Sygn. akt KIO 2340/20
WYROK
z dnia 13 pa
ździernika 2020 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Katarzyna Odrzywolska
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9
października 2020 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Kr
ajowej Izby Odwoławczej w dniu 18 września 2020 r. przez
wykonawcę: ERBUD S.A. z siedzibą w Warszawie;
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Kujawsko-Pomorskie Inwestycje
Medyczne Sp. z o. o. z siedzibą w Toruniu;
przy udziale wykonawcy:
Budimex S.A. z siedzibą w Warszawie, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego;
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności odrzucenia
oferty wykonawcy: ERB
UD S.A. z siedzibą w Warszawie oraz powtórzenie czynności
badania i oceny ofert, w tym wezwanie wykonawcy
ERBUD S.A. z siedzibą w
Warszawie
, w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp, do złożenia wyjaśnień w zakresie
dotyczącym sposobu kalkulacji oraz wyceny prac opisanych przez zamawiającego w
pozycji 5.2.3. Formularza Cenowego;
2. k
osztami postępowania odwoławczego obciąża zamawiającego, i:
zalicza w poczet kosztów postępowania kwotę 20 000 zł 00 gr (słownie:
dwadzieścia tysięcy złotych i zero groszy) uiszczoną przez odwołującego, tytułem
wpisu
od odwołania;
zasądza od zamawiającego na rzecz odwołującego kwotę 23 600 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia trzy tysiące sześćset złotych i zero groszy), stanowiącą
uzasadnione
koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Toruniu.
Przewodniczący: ……………………………
Sygn. akt KIO 2340/20
UZASADNIENIE
Kujawsko-
Pomorskie Inwestycje Medyczne Sp. z o. o. z siedzibą w Toruniu oraz
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. bł. ks. J. Popiełuszki we Włocławku, w imieniu
których postępowanie prowadzi: Kujawsko-Pomorskie Inwestycje Medyczne Sp. z o. o.
z siedzibą w Toruniu (dalej „zamawiający”) wszczął, w trybie przetargu nieograniczonego,
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest: Podniesienie
jakości usług zdrowotnych oraz zwiększenie dostępu do usług medycznych (budowa
budynków nr B4A, B4, budynków technicznych wraz z zagospodarowaniem terenu)
w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. bł. ks. J. Popiełuszki we Włocławku - Etap I
inwestycji; znak postępowania: ZP/03/20 (dalej „postępowanie” lub „zamówienie”).
Wartość zamówienia jest wyższa niż kwoty określone w przepisach wydanych
na pod
stawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) -
dalej „ustawa Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej nr 2020/S 113- 273197 w dniu
12 czerwca 2020 r.
W dniu
18 września 2020 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło
odwołanie wniesione przez wykonawcę: ERBUD S.A. z siedzibą w Warszawie (dalej
„odwołujący” lub „Erbud”).
Odwołujący, działając na podstawie art. 180 ust. 1 i art. 179 ust. 1 w związku z art.
182 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp,
wniósł odwołanie od niezgodnych z przepisami ustawy Pzp
czynności i zaniechań zamawiającego w przedmiocie dokonania badania i oceny ofert,
polegających na odrzuceniu oferty odwołującego z uwagi na rzekomą niezgodność z treścią
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej „SIWZ") oraz ewentualnie polegających
na zaniechaniu wezwania odwołującego do wyjaśnienia treści jego oferty.
Czynnościom i zaniechaniom zamawiającego zarzucił naruszenie:
art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy
Pzp poprzez odrzucenie oferty o
dwołującego z uwagi na rzekomą niezgodność oferty z
SIWZ polegającą na wycenie robót na Odcinku nr 6 - Budynek nr B4, B4A w pozycji
Formularza
Cenowego
- instalacja wentylacji i klimatyzacji -
LĄDOWISKO na 0,00 zł. (kwota netto i kwota
brutto) co w ocenie z
amawiającego ma stanowić niezgodność z SIWZ w związku z
odpowiedzią zamawiającego na pytanie nr 939, podczas gdy treść oferty odwołującego
jest w pełni zgodna z wymaganiami SIWZ i dokumentacją postępowania, a w
szczególności nie występuje rzekoma niezgodność treści oferty odwołującego z SIWZ w
zakresie wskazanym przez z
amawiającego w informacji o odrzuceniu oferty tj. piśmie z
dnia
8 września 2020 r. podnosząc dodatkowo, że decyzja o odrzuceniu oferty
o
dwołującego narusza zasadę proporcjonalności wyrażoną w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp;
ewentualnie:
art. 87 ust. 1 ustawy Pzp poprzez zaniechanie wezwania
odwołującego do złożenia wyjaśnień w zakresie sposobu wyceny i zakresu prac
przyjętych do wyceny w pozycji 5.2.3. Formularza Cenowego - instalacja wentylacji i
klimatyzacji -
LĄDOWISKO.
W związku z wymienionymi czynnościami i formułowanymi wyżej zarzutami
odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu:
unieważnienia czynności polegającej na odrzuceniu oferty
odwołującego z postępowania;
dokonania czynności ponownego badania i oceny ofert z
uwzględnieniem oferty odwołującego;
ewentualnie,
nakazanie
zamawiającemu
wezwanie
odwołującego do złożenia wyjaśnień w zakresie sposobu wyceny i zakresu prac
przyjętych do wyceny w pozycji 5.2.3. Formularza Cenowego;
a także zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów doradztwa prawnego, według norm przepisanych i zgodnie
z fakturą przedstawioną przez odwołującego na rozprawie.
Odwołujący sprecyzował zarzuty za pomocą następujących okoliczności faktycznych
i
prawnych, uzasadniających wniesienie odwołania.
Zamawiający prowadzi postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego, którego
przedmiotem jest wykonanie robót budowlanych związanych z budową budynków nr B4A,
B4, budynków technicznych wraz z zagospodarowaniem terenu w Wojewódzkim Szpitalu
Specjalistycznym im. bł. ks. J. Popiełuszki we Włocławku. Przedmiot zamówienia został
podzielony na odcinki, przy czym zgodnie z pkt. 4.6 SIWZ w ramach zamówienia należy
wykonać prace obejmujące odcinek nr 6 - BUDYNEK NR B4A, B4, w tym lądowisko.
Zgodnie z SIWZ,
dla potrzeb przygotowania oferty wykonawcom została
udostępniona w wersji elektronicznej dokumentacja: Projekt Budowlany, Projekt
Wykonawczy, Specyfikacja Techniczna i Przedmiar - w charakterze pomocniczym
(„Dokumentacja Projektowa"). Wraz z ofertą wykonawcy byli zobowiązani przedstawić
wypełniony Formularz Cenowy (zgodny z Załącznikiem nr 8 do SIWZ). Ponadto, zgodnie z
§6 wzoru umowy (stanowiącym Załącznik nr 5 do SIWZ) wynagrodzenie, które ma otrzymać
wykonawca za realizację prac objętych zamówieniem, ma charakter ryczałtowy.
Do dnia upływu terminu składania ofert zostały złożone cztery oferty, w tym oferta
odwołującego z najniższą ceną.
W dniu 8 września 2020 r. zamawiający przekazał odwołującemu informację
o odrzuceniu jego oferty z uwagi na niezgodność treści oferty z SIWZ (art. 89 ust. 1 pkt 2
ustawy Pzp). Zgodn
ie z pismem z 8 września 2020 r., stanowiącym informację o odrzuceniu
oferty odwołującego, zamawiający stwierdził, iż pomiędzy treścią oferty odwołującego,
a wymaganiami SIWZ zachodzi niezgodność, która winna skutkować odrzuceniem oferty
na podstawie art
. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp. Powyższa niezgodność ma polegać na tym,
iż w treści Formularza Cenowego stanowiącego załącznik do oferty, w części odnoszącej się
do wyceny prac na odcinku nr 6 - Budynek B4, B4A, w pozycji nr 5.2.3. Instalacja wentylacji
i
klimatyzacji LĄDOWISKO - odwołujący wpisał kwotę „0,00 zł" netto oraz „0,00 zł" brutto,
co w ocenie zamawiającego stoi w sprzeczności w treścią odpowiedzi na pytanie nr 939
z 6 sierpnia 2020 r.
W ocenia odwołującego odrzucenie jego oferty stanowi naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2
ustawy Pzp z opisanych poniżej względów. Przedmiot zamówienia w postępowaniu został
opisany za pomocą Dokumentacji Projektowej. W konsekwencji, wyceniając prace objęte
przedmiotem zamówienia wykonawcy są zobowiązani do dokonania analizy dokumentacji
oraz wyceny tych prac, które są konieczne do wykonania przedmiotu zamówienia, zgodnie
z oczekiwaniami z
amawiającego. Szczegółowa analiza dokumentacji jest tym bardziej
zasadna i wymaga z uwagi na fakt, iż wynagrodzenie wykonawcy będzie miało charakter
ryczałtowy, a tym samym to wykonawca ponosi ryzyko oszacowania zakresu prac
koniecznych do wykonania przedmiotu zamówienia. Zakres prac kwestionowanych, które
stanowią przedmiot sporu tj. roboty dotyczące Odcinka nr 6 - Budynek B4, B4A zostały
opisane w części Dokumentacji Projektowej, w tym dla dokumentacji dla „BRANŻY
LĄDOWISKO". Analiza ww. dokumentacji oraz pozostałych opracowań składających się na
Dokumentację Projektową prowadzi do wniosku, iż w ramach robót dotyczących wykonania
lądowiska w dokumentacji nie przewidziano prac obejmujących instalacji wentylacji i
klimatyzacji,
które zostały z kolei opisane w poz. 5.2.3. Formularza Cenowego.
Skoro zatem Dokumentacja Projektowa opisująca przedmiot zamówienia nie określa
i nie przewiduje
wykonania prac dotyczących instalacji wentylacji i klimatyzacji dla lądowiska,
to tym samym jak najbardziej zasadne było wpisanie w poz. 5.2.3. Formularza Cenowego
wyceny „0,00 zł.”. W konsekwencji, nie można czynić zarzutu wobec odwołującego z tego
powodu
, że wycenił na 0,00 zł. prace, które nie są w ogóle przewidziane w ramach
przedmiotu zamówienia, a przynajmniej obowiązek wykonania takich prac nie wynika z
żaden sposób z treści Dokumentacji Projektowej. Zachowanie zamawiającego polegające na
odrzuceniu
oferty może świadczyć o tym, iż zamawiający sam nie jest świadomy jaki zakres
prac przewidział i opisał w Dokumentacji Projektowej. Co więcej, oczekiwanie co do tego, że
poz. 5.2.3. Formularza Cenowego będzie zawierać wycenę wyższą niż 0,00 zł. sprawdza się
do postawienia wobec odwołującego oraz pozostałych wykonawców biorących udział
w Postępowaniu sztucznego wymagania wyceny prac faktycznie nieistniejących. Takie
oczekiwanie stoi w sprzeczności nie tylko z zasadami wyceny prac o charakterze
ryczałtowym, ale prowadziłoby również do naruszenia przepisów podatkowych w związku z
wyceną i zafakturowaniem prac, których faktycznie nie wykonał.
W konsekwencji, nie można wywodzić niezgodność z SIWZ z faktu, iż dana pozycja
Formularza Cenowego - w tym przypadku poz. 5.2.3. Instalacja wentylacji i klimatyzacji
LĄDOWISKO - odzwierciedla faktyczną wartość prac opisanych w ww. pozycji. Już z tego
względu należy uznać, że czynność zamawiającego polegająca na odrzuceniu oferty
odwołującego została dokonana z naruszeniem art. 89 ust. 1 pkt. 2 ustawy Pzp, ponieważ
nie zachodzi niezgodność pomiędzy treścią oferty odwołującego (wartością wyceny pozycji
5.2.3. Formularza Cenowego) a treścią SIWZ rozumianą jako Dokumentacja Projektowa,
która nie zawiera opisu prac dotyczących instalacji wentylacji i klimatyzacji lądowiska.
Na marginesie odwołujący zwrócił uwagę, iż pozostali wykonawcy biorący udział
w postępowaniu wycenili pozycję 5.2.3 Formularza Cenowego, przy czy wyceny te opiewały
na kwoty znikome w stosunku do wartości całego przedmiotu zamówienia. Znikoma wartość
rzekomych robót wycenionych w tych pozycjach oznacza zaś, że pozostali wykonawcy
również nie zidentyfikowali w Dokumentacji Projektowej zakresu prac opisanych w poz. 5.2.3
Formularza Cenowego, a wskazali w tej
pozycji kwoty całkowicie dowolne, jedynie w tym
celu, aby uniknąć wskazania w tej pozycji kwoty 0,00 zł. i zadośćuczynić chybionym
wymaganiom zamawiającego, wynikającym z błędnej interpretacji odpowiedzi na pytanie
W dalszej kolejności odwołujący zwrócił uwagę, iż zarzucana przez zamawiającego
niezgodność z SIWZ nie wynika z faktycznego porównania faktycznego zakresu prac
opisanego w Dokumentacji Projektowej tj. wykazania, że dokumentacja ta faktycznie
obejmuje prace dotyczące wykonania wentylacji i klimatyzacji lądowiska. Zamawiający
niezgodność oferty odwołującego z SIWZ wywodzi jedynie z odpowiedzi na pytanie nr 939,
zgodnie z którą nie dopuścił on możliwości wyceny danej pozycji robót opisanych w
Formularzu Cenowym na 0,00 zł. lub pozostawienia danej pozycji jako pustej w przypadku,
gdy roboty opisane w danej pozycji wykazu zostałyby przez wykonawcę wycenione w innej
pozycji Formularza Cenowego lub w globalnej cenie oferty. Zestawienie treści odpowiedzi na
pytanie nr 939 oraz stanu faktycznego w nini
ejszej sprawie wskazuje, że udzielona przez
zamawiającego odpowiedź - a ściślej mówiąc zakaz wyceny danej pozycji Formularza
Cenowego na 0,00 zł. byłby niedopuszczalny wyłącznie w sytuacji, gdyby prace opisane w
danej pozycji Formularza Cenowego faktyczni
e wynikały z Dokumentacji Projektowej,
podlegałyby wycenie i zostałyby ujęte przez wykonawcę w innej pozycji wykazu lub w cenie
globalnej oferty.
Skoro Dokumentacja Projektowa nie zawiera opisu prac i wymagań
odnoszących się do instalacji wentylacji i klimatyzacji lądowiska, to tym samym nie można z
wyceny pozycji 5.2.3 Formularza Cenowego na 0,00 zł. wywodzić, że taka wycena stoi w
sprzeczności z odpowiedzią na pytanie nr 939. Jak wynika z treści odpowiedzi, intencją
zamawiającego było to, aby dany zakres prac przeznaczony faktycznie do wykonania i
opisany w danych pozycjach Formularza Cenowego,
został wyceniony dokładnie w danej
pozycji. W konsekwencji zamawiający chciał uniknąć przerzucenia kosztów wykonania
danych robót pomiędzy poszczególnymi pozycjami Formularza Cenowego. Z odpowiedzi na
pytanie nr 939 nie można jednak wywodzić generalnego zakazu wyceny danej pozycji robót
na 0,00 zł. w szczególności, gdy zakres prac opisanych w danej pozycji Formularza
Cenowego faktycznie nie występuje w Dokumentacji Projektowej, a tym samym nie jest
przeznaczony do wykonania.
Podkreślenia przy tym wymaga, że Formularz Cenowy nie jest
dokumentem d
efiniującym zakres świadczenia wykonawcy (takim dokumentem pozostaje
Dokumentacja Projektowa), ale jedynie dokumentem, który ma zawierać ceny wykonania
konkretnych zakresów robót, o ile dane prace faktycznie występują w Dokumentacji
Projektowej. W tym względnie należy zauważyć, że pomiędzy Dokumentacją Projektową a
opisami poszczególnych pozycji Formularza Cenowego występuje niezgodność polegająca
na tym, że prace wskazane w poz. 5.2.3 Formularza Cenowego w ogóle nie występują w
Dokumentacji Projektowej.
Dalej odwołujący podniósł, że nawet jeżeli uznać, że odpowiedź na pytanie nr 939
nal
eży intepretować w ten sposób, iż zamawiający oczekiwał wyceny każdej pozycji
Formularza Cenowego na kwotę powyżej 0,00 zł. (z czym odwołujący się nie zgadza), to
takie oczekiwanie i ocena oferty o
dwołującego naruszała w sposób ewidentny zasadę
proporcjonalności wyrażoną w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp. Przyjęcie opisanego powyżej
rozumienia odpowiedzi na pytanie nr 939 prowadziłoby do wniosku, że wykonawca powinien
wycenić prace nieistniejące, niezależnie od tego, że Dokumentacja Projektowa takich prac
w ogóle nie przewiduje. W konsekwencji, powodem odrzucenia oferty byłaby nie tyle
faktyczna, merytoryczna niezgodność oferty odwołującego z SIWZ (jak wywodzi
z
amawiający), ale wyłącznie niezgodność o charakterze czysto formalnym i to takim, która
nie ma żadnego znaczenia ani wpływu na zakres świadczenia odwołującego opisany za
pomocą Dokumentacji Projektowej i treści oferty odwołującego. Zwrócił również uwagę, że
zarówno w ogólności, jak i w kontekście odpowiedzi na pytanie nr 939, wycena danej pozycji
Formularza Cenowego na 0,00 zł. nie stanowi naruszenia postanowień SIWZ. Zgodnie z
ugruntowanym orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej podanie pozycji w kosztorysie ze
stawką 0,00 zł. (a nawet w określonych przypadkach pominięcie pozycji w kosztorysie) nie
stanowi niezgodności z SIWZ i nie może być odstawą odrzucenia oferty (tak np. KIO w
wyroku z dnia 3 stycznia 2012 r., sygn. akt KIO 2725/11).
Wycena danej pozycji jako „0,00
zł." nie może być zatem traktowana jako pominięcie danej pozycji, pominięcie danego
zakresu robót lub błąd w obliczeniu ceny, skoro wycena danego elementu na „0,00 zł.” jako
wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą zamawiający jest obowiązany zapłacić
przedsiębiorcy wykonawcy za towar lub usługę jest również ceną.
Odwołujący zwrócił również uwagę, co w jego opinii nie jest bez znaczenia dla oceny
prawnej treści oferty odwołującego, iż za realizację zamówienia wykonawca otrzyma
wynagrodzenie ryczałtowe. Jak wskazuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por.
wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 1998 r., sygn. akt II CKN 913/97): Ryczałt
polega na umówieniu z góry wysokości wynagrodzenia w kwocie absolutnej, przy wyraźnej
lub dorozumianej zgodzie stron na to, że wykonawca nie będzie się domagać zapłaty
wynagrodzenia wyższego. Zgodnie natomiast z orzecznictwem KIO: „Wynagrodzenie
ryczałtowe oznacza wynagrodzenie za całość dzieła w jednej sumie pieniężnej lub wartości
globalnej.
Rozliczenia stron w przypadku zastosowania ryczałtowego charakteru
wynagrodzenia w żaden sposób nie opierała się na cenach jednostkowych oraz faktycznie
wykonanych świadczeniach. Zatem jeżeli cena, jaka została zastosowana w postępowaniu
jest ceną ryczałtową - to wykonawca, a nie zamawiający ponosi ryzyko co do poprawności
kalkulacji ceny adekwatnej do
rozmiaru przedmiotu zamówienia” (tak w wyroku KIO z 9 maja
2012 r. sygn. akt 847/12).
Powyższe oznacza, iż ryzyko wyceny prac opisanych
w Dokumentacji Projektowej zostaje przerzucone na wykonawców, którzy na podstawie
analizy Dokumentacji Projektowej oraz na podstawie własnej wiedzy i doświadczenia
dokon
ują wyceny prac. Powyższe potwierdza również fakt, iż cześć Dokumentacji
Proje
ktowej, w tym przedmiary robót zamawiający określił wyłącznie jako pomocnicze
(zgodnie z zapisami z pkt 4.6. SIWZ).
Odwołujący zwrócił również uwagę, że zgodnie z § 6 ust. 3 wzoru umowy, ustalone
przez strony umowy wynagrodzenie ryczałtowe zawiera m.in. koszty robót wynikających
wprost z Dokumentacji Projektowej. To oznacza, że ewentualne pominięcie przy wycenie
konkretnego zakresu robót nie zwalnia wykonawcy z obowiązku ich wykonania i jest
ryzykiem ekonomicznym tego wykonawcy (tj. wykonawca ma wykonać wskazane roboty i nie
przysługuje mu z tego tytułu żadne wynagrodzenie dodatkowe).
W powyższych okolicznościach ewentualne pominięcie przez wykonawcę przy
wycenie konkretnego zakres
u robót w żadnym razie nie skutkuje nieporównywalnością
złożonych ofert. Wykonawca, który przy wycenie przypadkowo pominie konkretny zakres
robót i tak bowiem jest zobowiązany go wykonać w ramach wynagrodzenia ryczałtowego.
Powyższe oznacza również, że cena oferty obejmuje ewentualne roboty pominięte przez
wykonawcę, o ile wynikają one z Dokumentacji Projektowej przedmiotu zamówienia.
Wynagrodzenie ryczałtowe ustalane jest bowiem w odniesieniu do konkretnego zakresu prac
wymaganych do wykonania określoną Dokumentacją Projektową na roboty budowlane i jako
takie jest ono niezmienne. W takiej sytuacji
nie występuje podnoszona przez zamawiającego
„nieporównywalność ofert", gdyż ceny wszystkich ofert odnoszą się do tego samego zakresu
robót wynikającego z identycznej dla wszystkich wykonawców Dokumentacji Projektowej.
Ewentualne pominięcie elementu robót wynikającego z tej dokumentacji jest jedynie
ryzykiem wykonawcy składającego ofertę, który za ten element nie może żądać
dodatkowego wynagrodzenia. Wykonawca sk
ładając ofertę akceptuje warunki SIWZ, w tym
zakres robót wynikający z załączonej do SIWZ Dokumentacji Projektowej.
Z daleko posuniętej ostrożności odwołujący wskazał, że zamawiający przed
dokonaniem czynności odrzucenia oferty powinien zbadać i ustalić czy faktycznie oferta
wykonawcy nie odpowiada treści SIWZ. W tym celu, w pierwszej kolejności zamawiający
powinien był zwrócić się do odwołującego w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp o wyjaśnienie
treści oferty - w tym przypadku co do przyjętych przez odwołującego założeń dotyczących
wyceny pozycji 5.2.3. Formularza Cenowego. Powyższe wyjaśnienia pozwoliłyby
zamawiającemu na poznanie intencji, które przyświecały wykonawcy, a w konsekwencji
pozwoliłyby na podjęcie przemyślanej i świadomej decyzji co do tego, czy oferta
o
dwołującego faktycznie powinna zostać odrzucona.
Odwołujący podkreślił w tym miejscu, że skorzystanie z procedury określonej w art.
87 ust. 1 ustawy Pzp jest nie tylko upra
wnieniem, ale wręcz obowiązkiem zamawiającego.
Jak wskazuje się w orzecznictwie Izby: Jeżeli zamawiający ma wątpliwości, co treści oferty
w spornym zakresie,
przed odrzuceniem oferty powinien upewnić się co do intencji
wykonawcy i wystąpić o wyjaśnienie treści jego oferty na zasadzie art. 87 ust. 1 zd. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych (por. wyrok KIO z 1 października 2018 r. KIO 1866/18).
Ponadto, jak stwierdziła Izba w wyroku z 17 maja 2018 r., sygn. akt KIO 815/18:
Przeprowadzenie procedury dotyczącej wyjaśnienia treści oferty jest tym bardziej
uzasadnione, gdy z
amawiający zamierza zastosować najdalej idącą sankcję w postaci
odrzucenia oferty wykonawcy. Stosownie
do treści art. 89 ust 1 pkt 2 ustawy Pzp,
z
amawiający zobowiązany jest odrzucić ofertę, jeżeli jej treść nie odpowiada treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust 2 pkt 3 ww. ustawy.
Podkreślić należy jednocześnie, że stosując najdalej idącą sankcję względem oferty,
zamawiający musi mieć pewność, że oferowany przez wykonawcę przedmiot zamówienie
nie odpowiada wymogom określonym w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Tym
samym z
amawiający, przed odrzuceniem oferty wykonawcy na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2
ustawy Pzp winien ją wszechstronnie zbadać, tak by usunąć wszelkie sprzeczności czy
rozbieżności wynikające z jej treści. Zaniechanie zatem skierowania wezwania do wyjaśnień
winno zostać uznane za naruszenie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp.
Zamawiający, 21 września 2020 r., poinformował wykonawców, zgodnie z art. 185
ust. 1 ustawy Pzp, o wniesieniu odwołania, wzywając ich do złożenia przystąpienia.
Do postępowania odwoławczego przystąpił w dniu 23 września 2020 r. wykonawca:
Budimex S.A. z siedzibą w Warszawie, zgłaszając swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego.
Zamawiający, działając na podstawie art. 186 ust. 1 ustawy Pzp, na posiedzeniu w
dniu 9
października 2020 r., złożył do akt sprawy odpowiedź na odwołanie, wnosząc o jego
oddalenie
w całości jako bezzasadnego.
Zamawiający podkreślał, że działanie odwołującego było niezgodne z treścią
odpowiedzi na
pytanie nr 939, zgodnie z którym zamawiający odpowiedział przecząco na
pytanie dotyczące zarówno pozostawienia pustej rubryki, jak też możliwości wpisania kwoty
0,00 zł. w formularzu cenowym. Stąd oferta wykonawcy, która nie uwzględniała w wycenie
jednej z pozycji, zgodnie z jednoznacznymi wymaganiami, czyniąc w konsekwencji ofertę
Erbud nieporównywalną względem innych ofert - została odrzucona jako niezgodna z treścią
SIWZ.
Tracą również, w ocenie zamawiającego, sens rozważania odwołującego dotyczące
tego czy wskazanie kwoty 0,00 zł. stanowi wycenę danej pozycji i jak jest różnica pomiędzy
taką wyceną a brakiem podania jakiejkolwiek wartości liczbowej. Dlatego też, chociaż
przepisy ustawy Pzp nie zabraniają, aby składowe elementy ceny całkowitej zostały
wycenione na zero złotych to w sytuacji, gdy zamawiający wyraźnie taki zakaz sformułuje w
treści SIWZ (której częścią są pytania i odpowiedzi), wykonawcy nie są uprawnieni do
takiego działania. Przyjmuje się w takiej sytuacji, że wykonawca nie zaoferował wykonania
tej części zamówienia.
Ponadto zamawiający podkreślił, że w niniejszym postępowaniu istotnym jest fakt,
że załącznik nr 8 został przez zamawiającego przygotowany w sposób skrupulatny i
rzeczowy i ma znaczenie dla rozliczenia przedmiotowej inwestycji.
Rozdział poszczególnych
branż na elementy wskazane w formularzu wynikał bowiem z konieczności rozliczenia dotacji
z Regionalnego Programu Operacyjnego W
ojewództwa Kujawsko-Pomorskiego, w tym
środków pozyskanych na inwestycje w ochronę zdrowia w ramach działania 6.1 WK-P 2014-
2020. Dla zamawiającego było więc szczególnie istotne, aby przedmiotowe elementy
(wskazane w załączniku nr 8 do SIWZ) zostały wyraźnie wyodrębnione i wycenione, gdyż
w przedmiotowym post
ępowaniu jest dwóch zamawiających. Spośród nich jeden (WSS we
Włocławku) pozyskał dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej na koszty kwalifikowane
inwestycji. Natomiast drugi (KPIM Sp. z o.o.) ma pokryć koszty uznane za niekwalifikowane.
Z tego względu w załączniku nr 8 do SIWZ wskazano elementy, które są niekwalifikowanymi
kosztami i ich wysokość jest dla zamawiającego istotna ze względu na to, że to on je
poniesie.
Ponadto zwrócił uwagę na zapis §7 ust. 7 wzoru umowy, zgodnie z którym faktury
wystawiane b
ędą na rzecz obu zamawiających, zgodnie ze wskazaniem podziału płatności
wynikającego z §2 ust. 4 wzoru umowy. Należności z nich wynikające płatne będą w terminie
do 30 dni (faktury wystawione na zamawiającego do łącznej kwoty 49 000 000,00 zł. brutto)
oraz w terminie do 60 dni (faktury
wystawione na współzamawiającego, do pozostałej
wysokości ceny ofertowej), licząc od daty otrzymania prawidłowo wystawionej, poprawnej
pod względem rachunkowym faktury.
W ocenie zamawiającego konsekwencją powyższego jest zapis §2 ust. 4 i ust. 5
wzoru umowy, gdzie w dniu zawarcia umowy wykonawca zostanie poinformowany przez
zamawiającego o podziale płatności pomiędzy zamawiającego i współzamawiającego,
z uwzględnieniem źródeł finansowania. Następnie w terminie 5 dni roboczych wykonawca
przedstawi zamawiaj
ącemu do akceptacji harmonogram robót (HR), obejmujący realizację
przedmiotu niniejszej umowy wraz z planem przerobu i płatności (PPP), który będzie
uwzględniał podział płatności pomiędzy zamawiającego i współzamawiającego, w kwotach
netto i brutto. Wykona
wca jest zobowiązany do uwzględnienia w PPP podziału środków
na kwalifikowane i niekwalifikowane,
wynikające z podziału płatności pomiędzy
zamawiającego i współzamawiającego.
Odnosząc się z kolei do kwestii wskazania w dokumentacji projektowej pozycji
opisanej jako Instalacja wentylacji i klimatyzacji -
LĄDOWISKO, zamawiający podniósł
następujące okoliczności. Argumentował, że na etapie uzgadniania dokumentacji projektowej
przeprowadził konsultacje z przedstawicielami Komendy Miejskiej Państwowej Straży
P
ożarnej we Włocławku (KMPSP) w zakresie ochrony pożarowej i możliwości prowadzenia
akcji gaśniczych na terenie kompleksu budynków szpitala. Wynikiem tych prac było m.in.
zaprojektowanie i dostosowanie jednego z dźwigów windowych (w tym przypadku
oznaczonego w dokumentacji technicznej jako W-
5 LPR) jako urządzenia dedykowanego dla
personelu i ekip ratowniczych obsługujących platformę lądowiska zlokalizowanego na
poziomie +7 budynku B4. Innymi słowy, na dachu budynku B4 zostało zaprojektowane
lądowisko dla helikopterów LPR a winda, która dojeżdża na płytę lądowiska powinna być,
zgodnie z opinią KMPSP dźwigiem pożarowym (nie wyłącza się i działa w czasie pożaru).
Wykorzystując ten konkretny dźwig windowy, strażacy będą mogli dostać się bezpośrednio
na płytę lądowiska i prowadzić działania gaśnicze. W związku zaś z faktem, że winda ma być
przeznaczona do akcji ratowniczych i ma być czynna podczas alarmu pożarowego, musi być
dostosowana do obowiązujących przepisów, a tym samym musi mieć zapewnione
oddymianie szybu
windowego. Będzie to możliwe poprzez zastosowanie dla niego systemu
napowietrzającego w postaci jednostki napowietrzającej, zlokalizowanej na poziomie +5.
Jednocześnie wskazywał, że w części opisowej Tomu V została wskazana wykonawcom
informacja, że opracowanie obejmuje wyłącznie lądowisko wraz z wyposażeniem
niezbędnym do jego prawidłowego funkcjonowania i należy je rozpatrywać z pozostałymi
branżami.
Zamawiający podkreślił, że opisywane okoliczności są oczywiste dla każdego
profesjonalnego podmiotu zajmu
jącego się wykonawstwem obiektów budowlanych takich jak
szpitale i zostały potwierdzone w dokumentacji projektowej w następujących pozycjach:
w projekcie wykonawczym branży architektonicznej został wyrysowany szyb windowy,
wyniesiony na płytę lądowiska. Gdyby nie było przewidzianego lądowiska, nie byłoby
wówczas potrzeby budowania szybu windowego powyżej poziomu +5, a tym bardziej
wykonania tej windy jako pożarowej (Tom II Rozdział 1 - projekt branży architektonicznej
- rysunek nr 143.B4/B4A-PW-A-R-08);
2. w projekcie wykonawczym zost
ała wskazana informacja, że winda jest pożarowa,
obsługuje płytę lądowiska i będzie konstruowana na potrzeby prowadzenia akcji
strażackiej (Tom II Rozdział 1 - projekt branży architektonicznej, scenariusz pożarowy,
część opisowa);
w projekcie wykonawczym branży wentylacyjnej została wskazana informacja, że winda
W5 jest dźwigiem pożarowym, a tym samym należy zastosować urządzenie, które
będzie usuwać dym z szybu windowego (Tom II Rozdział 3.1 - projekt branży sanitarnej,
wentylacja -
część opisowa). Dodatkowo rysunki projektu budowalnego 143.B4-B4A-PB-
IS-R-07, 143.B4-B4A-PB-IS-R-08;
w projekcie wykonawczym branży wentylacyjnej jest również odniesienie do branży
elektrycznej; projektant wentylacji wskazuje, że w branży elektrycznej musi zostać
zaprojektowane zasilanie elektryczne do urządzenia usuwającego dym z szybu
windowego (Tom II Rozdział 3.1 - sanitarna, wentylacja - część opisowa);
w projekcie wykonawczym branży elektrycznej zostało zaprojektowane zasilanie
elektryczne do urządzenia usuwającego dym z szybu (Tom II Rozdział 4.1 elektryka,
rysunek nr 143.B4-PW-IE-TR-07).
Podsumowując, zamawiający stwierdził, że z faktu wykonania płyty lądowiska wynika
powyższy zakres robót budowlanych i instalacyjnych, w tym branży wentylacji i klimatyzacji,
co zostało potwierdzone przez zamawiającego załączonymi do odpowiedzi na odwołanie
fragmentami projektu.
Krajowa Izba Odwoławcza, po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, na podstawie zebranego materiału dowodowego, po zapoznaniu
się z dokumentacją postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym
w szczególności z postanowieniami ogłoszenia o zamówieniu i treścią SIWZ, treścią
pytań i odpowiedzi dotyczących zapisów SIWZ, treścią ofert złożonych w
postępowaniu, informacją o odrzuceniu oferty odwołującego, a także po zapoznaniu
się z odwołaniem i odpowiedzią na nie, po wysłuchaniu oświadczeń, jak też stanowisk
stron
i uczestnika postępowania odwoławczego złożonych ustnie do protokołu w toku
rozprawy ustaliła i zważyła, co następuje
Izba
ustaliła, że nie zaszła żadna z przesłanek, o których stanowi art. 189 ust. 2
ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Na wstępie Izba stwierdziła, że odwołującemu przysługiwało prawo do skorzystania
ze środka ochrony prawnej, gdyż wypełniono materialnoprawną przesłankę interesu
w uzyskaniu zamówienia, określoną w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, kwalifikowaną możliwością
poniesienia szkody, będącej konsekwencją zaskarżonej w odwołaniu czynności. W wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów podnoszonych w treści złożonego odwołania,
interes odwołującego zainteresowanego uzyskaniem przedmiotowego zamówienia
w postępowaniu, doznał uszczerbku. Odwołujący złożył najkorzystniejszą ofertę
w postępowaniu, a w wyniku dokonania przez zamawiającego w procesie badania i oceny
ofert opisanych naruszeń, odwołujący narażony jest na poniesienie szkody w postaci
nieuzyskania przedmiotowego zamówienia. W przypadku uwzględnienia niniejszego
odwołania oraz dokonania ponownej czynności badania i oceny ofert oferta odwołującego
zostanie sklasyfikowana na pierwszym miejscu w rankingu ofert, a tym samym odwołujący
uzyska niniejsze zamówienie i zrealizuje zakładany w wyniku jego realizacji zysk.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania
o zamówienie publiczne, nadesłanej przez zamawiającego do akt sprawy, w tym
w szczególności z treści ogłoszenia o zamówieniu i treści SIWZ, pytań i odpowiedzi
dotyczących zapisów SIWZ, treści ofert złożonych w postępowaniu, informacji o odrzuceniu
oferty odwołującego.
Izba dopuściła i przeprowadziła dowody wnioskowane przez odwołującego,
zamawiającego i przystępującego: załączone do odwołania, będące załącznikami
do o
dpowiedzi na odwołanie, jak też przedłożone na rozprawie.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje
Izba ustaliła, że przedmiotem zamówienia, zgodnie z opisem zawartym w Rozdziale
IV SIWZ jest:
„Podniesienie jakości usług zdrowotnych oraz zwiększenie dostępu do usług
medycznych (budowa budynków nr B4A, B4, budynków technicznych wraz
z zagospodarowaniem terenu) w
Wojewódzkim Szpitalem Specjalistycznym im. bł. ks.
J. Popiełuszki we Włocławku – Etap I inwestycji“. W treści tego rozdziału, w uwadze
zaz
naczono, że: „Szczegółowy przedmiot zamówienia określa dokumentacja techniczna
stanowiąca integralną część SIWZ wraz z wyjaśnieniami do niej, udzielonymi na etapie
postępowania przetargowego. Zamawiający wskazuje, że dostarczony przedmiar robót
stanowi mat
eriał pomocniczy w stosunku do dokumentacji technicznej (opisów i rysunków)
na podstawie której wykonawca ma skalkulować cenę. Jednocześnie zamawiający informuje,
że to wykonawca odpowiedzialny jest za prawidłowe wykonanie przedmiaru robót, który
będzie podstawą do skalkulowania przez niego ceny”.
Z kolei w
Rozdziale III pkt 19 zamawiający przewidział, że jednym z dokumentów,
stanowiących integralną część „oferty“ wymaganym na etapie jej składania jest Formularz
cenowy (załącznik nr 8 do SIWZ). W formularzu tym zamawiający dokonał podziału robót
na odcinki -
zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia. Ponadto, w ramach tych odcinków
wydzielił niektóre elementy prac, których wykonanie zlecił wykonawcom, w tym między
innymi w zakresie przewidzianym w odcinku nr 6 -
budynek nr B4, B4A wydzielił w pkt 5.2.
(Instalacja wentylacji i klimatyzacji) pozycje: 5.2.1. instalacja wentylacji i klimatyzacji
centralna sterylizacja i dezynfektornia, 5.2.2. Instalacja wentylacji i klimatyzacji SOR, 5.2.3.
Instalacja wentylacji
i klimatyzacji lądowisko.
Ponadto skład orzekający ustalił, że jednym z załączników do SIWZ był wzór umowy
(załącznik nr 5). Zgodnie z §1 - Przedmiot umowy, ust. 1: „Zamawiający powierza,
a Wykonawca przyjmuje do wykonania Zadanie pn.:
„Podniesienie jakości usług
zdrowotnych oraz zwiększenie dostępu do usług medycznych (budowa, przebudowa i
rozbudowa budynków nr B4, B4A, budynków technicznych oraz zagospodarowania terenu)
w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. Bł. Ks. J. Popiełuszki we Włocławku - ETAP I
inwestycji” (dalej także: „Zadanie”) obejmujący roboty budowlane oraz inne roboty i prace
konieczne do jego wykonania
, zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia, określonym w
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej także: „SIWZ”) oraz na warunkach
określonych w niniejszej Umowie. Ust. 2: „Szczegółowy opis Zadania objętego niniejszą
Umową został zawarty w: dokumentacji projektowej, wymogach Zamawiającego wskazanych
w SIWZ i jego załącznikach, z uwzględnieniem wyjaśnień udzielanych w toku postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, ofercie Wykonawcy wraz z załącznikami”. Ponadto,
zgodnie z ust. 3: „Zakresem przedmiotu Umowy objęte są również wszelkie roboty i prace,
których wykonanie wymagane jest w celu należytej, niezakłóconej, optymalnej realizacji
Zadania oraz zapewnienia funkcjonowania czynnego szpitala”. W §2 - Oświadczenia i
obowiązki Wykonawcy, w ust. 4 wskazano, że: „W dniu zawarcia niniejszej Umowy,
Wykonawca zostanie poinformowany przez Zamawiającego o podziale płatności pomiędzy
Zamawiającego i Współzamawiającego z uwzględnieniem źródeł finansowania, następnie w
terminie 5 dni roboczych Wykonawca przedstawi Zamawiającemu do akceptacji
Harmonogram Robót (HR) obejmujący realizację przedmiotu niniejszej Umowy wraz z
Planem Przerobu
i Płatności (PPP) (podziałem ceny ryczałtowej), który będzie uwzględniał
podział płatności pomiędzy Zamawiającego i Współzamawiającego w kwotach netto i brutto.
Ww. dokumenty podlegają zatwierdzeniu i podpisaniu przez Zespół Inspektorów Nadzoru
Inwestorsk
iego, Zamawiającego oraz Wykonawcę w terminie 5 dni roboczych od dnia ich
przedłożenia przez Wykonawcę”. Zgodnie z ust. 5: „Wykonawca jest zobowiązany do
uwzględnienia w Planie Przerobu i Płatności (PPP) podział na środki kwalifikowalne i
niekwalifikowalne
wynikające z podziału płatności pomiędzy Zamawiającego i
Współzamawiającego”. Na podstawie ust. 9 zobowiązano wykonawcę, z którym zostanie
zawarta umowa do przedstawienia, w ciągu 5 dni roboczych od zawarcia Umowy, kosztorysu
szczegółowego w podziale na branże (z podziałem na odcinki) z zestawieniami ilościowo-
wartościowymi nakładów robocizny, materiałów i sprzętu wg KNR wg cen z okresu składania
oferty. W przypadku wystąpienia konieczności realizacji robót dodatkowych bądź
zamiennych oraz w przypadku za
niechania robót, kosztorys ten będzie podstawą do
wyliczenia kosztów robót dodatkowych oraz wartości robót zaniechanych i części robót.
Ponadto, w
§6 - Wynagrodzenie w ust. 1 przewidziano, że wynagrodzenie Wykonawcy za
wykonanie Zadania jest wynagrodzeni
em ryczałtowym. Dalej w umowie podzielono
wynagrodzenie na poszczególne odcinki. W ust. 3 zaznaczono, że kwota wynagrodzenia,
określona w ust. 1 i 2, zawiera wszelkie wydatki związane z realizacją Umowy, w
szczególności koszty robót wynikających wprost z dokumentacji, o której mowa w §1
Umowy, jak również koszty wszelkich innych robót budowlanych lub prac niewskazanych
wprost w ww. dokumentacji, a niezbędnych do wykonania przedmiotu Umowy, w tym
zwłaszcza
koszty
wszelkich
robót
przygotowawczych,
porządkowych,
koszty
zagospodarowania Terenu Budowy, utrzymania zaplecza budowy (np. napraw, wody, energii
elektrycznej, zapewnienia łączności telefonicznej, dozorowania Terenu Budowy), koszty
transportu materiałów lub urządzeń na miejsce robót, koszty mediów niezbędnych do
realizacji robót, koszty związane z wykonywaniem BIOZ oraz wszelkie inne koszty związane
z zabezpieczeniem Terenu Budowy, których poniesienie wymagane jest w celu należytej
realizacji przedmiotu Umowy przez cały okres jej trwania. Z kolei zgodnie z §7 - Warunki
płatności przewidziano, że zapłata wynagrodzenia, które wykonawca otrzyma za realizację
niniejszej umowy
będzie następowała nie częściej niż raz w miesiącu kalendarzowym,
do łącznej wysokości 95% wartości Umowy (ust. 1). Zgodnie z ust. 2 podstawą wystawienia
faktur będzie wystawione przez Zamawiającego Przejściowe Świadectwo Płatności (PŚP).
Akceptacja przez Zespół Inspektorów Nadzoru Inwestorskiego miesięcznego raportu
o postępie robót wraz z miesięcznym rozliczeniem Wykonawcy (MRW) oraz Planem
Przerobu i Płatności (PPP) następuje podczas Rady Budowy, zwoływanej przez Wykonawcę
w ciągu 14 dni od zakończenia miesiąca rozliczeniowego. Zaakceptowany Raport
Miesięczny (RM) wraz pozostałymi wymienionymi w nim dokumentami stanowi podstawę do
w
ydania Przejściowego Świadectwa Płatności (PŚP).
Dalej Izba ustaliła, że wykonawcy zwracali się do zamawiającego z prośbą
o wyjaśnienie treści SIWZ, w tym między innymi: „pytanie 49. Prosimy o ustalenie hierarchii
ważności dokumentacji w przypadku rozbieżności pomiędzy dokumentacją rysunkową,
opisem technicznym, przedmiarami, STWIOR. Odpowiedź zamawiającego: 1. dokumentacja
rysunkowa, 2. Opis techniczny, 3. STWIOR, 4. Przedmiary (stan
owią tylko element
pomocniczy)” - pismo zamawiającego z 2 lipca 2020 r. Ponadto, w zestawie pytań i
odpowiedzi z 6 sierpnia 2020 r. zamawiający udzielił odpowiedzi na pytanie nr 939: „Dotyczy
zmodyfikowanego załącznika nr 8 do SIWZ - prosimy o potwierdzenie, że w przypadku gdy
jakiś zakres robót ujęto w innej pozycji lub w cenie globalnej oferty, to dopuszcza się wycenę
pozycji w kolumnie kwota netto jako pusta lub jako kwotę 0,00 zł.” Odpowiedź
zamawiającego: „Zamawiający nie dopuszcza”.
Na podstawie akt sprawy ustalono również, że 8 września 2020 r. zamawiający
przekazał odwołującemu informację o odrzuceniu jego oferty z uwagi na niezgodność treści
jego oferty z SIWZ. W uzasadnieniu faktycznym swojej decyzji zamawiający stwierdził,
iż pomiędzy treścią oferty odwołującego, a wymaganiami SIWZ zachodzi niezgodność, która
winn
a skutkować odrzuceniem oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp.
Powyższa niezgodność ma polegać na tym, iż w treści Formularza Cenowego stanowiącego
załącznik do oferty, w części odnoszącej się do wyceny prac na odcinku nr 6 - Budynek B4,
B4A, w pozycji nr 5.2.3.
Instalacja wentylacji i klimatyzacji LĄDOWISKO - odwołujący wpisał
kwotę „0,00 zł" netto oraz „0,00 zł" brutto, co w ocenie zamawiającego stoi w sprzeczności w
treścią odpowiedzi na pytanie nr 939 z 6 sierpnia 2020 r. W konsekwencji, z uwagi na fakt,
że oferta wykonawcy nie uwzględnia wyceny pozycji 5.2.3. Instalacji wentylacji i klimatyzacji
LĄDOWISKO
zgodnie
z
jednoznacznymi
wymaganiami
zamawiającego,
jest
nieporównywalna względem innych ofert.
Odwołujący nie zgodził się z tą decyzją zamawiającego, wnosząc odwołanie
do Krajowej Izby Odwoławczej.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje
Izba, uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności
powyższe ustalenia oraz zakres zarzutów podniesionych w odwołaniu, doszła do
przekonania, iż w niniejszym postępowaniu doszło do naruszenia przez zamawiającego
przepisów ustawy, które miały wpływ lub mogą mieć istotny wpływ na wynik postępowania o
udzielenie zamówienia, a tym samym, na podstawie art. 192 ust. 2 ustawy Pzp,
rozpoznawane odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie należy zauważyć, że zgodnie z przepisem art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp
z
amawiający odrzuca ofertę wykonawcy w przypadku, gdy jej treść nie odpowiada treści
SIWZ. Utrwalony jest w orzecznictw
ie pogląd, że podstawą faktyczną odrzucenia oferty z
powodu jej niezgodności z SIWZ może być tylko rzeczywista treść oferty, o ile nie odpowiada
wymogom jasno określonym w dokumentacji postępowania. Przy czym, jeśli mówimy o
niezgodności, nie mamy na myśli jakichkolwiek wymagań, które zamawiający opisze w
dokumentacji (SIWZ) ale
takich, które odnoszą się do ukształtowania przyszłego
świadczenia - przedmiotu umowy.
Tym samym
podstawą odrzucenia oferty nie mogą być jakiekolwiek wymogi
z
amawiającego zawarte w SIWZ, które nie mają bezpośredniego związku z treścią oferty
rozumianą wąsko tj. jako zakres przyszłego świadczenia wykonawcy, które ten zrealizuje
w wyniku zawartej z nim umowy. W niniejszym stanie faktyc
znym nie budzi wątpliwości,
że zamawiający w treści SIWZ zawarł wymóg, aby wraz z ofertą wykonawca przedłożył
formularz cenowy (załącznik nr 8 do SIWZ), który został skonstruowany w taki sposób, że
cały zakres prac opisany w SIWZ został podzielony na odcinki, a te z kolei na poszczególne
zakresy. Elementy
te zamawiający ustalił w taki sposób, iż wyszczególnił te elementy, które
w jego ocenie były kluczowe. Przy czym, co istotne, załącznik ten podlegał w toku
postępowania szeregu modyfikacjom wynikającym z tego, że wykonawcy zgłaszali
wątpliwości co do treści tego dokumentu. Wątpliwości te, co stwierdził skład orzekający na
podstawie dokumentacji przetargowej, jak też w oparciu o dowód przedłożony przez
przystępującego na rozprawie w postaci „Zestawienia pytań i odpowiedzi dotyczących
załącznika nr 8 - Formularz cenowy” niejednokrotnie dotyczyły kwestii jakie elementy,
wynikające z dokumentacji projektowej, należy ująć w poszczególnych pozycjach tego
formularza. Wykonawcy mieli szereg zastrzeżeń co do konstrukcji samego załącznika, gdyż
zamawiający nie określił w sposób precyzyjny i jasny granicy które elementy, wynikające z
dokumentacji projektowej, w jakich pozycjach ująć. Dostrzec należy, że również same opisy
poszczególnych pozycji były ogólne i zawierały ogólne sformułowania takie jak „architektura”,
„instalacje elektryczne”, „instalacja wod-kan” czy wreszcie opis w spornej pozycji: „instalacja
wentylacji
i klimatyzacji LĄDOWISKO”. Sam załącznik był wielokrotnie uzupełniany o kolejne
pozycje, w wyniku sugestii i uwag
formułowanych przez wykonawców w toku postępowania.
Zamawiający zatem wielokrotnie modyfikował treść załącznika nr 8, nadając mu
finalnie kształt taki, jaki został złożony przez wykonawców, w tym wraz z ofertą Erbud. Poza
sporem jest, że odwołujący w jednej pozycji wpisał kwotę 0,00 zł., gdyż jak stwierdził,
opierając się na opisie znajdującym się w dokumentacji wykonawczej dla branży lądowisko,
nie zidentyfikował prac obejmujących instalacje wentylacji i klimatyzacji, które to z kolei
zamawiający przewidział w poz. 5.2.3. Formularza cenowego. Nie mógł on zatem w tej
pozycji wycenić żadnych prac. Takie działanie doprowadziłoby do sytuacji, że w cenie oferty
ujęty zostałby element, który nie występuje w projekcie dla tej branży. Z kolei zamawiający
twierdził, że udzielając odpowiedzi przeczącej na pytanie nr 939 o treści: „(…) prosimy o
potwierdzenie, że w przypadku, gdy jakiś zakres robót ujęto w innej pozycji lub w cenie
globalnej oferty,
to dopuszcza się wycenę pozycji w kolumnie kwota netto jako pustą lub z
kwotą 0,00 zł.” przesądził o tym, że ustanowiono bezwzględny zakaz wpisywania kwoty 0,00
zł. w jakiejkolwiek pozycji załącznika nr 8 do SIWZ. W uzasadnieniu faktycznym odrzucenia
(pismo z 8 września 2020 r.) zamawiający podniósł również, że oferta Erbud, nie
uwzględniająca wyceny pozycji 5.2.3, winna zostać uznana tym samym za nieporównywalną
względem innych ofert.
Tym samym kwestią sporną, wymagającą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie było,
czy przedłożenie zamawiającemu przez Erbud załącznika nr 8, w którym w jednej z pozycji
w
pisano kwotę 0,00 zł. przesądza o tym, że treść złożonej przez tego wykonawcę oferty była
niezgodna z SIWZ, czy też pomimo tego należało uznać, że zakres świadczenia
odwołującego obejmował wszelkie prace konieczne do wykonania w ramach realizacji
zamówienia, a zatem wszystkie elementy wynikające z dokumentacji projektowej dla tego
zadania.
W ocenie składu orzekającego w niniejszym stanie faktycznym nie zaistniała
przesłanka skutkująca koniecznością odrzucenia oferty odwołującego na podstawie art. 89
ust. 1
pkt 2 ustawy Pzp, jako niezgodnej z treścią SIWZ. Stwierdzić bowiem należy, że samo
niedochowanie formatu przedstawienia informacji, jakiego oczekiwał zamawiający
od wykonawców nie przesądza o tym, że świadczenie nie zostanie zrealizowane w takim
zakresie
, jaki wynika z opisu przedmiotu zamówienia. W tym miejscu powtórzyć należy,
że zamawiający nie wskazał w sposób jednoznaczny i precyzyjny, jaki zakres robót należy
przypisać do określonych pozycji formularza cenowego. Odwołujący, opierając się
na dokume
ntacji wykonawczej dla branży lądowisko, nie zidentyfikował zakresu, który
należało przypisać do pozycji: instalacja wentylacji i klimatyzacji dla lądowiska. Izba przyjęła
argumentację odwołującego, że wyceniając poszczególne elementy, które opisane zostały
w załączniku nr 8 - opierał się przede wszystkim na dokumentacji rysunkowej, gdyż zgodnie
z odpowiedzią zamawiającego na pytanie nr 49 (pismo z 2 lipca 2020 r.) zamawiający
wskazał właśnie na dokumentację techniczną, przede wszystkim rysunkową, jako podstawę
wyceny oferty.
Ponadto, jak wynika z części opisowej projektu wykonawczego dla branży lądowisko
jest ono rozumiane jako „wyniesione LPR na dachu skrzydła B4/ B4A Wojewódzkiego
Szpitala Specjalistycznego im. bł. ks. Jerzego Popiełuszki we Włocławku” (str. 1), dalej
wskazano także, że: „Projektowane lądowisko jest konstrukcją techniczną na dachu
budynku. Jest oddzielone od pozostałej części obiektu. Nie jest traktowane jako dodatkowa
kondygnacja użytkowa.” (str. 15). Stąd za logiczne i spójne należało uznać wyjaśnienia
odwołującego, który stwierdził, że dokumentacja ta precyzowała granice, określające zakres
prac przyjmowanych do wyceny dla tej branży. Skoro w opisie definiowano lądowisko jako
konstrukcję na dachu, oddzieloną od pozostałej części budynku, uzasadnione było
uwzględnienie w wycenie wyłącznie elementów związanych z tak określonym zakresem. W
konsekwencji, skoro
w dokumentacji dla tej branży, ani biorąc pod uwagę rysunki, ani też
część opisową, nie przewidziano prac związanych z wykonaniem elementów klimatyzacji czy
wentylacji -
nie sposób było je wycenić.
Odnosząc się do argumentacji zamawiającego, jak też przystępującego, że każdy
wykonawca miał obowiązek przeanalizować w sposób kompleksowy całość dokumentacji
projektowej i przypisać odpowiednie elementy do poszczególnych pozycji formularza - jest
ona
nieuzasadniona o tyle, że nie znajduje oparcia w zapisach SIWZ. Zgodzić należy się
z zamawiającym, że taka analiza była konieczna, jednakże już uwzględnienie określonych
zakresów w poszczególnych pozycjach formularza cenowego zależało od oceny
poszczególnych wykonawców. Potwierdza to fakt, że ten sam element trzej inni wykonawcy
wycenili bardzo odmiennie. Rozbieżności cenowe są znaczne, albowiem zgodnie z wyceną
przystępującego wartość spornej pozycji to 3 700,00 zł., w ofercie Warbud 1 400,00 zł., zaś
w przypadku wykonawcy Allstall 54
000,00 zł. Świadczy to o tym, że w istocie każdy
z ubiegających się o zamówienie podmiotów przyjął inny zakres prac dla tego elementu
w formularzu cenowym. W
prawdzie, jak argumentował Budimex, zamawiający wzywał
wykonawców do wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny to jednak, co istotne, nie pytał
on o wartość poszczególnych pozycji z załącznika nr 8, ale prosił o wyjaśnienie sposobu
kalkulacji łącznej ceny ofertowej. Jest to o tyle zrozumiałe, że w niniejszym postępowaniu
zamawiający przyjął ryczałtową formę wynagrodzenia. Zamawiający zatem, w odniesieniu
do innych wykonawców, nie poddawał weryfikacji jaki faktycznie zakres został przez nich
w ofertach w pozycji 5.2.3 wyceniony.
Z kolei odrzucając ofertę odwołującego argumentował,
że wycena jednej pozycji na kwotę 0,00 zł. świadczy o nieporównywalności złożonych ofert,
sam nie poddając analizie jaki zakres do wyceny został przyjęty przez poszczególnych
wy
konawców. Trudno bowiem założyć, że jeśli inni wykonawcy w tej pozycji wyceniliby te
same prace -
rozbieżności cenowe byłyby tak duże.
Odnosząc się do dowodów przedłożonych przez zamawiającego i przystępującego
na rozprawie w postaci wykazu dokumentacji
i rysunków, mających określać zakres prac,
który należało ująć w pozycji 5.2.3 (potwierdzonych opinią projektanta sporządzoną w dniu
25 września 2020 r.) Izba uznała, że materiał ten potwierdza jedynie okoliczność,
że w projekcie budowlanym i wykonawczym przewidziano konieczność wykonania prac
związanych z systemem oddymiania/napowietrzania szybów windowych, pomieszczeń
przedsionka i komunikacji klatki schodowej dostosowanej do ekip ratowniczych.
Przygotowane opracowania nie przesądzają jednak, że zakres ten należało skalkulować w
pozycji dotyczącej wentylacji i klimatyzacji dla lądowiska. To, że szyb windowy służy między
innymi ekipom ratowniczym i personelowi w razie pożaru, nie decyduje jeszcze, że zakres
prac związanych z koniecznością zabezpieczenia przed zadymieniem szybu windowego -
należało przyporządkować do prac związanych z samym lądowiskiem.
O
pierając się na uzasadnieniu faktycznym odrzucenia oferty Erbud, należy dojść
do wniosku, że zamawiający podejmując decyzję w tym zakresie, skupił się wyłącznie
na wskazaniu, iż o niezgodności treści oferty z SIWZ przesądza nieprawidłowe sporządzenie
czy przedstawienie informacji wymaganych przez z
amawiającego w załączniku nr 8 do
SIWZ
. Jednakże treść przepisu art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp odnosi się, co podkreślono
wcześniej, do merytorycznych aspektów świadczenia wykonawcy na rzecz zamawiającego.
W tym miejscu wskazać należy, co podnosił odwołujący w treści odwołania, że w
postępowaniu przewidziano ryczałtową formę wynagrodzenia (§ 6 ust. 1 wzoru umowy).
Cena ta zatem zawiera wszystkie koszty wykonawcy związane z realizacją zamówienia i jest
wyliczana
w oparciu o dokumentację projektową przekazaną przez zamawiającego. Z kolei
formularz cenowy miał wyłącznie charakter pomocniczy i tylko taką rolę pełnił w tym
postępowaniu. Przewidywał on wprawdzie podział zamówienia na poszczególne odcinki i
elementy, ale na co zwrócono uwagę wcześniej, nie przypisano ściśle określonych zakresów
do poszczególnych pozycji tego dokumentu.
Zauważyć należy, że przewidziane i opisane w SIWZ (w tym we wzorze umowy)
wynagrodzenie ryczałtowe, jakie zostało ustalone w tym postępowaniu, polega na wyliczeniu
wysokości wynagrodzenia w kwocie stałej, ostatecznej, obejmującej całość realizacji prac
opisanych przez zamawiającego w dokumentacji projektowej. Przypomnieć należy, że co do
zasady, wynagrodzenie ryczałtowe nie jest zależne od rzeczywistego rozmiaru lub kosztów
prac
a zatem niezależnie od zakresu prac faktycznie wykonanych, wykonawca nie będzie
mógł domagać się wynagrodzenia wyższego, niż zostało wcześniej ustalone pomiędzy
stronami. Tym samym s
trony, decydując się na wynagrodzenie ryczałtowe, muszą liczyć się
z jego bezwzględnym i sztywnym charakterem. W przypadku takiej formuły ryzyko powstania
straty związanej z nieprzewidzianym wzrostem rozmiaru robót budowlanych, wzrostu cen
wyrobów budowlanych lub koszów prac wpływających na wysokość wynagrodzenia obciąża
wykonawcę. Nie ulega wątpliwości w niniejszej sprawie, gdyż stanowiły o tym zapisy
przyszłej umowy, że zakres prac powierzonych wykonawcy wynika z dokumentacji
projektowej przekazanej przez zamawiającego. Niezależnie zatem od tego jakie zakresy
wymieniał załącznik nr 8, a w konsekwencji czy zamawiający przewidział w tym załączniku
pełen zakres, składający się na przedmiot umowy - wykonawca zobligowany będzie wykonać
zamówienie zgodnie z dokumentacją, za cenę całkowitą wskazaną w ofercie.
Oczywiście okoliczność, że w postępowaniu przyjęto ryczałtową formę
wynagrodzenia nie oznacza, że zamawiający nie ma możliwości odrzucenia oferty na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, jako niezgodnej z SIWZ
jeśli stwierdzi, że zakres
oferowany przez wykonawcę jest inny niż opisany w dokumentacji przetargowej. Jednakże,
w okolicznościach niniejszej sprawy, taka sytuacja nie miała miejsca. Jak bowiem oświadczył
odwołujący na rozprawie zakres prac, który wskazywał zamawiający w odpowiedzi na
odwołanie, a który jego zdaniem należało wycenić w poz. 5.2.3 przypisał do innej/ innych
pozycji formularza cenowego. Przy czym nie oznaczało to, że dokonywał przeniesienia
kosztów do innej pozycji w sytuacji gdy winien je skalkulować w poz. 5.2.3, ale wyłącznie, że
nie stwierdził na podstawie właściwej dokumentacji wykonawczej, iż jakiekolwiek elementy
winny być w tym miejscu ujęte. Sam zatem fakt, że odwołujący wpisał w tym miejscu
formularza cenowego 0,00 zł. nie oznacza, że nie uwzględniał w swojej ofercie konieczności
wykonania
wszystkich robót składających się na pełen zakres zamówienia.
W tym miejscu należy odnieść się do zarzutu odwołującego, dotyczącego naruszenia
przez zamawiającego art. 87 ust. 1 ustawy Pzp. Na wstępie przypomnieć należy, że zanim
zamawiający podejmie decyzję o odrzuceniu oferty wykonawcy, jako niezgodnej z treścią
SIWZ, zobowiązany jest wszechstronnie ją zbadać. Szczególnie dotyczy to sytuacji, gdy
treść oferty budzi wątpliwości zamawiającego. Instytucja opisana w art. 87 ust. 1 ustawy Pzp
służy bowiem temu, aby wyjaśnić stwierdzone niezgodności czy niejasności i dokonać
poprawy omyłek zgodnie z art. 87 ust. 2 pkt 1-3 ustawy Pzp. Dopiero wyczerpanie tej
procedury uprawnia zamawiającego do ustalenia, że treść oferty nie odpowiada treści SIWZ,
a w konsekwencji do odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp.
Wprawdzie zastosowanie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp
i wezwanie wykonawcy do złożenia
wyjaśnień treści oferty jest uprawnieniem, to jednak obowiązkiem zamawiającego
działającego z należytą starannością, jest wykorzystanie środków przewidzianych przez
ustawodawcę celem wyjaśnienia treści oświadczenia woli wykonawcy zawartego w ofercie,
przed jej odrzuceniem. Wymaga również przypomnienia, że wyjaśnienia składane przez
wykonawcę w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp stanowią wykładnię oświadczenia woli i wiążą
wykonawcę na równi z treścią oferty.
W okolicznościach niniejszej sprawy zamawiający powinien był takich wątpliwości
nabrać, gdyż odwołujący wpisał w jednej pozycji formularza kwotę 0,00 zł. Zamawiający
zatem, zanim wyciągnął wnioski co do tego, że oferta Erbud jest niezgodna z SIWZ czy
nieporównywalna (a taka jest wówczas, gdy nie uwzględnia pełnego zakresu składającego
się na opis przedmiotu zamówienia) winien zwrócić się do wykonawcy ze stosownym
pytaniem
o wyjaśnienie treści złożonej przez niego oferty. W tym przypadku zamawiający
powinien zatem zapytać odwołującego o sposób wyceny prac i przyjęte założenia przy
wycenie w pozycji 5.2.3 formularza cenowego.
Izba podziela również ocenę odwołującego co do tego, że zamawiający przypisuje
treści załącznika nr 8 rolę, której nie można wywieść z dokumentacji postępowania.
Zamawiający nie wykazał na czym polega owa kluczowa rola tego dokumentu dla rozliczenia
inwestycji. Zamawiający powoływał się na zapis §2 ust. 4 wzoru umowy, zgodnie z którym
„W dniu zawarcia niniejszej Umowy, Wykonawca zostanie poinformowany przez
Zamawiającego o podziale płatności pomiędzy Zamawiającego i Współzamawiającego
z uwzględnieniem źródeł finansowania, następnie w terminie 5 dni roboczych Wykonawca
przedstawi Zamawiającemu do akceptacji Harmonogram Robót (HR) obejmujący realizację
przedmiotu niniejszej Umowy wraz
z Planem Przerobu i Płatności (PPP) (podziałem ceny
ryczałtowej), który będzie uwzględniał podział płatności pomiędzy Zamawiającego
i Współzamawiającego w kwotach netto i brutto” wywodząc z nich, że istotne było
przypisanie
poszczególnych elementów do określonych odcinków i branż. Z przywoływanych
uregulowań nie wynika jednak, jaki wpływ ma mieć przyporządkowanie określonych
zakresów do poszczególnych pozycji z załącznika nr 8 do SIWZ. Co więcej, w ust. 9 tego
paragrafu zob
owiązano wykonawcę z którym zostanie zawarta umowa, do przedstawienia w
ciągu 5 dni roboczych od zawarcia Umowy, niezależnie od wyliczenia ceny oferty w
formularzu cenowym,
kosztorysu szczegółowego w podziale na branże (z podziałem na
odcinki) z zestawieni
ami ilościowo-wartościowymi nakładów robocizny, materiałów i sprzętu
wg KNR wg cen z okresu składania oferty. Wykonawca zobowiązany będzie zatem do
przedstawienia kosztorysu, który wykona w oparciu o zakres wynikający z dokumentacji
projektowej. Treść załącznika nr 8 nie ma również bezpośredniego wpływu na rozliczenia.
Sposób ich dokonywania reguluje bowiem §7 - Warunki płatności. On również nie referuje
do załącznika nr 8, ale przewiduje rozliczenie nie częściej niż raz w miesiącu
kalendarzowym, do łącznej wysokości 95% wartości Umowy. Jako podstawę wystawienia
faktury ustalono wystawione przez z
amawiającego Przejściowe Świadectwo Płatności (PŚP).
Podsumowując, mając na uwadze, że zarzuty zamawiającego odnośnie niezgodności
treści oferty odwołującego z treścią SIWZ sprowadzały się w istocie do wpisania w jednej
z pozycji kwoty 0,00 zł. Izba uznała, że powyższe nie może stanowić o niezgodności oferty
z wymaganiami SIWZ, a tym samym brak było przesłanek do zastosowania przez
z
amawiającego przepisu art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp, tj. stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem postanowień
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (tj. z dnia 7 maja 2018 r. Dz. U. z 2018 r., poz. 972),
w tym w szczególności § 5 ust. 2 pkt 1).
Przewodniczący: ……………………………