lipowa 5,
42-274 Konopiska)
kwotę 182 zł 88 gr (słownie: sto osiemdziesiąt dwa złote
osiemdziesiąt osiem groszy) tytułem dojazdu pełnomocników na posiedzenie i rozprawę;
Nakazuje zwrot z rachunku bankowego Urzędu Zamówień Publicznych na rzecz
odw
ołującego - EKO - SYSTEM BIS sp. z o. o. sp. k. ul. (Przemysłowa 7, 42-274
Konopiska)
kwoty 7.500 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy pięćset złotych, zero groszy)
uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od odwołania ponad kwotę wymaganą
przepisami.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Częstochowie.
……………………………
……………………………
……………………………
Sygn. akt KIO 591/19
Uzasadnienie
Odwołanie zostało wniesione w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
prowadzonym w trybie
negocjacji bez ogłoszenia na podstawie art. 62 ust.1 pkt 4 ustawy z
dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.),
[ustawa Pzp lub Pzp] przez zamawiającego - Gmina Konopiska. Zamawiający, zdaniem
wnoszącego odwołanie wykonawcy - EKO - SYSTEM BIS sp. z o. o. sp. k. z siedzibą w
Konopiskach
zastosował tryb negocjacji bez ogłoszenia, pomimo braku spełnienia
ustawowych pr
zesłanek dla zastosowania takiego trybu w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest „Świadczenie usługi odbierania odpadów
komunalnych i zagospodarowania tych odpadów od właścicieli nieruchomości, na których
zamieszkują mieszkańcy, powstałych na terenie Gminy Konopiska” numer referencyjny:
GR.271.2.2019.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 7 ust. 1 w zw. z art. 62 ust. 1 pkt 4) Pzp z uwagi na
nieuzasadniony wybór
niekonkurencyjnego trybu postępowania jakim jest tryb negocjacji bez ogłoszenia ze względu
na pilną potrzebę udzielenia zamówienia, pomimo braku spełnienia ustawowych przesłanek
dla zastosowania takiego trybu;
2) art. 7 ust. 1 Pzp z uwagi na
brak spójności w treści ogłoszenia o zamówieniu opublikowanym
wyłącznie w Dzienniku Urzędowym UE, a treścią zaproszenia do negocjacji czy też treści
SIWZ, co spowodowało naruszenie zasady przejrzystości postępowania, i uczciwej
konkurencji.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu unieważnienie
wszystkich czynności podjętych w postępowaniu do dnia rozpoznania niniejszego odwołania
oraz unieważnienie postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7) Pzp. Natomiast, z
ostrożności procesowej, jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego została przez
Zamawiającego zawarta w wyniku rozstrzygnięcia postępowania, przed rozpoznaniem
niniejszego odwołania, na podstawie art. 192 ust. 3 pkt 2 lit. a) p.z.p., Odwołujący wnosi o
unieważnienie umowy zawartej przez Zamawiającego z przyczyn, o których mowa w art. 146
ust. 1 pkt 1) Pzp
(zastosowanie przez Zamawiającego trybu negocjacji bez ogłoszenia z
naruszeniem przepisów Pzp.).
Odwołujący podał, że dowiedział się o prowadzonym przez Zamawiającego postępowaniu
dnia 29.03.2019 roku, gdyż w dniu tym na stronach internetowych Zamawiającego pojawiła
się informacja o przetargu na „Świadczenie usługi odbierania odpadów komunalnych i
zagospodarowania tych odpadów od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują
mieszkańcy, powstałych na terenie Gminy Konopiska Zamawiający tym samym nie podał
żadnych informacji o trybie postępowania, jego wartości i nie zamieścił żadnych załączników.
Weryfikując TED. Zamawiający także dnia 28.03.2019 r. umieścił ogłoszenie o zamówieniu w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod numerem 2019/S 062-144057. Wpis od
odwołania w wysokości 7 500,00 zł. został uiszczony na rachunek bankowy Urzędu Zamówień
Publicznych (potwierdzenie w załączeniu).
Odwołujący stwierdził, że ma interes we wniesieniu niniejszego odwołania zgodnie z treścią
art. 179 ust. 1 Pzp
. W wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp interes
Odwołującego doznał uszczerbku, gdyż objęta odwołaniem czynność Zamawiającego
uniemożliwia Odwołującemu ubieganie się o udzielenie zamówienia, a tym samym wyboru
jego oferty i uzyskania przedmiotowego zamówienia. Wskazuję, iż nie uwzględnienie
odw
ołania doprowadzi do braku możliwości złożenia przez Odwołującego konkurencyjnej
oferty i tym samym zawarcia ważnej umowy w sprawie zamówienia publicznego. Odwołujący
może zatem ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy
Pzp ws
kazanych w odwołaniu. Gdyby nie sprzeczny z prawem wybór procedury negocjacji
bez ogłoszenia Odwołujący mógłby złożyć konkurencyjną ofertę, uzyskać zamówienie, a
następnie należycie je realizować. Odwołująca spółka oświadcza, iż posiada wszelkie,
wymagane prawem zezwolenia, pozwolenia (w tym wpis do RDR w Gminie Konopiska) jak
również posiada wieloletnie doświadczenie w świadczeniu tożsamych usług i stale je świadczy
w gminach znajdujących się w tym samym powiecie co Zamawiający. Poza tym mając siedzibę
w g
minie Zamawiającej jest w stanie przedłożyć ofertę konkurencyjną z uwagi na ograniczenie
ponoszonych w toku świadczenia usługi kosztów transportu.
W uzasadnieniu zarzutów podał:
Zamawiający jako członek grupy Zamawiających w dniu 04 stycznia 2019 roku w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej pod numerem 2019/S 003-003418 opublikował ogłoszenie o
zamówieniu. SIWZ został opublikowany na stronie internetowej Zamawiającego w dniu 04
stycznia 2019 r.
Przedmiotem opisanego zamówienia było „ Świadczenie usługi odbierania
odpadów komunalnych i zagospodarowania tych odpadów od właścicieli nieruchomości, na
których zamieszkują mieszkańcy, powstałych na terenie 6 (sześciu) Gmin w Województwie
Śląskim ”, numer referencyjny: RGK.GK.271.1.2018. Postępowanie to dnia 18 marca 2019 r.
na mocy art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp,
zostało unieważnione. Zamawiający dnia 29 marca 2019 r.
na stronach internetowych zamieścił informację o przetargu na „Świadczenie usługi odbierania
odpadów komunalnych i zagospodarowania tych odpadów od właścicieli nieruchomości, na
których zamieszkują mieszkańcy, powstałych na terenie Gminy Konopiska Zamawiający tym
samym nie podał żadnych informacji m.in. o trybie postępowania, jego wartości, nie zamieścił
żadnych załączników. Weryfikując TED - Odwołujący ustalił, iż dnia 28 marca 2019 roku
Zamawiający umieścił ogłoszenie o zamówieniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
pod numerem 2019/S 062-
144057. W treści cytowanego ogłoszenia o zamówieniu,
Zamawiający wskazał, iż wszczęta przez niego procedura to procedura konkurencyjna z
negocjacjami. Równocześnie jako szacunkową wartość zamówienia podał w pkt II. 1.5) oraz
II.2.6): wartość bez VAT: 315 571.16 EUR, a zatem kwotę powyżej kwoty określonej w
przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych. W dniu zamieszczenia informacji o przetargu tj. 29 marca 2019 roku
na stronach internetowych Zamawiającego, powołując się na numer referencyjny
GR.271.2.2019 dodano informację dotyczącą postępowania przetargowego w trybie
negocjacji bez ogłoszenia na zadanie pn. „Świadczenie usługi odbierania odpadów
komunalnych i zagospodarowania tych odpadów od właścicieli nieruchomości, na których
zamieszkują mieszkańcy, powstałych na terenie Gminy Konopiska” treścią której w pkt 1
wskazano, iż Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia kwotę 820
000,00 zł brutto. W pkt 2 podano jakie oferty zostały złożone. Były to oferty spółki PBI sp. j. z
siedzibą w Częstochowie, PZOM S. sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Konopiskach, Zakładu
Oczyszczania Miasta Z. S.
z siedzibą w Konopiskach, firmy Wywóz Nieczystości, oraz
Przewóz Ładunków W. S. z siedzibą w Częstochowie oraz spółki SUEZ Południe sp. z o.o. z
siedzibą w Częstochowie. Pkt 3 informacji opisywał jakie ceny zawarto w ofertach, terminy
wykonania zamówienia oraz warunki płatności. W wyniku udostępnienia Odwołującemu dnia
01 kwietnia 2019 roku przez Zamawiającego informacji publicznej w postaci treści zaproszenia
do negocjacji, treści SIWZ i wzoru umowy Odwołujący ustalił, iż treścią zaproszenia do
negocjacji Zamawiający powołał się na tryb opisany w art. 62 ust. 1 pkt 4) p.z.p., a także
wskazał, iż szacunkowa wartość zamówienia jest mniejsza od kwot określonych w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp
. Termin wykonania zamówienia został opisany przez
Zamawiającego od 01.04.2019 r. do 30.09.2019 r. Posługując się odwróconą chronologią
stanu faktycznego wskazać należy, iż Zamawiający do dnia 31 marca 2019 roku związany był
umową Nr 325/2018 z dnia 10 grudnia 2018 roku, której przedmiotem było „Świadczenie usługi
odbierania odpadów komunalnych i zagospodarowania tych odpadów od właścicieli
nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, powstałych na terenie Gminy Konopiska”
Przedmio
towa umowa zawarta została w trybie zamówienia z wolnej ręki w oparciu o art. 67
ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp
. Procedura zawarcia umowy w trybie zamówienia z wolnej ręki została
wybrana z uwagi na fakt wygaśnięcia umowy Nr 223/2015 z dnia 29 grudnia 2015 r. na odbiór
i zagospodarowanie odpadów komunalnych zmieszanych i segregowanych odbieranych z
terenu Gminy Konopiska oraz próbę wyłonienia nowego wykonawcy w trybie przetargu
nieograniczonego zakończonego unieważnieniem postępowania. Zamawiający posługiwał się
w
ówczas następującym uzasadnieniem faktycznym: „Ze względu na unieważnienie
postępowania przetargowego w trybie przetargu nieograniczonego (niewynikających z
przyczyn leżących po stronie Zamawiającego) oraz braku czasu na przeprowadzenie
kolejnego przetargu nieograniczonego -
Zamawiający doraźnie, na krótki okres udziela
zam
ówienia z wolnej ręki na usługi odbioru i zagospodarowania odpadów - na okres do
zakończenia postępowania przetargowego w trybie konkurencyjnym. Zaproszony do
negocjacji został Wykonawca obecnie świadczący usługę wywozu odpadów co nie powoduje
reorganizacji harmonogramu usług oraz usprawni świadczenie usługi. Zamawiający
podkreśla, że przedmiotowe zamówienie ma charakter trwały, stały i nieprzerwany. Odpady
muszą być odbierane na bieżąco, aby nie stwarzały zagrożenia epidemiologicznego. Wobec
powyższego, udzielenie zamówienia z wolnej ręki na czas niezbędny do zakończenia
postępowania przetargowego prowadzonego w procedurze konkurencyjnej w sytuacji
wygaśnięcia poprzedniej umowy, jest stosowne. ” oraz następującym uzasadnieniem
prawnym: art. 61 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp -
Zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej
ręki ze względu na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po stronie
zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie
zamówienia, a nie można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia
zamówienia. Wskazać jedynie należy, że Umowa z dnia 29 grudnia 2015 r. Nr 223/2015
wygasała dnia 29 grudnia 2018 roku. Zamawiający ogłosił tym samym nowe postępowanie
dnia 09 listopada 2018 roku, które zakończyło się dnia 17 grudnia 2018 roku w wyniku
unieważnienia postępowania. Mając na uwadze powyższy stan faktyczny dotyczący
świadczenia na terenie Gminy Konopiska usługi odbioru i zagospodarowania odpadów
komunalnych, chronologię zdarzeń, można przedstawić następująco:
Umowa z dnia 29 grudnia 2015 r. Nr 223/2015 zawarta w wyniku rozstrzygnięcia przetargu
nieograniczonego wygasa dnia 29 grudnia 2018 r.
9 listopada 2018 r. Zamawiający ogłasza nowe postępowanie w trybie przetargu
nieograniczonego, które kończy się dnia 17 grudnia 2018 r. unieważnieniem
postępowania.
10 grudnia 2018 roku Zamawiający zawiera umowę w trybie zamówienia z wolnej ręki,
która wygasa dnia 31 marca 2019 r.
4. 04 stycznia 2019 r.
Zamawiający ogłasza nowe postępowanie w trybie przetargu
nieograniczonego, które kończy się dnia 18 marca 2019 roku unieważnieniem
postępowania.
5. 28 marca 2019 r.
Zamawiający umieścił ogłoszenie o zamówieniu w Dz. Urz. UE pod
numerem 2019/S 062-
144057, które informuje o procedurze konkurencyjnej z
negocjacjami i szacunkową wartością powyżej kwot określonych w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
6. 29 marca 2019 r.
Zamawiający informuje na swych stronach internetowych o
postępowaniu przetargowym w trybie negocjacji bez ogłoszenia na które Zamawiający
zamierza przeznaczyć kwotę 820 000,00 zł brutto.
Przechodząc do omawiania okoliczności prawnych, Odwołujący wskazuje, iż wybranie przez
Zamawiającego procedury negocjacji bez ogłoszenia stanowi naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z
art. 62 ust. 1 pkt 4) Pzp.
Zamawiający wskazuje jako uzasadnienie faktyczne swego wyboru
brak czasu na przeprowadzenie kolejnego przetargu nieogra
niczonego i podnosi, iż odpady
muszą być odbierane na bieżąco, aby nie stwarzały zagrożenia epidemiologicznego. Należy
jednakże pamiętać, iż zgodnie z treścią art. 62 ust. 1 pkt 4) p.z.p. Zamawiający może udzielić
zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia ze względu na pilną potrzebę udzielenia
zamówienia nie wynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której wcześniej
nie można było przewidzieć, nie można zachować terminów określonych dla przetargu
nieograniczonego, przetargu ograniczonego
lub negocjacji z ogłoszeniem. Tak więc dla
spełnienia tej przesłanki konieczne jest kumulatywne zaistnienie następujących okoliczności;
pilna potrzeba udzielenia zamówienia publicznego, przyczyna pilnej potrzeby udzielenia
zamówienia nie leży po stronie zamawiającego; nie można było przewidzieć konieczności
udzielenia zamówienia, nie można zachować terminów określonych dla trybów podstawowych
lub negocjacji z ogłoszeniem. Aby możliwym było zastosowanie art. 62 ust. 1 pkt 4) p.z.p. musi
wystąpić pilna potrzeba udzielenia zamówienia, przez która należy rozumieć konieczność
ochrony jakiegoś interesu, którego naruszenie zagrożone jest wystąpieniem
nieprzewidywalnych okoliczności, a który to interes może doznać uszczerbku w przypadku
zbyt długiego oczekiwania na udzielenie zamówienia publicznego. "Do takich interesów
zalicza się w piśmiennictwie ochronę zdrowia i życia, bezpieczeństwo, zapobieganie szkodzie
w majątku i ochronę środowiska" (G. Wicik, Prawo zamówień publicznych Komentarz,
Warszawa 2007, s, 362). Sk
oro więc, jak wskazał Zamawiający, zachodzi potrzeba
zapewnienia ciągłości odbioru odpadów, istnieje ryzyko zaistnienia negatywnych dla ochrony
środowiska czy też zdrowia ludzi okoliczności. Jednakże pilność potrzeby udzielenia
zamówienia musi być konsekwencją zaistnienia okoliczności, których wcześniej nie dało się
przewidzieć. (sygn. akt KIO 88/11). Sytuacja, w której wymagane jest pilne wykonanie
zamówienia powinna być nieprzewidywalna, a to oznacza iż ma to być zdarzenie, które w
normalnym toku rzeczy b
yło mało prawdopodobne do przewidzenia. Przewidywalność ta
powinna być jednak postrzegana w kategoriach obiektywnych. Zaistniała sytuacja nie może
więc wynikać z przyczyn leżących po stronie Zamawiającego, a tym samym nie może być
spowodowana opieszałością w udzieleniu zamówienia. Przewidywalne będą więc tylko te
okoliczności, które mieszczą się w granicach zwykłego ryzyka związanego z działalnością
Zamawiającego i na których wystąpienie powinien on być przygotowany. Niewątpliwie
powinien on być przygotowany na ewentualne przedłużenie procedury przetargowej, w tym
także na możliwość unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia. Skoro bowiem w
literaturze dopuszcza się jako okoliczność, którą można było przewidzieć okoliczność, iż
wykonawcy korzystają z przysługujących im środków ochrony prawnej, powodując tym samym
przedłużenie postępowania, to taką sytuację tym bardziej może być przedłużająca się
procedura przetargowa. Jest to bowiem okoliczność (przedłużające się postępowanie), która
rzeczywiście występuje. Tak więc można ją przewidzieć. (sygn. akt KIO 88/11). Dla zaistnienia
kolejnej okoliczności, tj. tego, iż przyczyna pilnej potrzeby udzielenia zamówienia nie leży po
stronie zamawiającego koniecznym jest ustalenie czy przyczyna tej pilnej potrzeby nie
powstała z przyczyn zależnych od Zamawiającego. Ta zależność od Zamawiającego powinna
mieć charakter zobiektywizowany. Natomiast bez znaczenia jest kwestia zawinienia
Zamawiającego. Powstanie okoliczności zależnych od Zamawiającego winno bowiem
nastąpić mimo, że Zamawiający przygotował i przeprowadził postępowanie z należytą
starannością. Pilność udzielenia zamówienia nie może być wynikiem okoliczności, które leżą
po stronie zamawiającego - jeżeli zamawiający znalazł się w trudnej sytuacji na skutek
własnych błędów lub zaniechań, to nie może liczyć na ułatwienia związane ze stosowaniem
negocjacji bez ogłoszenia. Co więcej, zamawiający powinien wykazać, że nie mógł, działając
z należytą starannością przewidzieć wystąpienia okoliczności, które teraz zmuszają go do
działania w warunkach szczególnej presji czasowej. Jeżeli zatem Zamawiający „zaspał” i zbyt
późno rozpoczął procedurę konkurencyjną, to nie może wykazać, że „zasługuje” na możliwość
udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia. Zamawiający w niniejszym stanie
faktycznym istotnie przeprowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu nieograniczonego, które wszczął w 4 stycznia 2019 r. Postępowanie to zostało
unieważnione 18 marca 2019 r. Okoliczność tę można było jednakże przewidzieć, gdyż w
poprzednim postępowaniu wszczętym w dniu 9 listopada 2018 roku i unieważnionym 17
grudnia 2018 r.
Zamawiający zawarł 10 grudnia 2018 r. umowę w trybie zamówienia z wolnej
ręki. Zamawiający zatem, już po dniu 17 grudnia 2018 r. podjąć powinien działania mające na
celu wyłonienie wykonawcy w trybie konkurencyjnym, a nie oczekiwać do 4 stycznia 2019
roku, gdyż przewidzieć należało, iż Wykonawcy mogą skorzystać z procedury odwoławczej, a
także przewidzieć należało, iż postępowanie może zostać unieważnione. Nie można zatem
zgodzić się z Zamawiającym, że istniała obiektywna niemożność zachowania terminów, gdyż
dla przetargu ograniczonego oraz dla negocjacji z ogłoszeniem ustawa przewiduje, w
przypadkach pilnej potrzeby udzielenia z
amówienia - a taka okoliczność w niniejszym stanie
faktycznym istotnie zachodziła - na ustalenie znacznie krótszych terminów niż w normalnej
procedurze (art. 49 ust. 3, art. 52 ust. 4 i art. 56 ust. 2 Pzp
). Możliwym było więc wszczęcie
postępowania w innej, ale konkurencyjnej procedurze. W ocenie Odwołującego nie zachodzą
wszystkie z enumeratywnie wymienionych przesłanek przeprowadzenia postępowania o
zamówienie w trybie negocjacji bez ogłoszenia. Wskazał, że wytyczne UZP traktują możliwość
zastosowania neg
ocjacji bez ogłoszenia na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 4) Pzp bardzo
rygorystycznie i wskazują, iż zamawiający nie ma podstaw do zastosowania przedmiotowej
przesłanki również w sytuacji wystąpienia klęsk np. w postaci pożarów, powodzi lub lawin,
jeżeli dane zjawiska są charakterystyczne i powtarzalne w danym rejonie geograficznym.
Wykonawca podniósł, że treścią niniejszego odwołania Odwołujący zwraca uwagę jeszcze na
jedną ważną okoliczność. Jeśli zaistniałyby okoliczności uzasadniające wybór postępowania
w
trybie negocjacji bez ogłoszenia, co oczywiście Odwołujący konsekwentnie kwestionuje,
publikacja ogłoszenia o zamówieniu nie byłaby wymagana. Cechą charakterystyczną trybów
niekonkurencyjnych jest bowiem to, iż to jedynie zamawiający ma wpływ na krąg podmiotów,
które będą brały udział w postępowaniu. Oznacza to, iż zamawiający nie ma obowiązku
publikacji ogłoszenia o zamówieniu, a dany wykonawca informowany jest o wszczęciu
postępowania poprzez skierowanie do niego indywidualnego zaproszenia do złożenia oferty
cenowej lub zaproszenia do wzięcia udziału w negocjacjach. W stanie faktycznym
Zamawiający dokonał jednakże dnia 28 marca 2019 roku publikacji ogłoszenia i umieścił
ogłoszenie o zamówieniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod numerem 2019/S
144057. W treści cytowanego ogłoszenia o zamówieniu, Zamawiający wskazał, iż
wszczęta przez niego procedura to procedura konkurencyjna z negocjacjami. Równocześnie
jako szacunkową wartość zamówienia podał w pkt II. 1.5) oraz II.2.6): wartość bez VAT: 315
571.16 EUR, a zatem kwotę powyżej kwoty określonej w przepisach wydanych na podstawie
art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. Można byłoby
przypuszczać, że to kompletnie inne zamówienie, po pierwsze dlatego, że wartość zamówienia
przewyższała tzw. próg unijny, po drugie przewidzianym trybem był tryb konkurencyjny z
negocjacjami, a zatem negocjacje z ogłoszeniem, jednakże termin składania ofert okazał się
tożsamy i wyznaczony został przez Zamawiającego na 29 marca 2019 roku na godzinę 9:00.
Ewidentnie zatem Zamawiający wprowadził potencjalnych wykonawców w błąd dokonując
opisanej powyżej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Zdaniem wykonawcy,
n
ie można zapominać, iż podstawowym warunkiem umożliwiającym wykonawcom złożenie
oferty w postępowaniu jest uzyskanie przez nich wiedzy o takiej możliwości. Właściwe
ogłoszenie postępowania ma zasadnicze znaczenie dla liczby potencjalnych wykonawców,
którzy mogą złożyć w nim ofertę. Ogłoszenie zamówienia jak też wszelkie zmiany w ogłoszeniu
stanowią istotne elementy dla realizacji głównych funkcji zamówień publicznych, tj.
zapewnienia dokonania oszczędnego i efektywnego wydatku - im większa liczba
potencjalnych wykonawców, tym większe prawdopodobieństwo uzyskania korzystniejszej
oferty, oraz zapewnienia zachowania zasady uczciwej konkurencji -
poprzez to, że wszyscy
wykonawcy są informowani o możliwości złożenia oferty lub wniosku o dopuszczenie do
udziału w postępowaniu w tym samym zakresie, a informacja ta jest dla nich dostępna na tych
samych zasadach. W prawie zamówień publicznych obowiązuje zasada tożsamości informacji
przekazywanych wykonawcom i dotyczy ona przede wszystkim ogłoszeń zamieszczanych w
różnych miejscach. Treść ogłoszeń i wszelkich innych dokumentów nie może być różna, gdyż
mogłoby to wprowadzić wykonawców w błąd, a w okolicznościach faktycznych mamy właśnie
do
czynienia z taka sytuacją. Stanowi to zatem rażące naruszenia art. 7 ust. 1 Pzp uderzające
w przejrzystość i konkurencyjność zamówień publicznych. Zdziwienie winien budzić równie
fakt, iż Zamawiający w treści SIWZ, którą przekazał wraz z zaproszeniem do składnia ofert nie
stawiał Wykonawcom żadnych wymagań, co choćby w zakresie potencjału technicznego, czy
posiadanego doświadczenia co w tożsamych postępowaniach jest powszechnie stosowaną
praktyką, a wręcz normą. Można się zatem zastanowić czy może to Zamawiającemu
szczególnie zależało na udziale w postępowaniu spółki PBI sp. j. z siedzibą w Częstochowie,
którą zaprosił do negocjacji - spółki, która nie prowadzi działalności w zakresie będącym
przedmiotem wszczętego postępowania. Stosując tryb negocjacji bez ogłoszenia po myśli art.
63 ust. 1 Pzp
. Zamawiający przekazuje zaproszenie do negocjacji wybranym przez siebie
wykonawcom. Zanim zatem przedmiotowe
zaproszenie zostało skierowane do któregokolwiek
z wykonawców, Zamawiający winien ustalić czy wytypowany wykonawca posiada
doświadczenie w realizacji podobnych usług dając rękojmie należytego wykonania
zamówienia publicznego. Tymczasem na stronach internetowych spółki PBI sp. j. znajduje się
oferta w zakresie: transport i utylizacja gruzu w kontenerach
– gruzownikach (…); transport i
utylizacja odpadów poremontowych (….); wynajem i obsługa toalet przenośnych; transport i
utylizacja odpadów medycznych, weterynaryjnych, leków; odbiór i utylizacja padłych zwierząt;
transport i utylizacja odpadów poprodukcyjnych i problematycznych; transport i utylizacja
odpadów niebezpiecznych; odbiór i utylizacja odpadów gastronomicznych, 'przeterminowanej
żywności; utylizacja odpadów wielkogabarytowych, opróżnianie mieszkań, strychów,
eksmisje; obsługa imprez plenerowych; sprzątanie obiektów i terenów zielonych; pielęgnacja
terenów zielonych; odśnieżanie, koszenie, czyszczenie hydrodynamiczne. (informacja
pobrana ze strony in
ternetowej spółki PBI sp. j. (…) Nie ma zatem w niej słowa o świadczonych
usługach odbioru i zagospodarowaniu odpadów komunalnych z terenu nieruchomości
zamieszkałych. Okoliczność zatem zaproszenia przez Zamawiającego owej spółki do
negocjacji i tym samym
do złożenia oferty jest przynajmniej zastanawiająca.
W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania i oświadczył,
że w związku z odwołaniem nie zawarł umowy z wykonawcą wyłonionym w trybie negocjacji
bez ogłoszenia.
W pierwszej kolejno
ści Zamawiający zakwestionował istnienie po stronie
Odwołującego interesu prawnego w uzyskaniu zamówienia publicznego. Odwołujący to
„spółka córka" uczestniczącej w postepowaniu firmy PZOM S. spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością spółka komandytowa. Te dwie spółki jako powiązane kapitałowo nie
mogły jednocześnie uczestniczyć w postepowaniu. Podkreślił, że Odwołujący EKO -
SYSTEM BIS SP. Z o.o. Sp. K. nigdy
dotychczas nie realizowała na rzecz. Gminy Konopiska
usługi odbierania odpadów komunalnych i ich zagospodarowania ani też nie składała oferty w
ogłaszanych przetargach nieograniczonych. Takie oferty składała firma PZOM S. Sp. z o.o.
Sp. K. i ta też firma realizowała w/w usługę od 2013 r.
Odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust.1 ustawy Pzp podał, że prowadząc
post
ępowanie o udzielenie zamówienia publicznego trybie negocjacji bez ogłoszenia
Zamaw
iający rzeczywiście dokonał zbędnej czynności Ogłoszenia o zamówieniu
zamieszczonego w Dzienniku Urz
ędowym Unii Europejskiej, jednakże czynność ta nie może
być traktowana jako wada prowadzonego postepowania o udzielenie zamówienia publicznego
w drodze
ogłoszenia. Stwierdził, że jego zdaniem nie można zgodzić się, że powyższa
czynność wprowadziła w błąd wykonawców bowiem podano, że przewidywana liczba
kandydatów to „6”, co jednoznacznie wskazuje na niekonkurencyjny tryb negocjacji.
Odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust.1 w związku z art. 64 ust.1 pkt 4 Pzp stwierdził,
że jego zdaniem w sytuacji gdy dwa poprzednio przeprowadzone przetargi nieograniczone na
świadczenie usługi odbierania odpadów komunalnych i zagospodarowania tych odpadów od
właścicieli nieruchomości. na których zamieszkują mieszkańcy, powstałych na terenie Gminy
Konopiska nie
doprowadziły do wyłonienia wykonawcy po stronie Zamawiającego zachodziła
pilna potrzeba udzielenia zamówienia nie wynikająca z przyczyn leżących po stronie
Zamawiającego i nie można było zachować terminów określonych dla przetargu
nieograniczonego. Zamaw
iający miał prawo zastosować tryb udzielenia zamówienia określony
w art. 62 ust. pkt. 4 ustawy Pzp. Ostatni przetarg nieograniczony
został unieważniony w dniu
18 marca 2019
r, a umowa na odbiór i zagospodarowanie odpadów z wolnej ręki (zawarta po
I unieważnionym postępowaniu) kończyła się 31 marca 2019 r. Pierwszy przetarg
nieograniczon
y został unieważniony z powodu wycofania pełnomocnictwa przez uczestników
Gmin Liderowi postępowania. W drugim unieważnionym przetargu nieograniczonym
najkorzystniejszą ofertę złożyła firma PZOM S. Sp. z o.o. Sp. K., jednakże pomimo wezwań
do uzupełnień nie dostarczyła ona dokumentów co skutkowało odrzucenie tej oferty
jednocześnie uniemożliwiając gminom wyłonienie Wykonawcy i podpisanie urnowy, ponieważ
następna oferta przewyższała dwukrotnie kwoty zabezpieczone w budżetach gmin.
Niewątpliwie Zamawiający nie mógł się spodziewać. że złożone oferty w przetargu
nieograniczonym będą tak drastycznie się różnić. uniemożliwiając zawarcie umowy. Stosując
tryb
negocjacji bez ogłoszenia Zamawiający zapewnił minimum konkurencyjności między
Wykonawcami. Z
aprosił do złożenia oferty 6 podmiotów działających na rynku. Przy wyborze
trybu
negocjacji bez ogłoszenia kierował się zabezpieczeniem interesu publicznego jakim jest
ciągłość wykonywania usługi odbioru odpadów od mieszkańców gminy na okres potrzebny do
ogłoszenia przez gminę przetargu nieograniczonego, uwzględniając okres na odwołanie. Tryb
wybrany przez Zamawiającego miał na celu wyłonienie wykonawcy, który złoży
najkorzystniejszą ofertę na ten okres biorąc pod uwagę wzrost cen na rynku jakie zostały
zaproponowane w II unieważnionym przetargu. Stwierdził ponadto, że nieuzasadnione są
zarzuty Odwołującego, że zwlekał z uruchomieniem procedur przetargowych. Zamawiający
działał ramach porozumienia z 6 innymi gminami i nie był jedynym decydentem w sprawie. Po
unieważnionym w dniu 8 października 2018 r. przetargu pozostali uczestnicy 6 gmin spotykali
si
ę wielokrotnie aby zarówno wybrać kolejnego lidera grupy zakupowej, zawrzeć stosowne
porozumienie i szcze
góły kolejnego postępowania przetargowego. Natomiast w końcowych
dniach grudnia 2018 r.
zapadła ostateczna decyzja o ogłoszeniu kolejnego przetargu
nieograniczonego,
co nastąpiło 4 stycznia 2019 r. W okresie od momentu unieważnienia
postepowania do
ogłoszenia kolejnego przetargu nie było żadnych działań ze strony
Zamawiającego odwlekających procedury przetargowe.
Rozpoznając zarzuty odwołania Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Odwołanie podlega oddaleniu.
Izba ustaliła, że odwołanie zostało wniesione w postępowaniu prowadzonym w trybie
negocjacji bez ogłoszenia na podstawie art. 62 ust.1 pkt 4 ustawy Pzp. Wartość tego
zamówienia, którego przedmiotem jest „Świadczenie usługi odbierania odpadów komunalnych
i zagospodarowania tych odpadów od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują
mieszkańcy, powstałych na terenie Gminy Konopiska” - zgodnie z punktem 2.4 Protokołu
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie negocjacji bez ogłoszenia została
określona na kwotę 745.648,15 zł, co stanowi równowartość 172.936 euro, a zatem jest to
wartość, która nie przekracza kwoty określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 11
ust. 8 ustawy Pzp.
Przedmiotem tego zamówienia jest usługa i stosownie do § 1 pkt 2 lit. a)
rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie kwot wartości
zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń
Ur
zędowi Publikacji Unii Europejskiej (Dz.U. z 2017 r. poz. 2479) kwota
(dla dostaw lub usług),
o której mowa powyżej to
221 000 euro.
Izba nie podzieliła stanowiska Zamawiającego, co do braku interesu we wniesieniu
odwołania przez EKO - SYSTEM BIS sp. z o. o. sp. k. z siedzibą w Konopiskach wymaganego
art. 179 ust.1 ustawy Pzp. Wskazywany fakt pow
iązań kapitałowych spółki Odwołującej i spółki
PZOM S. Sp. z o.o. Sp. K. z Konopisk
nie
powodował, że wnosząca odwołanie spółka EKO -
SYSTEM BIS sp. z o.
o. sp. k. z siedzibą w Konopiskach nie mogła uczestniczyć w tym
postepowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego z uwagi na zaproszenie do negocjacji
skierowane do spółki powiązanej
PZOM S. Sp. z o.o. Sp. K. z Konopisk i złożonej przez tego
wykonawcy oferty.
S
tosownie do postanowień art. 24 ust. 1 pkt 23 ustawy Pzp w odniesieniu
do
wykonawców, należących do tej samej grupy kapitałowej, w rozumieniu ustawy z dnia 16 lutego
2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
obowiązek wykluczenia z danego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego powstaje
wówczas, gdy wykonawcy nie będą w stanie wykazać, że istniejące między nimi powiązania nie
prowadzą do zakłócenia konkurencji w tym postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Pierwszy z zarzutów dotyczący
naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 62 ust. 1 pkt 4 Pzp
Izba uznała za niezasadny.
Stosownie do
postanowień art. 62 ust.1 pkt 4 Pzp z
amawiający może udzielić
zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia, jeżeli: „4) ze względu na pilną potrzebę udzielenia
zamówienia niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której wcześniej nie
można było przewidzieć, nie można zachować terminów określonych dla przetargu
nieograniczonego, przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem”.
Zamawiający w uzasadnieniu wyboru trybu postępowania w przypadku przedmiotowego
zamówienia podał (pkt 4.4. Protokołu) -
Powody zastosowania trybu negocjacji bez ogłoszenia:
„Z uwagi na fakt wygaśnięcia umowy Nr 325/2018 z dnia 10 grudnia 2018 r. na odbiór i
zagospodarowanie odpadów komunalnych zmieszanych i segregowanych odbieranych z terenu
Gminy Konopiska oraz
próbę wyłonienia nowego wykonawcy w trybie przetargu nieograniczonego
zakończonego unieważnieniem postępowania - Zamawiający zamierza udzielić zamówienia
zgodnie z przepisami ustawy
(…) Prawo zamówień publicznych (….) w trybie negocjacji bez
ogłoszenia w oparciu o art. 62 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp. Ze względu na unieważnienie postępowania
przetargowego w trybie przetargu nieograniczonego (niewynikających z przyczyn leżących po
stronie Zamawiającego) oraz braku czasu na przeprowadzenie kolejnego przetargu
nieograniczonego -
Zamawiający doraźnie, na krótki okres udziela zamówienia w trybie negocjacji
bez ogłoszenia na usługi odbioru i zagospodarowania odpadów - na okres do zakończenia
postępowania przetargowego w trybie konkurencyjnym. Zamawiający podkreśla, że przedmiotowe
zamówienie ma charakter trwały, stały i nieprzerwany. Odpady muszą być odbierane na bieżąco,
aby nie stwarzały zagrożenia epidemiologicznego. Wobec powyższego, udzielenie zamówienia w
trybie negocjacji bez ogłoszenia na czas niezbędny do zakończenia postępowania przetargowego
prowadzonego w procedurze konkurencyjnej w sytuacji wygaśnięcia poprzedniej umowy, jest
stosowne
”.
Do tego postępowania zostało zaproszonych sześciu wykonawców. Okoliczność braku
zaproszenia Odwołującego nie była przez wykonawcę podnoszona w odwołaniu. Wykonawca w
odwołaniu kwestionując zastosowany tryb wskazywał wyłącznie na zaniedbania po stronie
Zamawiającego, które jego zdaniem nie pozwalają w konsekwencji na skuteczne powoływanie się
na „pilną potrzebę udzielenia zamówienia niewynikającą z przyczyn leżących po stronie
zamawiającego”. Wykonawca ten wskazywał na kluczowe jego zdaniem zdarzenia i daty, a
mianowicie
, że:
u
mowa z dnia 29 grudnia 2015 r. Nr 223/2015 wygasała dnia 29 grudnia 2018
r. a ten
Zamawiający ogłosił postępowanie dnia 09 listopada 2018 r., które zakończyło się dnia
17 grudnia 2018 r.
w wyniku unieważnienia postępowania oraz, że dnia 10 grudnia 2018 r.
Zamawiający zawarł umowę w trybie zamówienia z wolnej ręki, która wygasła dnia 31 marca
2019 r. or
az, że dnia 4 stycznia 2019 r. Zamawiający ogłasza nowe postępowanie w trybie
przetargu nieograniczonego, które zakończyło się dnia 18 marca 2019 r. także
unieważnieniem postępowania.
Tak jak ustaliła Izba w toku rozprawy dla tego przedmiotu zamówienia zawarte zostało
Porozumienie siedmiu Gmin w Województwie Śląskim dla zawarcia umowy ramowej na
zadanie pn. „Świadczenie usługi odbierania odpadów komunalnych i zagospodarowania tych
odpadów od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, powstałych na
terenie 7
(sześciu) Gmin w Województwie Śląskim”. Pierwszy z przeprowadzonych przetargów
został decyzją z dnia 8 października 2018 r. unieważniony na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7
ustawy Pzp
. W dniu 7 listopada 2018 r. Gminy oświadczyły o rozwiązaniu Porozumienia z dnia
16 października 2018 r. w związku z wypowiedzeniem współpracy przez uczestnika – Gminę
Koszęcin dotychczasowego lidera. Ta Gmina ogłosiła w dniu 9 listopada 2018 r. samodzielnie
postępowanie na własne potrzeby, które zostało w konsekwencji unieważnione na podstawie
art. 93 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp, albowiem składający ofertę jeden wykonawca (Odwołujący)
nie przedłożył pomimo wezwania dokumentów i został z tego powodu wykluczony z
postępowania. Z kolei sześć pozostałych Gmin, w tym Gmina Konopiska przystąpiła do
nowego przetargu, którego dotyczy ogłoszenie z dnia 4 stycznia 2019 r. Ten przetarg został
także w dniu 18 marca 2019 r. unieważniony z uwagi na to, że wezwany wykonawca, (w tym
przypadku PZOM S. Sp. z o.o. Sp. K. z
Konopisk powiązana osobowo z Odwołującym),
pomimo wezwań do złożenia a następnie uzupełnienia dokumentów nie dostarczył
wymaganych dokumentów, co skutkowało odrzuceniem tej oferty jednocześnie
uniemożliwiając Gminom wyłonienie wykonawcy i podpisanie urnowy, ponieważ następna
oferta przewyższała dwukrotnie kwoty zabezpieczone w budżetach gmin. Niewątpliwie ten
Zamawiający nie mógł się spodziewać. że składając ofertę w postępowaniu wykonawca nie
przedłoży wymaganych dokumentów oraz, że złożone oferty w przetargu nieograniczonym
będą tak drastycznie się różnić, uniemożliwiając w konsekwencji zawarcie umowy.
Unieważnienie przetargu w dniu 18 marca 2019 r. i zakończenie czasu obowiązywania umowy
z dniem 31 marca 2019 r. powodowało, że ten Zamawiający był zmuszony podjąć decyzję o
zastosowaniu dla udzielenia tego zamówienia innego trybu niż przetargowy
na usługi odbioru i
zagospodarowania odpadów - na okres do zakończenia postępowania przetargowego w trybie
konkurencyjnym
, które to odpady niewątpliwie muszą być odbierane na bieżąco, aby nie stwarzały
zagrożenia epidemiologicznego. Z okoliczności sprawy nie wynika, że mamy do czynienia ze
zwłoką z uruchomieniem procedur przetargowych. W tym przypadku
Zamawiający działał w
ramach porozumienia pierwotnie z siedmioma (7)
, a następnie sześcioma (6) innymi gminami
i nie był jedynym decydentem w sprawie. Tak jak wskazywał uczestnicy tego Porozumienia
spotykali si
ę wielokrotnie aby zarówno wybrać kolejnego lidera grupy zakupowej, zawrzeć
stosowne porozumienie i szcze
góły kolejnego postępowania przetargowego. W konsekwencji
w końcowych dniach grudnia 2018 r. zapadła ostateczna decyzja o ogłoszeniu kolejnego
przetargu nieograniczonego,
i którego ogłoszenie nastąpiło 4 stycznia 2019 r. W okresie od
momentu
unieważnienia postepowania do ogłoszenia kolejnego przetargu Odwołujący nie
wskazał na żadne działania ze strony Gminy Konopiska odwlekające procedury przetargowe,
to skutkiem działań uczestnika przetarg ogłoszony 4 stycznia 2019 r. na rzecz 6 Gmin, w tym
Gminy Konopiska, n
ie został z sukcesem zakończony.
Odnośnie drugiego z zarzutów naruszenia art. 7 ust. 1 Pzp - brak spójności w treści
ogłoszenia o zamówieniu opublikowanym wyłącznie w Dzienniku Urzędowym UE, a treścią
zaproszenia do negocjacji czy też treści SIWZ – Izba zgodziła się, że prowadząc postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego trybie negocjacji bez ogłoszenia Zamawiający dokonał
zbędnej czynności zamieszczając Ogłoszenie o zamówieniu w Dz. Urz. UE, wskazując
wadliwie na tryb konkurencyjny z negoc
jacjami oraz na wartość tego zamówienia 315.571,16
euro. J
ednakże czynność ta w stanie faktycznym sprawy nie może być traktowana jako wada
prowadzonego postepowania o udzielenie zam
ówienia publicznego w drodze negocjacji bez
ogłoszenia wprowadzająca w błąd wykonawców, uniemożliwiająca im złożenie oferty, co
miałoby skutkować naruszeniem zasady przejrzystości postępowania i uczciwej konkurencji.
Tym samym wskazywane naruszenie w związku z art. 192 ust.2 ustawy Pzp jako nie mające
wpływu na wynik postępowania także nie podlegało uwzględnieniu.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp stosownie do jego wyniku uwzględniając przepisy rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. z 2018 r. poz. 972).
Izba jednocześnie stwierdza, że w przypadku tego odwołania kwota wpisu (z uwagi na
ustalenie, że odwołanie wniesione zostało w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego na usługi, którego wartość jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie
ustawy Pzp stosownie do postanowień § 1 ust.1 pkt 1
rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz.U. z 2018 r. poz. 972) wynosi 7500 zł i z tego też względu orzekła o zwrocie na rzecz
odwołującego także kwoty 7.500 zł uiszczonej dodatkowo w ramach kwoty wpisu ponad
wymaganą wskazanym rozporządzeniem.
Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji.
………………………………..
………………………………..
………………………………..
Otrzymuj raz w tygodniu aktualne informacje
o zmianach w prawie oraz komentarzach ekspertów
Otrzymasz darmowy e-book w prezencie!
„6 pytań o znowelizowane przepisy Pzp"