KIO 2943/21 WYROK 15 listopada 2021 r.

Sygn. akt: KIO 2943/21 

WYROK 

z 15 listopada 2021 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: 

Przewodniczący:   Ernest Klauziński 

Emil Kawa 

Ewa Kisiel 

Protokolant:  

Rafał Komoń 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  10  listopada  2021  roku 

w Warszawie odwołania wniesionego  

do Prezesa Krajowej I

zby Odwoławczej 4 października 2021 r. przez wykonawcę PSI Polska 

Sp.  z  o.o. 

z  siedzibą  w  Poznaniu  w postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiającego: 

Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. z 

siedzibą w Konstancinie-Jeziornej, przy udziale:  

1.  wykonawcy 

Emerson  Process  Management  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Warszawie 

zgłaszającego  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

odwołującego, 

2.  wykonawcy  Mikronika 

Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu zgłaszającego przystąpienie 

do postępowania odwoławczego po stronie odwołującego, 

3.  wykonawcy Siemens 

Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie zgłaszającego przystąpienie 

do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego 

orzeka: 

Oddala odwołanie. 

Kosztami  postępowania  obciąża  odwołującego  PSI  Polska  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  

w Poznani

u

 i:  

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  15  000  zł  00  gr 

(słownie: piętnaście tysięcy złotych 00/100), uiszczoną przez Odwołującego tytułem 

wpisu 

od odwołania, 

zasądza od odwołującego - PSI Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Poznani

u

  na  rzecz 

zamawiającego  -  Polskich  Sieci  Elektroenergetycznych  S.A.  z  siedzibą  

w Konstancinie-Jeziornej 

kwotę 3 600 zł 00 gr (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) 

stanowiącą  koszty  postępowania  odwoławczego  poniesione  przez  zamawiającego  

z tytułu kosztów wynagrodzenia pełnomocnika. 

Stosownie  do  art.  579  i  580  ustawy  z  11  września  2019  r.  -  Prawo  zamówień  publicznych  

(Dz.  U.  z  2019  r.,  poz.  2019  ze  zm.)  na  niniejszy  wyrok  -  w  terminie  14  dni  od  dnia  jego 

doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  

do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

………………….............................…………….. 

………………….............................…………….. 

………………….............................…………….. 

Sygn. akt: KIO 2943/21 

U z a s a d n i e n i e 

Polskie  Sieci  Elektroenergetyczne  S.A.  z 

siedzibą  w  Konstancinie-Jeziornej  (dalej: 

Zamawiający)  prowadzi  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  11  września  2019  r.  Prawo 

zamówień  publicznych  (Dz.  U.  z  2019 r.,  poz.  2019,  dalej:  Pzp) postępowanie o udzielenie 

zamówienia publicznego w trybie z wolnej ręki pn.: „Aktualizacja (upgrade) oprogramowania 

podsystemów  SCADA  oraz  EMS  Systemu  DYSTER”,  numer:  2021/WNP-0168-DU-OP-AB, 

(dalej: p

ostępowanie).  

Ogłoszenie o dobrowolnej przejrzystości ex ante zostało zamieszczone 29 września 2021 r.  

w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod nr 2021/S 189-492963. 

4  października  2021  r.  wykonawca  PSI  Polska  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Poznaniu  (dalej: 

Odwołujący),  wniósł  odwołanie,  w  którym  zaskarżył  niezgodne  z  przepisami  czynności  

i zaniechania 

Zamawiającego zarzucając mu naruszenie następujących przepisów Pzp: 

1.  art. 214 ust. 1 pkt 1 lit. a i b oraz art. 388 pkt 1  Pzp przez 

wszczęcie postępowania  

w  trybie  z  wolnej  ręki  mimo  braku  spełnienia  przesłanek,  o  których  mowa  

w ww. przepisie, 

2.  art.  16  pkt  1  i  3  Pzp  przez  przygotowanie  i  prowadzenie  p

ostępowania  w  sposób 

n

iezapewniający  zachowania  uczciwej  konkurencji  oraz  równego  traktowania 

wykonawców oraz nieproporcjonalny. 

Odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  i  nakazanie  Zamawiającemu  unieważnienia 

p

ostępowania. 

W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał m.in.: 

W  uzasadnieniu 

zamówienia  w  trybie  z  wolnej  ręki  Zamawiający  powołał  się  na  przesłanki 

udzielenia  zamówienia  określone  w  art.  214  ust.  1  pkt  1  lit.  a  i  b  Pzp.  W  ocenie 

Odwołującego uzasadnienie było bardzo ogólne i lakoniczne oraz pomijało szereg istotnych 

okoliczności. 

Zgodnie  z  OPZ:  „Wynikiem  realizacji  przedmiotu  Zamówienia  będzie  Zmodernizowany 

System  DYSTER

”  (str.  3);  „Wynikiem  realizacji  przedmiotu  Zamówienia  będzie  też  płynne 

przejęcie  obsługi  procesów  i  zadań  realizowanych  obecnie  przez  System  DYSTER 

zainstalowany  w  Krajowej  Dyspozycji  Mocy  oraz  pięciu  Obszarowych  Dyspozycjach  Mocy 

przez  Zmodernizowany  System  DYSTER 

zlokalizowany  w  siedzibach  Zamawiającego  

w  Konstancinie-Jeziornej  oraz  w  Wars

zawie,  ul.  Mysia  2”  (str.  4);  „Wymaga  się,  aby  

w Zmodernizowanym Systemie  DYSTER 

w poszczególnych Lokalizacjach Systemu zostały 

zaprojektowane,  zaktualizowane  i  wdrożone  następujące  typy  Środowisk  […]”  (pkt  5.2,  

str. 16).  

Zdaniem  Odwołującego  przedmiotem  postępowania  było  zaprojektowanie  i  wdrożenie 

nowego  systemu  DYSTER 

zwanego  przez  Zamawiającego  „Zmodernizowanym  Systemem 

DYSTER

”.  Oczywistym  rozwiązaniem  alternatywnym/zastępczym  w  stosunku  do  zakupu 

nowego  systemu  w  postaci  zmodernizowanego  systemu  DYSTER 

(w  trybie  z  wolnej  ręki  

od dotychczasowego wykonawcy 

– Siemens) byłby zakup w trybie konkurencyjnym nowego 

systemu,  spełniającego  wymagania  Zamawiającego  określone  w  opisie  przedmiotu 

zamówienia.  

Zdaniem  Odwołującego  system  posiadany  przez  Zamawiającego  jest  przestarzały  i  nie 

odpowiada  aktualnym  standardom,  stąd  potrzeba  jego  zastąpienia  innym  systemem:  „Z 

uwagi  na  naturalny  postęp  technik  informatycznych,  procedur  cyberbezpieczeństwa  oraz 

starzenie  się  infrastruktury  sprzętowo-systemowej,  istnieje  potrzeba  modernizacji  Systemu 

DYSTER  (

…)”  (pkt  5  protokołu  Postępowania).  Aktualny  system  Odwołującego  i  zapewne 

także innych wykonawców niewątpliwie mogą spełnić oczekiwania Zamawiającego.  

Zamawiający  uzasadnienie  wyboru  trybu  w  kontekście  istnienia  rozsądnego  rozwiązania 

alternatywnego lub zastępczego ograniczył wyłącznie do możliwości wykonania modernizacji 

obecnie  posiadanego  oprogramowania  przez  innych  wykonawców,  niż  dostawca  tego 

systemu:  „Dla  osiągnięcia  powyższych  celów  modernizacji  Systemu  DYSTER,  nie  istnieje 

rozsądne  rozwiązanie  alternatywne  lub  zastępcze  w  stosunku  do  aktualizacji 

oprogramowania Spectrum” (pkt 5 protokołu postępowania). Jednak celem samym w sobie 

nie 

była modernizacja posiadanego systemu DYSTER, lecz nabycie systemu spełniającego 

obiektywnie  uzasadnione  wymagania  Zamawiającego.  Taki  cel  był  możliwy  do  osiągnięcia 

nie  tylko  przez  zakup  Zmodernizowanego  Systemu  DYSTER

,  ale  zakup  i  wdrożenie  także 

innych systemów, innych wykonawców. Modernizacja tego systemu objęta postępowaniem,  

to  dostosowanie  posiadanego  przez  SIEMENS  rozwiązania  do  potrzeb  Zamawiającego. 

Analogicznie inni wykonawcy mogliby dostosować swoje systemy do tych potrzeb.  

Zamawiający  wskazał,  że  zamówienie  mogło  być  świadczone  tylko  przez  jednego 

wykona

wcę z  przyczyn związanych  z  ochroną  praw  wyłącznych  wynikających  z  odrębnych 

przepisów:  „Oprogramowanie  Systemu  DYSTER  zostało  dostarczone  i  wdrożone  u 

Zamawiającego  

na  podstawie  umów  zawartych  z  podmiotami  koncernu  Siemens,  z  których  ostatnia  to 

umowa  nr  PSE/DO/O-UO/353/2006  z 

10  maja  2006  r.  zawarta  z  polskim  oddziałem 

koncernu,  firmą  Siemens  Sp.  z  o.o.  Postanowienia  ww.  umowy  zawierają  klauzule 

wyłączności 

praw  

na  dostarczone  oprogramowanie  Spectrum,  wyłączające  udostępnianie  oprogramowania  

i  jego  dokumentacji  technicznej  osobom  trzecim  (§  15,  §  21,  Załącznik  nr  26).  Prawa 

wyłączne  (autorskie  prawa  majątkowe)  do  oprogramowania  Spectrum  należą  zatem  do 

koncernu  Siemens  (Siemens  AG,  następca  prawny  Siemens  Power  Transmission  and 

Distribution,  I

nc.).  Koncern  Siemens,  w  tym  spółka  Siemens  AG,  nie  wyraża  zgody  na 

udostępnienie kodów źródłowych oprogramowania Spectrum. Koncern Siemens nie posiada 

w  Polsce  autoryzowanych  partnerów  rozwijających  lub  obsługujących  to  rozwiązanie  – 

jedynym podmiotem świadczącym takie usługi jest polski oddział koncernu – Siemens Sp. z 

o.o.”.  Jednakże  wskazana  przesłanka  ma  charakter  pozorny,  ponieważ  Zamawiający 

bezpodstawnie  ograniczył  przedmiot  zamówienia  wyłącznie  do  modernizacji  systemu 

DYSTER

.  Z  oczywistych  względów  inni  wykonawcy,  niż  Siemens,  w  przypadku,  gdyby 

Zamawiający zastosował rozwiązanie na które wskazał Odwołujący i wszczął postępowanie, 

którego  przedmiotem  byłby  zakup  systemu  spełniającego  jego  wymagania,  a  nie 

modernizacja  konkretnego  systemu 

–  DYSTER,  nie  potrzebowaliby  żadnych  kodów 

źródłowych do  oprogramowań  składających się  na  system  DYSTER,  ponieważ bazowaliby  

na własnych rozwiązaniach.  

Zamawiający  prawidłowo  zidentyfikował  to  rozsądne  rozwiązanie  alternatywne/zastępcze  

w  postaci  dostawy  i  wdrożenia  Nowego  Systemu  SCADA/EMS,  zamiast  modernizacji 

posiadanego  systemu.  Zamawiający  poczynił  nawet  szeroko  zakrojone  działania  w  celu 

zrealizowania  tego  rozwiązania  -  Zamawiający  przed  wszczęciem  postępowania 

przeprowadził  dialog  techniczny  w  oparciu  o  Pzp  z  2004  r.  (dalej:  Dialog  Techniczny). 

Ogłoszenie  o  Dialogu  Technicznym  ukazało  się  3  marca  2018  r.,  zaś  zostało  zakończone 

protokołem  końcowym  z  24  sierpnia  2021  r.  Zgodnie  z  treścią  pkt  2  ogłoszenia  o  Dialogu 

Technicznym - 

„Określenie celu i przedmiotu Dialogu”, Zamawiający wskazał:  

„Polskie  Sieci  Elektroenergetyczne  S.A.  na  podstawie  art.  31a-31c  ustawy  z  29  stycznia 

2004  r.  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.U.  z  2017  r.,  poz.  1579,  z  późn.  zm.)  ogłaszają 

Dialog 

techniczny  (zwany  dalej  „Dialogiem”),  poprzedzający  postępowanie  o  udzielenie 

zamówienia  publicznego  na  „Dostawę  i  wdrożenie  Nowego  Systemu  SCADA/EMS  w  PSE 

S.A.”.  Dialog  Techniczny  trwał  ponad  3  lata,  a  w  tym  czasie  dochodziło  do  kilkukrotnych 

interakcji  

z 

wykonawcami,  którzy  uczestniczyli  w  Dialogu  Technicznym.  Wraz  z  zaproszeniem  

do  udziału  w  Dialogu  Technicznym  Zamawiający  przekazał  wykonawcom  dokumenty 

opisujące  jego  wymagania  względem  Nowego  Systemu  SCADA/EMS,  tj.  Wstępną 

Specyfikację Wymagań, na którą składały się:  

−  Wymagania dla Architektury systemu SCADA/EMS,  
−  Wymagania dla Graficznego Interfejsu Użytkownika,  
−  Wymagania dla Modułu Danych Historycznych,  
−  Wymagania dla Multisite,  
−  Wymagania dla Operacji Sterowniczych i Nadzorczych,  
−  Wymagania dla Przetwarzania Alarmowania,  
−  Wymagania dla Przetwarzania Danych,  
−  Wymagania dla Symulatora,  
−  Wymagania dla Wymiany Danych ICCP,  
−  Wymagania dla Modułu Zarządzania Modelem,  
−  Wymagania dla Telemechaniki,  
−  Wymagania dla EMS,  
−  Wymagania dla IT,  
−  Załącznik 1 – flagi i znaczniki,  
−  Załącznik 2 – listy alarmowe i zdarzeń,  
−  Załącznik 3 – okno operacyjne, - Załącznik 4 – karta przełączeń,  
−  Załącznik 5 – wzory szablonów ekranów raportowych,  
−  Załącznik 6 – Automatyki ARNE/ARST na stacjach elektroenergetycznych,  
−  Załącznik 7 – Tablica Synoptyczna, 
−  Słownik pojęć.  

Jak  opisał  Zamawiający  podczas  Dialogu  Technicznego:  „Celem  przekazania  Wstępnej 

Specyfikacji Wymagań jest pozyskanie Państwa stanowiska i opinii dotyczących wstępnego 

opisu  przedmiotu  zamówienia.  W  tym  celu  prosimy  o  odniesienie  się  do  wszystkich 

wymagań  zawartych  we  Wstępnej  Specyfikacji,  w  szczególności  przez  przypisanie  ich  do 

następujących kategorii:  

a) 

Wymaganie zrozumiałe, aktualne rozwiązanie Uczestnika Dialogu spełnia wymaganie,  

b) 

Wymaganie  zrozumiałe,  aktualne  rozwiązanie  Uczestnika  Dialogu  nie  spełnia 

wymagania,  

c) 

Wymaganie niezrozumiałe:  

i.  niejasne, niezrozumiale napisane,  

ii. 

zbyt  ogólnikowe,  wymagające  doprecyzowania  np.  w  kontekście  innych  wymagań 

(wskazać jakich),  

iii. 

sprzeczne z innymi wymaganiami (wskazać jakie)”.  

Dlatego Zamawiający posiadał już przygotowaną dokumentację, aby wszcząć postępowanie 

w  trybie  konkurencyjnym  na  zakup  systemu.  I

nformacje  przekazywane  przez  uczestników 

Dialogu  Technicznego  pochodz

iły  sprzed  kilku  lat  (pierwsze  informacje  były  przekazywane  

w  połowie  2018  r.,  natomiast  ostatnie  na  początku  2020  r.),  więc  aktualnie  systemy  tych 

wykonawców spełniałyby wymagania Zamawiającego w jeszcze większym zakresie. 

Zamawiający  w  uzasadnieniu  wyboru  trybu  postępowania  wskazał  także:  „Z  uwagi  

na naturalny postęp technik informatycznych, procedur cyberbezpieczeństwa oraz starzenie 

się  infrastruktury  sprzętowo-systemowej,  istnieje potrzeba  modernizacji  Systemu  DYSTER, 

przy  jednoczesnym  utrzymaniu  dotychczasowych  procedur  działania  tego  systemu  oraz 

kompetencji  i  doświadczenia  personelu  Zamawiającego,  przez  dokonanie  aktualizacji  jego 

oprogramowania.  Dla  zapewnienia  bezpieczeństwa  i  ciągłości  pracy  KSE  niezbędne  jest 

zachowanie dotychczasowych funkcjonalności Systemu DYSTER opartych na architekturze 

systemu,  koncepcji  jej  budowy,  istniejących  już  dedykowanych  rozszerzeniach 

oprogramowania  Spectrum  uwzględniających  specyfikę  pracy  KSE,  które  stanowią  efekt 

doświadczeń  zgromadzonych  przez  lata  pracy  służb  dyspozytorskich  prowadzących  ruch 

sieciowy,  identyfikujących  zagrożenia  pracy  sieci,  eliminujących  je  oraz  podejmujących 

środki  zaradcze  na  przyszłość.  Modernizacja  Systemu  DYSTER  musi  być  powiązana  

z  zachowaniem  doświadczeń  i  kompetencji  służb  dyspozytorskich  w  wykorzystaniu  jego 

funkcji  oraz  administratorów  w  samodzielnej  obsłudze  systemu.  Konieczne  jest  również 

utrzymanie powiązań z innymi systemami Zamawiającego”.  

W odniesieniu do 

powyższego Odwołujący wskazał: 

1)  W 

cytowanym  fragmencie  Zamawiający  nie  wymienił  okoliczności  przemawiających  

za wyborem trybu zamówienia z wolnej ręki, lecz na własne potrzeby. Był to de facto 

element 

OPZ,  który  nie  korelował  z  uzasadnieniem  konieczności  udzielenia 

zamówienia  konkretnemu  wykonawcy  z  przyczyn  związanych  z  ochroną  praw 

wyłącznych,  czy  z  przyczyn technicznych  o  obiektywnym charakterze.  Zamawiający 

nie  twierdzi

ł  i  nie  próbował  wykazać,  że  tylko  modernizacja  systemu  DYSTER 

pozwoli

łaby osiągnąć te cele. To cele zostały postawione przed modernizacją. Takie 

same cele należałoby postawić przez zakupem nowego systemu.  

2)  Nie 

było  podstaw  do  uznania,  że  inni  wykonawcy  nie  dostarczyliby  wymaganych 

przez Zamawiającego funkcjonalności w ramach swoich systemów.  

3)  I

nni  wykonawcy,  a  w  każdym  razie  Odwołujący,  mogliby  również  dostarczyć  

i  te  funkcjonalności,  które  realizowane  są  przez  dedykowane  rozszerzenia 

oprogramowania Spectrum. 

4)  Specyfika  pracy  KSE  mo

głaby  być  zaimplementowana  w  rozwiązaniach  innych 

wykonawców,  niż  Siemens,  jeśli  tylko  Zamawiający  postawiłby  odpowiednie 

wymagania w  OPZ

. Zamawiający jako gospodarz postępowania identyfikował swoje 

potrzeby, zaś rolą wykonawców było dostarczenie takiego rozwiązania. 

5)  Dostarczenie  systemu  innego  wykonawcy, zamiast modernizacji  Systemu  DYSTER, 

nie  wyklucza

łoby  zachowania  doświadczeń  i  kompetencji  służb  dyspozytorskich  

w 

wykorzystaniu jego funkcji oraz administratorów w samodzielnej obsłudze systemu.  

6)  Oczywistym 

byłoby także utrzymanie powiązań z innymi systemami Zamawiającego, 

ponieważ  takie  powiązania  występują  u  wszystkich  użytkowników  tego  typu 

systemów. 

Rozwiązanie  alternatywne/zastępcze  w  postaci  zakupu  nowego  systemu  w  trybie 

konkurencyjnym 

byłoby ze wszech miar rozsądne:  

Zamawiający  mógłby  wymagać,  aby  system  realizował  potrzebne  Zamawiającemu 

funkcjonalności  oraz  postawić  wymagania  w  celu  zapewnienia  bezpieczeństwa  

i ciągłości pracy KSE. 

Zamawiający  posiadał  gotowy  (lub  bardzo  zaawansowany)  opis  przedmiotu 

zamówienia  na  potrzeby  alternatywnego/zastępczego  rozwiązania,  tj.  zakupu 

nowego systemu SCADA/EMS w ramach np. przetargu nieograniczonego. 

3)  Nowy  system  m

ógłby  być  dostarczony  w  takim  samym  czasie,  co  modernizacja 

systemu  DYSTER

.  Zgodnie  opisem  przedmiotu  zamówienia  czas  na  dostarczenie 

zmodernizowanego  systemu  DYSTER 

to  24  miesiące,  a  w  takim  samym  czasie 

możliwe byłoby dostarczenie innego systemu przez innego wykonawcę, w tym przez 

Odwołującego. 

4)  Zakup  systemu  w  procedurze  konkurencyjnej  to 

możliwość  pozyskania  znacznie 

korzystniejszych ofert. 

Zamawiający nie byłby uzależniony od jednego wykonawcy. 

Zamawiający  mógłby  od  razu  zakupić  w  ramach  postępowania  infrastrukturę 

sprzętowo-programową dla  systemu.  Było  to  o tyle  istotne,  że  w  tym  postępowaniu 

będzie  ona  zakupywana  oddzielnie  przez  Zamawiającego  na  podstawie  ustaleń  

z Siemens 

(pkt 5.4). Takie rozwiązanie powoduje, że Zamawiający nie wie jaka ona 

konkret

ne będzie. Ta infrastruktura będzie wynikać z architektury zmodernizowanego 

systemu  DYSTER

,  która  może  być  różnie  określona  w  tym  zakresie,  w  jakim 

Zamawiający  nie  określił  jej  w  OPZ.  Mogłoby  się  zatem  okazać,  że  inne  systemy, 

przy spełnieniu wymagań Zamawiającego co  do  architektury (pkt  4  i  5 OPZ)  byłyby 

zdecydowanie  bardziej  zoptymalizowane  w  tym  zakresie,  a  Zamawiający  poniósłby 

mniejsze wydatki. 

Modernizacja  systemu  DYSTER 

będzie  wymagała  głębokich  zmian  w  stosunku  

do  posiadanego  obecnie  przez  Zamawiającego  systemu.  Będzie  to  system  zbudowany  

na  nowo.  Tak  samo  system  dostarczony  przez  innego  wykonawcę  byłby  systemem 

zbudowanym  w  oparciu  o  posiadane  przez  tych  wykonawców  systemy.  Każdy  

z  dostarczonych  systemów  byłby  nowym  systemem  -  każdy  z  tych  systemów  musiałby 

uwzględniać  specyficzne  wymagania  Zamawiającego,  co  Zamawiający  silnie  zaakcentował  

w uzasadnieniu wyboru trybu  p

ostępowania. Dlatego też wykonawca Siemens nie posiadał 

gotowych  rozwiązań  funkcjonujących  u  innych  jego  klientów,  których  mógłby  użyć  

bez  konieczności  ich  przeprojektowania  u  Zamawiającego.  Ponadto  Siemens  musiałby 

przeprojektować/przebudować  i  na  nowo  wdrożyć  system  DYSTER,  co  wynika  z 

konieczności 

jego 

dostosowania 

do 

rozwoju 

informatycznego 

i 

wymagań 

cyberbezpieczeństwa.  

W pkt 2.1, 2.2 i 3 OPZ wskazan

e zostało jak wiele modułów podlega zmianom. Zamawiający 

postawił  wymóg  (pkt  5.2  OPZ),  by  w  zmodernizowanym  systemie  DYSTER  w 

poszczególnych  lokalizacjach  zostały  zaprojektowane,  zaktualizowane  i  wdrożone 

następujące typy Środowisk:  

a) 

Środowisko Produkcyjne,  

b) 

Środowisko Pre-produkcyjne,  

c) 

Środowisko Rozwojowe,  

d) 

Środowisko Administracyjne,  

e) 

Środowisko Zarządzania Instalacją, Konfiguracją i Zmianą,  

f) 

Środowisko Użytkowników Biuro,  

g) 

Środowisko Szkoleniowe.  

Planowana  zmiana  dotyczy

ć  będzie  zatem  wszystkich  środowisk  (całego  istniejącego 

systemu) i zaprojektowania ich na nowo, a nie np. dołożenia dodatkowych modułów, oprócz 

już  istniejących,  nie  objętych  zmianami.  W  związku  z  koniecznością  zaprojektowania  tego 

systemu, oprócz wskazanego pkt 5.2 OPZ stanowiącego wprost o projektowaniu i wdrażaniu 

środowisk,  OPZ  zawierał  także  inne  postanowienia,  typowe  dla  wdrażania  nowych 

systemów, m.in.:  

1)  migracja  danych  z  obecnego  systemu  DYSTER  do  zmodernizowanego  systemu  

na potrzeby t

estów FAT, SAT oraz na potrzeby uruchomienia produkcyjnego – str. 3, 

2)  opracowanie  dokumentacji  testowej  oraz  wykonanie  t

estów  PRE-FAT  oraz  testów 

FAT 

– str. 3,  

3)  przeprowadzenie 

t

estów 

SAT 

sprawdzających 

poprawność 

działania 

zmodernizowanego systemu 

– str. 3,  

4)  uruchomienie produkcyjne zmodernizowanego systemu DYSTER 

– str. 3,  

Wynikiem  realizacji  przedmiotu  z

amówienia  będzie  też  płynne  przejęcie  obsługi  procesów  

i zadań realizowanych obecnie przez system DYSTER zainstalowany w Krajowej Dyspozycji 

Mocy  oraz  pięciu  Obszarowych  Dyspozycjach  Mocy  przez  zmodernizowany  system 

zlokalizowany w siedzibach Zamawiającego – str. 4,  

F

akt,  że  Zamawiający  wymagał  w  ciągu  24  miesięcy  zaprojektowania,  zaktualizowania  

i  wdrożenia,  wyraźnie  wskazywał  na  to,  że  przedmiotem  zamówienia  nie  była  wyłącznie 

aktualizacja -  upgrade 

(tj. podniesienie systemu z niższej wersji oprogramowania do wersji 

wyższej),  która  jest  zwykle  zautomatyzowana  i  nie  wymaga  aż  24  m-cy.  Tyle  czasu 

potrzebne jest  dla 

przedsięwzięcia wdrożeniowego, zakrojonego na szeroką skalę zupełnie 

nowego systemu SCADA/EMS. 

S

pecyfika  wdrożeń  systemów  klasy  SCADA/EMS  wiąże  się  z  koniecznością  zachowania 

ciągłości  nadzoru  i  sterowania  infrastrukturą  sieci  elektroenergetycznej.  W  każdym 

przypadku  proces  wdrożenia  systemu  (nowego  dostawcy  czy  dotychczasowego  dostawcy) 

odbywa  

się  równolegle  w  stosunku  do  istniejącej  wersji  systemu  i  nie  polega  na  nadpisaniu  starej 

wersji systemu nową, tak jak ma to powszechnie miejsce w przypadku typowej aktualizacji 

(upgrade’u)  systemu  informatycznego.  W  przypadku  systemów  SCADA/EMS  stara  wersja 

systemu będzie przez Zamawiającego eksploatowana równolegle (przez co najmniej 24 m-

ce  tj.  tyle  ile  przewiduje  harmonogram  wykonania  przedmiotu  zamówienia)  tj.  do  czasu 

uruchomienia  produkcyjnego  zmodernizowanego  lub  nowego  systemu.  Jest  zatem  bez 

z

naczenia  czy  równolegle  wdrażany  nowy  system  SCADA/EMS  będzie  systemem 

dotychczasowego czy nowego dostawcy.  

Brak przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze  

Zamawiający  w  uzasadnieniu  wyboru  trybu  wskazał  także  (pkt  5  protokołu  postępowania): 

„Niezależnie  od  powyższych  okoliczności  zamówienie  może  zostać  wykonane  wyłącznie 

przez  dostawcę  Systemu  DYSTER  z  przyczyn  technicznych  o  obiektywnym  charakterze  

z  tego  względu,  że  jako  jedyny:  (1)  dysponuje  niezbędnym  know-how  dla  wykonania 

aktualizacji oprog

ramowania Spectrum, (2) dysponuje personelem posiadającym niezbędną  

i  unikatową  wiedzę  o  systemie  oraz  KSE,  (3)  posiada  referencyjny  model  odniesienia  

dla  Systemu  DYSTER

,  wykorzystywany  przy  rozwiązywaniu  problemów  technicznych,  

i  wyłącznie  w  przypadku  aktualizacji  Systemu  DYSTER  możliwe  jest  utrzymanie  tego 

rozwiązania,  co  jest  kluczowe  dla  zapewnienia  niezawodności  systemu  służącego 

zarządzaniu KSE”.  

O

we  „przyczyny  techniczne”  miały  jednak  wtórne  znaczenie  i  były  irrelewantne  dla 

przedmiotu  zamówienia  skoro  możliwe  do  zastosowania  byłoby  rozsądne  rozwiązanie 

alternatywne/ 

zastępcze,  w  postaci  dostarczenia  systemu  przez  innego  wykonawcę. 

Zamawiający  nie  przedstawił  żadnej  argumentacji  w  tym  względzie  w  stosunku  do 

rozwiązania alternatywnego.  

Zamawiający  poprzestał  jedynie  na  twierdzeniach  i  nie  przedstawił  jakiejkolwiek 

argumentacji i uzasadnienia dla swoich tez. 

Ponadto  żadna  ze  wskazanych  okoliczności  nie  stanowiła  przyczyny  technicznej  w 

rozumieniu  art.  214  ust.  1  pkt  1  lit.  a  Pzp

,  lecz  odwoływała  się  do  wiedzy  i  posiadanego 

doświadczenia.  Wskazane  argumenty  sprowadzały  się  do  uznania,  że  Siemens,  w 

przekonaniu 

Zamawiającego, jest najlepszym wykonawcą. 

Wygoda  korzysta

nia  ze  znanego  sprzętu,  systemu,  technologii  przez  zamawiającego 

również  nie  jest  uznawana  za  wystarczającą  przesłankę  rezygnacji  z  dopuszczenia 

rozwiązań alternatywnych lub zastępczych, które istnieją na rynku. 

Względy techniczne uzasadniające udzielenie zamówienia bez przeprowadzenia procedury 

konkurencyjnej  konkretnemu  wykonawcy  muszą  mieć  zasadniczy  charakter,  tak  by  można 

było  wykazać,  że  wykonanie  zamówienia  przez  innego  wykonawcę  jest  ze  względów 

technicznych  rzeczywiście  niemożliwe,  a  nie  tylko  utrudnione,  i  że  ta  niemożliwość  

ma charakter  nieprzezwyciężalny.  Okoliczności  takie w  ocenie Odwołującego nie wystąpiły  

w postępowaniu. 

Zaniechanie  przeniesienia  praw  autorskich  niezbędnych  do  zachowania  możliwości 

konkurencyjnego udzielania 

dalszych powiązanych z nim zamówień. 

N

iezapewnienie przez Zamawiającego kodów źródłowych do oprogramowania wchodzącego 

w  skład  systemu  DYSTER  nie  może  być  w  żadnym  wypadku  uzasadnieniem  dla 

zastosowania  trybu  z  wolnej  ręki.  Zamawiający  nie  zawarł  żadnego  uzasadnienia  dla 

zaniechania  nabycia  majątkowych  praw  autorskich  i  kodów  źródłowych  przy  okazji 

nabywania systemu DYSTER.  

Skorzystanie z trybu zamówienia z wolnej ręki możliwe jest tylko w sytuacjach szczególnych, 

a szczególny charakter tych sytuacji zależny jest od czynników zewnętrznych – niezależnych 

od zamawiającego. Mimo że ani ustawa, ani dyrektywa, wymieniając przyczyny techniczne 

bądź  też  związane  z  prawami  wyłącznymi,  nie  sformułowały  wprost  warunku,  zgodnie  z 

którym przyczyny te nie mogą ̨ wynikać z działania zamawiającego, to tego rodzaju warunek 

wynika  z  zasad  traktatowych.  Natomiast  z  dotychczasowej  praktyki  UZP  wynika

ło,  że 

wskazywanie  przez  zamawiających  na  konieczność  udzielania  zamówień  publicznych  w 

trybie  z  wolnej  ręki  konkretnemu  wykonawcy  w  obszarze  zamówień  informatycznych  w 

znacznej  ich  części  jest  wynikiem  braku  dochowania  przez  zamawiającego  należytej 

staranności  w  zakresie  opisu  przedmiotu  zamówienia,  czy  też  przy  sporządzaniu  projektu 

umowy o zamówienie publiczne.  

Wykazanie  przez  Z

amawiającego,  że  zamierzał  nabyć  usługę  objętą  ochroną  wynikającą  

z praw wyłącznych, nie było wystarczające – konieczne było wykazanie, że na rynku nie ma 

dostępnego  ekwiwalentu  (substytutu)  takiej  usługi.  Jeżeli  taki  substytut  danej  usługi  

lub  produktu 

istnieje,  to  Zamawiający  nie  mógł  preferować  danej  usługi  lub  produktów 

objętych ochroną wynikającą z praw wyłącznych.  

Odwołujący w toku posiedzenia niejawnego z udziałem stron 25 października 2021 r. wniósł 

o przeprowadzenie dowodów z następujących dokumentów: 

1.  Tabelaryczne  przedstawienie  przebiegu  dialog

u  technicznego  na  linii  Odwołujący  – 

Zamawiający (dowód nr 1). 

2.  Korespondencja  e-mailowa 

Zamawiającego  z  Odwołującym  dotycząca  przedmiotu 

zamówienia w postępowaniu (dowód nr 2). 

Opinia  Izby  Rzeczoznawców  Polskiego  Towarzystwa Informatycznego  prezentująca 

różnice 

pomiędzy 

aktualizacją 

istniejącego 

dotychczas 

oprogramowania,  

a  wdrożeniem  nowego  systemu  DYSTER  na  okoliczność  wykazania,  że 

Zama

wiający zamawia nowy przedmiot zamówienia (dowód nr 3). 

4.  Zaproszenie 

Odwołującego do udziału w Dialogu Technicznym z 11 kwietnia 2018 r. 

(dowód nr 4). 

5.  Zawiadomienie z 30 marca 2015 r. 

o unieważnieniu postępowania w trybie z wolnej 

ręki,  tj.  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego,  sektorowego 

realizowanego  zgodnie  z  ustawą  Prawo  zamówień  publicznych  w  trybie  negocjacji  

z  ogłoszeniem  na:  "Wdrożenie  aplikacji  sieciowych  Energy  Management  Systems 

(EMS) w Obszarowych Dyspozycjach Mocy" 

(dowód nr 5). 

6.  Opracowanie  pt. 

„Rozwój  systemów  czasu  rzeczywistego  dla  celów  sterowania 

dyspozytorskiego  w  KDM"  (J.  S. 

,  Stowarzyszenie  Elektryków  Polskich)  

na  okoliczność  wykazania,  że  Zamawiający  zamówił  system  od  innego  podmiotu,  

niż Siemens (dowód nr 6). 

7.  Wydruk  Informacji  z  1  maja  2018  r.  o  wyborze  przez  Sabah  Electricity  Sdn.  Bhd. 

(malezyjski  odpowiednik  Zamawiającego)  zintegrowanego  rozwiązania  produkcji  

OSI, 

na okoliczność wykazania, że udzielając zamówienia na analogiczny przedmiot 

zamówienia,  ww.  podmiot  zdecydował  się  na  postępowanie  konkurencyjne  

(dowód nr 7). 

8.  Informacj

a  o  postępowaniu  konkurencyjnych  na  modernizację  systemu  SCADA  

w 

Bośni i Hercegowinie (dowód nr 8). 

Ogłoszenie  o  udzieleniu  7  czerwca  2006  r.  wykonawcy  Siemens  zamówienia 

sektorowego  przez  Zamawiającego  na  rozbudowę  (upgrade)  systemu  sterowania 

dyspozytorskiego DYSTER 

w KDM i ODM o funkcjonalności Multisite (dowód nr 9). 

10.  Zapytanie  ofertowe  z  16  maja  2013 r. skierowane  przez 

Zamawiającego do KPMG 

Advisory  Sp.  z  o.o.  z  siedz

ibą  w  Warszawie  -  zaproszenie  do  złożenia  oferty  

na 

„Opracowanie  długofalowej  strategii  rozwoju  i  utrzymania  systemów 

informatycznych  wsparcia  służb  dyspozytorskich  oraz  nadzoru  eksploatacji  w  PSE 

S.A." 

(dowód nr 10). 

Dowód objęty tajemnicą przedsiębiorstwa – informacja nt. wyceny i harmonogramu 

przekazane  przez  Odwołującego  Zamawiającemu  w  ramach  Dialogu  Technicznego  

z 2018 r. 

(dowód nr 11). 

Porównanie  pierwotnie  udostępnionej  wersji  OPZ  (zamieszczonego  przez 

Zamawiającego na platformie zakupowej 29 września 2021 r. wraz z opublikowanym 

ogłoszeniem  o  dobrowolnej  przejrzystości  ex  ante  2021/S  189-492963)  z  wersją  

OPZ  ją  zmieniającą  (zamieszczoną  na  platformie  zakupowej  30  września  2021  r.)  

w postępowaniu (dowód nr 12). 

Dowód  objęty  tajemnicą  przedsiębiorstwa  –  zestawienie  referencji  Odwołującego 

potwierdzających należytą realizację wdrożeń systemu SCADA przez Odwołującego 

(dowód nr 13). 

Odwołujący  wniósł  ponadto  o  włączenie  w  poczet  materiału  dowodowego  dokumentacji  

z  Dialogu  Technicznego  z  2018  r.

,  który  poprzedzał  postępowanie  (dokumentów 

pochodzących od  Zamawiającego  i Odwołującego  w  ramach  prowadzonej  korespondencji),  

w tym: 

−  zaproszenia z załącznikami, 
−  dokumentów złożonych w odpowiedzi na zaproszenie przez Odwołującego, 
−  zaktualizowanych wymagań Zamawiającego.  

25 października 2021 r. pismo procesowe złożył wykonawca Emerson Process Management 

Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Warszawie  (dalej:  Przystępujący  Emerson  lub  Emerson). 

Przystępujący poparł stanowisko Odwołującego wskazując ponadto: 

Art.  214  ust.  1  pkt  1  lit.  a  Pzp 

dotyczy  sytuacji,  gdy  na  rynku  dotyczącym  danej  dostawy, 

usługi  lub roboty  budowlanej  występuje monopol  naturalny  czy też  swego rodzaju monopol 

techniczny  (technologiczny). 

Sytuacja  taka  mogłaby  wystąpić  np.,  gdy  dany  wykonawca 

posiada

ł  monopol  na  wykonywanie  danego  typu  usług,  co  związane  było  przykładowo  

z  pozostającą  w  jego  dyspozycji  infrastrukturą  lub  specyficzną  technologią  wykonania 

określonych dostaw czy usług. 

Jakkolwiek  charakter  usługi  będącej  przedmiotem  zamówienia  można  było  określić  jako 

skomplikowany,  tak  z  całą  pewnością  na  rynku  informatycznym  działa  co  najmniej  kilka 

podmiotów  posiadających  doświadczenie  w  tworzeniu  i  aktualizacji  tego  typu  systemów. 

Zamawiający miał tego świadomość, skoro przeprowadził Dialog techniczny z udziałem kilku 

(dalej: 

OSI),  który  to  podmiot  jest  obecnie  częścią  grupy  kapitałowej,  do  której  należy 

Przystępujący.  W  protokole  końcowym  z  Dialogu  z  24  sierpnia  2021  r.  Zamawiający  sam 

podkreślił,  że  celem  Dialogu  było  „pozyskanie  wiedzy  o  dostępnych  na  rynku  systemach 

klasy  SCADA/EMS

”  (pkt  6  Protokołu).  Uczestnikami  Dialogu  były  podmioty  oferujące  tego 

typu  systemy,  mogące  dostarczyć  Zamawiającemu  nowy  system  SCADA/EMS  spełniający 

wszystkie wymagania techniczne, funkcjonalne i niefunkcjonalne określone przez PSE. 

W Protokole Zamawiający wskazał m.in.: 

wymagania,  które  zmodyfikował  w  opracowanej  specyfikacji  w  oparciu  o  przebieg 

Dialog

u  (pkt  6  Protokołu,  s.  2-3),  polegające  chociażby  na  ich  doprecyzowaniu,  

ale  jednocześnie  na  odstąpieniu  od  szczegółowego  określenia  części  wymagań, 

poprzestając na określeniu wymaganej przez PSE funkcjonalności; 

zagadnienia,  które  w  jego  ocenie  wymagałyby  modyfikacji  systemów  oferowanych 

przez innych niż Siemens uczestników Dialogu przez implementację tzw. rozszerzeń 

przez  dostawcę  nowego  systemu  SCADA/EMS  (pkt  6  Protokołu,  s.  3  oraz  pkt  7 

Prot

okołu, s. 4); 

okoliczności,  które  jego  zdaniem  świadczyły  o  tym,  że  rynek  zaawansowanych 

rozwiązań teleinformatycznych dla podmiotów zarządzających w czasie rzeczywistym 

pracą  rozległych  systemów  elektroenergetycznych  nie  oferuje  w  chwili  obecnej 

systemu  k

lasy  SCADA/EMS  zdolnego  do  obsługi  obecnych  procesów  biznesowych 

PSE  S.A.  bez  konieczności  wykonania  fundamentalnych  zmian  w  oprogramowaniu 

tego systemu, 

jego architekturze, logice działania (pkt 7 Protokołu, s. 4). 

We  wnioskach  z  Dialog

u  Zamawiający  podkreślił,  że  nawet  gdyby  wymagane  zmiany  

w  systemach  oferowanych  przez  innych  niż  Siemens  uczestników  dialogu  mogłyby  zostać 

wprowadzone  - 

co  jego  zdaniem  nie  zostało  udowodnione  -  to  „nie  są  możliwe  

do  implementacji  w  ramach  wymaganego  harmonogramu  projektu realizowanego  w  wyniku 

otwartego  postepowania.  Ich  zakres,  złożoność  oraz  stopień  ingerencji  w  dotychczasowe 

rozwiązanie  uczestnika  dialogu  wyklucza  z  przyczyn  czysto  technicznych  możliwość 

poprawnego  wdrożenia  wszystkich  wymaganych  modyfikacji  w  celu  spełnienia  wymagań 

PSE SA., bez zapewnienia odpowiednio długiego czasu na projektowanie rozwiązania i jego 

weryfikację w ramach uruchomienia testowego”. 

Przystępujący  Emerson  wskazał,  że  abstrahując  od  braku  wiarygodnych  podstaw  

do  stwierdzenia  przez  Zamawi

ającego,  że  nie  byłoby  możliwe  wprowadzenie  przez  innych  

niż Siemens uczestników dialogu odpowiednich zmian w oferowanych przez nich systemach 

SCADA/EMS  w  założonym  przez  Zamawiającego  harmonogramie  realizacji  projektu,  

nie  sposób  wyinterpretować  z  przebiegu  Dialogu,  że  „nie  zostało  jednoznacznie 

potwierdzone” (jak wskazał w Protokole sam Zamawiający), że wprowadzenie takich zmian 

jest w ogóle możliwe. 

Po  zakończeniu  Dialogu  i  w  odpowiedzi  na  twierdzenia  Zamawiającego  uwzględnione  

w  P

rotokole,  jeden  z  uczestników  dialogu  -  OSI  wystosowała  do  Zamawiającego  pismo,  

w  którym  podtrzymała  stanowisko  przekazane  w  toku  Dialogu.  W  piśmie  podkreślono  

m.in.  że  OSI  byłoby  w  stanie  spełnić  wszystkie  wymagania  krytyczne  dotyczące  systemu 

SCADA/EMS w zakładanym harmonogramie realizacji projektu, bez konieczności ingerencji  

w  jądro  oferowanego  przez  OSI  systemu  SCADA/EMS,  a  ponadto  wyszczególniono  

te obszary/zagadnienia, w  odniesieniu do  których w  ogóle konieczne  byłoby  wprowadzenie 

jakichkolwiek  zmian  w  oferowanym  przez  OSI  systemie  w  celu  spełnienia  wymagań 

Zamawiającego.  Jednocześnie,  OSI  wskazał,  że  posiadał  szerokie  kompetencje  

i  doświadczenie  w  wymianie/migracji  systemów  Siemens  na  system  oferowany  przez  OSI, 

czego  najlepszym  dowodem  jest  skala  realizowanych  w  tym  zakresie  projektów:  migracja  

32 systemów Siemens na przestrzeni ostatnich 8 lat, w tym 7 w Europie (m.in. w Hiszpanii  

i Słowacji). 

Pomijając  fakt,  że  wiedzę  dotyczącą  funkcjonowania  oprogramowania  Spectrum  mogły 

posiadać  osoby,  które  nie  współpracują  obecnie  z  wykonawcą  Siemens  (a  z  którymi 

współpracę  mógłby  podjąć  Odwołujący  lub  Przystępujący),  wskazanie  tej  okoliczności  jako 

technicznej  przyczyny  o  obiektywnym  charakterze,  uzasadniającej  udzielenie  zamówienia 

temu wykonawcy w drodze bezprzetargowej 

było o tyle niezasadne, że mogła ona świadczyć 

jedynie o przewadze konkurencyjnej Siemens wobec innych potencjalnych oferentów, która 

nie powinna jednak uzasadniać całkowitego wyłączenia konkurencji przez Zamawiającego.  

Uznanie,  że  znajomość  konkretnego  oprogramowania  i  konkretnego  systemu 

elektroenergetycznego, do zarządzania którym dane oprogramowanie było wykorzystywane 

stanowi

ło  przyczynę  techniczną  o  obiektywnym  charakterze  powodowałoby,  że  każdy 

zamawiający  mógłby  ograniczać,  a  w  praktyce  wyłączać  konkurencję,  w  prowadzonych 

przez 

siebie  postępowaniach,  utrzymując  że  tylko  dotychczasowy  wykonawca  danej  usługi  

czy danych dostaw może wykonać zamówienie. 

Ponadto  przyczynami  technicznymi  o  obiektywnym  charakterze  nie  są  względy  dotyczące 

terminu realizacji zamówienia. Zamawiający nie mógł więc twierdzić, że zasadnie zastosował 

art. 214 ust. 1 pkt 1 lit. a Pzp 

z uwagi na to, że jego zdaniem (czego jednak w żaden sposób 

nie wykazał) inni niż Siemens uczestnicy Dialogu nie byliby w stanie wdrożyć w oferowanych 

przez  siebie  systemach  SCADA/EMS  wymaganych  przez 

Zamawiającego  rozszerzeń  

w założonym harmonogramie realizacji projektu. 

W  art.  214  ust.  1  pkt  1  lit.  b  Pzp 

ustawodawca  uregulował  przesłankę  tzw.  monopolu 

prawnego,  odnoszącą  się  do  sytuacji,  gdy  tylko  jeden  wykonawca  może  zrealizować 

zamówienie  z  uwagi  na  przyczyny  związane  z  ochroną  praw  wyłącznych  wynikające  z 

odrębnych  przepisów.  Dotyczy  to  w  szczególności  praw  autorskich  i  praw  pokrewnych 

chronionych przepisami ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych 

(t.j. 

Dz.U. 

z 

r.  

poz.  1062)  lub  ochrony  patentowej  i  ochrony  innych  praw  wyłącznych  udzielonej  na 

podstawie  przepisów  ustawy  z  30  czerwca  2000  r.  -  Prawo  własności  przemysłowej  (t.j. 

Dz.U.  z  2021  r.  poz.  324). 

W  Ogłoszeniu  Zamawiający  wskazał,  że  umowa  nr  PSE/DO/O-

UO/353/2006  

z 

10  maja  2006  r.  zawarta  między  Zamawiającym  a  wykonawcą  Siemens,  której 

przedmiotem  było  dostarczenie  i  wdrożenie  oprogramowania  Systemu  DYSTER  nie 

zapewnia

ła Zamawiającemu możliwości udostępniania tego oprogramowania, w tym kodów 

źródłowych  

i jego dokumentacji technicznej osobom trzecim. Zakładając prawdziwość tego twierdzenia, 

należało  uznać,  że  obecnie  użytkowany  przez  Zamawiającego  System  DYSTER 

rzeczywiście  podlegał  ochronie  przed  ingerencją  osób  trzecich  (w  tym  samego 

Zamawiającego),  

co  mogłoby  uniemożliwiać  innym  wykonawcom  realizację  zamówienia  w  założonym  przez 

Zamawiającego kształcie. Powyższe nie świadczyło jednak o tym, że względy ochrony praw 

wyłącznych  wynikające  z  odrębnych  przepisów  skutkowały  koniecznością  udzielenia 

z

amówienia  wykonawcy  Siemens.  Jak  podkreślono  w  orzecznictwie  Izby,  ochrona  praw 

wyłącznych  nie  może  wynikać  z  wcześniej  zawartych  przez  zamawiającego  umów,  które 

zapewniają ochronę tych praw - tak jak ma to miejsce w przypadku Zamawiającego i umowy 

na  wdrożenie  przez  Siemens  Systemu  DYSTER.  Akceptowanie  takiej  sytuacji 

powodowałoby  na  czas  bliżej  nieokreślony,  wyłączanie  raz  już  udzielonych  cyklicznych 

zamówień  na  usługi.  z  rygorów  udzielania  zamówień  wskazanych  w  Pzp.  Dostawa  i 

wdrożenie  całkowicie  nowego  systemu  SCADA/EMS  stanowiło  przy  tym  rozsądne 

rozwiązanie  alternatywne  wobec  aktualizacji  obecnie  użytkowanego  przez  Zamawiającego 

systemu.  Zakres  aktualizacji, 

będącej  przedmiotem  zamówienia  byłby  na  tyle  szeroki,  że 

Zamawiający 

otrzymałby  

i  tak  zupełnie  nowy  system,  o  znacznie  bardziej  zaawansowanych  funkcjonalnościach  

i parametrach niż ten obecnie wykorzystywany.  

Świadczyły o tym chociażby następujące okoliczności: 

planowane fazy i etapy projektu wyszczególnione w OPZ dla postępowania są typowe 

dla  projektów  wdrożeniowych  nowych  systemów,  czego  najlepszym  potwierdzeniem 

jest  migracja  danych.  To  dowodzi

ło,  że  model  danych  obecnego  Systemu  DYSTER 

(wersja  3.9)  różnił  się  diametralnie  od  modelu  danych  wymaganego  dla  nowego 

systemu (wersja 7.2); 

między  obecnie  użytkowanym  Systemem  DYSTER,  a  teoretycznie  zaktualizowaną 

wersją tego systemu występują istotne różnice technologiczne - obecna wersja oparta 

była  o  technologię  IBM  i  system  operacyjny  AIX,  natomiast  system  po  aktualizacji  

ma być oparty o zupełnie inną technologię (DELL) i system operacyjny (Linux); 

obecnie  użytkowany  System  DYSTER  oparty  był  o  przestarzałą  i  wycofaną  z  rynku 

przez  Siemensa  linię  produktową  SNAUT@  Spectrum.  Nowy  system,  który  zostałby 

wdrożony  przez  wykonawcę  Siemens  w  ramach  realizacji  Zamówienia  oparty  jest  o 

nową  linię  produktową  Spectrum  Power  7.x,  która  nie  jest  kontynuacją  tej  pierwszej 

(zmiana nazwy linii produktowej miała charakter wyłącznie handlowy i marketingowy); 

wymagany  termin  realizacji  Zamówienia  (24  miesiące)  odpowiadałby  okresowi 

wdrożenia nowego systemu SCADA/EMS. 

Taki  sam  efekt 

przy  zwiększonej  konkurencji,  osiągnąłby  Zamawiający  wszczynając 

postępowanie o udzielenie zamówienia sektorowego na dostawę nowego oprogramowania. 

Na  dowód  zasadności  swojego  stanowiska  Przystępujący  Emerson  złożył  wraz  z  pismem 

procesowym następujące dowody: 

protokół końcowy z Dialogu Technicznego z 24 sierpnia 2021 r., 

2.  informacje prasowe ze strony internetowej OSI o wybranych projektach realizowanych 

przez OSI wraz tłumaczeniem na język polski. 

11  października  2021  r.  wykonawca  Mikronika  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Poznaniu  (dalej: 

Przystępujący Mikronika lub Mikronika) wraz ze zgłoszeniem przystąpienia do postępowania 

odwoławczego  wniósł  o  dopuszczenie  i  przeprowadzenie  przez  Izbę  dowodu  z  opinii 

biegłego z dziedziny informatyki i elektroniki ze szczególnym uwzględnieniem specjalizacji w 

zakresie 

systemów 

SCADA/EMS, 

w 

przedmiocie 

oceny 

czy 

rozwiązaniem 

alternatywnym/zastępczym  w  stosunku  do  aktualizacji  bieżącego  systemu  DYSTER  jest 

zakup  nowego  systemu  SCADA/EMS,  który  będzie  spełniał  tożsame  wymagania 

Zamawiającego  określone  w  opisie  przedmiotu  zamówienia  oraz  w  przedmiocie  czy 

aktualizacja  (upg

rade)  istniejącego  oprogramowania  podsystemów  SCADA  oraz  EMS 

Systemu  DYSTER 

jest  de  facto  zaprojektowaniem  i  wdrożeniem  nowego  systemu  zamiast 

aktualizacji. 

25  października  2021  r.  w  toku  posiedzenia  niejawnego  z  udziałem  stron  Przystępujący 

Mikronika 

wniósł o przeprowadzenie dowodu z następujących dokumentów: 

Dokumenty  dotyczące  wdrożenia  systemu  SCADA  na  Cyprze  Północnym,  w 

tym  pismo  Komisji  Europejskiej  z 

31  lipca  2009  r.  w  sprawie  unowocześnienia 

systemu  zarządzania  sektorem  energetycznym  -  System  SCADA,  numer 

referencyjny:  EuropeAid/124323ID/SUP/CY;  dokumenty 

sporządzone  w  języku 

angielskim 

wraz  

z 

częściowym  tłumaczeniem  na  język  polski,  złożone  na  okoliczność  wykazania,  

że  przedmiotem  zamówienia  w  postępowaniu  jest  de  facto  zakup  nowego  systemu 

(dowód nr 18). 

Zawiadomienie  z  18  listopada  2020  r.  o  wyborze  jako  najkorzystniejszej  

w  postępowaniu  oferty  złożonej  przez  Mikronikę  (postępowanie  nr  P/1/0121/2018), 

gdzie  Zamawiającym  była  Energa  Operator  S.A.,  a  przedmiotem  zamówienia 

„Wdrożenie  centralnego  systemu  zarządzania  ruchem  sieci  elektroenergetycznej 

SCADA" 

(dowód nr 19). 

Zawiadomienie  o  wyborze  jako  najkorzystniejszej  w  pos

tępowaniu  oferty 

złożonej 

przez 

wykonawcę 

Badawczo-Rozwojowa 

Spółdzielnia 

Pracy 

Mikroprocesorowych  Systemów  Automatyki  Mikronika  z  siedzibą  w  Poznaniu. 

Postępowanie  

nr  FZ-Z/P037/13  na 

„Zaprojektowanie,  wdrożenie  oraz  utrzymanie  systemu  SCADA 

wraz z DMS dla RWE Stoen Operator Sp. z o.o.

” (dowód nr 20). 

Informacja  z  5  marca  2013  r.  o  rozstrzygnięciu  postępowania  nr  32/12/LZA  

pn. 

„Zaprojektowanie,  budowa,  dostawa  i  wdrożenie  centralnego  systemu  SCADA  

dla  PGE  Dystrybucja  S.A.  Oddział  Warszawa"  i  wyborze  oferty  wykonawcy 

Badawczo-

Rozwojowa 

Spółdzielnia 

Pracy 

Mikroprocesorowych 

Systemów 

Automatyki Mikronika z siedzibą w Poznaniu (dowód nr 21). 

Zawiadomienie  z  10  sierpnia  2011  r.  o  wyborze  jako  najkorzystniejszej  w 

postępowaniu  oferty  złożonej  przez  wykonawcę  Badawczo-Rozwojowa  Spółdzielnia 

Pracy Mikroprocesorowych Systemów  Automatyki  Mikronika z  siedzibą w  Poznaniu. 

Postępowanie  nr  OBB/IU/71/5/2011/U/330/I  pn.  „Dostawa  oraz  wdrożenie  systemu 

SCADA dla sieci dystrybucyjnej wysokiego napięcia ENION S.A.” (dowód nr 22). 

Zawiadomienie  z  11  sierpnia  2011  r.  o  wyborze  jako  najkorzystniejszej  w 

postępowaniu  oferty  złożonej  przez  wykonawcę  Badawczo-Rozwojowa  Spółdzielnia 

Pracy Mikroprocesorowych Systemów  Automatyki  Mikronika z  siedzibą w  Poznaniu. 

Postępowanie  nr  OBB/IU/70/4/2011/U/330/I  pn.  „Dostawa  oraz  wdrożenie  systemu 

SCADA dla sieci dystrybucyjnej 

średnich i niskich napięć ENION S.A.” (dowód nr 23) 

Umowa  nr  56-

00015509/2019/rok  (data  nieczytelna)  zawarta  między 

Przystępującym Mikronika, a PKN Orlen S.A. z siedzibą w Płocku (dowód nr 24). 

Sporządzony w języku holenderskim dokument wraz z tłumaczeniem na język 

polski punktu 8.3 tego dokumentu 

(dowód nr 25). 

24  października  2021  r.  Zamawiający  złożył  pisemną  odpowiedź  na  odwołanie  i  wniósł  o  jego 

oddalenie. Uzasadniając swoje stanowisko Zamawiający wskazał m. in.: 

Specyfika  systemów  czasu  rzeczywistego  służących  do  monitorowania  i  określania  

stanów  systemów  przesyłowych  elektroenergetycznych,  nazywanych  systemami  SCADA/EMS 

(ang.  Supervisory  Control  And  Data  Acquisition/Energy  Management  System),  stanowiących 

podstawowe  narzędzie  wsparcia  służb  dyspozytorskich,  wyraża  się  przede  wszystkim  w  tym,  

że  ich  implementacja  i  wdrożenie  następuje  przez  zapewnienie  funkcjonalności  wymaganych 

przez  poszczególnych  Operatorów  Systemów  Przesyłowych,  które  to  funkcjonalności 

determinowane  

są  specyfiką  danego  systemu  elektroenergetycznego,  w  tym  ograniczeniami  sieci  przesyłowej 

oraz  strukturą,  technologią  i  rozmieszczeniem  źródeł  wytwarzania.  Konsekwencją  powyższego 

stanu  rzeczy  jest  to,  że  każde  wdrożenie  systemu  SCADA/EMS  ma  indywidualny  charakter. 

Najpierw  buduje  się  dedykowane  funkcjonalności,  a  następnie  rozwija  się  je  adekwatnie  do 

wymagań  danego  systemu  elektroenergetycznego,  w  tym  występujących  w  nim  zjawisk 

fizycznych.  Przekłada  się  to  na  fakt,  że  systemy  te  są  wdrażane  i  parametryzowane  latami  w 

drodze ewolucyjnego rozwoju. Oznacza to, że nie ma dwóch takich samych wdrożeń systemów 

SCADA/EMS.  Wiedza  i  doświadczenia  zdobywane  w  czasie  pracy  z  system  są  podstawowym 

elementem wpływającym na efektywność i prawidłowość wykorzystywania jego funkcji.  

Powyższe  zostało  potwierdzone  w  toku  przeprowadzonego  dialogu  technicznego.  Unikatowość 

poszczególnych  systemów  i  ich  wdrożeń  potwierdzała,  że  odejście  od  ewolucyjnego  rozwoju 

systemu  SCADA/EMS,  jakim  jest  jego  aktualizacja  (upgrade),  i  zamiast  tego  podjęcie  decyzji  

o wdrożeniu nowego rozwiązania informatycznego stanowiłoby istotną transformację kluczowego 

procesu  związanego  z  zarządzaniem  systemem  elektroenergetycznym.  Transformacja  

ta wiązałaby się powstaniem ryzyk, nie istniejących w przypadku ewolucyjnego rozwoju systemu, 

w  tym  ryzkiem  braku  prawidłowej  implementacji  w  nowym  systemie  wymaganych  przez 

Z

amawiającego funkcjonalności. Skala tego ryzyka i skutki jego zmaterializowania powodowały, 

że  ewentualna  decyzja  o  takiej  transformacji  musiałaby  opierać  się  na  ewidentnych  

i kategorycznych przesłankach.  

Przesłanki określenia przedmiotu zamówienia jako aktualizacji systemu DYSTER  

System  DYSTER 

był  przedmiotem  dostaw  i  wdrożeń  począwszy  od  roku  1990,  a jego  ostatnia 

modernizacja  (aktualizacja)  miała  miejsce  w  latach  2006  -  2009  na  postawie  umowy  zawartej  

Siemens Sp. z o.o., jako udzielenie zamówienia publicznego w trybie zamówienia z wolnej ręki  

na  podstawie  zgody  Prezesa  Urzędu  Zamówień  Publicznych  (decyzja  z  28  września  2005  r.  

znak:  ZT/4074/05 

–  załącznik  nr  1  do  odpowiedzi  na  odwołanie).  System  działał  w  oparciu  

o oprogramowanie Spectrum, do którego prawa wyłączne przysługiwały wykonawcy Siemens.  

System 

DYSTER 

jest 

podstawowym 

systemem 

informatycznym 

wykorzystywanym  

do  wykonywania  zadań  Operatora  Systemu  Przesyłowego  w  zakresie  zarządzania  pracą 

Krajowego  Systemu  Elektroenergetycznego.  Stanowi

ł  on  system  wspierający  pracę  służb 

dyspozytorskich 

Zamawiającego,  niezbędny  do  prowadzenia  ruchu  sieciowego  i  zapewniania 

przesyłania energii elektrycznej. Z tego względu system DYSTER to kluczowy i krytyczny system 

informatyczny 

Zamawiającego.  

Potrzeba  modernizacji  systemu  DYSTER  wynik

nęła  z  konieczności  wyposażenia  służb 

dyspozytorskich  w  sprawdzony  i  niezawodny  system  informatyczny  klasy  SCADA/EMS, 

wspierający  zarządzanie  polską  siecią  elektroenergetyczną,  który  zapewniłby  wymaganą 

funkcjonalność  i  poziom  niezawodności,  przy  jednoczesnej  możliwości  wykorzystywania 

rozwijanych  przez  wiele  lat  kompetencji  kluczowego  personelu 

Zamawiającego.  Potrzeba  

ta 

została 

wymuszona 

naturalnym 

postępem 

technik 

informatycznych, 

procedur 

cyberbezpieczeństwa oraz starzeniem się infrastruktury sprzętowo-systemowej.  

Zamawiający  przeprowadził  w  okresie  2018-2021  publiczny  dialog  techniczny  w  sprawie 

przygotowania  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  na  dostawę  i  wdrożenie 

Nowego Systemu SCADA/EMS, w którym mógł wziąć udział każdy zainteresowany wykonawca.  

Dialog 

techniczny  miał  na  celu  rozpoznanie  rynku  i  zbadanie  możliwości  opracowania  takiego 

opisu  przedmiotu  przyszłego  zamówienia,  który  z  jednej  strony  objąłby  wszystkie  wymagania 

Zamawiającego,  przy  zachowaniu  płynności  obsługi  procesów  biznesowych  i  kompatybilności  

z  siecią  pozostałych  jego  systemów,  a  z  drugiej  strony  zapewniłby  zachowanie  konkurencji  

co do możliwości ubiegania się o takie zamówienie przez różnych dostawców. 

Na  podstawie  informacji  pozyskanych  od  uczestników  dialogu  technicznego,  w  którym  wzięło 

udział  pięciu  wykonawców,  ustalono,  że  pomiędzy  systemami  klasy  SCADA/EMS  różnych 

dostawców  występują  istotne  różnice  co  do  zakresu  i  sposobu  spełnienia  wymagań 

Zamawiającego. Stwierdzono przy tym, że rynek nie oferuje systemu zdolnego do pełnej obsługi 

aktualnych procesów biznesowych w zakresie funkcjonalności o krytycznym lub bardzo ważnym 

znaczeniu  dla 

Zamawiającego,  bez  konieczności  wykonania  fundamentalnych  zmian  

w  oprogramowaniu  aplikacyjnym  oferowanych  systemów,  ich  architekturze,  logice  działania  

lub modelu danych. Przy czym 

– co istotne – żaden z dostawców tych systemów nie był w stanie 

zagwarantować  Zamawiającemu,  że  wdrożenie  nowego  systemu  nie  spowoduje  przerwania 

płynności i zapewni pełną kompatybilność z obecnie użytkowanymi przez Zamawiającego innymi 

systemami.  Powyższe  wynikało  z  faktu,  że  wdrożenie  nowego,  tak  złożonego  systemu 

informatycznego 

byłoby obarczone immanentnym i trudno zarządzalnym ryzykiem. Ustalenie to 

nie  odnosi

ło  się  do  aktualizacji  (upgrade’u)  obecnie  wykorzystywanego  systemu  DYSTER, 

działającego na bazie oprogramowania Spectrum.  

W  wyniku  przeprowadzonego  dialog

u  technicznego  ustalono  w  szczególności,  że  systemy 

oferowane przez poszczególnych dostawców, mają własną, indywidualną (autorską) architekturę, 

zakres i sposób realizacji szczegółowych funkcjonalności, strukturę baz danych, a także sposób 

prezentacji  obiektów  i  zdarzeń  systemu  elektroenergetycznego.  Tym  samym  nie  stanowiłyby 

produktów  zamiennych  w  znaczeniu  pełnej  zastępowalności  obsługi  procesów  biznesowych 

realizowanych  lub  wspieranych  za  ich  pomocą.  Każdy  system  realizuje  je  na  własny  sposób,  

i  co  do  zasady  nie 

byłoby  możliwości  ich  zamiany  bez  istotnych  zmian  dostosowawczych  w 

samym systemie, jak i jego otoczeniu informatycznym, tj. w systemach współpracujących.  

Ustalenia  dokonane  w  toku  dialogu  tec

hnicznego  stanowiły  dla  Zamawiającego  uzasadnioną 

podstawę  do  stwierdzenia,  że  nie  istniało  rozsądne  rozwiązanie  alternatywne  lub  zastępcze  

dla  dokonania  modernizacji  systemu  DYSTER  przez  wykonanie  aktualizacji  (upgrade) 

oprogramowania wykorzystywanego obecnie systemu.  

Ustalenia  przeprowadzonego  dialog

u  technicznego  stanowiły  podstawę  merytoryczną  dla 

podjęcia  przez  Zamawiającego  decyzji  o  aktualizacji  (upgrade)  oprogramowania 

wykorzystywanego  obecnie  systemu  DYSTER

.  Jednocześnie  stanowiły  one  podstawę  do 

stwierdzenia,  że  brak  było  jakiegokolwiek  uzasadnienia  merytorycznego  i  biznesowego  do 

podjęcia  decyzji  o  zmianie  istniejącego  systemu  DYSTER  na  inne  rozwiązanie  informatyczne 

pochodzące od nowego dostawcy.  

Istota  zarzutu  Odwołującego  sprowadzała  się  do  oceny  istnienia  lub  nieistnienia  w  realiach 

sprawy  rozsądnego  rozwiązania  alternatywnego  lub  zastępczego  w  stosunku  do  aktualizacji 

oprogramowania  systemu  DYSTER. 

Odwołujący  nie  kwestionował  zatem  spełnienia  przesłanki 

ochrony  praw  wyłącznych  w  stosunku  do  przedmiotu  niniejszego  zamówienia  –  ta  okoliczność 

wobec  jasnego  brzmienia  art.  1  ust.  2  pkt  1  Prawa  autorskiego 

była  bezsprzeczna  –  

ale  kwestion

ował  przedmiot  zamówienia  określony  przez  Zamawiającego  -  twierdził,  

że  Zamawiający  zamiast  modernizacji  systemu  DYSTER  powinien  dokonać  zakupu  nowego 

systemu.  

Pzp 

nie  określiło  szczegółowych  kryteriów,  według  których  należy  dokonywać  oceny  istnienia 

rozwiązań  alternatywnych  lub  zastępczych.  Tym  samym  istnieje  otwarty  katalog  przypadków, 

których ocena i kwalifikacja mogła być dokonywana indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich 

istotnych  okoliczności  odnoszących  się  do  stanu  faktycznego  danego  zamówienia.  Posłużenie  

się  przez  ustawodawcę  kryterium  „rozsądnego”  rozwiązania  alternatywnego  lub  zastępczego 

oznacza, że dokonywana w tym zakresie ocena powinna odnosić się do stwierdzenia czy według 

racjonalnych  i  merytorycznych  przesłanek  można  uznać,  że  istnieje  równoważna  możliwość 

zrealizowania  tej  samej  potrzeby  zamawiającego  przy  zastosowaniu  innych  rozwiązań,  aniżeli 

oferowanych  przez  wykonawcę  wyłącznego.  Przy  czym  zasadniczym  punktem  odniesienia  

dla  powyższej  oceny  była  potrzeba  zamawiającego  rozumiana  jako  konkretna  potrzeba 

biznesowa  związana  z  działalnością  danego  zamawiającego  lub  wypełnianymi  przez  niego 

zadaniami.  

F

unkcjonalności  określone  przez  Zamawiającego,  które  musi  posiadać  zamawiany  system, 

stanowi

ły  zbiór  będący  efektem  doświadczeń  zgromadzonych  przez  lata  pracy  służb 

dyspozytorskich, 

prowadzących ruch sieciowy, identyfikujących i eliminujących zagrożenia pracy 

sieci  oraz 

podejmujących środki zaradcze na przyszłość. Nie były to zatem wymagania będące 

wyrazem  subiektywnych  oczekiwań  Zamawiającego,  ale  obiektywnych  potrzeb  związanych  

z  zarządzaniem  pracą  Krajowego  Systemu  Elektroenergetycznego.  Tym  samym  całkowicie 

uzasadnionym 

było  wymaganie,  aby  funkcjonalności  istniejące  już  w  systemie  DYSTER  i 

rozwijane  w  ciągu  całego  okresu  użytkowania  tego  systemu,  były  utrzymane  w  ramach 

modernizacji  tego  systemu.  Wobec  p

owyższego  określenie  tych  wymagań  nie  mogło  być  w 

żadnym razie oceniane jako zawężenie parametrów zamówienia w rozumieniu art. 214 ust. 1 pkt 

1 Pzp.  

E

wolucyjne podejście do zakresu i warunków modernizacji systemu DYSTER było uzasadnione 

krytycznym  znaczeniem  i  charakterem  tego  systemu  dla  zarządzania  pracą  KSE  w  czasie 

rzeczywistym. Tym samym kluczowym wymaganiem niezbędnym dla zapewnienia niezakłóconej 

pracy  modernizowanego  systemu  oraz  niezakłóconego  funkcjonowania  obsługiwanych  przez 

niego  procesów  było  zachowanie  dotychczasowej  architektury  systemu  i  leżącej  u  jej  podstaw 

koncepcji  (filozofii)  jej  budowy.  Zmiana  architektury  systemu  stworzy

łaby  bowiem  po  stronie 

Zamawiającego istotne ryzyko zakłóceń działania nowego systemu. 

Najważniejszymi  elementami  architektonicznymi  systemu,  których  zachowanie  było  wymagane  

dla zapewnienia niezakłóconej obsługi procesów były:  

koncepcja  alokacji  bloków  funkcjonalnych  na  serwery  fizyczne,  której  znajomość 

pozwala

łaby Zamawiającemu czynnie partycypować w optymalnym doborze architektury 

sprzętowej,  

koncepcja  redundancji  systemu  umożliwiająca  elastyczne  przełączanie  bloków 

funkcjonalnych;  o

peracje  takie  były  kilkukrotnie  już  wykonywane  przez  Zamawiającego, 

zatem  nie  determinując  z  góry  ostatecznie  przyjętych  sposobów  włączenia  nowego 

systemu  do  eksploatacji,  znajomość  koncepcji  i  podstawowych  technik  pozwala  

mu 

kontrolować kluczowe procesy przełączania,  

3.  mechanizmy  d

ystrybucji  danych  między  procesami  w  systemie  (wewnętrzna  szyna 

transmisji danych softbus) oraz zasady komunikacji międzyprocesowej, której znajomość 

m

iała  kluczowe  znaczenie  w  diagnostyce  systemu  oraz  dawała  maksymalną 

elastyczność, możliwość szybkiej i automatycznej reakcji na awarie,  

koncepcja  modeli  informatycznych  systemu  elektroenergetycznego  dla  poszczególnych 

bloków  funkcjonalnych  (model  łącznikowo-szynowy  SCADA,  model  gałęziowo-węzłowy 

aplikacji  siec

iowych  EMS,  model  danych  źródłowych,  model  danych  historycznych),  

ich koordynacja i metody utrzymywania spójności i ciągłości w czasie,  

koncepcja  i  hierarchia  identyfikacji  obiektów  w  modelu  informatycznym  sieci 

elektroenergetycznej. 

Zmiana  tej  koncepcji 

skutkowałaby  koniecznością  zmiany  procedur  działania  oraz  nawyków 

użytkowników  (w  szczególności  dyspozytorów)  oraz  mapowania/konwersji  obiektów  we 

wszystkich interfejsach używających aktualnej konwencji nazw. 

P

odstawowym  warunkiem  prawidłowego  i  efektywnego  wykorzystania  systemu  SCADA/EMS,  

a  zarazem  wykonywania  zadań,  do  których  jest  on  przeznaczony  są  unikatowe  kwalifikacje 

kluczowego  personelu  operatora,  który  musi  mieć  umiejętności  i  doświadczenie  w  zakresie 

wykorzystywania funkcji systemu, utrzymania systemu oraz rozwoju systemu. 

W wyniku przeprowadzonego dialogu technicznego 

Zamawiający ustalił w szczególności, że:  

na  rynku  istnieją  różne  systemy  klasy  SCADA/EMS,  oferowane  przez  różnych 

wykonawców,  a  tym  samym  istnieją  rozwiązania  informatyczne  dające  potencjalną 

możliwość wymiany danego systemu tej klasy i zastąpienia go całkowicie nowym, innym 

systemem klasy SCADA/EMS;  

każdy  system  klasy  SCADA/EMS  jest  inny  pod  względem  przyjętych  rozwiązań  w 

zakresie architektury systemu, szczegółowych funkcji, sposobu ich realizacji, układu baz 

danych,  sposobu  prezentacji  obiektów  i  zdarzeń  systemu,  co  decyduje  o 

niepowtarzalności  

i u

nikatowości każdego z systemów klasy SCADA/EMS;  

każdy  system  klasy  SCADA/EMS  posiada  własną  koncepcję  modeli  danych,  ich 

hierarchię oraz stosowane nazewnictwo, a przez to do migracji danych z systemu innego 

wykonawcy  muszą  być  tworzone,  jednorazowo  i  specyficznie  dla  danego  rozwiązania, 

dedykowane  procedury  migracji  danych,  przy  czym  nie  jest  możliwe  zagwarantowanie 

pełnego zautomatyzowania migracji;  

rozwój  tak  złożonych  systemów  czasu  rzeczywistego,  jak  systemy  klasy  SCADA/EMS  

ma  charakter  ewolucyjny,  prowadzony  jest  przez 

cały  szereg  prac  rozwojowych, 

polegających  na  szczegółowej  identyfikacji  wymaganej  funkcjonalności,  implementacji 

rozwiązania  oraz  testów w  środowiskach  deweloperskich,  w  ramach  których  poszukuje, 

bada się i wdraża takie rozwiązania, które dają pewność działania i wyników;  

rozwój  tych  systemów  jest  dokonywany  w  związku  z  potrzebami  klientów  użytkujących  

te  systemy,  tym  samym  ich  r

ozwój  jest  podporządkowany  potrzebom  korzystających  z 

nich operatorów oraz specyfice funkcjonowania danego systemu elektroenergetycznego;  

pomiędzy  systemami  klasy  SCADA/EMS  występują  istotne  różnice  co  do  zakresu 

spełnienia  wymagań  Zamawiającego,  przy  czym  w  chwili  obecnej  rynek  nie  oferuje 

systemu klasy SCADA/EMS zdolnego do pełnej obsługi obecnych procesów biznesowych 

Zamawiającego,  w  tym  w  zakresie  tych  funkcjonalności,  mających  priorytet  krytyczny  

lub  bardzo  ważny,  które  są  dostępne  w  ramach  dedykowanych  rozszerzeń  aktualnie 

wykorzystywanego systemu DYSTER;  

spełnienie wymaganych funkcjonalności nie mogłoby nastąpić bez wykonania, w różnym 

zakresie  w  odniesieniu  do  poszczególnych  dostawców,  modyfikacji  oferowanych 

systemów;  

ewentualnie możliwe do wykonania modyfikacje, polegające na dostosowaniu dostępnych 

na rynku systemów klasy SCADA/EMS do ww. wymagań PSE (o priorytecie krytycznym 

lub bardzo ważnym), wymagałyby dokonania istotnych zmian w architekturze i logice tych 

systemów  oraz  modelu  danych,  które  w  zależności  od  wybranego  rozwiązania, 

obejmowałyby  w  szczególności  w  zakresie  funkcjonalności  wymagających  zmian  

w architekturze lub logice systemów; 

9.  dokonanie  koniecznych  modyfikacji 

–  z  uwagi  na  ich  złożoność  oraz  stopień  i  zakres 

ingerencji  w  istniejące  rozwiązanie  informatyczne  –  nie  gwarantowałoby  uzyskania 

pozytywnego rezultatu, tj. 

że nowy system będzie w stanie efektywnie zastąpić istniejący 

system DYSTER we wszy

stkich aspektach jego kluczowych, bezwzględnie wymaganych, 

funkcjonalności.  

Stwierdzony w toku dialog

u technicznego brak posiadania przez nowe rozwiązania informatyczne 

klasy  SCADA/EMS  pełnych  wymaganych  funkcjonalności  w  porównaniu  do  wykorzystywanego 

obecnie  systemu  DYSTER,  oznacza

ł,  że  implementacja  szczegółowych  wymagań  określonych 

przez 

Zamawiającego  wiązałaby  się  z  koniecznością  dokonania  w  nowych  systemach  

tzw.  rozszerzeń,  co  wymagałoby  w  przypadku  poszczególnych  dostawców  nowych  rozwiązań 

informatycznych, odpowiednio:  

zmiany  architektury  oraz  filozofii  systemu  pozwalającej  na  jednoczesne  operatywne 

zarządzanie  systemem  (wraz  ze  zdalnym  sterowaniem)  z  obu  niezależnie  działających 

oraz  w  pełni  funkcjonalnych  instalacji  systemu  SCADA/EMS,  tzw.  funkcjonalności 

Multisite w trybie Active-Active,  

zmiany  architektury  systemu  pozwalającej  na  bezprzerwowe  wprowadzanie  zmian  

w  modelu  elektroenergetycznym  oraz  interfejsie  użytkownika  bez  konieczności  restartu 

komponentów systemu,  

3.  odpowiedniej 

implementacji 

algorytmu  wyznaczenia  funkcji  obciążalności  linii 

elektroenergetycznych  zależnej  od  temperatury  oraz  wykorzystanie  tych  charakterystyk  

do wyznaczania chwilowej obciążalności linii,  

dostosowania/rozszerzenia/przebudowy 

szczegółowych 

funkcjonalności 

systemu,  

w  tym  modelowanie  transformatorów  ze  złożoną  regulacją  przekładni,  pozwalających  

na  jednoczesną  zmianę  modułu  i  kąta  przekładni  pod  obciążeniem,  modelowanie 

zmostkowanych zaczepów transformatora,  

dostosowania/rozbudowy interfejsu użytkownika (GUI),  

dostosowania/konfiguracji 

systemu 

do 

funkcjonalności 

wymaganych 

przez 

Zamawiającego, 

dostosowania  hierarchii  elementów  (obiektów)  systemu  elektroenergetycznego  oraz 

związanego z tym nowego sposobu ich kodowania,  

dostosowania/rozbudowy/rozszerzenia  modelu  sieci  elektroenergetycznej,  algorytmów 

obliczeniowych oraz funkcjonalności systemu,  

implementacji  dedykowanych  rozszerzeń  wynikających  ze  specyfiki  polskiego  modelu 

sieci  elektroenergetycznej  (m.in.:  obsługa  wymiany  danych  planistycznych  w  zakresie  

m.in.  rejestru  wyłączeń,  planu  wymiany  międzysystemowej,  generacji  jednostek 

wytwórczych  i  odbiorów,  generacji  farm  wiatrowych,  generacji  fotowoltaiki  i  jednostek 

szczytowo-

pompowych,  zasilanie  aplikacji  zewnętrznych  wynikami  Estymatora  Stanu 

oraz Rozpływu Mocy w formacie EPC, (podział jednostek wytwórczych na grupy zgodnie  

z kwalifikacją wynikającą z rozporządzenia Komisji (UE) 2016/631 z 14 kwietnia 2016 r. 

ustanawiającego  kodeks  sieci  dotyczący  wymogów  w  zakresie  przyłączenia  jednostek 

wytwórczych do sieci i oraz ze względu na technologię wytwarzania energii elektrycznej 

(cieplne, wodne, fotowoltaika, wiatrowe)),  

zaimplementowania polskiej normy dotyczącej obliczeń zwarciowych PN-EN 60909, 

wdrożenia  pełnej  obsługi  redundantnych  źródeł  danych  pozwalającej  na  pozyskiwanie  

i 

przetwarzanie 

w 

czasie 

rzeczywistym 

informacji 

o 

stanie 

systemu 

elekt

roenergetycznego z czterech różnych źródeł (np. telemechaniki stacyjnej, systemów 

SCADA/EMS  innych  operatorów  systemów  przesyłowych  oraz  operatorów  systemów 

dystrybucyjnych), przebudowy systemu w zakresie jednego, wspólnego modelu systemu 

na potrzeby całego systemu SCADA/EMS.  

Ustalenia dokonane w toku  dialog

u technicznego wykazały, że jakkolwiek istnieją na rynku inne 

rozwiązania  informatyczne  klasy  SCADA/EMS,  to  jednak  nie  stwarzają  one  możliwości 

ewolucyjnego rozwoju funkcjonalności dotychczas wykorzystywanego systemu, dając wyłącznie 

możliwość zastąpienia obecnego systemu całkowicie nowym rozwiązaniem informatycznym.  

Kluczowym  wymaganiem  niezbędnym  dla  zapewnienia  niezakłóconej  pracy  modernizowanego 

systemu  oraz  niezakłóconego  funkcjonowania  obsługiwanych  przez  niego  procesów  jest 

zachowanie  dotychczasowej  architektury  systemu  i  leżącej  u  jej  podstaw  koncepcji  (filozofii)  

jej budowy. Zmiana architektury systemu stworzy bowiem po stronie OSP istotne ryzyko zakłóceń 

działania  nowego  systemu  w  powiązaniu  z  realizowanymi  procesami  biznesowymi  oraz 

otoczeniem informatycznym.  

Poza  koniecznością  dokonania  istotnych  modyfikacji  w  przypadku  implementacji  wymaganych 

funkcjonalności  do  nowego  rozwiązania  informatycznego,  zastąpienie  istniejącego  systemu 

DYSTER  zu

pełnie  nowym,  innym  systemem,  oznaczałoby  ponowne  wykonanie  funkcjonalności  

i rozszerzeń istniejących już – w dostosowanym do potrzeb Zamawiającego – systemie DYSTER. 

Tym  samym  konieczne  b

yłoby  stworzenie  tych  funkcjonalności  na  nowo,  bez  możliwości 

wykor

zystania istniejących już rozwiązań i zaimplementowanych w systemie DYSTER. Powyższe 

nie  dotyczy  wyboru  modernizacji  systemu  w  formie  aktualizacji  oprogramowania  systemu 

DYSTER.  

W  przypadku  wdrożenia  nowego  systemu  klasy  SCADA/EMS  konieczne  będzie  również 

przeprowadzenie  ponownych  prac  dostosowawczych  w  innych  systemach  informatycznych 

wykorzystywanych przez 

Zamawiającego, współpracujących obecnie z systemem DYSTER.  

Wskazane powyżej okoliczności nie zaistnieją w przypadku aktualizacji oprogramowania obecnie 

wykorzystywanego systemu DYSTER. 

Poza  kwestią  zachowania  koncepcji  (filozofii)  i  architektury  systemu,  kluczowe  znaczenie  

dla  dokonania  aktualizacji  obecnie  wykorzystywanego  systemu  DYSTER,  w  stosunku  

do wdrażania całkowicie nowego systemu, będą miały następujące uwarunkowania:  

1.  Z

achowanie spójności i ciągłości konfiguracji systemu, przez wymóg migracji danych. Tylko 

aktualizacja  obecnego  systemu  da 

możliwość  wykorzystania  automatycznych  procedur 

migracyjnych,  wykorzystywanych  rutynowo  przez  dostawcę  rozwiązania.  W  przypadku 

zmiany  dostawcy  procedury  te  musiałyby  być  tworzone  jednorazowo  i  specyficznie  

dla obecnego rozwiązania, a ich pełna automatyzacja byłaby niemożliwa z uwagi na brak 

knowhow  dostawcy  nowego  rozwiązania  o  rozwiązaniu  innego  (aktualnego)  producenta,  

a także z powodu różnic architektury i struktur baz danych różnych rozwiązań. Powyższe 

wiązałoby się z ryzykiem błędów migracji oraz negatywnych ich skutków. 

2.  Z

apewnienie poprawności oraz kompletności pozyskiwanych danych czasu rzeczywistego  

w  związku  z  koniecznością  ich  migracji.  Tylko  aktualizacja  obecnego  systemu  pozwoli  

na  zachowanie  pełnej  zgodności  zaimplementowanych  protokołów  komunikacyjnych 

stosowanych  przy  wymianie  danych  czasu  rzeczywistego,  co  pozwoli  na  sprawne 

przełączenie  urządzeń  stacyjnych  oraz  innych  systemów  SCADA/EMS  operatorów 

europejskich  TSO  oraz  krajowych  OSD. 

W  przypadku  wdrożenia  rozwiązania  innego 

dostawcy konieczne 

byłoby przeprowadzenie testów zdalnego sterowania każdego obiektu 

(tzw. testy punkt-

punkt), które to z uwagi na ograniczone możliwości wyłączeń stacyjnych 

musiałyby  zostać  przeprowadzone  z  wykorzystaniem  dedykowanego  oprogramowania 

porównującego  składnię  protokołów.  Z  uwagi  na  szeroki  zakres  testów  oraz  możliwe 

różnice  implementacyjne  w  wykorzystywanych  protokołach  komunikacyjnych  istniałoby 

ryzyko  opóźnień  w  projekcie,  konieczność  bardzo  dużego  zaangażowanie  zasobów  po 

stronie 

Zamawiającego, a w przypadku konieczności rekonfiguracji urządzeń stacyjnych – 

dodatkowych nakładów finansowych.  

3.  Zachowanie  istnie

jącej  funkcjonalności  oraz  interfejsu  użytkownika.  Każdy  system 

SCADA/EMS  jest  unikatowy,  a  jego  funkcje  o  tej  samej  nazwie  pochodzące  od  różnych 

dostawców  są  nieporównywalne  bez  przeprowadzenia  ich  szczegółowej  analizy 

technicznej.  Tylko  aktualizacja  obecnego  systemu  DYSTER  zapewnia  jego  ewolucyjny 

rozwój  bez  utraty  już  istniejących  funkcjonalności  sprawdzonych  w  toku  dotychczasowej 

eksploatacji systemu przez różnych użytkowników. 

4.  U

niknięcie  konieczności  ponownego  strojenia  modelu  matematycznego.  Procedura 

strojenia  Estymatora  Stanu  systemu  jest  wymagana  do  zapewnienia  powtarzalnego 

uzyskiwania  przez  estymator  poprawnego  merytorycznie  i  wiarygodnego  (tj.  maksymalnie 

bliskiego  stanowi  rzeczywistemu)  modelu  pracy  systemu  elektroenergetycznego  na 

potrzeby  analiz  bezpieczeństwa  pracy.  Tylko  aktualizacja  obecnego  systemu  DYSTER 

pozwoli na uniknięcie  konieczności  ponownego strojenia Estymatora Stanu  krajowej sieci 

elektroenergetycznej  oraz  ponownego  dostosowywania  systemu  klasy  SCADA/EMS  do 

parametrów KSE. 

5.  P

onowna implementacja rozwiązań specyficznych dla Zamawiającego. Tylko w przypadku 

wykonania  aktualizacji  obecnego  systemu  DYSTER  nie 

będzie  konieczności  ponownej 

identyfikacji i definiowania rozwiązań systemu stworzonych już na potrzeby Zamawiającego 

(tzw.  rozszerzeń).  Najważniejsze  z  nich  to:  obsługa  wymiany  danych  planistycznych, 

zasilanie  aplikacji  zewnętrznych  wynikami  Estymatora  Stanu  oraz  Rozpływu  Mocy  

w formacie EPC, obliczenia zwarciowe zgodnie z polską normą, obsługa temperaturowych 

charakterystyk  linii,  grupowanie  jednostek  wytwórczych,  obsługa  wizualizacji  i  sterowania 

automatyki ARNE i ARST. 

Poza  aspektem  zaangażowania  personelu  Zamawiającego  we  wdrożenie  nowego  systemu  

na  etapie  projektowania  rozwiązania,  jaki  i  jego  testowania,  istotna  będzie  również  kwestia 

zachowania  doświadczeń  służb  dyspozytorskich  w  korzystaniu  z  obecnego  systemu  DYSTER 

oraz zagrożeń wynikających w tym zakresie ze zmiany systemu wsparcia dyspozytorskiego, jak 

również  kwestia  możliwości  wykorzystania  doświadczenia  personelu  Zamawiającego  w 

samodzielnej  obsłudze  tego  systemu.  W  tym  zakresie  podstawowe  znaczenie  będzie  miało 

doświadczenie  służb  dyspozytorskich  w  korzystaniu  z  dotychczasowych  funkcji  systemu 

DYSTER

,  procedur  i  sposobów  ich  realizacji  oraz  graficznych  interfejsów  użytkownika  (GUI). 

Prze

łoży  się  to  bowiem  w  sposób  bezpośredni  na  jakość  i  prawidłowość  decyzji  operatorskich 

podejmowanych przy wykorzy

staniu systemu, jak i na bazie generowanych przez niego raportów. 

Tylko  pełne  rozumienie  funkcji  tego  systemu  i  wzajemnych  zależności  pomiędzy  nimi  pozwoli 

przewidzieć  konsekwencje  podejmowanych  decyzji  ludzkich.  Tylko  rozumiejąc  skutki 

podejmowanych decyzji dla prowadzenia ruchu KSE dyspozytor może podejmować prawidłowe 

decyzje. Należy bowiem mieć na uwadze to, że zobrazowanie stanu systemu przy pomocy grafiki 

i 

danych 

liczbowych 

wyświetlanych  

na  stanowiskach  robo

czych  dyspozytorów  stanowi  tylko  model  stanu  rzeczywistego  systemu 

elektroenergetycznego, a zatem jedynie jego przybliżenie. Żeby rozumieć konsekwencje decyzji, 

trzeba  wiedzieć,  jak  ten  model  powstał.  W  konsekwencji  wdrożenie  nowego  systemu  będzie 

oznaczało, że przez długi czas od wdrożenia nowego rozwiązania, decyzje dyspozytorów mogą 

być obciążone błędami wynikającymi z działania w oparciu o stare przyzwyczajenia. Stanowiłoby 

to  istotne  ryzyko  popełnienia  błędu  ludzkiego,  prowadzącego  do  zakłóceń  działania  systemu 

elektroenergetycznego. 

Z

astąpienie istniejącego systemu DYSTER zupełnie nowym, innym systemem i związane z tym 

prace  dostosowawcze  w  innych  systemach 

Zamawiającego,  ponowne  wykonanie  rozszerzeń 

oraz  zaangażowanie  personelu  Zamawiającego,  wiązałoby  się  –  poza  samym  dodatkowym 

istotnym  nakładem  pracy  personelu  –  również  z  dodatkowym  nakładem  znaczących  środków 

finansowych po stronie 

Zamawiającego (rząd wielkości ok. 10 mln zł).  

W  przypadku  wymiany  istniejącego  systemu  DYSTER  na  zupełnie  nowy  system  klasy 

SCADA/EMS,  opisane  powyżej  doświadczenia  oraz  kompetencje  personelu  Zamawiającego 

zostałyby  utracone,  albowiem  nie  miałyby  przełożenia  na  nowe  rozwiązanie  informatyczne. 

Powyższe nie może zostać uznane za korzystne rozwiązanie dla Zamawiającego.  

O  ile  zmiany 

w  systemach  uczestników  dialogu  jak  podniósł  Odwołujący  w  odwołaniu  byłyby 

możliwe,  a  co  nie  zostało  jednoznacznie  potwierdzone  w  toku  dialogu,  nie  byłyby  możliwe  

do  implementacji  w  ramach  typowego  projektu  wdrożeniowego.  Ich  zakres,  złożoność  oraz 

stopień  ingerencji  w  bazowe  rozwiązanie  uczestnika  dialogu,  wykluczał  z  przyczyn  czysto 

technicznych  możliwość  poprawnego  wdrożenia  wszystkich  wymaganych  modyfikacji  w  celu 

spełnienia  wymagań  Zamawiającego,  bez  zapewnienia  odpowiednio  długiego  czasu  na 

projektowanie rozwiązania i jego weryfikację w ramach uruchomienia testowego. 

25  października  2021  r.  w  toku  posiedzenia  niejawnego  z  udziałem  stron  Zamawiający  wniósł  

o 

przeprowadzenie dowodów z następujących dokumentów: 

Dokument  dotyczący  praw  autorskich  do  oprogramowania  Spectrum  -  Oświadczenie 

właściciela praw autorskich do Oprogramowania Spectrum PL (dowód nr 14). 

Oświadczenie integratora oprogramowania (dowód nr 15). 

Załącznik  26  do  Umowy  na  rozbudowę  (upgrade)  sytemu  sterowania  dyspozytorskiego 

DYSTER  w  KDM  i  ODM  o  funkcjonalność  Multisite  –  wzór  umowy  licencyjnej  

na oprogramowanie Siemens 

(dowód nr 16). 

4.  Wniosek  z  22  sierpnia  2005  r. 

skierowany  do  Prezesa  UZP  do  wyrażenie  zgody  na 

udzielenie  zamówienia  w  trybie  z  wolnej  ręki  przy  udzieleniu  zamówienia  na  rozbudowę 

(upgrade) systemu sterowania dyspozytorskiego DYSTER w KDM i ODM o funkcjonalność 

Multisite 

(dowód nr 17). 

25  października  2021  r.  wykonawca  Siemens  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Warszawie  (dalej: 

Przystępujący  Siemens  lub  Siemens)  złożył  pismo  procesowe,  w  którym  ustosunkował  

się do zarzutów odwołania. Przystępujący poparł stanowisko Zamawiającego i wniósł o oddalenie 

odwołania. W uzasadnieniu swojego stanowiska Przystępujący Siemens wskazał: 

Argumentacja  odwołania  w  dużej  (zasadniczej)  mierze  skupiała  się  na  rzekomo  wadliwie, 

zdefiniowanym przez Zamawiającego przedmiocie zamówienia. Koronnym argumentem mającym 

przemawiać  za  jego  zasadnością  było,  zdaniem  Odwołującego  to,  że  przedmiot  postępowania 

stanowić miał w istocie zakup nowego systemu (a nie jego aktualizację). 

Przystępujący  Siemens  podkreślił  różnicę  pomiędzy  nowym,  a  unowocześnionym  systemem.  

W przypadku nowego systemu 

trzeba zaprojektować od nowa sposób implementacji istniejących 

funkcji 

użytkowo-biznesowych. 

Do 

takiej 

sytuacji 

nie 

dojdzie 

w 

przypadku 

aktualizacji/

modernizacji istniejącego systemu – polegać to bowiem będzie na powtórzeniu (więc 

nie 

zaprojektowaniu 

w 

celu 

ich 

implementacji) 

funkcji 

użytkowo-biznesowych. 

Aktualizacja/modernizacja/dostosowanie  polega

ć  więc  będzie  na  zastosowaniu  starych 

technologii  informatycznych  nowymi.  W  przypadku  systemu  DYSTER

,  który  został  wdrożony 

przez  Siemens, 

sposób  implementacji  został  zaprojektowany  w  ramach  projektu  pierwszego 

wdrożenia  oraz  kolejnych  rozszerzeń  funkcjonalności  na  przestrzeni  okresu  użytkowania 

obecnego  systemu.  Komponenty  są  w  procesie  rozwoju  oprogramowania  z  czasem 

unowocześniane, tj. stosuje się nowsze technologie informatyczne, ale nie zmienia się ich funkcji 

użytkowo-biznesowych, 

koncepcji 

architektonicznej  

i  sposobów  powiązań  z  innymi  komponentami  (te  procesy  mają  miejsce  jedynie  w  przypadku 

implementacji nowego systemu).  

Ponadto  akt

ualizacja  opisana  przez  Zamawiającego  w  postępowaniu  nie  oznaczała 

dostosowania  rozwiązania  do  nowych  potrzeb,  ale  realizację  niezmienionych  potrzeb 

Zamawiającego  w  oparciu  o  nowe  technologie  informatyczne  zastosowane,  co  do  zasady,  na 

podstawie tych samyc

h komponentów.  

T

wierdzenie, że zmodernizowany system systemem zbudowanym na nowo było bezpodstawne. 

Każdy  moduł  (komponent)  oprogramowania  zainstalowanego  u  Zamawiającego  będzie  

dostępny  w  zmodernizowanej  wersji  (Spectrum  7)  uwzględniającej  najnowsze  technologie  

i  wymagania  bezpieczeństwa.  Rozszerzenia  funkcjonalne  specyficzne  dla  Zamawiającego  

są  zewidencjonowane  i  dostępne  w  systemach  zarządzania  kodem  źródłowym  dostawcy,  

ich  aktualizacja  nie  wymaga

ć  będzie  prac  projektowych,  a  jedynie  ponownej  kompilacji  

i ewentualnej adaptacji.  

Z

godnie  z  koncepcją  środowisk  przedstawioną  przez  Zamawiającego,  instalowane  w  nich 

systemy powinny być swoimi funkcjonalnymi i technicznymi kopiami utrzymywanymi ze względu  

na  bezpieczeństwo  eksploatacji  systemu  (np.  możliwości  testów  po  zmianach  bazy  

lub  oprogramowania 

w  trakcie  normalnej  eksploatacji).  Niezbędny  zakres  prac  projektowych 

ograniczy 

się  więc  do  konfiguracji  modułów  w  celu  zapewnienia  wymiany  danych  między 

środowiskami i uwzględnienia niektórych różnic między nimi wynikających z zadań środowiska. 

O

dwołanie  zbudowane  zostało  na  błędnej  i,  nieuzasadnionej  w  świetle  okoliczności  mających 

miejsce w p

ostępowaniu, tezie, zgodnie z którą przedmiotem postępowania było zaprojektowanie 

i  wdrożenie  nowego  systemu  DYSTER.  Konsekwencją  przyjęcia  takiego  założenia  było 

poszukiwanie  przez  Odwołującego  w  treści  odwołania  odpowiedzi  na  pytanie  o  rozwiązania 

a

lternatywne względem przedmiotu zamówienia (nowy system), którego Zamawiający nie zlecił. 

Już z tego powodu odwołanie powinno zostać oddalone.  

Zamawiający  podjął  kroki  niezbędne  do  zweryfikowania,  czy  decyzja  o  aktualizacji  (zamiast 

zakupu  nowego  systemu) 

była  decyzją  słuszną.  Przywołanie  argumentów  odnoszących  się  do 

dialogu  technicznego 

było  istotne  tym  bardziej,  że  płynęły  z  niego  wnioski  mające  znaczenie 

również  

w kontekście oceny prawidłowości zastosowania trybu z wolnej ręki w odniesieniu do aktualizacji 

systemu DYSTER.  

N

ie sposób zgodzić się, że w oparciu o informacje dotyczące dialogu technicznego uznać można 

było,  że  „Zamawiający  posiada  już  przygotowaną  dokumentację,  aby  wszcząć  postępowanie  

w  trybie  konkurencyjnym  na  zakup  systemu”  (pkt  13  odwołania).  Przeczą  temu  informacje  

z 

protokołu,  z  których  wynikało,  że  celem  dialogu  było  pozyskanie  wiedzy  i  informacji 

niezbędnych  do  przeprowadzenia  takiego  postępowania.  Cel  dialogu  był  również  zgodny  z  art. 

31a  ust.  1  ustawy  z 

29  stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień  publicznych  (w  oparciu  o  którą 

prowadzony był dialog techniczny), który stanowił, że celem dialogu jest doradztwo lub udzielenie 

informacji w zakresie niezbędnym do przygotowania opisu przedmiotu zamówienia, specyfikacji 

istotnych warunków zamówienia lub określenia warunków umowy. 

Wnioski  Zamawiającego  z  przeprowadzonego  dialogu  były  jednoznacznie  sprzeczne  

ze  stanowiskiem  Odwołującego,  co  do  zasadności  wdrożenia  nowego  zamiast  aktualizacji 

dotychczasowego systemu. 

W toku postępowania, przed otwarciem rozprawy Odwołujący, Zamawiający oraz Przystępujący 

złożyli  kolejne  pisma  procesowe  wraz  z  dowodami,  w  których  podtrzymali  i  rozszerzyli 

zaprezentowan

ą wyżej argumentację. 

W  toku  posiedzenia  niejawnego  z  udziałem  stron  10  listopada  2021  r.  Przystępujący  Emerson 

wniósł o przeprowadzenie dowodu z następujących dokumentów: 

Ogłoszenie  o  dobrowolnej  przejrzystości  ex  ante  2018/S242-553651  na  okoliczność 

wykazania,  że  wersja  oprogramowania  Spectrum  3  uprzednio  nazywała  się  Sinaut  

(dowód nr 26). 

Wydruk ze strony internetowej Siemens wraz z tłumaczeniem na okoliczność wykazania, 

że  oprogramowanie  Spectrum  Power  3,  4,  5  i  7  stanowiły  odrębne  produkty  (dowód  nr 

3.  Wydruk ze strony internetowej 

HydroQuebec na okoliczność wykazania stopnia, w jakim 

rozbudowany jest system przesyłowy w Ameryce Północnej obsługiwany przez OSI, który 

wchodzi w skład grupy Emerson (dowód nr 28). 

4.  R

eferencje  wystawione  na  OSI  potwierdzające,  że  podmiot  ten  realizuje  zadanie 

analogiczne  do  zadania  będącego  przedmiotem  zamówienia  (dowód  nr  29,  objęty 

tajemnicą przedsiębiorstwa). 

Istotny  charakte

r  dla  ustalenia  i  oceny  stanu  faktycznego  miały  przy  tym  dowody  złożone  

9 listopada 2021 r. 

przez Przystępującego Siemens wraz z pismem procesowym: 

Opinia  prywatna  z  9 listopada 2021  r.  wykonana na  zlecenie  Przystępującego Siemens 

dotycząca  charakteru  przedmiotu  zamówienia  wraz  z  objętymi  tajemnicą 

przedsiębiorstwa załącznikami: 

Opis zmian dokonanych w poszczególnych modułach oprogramowania Spectrum między 

wersjami 3.9 i 7.2, 

Porównanie  plików  wykonywalnych  i  architektury  plików  instalacyjnych  systemów 

Spectrum 3 i Spectrum 7. 

Po  przeprowadzeniu  rozprawy  Izba,  uwzględniając  dokumentację  postępowania  

o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść opisu przedmiotu 

zamówienia,  jak  również  biorąc  pod  uwagę  oświadczenia  i  stanowiska  stron  

i  Przystępujących  zawarte  w  odwołaniu,  odpowiedzi  na  odwołanie  oraz  pismach 

procesowych 

a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole, ustaliła 

i zważyła, co następuje.  

I

zba  stwierdziła,  że  nie  została  wypełniona  żadna  z  przesłanek  ustawowych  skutkujących 

odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 Pzp.  

Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust. 

1  Pzp,  tj.  istnienie  po  stronie  O

dwołującego  interesu  w  uzyskaniu  zamówienia  oraz 

możliwości  poniesienia  przez  niego  szkody  w  wyniku  kwestionowanych  czynności 

zamaw

iającego.  

Izba ustaliła, że do postępowania odwoławczego skuteczne przystąpienie zgłosili: 

Emerson  Process  Management  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Warszawie  po  stronie 

O

dwołującego, 

2.  Mikronika 

Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu po stronie Odwołującego, 

3.  Siemens 

Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie po stronie Zamawiającego. 

Rozpoznając  odwołanie  Izba  przeprowadziła  postępowanie  dowodowe  ze  wszystkich 

wymienionych  wyżej  dowodów  (o  numerach  o  1  do  29),  a  także  ze  wszystkich 

niewymienionych  osobno  dokumentów  stanowiących  załączniki  do  pism  procesowych 

złożonych  przez  strony  i  uczestników  w  toku  postępowania.  Ponadto  Izba  przeprowadziła 

dowód  z  dokumentacji  postępowania  oraz  z  dokumentacji  dotyczącej  dialogu  technicznego 

przekazanej  2  listopada  2021  r.  przez  Zama

wiającego  w  zakresie  zgodnym  z  wnioskiem 

Odwołującego z 25 października 2021 r. 

Izba na podstawie art. 541 Pzp 

oddaliła wniosek o powołanie biegłego w przedmiocie oceny 

czy  rozwiązaniem  alternatywnym/zastępczym  w  stosunku  do  aktualizacji  bieżącego  

systemu DYSTER jest zakup nowego systemu SCADA/EMS, który będzie spełniał tożsame 

wymagania Zamawiającego określone w opisie przedmiotu zamówienia oraz w przedmiocie 

czy  aktualizacja  (upgrade)  istniejącego  oprogramowania  podsystemów  SCADA  oraz  EMS 

Systemu  DYSTER  jest  de  facto  zaprojektowaniem  i  wdrożeniem  nowego  systemu  zamiast 

aktualizacji.  W  ocenie  Izby  zgromadzony 

przeprowadzenie  ww.  dowodu  jest  zbędne  i 

p

rowadzi jedynie do przewlekłości postępowania odwoławczego, bowiem materiał dowodowy 

w  pełni  pozwalał  na  dokonanie należytej  i  prawidłowej  oceny  ww.  okoliczności mającej  być 

przedmiotem dowodu. 

Mając  na  uwadze  powyższe  Izba  merytorycznie  rozpoznała  złożone  odwołanie,  uznając,  

że nie zasługuje ono na uwzględnienie. 

Izba ustaliła co następuje: 

24  wrze

śnia  2021  r.  Zamawiający  skierował  do  Przystępującego  Siemens  zaproszenie  

do  negocjacji  w  postępowaniu  w  trybie  z  wolnej  ręki  pn.  „Aktualizacja  (upgrade) 

oprogramowania  podsystemów  SCADA  oraz  EMS  Systemu  DYSTER”.  Jako  podstawę 

prawną  przyjętego  trybu  zamówienia  Zamawiający  wskazał  art.  388  pkt  1  w  związku  z  art. 

214 ust. 1 pkt 1 lit. a i b Pzp. 

W treści zaproszenia Zamawiający wskazał m. in.: 

„II.  Przedmiotem  negocjacji  będą  postanowienia  umowy,  która  zostanie  zawarta  po 

przeprowadzeniu  niniejszego  postępowania,  szczegółowy  zakres  i  sposób  realizacji 

przedmiotu zamówienia oraz cena. 

III. 

Rozpoczynając  proces  negocjacji,  zwracamy  się  do  Państwa  z  prośbą  o  przekazanie  

do dnia 25.10.2021 r. na Platformie zakupowej oferty wstępnej. Wzór formularza oferty 

wstępnej zawarty jest w załączniku nr 6 do zaproszenia do negocjacji. Do formularza 

ofert

y wstępnej Wykonawca powinien załączyć: 

propozycję  formuły  realizacyjnej  przedmiotu  zamówienia  z  podziałem  na  etapy  

i  zadania,  zarówno  o  charakterze  technicznym,  jak  i  zarządczym,  wg  której 

możliwe jest wykonanie przedmiotu zamówienia w harmonogramie wynoszącym 

24 (słownie: dwadzieścia cztery) miesiące od daty zawarcia umowy; 

2)  uwagi 

do  projektu  umowy  załączonej  do  zaproszenia  do  negocjacji,  w  postaci 

zaproponowanych  przez  Wykonawcę  konkretnych  postanowień  umowy,  które  

w ocenie Wykonawcy powinny zostać wprowadzone do treści zawieranej umowy, 

dla proponowanej przez Wykonawcę formuły realizacyjnej wykonania przedmiotu 

umowy; 

propozycję  wstępnej  ceny  za  przedmiot  zamówienia  wraz  ze  sposobem  jej 

wyliczenia; 

listę  modułów  oprogramowania  Spectrum  7.2  zastępujących  moduły 

oprogramowania  Spectrum  3.9.  wraz  z  niezbędnym  opisem  identyfikującym 

poszczególne  moduły  w  postaci  np.  fragmentów  Functional  Specification  w 

języku polskim; 

listę  rozszerzeń  oprogramowania  Spectrum  7.2  niezbędnych  do  pełnego  

i poprawnego wykonani

a przedmiotu zamówienia”. 

Załącznikiem nr 1 do zaproszenia był OPZ, w którym Zamawiający wskazał: 

„Na przedmiot Zamówienia składają się następujące obowiązki Wykonawcy: 

−  określenie  wymagań  i  przygotowanie  specyfikacji  dla  platformy  sprzętowo-

programowej  oraz  sieci  teleinformatycznej  przeznaczonej  dla  niezawodnego  

i  prawidłowego  działania  Oprogramowania  Spectrum  7.2.  z  uwzględnieniem 

wymagań bezpieczeństwa obowiązujących u Zamawiającego, 

−  aktualizacja  oraz  konfiguracja  Zmodernizowanego  Systemu  DYSTER  opartego  

na Oprogramowaniu Spectrum 7.2 w środowisku informatycznym Wykonawcy, w tym 

aktualizacja oprogramowania, które nie stanowiło rozwiązania podstawowego, a które 

zostało wdrożone w Systemie DYSTER w ramach tzw. rozszerzeń Oprogramowania  

w 

wersji 

wynikających  ze  specyficznych  wymagań  funkcjonalnych 

Zamawiającego, 

−  migracja 

danych 

z 

obecnie 

eksploatowanego 

Systemu 

DYSTER  

do 

Zmodernizowanego  Systemu  DYSTER  na  potrzeby  Testów  FAT,  SAT  oraz  

na potrzeby uruchomienia produkcyjnego, 

−  opracowanie  dokumentacji  testowej  oraz  wykonanie  Testów  PRE-FAT  oraz  Testów 

FAT, 

−  przeniesienie odpowiednich praw własności intelektualnej,  
−  uruchomienie  skonfigurowanego  Oprogramowania  Spectrum  7.2  na  wymaganych 

przez  Zamawiającego  Środowiskach  Zmodernizowanego  Systemu  DYSTER  

w infrastrukturze Zamawiającego oraz uruchomienie interfejsów z innymi Systemami 

Zamawiającego, w tym aktualizacja oprogramowania, które nie stanowiło rozwiązania 

podstawowego,  a  które  zostało  wdrożone  w  Systemie  DYSTER  w  ramach  

tzw.  rozszerzeń  Oprogramowania  w  wersji  3.9,  wynikających  ze  specyficznych 

wymagań funkcjonalnych Zamawiającego, 

−  przeprowadzenie 

Testów 

SAT 

sprawdzających 

poprawność 

działania 

Zmodernizowanego Systemu DYSTER, 

−  uruchomienie produkcyjne Zmodernizowanego Systemu DYSTER, 
−  świadczenie usług serwisu pogwarancyjnego po upływie rękojmi i gwarancji. 

Wykonawca  jest  zobowiązany  do  wykonania  przedmiotu  Zamówienia  wraz  z  integracją  

z  systemem  NMMS  (Network  Model  Management  System)  posiadanym  przez 

Zamawiającego, który będzie stanowił wspólne źródło danych (ang. master data) dla modeli 

statycznych sieci dla Zmodernizowanego Systemu DYSTER

”. 

Zgodnie  z  punktem  3  OPZ  „W  ramach  wykonania  aktualizacji  oprogramowania  do  wersji 

Spectrum  7.2,  Wykonawca  wykona  aktualizację  oprogramowania,  które  nie  stanowiło 

rozwiązania  podstawowego  Spectrum  3.9,  a  które  zostało  wdrożone  w  ramach  tzw. 

rozszerzeń  Oprogramowania  w  wersji  Spectrum  3.9  wynikających  ze  specyficznych 

wymagań funkcjonalnych Zamawiającego”. 

Po  przeprowadzeniu  dowodu  z  przekazanej  prze

z  Zamawiającego  dokumentacji  dialogu 

technicznego  Izba  uznała,  że  wynik  dialogu  opisany  w  protokole  jest  w  pełni  zgodny  

z 

wyrażonym w odpowiedzi na odwołanie stanowisku Zamawiającego, który wskazał, że:  

„Zamawiający  w  odniesieniu  do  oferowanych  systemów  klasy  SCADA/EMS  ustalił  

w szczególności, że:  

na  rynku  istnieją  różne  systemy  klasy  SCADA/EMS,  oferowane  przez  różnych 

wykonawców,  a  tym  samym  istnieją  rozwiązania  informatyczne  dające  potencjalną 

możliwość  wymiany  danego  systemu  tej  klasy  i  zastąpienia  go  całkowicie  nowym, 

innym systemem klasy SCADA/EMS;  

każdy  system  klasy  SCADA/EMS  jest  inny  pod  względem  przyjętych  rozwiązań  

w  zakresie  architektury  systemu,  szczegółowych  funkcji,  sposobu  ich  realizacji, 

układu  baz  danych,  sposobu  prezentacji  obiektów  i  zdarzeń  systemu,  co  decyduje  

o niepowtarzalno

ści i unikatowości każdego z systemów klasy SCADA/EMS;  

każdy  system  klasy  SCADA/EMS  posiada  własną  koncepcję  modeli  danych,  

ich hierarchię oraz stosowane nazewnictwo, a przez to do migracji danych z systemu 

innego  wykonawcy  muszą  być  tworzone,  jednorazowo  i  specyficznie  dla  danego 

rozwiązania,  dedykowane  procedury  migracji  danych,  przy  czym  nie  jest  możliwe 

zagwarantowanie pełnego zautomatyzowania migracji;   

rozwój  tak  złożonych  systemów  czasu  rzeczywistego,  jak  systemy  klasy 

SCADA/EMS  ma  charakter  ewolu

cyjny,  prowadzony  jest  poprzez  cały  szereg  prac 

rozwojowych, 

polegających 

na 

szczegółowej 

identyfikacji 

wymaganej 

funkcjonalności,  implementacji  rozwiązania  oraz  testów  w  środowiskach 

deweloperskich, w ramach których poszukuje, bada się i wdraża takie rozwiązania, 

które 

dają 

pewność 

działania  

i wyników;  

rozwój  tych  systemów  jest  dokonywany  w  związku  z  potrzebami  klientów  

użytkujących  te  systemy,  tym  samym  ich  rozwój  jest  podporządkowany  potrzebom 

korzystających  z  nich  operatorów  oraz  specyfice  funkcjonowania  danego  systemu 

elektroenergetycznego;  

pomiędzy  systemami  klasy  SCADA/EMS  występują  istotne  różnice  co  do  zakresu 

spełnienia  wymagań  OSP,  przy  czym  w  chwili  obecnej  rynek  nie  oferuje  systemu 

klasy  SCADA/EMS  zdolnego  do  pełnej  obsługi  obecnych  procesów  biznesowych 

OSP,  

w  tym  w  zakresie  tych  funkcjonalności,  mających  priorytet  krytyczny  lub  bardzo 

ważny,  które  są  dostępne  w  ramach  dedykowanych  rozszerzeń  aktualnie 

wykorzystywanego systemu DYSTER;   

spełnienie  funkcjonalności  wymaganych  przez  OSP  nie  mogłoby  nastąpić  

bez  wykonania,    w  różnym  zakresie  w  odniesieniu  do  poszczególnych  dostawców, 

modyfikacji oferowanych systemów;  

ewentualnie  możliwe  do  wykonania  modyfikacje,  polegające  na  dostosowaniu 

dostępnych  na  rynku  systemów  klasy  SCADA/EMS  do  ww.  wymagań  PSE  

(o  priorytecie  krytycznym  lub  bardzo  ważnym),  wymagałyby  dokonania  istotnych 

zmian  w  architekturze  i  logice  tych  systemów  oraz  modelu  danych,  które  w 

zależności od wybranego rozwiązania, obejmowałyby w szczególności:  

a) 

w  zakresie  funkcjonalności  wymagających  zmian  w  architekturze  lub  logice 

systemów:  

(i) 

jednoczesnego  operatywnego  zarządzania  KSE  (wraz  ze  zdalnym 

sterowaniem)  z  obu  niezależnie  działających  oraz  w  pełni  funkcjonalnych 

instalacji systemu SCADA/EMS tzw. funkcjonalności Multisite w trybie Active-

Active,  

(ii)  bezprzerwowego 

wprowadzania 

zmian 

w 

modelu 

systemu 

elektroenergetycznego oraz interfejsie użytkownika bez konieczności restartu 

komponentów systemu,  

(iii) 

implementacji 

algorytmu 

wyznaczenia 

funkcji 

obciążalności 

linii 

elektroenergetycznych  zależnej  od  temperatury  oraz  wykorzystanie  tych 

charakterys

tyk do wyznaczania chwilowej obciążalności linii,  

(iv) 

pełnej  obsługi  redundantnych  źródeł  danych  pozwalającą  na  pozyskiwanie  

i  przetwarzanie  w  czasie  rzeczywistym  informacji  o  stanie  systemu 

elektroenergetycznego  z  czterech  różnych  źródeł,  wraz  z  wymaganymi 

mechanizmami zarządzania i walidacji;  

b) 

w zakresie funkcjonalności wymagających zmian w modelu danych:  

(i) 

wspólnego  modelu  systemu  elektroenergetycznego  na  potrzeby  całego 

systemu SCADA/EMS,  

(ii) 

hierarchii  elementów  (obiektów)  systemu  elektroenergetycznego  oraz 

związanego z tym nowego sposobu ich kodowania,  

(iii) 

pełnej  obsługi  danych  planistycznych  z  zewnętrznych  źródeł,  w  tym 

przetwarzania  tych  danych  w  podsystemie  SCADA  (np.  obliczenia  

z  wykorzystaniem  danych  czasu  rzeczywistego)  oraz  podsystemie  EMS  

(np.  wykorzy

stanie  w  estymatorze  stanu,  aplikacjach  rozpływowych  oraz 

analizach bezpieczeństwa);  

dokonanie powyższych modyfikacji – z uwagi na ich złożoność oraz stopień i zakres 

ingerencji  w  istniejące  rozwiązanie  informatyczne  –  nie  gwarantuje  uzyskania 

pozytywnego 

rezultatu, tj. nie gwarantuje, że nowy system klasy SCADA/EMS będzie 

w  stanie  efektywnie  zastąpić  istniejący  system  DYSTER  we  wszystkich  aspektach 

jego kluczowych, bezwzględnie wymaganych, funkcjonalności”. 

Pozostałe  informacje  i  wnioski  Zamawiającego  z  przeprowadzonego  dialogu  technicznego 

zawarte w odpowiedzi na odwołanie są zgodne z treścią zbadanej przez Izbę dokumentacji 

dialogu technicznego oraz protokołu z dialogu technicznego. 

Biorąc  pod  uwagę  powyższe  w  ocenie  Izby  nie  budzi  wątpliwości,  że  przedmiotem 

zamówienia  jest  aktualizacja  dotychczasowego  systemu  SCADA/EMS,  a  nie  jak  twierdzili 

Odwołujący oraz Przystępujący po jego stronie – de facto zamówienie nowego systemu. Izba 

doszła  do  takiego  przekonania  w  szczególności  w  oparciu  o  dowody  o  charakterze 

technicznym  złożone  przez  Przystępującego  Siemens,  w  tym  objęte  tajemnicą 

przedsiębiorstwa załączniki do opinii prywatnej z 9 listopada 2021 r. prezentujące ewolucję 

systemu  Spectrum  od  wersji  3.9  do  7.2  a także przeczące twierdzeniom Odwołującego,  że 

wersja  3.9  i  7.2  to  dwa,  zupełnie  odrębne  systemy.  Izba  zauważyła  również  modyfikację 

stanowiska Odwołującego, który w odwołaniu traktował przedmiot zamówienia co do zasady 

jako  aktualizację  systemu,  a  na  etapie dalszych pism  procesowych  oraz podczas rozprawy 

wskazywał, że przedmiotem zamówienia jest instalacja nowego systemu. 

Zgodnie  z  art.  214  ust.  1  pkt  1  Pzp  z

amawiający  może  udzielić  zamówienia  z  wolnej  ręki, 

jeżeli zachodzi co najmniej jedna z następujących okoliczności: 

dostawy,  usługi  lub  roboty  budowlane  mogą  być  świadczone  tylko  przez  jednego 

wykonawcę z przyczyn: 

a)  technicznych o obiektywnym charakterze, 

b) 

związanych z ochroną praw wyłącznych wynikających z odrębnych przepisów 

‒  jeżeli  nie  istnieje  rozsądne  rozwiązanie  alternatywne  lub  rozwiązanie  zastępcze,  a 

brak konkurencji nie jest wynikiem celowego zawężenia parametrów zamówienia. 

Niesporny  między  stronami  był  fakt,  że  na  rynku  istnieje  kilka  w  pełni  funkcjonujących 

systemów  SCADA/EMS  i  każdy  z  nich  może  być  dostosowany  do  indywidualnych  potrzeb 

klientów.  Za  udowodnione  Izba  uznała  również,  że  wyłącznie  Przystępujący  Siemens 

uprawniony  jest  do  świadczenia  usługi  aktualizacji  systemu  DYSTER,  ze  względu  na  fakt,  

iż  system  ten  opiera  się  na  oprogramowaniu  do  którego  prawami  wyłącznymi  dysponuje 

Siemens

, a także z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze. 

Biorąc pod uwagę powyższe Izba uznała, że usługa  w takim kształcie, jak opisany w OPZ, 

może  być  prowadzona  wyłącznie  przez  wykonawcę  Siemens,  ale  na  rynku  istnieją 

rozwiązania  alternatywne.  Przedmiot  zamówienia  –  mimo,  że  stanowi  aktualizację,  a  nie 

wdrożenie nowego systemu – ma przy tym niezwykle skomplikowany charakter. Tym samym 

kluczowe  

dla 

ustalenia,  czy  Zamawiający  nie  naruszył  prawa  wszczynając  postępowanie  w  oparciu  

o  art.  214  ust.  1 

pkt  1  lit.  a  i  b  Pzp  w  trybie  z  wolnej  ręki,  było  zbadanie  czy  wskazywane 

przez  Odwołującego  i  Przystępujących  po  jego  stronie  rozwiązania  w  postaci  nowych 

systemów stanowią rozsądną alternatywę wobec aktualizacji dotychczasowego systemu. 

Jako punkt wyjścia wskazać należy rozumienie słowa „rozsądny”. Termin ten w internetowym 

Wielkim Słowniku Języka Polskiego zdefiniowany został jako „nieprzesadny, niewygórowany  

i  świadczący  o  czyimś  umiarkowaniu”.  Co  za  tym  idzie  jako  rozsądną  alternatywę  w 

rozumieniu  art.  214  ust.  1  pkt  1 

Pzp  rozumieć  należy  rozwiązanie  równoważne  do 

przedmiotu  zamówienia  spełniającego  przesłanki  wskazane  w  lit.  a  i  b  tego  przepisu, 

możliwe 

do 

wdrożenia  

bez nadmiernego nakładu sił i środków oraz w porównywalnym czasie. 

Odwołujący  oraz  Przystępujący  po  jego  stronie  udowodnili,  że  na  świecie  z  powodzeniem 

funkcjonują  różne  systemy  SCADA/EMS  (m.  in.  w  Kanadzie  czy  na  terenie  tzw.  Cypru 

Północnego), wykazali także, że w pełni możliwe i realizowane są zmiany systemu Siemensa 

na systemy innych producentów, np. OSI. 

Odwołujący nie udowodnił natomiast, że możliwe jest zastąpienie dotychczasowego systemu 

nowym  w  okresie  24  miesięcy  w  sposób  umożliwiający  poprawną,  niezakłóconą  pracę. 

Odwołujący  nie  wykazał  też,  by  wnioski  Zamawiającego  wyrażone  w  protokole  z  dialogu 

t

echnicznego  były  niepoprawne.  Zamawiający  w  wyniku  przeprowadzonego  dialogu  uznał,  

że  na  obecnym  etapie  brak  jest  rozsądnej  alternatywy  dla  aktualizacji  dotychczasowego 

systemu

.  Skoro  Odwołujący  oparł  swoje  stanowisko  na  twierdzeniu,  że  rzeczywistość  jest 

odmienna  to  powinien 

był  to  wykazać.  W  konsekwencji  Izba  uznała,  że  Odwołujący  nie 

zaprzeczył  stanowisku  Zamawiającego,  który  twierdził  (w  oparciu  o  wnioski  z  dialogu 

technicznego), że dostosowanie do potrzeb Zamawiającego systemów producentów innych 

niż Siemens wymagałoby wprowadzenia fundamentalnych zmian w tych systemach. 

Z tego względu Izba uznała, że zarzuty odwołania nie potwierdziły się, a Zamawiający miał 

podstawy, a

by wszcząć postępowania w trybie z wolnej ręki. 

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji. 

Przewodniczący: ………............…………………..…………… 

………............…………………..…………… 

………............…………………..……………