KIO 2246/20 WYROK dnia października 2020 r.

Sygn. akt KIO 2246/20 

WYROK 

z dnia 

5 października 2020 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   –   w składzie: 

Przewodniczący:     Anna Packo 
 

Protokolant:             

Rafał Komoń 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu 

5  października  2020  r.,  w  Warszawie,  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  8  września  2020  r.  przez 

wykonawcę 

Grupa  Szymbud 

Spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  spółka  komandytowa  

z siedzibą w Kłomnicach 

w 

postępowaniu prowadzonym przez 

Powiat T

arnogórski z siedzibą w Tarnowskich Górach 

orzeka: 

uwzględnia  odwołanie  i  nakazuje  Powiatowi  Tarnogórskiemu:  unieważnienie 

czynności  unieważnienia  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego, 

unieważnienie  czynności  wyboru  oferty  najkorzystniejszej,  unieważnienie 

czynności  odrzucenia  oferty  wykonawcy  Grupa  Szymbud  Spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością  spółka  komandytowa  oraz  powtórzenie  czynności  badania  

i  oceny  ofert 

z  udziałem  wykonawcy  Grupa  Szymbud  Spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością spółka komandytowa, 

2.  kos

ztami postępowania obciąża Powiat Tarnogórski i: 

zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę  10 000 zł 00 gr 

(słownie:  dziesięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę 

Grupa  Szymbud  Spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  spółka 

komandytowa 

tytułem wpisu od odwołania, 

zasądza  od  Powiatu  Tarnogórskiego  na  rzecz  wykonawcy  Grupa  Szymbud 

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa kwotę 13 900 

zł  00  gr  (słownie:  trzynaście  tysięcy  dziewięćset  złotych  zero  groszy) 

stanowiącą  koszty  postępowania  odwoławczego  poniesione  z  tytułu  wpisu 

oraz dojazdu 

i wynagrodzenia pełnomocnika. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r. 

–  Prawo  zamówień 

publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z  2019  r.,  poz.  1843 

z  późn.  zm.)  na  niniejszy  wyrok  –  w  terminie  

7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gliwicach. 

Przewodniczący:      ……………………..… 

Sygn. akt: KIO 2246/20 

U z a s a d n i e n i e 

Zamawiający  –  Powiat  Tarnogórski  prowadzi  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  na  „przebudowę  i  nadbudowę  budynku  byłej  kuchni  na  potrzeby  bloku 

operacyjnego i centralnej sterylizatorni z rozbudową o pion komunikacyjny z windą WSP S.A. 

w  Tarno

wskich  Górach,  ul.  Pyskowicka  47-51,  42.-612  Tarnowskie  Góry”  na  podstawie 

ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień  publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z  2019  r.  poz. 

1843 z późn. zm.), w trybie przetargu nieograniczonego.  

Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone 30 czerwca 2020 r. w Biuletynie Zamówień 

Publicznych pod numerem 555608. Wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone 

na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych. 

I Stanowisko Odwołującego 

Odwołujący  –  GRUPA  SZYMBUD  Sp.  z  o.o.  Sp.  k.  wniósł  odwołanie  zarzucając 

Zamawiającemu naruszenie: 

1. art. 89 ust. 1 pkt 7a ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez niezgodne z prawem 

odrzucenie  oferty  Odwołującego  pomimo  wyrażenia  przez  niego  zgody  na  przedłużenie 

terminu  związania  ofertą,  a  w  dalszej  konsekwencji  naruszenie  art.  93  ust.  1  pkt  4  ustawy 

Prawo zamówień publicznych poprzez unieważnienie postępowania pomimo złożenia oferty 

Odwołującego, która mieści się w zakresie kwoty, którą Zamawiający zamierza przeznaczyć 

na sfinansow

anie zamówienia, 

2.  art.  91  ust.  1  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  poprzez  wybór  oferty,  która  nie  jest 

najkorzystniejsza uwzględniając przyjęte kryteria oceny ofert, 

3. art. 92 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych wobec braku 

należytego  uzasadnienia  faktycznego  i  prawnego  odrzucenia  oferty  Odwołującego  przez 

Zamawiającego. 

Odwołujący wniósł o rozpatrzenie i uwzględnienie odwołania oraz: 

1.  nakazanie  Zamawiającemu:  unieważnienia  czynności  odrzucenia  oferty  Odwołującego, 

uniew

ażnienia  czynności  wyboru  najkorzystniejszej  oferty,  unieważnienia  czynności 

unieważnienia postępowania, powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem 

oferty Odwołującego, wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej złożonej oferty na 

podstawie  przyjętych  w  postępowaniu  kryteriów  oceny  ofert,  ewentualnie  poprzedzonego 

wezwaniem do wyjaśnień treści oferty Odwołującego, 

2.  dopuszczenie  i  przeprowadzenie  dowodów  załączonych  do  odwołania,  wnioskowanych  

w  odwołaniu  lub  przedstawionych  na  rozprawie,  na  okoliczności  wskazane  w  uzasadnieniu 

pisemnym bądź ustnym, 

3.  zasądzenie  od  Zamawiającego  na  rzecz  Odwołującego  kosztów  postępowania 

odwoławczego w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych. 

W  uzasadnieniu  odwołania  Odwołujący  wskazał,  że  Zamawiający  prowadzi  postępowanie  

o  udzielenie  zamówienia  publicznego  na  podstawie  ogłoszenia  z  30  czerwca  2020  r.  nr 

555608,  zmienionego  14  lipca  2020  r.,  ogłoszenie  nr  5401237308  oraz  22  lipca  2020  r., 

ogłoszenie  nr  540133530.  3  sierpnia  2020  r.  miało  miejsce  otwarcie  ofert.  Zostały  złożone 

cztery  oferty,  w  tym  oferta  Odwołującego.  W  informacji  z  otwarcia  ofert  Zamawiający 

wskazał,  że  zamierza  przeznaczyć  na  sfinansowanie  zamówienia  kwotę  13.512.553,33  zł 

brutto.  Oferta  Odwołującego  była  najkorzystniejsza  z  punktu  widzenia  przyjętych  kryteriów 

oceny ofert oraz mieściła się w zakresie kwoty, którą Zamawiający zamierza przeznaczyć na 

sfinansowanie zamówienia (cena brutto 12.703.365,98 zł). 

26  sierpnia  2020  r.  Zamawiający  skierował  do  wykonawców  pismo  (w  piśmie  omyłkowo 

wskazano datę 26 czerwca 2020 r.), w którym zwrócił się z wnioskiem o wyrażenie zgody na 

przedłużenie  terminu  związania  ofertą  o  kolejne  60  dni,  tj.  do  31  października  2020  r. 

włącznie.  Zamawiający  nie zakreślił  terminu  na złożenie przez  wykonawców  przedmiotowej 

zgody. 

Odwołujący  w  ramach  postępowania  przedłożył  wadium  w  formie  gwarancji 

ubezpieczeniowej  ważnej  do  3  września  2020  r.  włącznie.  27  sierpnia  2020  r.  Odwołujący 

uzyskał od ubezpieczyciela wydłużenie okresu ważności wadium do 31 października 2020 r. 

włącznie.  W  piśmie  z  31  sierpnia  2020  r.,  w  odpowiedzi  na  pismo  Zamawiającego  

z  26  sierpnia  2020  r.,  wyraził  zgodę  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą  wraz  

z  przedłużeniem  terminu  ważności  wadium  o  wnioskowany  przez  Zamawiającego  okres  60 

dni,  tj.  do  31  października  2020  r.,  przedkładając  aneks  nr  1  do  wadium.  Pismo 

Odwołującego doręczono Zamawiającemu 2 września 2020 r. 

Pomimo  zaistnienia  powyższych  okoliczności,  w  tym  wiedzy  Zamawiającego  o  wyrażonej 

zgodzie  Odwołującego  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą  zgodnie  z  wymaganiami 

Zamawiającego,  3  września  2020  r.  Zamawiający  skierował  do  wykonawców  pismo,  

w  którym  odrzucił  ofertę  Odwołującego  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  Prawo 

zamówień publicznych, uznał, że najkorzystniejszą ofertę złożył Climamedic Sp. z o.o. sp.k.  

i  unieważnił  postępowanie  na  podstawie  art.  93  ust.  1  pkt  4  ustawy  Prawo  zamówień 

publicznych,  gdyż  cena  najkorzystniejszej  oferty  przewyższa  kwotę,  którą  Zamawiający 

zamierza przeznacz

yć na sfinansowanie zamówienia, a Zamawiający nie może zwiększyć tej 

kwoty do ceny najkorzystniejszej oferty. 

Odwołujący  wskazał,  iż  na  gruncie  przepisów  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  upływ 

terminu związania ofertą nie przesądza o niemożliwości uznania oferty za najkorzystniejszą 

w postępowaniu oraz o braku możliwości zawarcia umowy w sprawie udzielenia zamówienia 

publicznego.  Na  powyższą  okoliczność  zwrócił  uwagę  Trybunał  Konstytucyjny  

w  postanowieniu  z  24  lutego  2010  r.,  sygn.  akt  SK  22/08,  wskazując,  iż  dopuszczalne  jest 

zawarcie  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego  po  upływie  terminu  związania  ofertą,  

a  ustawodawca  zrezygnował  z  wyznaczania  maksymalnego  terminu,  w  którym  powinna 

zostać  zawarta  umowa  w  sprawie  zamówienia  publicznego,  poprzestając  jedynie  na 

określeniu  terminów  minimalnych,  przed  upływem  których  umowa  taka  nie  może  zostać 

zawarta. Obecnie upływ terminu związania ofertą nie stoi na przeszkodzie zawarciu umowy 

w sprawie zamówienia publicznego. 

Jak podkreśla orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej odnoszące się do artykułu 89 ust. 1 

pkt 7a ustawy Prawo zamówień publicznych, z tego przepisu wynika, że negatywny skutek  

w  postaci  odrzucenia  oferty  wykonawcy  może  nastąpić  jedynie  w  sytuacji,  gdy  wykonawca 

nie  wyraził  zgody  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą.  W  pozostałych  sytuacjach,  tj. 

braku  samodzielnego  przedłużenia  terminu  związania  ofertą  czy  też  upływu  terminu 

związania  ofertą  ustawodawca  nie  przewidział  żadnych  konsekwencji  prawnych  w  postaci 

odrzucenia oferty czy wykluczenia w

ykonawcy z udziału w postępowaniu. Treść przepisu jest 

zatem jednoznaczna 

– wyłącznie, gdy wykonawca odmówi wyrażenia zgody na przedłużenie 

związania  ofertą,  aktualizuje  się  obowiązek  odrzucenia  oferty  wykonawcy.  Sąd  Okręgowy  

w Warszawie w wyroku z 16 lip

ca 2014 r., sygn. akt XXIII Ga 924/14 wskazał, że z uwagi na 

specyfikę postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz swoisty charakter oferty 

złożonej na gruncie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych należy uznać, że upływ 

terminu związania ofertą nie przesądza o nieskuteczności oferty, a jedynie o braku istnienia 

po  stronie  wykonawcy  obowiązku  zawarcia  umowy.  Podobne  stanowisko  zajął  Sąd 

Okręgowy  w  Łodzi  w  wyroku  z  21  września  2012  r.,  sygn.  akt  XIII  Ga  379/12  uznając,  że 

celem  związania  ofertą  jest  umożliwienie  dochodzenia  przez  zamawiającego  spełnienia 

zobowiązania  zawartego  w  ofercie  wykonawcy.  Służy  to  więc  głównie  zabezpieczeniu 

interesów  zamawiającego,  a  nie  wykonawcy.  Zdaniem  sądu  po  upływie  terminu  związania 

ofertą  jest  ona  nadal  ważna,  z  tą  jednak  różnicą,  że  działania  zgodne  z  jej  treścią  (czyli 

zawarcie  umowy  na  warunkach  w  ofercie  oznaczonych)  zależne  jest  wyłącznie  od  decyzji 

wykonawcy.  W  wyroku  KIO  151/17  zauważono,  iż  gdyby  ustawodawca  chciał  zrównać 

sytuację,  w  której  wykonawca  nie przedłuża terminu  związania ofertą,  czy  to samodzielnie, 

czy  też  na  wezwanie  zamawiającego,  to  powodem  odrzucenia  oferty  uczyniłby  brak 

związania  ofertą.  Ustawodawca  jednak  nie  zdecydował  się  na  takie  rozwiązanie.  

W  orzecznictwie  wskazuje  się  również,  że  skoro  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  Prawo 

zamówień  publicznych  odnosi  się  tylko  do  sytuacji,  w  której  wykonawca  na  wniosek 

zamawiającego  nie  wyrazi  zgody  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą,  to  nie  można 

przedmiotowej  przesłanki  odrzucenia  rozciągać  również  na  inne,  niewskazane  w  treści 

przepisu  przypadki.  Brak  jest  również  podstaw  do  przyjęcia,  że  oferta,  co  do  której  upłynął 

termin związania, straciła cechy oferty i w związku z tym powinna być uznana za nieważną 

lub podlegającą odrzuceniu. W żadnym wypadku nie można zatem uznać, że z momentem 

upływu terminu związania ofertą złożoną przez Odwołującego przestał on być uczestnikiem 

postępowania (wyrok KIO 2104/19). W wyroku KIO 1007/13 Izba wskazała, że upływ terminu 

związania  ofertą  bez  jego  przedłużenia  na  dalszy  czas  trwania  postępowania  może  być 

rozpatrywany  jako  nieskutkujący  dyskwalifikacją  wykonawcy  z  postępowania,  jeśli 

okoliczności  sprawy  pozwalają  na  uznanie,  że  wykonawca  jest  zainteresowany  udziałem  

w postępowaniu, w tym wyraża intencję uzyskania zamówienia podtrzymując zabezpieczenie 

oferty  wadium,  czy  też  realizując  wolę  swojego udziału  w  postępowaniu  poprzez  składanie 

środków ochrony prawnej na czynności eliminujące go z tego postępowania. 

Wszelkie  wątpliwości  interpretacyjne  w  tym  zakresie  przecięło  postanowienie  TSUE  

z 13 lipca 2017 r. w sprawie C-

35/17. Nie może zatem budzić wątpliwości fakt, iż skoro art. 

89 ust. 1 pkt 7a ustawy  Prawo zamówień publicznych odnosi się tylko do sytuacji, w której 

wykonawca na wniosek zamawiającego nie wyrazi zgody na przedłużenie terminu związania 

ofertą,  to  nie  można  przedmiotowej  przesłanki  odrzucenia  rozciągać  również  na  inne, 

niewskazane  w  treści  przepisu  przypadki.  Brak  jest  również  jakichkolwiek  podstaw  do 

przyjęcia,  że  oferta,  co  do  której  upłynął  termin  związania  ofertą,  straciła  cechy  oferty  

i w związku z tym powinna być uznana za nieważną lub podlegającą odrzuceniu.. 

Orzecznictwo  KIO  równocześnie  podkreśla,  iż  interpretacja  ww.  przepisu  nie  powinna  być 

rozszerzająca.  Z  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  wynika,  że 

odrzucenie  oferty  następuje,  jeżeli  wykonawca  nie  wyraził  zgody,  o  której  mowa  w  art.  85 

ust.  2  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych,  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą. 

Przepisu tego, jako regulacji o charakterz

e sankcyjnym, nie można interpretować przy użyciu 

wykładni celowościowej w sposób rozszerzający (wyrok KIO 2479/17). 

W  wyroku  KIO  815/20  stwierdzono,  iż  zgodnie  z  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  Prawo 

zamówień  publicznych  zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli  wykonawca  nie  wyraził  zgody,  

o której mową w art. 85 ust. 2, na przedłużenie terminu związania ofertą. Zgodnie z art. 85 

ust.  2  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  wykonawca  samodzielnie  lub  na  wniosek 

zamawiającego może przedłużyć termin związania ofertą, z tym, że zamawiający może tylko 

raz,  co  najmniej  na  3  dni  przed  upływem  terminu  związania  ofertą,  zwrócić  się  do 

wykonawców  o  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie  tego  terminu  o  oznaczony  okres,  nie 

dłuższy  jednak  niż  60  dni.  Z  powyższego  wynika,  że  podstawą  odrzucenia  oferty  jest 

wyłącznie  sytuacja,  gdy  wykonawca  nie  wyraził  zgody  na  przedłużenie  terminu  związania 

ofertą, przy czym ustawodawca doprecyzował, że chodzi o zgodę, o której mowa w art. 85 

ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych. Zamawiający ma prawo i obowiązek odrzucenia 

oferty  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  wyłącznie  

w  sytuacji,  gdy  najpierw  zwrócił  się  do  wykonawcy  o  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie 

terminu  związania  ofertą,  a  dopiero  w  odpowiedzi  na  taką  prośbę  wykonawca  zgody  nie 

wyraził. 

W niniejszym postępowaniu Zamawiający 2 września 2020 r. wiedział, iż Odwołujący wyraził 

jednoznacznie  zgodę  na  wydłużenie  terminu  związania  ofertą  (pismo  Odwołującego  

z  31  sierpnia  2020  r.)  do  dnia  31  października  2020  r.,  przedkładając  dokument 

potwierdzający  przedłużenie  okresu  ważności  wadium  (aneks  nr  1  do  wadium)  do  

31  października  2020  r.  Pomimo  spełnienia  przez  Odwołującego  wymogów  wskazanych  

w wezwaniu Zamawiającego z 26 sierpnia 2020 r. do przedłużenia terminu związania ofertą, 

wyrażenia przedmiotowej zgody przez Odwołującego wraz z przedłożeniem okresu ważności 

wadium  w  okresie  wskazanym  przez  Zamawiającego  w  ogłoszeniu  oraz  wiedzy 

Zamawiającego  o  powyższym,  Zamawiający  3  września  2020  r.  bezpodstawnie  odrzucił 

of

ertę Odwołującego. 

W  związku  z  powyższym  odrzucenie  oferty  Odwołującego,  a  w  dalszej  konsekwencji 

unieważnienie  postępowania  należy  uznać  za  bezprawne,  bowiem  oferta  Odwołującego 

mieści  się  w  zakresie  kwoty,  którą  Zamawiający  zamierza  przeznaczyć  na  sfinansowanie 

zamówienia.  W  konsekwencji  doszło  także  do  naruszenia  art.  91  ust.  1  ustawy  Prawo 

zamówień  publicznych,  gdyż  odrzucając  ofertę  Odwołującego,  która  była  najkorzystniejsza, 

nie  dokonał  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  zgodnie  określonymi  zasadami  i  kryteriami 

oceny  ofert.  Wadliwość  czynności  wybrania  oferty  Climamedic  Sp.  z  o.o.  sp.  k.  jest 

bezpośrednią konsekwencją  naruszenia  przez  Zamawiającego  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy 

Prawo zamówień publicznych. 

Zgodnie  z  art.  92  ust.  1  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  zamawiający  informuje 

niezwłocznie  wszystkich  wykonawców  o  wykonawcach,  których  oferty  zostały  odrzucone, 

powodach  odrzucenia  oferty,  podając  uzasadnienie  faktyczne  i  prawne.  W  niniejszym 

postępowaniu  Zamawiający,  w  piśmie  z  3  września  2020  r.,  stanowiącym  przedmiotową 

informację, poprzestał wyłącznie na lakonicznym sformułowaniu, iż oferty ww. wykonawców 

zostały  odrzucone  na  podstawie art.  89  ust  1 pkt  7a  ustawy  Prawo zamówień  publicznych, 

gdyż  wykonawcy  w  terminie  związania  ofertą  nie  wyrazili  zgody  na  przedłużenie  okresu 

związania ofertą z jednoczesnym przedłużeniem okresu ważności wadium, w odpowiedzi na 

wniosek Zamawiającego wystosowany na podstawie art 85 ust. 2 ustawy Prawo zamówień 

publicznych.  Trudno  uznać  cytowane  stwierdzenie  za  właściwe  uzasadnienie  faktyczne  

i prawne. Brak właściwego uzasadnienia faktycznego i prawnego należy uznać za godzący  

w  przejrzystość  postępowania  w  rozumieniu  art.  7  ust.  1  ustawy  Prawo  zamówień 

publicznych, jak również prawa wykonawców do korzystania ze środków ochrony prawnej.  

Brak  jest  podstaw  do  przyjęcia,  że  oferta,  co  do  której  upłynął  termin  związania,  straciła 

cechy oferty i w związku z tym powinna być uznana za nieważną lub podlegającą odrzuceniu 

i  nie  można  uznać,  że  z  momentem  upływu  terminu  związania  ofertą  złożoną  przez 

Odwołującego przestał on być uczestnikiem postępowania. 

Dodatkowo,  w  punkcie IV.6.3  ogłoszenia o zamówieniu Zamawiający  zawarł informację,  że 

termin związania ofertą wynosi okres w dniach 30 (od ostatecznego terminu składania ofert), 

który zgodnie z modyfikacją dokonaną 22 lipca 2020 r. wyznaczony został na 3 sierpnia 2020 

r. Zatem w ogłoszeniu zawarte zostało przyjęcie terminu 30-dniowego od terminu składania 

ofert,  a  nie  wraz  z  upływem  terminu  składania  ofert,  co  uprawniało  wykonawców  do 

obliczenia terminu związania ofertą na 3 września 2020 r. – jako terminu liczonego w dniach, 

tj. odpowiednio na zasadach Kodeksu cywilnego, art. 111 § 2, tj. jeżeli początkiem terminu 

oznaczonego  w  dniach  jest  pewne  zdarzenie,  nie  uwzględnia  się  przy  obliczaniu  terminu 

dnia,  w  którym  to  zdarzenie  nastąpiło.  Wobec  skrajnie  skąpego  uzasadnienia  przez 

Zamawiającego  decyzji  o  odrzuceniu  ofert,  w  tym  oferty  Odwołującego,  w  odniesieniu  do 

przyjętego  terminu  związania  ofertą,  w  istocie  utrudnione  jest  właściwe  i  wyczerpujące 

przedstawienie  zarzutów,  co stoi  w  sprzeczności  z  zasadą  przejrzystości  stanowiącą  jedną  

z podstawowych zasad udzielania zamówień publicznych. 

II Stanowisko Zamawiającego  

W  odpowiedzi  na  odwołanie  Zamawiający  wniósł  o  jego  oddalenie  oraz  zasądzenie  od 

Odwołującego na rzecz Zamawiającego kosztów postępowania odwoławczego. 

Zamawiający  wskazał,  że  otwarcie  ofert  miało  miejsce  3  sierpnia  2020  r.,  złożone  zostały 

cztery  oferty,  przy  czym  oferta  Odwołującego  mieściła  się  w  ramach  kwoty,  jaką 

Zamawiający  zamierzał  przeznaczyć  na  sfinansowanie zamówienia (13.512.553,33  zł)  oraz 

otrzymała 100 punktów w ramach przyjętych kryteriów. Oferta ta została jednak odrzucona, 

bowiem Odwołujący nie złożył w zakreślonym terminie oświadczenia o wyrażeniu zgody na 

przedłużenie  terminu  związania  ofertą,  tj.  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  Prawo 

zamówień publicznych. Zamawiający, pismem z 26 czerwca [sierpnia] 2020 r. zwrócił się do 

wszystkich wykonawców z wnioskiem o przedłużenie terminu związania ofertą o kolejne 60 

dni,  tj.  do  31  października  2020  r.  Odwołujący  złożył  dwa  pisma  datowane  na  31  sierpnia 

2020 r., których wpływ Zamawiający odnotował 2 września 2020 r. 

W  pierwszym  piśmie  z  31  sierpnia  2020  r.  Odwołujący  przedłożył  dokumenty,  o  których 

mowa 

w  art.  26  ust.  2  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych,  w  drugim  wyraził  zgodę  na 

przedłużenie  okresu  związania  ofertą  o  dalsze  60  dni,  tj.  do  31  sierpnia  2020  r.  oraz 

poinformował  o  przedłużeniu  okresu  ważności  wadium  o  ww.  czas.  Oba  pisma  wpłynęły 

jednak po 

dniu związania ofertą, tj. po 1 września 2020 r. 

W  myśl  art.  36  ust.  1  pkt  9  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  specyfikacja  istotnych 

warunków  zamówienia  określa  termin  związania  ofertą.  Zgodnie  z  art.  85  ust.  1  ustawy 

Prawo  zamówień  publicznych  wykonawca  jest  związany  ofertą  do  upływu  terminu 

określonego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, jednak nie dłużej niż: 1) 30 dni 

–  jeżeli  wartość  zamówienia  jest  mniejsza  niż  kwoty  określone  w  przepisach  wydanych  na 

podstawie  art.  11  ust.  8;  2)  90  dni 

– jeżeli  wartość zamówienia dla robót  budowlanych jest 

równa  lub  przekracza  wyrażoną  w  złotych  równowartość  kwoty  20.000.000  euro,  a  dla 

dostaw  lub  usług  –  10.000.000  euro;  3)  60  dni  –  jeżeli  wartość  zamówienia  jest  inna  niż 

określona  w  pkt  1  i  2.  Stosownie  do  treści  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  Prawo  zamówień 

publicznych zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli wykonawca nie wyraził zgody, o której mowa 

w  art.  85  ust.  2,  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą.  Cytowane  przepisy  legły  

u podstaw decyzji Zamawiającego o odrzuceniu oferty Odwołującego. 

Powołane  przez  Odwołującego  postanowienie  Trybunału  Konstytucyjnego  sygn.  akt  

SK  22/08  nie  może  znaleźć  zastosowania  w  niniejszej  sprawie.  W  rozstrzygnięciu  tym 

bowiem odniesiono się do możliwości zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego, 

nie zaś do kwestii konieczności odrzucenia oferty wykonawcy, który nie złożył oświadczenia 

wyrażającego  zgodę  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą.  W  sytuacji,  gdy  termin 

związania ofertą upłynął, jego przywrócenie nie jest możliwe. Pogląd przeciwny prowadziłby 

do  tego,  że  zamawiający  byłby  zdany  na  swobodną  decyzję  wykonawcy,  czy  zechce 

zawrzeć  umowę  w  sprawie  zamówienia  publicznego  na  warunkach  wskazanych  w  ofercie, 

czy też nie. Zawarcie umowy nie byłoby w takim przypadku zabezpieczone przez wniesione 

wadium, gdyż zamawiający nie może zatrzymać wadium wykonawcy, który nie jest związany 

swoją  ofertą. Wyrażenie  przez  wykonawcę  zgody,  który  nie  jest  związany  swoją  ofertą,  na 

zawarcie  umowy  z  zamawiającym,  nie  jest  udzieleniem  zamówienia  w  postępowaniu 

prowadzonym  w  trybie  przetargu  nieograniczonego,  lecz  sui  generis  negocjacjami,  co  

w sformalizowanym postępowaniu przetargowym jest niedopuszczalne (wyrok KIO 2099/16). 

Zgodnie  z  wyrokiem  KIO  1470/15  wybór  oferty  najkorzystniejszej  nastąpić  musi  w  dacie 

związania ofertą. Upływ terminu związania ofertą powoduje jej wygaśnięcie, wobec czego nie 

sposób w takiej sytuacji mówić w ogóle o ofercie jako wiążącym oferenta oświadczeniu woli 

o  gotowości  do  zawarcia  umowy  na  określonych  w  ofercie  warunkach.  Należy  mieć  na 

względzie także ten skutek, że dopuszczenie do oceny ofert wykonawców, którzy nie są już 

nimi  związani,  jak  i  tych,  którzy  są  nimi  związani,  nie  tylko  sankcjonowałoby  ich  nierówne 

traktowanie,  ale  również  doprowadziłoby  do  nieuzasadnionego  uprzywilejowania 

wykonawcy,  którego  ofertę  –  pomimo  wygaśnięcia  terminu  związania  –  wybrano.  Taki 

wykonawca  mógłby,  bez  ujemnych  konsekwencji,  odmówić  zawarcia  umowy  w  sprawie 

zamówienia  publicznego,  w  przeciwieństwie  do  wykonawcy,  którego  ofertę  wybrano  przed 

upływem ww. terminu. Ustawodawca nadał okoliczności związania ofertą znaczenie prawne, 

skoro  wprowadził  regulacje  dotyczące  terminu  związania  ofertą,  możliwości  jego 

przedłużania,  czy  sposobu  liczenia biegu terminu. W tym  aspekcie związania ofertą należy 

postrzegać  jako  elementu  konstruktywnego  oferty.  Nie  jest  zatem  możliwy  wybór  oferty 

najkorzystniejszej, której termin związania upłynął. 

Zamawiający  nie  zgadza  się  z  twierdzeniami  Odwołującego,  jakoby  postanowienie  TSUE  

w  sprawie  C-35

/17  przecięło  wątpliwości  interpretacyjne,  jakie  występują  w  analizowanej 

sprawie. Jak wynika z informacji zamieszczonych na stronie internetowej Urzędu Zamówień 

Publicznych  (Informator  Zamówień  Publicznych  lipiec-wrzesień  2017)  zakwestionowano  to 

orzeczen

ie  wskazując  na  to,  że  nie  można  w  sposób  zasadny  twierdzić,  że  wykluczenie 

wykonawcy  z  udziału  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  i  odrzucenie 

jego  oferty  z  powodu  upływu  terminu  związania  ofertą,  zawarcie  umowy  w  sprawie 

zamówienia  publicznego  z  takim  wykonawcą,  czy  żądanie  przez  zamawiającego,  by 

wykonawca  przedłużył  okres  ważności  wadium  na  przedłużony  okres  związania  ofertą,  nie 

znajdują  oparcia  w  przepisach  prawa.  Tymczasem  pytania  zadane  przez  sąd  odsyłający 

opierały się na takim błędnym założeniu. Dodatkowo wskazano, że upływ terminu związania 

ofertą  sprawia,  że  nie  można  już  mówić  o  istnieniu  tej  oferty  w  postępowaniu  o  udzielenie 

zamówienia. Obecnie w przypadku upływu terminu związania ofertą przepis art. 89 ust. 1 pkt 

7a ustawy Pra

wo zamówień publicznych przewiduje odrzucenie oferty. Przepis ten odsyła do 

przepisu  art.  85  ust.  2  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych,  który  wyraźnie  stanowi,  że 

wykonawca  może  tak  na  wniosek  zamawiającego,  jak  i  samodzielnie  przedłużyć  termin 

związania  ofertą.  Nieprzedłużenie  tego  terminu  w  obu  przypadkach  jest  równoznaczne  

z  rezygnacją  wykonawcy  z  dalszego  udziału  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego, czy też, używając terminologii ustawy, niewyrażeniem przez wykonawcę zgody 

na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą.  Od  momentu  wydania  orzeczenia  w  sprawie  

C-

35/17,  Krajowa  Izba  Odwoławcza  wydała  kilka  wyroków  w  zakresie  skutków 

nieprzedłużenia  terminu  związania  ofertą.  Nie  w  każdym  z  nich  przyjęto  wykładnię 

zaprezentowaną przez Trybunał, np. KIO 2097/17. 

Pewną  wskazówką  interpretacyjną  wydaje  się  być  również  sformułowanie  zawarte  w  treści 

art.  226  ust.  1  pkt  12  nieobowiązującej  jeszcze  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  Prawo 

zamówień  publicznych  (jest  to  odpowiednik  art.  89  ust.  1  pkt  7a)  o  następującej  treści: 

zamawiający  odrzuca  ofertę, jeżeli  wykonawca nie wyraził  pisemnej  zgody  na  przedłużenie 

terminu związania ofertą. Doprecyzowano zatem istniejący zapis jednoznacznie wskazując, 

że zgoda wykonawcy na przedłużenie terminu związania ofertą musi być wyraźna i wyrażona 

na piśmie. 

W niniejszej sprawie Odwołujący przedłożył oświadczenie o przedłużeniu terminu związania 

ofertą po upływie terminu 2 września 2020 r., zatem już po upływie terminu do jego złożenia 

(termin ten upływał 1 września 2020 r.). 

Jak  wynika  z  orzecznictwa  sądów  okręgowych,  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie  terminu 

związania  ofertą  nie  może  przyjąć  postaci  zgody  dorozumianej.  Zgoda  ta  musi  zostać 

zamawiającemu zakomunikowana wprost, w sposób bezpośredni. Poglądy takie wyraził: Sąd 

Okręgowy  w  Rzeszowie  w  wyroku  z  21  grudnia  2010  r.,  sygn.  akt  VI  Ga  240/10  oraz  Sąd 

Okręgowy w Łodzi w wyroku z 21 września 2012 r., sygn. akt XIII Ga 379/12. Jak wskazała 

KIO  w  wyroku  KIO  1034/18,  nie  jest  wystarczające  samo  przedłużenie  ważności  wadium 

jako  potwierdzenie,  iż  odwołujący  wyraża  zgodę  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą. 

Jak  wynika  bowiem  z  orzecznictwa  KIO  oraz  sądów  okręgowych,  instytucje  przedłużenia 

ważności wadium oraz przedłużenia terminu związania ofertą są ze sobą powiązane, ale dla 

zobowiązaniowego  charakteru  oferty  nie  jest  wystarczające  samo  przedłużenie  ważności 

wadium 

– bez wydłużenia terminu związania ofertą. Ze złożonego wadium nie ma możliwości 

wywodzenia,  iż  wykonawca  automatycznie  przedłużył  termin  związania  ofertą.  Czynność 

przedłużenia ważności wadium nie zastępuje złożenia oświadczenia o przedłużeniu terminu 

związania ofertą. Podobnie wskazała KIO w uchwale sygn. akt KIO/KU 98/13. 

Nietrafny również jest zarzut naruszenia art. 92 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. 

Zamawiający  w piśmie z 3 września 2020 r. przekazał wykonawcom niezbędną informację, 

której  sformułowanie  pozwala  w  sposób  jednoznaczny  ustalić,  jakie  przyczyny  legły  

u  podstaw  decyzji  Zamawiającego  o  odrzuceniu oferty.  Przepis  art.  92  ust.  1  pkt  3  ustawy 

Prawo zamówień publicznych nie określa stopnia szczegółowości dla uzasadnienia podjętej 

decyzji  o  odrzucenia  oferty  wykonawcy.  Wymaga  podania  uzasadnienia  faktycznego  

i prawnego. Przy ocenie uzasadnienia faktycznego istotnej jest zatem ustalenie, czy podane 

informacje  pozwalają  na  zidentyfikowanie  przez  wykonawcę  merytorycznych  podstaw 

odrzucenia  oferty  (wyrok  KIO  488/20).  W  niniejszym  przypadku  uzasadnienie  zostało 

sporządzone w sposób prawidłowy określając stan faktyczny i podstawę prawną. 

Bezpodstawny  jest  także  zarzut  nieprawidłowego  obliczenia  terminu  związania  ofertą 

Odwołujący  wskazuje,  iż  termin  ten  upływał  3  września  2020  r.,  inaczej  niż  przyjął 

Zamawiający, tj. 1 września 2020 r. Odwołujący nawiązuje do punktu IV.6.3 ogłoszenia, który 

przewidywał  30-dniowy  termin  związania  ofertą,  odwołując  się  do  art.  111  §  2  Kodeksu 

cywilnego,  jednak  ustawa  Prawo  zamówień  publicznych  w  sposób  autonomiczny  określa 

sposób obliczania terminu związania ofertą. W myśl art. 85 ust. 5 ustawy Prawo zamówień 

publicznych bieg terminu związania ofertą rozpoczyna się wraz z upływem terminu składania 

ofert, w związku z tym dla obliczania terminu związania ofertą uwzględnia się również dzień 

złożenia  oferty.  W  orzeczeniu  KIO/UZP  1043/09  KIO  wskazała,  że  za  ugruntowany  uznaje 

się pogląd, iż przy liczeniu terminu związania ofertą uwzględnia się dzień składania ofert, na 

co  wskazuje  jednoznacznie  brzmienie  art.  85  ust.  5.  Ustawa  Prawo  zamówień  publicznych 

zawiera  własną  odrębną  od  przepisów  Kodeksu  cywilnego  regulację  obliczania  terminu 

określonego  w  dniach.  Ustawodawca  wskazuje  wprost,  iż  termin  związania  ofertą 

rozpoczyna się wraz  z upływem terminu składania ofert. Tym samym nie ma zastosowania 

przy  obliczaniu  terminu  regulacja  art.  111  §  2  Kodeksu  cywilnego.  Prawidłowo  zatem 

Zamawiający ustalił, że termin związania ofertą w niniejszym przypadku upływał 1 września 

2020 r. 

W  konsekwencji  prawidłowości  odrzucenia  oferty  Odwołującego  dalsze  czynności 

Zamawiającego,  których  unieważnienia  domaga  się  Odwołujący,  także  były  prawidłowe. 

Prawidłowo  Zamawiający  unieważnił  postępowanie,  bowiem  cena  najkorzystniejszej  oferty, 

jedynej  pozostałej  w  postępowaniu,  przewyższała  kwotę,  którą  Zamawiający  zamierzał 

przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. 

III Ustalenia Izby  

Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem 

odwołania, opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący 

ma  interes  we 

wniesieniu odwołania  w  rozumieniu art.  179 ust.  1 ustawy  Prawo zamówień 

publicznych. 

Izba  ustaliła  także,  iż  stan  faktyczny  postępowania  w  zakresie  postawionych  zarzutów  nie 

jest sporny między Stronami.  

Po  zapoznaniu  się  z  przedmiotem  sporu  oraz  argumentacją  Stron,  w  oparciu  o  stan 

faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania przetargowego przedstawionej 

przez Zamawiającego oraz stanowisk Stron przedstawionych podczas rozprawy Izba ustaliła 

i zważyła, co następuje: odwołanie zasługuje na uwzględnienie. 

Czynnościom Zamawiającego Odwołujący zarzucił naruszenie: 

1. art. 89 ust. 1 pkt 7a ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez niezgodne z prawem 

odrzucenie  oferty  Odwołującego  pomimo  wyrażenia  przez  niego  zgody  na  przedłużenie 

terminu związania ofertą,  

2.  art.  93  ust.  1  pkt  4  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  poprzez  unieważnienie 

postępowania  pomimo  złożenia  oferty  Odwołującego,  która  mieści  się  w  zakresie  kwoty, 

którą Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, 

3.  art.  91  ust

.  1  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  poprzez  wybór  oferty,  która  nie  jest 

najkorzystniejsza uwzględniając przyjęte kryteria oceny ofert, 

4. art. 92 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych wobec braku 

należytego uzasadnienia faktycznego i prawnego odrzucenia oferty Odwołującego. 

Przywołane przepisy stanowią: 

Zgodnie  z  art.  7  ust.  1  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  zamawiający  przygotowuje  

i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie 

ucz

ciwej  konkurencji  i  równe  traktowanie  wykonawców  oraz  zgodnie  z  zasadami 

proporcjonalności i przejrzystości.  

Art. 89 ust. 1 pkt 7a ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi, że zamawiający odrzuca 

ofertę, jeżeli wykonawca nie wyraził zgody, o której mowa w art. 85 ust. 2, na przedłużenie 

terminu związania ofertą. 

Zgodnie  z  dyspozycją  art.  91  ust.  1  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  zamawiający 

wybiera  ofertę  najkorzystniejszą  na  podstawie  kryteriów  oceny  ofert  określonych  

w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. 

Jak  wynika  z  art.  92  ust.  1  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  zamawiający  informuje 

niezwłocznie wszystkich wykonawców o: 

1)  wyborze  najkorzystniejszej  oferty,  podając  nazwę  albo  imię  i  nazwisko,  siedzibę  albo 

miejsce  zamieszkania  i  adres,  jeżeli  jest  miejscem  wykonywania  działalności  wykonawcy, 

którego  ofertę  wybrano,  oraz  nazwy  albo  imiona  i  nazwiska,  siedziby  albo  miejsca 

zamieszkania  i  adresy,  jeżeli  są  miejscami  wykonywania  działalności  wykonawców,  którzy 

złożyli oferty, a także punktację przyznaną ofertom w każdym kryterium oceny ofert i łączną 

punktację, 

2) wykonawcach, którzy zostali wykluczeni, 

3)  wykonawcach,  których  oferty  zostały  odrzucone,  powodach  odrzucenia  oferty,  

a  w  przypadkach,  o  których  mowa  w  art.  89  ust.  4  i  5,  braku  równoważności  lub  braku 

spełniania wymagań dotyczących wydajności lub funkcjonalności, 

4) wykonawcach, którzy złożyli oferty niepodlegające odrzuceniu, ale nie zostali zaproszeni 

do kolejnego etapu negocjacji albo dialogu, 

5) dopuszczeniu do dynamicznego system

u zakupów, 

6) nieustanowieniu dynamicznego systemu zakupów, 

7) unieważnieniu postępowania 

– podając uzasadnienie faktyczne i prawne. 

Według  art.  93  ust.  1  pkt  4  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  zamawiający  unieważnia 

postępowanie  o  udzielenie  zamówienia,  jeżeli  cena  najkorzystniejszej  oferty  lub  oferta  

z  najniższą  ceną  przewyższa  kwotę,  którą  zamawiający  zamierza  przeznaczyć  na 

sfinansowanie  zamówienia,  chyba  że  zamawiający  może  zwiększyć  tę  kwotę  do  ceny 

najkorzystniejszej oferty. 

Na  wstępie  Izba  stwierdziła,  że  art.  91  ust.  1  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  nie  ma 

zastosowania w niniejszym stanie faktycznym, ponieważ opisywany przez niego stan odnosi 

się do  oceny  ofert  na  podstawie kryteriów  oceny  ofert  wskazanych  w  specyfikacji  istotnych 

warunków  zamówienia  –  a  nie  innych,  oraz  w  sposób  opisany  w  specyfikacji  istotnych 

warunków  zamówienia  –  a  nie  w  inny  sposób.  Nie  ma  więc  zastosowania  do  podstaw 

odrzucenia oferty Odwołującego.  

Co  zaś  do  głównego  przedmiotu  sporu:  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  Prawo  zamówień 

publicznych  stanowi,  że  zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli  wykonawca  nie  wyraził  zgody,  

o której mowa w art. 85 ust. 2, na przedłużenie terminu związania ofertą. 

Art. 85 ustawy Prawo zamówień publicznych reguluje kwestie dotyczące związania ofertą: 

1. Wykonawca jest związany ofertą do upływu terminu określonego w specyfikacji istotnych 

warunków zamówienia, jednak nie dłużej niż: 

1)  30  dni 

–  jeżeli  wartość  zamówienia  jest  mniejsza  niż  kwoty  określone  w  przepisach 

wydanych na podstawie 

art. 11 ust. 8

2)  90  dni 

–  jeżeli  wartość  zamówienia  dla  robót  budowlanych  jest  równa  lub  przekracza 

wyrażoną  w  złotych  równowartość  kwoty  20.000.000  euro,  a  dla  dostaw  lub  usług  – 

10.000.000 euro; 

3) 60 dni 

– jeżeli wartość zamówienia jest inna niż określona w pkt 1 i 2. 

2.  Wykonawca  samodzielnie  lub  na  wniosek  zamawiającego  może  przedłużyć  termin 

związania ofertą, z tym że zamawiający może tylko raz, co najmniej na 3 dni przed upływem 

terminu  związania  ofertą,  zwrócić  się  do  wykonawców  o  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie 

tego terminu o oznaczony okres, nie dłuższy jednak niż 60 dni. 

3. Odmowa wyrażenia zgody, o której mowa w ust. 2, nie powoduje utraty wadium. 

4.  Przedłużenie  terminu  związania  ofertą  jest  dopuszczalne  tylko  z  jednoczesnym 

przedłużeniem  okresu  ważności  wadium  albo,  jeżeli  nie  jest  to  możliwe,  z  wniesieniem 

nowego  wadium  na  przedłużony  okres  związania  ofertą.  Jeżeli  przedłużenie  terminu 

związania  ofertą  dokonywane  jest  po  wyborze  oferty  najkorzystniejszej,  obowiązek 

wniesienia nowego wadium lub jego przedłużenia dotyczy jedynie wykonawcy, którego oferta 

została wybrana jako najkorzystniejsza. 

5. Bieg terminu związania ofertą rozpoczyna się wraz z upływem terminu składania ofert. 

Jak więc wynika z treści art. 89 ust. 1 pkt 7a ustawy Prawo zamówień publicznych, przepis 

ten ustanawia konieczność odrzucenia oferty wykonawcy w sytuacji, w której wykonawca ten 

„nie wyraził zgody, o której mowa w art. 85 ust. 2, na przedłużenie terminu związania ofertą”.  

Z  kolei  art.  85  ust.  2  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  –  pomimo  że  opisuje  dwie 

okoliczności, w których może nastąpić przedłużenie terminu związania ofertą – to odnosi się 

do „zgody” wykonawcy jedynie w zakresie stwierdzenia, że „zamawiający może zwrócić się 

do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie terminu”.  

Tym  samym  sankcja  odrzucenia  oferty  związana  jest  jedynie  z  tą  sytuacją.  Takie  też  jest 

obecne  stanowisko  orzecznictwa  w  tym  zakresie,  a  p

ojawiające  się  poglądy  przeciwne  są 

jedynie jednostkowe i marginalne.  

Kierunek  ten  został  potwierdzony  przywołanym  postanowieniem  Trybunału  Sprawiedliwości 

Unii  Europejskiej  z  13  lipca  2017  r.  w  sprawie  C-

35/17,  w  którym  Trybunał  stwierdził,  że 

„Artykuł 2 dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. 

w  sprawie  koordynacji  procedur  udzielania  zamówień  publicznych  na  roboty  budowlane, 

dostawy  i  usługi  oraz  zasadę  równego  traktowania  i  obowiązek  przejrzystości  należy 

interpretow

ać  w  ten  sposób,  że  stoją  one  na  przeszkodzie  wykluczeniu  wykonawcy  

z  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  wskutek  niespełnienia  przez  tego 

wykonawcę obowiązku, który nie wynika wyraźnie z dokumentacji przetargowej”. (Artykuł 2. 

dyrektywy to o

dpowiednik art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych).  

Orzeczenie  to  zostało  wydane  w  odpowiedzi  na  toczący  się  w  Polsce  od  lat  spór  co  do 

zakresu  sankcji  wynikającej  wcześniej  z  art.  24  ust.  2  pkt  4  („nie  wnieśli  wadium,  w  tym 

również na przedłużony okres związania ofertą, lub nie zgodzili się na przedłużenie okresu 

związania  ofertą”  i  art.  24  ust.  2  pkt  2  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  („nie  wnieśli 

wadium  do  upływu  terminu  składania  ofert,  na  przedłużony  okres  związania  ofertą  lub  

w  terminie, 

o  którym  mowa  w  art.  46  ust.  3,  albo  nie  zgodzili  się  na  przedłużenie  okresu 

związania ofertą”), a następnie art. 89 ust. 1 pkt 7a ustawy Prawo zamówień publicznych. Od 

lat  bowiem  nie  było  jasne,  w  jaki  sposób  –  w  tym  zakresie  –  traktować  brak  przedłużenia 

terminu ofertą bez wezwania zamawiającego. Odpowiedź Trybunału oznacza więc, że jeżeli 

nie  wiadomo,  czy  sankcja  obejmuje  brak  przedłużenia  terminu  ofertą  bez  wezwania 

zamawiającego, to znaczy, że zasady postępowania przetargowego wskazane w art. 7 ust. 1 

ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  stoją  na  przeszkodzie  wykluczeniu  wykonawcy  

z  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  (obecnie  odrzuceniu  jego  oferty) 

wskutek  niespełnienia  przez  tego  wykonawcę  obowiązku,  który  nie  wynika  wyraźnie  

z dokumentac

ji przetargowej (czy przepisów). 

Powyższe orzeczenie zostało wydane w tym samym kierunku, do którego zmierzało również 

orzecznictwo  krajowe 

–  bowiem  analizując  poszczególne  wyroki  na  przestrzeni  lat  można 

zauważyć  wyraźną  zmianę  tego  stanowiska  w  czasie  –  i  w  momencie  wydania  ww. 

postanowienia  TSUE,  polskie  orzecznictwo  już  zbudowało  wyraźną  linię  orzeczniczą 

zmierzającą  w  kierunku  ograniczenia  podstaw  odrzucenia  oferty  –  w  tamtym  okresie 

wykluczenia  wykonawcy 

–  wyraźnie  do  odmowy  (braku  wyrażenia  zgody)  przedłużenia 

okresu związania ofertą na wniosek zamawiającego. Nawet sądy, które wcześniej wyrażały 

pogląd  odmienny,  a  miały  okazję  orzekać  po  raz  drugi  w  tej  kwestii,  zaczęły  wydawać 

orzeczenia  w  kierunku większościowym.  Por.  wyroki  sądów  okręgowych:  SO  w Warszawie  

z 19 czerwca 2015 r., sygn. XXIII Ga 729/15; SO w Katowicach z 16 kwietnia 2015 r., sygn. 

XIX  Ga  151/15;  SO  w  Łodzi  z  24  października  2014  r.,  sygn.  XIII  Ga  573/14;  SO  

w Warszawie z 16 lipca 2014 r., sygn. XXIII Ga 924/14; SO w Tarnowie z 13 lutego 2014 r., 

sygn.  I  Ca  495/13;  SO  w  Lublinie  z  17  stycznia  2014  r.,  sygn.  IX  Ga  392/13;  SO  w  Łodzi  

z  21  września  2012  r.,  sygn.  XIII  Ga  379/12;  SO  w  Poznaniu  z  16  lutego  20102  r.,  sygn.  

X Ga 706/11; postanowienie SO w Rzeszowie z 16 lutego 2011 r., sygn. VI Ga 192/10; SO  

w  Rzeszowie  z  21  grudnia  2010  r.,  sygn.  VI  Ga  240/10;  SO  w  Łodzi  z  17  marca  2010  r., 

sygn. III Ca 177/10 oraz postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2010 r. sygn. 

SK 22/08). 

Nie jest też tak, że ustawodawca nie miał okazji zauważyć toczonego sporu – a pomimo tego 

przez lata treść przepisu odnosząca się do „zgody”, nie zmieniła się. 

Powyższa  interpretacja  art.  89  ust.  1  pkt  7a  i  art.  85  ust.  2  ustawy  Prawo  zamówień 

publicznych jest też uzasadniona historycznie –  pierwotnie treść art. 85 ust. 2 ustawy Prawo 

zamówień  publicznych  odnosiła  się  bowiem  wyłącznie  do  zgody  wrażanej  na  wniosek 

zamawiającego  („W  uzasadnionych  przypadkach  na  co  najmniej  7  dni  przed  upływem 

terminu  związania  ofertą  zamawiający  może  tylko  raz  zwrócić  się  do  wykonawców  

o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o oznaczony okres, nie dłuższy jednak niż 

30  dni.”).  Zmieniając  ten  przepis  i  dając  wykonawcom  możliwość  samodzielnego 

przedłużenia  terminu  związania  ofertą,  ustawodawca  nie  zmienił  jednak  sankcji  wyrażonej  

w  art.  24  ust.  2  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych,  a  następnie  taką  samą  sankcję 

przeniósł  do  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych.  Należy  to  zatem 

uznać  za  celowe  działanie  ustawodawcy  i  brak  sankcji  w  przypadku  braku  samodzielnego 

przedłużenia związania ofertą. Praktyka wskazuje bowiem, że nie jest tak, że wykonawcy  – 

gdy bez wezwania zamawiającego nie złożą oświadczenia o przedłużeniu związania ofertą, 

przestają być zainteresowani udziałem w przetargu.  

Na  gruncie  ustaw

y  Prawo  zamówień  publicznych  nie  ma  również  podstaw  do  rozróżniania 

skutków  związania  ofertą  przed  i  po  wyborze  oferty  najkorzystniejszej.  Trybunał 

Konstytucyjny odniósł się tylko do jednej z tych sytuacji – co niewątpliwie wynikało ze stanu 

faktycznego  sp

rawy,  którą  rozpoznawał  –  ale  nie  kwestionował  jednocześnie  odmiennej 

sytuacji. Cywilistyczne przyjęcie oferty można bowiem tylko częściowo zrównać z  wyborem 

oferty  najkorzystniejszej  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego,  z  tego 

powodu, że ich skutki nie pokrywają się.  

Również wspominane przez Zamawiającego skutki związania ofertą wynikające z przepisów 

Kodeksu cywilnego i ustawy Prawo zamówień publicznych są odmienne – wykonawca może 

bowiem  odmówić  zawarcia  umowy,  nawet  jeśli  termin  związania  ofertą  nie  minął,  

a zamawiający  nie ma  podstaw  do  dochodzenia zawarcia  umowy. Wynika to,  po  pierwsze,  

z  art.  46  ust.  5  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  mówiącego  o  utracie  wadium  

w  przypadku  odmowy  podpisania  umowy,  a  także  okoliczności  podobnych  w  skutkach,  jak 

niewniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy i niemożliwość zawarcia umowy 

z  przyczyn  leżących  po  stronie  wykonawcy.  Przy  czym  utrata  wadium  jest  powiązana  

z terminem związania ofertą, ale prawnie jest inną instytucją – w skrócie można powiedzieć, 

że rekompensatą za niedotrzymanie związania ofertą. 

Po drugie zaś, z art. 94 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, zgodnie z którym, jeżeli 

wykonawca,  którego  oferta  została  wybrana,  uchyla  się  od  zawarcia  umowy  w  sprawie 

zamówienia publicznego lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania 

umowy,  zamawiający  może  wybrać  ofertę  najkorzystniejszą  spośród  pozostałych  ofert  bez 

przeprowadzania  ich  ponownego  badania  i  oceny,  chyba  że  zachodzą  przesłanki 

unieważnienia postępowania, o których mowa w art. 93 ust. 1. W poprzedniej wersji przepisu 

wskazano, że zamawiający „wybiera” ofertę, tym samym wykluczono dochodzenie zawarcia 

umowy od wykonawcy uchylającego się. Z powyższych dwóch przepisów wynika zatem, że 

wykonawca ma prawo u

chylić się od zawarcia umowy, a zamawiający ma wybrać inną ofertę 

spośród  złożonych.  Konstrukcja  ta  odbiega  więc  od  klasycznego,  „kodeksowego”  modelu 

związania ofertą. 

Konstrukcja  oferty  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  od  cywilistycznej 

różni się też tym, że oferta ma swój oficjalny początek i koniec – początek związany jest z jej 

złożeniem  w  terminie  składania  ofert  i  z  oficjalnym  otwarciem,  a  koniec  z  odrzuceniem. 

Oferta  „wygasa”  (traci  swój  cel)  co  najwyżej  w  przypadku  zawarcia  umowy  z  innym 

wykonawcą,  unieważnieniem  postępowania,  ewentualnie  zakończeniem  w  sposób,  do 

którego odnosi się art. 94 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, tj. odmową zawarcia 

umowy  przez  wybranego  wykonawcę  i  brakiem  wyboru  oferty  kolejnej.  Przy  czym  oferty 

mogą „powracać” do postępowania, np. oferta pierwotnie odrzucona może zostać wybrana. 

Zatem  nie  jest  tak,  że  oferta  „wygasa”  wraz  z  upływem  terminu  związania  nią  wykonawcy  

i  nawet  w  takim  wypadku  zamawiający  powinien  ją  odrzucić.  Podobnie  zresztą  jest  

w 

stosunku do oferty nieważnej (art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Prawo zamówień publicznych) – 

odrzuca  się  ofertę,  którą  na  gruncie  prawa  cywilnego  można  by  uznać  za  nieistniejącą. 

Zatem  nie  można  przenosić  wprost  poglądów  doktryny  z  zakresu  Kodeksu  cywilnego  na 

grunt  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych.  Skoro  bowiem  przyjąć  założenie,  że  wraz  

z  upływem  terminu  związania  nią  oferta  wygasła,  nie  powinno  się  w  stosunku  do  niej 

wykonywać żadnych czynności  –  oznaczałoby  to również,  że nie powinno się jej  odrzucać, 

do 

czego  jednak  ustawa  Prawo  zamówień  publicznych  zobowiązuje.  Tym  samym  sama 

ustawa  Prawo  zamówień  publicznych  nie  wiąże  upływu  terminu  związania  ofertą  

z popadnięciem oferty w niebyt (wygaśnięciem). 

Poza  tym  fakt,  że  wykonawca  nie  jest  oficjalnie  związany  ofertą,  czy  to  na  gruncie  prawa 

cywilnego,  czy  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  –  nie  oznacza,  że  strony  nie  mogą 

zawrzeć ze sobą umowy. Jeśli konieczne jest wtłoczenie oferty, którą wykonawca nie jest już 

związany,  w  ramy  pojęć  cywilistycznych,  można  odnieść  się  do  pojęcia  zobowiązania 

naturalnego 

–  wykonawca  chce  zrealizować  zamówienie  zgodnie  ze  złożoną  wcześniej 

ofertą, choć nie jest do tego zobowiązany. 

Niemniej  jednak,  jak  wskazano na  wstępie,  na  gruncie sankcji  art.  89  ust.  1 pkt  7a  ustawy 

Prawo za

mówień publicznych należy rozróżnić dwie sytuacje: kiedy zamawiający wezwał do 

przedłużenia terminu związania ofertą oraz kiedy takiego wezwania nie wystosował. 

W  niniejszym  postępowaniu  Zamawiający  wezwał  Odwołującego  do  wyrażenia  zgody,  

o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych – a więc i w art. 89 ust. 1 

pkt  7a  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych  –  zatem  orzecznictwo  i  poglądy  dotyczące 

sytuacji braku samodzielnego przedłużenia terminu związania ofertą w większości nie mają 

zastosowania. 

Zamawiający,  wbrew  swojemu  twierdzeniu  w  odpowiedzi  na  odwołanie,  w  piśmie 

wzywającym  wykonawców  do  wyrażenia  zgody  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą, 

nie  wskazał  konkretnej  daty,  w  której  należy  złożyć  odpowiedź  lub  do  której  oczekuje 

odpowie

dzi  Odwołującego.  Tym  samym  należy  uznać,  że  ten  brak  wskazania  oznaczał  

w  domniemaniu,  że  –  standardowo  –  oczekuje  odpowiedzi  do  końca  upływu  terminu 

związania ofertą.  

Termin skłania ofert upłynął 3 sierpnia 2020 r., a okres związania ofertą wynosił 30 dni. Tym 

samym  upływ  terminu  związania  ofertą  nastąpił  –  w  zależności  od  przyjętej  interpretacji  

art. 85 ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych – 1 września lub 2 września 2020 r. 

Jak  wynika  z  art.  85  ust.  5  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych,  bieg  terminu  związania 

ofertą rozpoczyna się wraz z upływem terminu składania ofert. 

Rozpowszechniona  od  lat  interpretacja  tego  przepisu  wskazuje,  że  w  związku  z  użyciem 

przez  ustawodawcę  określenia  „rozpoczyna  się  wraz  z  upływem  terminu  składania  ofert”, 

dzień składania ofert powinno się liczyć jako pierwszy dzień związania ofertą, a regulacja art. 

111 § 2 Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania. Gdyby przyjąć taką interpretację  – którą 

posłużył  się  Zamawiający  w  niniejszym  postępowaniu  –  termin  związania  ofertą 

Odwo

łującego upłynąłby 1 września 2020 r. 

Jak  wskazano  powyżej,  interpretacja  ta  jest  bardzo  rozpowszechniona,  nie  oznacza  to 

jednak, że jest prawidłowa pod względem prawnym. Art. 85 ust. 2 ustawy Prawo zamówień 

publicznych  jest  bowiem  skorelowany  z  całą  procedurą  składania  ofert  w  przetargu,  gdzie 

termin  składania  ofert  nie  jest  równoznaczny  z  terminem  złożenia  konkretnej  oferty,  która 

może  być  złożona  znacznie  wcześniej.  W  takim  wypadku  –  gdyby  nie  było  powyższej 

regulacji 

–  mogłaby  mieć  zastosowanie  ogólna  zasada,  zgodnie  z  którą  związanie  ofertą 

następuje od chwili jej złożenia oblatowi i termin związania mógłby u każdego z wykonawców 

upływać  innego  dnia,  w  zależności  od  daty  złożenia  tej  oferty.  Przepis  ten  jest  też 

skorelowany  z  art.  84  ust.  1  ustawy  Prawo 

zamówień  publicznych,  który  wskazuje,  że 

wykonawca może, przed upływem terminu składania ofert, zmienić lub wycofać ofertę. 

Zgodnie z drugim poglądem, art. 85 ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych, nie stanowi 

wyjątku od reguły obliczania terminu określonej art. 111 § 2 Kodeksu cywilnego. I pogląd ten 

podziela skład orzekający. 

Taki  sposób  obliczania  terminu  wynika  m.in.  z  wyroku  Sądu  Okręgowego  w  Rzeszowie  

z 21 grudnia 2010 r., sygn. VI Ga 240/10, w którym sąd ten co prawda nie wypowiadał się 

wprost 

o  tej  kwestii,  gdyż  konkretna  data  upływu  nie  miała  znaczenia  dla  rozstrzygnięcia 

sporu,  ale  wskazał,  że  termin  składania  ofert  upłynął  23  sierpnia  2010  r.,  wynosił  30  dni  

i rozpoczynał wraz z upływem terminu składania ofert oraz podkreślił, że – odmiennie od KIO 

w  skarżonym  wyroku  –  ustalił,  że  termin  związania  ofertą  upłynął  22  września  2020  r.,  co 

pozwala na proste ustalenie, w jaki sposób sąd ten termin obliczał. 

Z  art.  111  Kodeksu  cywilnego  wynika,  że:  „§  1.  Termin  oznaczony  w  dniach  kończy  się  

z  upływem  ostatniego  dnia.  §  2.  Jeżeli  początkiem  terminu  oznaczonego  w  dniach  jest 

pewne  zdarzenie,  nie  uwzględnia  się  przy  obliczaniu  terminu  dnia,  w  którym  to  zdarzenie 

nastąpiło.” Tym samym art.  111  Kodeksu  cywilnego  mówi  nie tyle o dniu początkowym,  co  

o 

dniu końcowym,  do którego przecież  odnosi  się przedmiotowy  spór.  Zatem  art. 85  ust.  5 

ustawy Prawo zamówień publicznych wskazuje początek terminu związania ofertą, a art. 111 

§  2  Kodeksu  cywilnego  –  jego  koniec.  Przy  czym  art.  85  ust.  5  ustawy  Prawo  zamówień 

publicznych mówi o pewnym zdarzeniu, tj. upływie terminu składania ofert, co należy uznać 

za  „pewne  zdarzenie”,  o  którym  mowa  w  art.  111  §  2  Kodeksu  cywilnego,  a  którego  dnia 

wystąpienia nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu.  

Zatem zgodnie z tym p

oglądem termin związania Odwołującego złożoną przez niego ofertą 

upływał 2 września 2020 r.  

Odwołujący wyraził zgodę na przedłużenie terminu związania ofertą pismem datowanym na 

31  sierpnia  2020  r.,  które  jednak  złożył  u  Zamawiającego  2  września  2020  r.  Jak  wskazał 

podczas rozprawy,  zamierzał  złożyć  je 31 sierpnia 2020 r.,  ale  nie doszło do  tego  wskutek 

pomyłki pracownika. 

Niezależnie od daty pisma, oświadczenie należy uznać za złożone 2 września 2020 r., kiedy 

dotarło do Zamawiającego (doręczone osobiście w postaci papierowej) – co nie było sporne. 

Ma tu bowiem zastosowanie generalna reguła doręczenia według teorii doręczenia zawartej 

w  art.  61  Kodeksu  cywilnego,  zgodnie  z  którym:  „§  1.  Oświadczenie  woli,  które  ma  być 

złożone  innej  osobie,  jest  złożone  z  chwilą,  gdy  doszło  do  niej  w  taki  sposób,  że  mogła 

zapoznać  się  z  jego  treścią.  Odwołanie  takiego  oświadczenia  jest  skuteczne,  jeżeli  doszło 

jednocześnie  z  tym  oświadczeniem  lub  wcześniej.  §  2.  Oświadczenie  woli  wyrażone  

w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka 

komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.” 

W związku jednak z tym, że można uznać, że w tym dniu Odwołujący był jeszcze związany 

złożoną  ofertą,  wyraził  zgodę  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą  o  wymagany  przez 

Zamawiającego czas w odpowiednim terminie. 

Co  do  zarzutu  dotyczącego  braku  wyczerpującego  uzasadnienia  odrzucenia  oferty 

Odwołującego, Izba stwierdziła, że szczegółowość wymaganego art. 92 ust. 1 ustawy Prawo 

zamówień  publicznych  uzasadnienia  zależy  od  stopnia  skomplikowania  przyczyny 

odrzucenia  oferty.  W  niniejszej  sprawie  stanie  faktyczny  nie  jest  skomplikowany,  zatem  

i uzasadnienie zastosowania art. 89 ust. 1 pkt 7a ustawy Prawo zamówień publicznych nie 

wymagało  szerokich  wyjaśnień.  Jak  wynika  z  odwołania,  Odwołujący  zrozumiał  powód 

odrzucenia jego oferty, zatem zastosowane uzasadnienie, choć oczywiście mogło zawierać 

dłuższe wywody Zamawiającego, okazało się wystarczające. 

Jeśli  chodzi  o  dodatkowe  przesłanki  odnoszące  się  do  wykluczenia  Odwołującego, 

wskazane  w  odpowiedzi  na  odwołanie  „na  marginesie”,  nie  były  one  podstawą  czynności 

Zamawiającego, a tym samym odwołania, zatem nie mają wpływu na rozstrzygnięcie Izby. 

W  związku  z  powyższym  Izba  stwierdziła,  że  odrzucenie  oferty  Odwołującego,  

a w konsekwencji unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, które 

było  jedynie  pośrednim  skutkiem  odrzucenia  tej  oferty,  było  nieprawidłowe  i  orzekła  jak  

w sentencji. 

O kosztac

h postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy 

Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 2 pkt 

1,  §  3  i  §  5  ust.  2  pkt  1  rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  15  marca  2010  r.  

w 

sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  

w  postępowaniu  odwoławczym  i  sposobu  ich  rozliczania  (t.j.  Dz.  U.  z  2018  r.,  poz.  972), 

uwzględniając  uiszczony  przez  Odwołującego  wpis  w  wysokości  10.000  złotych,  3.600 

złotych  tytułem  wynagrodzenia  pełnomocnika  Odwołującego  oraz  300  złotych  tytułem 

dojazdu pełnomocnika Odwołującego. 

Przewodniczący:      ……………………..…