Sygn. akt: KIO 3074/22
WYROK
z dnia 5 grudnia 2022 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Katarzyna Odrzywolska
Członkowie:
Marzena Ordysińska
Anna Osiecka-Baran
Protokolant:
Aldona Karpińska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 grudnia
2022 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 21 listopada 2022 r. przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: PreZero Bałtycka Energia Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie, Remondis Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Miasto Stołeczne Warszawa
z siedzibą w Warszawie
przy udziale wykonawcy:
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w m. st. Warszawie
Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
oddala odwołanie;
kosztami postępowania obciąża odwołującego, i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
tytułem wpisu od odwołania;
zasądza od odwołującego na rzecz zamawiającego kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie:
trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą uzasadnione koszty strony
pon
iesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 580 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1710 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
……………………………………….
C
złonkowie:
……………………………………….
……………………………………….
Sygn. akt: KIO 3074/22
UZASADNIENIE
Miasto Stołeczne Warszawa z siedzibą w Warszawie (dalej: „zamawiający”)
prowadzi, na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1710 ze zm.) -
zwanej dalej „ustawa Pzp", postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego o wartości szacunkowej powyżej progów unijnych
pn.
Odbiór odpadów komunalnych z nieruchomości położonych w dzielnicach Bielany,
Żoliborz, Praga-Południe, Praga-Północ, Rembertów, Wawer, Wesoła, Ursynów i Wilanów
m.st. Warszawy
, numer postępowania ZP/GP/271/IV-59/22 (dalej „postępowanie” lub
„zamówienie”). Zamówienie zostało podzielone na zadania (nr 1, 5, 6 i 8).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 13 kwietnia 2022 r. w Suplemencie
do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej pod numerem: 2022/S 073-195721.
W dniu
21 listopada 2022 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia: PreZero Bałtycka Energia Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie,
Remondis Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej „odwołujący”), do Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej, zostało wniesione odwołanie wobec niezgodnej z przepisami ustawy Pzp
czynności zamawiającego podjętej w Zadaniu nr 8 (Część 4), polegającej na skierowaniu do
odwołującego kolejnego wezwania do wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp.
Odwołujący zarzucił, że czynność zamawiającego stanowi naruszenie następujących
przepisów ustawy Pzp:
1. art. 224 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 554 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 554 ust. 3 pkt 1 lit. b
ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp,
poprzez skierowanie do odwołującego
ponownego wezwania do z
łożenia wyjaśnień, w tym przedstawienia dowodów
na okoliczność wykazania realności i poprawności wyliczenia stawki (ceny) brutto za 1
km transportu 1 Mg odpadów w sytuacji, gdy wyżej wymieniona cena jednostkowa
zaoferowana pr
zez odwołującego jest ceną realną i rynkową, a nadto była badana przez
Krajową Izbę Odwoławczą w postępowaniu odwoławczym toczącym się pod sygnaturą
akt: KIO 2497/22, którego przedmiotem była ocena podstaw do wezwania odwołującego
do wyjaśnień ceny za odbiór 1 Mg odpadów, a także stawki (ceny) za 1 km transportu
1 Mg odpadów oraz ceny oferty, a postępowanie to zakończyło się uwzględnieniem
odwołania i nakazaniem przez Izbę unieważnienia czynności zamawiającego z dnia
13 września 2022 r., tj. wezwania do złożenia wyjaśnień w zakresie złożonej przez
odwołującego ceny oferty na realizację części 4 (zadanie 8). W takiej sytuacji,
kierowanie do odwołującego kolejnego wezwania do wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1
ustawy Pzp, którego zakres pokrywa się z zakresem unieważnionego wezwania do
wyjaśnień z dnia 13 września 2022 r., jest nie tylko bezzasadne, ale świadczy też o
pozornym w
ykonaniu przez zamawiającego wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia
10 października 2022 r. (sygn. akt: KIO 2497/22). Dodatkowo, skierowanie do
odwołującego wezwania (rodzącego domniemanie, iż zaoferowana przez niego istotna
część składowa ceny oferty jest rażąco niska i obligującego go do złożenia
wyczerpujących wyjaśnień w sytuacji, w której brak jest przesłanek do skierowania
takie
go wezwania) narusza dodatkowo zasadę proporcjonalności, uczciwej konkurencji i
równego traktowania wykonawców;
2. art. 224 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp, poprzez skierowanie
do odwołującego ponownego wezwania do złożenia wyjaśnień, w tym przedstawienia
dowodów na okoliczność wykazania realności i poprawności wyliczenia stawki (ceny)
brutto za 1 km trans
portu 1 Mg odpadów w sytuacji, gdy w rzeczywistości wątpliwości
zamawiającego nie wzbudziła cena zaoferowana przez odwołującego ani jej istotna
cześć składowa, a treść wyjaśnień ceny, jakie odwołujący złożył zamawiającemu na
skutek wadliwej czynności zamawiającego (unieważnionej w dniu 9 listopada 2022 r. na
skutek wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 10 października 2022 r., sygn. akt: KIO
2497/22), jaką było skierowanie do odwołującego w dniu 13 września 2022 r. wezwania
do wyjaśnień ceny i jej istotnych części składowych. W związku z tym, że wątpliwości
z
amawiającego wzbudziła de facto treść wyjaśnień odwołującego, a nie zaoferowana
przez niego cena lub jej is
totne części składowe, to tym samym nie są spełnione
przesłanki wezwania, jakie wynikają z przepisu art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, które
umożliwiają zamawiającemu wezwanie wykonawcy do wyjaśnień ceny lub jej istotnych
części składowych. W takich okolicznościach faktycznych, skierowanie do odwołującego
wezwania (rodzącego domniemanie, iż zaoferowana przez niego istotna część składowa
ceny oferty jest rażąco niska i obligującego go do złożenia wyczerpujących wyjaśnień
w sytuacji, w
której brak jest przesłanek do skierowania takiego wezwania) narusza
dodatkowo zasadę proporcjonalności, uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców;
3. art. 224 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp poprzez skierowanie
do o
dwołującego ponownego wezwania do złożenia wyjaśnień, w tym przedstawienia
dowodów na okoliczność wykazania realności i poprawności wyliczenia stawki (ceny)
brutto za 1 km transportu 1 Mg odpadów w sytuacji, gdy wezwanie to w rzeczywistości
nie stano
wi wezwania do wyjaśnienia istotnej części składowej oferty odwołującego,
a wezwanie do udzielenia dodatkowych wy
jaśnień ceny oferty, które odwołujący złożył
z
amawiającemu na skutek wadliwej czynności zamawiającego, którą zamawiający
unieważnił w dniu 9 listopada 2022 r. na skutek wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z
dnia 10 października 2022 r. (sygn. akt: KIO 2497/22). W takich okolicznościach
faktycznych, skierowanie do o
dwołującego wezwania (rodzącego domniemanie, iż
zaoferowana przez niego istotna część składowa ceny oferty jest rażąco niska i
obligującego go do złożenia wyczerpujących wyjaśnień w sytuacji, w której brak jest
przesłanek do skierowania takiego wezwania) narusza dodatkowo zasadę
proporcjonalności, uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Zarzucając powyższe, odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
zamawiającemu: unieważnienia czynności wezwania odwołującego do złożenia wyjaśnień
ceny w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp.
Uzasadniając swoje stanowisko odwołujący w pierwszej kolejności przywoływał
zapisy SWZ, istotne dla rozstrzygnięcia sprawy i opisywał przebieg prowadzonego
postępowania. Wskazywał między innymi, że w wyniku przeprowadzonej aukcji
elektronicznej, w zakresie Zadania nr 8, najkorzystniejszą cenowo ofertę złożył wykonawca
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w m. st. Warszawie Sp. z o.o. z siedzibą w
Warszawie
(dalej „MPO” lub „przystępujący”). Odwołujący zwracał uwagę, że wykonawca ten
wygrał aukcję pomimo tego, że zaoferował zamawiającemu świadczenie usługi za ceną
jednostkową 604,18 zł., a stawkę za transport określił na poziomie 0,14 zł. Z kolei
o
dwołujący, którego oferta zajęła w tzw. rankingu ofert drugie miejsce, zaoferował cenę
jednostkową za odbiór odpadów w wysokości 450,40 zł., a stawkę za transport określił na
poziomie 0,20
zł. MPO zaoferował więc najniższą stawkę za transport odpadów i zarazem
najwyższą za odbiór odpadów, która w tym postępowaniu wyniosła średnio 496,71 zł, co w
jego ocenie
wskazuje na manipulację kryteriami oceny ofert, w celu uzyskania korzystnej dla
siebie punktacji,
i co legło u podstaw pierwszego odwołania wniesionego przez
o
dwołującego w dniu 26 sierpnia 2022 r.
Odwołujący przypomniał, że w wyżej wymienionym postępowaniu domagał się
nakazania odrzucenia o
ferty MPO, jako złożonej w warunkach czynu nieuczciwej
konkurencji, a jednocześnie nieważnej, jako sprzecznej z zasadami współżycia społecznego.
Dodatkowo, postawił też zarzut zaniechania wezwania MPO do wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia istotnej części składowej oferty, tj. stawki za 1 km transportu
1 Mg odpadów, w sytuacji w której zaoferowana przez MPO stawka 0,14 zł. za transport, jest
niższa o co najmniej 30% od średniej arytmetycznej cen zaoferowanych w ramach tego
kryterium we
wszystkich ofertach niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1
pkt 1 i 10 ustawy Pzp.
Zamawiający w dniu 12 września 2022 r. uwzględnił wyżej wymienione odwołanie
w zakresie następujących zarzutów: (1) zaniechania wezwania MPO do wyjaśnień, w tym
złożenia dowodów w zakresie wyliczenia istotnej części składowej zaoferowanej ceny,
tj. stawki za 1 km transportu 1 Mg odpadów (stanowiącej jedno z kryteriów oceny ofert),
w sytuacji gdy cena ta jest niższa o co najmniej 30% od średniej arytmetycznej cen
zaoferowanych w ramach tego kryterium we wszystkich złożonych ofertach niepodlegających
odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10 ustawy Pzp; (2) zaniechania wezwania
MPO do wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia istotnej części składowej
zaoferowanej ceny, tj. stawki za 1 km transportu 1 M
g odpadów (stanowiącej jedno z
kryteriów oceny ofert), w sytuacji gdy cena ta wydaje się rażąco niska w stosunku do
przedmiotu zamówienia, co powinno wzbudzić wątpliwości zamawiającego co do możliwości
wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach
zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów.
Jednocześnie, co zaskoczyło odwołującego, zamawiający w dniu 13 września 2022
r.
, oprócz tego, że wezwanie takie skierował do MPO, wezwał także odwołującego,
powołując się na przepis art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, do złożenia wyjaśnień, w tym
przedstawienia dowodów na okoliczność wykazania realności i prawidłowości wyliczenia
ceny jego oferty.
W szczególności zażądał, aby przedstawione wyjaśnienia i dowody
potwierdziły, że zaoferowana cena brutto za 1 km transportu 1 Mg odpadów nie nosi
znamion ceny rażąco niskiej. W wyjaśnieniach prosił o przestawienie kalkulacji cenowej i
wskazanie wyjątkowo korzystnych warunków, które uzasadniają zaoferowany przez
odwołującego poziom cen.
Odwołujący zakwestionował czynność zamawiającego, zarzucając mu, że czynność
ta stanowiła naruszenie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp, gdyż
zamawiający skierował do niego takie wezwanie, przy jednoczesnym braku istnienia
przesłanek (lub co najmniej ich niewykazania) do skierowania wezwania w tym trybie,
w szczególności nie wykazał, czy i z jakich powodów cena oferty odwołującego wydaje się
z
amawiającemu rażąco niska lub budzi jego wątpliwości co do możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia, zgodnie z wymaganiami z wymaganiami określonymi w
dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów. W sytuacji gdy, jak
twierdził, obie ceny jednostkowe zaoferowane przez odwołującego są cenami rynkowymi,
niewiele niższymi od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert
niepodlegających odrzuceniu (poniżej 30%) skierowanie do odwołującego wezwania
rodzącego domniemanie, iż jego cena jest rażąco niska i obligujące go do złożenia
wyczerpujących wyjaśnień w sytuacji, w której brak jest ustawowych przesłanek do
skierowania takiego wezwania, a z
amawiający nie sprecyzował, z czego wynikają jego
wątpliwości i jakie okoliczności odwołujący jest zobowiązany wyjaśnić, narusza dodatkowo
zas
adę proporcjonalności, uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Odwołujący wskazywał w dalszej części, że przedmiotowe postępowanie było
rozpoznawane przez Izbę pod sygnaturą akt: KIO 2497/22, a w toku postępowania
odwoławczego Izba oceniała, czy zamawiający miał podstawy do wezwania odwołującego
do wyjaśnień zaoferowanej ceny za odbiór odpadów komunalnych oraz ceny (stawki) za 1
km transportu 1 Mg odpadów. Powyższe orzeczenie jego zdaniem jest istotne z tego
powodu, że w prowadzonym postępowaniu na cenę oferty wykonawcy składały się wyłącznie
dwa elementy: cena za odbiór i stawka za 1 km transportu 1 Mg odpadów, które
jednocześnie stanowiły kryteria oceny ofert w postępowaniu. Wyrokiem z dnia 10
października 2022 r., wydanym w sprawie KIO 2497/22, Izba uwzględniła odwołanie i
nakazała zamawiającemu m.in. unieważnienie czynności wezwania odwołującego do
złożenia wyjaśnień w zakresie ceny oferty na realizację części 4 (zadania 8). Powołany
wyrok Izby nie został zaskarżony do Sądu Zamówień Publicznych ani przez zamawiającego
ani przez MPO, która była uczestnikiem postępowania odwoławczego przystępującym po
stronie z
amawiającego. Co więcej, pismem z dnia 9 listopada 2022 r., zamawiający
skierował do odwołującego pismo, w którym informował o unieważnieniu czynności z 13
września 2022 r., polegającej na wezwaniu go do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny oferty.
Mimo to, w dniu 10 listopada 2022 r., o
dwołujący otrzymał od zamawiającego kolejne
wezwanie, oparte na tej samej podstawie prawnej co poprzednie,
i pokrywające się z
zakresem z poprzednim wezwaniem, które Izba nakazała unieważnić. Odpowiadając na
powyższe, odwołujący skierował do zamawiającego pismo, w którym zawnioskował o
unieważnienie czynności wezwania go do wyjaśnień ceny, jednak do dnia wysłania
niniejszego odwołania, wniosek odwołującego pozostawał bez odpowiedzi.
W
ocenie
o
dwołującego,
zaskarżona
niniejszym
odwołaniem
czynność
z
amawiającego z dnia 10 listopada 2022 r. jest wadliwa z następujących powodów: (1) brak
było podstaw do wezwania odwołującego do wyjaśnień ceny (stawki) za 1 km transportu 1
Mg odpadów, co potwierdziła także Izba w wyroku z dnia 10 października 2022 r. (sygn. akt:
KIO 2497/22). Ponowne wezwanie o
dwołującego do wyjaśnień ceny, pomimo formalnego
unieważnienia pierwotnego wezwania z dnia 13 września 2022 r., świadczy więc o pozornym
wykonaniu wyroku Izby z dnia 10 października 2022 r.; (2) wątpliwości zamawiającego nie
wzbudziła cena zaoferowana przez odwołującego, ani jej istotna cześć składowa, a treść
wyjaśnień, jakie odwołujący złożył zamawiającemu na skutek wadliwej czynności
z
amawiającego, a tym samym nie są spełnione przesłanki wezwania, jakie wynikają z
przepisu art. 224 ust. 1 ustawy
Pzp, które umożliwiają zamawiającemu wezwanie
wykonawcy do wyjaśnień ceny lub jej istotnych części składowych; (3) przedmiotowe
wezwanie w rzec
zywistości nie stanowi wezwania do wyjaśnienia istotnej części składowej
oferty o
dwołującego, a wezwanie do udzielenia dodatkowych wyjaśnień względem tych,
które odwołujący złożył zamawiającemu na skutek wadliwej czynności, którą zamawiający
unieważnił w dniu 9 listopada 2022 r. na skutek wyroku Krajowej Izby Odwoławczej.
Odwołujący przywoływał fragment wezwania z 10 listopada 2022 r., zarzucając
ma
nipulację i wybiórcze odczytywanie wyroku Izby z dnia 10 października 2022 r. po to, aby
usprawiedliwić swoją decyzję o skierowaniu do odwołującego kolejnego wezwania w trybie
art. 224 ust. 1 ustawy
Pzp, pomimo uprzedniej oceny tej kwestii przez Izbę. Zwracał uwagę,
że będąca przedmiotem odwołania w sprawie KIO 2497/22 czynność zamawiającego
obejmowała także wezwanie odwołującego do wyjaśnień w zakresie zaoferowanej ceny
brutto
za 1 km transportu 1 Mg odpadów. Odwołujący ponownie zaznaczył, że poprzez
sz
czególne ukształtowanie ceny w tym postępowaniu, na którą składały się dwa elementy
(cena za odbiór i stawka za transport) zamawiający, powołanym wezwaniem, wzywał de
facto do wyjaśnień istotnych części składowych ceny, choć w dużej mierze kładł nacisk na
składową ceny, jaką była stawka (cena) za transport.
Odwołujący nie zgadzał się także ze stanowiskiem, zaprezentowanym przez
zamawiającego w treści wezwania z 10 listopada 2022 r., zgodnie z którym wyrok KIO nie
przesądza o braku zasadności wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień w zakresie
istotnej części składowej zamówienia - ceny (stawki) za transport odpadów. Wskazywał, że
w powołanym wyroku Izba nie wskazała jednoznacznie, że podstawy do skierowania
wezwania co do tego składnika ceny zostały spełnione. Wręcz przeciwnie, uwzględniając
o
dwołanie, Izba podzieliła twierdzenia odwołującego, że brak było podstaw do kierowania
tak
iego wezwania w odniesieniu zarówno do ceny oferty, jak i jej elementów składowych.
W powołanym wyroku Izba nie badała podstaw do skierowania do odwołującego wezwania
do wyjaśnień ceny jako takiej, a dokonywała takiej oceny właśnie przez pryzmat dwóch
el
ementów składowych tej ceny, czyli ceny za odbiór i właśnie stawki za transport, odnosząc
się do kolejnych argumentów zamawiającego, jakie jego zdaniem miały świadczyć
o zasadności wezwania odwołującego do wyjaśnień ceny za odbiór i stawki za transport.
S
twierdzenie przez Izbę braku podstaw do wezwania do wyjaśnień ceny, było więc
konsekwencją uprzedniego stwierdzenia przez Izbę braku podstaw do żądania wyjaśnień w
zakresie
ceny za odbiór i stawki za transport.
Odwołujący, zwracał także uwagę, że nie tylko treść samego wezwania z dnia
13 września 2022 r., ale także przebieg postępowania odwoławczego w sprawie KIO
2497/22 pokaz
ują, że dokonana przez Izbę ocena zasadności wezwania odwołującego do
wyjaśnień ceny, dotyczyła nie tylko ceny oferty i ceny za odbiór, ale także stawki za
transport.
W pierwszej kolejności zwrócił uwagę na argumenty samego zamawiającego, jakie (jego
zdan
iem) przemawiać miały za słusznością wezwania w zakresie stawki (ceny) za 1 km
transportu 1 Mg odpadów, prezentując przykładowe cytaty z odpowiedzi zamawiającego
na odwołanie w sprawie KIO 2497/22, które jego zdaniem świadczyć miały o tym,
że przedmiotem oceny Izby w postępowaniu, które toczyło się pod sygnaturą akt: KIO
2497/22 była między innymi ocena podstaw do skierowania do odwołującego wezwania do
wyjaśnień ceny (stawki) za 1 km transportu 1 Mg odpadów. Potwierdziła to, jego zdaniem
Izba na stronie 11 uzasadnienia wyroku
. Odwołujący cytował dodatkowo fragmenty wyroku
KIO 2497/22 na stronach od 13 -
17 wskazując, że dokładna ich analiza prowadzić powinna
do wniosku,
że Izba, uwzględniając odwołanie i nakazując zamawiającemu unieważnienie
czynności z dnia 13 września 2022 r., nie znalazła podstaw do wezwania go do wyjaśnień w
trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp nie tylko w zakres
ie ceny za odbiór, ale także stawki za
transport oraz całej ceny ofertowej, o czym przesądziła ostatecznie na str. 19 uzasadnienia.
Wyrok Izby powinien być zatem odczytywany z uwzględnieniem całego przebiegu
postępowania odwoławczego, treści odwołania, twierdzeń zamawiającego i MPO i z
uwzględnieniem treści i zakresu pierwotnego wezwania do wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1
ustawy Pzp.
Zdaniem odwołującego, ocena prawna stanu faktycznego przedstawiona w wyroku
KIO 2497/22 pozostaje aktualna i
prawidłowa, nie istnieją przesłanki pozwalające na
wezwanie go
do wyjaśnienia ceny oferty w żadnym zakresie, a więc także nie w zakresie
transportu odpadów. Wobec tego, budzi zdumienie zachowanie zamawiającego, który
chociaż nie kwestionował wyroku Izby, unieważnił pierwotną czynność wezwania, a z drugiej
strony kieruje kolejne wezwanie, oparte o przepis art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, wbrew
w
yrokowi Izby. Takie wykonywanie wyroku Izby należy uznać za pozorne, ponieważ
z
amawiający ma nie tylko formalnie unieważnić określone czynności, ale zapoznać się z
argumentacją wynikającą z uzasadnienia wyroku i oceną Izby w zakresie stanu faktycznego
(tu:
istnienia okoliczności będących podstawą do skierowania do odwołującego wezwania w
trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp) i
ją zaakceptować. Izba w wyroku z dnia 10 października
2022 r. przesądziła, że nie było podstaw do wezwania odwołującego do wyjaśnień w trybie
art. 224 ust. 1 ustawy Pzp.
Odwołujący przypomniał także, że stosownie do treści art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp, Izba może uwzględnić odwołanie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie
przepisów Pzp, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o
udzielenie zamówienia. Gdyby Izba uznała, że wezwanie do wyjaśnień z dnia 13 września
2022 r. było zasadne, to oddaliłaby odwołanie. Tymczasem na stronie 19 uzasadnienia
wyroku,
Izba wyraźnie stwierdza, że brak było podstaw do wezwania odwołującego do
wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp w zakresie wszystkich trzech elementów (ceny
ofert, ceny za odbiór i stawki za transport), a naruszenie przepisów ustawy Pzp przez
z
amawiającego mogło mieć istotny wpływ na wynik postępowania. Skoro Izba uwzględniła
odwołanie i, kierując się przepisem art. 554 ust. 3 pkt 1 lit. b ustawy Pzp, nakazała
z
amawiającemu unieważnienie czynności wezwania odwołującego do złożenia wyjaśnień w
zakresie ceny oferty, to należy to odnosić do całej treści wezwania, jakie uznane zostało
przez Izbę za wadliwe.
Odwołujący stwierdził, że ma oczywiście na uwadze fakt, że w dniu 9 listopada 2022
r. z
amawiający skierował do odwołującego pismo, w którym informuje o unieważnieniu
czynności wezwania z dnia 13 września 2022 r., jednak czynność tą należy uznać za
pozorną, w świetle dalszych czynności zamawiającego i skierowania do odwołującego
kolejnego wezwania w tym samym trybie, o częściowo pokrywającym się zakresie (dotyczy
jednego
z elementów, objętego pierwotnym wezwaniem). Zachowanie zamawiającego
stanowi nadużycie prawa z jego strony i świadczy o naruszeniu zasady równego traktowania
wykonawców w postępowaniu i uczciwej konkurencji, a także zasady proporcjonalności,
kiedy z
amawiający usilnie weryfikuje cenę zaoferowaną akurat przez odwołującego, w
sytuacji gdy Izba wypowiedziała się już w tym zakresie. Podobnych działań zamawiający nie
podejmuje już np. względem oferty wykonawcy BYŚ, który zaoferował stawkę za transport w
ramach tej części zamówienia na poziomie 0,24 zł. za 1 km.
Odwołujący wskazywał, że konsekwentnie utrzymuje, że zaoferowana przez niego
cena oferty, w tym także stawka (cena) za 1 km transportu 1 Mg odpadów, jest ceną realną,
rynkową i pozwala na pokrycie kosztów wykonania zamówienia i osiągnięcie zysku. Zwracał
przy tym uwagę, że jego sytuacja znacząco różni się od sytuacji wykonawcy MPO, który
w toku aukcji elektronicznej zaoferował zamawiającemu stawkę za 1 km transportu 1 Mg
odpadów na poziomie 0,14 zł. co oznacza, że cena ta jest niższa o 44,88% od średniej
arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert w postępowaniu. Choć różnica pomiędzy ceną
zaoferowaną przez odwołującego i MPO wynosi 0,06 zł., to jednak należy mieć na uwadze,
że w tym przypadku różnica taka oznacza, że cena, jaką zaoferował MPO, jest o 30% niższa
od ceny, jaką zaoferował odwołujący. Ponadto, zamawiający uwzględnił w tym zakresie
odwołanie odwołującego, a zatem zgodził się z argumentacją w nim zawartą.
Odwołujący zwrócił przy tym uwagę, że oferta złożona przez niego na realizację
innych zadań objętych niniejszym postępowaniem, w tym wskazane tam stawki za transport,
nie mają żadnego znaczenia z punktu widzenia realności ceny zaoferowanej w ramach
Zadania nr 8, którego dotyczy niniejsze odwołanie. Decyzją biznesową odwołującego było,
na jakie zadania składa ofertę i za jaką cenę. Odwoływanie się do cen zaoferowanych w
ramach innych zadań (w których odwołujący nie był dotychczasowym wykonawcą i w ramach
których, po aukcji, zajął odległe miejsca w tzw. rankingu ofert) nie ma żadnego znaczenia z
punktu widzenia cen i stawek zaoferowanych dla Zadania nr 8,
na którym usługę odwołujący
obecnie świadczy i którą chciałby kontynuować - był to priorytet odwołującego. Inaczej
bowiem kalkulowana jest w takiej sytua
cji cena, choćby w związku z możliwością bardziej
precyzyjnego oszacowania ryzyk kontraktowych, co jest znacznie prostsze w przypadku
Z
adania, na którym wykonawca realizuje usługę, co jest faktem notoryjnym.
Niezależnie od wcześniejszych argumentów, odwołujący zwrócił także uwagę na to,
w jaki sposób zamawiający uzasadnił konieczność wezwania go do kolejnych wyjaśnień
w trybie art. 224 ust. 1 ustawy
Pzp. Co prawda na wstępie zamawiający wskazał
(przywołując za przepisem), że wskazana przez odwołującego stawka (cena) brutto za 1 km
transportu 1 Mg odpad
ów, stanowiąca istotną część składową ceny oferty, wydaje się rażąco
niska
w stosunku do przedmiotu zamówienia, a przez to budzi istotne wątpliwości co do jej
realności oraz możliwości wykonania przedmiotu zamówienie w zakresie transportu
odpadów na odległość powyższej 40 km od granicy Zadania, jednak w rzeczywistości
wątpliwości zamawiającego wzbudziła nie sama cena (stawka), a treść wyjaśnień ceny, jakie
o
dwołujący złożył w dniu 26 września 2022 r. W ocenie odwołującego, szczegółowa analiza
wezwania z
dnia 10 listopada 2022 r. nie budzi wątpliwości co do tego, że to nie stawka za
transport wzbudziła wątpliwości zamawiającego, a przyjęte przez niego w wyjaśnieniach
założenia metodologiczne. Wątpliwości zamawiającego wzbudziły bowiem założenia co do
przyj
ętego w kalkulacji tonażu odpadów na jeden transport, średnie spalanie pojazdów,
wynagrodzenie kierowcy transportującego odpady, niższe od wynagrodzenia kierowcy
odbierającego odpady, cena paliwa, ogólna metodologia. Abstrahując już od kwestii, że
dowody
załączone do wyjaśnień z dnia 26 września 2022 r. obrazowały realność
zaoferowanej przez o
dwołującego stawki za transport, to w kontekście przedmiotowego
odwołania wskazał, że po pierwsze wyjaśnienia te w ogóle nie powinno być przedmiotem
analizy zamawia
jącego, a po drugie, uzasadnienie treści wezwania potwierdza, że nie
została spełniona przesłanka wezwania w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, która mówi, że to
cena lub jej istotne części składowe mają wydawać się rażąco niskie lub budzić wątpliwości
zam
awiającego, a nie treść pisma wykonawcy i wskazane w nim założenia metodologiczne.
Odwołujący podkreślił także, że wyjaśnienia i dowody zostały przez niego
przedłożone zamawiającemu w następstwie czynności wezwania do wyjaśnień ceny, którą
Izba, wyrokie
m z dnia 10 października 2022 r., uznała za czynność bezpodstawną i nakazała
jej unieważnienie. Co więcej, wątpliwości zamawiającego miała także uzasadniać treść
pisma innego wykonawcy, które to pismo zamawiający otrzymał w dniu 4 listopada 2022 r. i
które stanowi (jak należy wnioskować z treści wezwania) polemikę z wyjaśnieniami
złożonymi przez odwołującego w następstwie wadliwej i bezpodstawnej czynności
z
amawiającego. W związku z wyżej wymienionym wyrokiem Izby, złożone przez
o
dwołującego wyjaśnienia, w ogóle nie powinny być przedmiotem analizy zamawiającego,
bowiem są bezpośrednio związane z wadliwą czynnością i powinny być traktowane tak,
jakby
w ogóle nie znajdowały się w dokumentacji postępowania. Tymczasem to właśnie treść
tych wyja
śnień stanowiła rzeczywisty powód, dla którego do odwołującego skierowano
kolejne wezwanie. Zdaniem o
dwołującego, unieważnienie przez zamawiającego czynności
pierwotnego wezwania
do wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp wywołuje skutki nie
tylko w odniesieniu
do samego wezwania, ale także dokumentów, jakie zostały złożone w
jego następstwie. Bez wpływu na ocenę w tym zakresie jest zdanie zawarte w uzasadnieniu
przywołanego wyroku, w którym Izba stwierdziła, że: Przepis art. 554 ust. 3 Pzp nie
upow
ażnia Izby do nakazania zamawiającemu nie brania pod uwagę złożonych wyjaśnień,
wobec czego takie żądanie odwołującego nie mogło zostać uwzględnione. Izba wyraźnie
bowiem wskazała, że wniosek nie mógł być uwzględniony ze względów formalnych,
ponieważ przepis art. 554 ust. 3 ustawy Pzp wskazuje jasno, że Izba (uwzględniając
odwołanie) może nakazać wykonanie lub powtórzenie czynności zamawiającego, albo
nakazać unieważnienie czynności zamawiającego, albo nakazać zmianę projektowanego
postanowienia umowy albo
jego usunięcie, jeżeli jest niezgodne z przepisami ustawy Pzp.
Izba nie orzekła jednak, że zgłoszone przez odwołującego żądanie było niezasadne, ale
wyłącznie ze względów formalnych - żądanie zawarte w odwołaniu nie mogło być
uwzględnione.
Podsumowując, odwołujący stwierdził, że opisywane w odwołaniu okoliczności,
w jakich doszło do wezwania go do kolejnych wyjaśnień ceny, świadczą o tym, że
zaskarżona czynność zamawiającego jest wadliwa i godzi w przepis art. 224 ust. 1 ustawy
Pzp. Ponadto cały przebieg postępowania odwoławczego, gdzie zamawiający kolejny raz
podejmuje względem odwołującego czynność, którą Izba już raz uznała za wadliwą,
wskazuje
na intencjonalne działanie nakierowane wprost przeciwko odwołującemu,
zwłaszcza mając na uwadze skutki, jakie ustawa Pzp wiąże z nieudzieleniem
wyczerpujących wyjaśnień ceny.
Mając na uwadze powyższe, w jego ocenie, zachowanie zamawiającego uznać też
należy za naruszające art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp, zwłaszcza w świetle wyroku Izby z dnia
10 października 2022 r. i przesądzonych w nim kwestii, a także zachowania zamawiającego
względem innych wykonawców, którzy (według najlepszej wiedzy odwołującego)
do podobnych wyjaśnień wzywani nie byli (poza MPO, którego sytuacja jest diametralnie
inna). Na ocenę zachowania zamawiającego wpływać powinien także fakt, że zamawiający
(choć skierował do odwołującego pismo o bardzo doniosłych skutkach), nie udostępnił
o
dwołującemu pisma wykonawcy z 4 listopada 2022 r., z którym odwołujący de facto
powinien polemizować w wyjaśnieniach ceny, które musiał złożyć i nawet protokół
p
ostępowania został odwołującemu udostępniony dopiero w dniu 18 listopada 2022 r., w
godzinach popołudniowych, kiedy wyjaśnienia ceny zostały już (wyłącznie z daleko
posuniętej ostrożności) zamawiającemu złożone.
Mając na uwadze powyższą argumentację, odwołujący wnosił jak w petitum
odwołania.
Zamawiający poinformował wykonawców, zgodnie z art. 185 ust. 1 ustawy Pzp,
o wniesieniu odwołania, wzywając uczestników postępowania do złożenia przystąpienia.
Swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego zgłosił
wykonawca:
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w m. st. Warszawie Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie.
Zamawiający, działając w oparciu o art. 521 ust. 1 ustawy Pzp, złożył do akt sprawy
odpowiedź na odwołanie (pismo z 1 grudnia 2022 r.) wnosząc o jego oddalenie w całości
jako niezasadnego.
Przystępujący zaprezentował swoje stanowisko w sprawie w piśmie procesowym,
złożonym na posiedzeniu w dniu 1 grudnia 2022 r. Jednocześnie wniósł o przeprowadzenie
dowodów z dokumentów załączonych do niego, na okoliczności w nim wskazane.
Krajowa Izba Odwoławcza, po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, na podstawie zebranego materiału dowodowego, po zapoznaniu
się z dokumentacją postępowania o udzielenie zamówienia publicznego przekazaną
przez z
amawiającego w wersji elektronicznej, po zapoznaniu się z treścią odwołania,
odpowiedzią zamawiającego na nie, stanowiskiem zawartym w piśmie procesowym
złożonym przez przystępującego, a także po wysłuchaniu oświadczeń, jak też
stanowisk stron i uczestnika
postępowania, złożonych ustnie do protokołu w toku
rozprawy ustaliła i zważyła, co następuje
Izba
ustaliła, że nie zaszła żadna z przesłanek, o których stanowi art. 528 ustawy
Pzp, s
kutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba dokonała badania spełnienia przez odwołującego przesłanek określonych w art.
505 ustawy Pzp, to jest kwestii posiadania przez niego legitymacji do wniesienia odwołania
uznając, że interes odwołującego we wniesieniu odwołania przejawia się w następujący
sposób.
Odwołujący złożył ofertę w postępowaniu i ubiega się o przedmiotowe zamówienie
w zakresie części 4. Skierowane do niego ponowne wezwanie do wyjaśnień ceny jest w jego
ocenie
bezpodstawne, a kreuje domniemanie, że zaoferowana przez niego cena jest ceną
rażąco niską. W sytuacji zatem, gdy wezwanie adresowane do odwołującego jest w jego
ocenie
bezzasadne, mając na uwadze doniosłe sankcje, jakie związane są z nieudzieleniem
wyjaśnień ceny bądź nieudzieleniem ich w sposób, który będzie satysfakcjonował
z
amawiającego, interes odwołującego we wniesieniu niniejszego odwołania przejawia się
w tym, aby czynność, która jest w jego ocenie niezgodna z przepisami ustawy Pzp - została
przez
Izbę uchylona. Gdyby wyjaśnienia odwołującego uznane zostały za niewystarczające
i złożona przez niego oferta odrzucona, odwołujący zostałby bezpodstawnie pozbawiony
możliwości realizacji przedmiotowego zamówienia, pomimo tego, że zaoferowana cena (i jej
elementy składowe) są realne i rynkowe, a złożona oferta powinna być uznana
za najkorzystniejszą w postępowaniu. Szkoda, jaką może ponieść odwołujący w wyniku
zaskarżonych czynności zamawiającego, odpowiada więc co najmniej zyskowi, jaki
uzyskałby realizując zamówienie.
Izba dokonała ustaleń faktycznych w oparciu o dokumentację postępowania
o udzielenie zamówienia, przekazaną przez zamawiającego. Ponadto Izba, z urzędu,
dopuściła jako dowód w sprawie akta postępowań odwoławczych o sygn. akt: KIO 2224/22
i KIO 2497/22, które to stały się podstawą poczynionych przez Izbę ustaleń.
Izba dopuściła i przeprowadziła dowody z dokumentów złożonych przez uczestnika
postępowania, innych niż stanowiące element dokumentacji postępowania o udzielenie
zamówienia, załączonych do pisma procesowego.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego
przedmiotem jest odbiór odpadów komunalnych z nieruchomości położonych w dzielnicach
Bielany,
Żoliborz, Praga-Południe, Praga-Północ, Rembertów, Wawer, Wesoła, Ursynów
i Wilanów m.st. Warszawy. Postępowanie zostało podzielone na części, niniejsze odwołanie
dotyczy Zadania nr 8 (Część 4) - świadczenie usług w dzielnicach: Ursynów i Wilanów.
Zgodnie z zapisami pkt 25
specyfikacji warunków zamówienia (dalej „SWZ”), w celu
wyboru najkorzystniejszej oferty, z
amawiający przyjął następujące kryteria oceny ofert,
przypisując im odpowiednio wagi procentowe: (1) Cena brutto - 30%; (2) Stawka za 1 km
transportu 1
Mg odpadów - 30%; (3) Kryterium środowiskowe - 20%; (4) Kryterium
technologiczne - 20%. W pkt 26.1. i 26.2. SWZ z
amawiający doprecyzował zasady
przyznawania punktów w ramach poszczególnych kryteriów, w tym także w ramach kryteriów
cenowych. I tak, w
myśl pkt 26.1.1. SWZ: W danym kryterium oceny ofert zamawiający
przyznawać będzie punkty wykonawcom za zaoferowaną w Formularzu Oferty cenę brutto
za odbiór 1 Mg odpadów komunalnych dla odległości do 40 km od granicy Zadań do
instalacji
lub stacji przeładunkowych, o których mowa w § 38 OPZ, liczonej w linii prostej (C).
Ocena ofert dokonywana będzie według następującego wzoru: Pc = najniższa cena ofertowa
brutto/ cena oferty badanej brutto x 30. Z kolei w pkt 26.2.1. SWZ
zamawiający wskazał: W
danym kryterium oceny ofert z
amawiający przyznawać będzie punkty wykonawcom za
zaoferowaną w Formularzu Oferty stawkę za 1 km transportu 1 Mg odpadów komunalnych,
dla odległości powyżej 40 km od granicy Zadania do instalacji lub stacji przeładunkowych, o
których mowa w § 38 OPZ, liczonej w linii prostej (S). Ocena ofert dokonywana będzie
według następującego wzoru: Pst = najniższa cena ofertowa brutto/ ocena oferty badanej
brutto x 30.
W
odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu, w wyznaczonym przez zamawiającego
terminie
swoje oferty złożyło pięciu wykonawców, w tym odwołujący i przystępujący.
Dalej Izba ustaliła, że 22 czerwca 2022 r. przeprowadzona została aukcja
elektroniczna. Zgodnie z regułami zawartymi w pkt 27.5 SWZ wykonawcy mogli licytować
ceny,
w ramach obu pozacenowych kryteriów oceny ofert. Zamawiający w dokumentach
zamówienia przewidział, że: Wykonawca w toku aukcji elektronicznej może licytować
parametry następujących kryteriów oceny ofert: „Cena brutto” oraz „Stawka za 1km
transportu 1Mg od
padów”, przy czym:
a)
dla kryterium „Cena brutto” wartością wyjściową w aukcji elektronicznej dla każdego
wykonawcy jest zaproponowana przez danego w
ykonawcę w złożonej ofercie cena
jednostkowa brutto za odbiór 1 Mg odpadów komunalnych dla odległości do 40 km
od granicy Zadań do instalacji lub stacji przeładunkowych, o których mowa w § 38 OPZ,
liczonej w linii prostej (C).
Wykonawca w toku aukcji może podawać cenę jednostkową
brutto za odbiór 1 Mg odpadów komunalnych dla odległości do 40 km od granicy Zadań
do instalacji lub stacji przeładunkowych, o których mowa w § 38 OPZ, liczonej w linii
prostej (C), przy czym każda kolejna podawana cena jednostkowa musi być
korzystniejsza od poprzedniej o co najmniej wysokość postąpienia, tj.: odbiór 1 Mg
odpadów komunalnych dla odległości do 40 km od granicy Zadań do instalacji lub stacji
przeładunkowych, o których mowa w § 38 OPZ, liczonej w linii prostej (C); wysokość
postąpienia - 1 zł. Sposób obliczania ceny oferty i przyznawania punktów w kryterium
„Cena brutto” będzie odbywał się automatycznie na zasadach określonych w pkt 26.1.
SWZ.
b)
dla kryterium „Stawka za 1km transportu 1 Mg odpadów” wartością wyjściową w aukcji
elektronicznej dla każdego wykonawcy jest zaproponowana przez danego wykonawcę
w złożonej ofercie cena jednostkowa brutto jako stawkę za 1 km transportu 1 Mg
odpadów komunalnych, dla odległości powyżej 40 km od granicy Zadania do instalacji
lub stacji przeładunkowych, o których mowa w § 38 OPZ, liczonej w linii prostej (S).
Wykonawca
w toku aukcji może podawać cenę jednostkową brutto jako stawkę za 1 km
transportu odpadów komunalnych, dla odległości powyżej 40 km od granicy Zadania do
instalacji lub stacji przeładunkowych, o których mowa w § 38 OPZ, liczonej w linii prostej
(S), przy czym każda kolejna podawana cena jednostkowa musi być korzystniejsza od
poprzedniej o co najmniej wysokość postąpienia, tj.: stawka 1 km transportu 1 Mg
odpadów komunalnych, dla odległości powyżej 40 km od granicy Zadania do instalacji
lub stacji przeładunkowych, o których mowa w § 38 OPZ, liczonej w linii prostej (S);
wysokość postąpienia - 0,02 zł. Sposób obliczania ceny oferty i przyznawania punktów w
kryterium „Stawka za 1 km transportu 1 Mg odpadów” będzie odbywał się automatycznie
na zasadach określonych w pkt 26.2. SWZ.
c)
Zaoferowane wartości dla kryteriów: „Kryterium środowiskowe” oraz „Kryterium
technologiczne” są wartościami stałymi i nie podlegają zmianie w toku aukcji
elektronicznej. Punkty przyznane ofercie za te kryteria,
na etapie oceny ofert składanych
w systemie,
będą automatycznie dodawane do punktów przyznanych kryteriom
licytowanym w toku aukcji elektronicznej.
Izba ustaliła, że w toku aukcji elektronicznej odwołujący zaoferował ostatecznie
następujące ceny: cena jednostkowa - 450,40 zł.; stawka za 1 km transportu 1 Mg odpadów
0,20 zł. Z kolei wykonawca MPO zaproponował za realizację tego zadania: cenę
jednostkową - 604,18 zł.; stawkę za 1 km transportu 1 Mg odpadów - 0,14 zł.
Aukcję elektroniczną (dotyczącą Zadania nr 8) wygrał wykonawca MPO, z kolei oferta
odwołującego zajęła w tzw. rankingu ofert drugie miejsce.
Odwołujący nie zgodził się z powyższą decyzją zamawiającego, w wyniku czego w
dniu 26 sierpnia 2022 r. złożył odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej, domagając się
nakazania odrzucenia oferty MP
O, jako złożonej w warunkach czynu nieuczciwej
konkurencji,
a jednocześnie nieważnej, jako sprzecznej z zasadami współżycia społecznego.
Dodatkowo, postawił też w odwołaniu zarzut zaniechania wezwania MPO do wyjaśnień, w
tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia istotnej części składowej oferty, tj. stawki za 1
km transportu 1 Mg odpadów, w sytuacji w której zaoferowana przez MPO stawka 0,14 zł. za
transport, jest niższa o co najmniej 30% od średniej arytmetycznej cen zaoferowanych w
ramach tego kryterium,
we wszystkich ofertach niepodlegających odrzuceniu na podstawie
art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10 ustawy Pzp.
Izba ustaliła, że postępowanie odwoławcze w tej sprawie toczyło się pod sygn. akt
KIO 2224/22 i zostało umorzone postanowieniem z dnia 15 września 2022 r., w oparciu o
przepis
art. 568 pkt 2 ustawy Pzp. Izba wzięła pod uwagę, że zamawiający uwzględnił wyżej
wymienione odwołanie w zakresie zarzutów zaniechania wezwania MPO do wyjaśnień, w
tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia istotnej części składowej zaoferowanej ceny,
tj. stawki za 1 km transportu 1 Mg odpadów (stanowiącej jedno z kryteriów oceny ofert),
w sytuacji gdy cena ta jest niższa o co najmniej 30% od średniej arytmetycznej cen
zaoferowanych w ramach tego kryterium we wszystkich złożonych ofertach niepodlegających
odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10 ustawy Pzp oraz zaniechania wezwania
MPO do wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia istotnej części składowej
zaoferowanej ceny, tj. stawki za 1 km transportu 1
Mg odpadów (stanowiącej jedno z
kryteriów oceny ofert), w sytuacji gdy cena ta wydaje się rażąco niska w stosunku do
przedmiotu zamówienia, co powinno wzbudzić wątpliwości zamawiającego co do możliwości
wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach
zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, i podjął czynności w tym
po
stępowaniu. W dniu 12 września 2022 r. zamawiający poinformował wykonawców o
unieważnieniu czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, a następnie wezwał do złożenia
wyjaśnień w zakresie wyliczenia zaoferowanych cen.
Zamawiający pismem z 13 września 2022 r. wezwał do złożenia wyjaśnień
przystępującego i odwołującego, kierując do nich wezwanie w trybie art. 224 ust. 1 ustawy
Pzp
. Zażądał złożenia wyjaśnień, w tym przedstawienia dowodów na okoliczność wykazania
realności i prawidłowości wyliczenia ceny oferty.
Odwołujący zakwestionował tą czynność zamawiającego, zarzucając mu naruszenie
art. 224 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp, poprzez skierowanie
do o
dwołującego wezwania do złożenia wyjaśnień ceny oferty, przy braku istnienia
przesłanek (lub co najmniej ich niewykazania) do skierowania wezwania w tym trybie, w
szczególności niewykazanie, czy i z jakich powodów cena oferty odwołującego wydaje się
z
amawiającemu rażąco niska lub budzi jego wątpliwości co do możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia, zgodnie z wymaganiami z wymaganiami określonymi w
dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów. W sytuacji, gdy obie
ceny jednostkowe zaoferowane przez o
dwołującego, są cenami rynkowymi, niewiele
niższymi od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert niepodlegających
odrzuceniu (poniżej 30%) skierowanie takiego wezwania rodzącego domniemanie, iż jego
cena jest r
ażąco niska i obligujące go do złożenia wyczerpujących wyjaśnień w sytuacji, w
której brak jest ustawowych przesłanek do skierowania takiego wezwania, a zamawiający nie
sprecyzował, z czego wynikają jego wątpliwości i jakie okoliczności odwołujący jest
zob
owiązany wyjaśnić, narusza dodatkowo zasadę proporcjonalności, uczciwej konkurencji i
równego traktowania wykonawców.
Przedmiotowe postępowanie było rozpoznawane przez Izbę pod sygnaturą akt KIO
zaś wyrokiem z dnia 10 października 2022 r. Izba uwzględniła odwołanie i nakazała
z
amawiającemu unieważnienie czynności wezwania odwołującego do złożenia wyjaśnień
w zakresie ceny oferty na realizację części 4 (zadania 8). Odwołujący w dniu 26 września
2022 r. złożył wyjaśnienia oraz załączył dowody, mające potwierdzać, że zaoferowana przez
niego w postępowaniu cena nie jest rażąco niska.
Następnie zamawiający, pismem z 9 listopada 2022 r., poinformował odwołującego,
iż celem wykonania wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 10 października 2022 r. o
sygn. akt: KIO 2497/22, z
amawiający unieważnia czynność z 13 września 2022 r.,
polegającą na wezwaniu odwołującego do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny oferty na
realizację części 4 (zadania 8).
Jednocześnie zamawiający, w dniu 10 listopada 2022 r., skierował do odwołującego
kolejne wezwanie,
w oparciu o podstawę prawną art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, do złożenia
wyjaśnień, w tym przedstawienia dowodów na okoliczność wykazania realności
i prawidłowości wyliczenia stawki (ceny) brutto za 1km transportu 1 Mg odpadów stanowiącej
istotną część składową ceny oferty w niniejszym postępowaniu w części 4 (Zadaniu 8).
W ramach wyjaśnień poprosił o przedstawienie szczegółowej kalkulacji cenowej w zakresie
stawki (ceny) brutto za 1 km transportu 1 Mg odpadów, szczegółowe uzasadnienie założeń
przyjętych w kalkulacji i podanych tam wartości, w tym przedstawienie stosownych dowodów
na ich poparcie, jak również odniesienie się do wszystkich pytań i wątpliwości opisanych
w piśmie. W swoim wezwaniu wskazał, że przedmiotowemu wezwaniu wykonawcy do
złożenia wyjaśnień poziomu ceny za transport odpadów, jako istotnej części składowej ceny,
nie sprzeciwia się wyrok KIO z dnia 10 października 2022 r. sygn. akt KIO 2497/22. Jak
jednoznacznie wynika z jego uzasadnienia (str. 9) p
rzedmiotem oceny KIO była czynność
z
amawiającego polegająca na wezwaniu wykonawcy do złożenia wyjaśnień cen oferty
za realizację części 4 (Zadania 8) zamówienia, w tym cen za odbiór odpadów.
Odwołujący nie zgodził się z taką interpretacją, w konsekwencji w dniu 21 listopada
2022 r. złożył odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, stanowiska stron
oraz zakres zarzutów podnoszonych w odwołaniu Izba uznała, że odwołanie nie zasługiwało
na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności, z uwagi na treść zarzutów sformułowanych przez
odwołującego, który wskazywał na naruszenie przepisu art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, poprzez
skierowanie do
odwołującego ponownego wezwania do złożenia wyjaśnień, w tym
przedstawienia dowodów na okoliczność wykazania realności i poprawności wyliczenia
stawki (ceny) brutto za 1 km transportu 1 Mg odpadów, w sytuacji gdy taka sama czynność
zamawiającego, była już wcześniej badana przez Krajową Izbę Odwoławczą w
postępowaniu odwoławczym, toczącym się pod sygnaturą akt: KIO 2497/22, a co więcej
czynność ta została przez Izbę unieważniona, co zdaniem odwołującego miało świadczyć
jedynie o pozornym wykonaniu ww. wyroku, należy odnieść się do kwestii, co było
przedmiotem rozpoznania Izby w wyroku z dnia 10 października 2022 r. (sygn. akt: KIO
a także jakie wnioski płyną z treści uzasadnienia orzeczenia, w końcu też jaki
wpływ miało przedmiotowe orzeczenie na dalsze czynności zamawiającego, podejmowane w
tym postępowaniu.
Kluczowe w ocenie Izby jest to, że wbrew twierdzeniom odwołującego, analiza
wyroku KIO 2497/22
prowadzić może jedynie do wniosku, że Izba, uwzględniając odwołanie
odwołującego i nakazując unieważnienie czynności wezwania do wyjaśnień z dnia 13
września 2022 r., wypowiedziała się w zakresie podstaw do wezwania odwołującego do
wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp w odniesieniu do ceny oferty, a nie jej
poszczególnych elementów składowych. Tego też dotyczyła zarówno treść złożonego
odwołania, tak też bowiem sformułowane zostało poprzednie wezwanie do wyjaśnień z 13
września 2022 r. Nie ulega wprawdzie wątpliwości, że swoim zakresem obejmowało ono
cenę oferty, na którą składają się zarówno cena za odbiór 1 Mg odpadów, jak też stawka za
transport odpadów, jednakże nie sposób nie dostrzec, że Izba w omawianej sprawie
wypowiedziała się w kwestii zasadności wezwania, które dotyczyło ceny oferty, a nie jej
istotnych
części składowych. Przedmiot sporu został w sposób jednoznaczny zdefiniowany
przez Izbę na stronie 9 uzasadnienia, gdzie stwierdzono, że: „Kwestią sporną w niniejszej
sprawie było to, czy zaistniały przesłanki wezwania odwołującego do wyjaśnień w trybie art.
224 ust. 1 Pzp, a w konsekwencji, czy dokonana w dniu 13
września 2022 r. czynność
wezwania odwołującego do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny oferty na realizację części 4
(zadania 8) na podstawie tego przepisu była zgodna z prawem.”
W ocenie składu orzekającego w niniejszej sprawie, nie budzi zatem wątpliwości,
że w sprawie KIO 2947/22, z uwagi na zakres podnoszonych zarzutów (dotyczących treści
wezwania z 13 września 2022 r., obejmującego cenę oferty), zakreślony przez Izbę
jednoznacznie przedmiot sporu
dotyczył zasadności wezwania odwołującego do wyjaśnień
szeroko rozumianej ceny oferty. Chociaż Izba odnosiła się w treści orzeczenia do
argumentacji z
amawiającego, dotyczącej zasadności wezwania do wyjaśnień w zakresie
ceny za transport 1
Mg odpadów, nie przesądziła jednak, że wezwanie odwołującego do
wyjaśnień w odniesieniu do istotnych części składowych ceny, stanowiłoby naruszenie
przepisów ustawy Pzp.
Uwzględniając odwołanie przesądziła jedynie, że nie było uzasadnione wezwanie
do wyjaśnień w tak szerokim zakresie, jak to sprecyzował zamawiający, szczególnie mając
na uwadze
konieczność zachowania zasady równego traktowania i uczciwej konkurencji.
W tym miejscu
koniecznym jest przywołanie fragmentu orzeczenia, w którym na str. 20 Izba
wskazała, iż: „Mając na uwadze treść art. 554 ust. 3 Pzp Izba nie była uprawniona
do nakazania unieważnienia ww. czynności w części, wobec czego bezprzedmiotowe było
rozważanie, czy w węższym zakresie, niż określony w Wezwaniu, zaistniały przesłanki
do żądania od odwołującego wyjaśnień i złożenia dowodów na podstawie art. 224 ust. 1
Pzp”. Z tego fragmentu uzasadnienia wynika zatem jednoznacznie, iż poza zakresem oceny
Izby przy wydawaniu wyroku było to, czy istniały przesłanki do wezwania odwołującego w
zakresie
odnoszącym się wyłącznie do istotnej składowej ceny, jaką jest cena za transport 1
Mg odpadów.
Niezasadne są zatem zarzuty odwołującego w tej części, w jakiej wskazuje na
pozorne wykonanie wyroku KIO
, który miał jakoby przesądzać, że wezwanie do wyjaśnień
w przedmiocie
wszystkich elementów składających się na cenę oferty, w niniejszym
postępowaniu nie jest zasadne. Ponownie należy wskazać, że Izba w wyroku rozstrzygnęła
zasadność żądania wyjaśnień w zakresie całej ceny oferty, a nie jej istotnej części składowej.
Twierdzenia odwołującego nie znajdują zatem oparcia ani w okolicznościach faktycznych,
przyjętych przez KIO dla oceny zasadności wniesionego odwołania, pozostają też
w sprzeczn
ości z treścią uzasadnienia wyroku KIO 2497/22.
Trafnie
też zamawiający, kierując do odwołującego wezwanie do wyjaśnień
z 10 list
opada 2022 r., przywoływał te fragmenty wyroku w sprawie KIO 2497/22, które
uzasadniały okoliczności, dla których powtórne wezwanie do złożenia do wyjaśnień, w
świetle zapadłego orzeczenia, stało się konieczne. Zamawiający zauważył bowiem, że: „z
uwagi na
treść wyroku KIO z dnia 10 października 2022 roku sygn. akt KIO 2497/22, w
którym KIO nakazała unieważnienie wezwania do poprzednich wyjaśnień z dnia 13 września
roku, wskazując m.in., że przepis art. 554 ust. 3 ustawy nie uprawnia KIO do
unieważnienia wezwania w części (,„mając na uwadze treść art. 554 ust. 3 Pzp Izba nie była
uprawniona do nakazania unieważnienia ww. czynności w części, wobec czego
bezprzedmioto
we było rozważanie, czy w węższym zakresie, niż określony w Wezwaniu,
zaistniały przesłanki do żądania od Odwołującego wyjaśnień i złożenia dowodów na
podstawie art. 224 ust. 1 Pzp”), ze względów formalnych konieczne stało się ponowne
wezwanie Wykonawcy do
złożenia nowych, kompleksowych wyjaśnień w trybie art. 224 ust.
1 ustawy. Z opisanych w
yżej przyczyn formalnych Zamawiający nie może wziąć pod uwagę
pierwotnych wyjaśnień i poprzestać na wezwaniu do ich uzupełnienia, zatem niezbędne stało
się wezwanie do nowych wyjaśnień - w odniesieniu do stawki za transport 1 Mg odpadów na
odległość 1 km. Wezwaniu Wykonawcy do złożenia wyjaśnień poziomu ceny za transport
odpadów jako istotnej części składowej ceny, nie sprzeciwia się wyrok KIO z dnia 10
października 2022 r. sygn. akt KIO 2497/22. Jak jednoznacznie wynika z jego uzasadnienia
(str. 9) przed
miotem oceny KIO była czynność Zamawiającego polegająca na wezwaniu
Wykonawcy do złożenia wyjaśnień ceny oferty za realizację części 4 (Zadania 8)
zamówienia, w tym ceny za odbiór odpadów. KIO na str. 20 uzasadnienia wyroku
jednoznacznie wskazała, iż: Mając na uwadze treść art. 554 ust. 3 Pzp Izba nie była
uprawniona do nakazania unieważnienia ww. czynności w części, wobec czego
bezprzedmiotowe było rozważanie, czy w węższym zakresie niż̇ określony
w Wezwaniu, zaistniały przesłanki do żądania od Odwołującego wyjaśnień i złożenia
dowodów na podstawie art. 224 ust. 1 Pzp”. Zgodzić należy się z zamawiającym, że sam
wyrok KIO nie stanowił przeszkody do tego aby, w ramach powtórzonych czynności,
ponownie wezwał odwołującego do złożenia wyjaśnień, tym razem w okrojonym zakresie tj.
odnośnie istotnej części składowej zamówienia - ceny (stawki) za transport odpadów.
Nie sposób tym samym zgodzić się z twierdzeniem odwołującego, jakoby
zamawiający ignorował orzeczenia Izby, jedynie pozornie wykonując wyrok KIO 2497/22. To
bowiem czynność wezwania do wyjaśnień z 13 września 2022 r. została przez Izbę
unieważniona, z kolei powtórne wezwanie do wyjaśnień z 10 listopada 2022 r. ma zupełnie
inny zakres i treść, inne były też podstawy do skierowania tego wezwania. Z jego treści
wynika bowiem wprost, że podstawą faktyczną, dla skierowania takiego wezwania były
okoliczności, które zaistniały już po dniu 13 września 2022 r., i które nie były przedmiotem
badania KIO w ramach postępowania odwoławczego w sprawie KIO 2497/22.
Z
amawiający w treści wezwania z 10 listopada 2022 r. wskazał na dwie okoliczności:
budzące wątpliwości założenia kalkulacyjne stawki za transport, które przyjął sam
odwo
łujący i wyartykułował w wyjaśnieniach złożonych 26 września 2022 r., a które to w jego
ocenie wskazywały na możliwość zaoferowania rażąco niskiej wyceny istotnego elementu
składowego ceny oferty, który ponadto stanowił kryterium oceny ofert, jak też wątpliwości
w zakresie kalkulacji stawki za transport, wskazane w piśmie innego wykonawcy z 4
listopada 2022 r.,
wskazujące na znaczne ryzyko zaoferowania przez odwołującego rażąco
niskiej wyceny stawki za transport,
jako istotnego elementu składowego ceny oferty.
Obydwie one,
w świetle obowiązujących przepisów ustawy Pzp, mogły stać się podstawą do
tego, aby zamawiający nabrał wątpliwości w zakresie realności kalkulacji tego elementu ceny
ofertowej.
Odwołujący zarzucał wprawdzie, że treść złożonych przez niego w dniu 26 września
2022 r. wyjaśnień, nie mogła stanowić okoliczności, która uzasadniałaby wezwanie
do wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, gdyż zostały one złożone na skutek
wadliwej czynności zamawiającego, unieważnionej przez niego w dniu 9 listopada 2022 r. na
skutek wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 10 października 2022 r., sygn. akt: KIO
Z taką argumentacją odwołującego nie sposób się jednak zgodzić przede wszystkim z tej
przyczy
ny, że przepis art. 224 ust. 1 ustawy Pzp nie ogranicza źródeł, z których mogą
pochodzić informacje uzasadniające wątpliwości zamawiającego, dotyczące prawidłowości
istotnego elementu składowego ceny oferty. Mogą to być zarówno informacje pochodzące
z inn
ych ofert, złożonych w tym lub innych postępowaniach, doświadczenie zamawiającego
zdobyte przy realizacji tożsamych czy podobnych zamówień, znajomość cen przez
zamawiającego, którą posiada z uwagi na to, ze sam nabywa podobne dostawy, usługi czy
roboty bud
owlane, ale też źródłem wątpliwości mogą być inne dokumenty, składane w toku
postępowania, zarówno przez samego wykonawcę, jak też inne podmioty. Treść wskazanej
regulacji nie stoi zatem
na przeszkodzie temu, aby źródłem wątpliwości, dotyczących
wysokości stawki za transport mogły być także informacje zawarte w wyjaśnieniach ceny,
które zostały zamawiającemu złożone przez odwołującego w dniu 26 września 2022 r.
Co więcej, w ocenie Izby, zamawiający wręcz był zobligowany, aby informacje
te
przeanalizować i nie powinien ich zignorować, jeśli prowadziły do wniosku, że
sporządzona przez odwołującego kalkulacja rodzi domniemanie występowania rażąco niskiej
ceny
w zakresie istotnej części składowej ceny jego oferty. Nie ulega wątpliwości, że przepis
art. 224 ust. 1 ustawy Pzp kierowany jest do zamawiającego, gdyż użyte w nim zwroty
„wydaje się” czy „budzi wątpliwości zamawiającego” są pojęciami nieostrymi, które zostały
wprowadzone przez ustawodawcę, aby dać zamawiającemu szerokie możliwości działania.
Przepis ten zatem stanowi podstawę do wezwania do wyjaśnień, z którego może skorzystać
zamawiający w uzasadnionych sytuacjach, gdy po jego stronie powstaną wątpliwości co do
tego, że dany wykonawca zaoferował cenę, za którą rzeczywiście będzie mógł wykonać
zamówienie w sposób zgodny z oczekiwaniami i wymogami zamawiającego. Jednocześnie
jednak wskazania wymaga
, że regulacja ta, w niektórych sytuacjach, wręcz nakłada
na zamawiającego obowiązek przeprowadzenia procedury wyjaśniającej. Jak każdy inny
przepis ustawy Pzp może zostać przez zamawiającego naruszony, a inne podmioty mogą
złożyć odwołanie do Krajowej Izby odwoławczej zarzucając, że zamawiający, który zaniechał
takiego wezwania,
naruszył zasady prowadzonego postępowania. W tych przypadkach
n
ajczęściej źródłem wątpliwości są informacje o cenach, czy ich istotnych częściach
składowych, przekazywane w toku postępowania przez innych wykonawców ubiegających
się o to samo zamówienie. Zamawiający, w takich wypadkach, powinien przeanalizować
wskazywa
ne tam okoliczności, a następnie jeśli uzna je za zasadne - skierować do
wykonawcy stosowne wezwanie.
Trafnie przywoływał w tym kontekście zamawiający wyrok TSUE z 29 marca 2012 r.
w sprawie C-599/10 (SAG ELV Slovensko a.s.)
, wskazując na obowiązek żądania wyjaśnień
w przypadku podejrzenia rażąco niskiej ceny czy jej elementów składowych. W wyroku tym
Trybunał wskazał bowiem: „Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 55 dyrektywy 2004/18,
jeżeli w przypadku danego zamówienia oferty wydają się rażąco niskie względem
świadczenia, instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert „zwraca się na piśmie o
podanie szczegółów, dotyczących składowych elementów ofert, które uważa za istotne”. Z
fragmentu tego płynie wniosek, że zamiarem prawodawcy było ustanowienie względem
instytucji zamawiających wymogu, by dokonywały one weryfikacji składowych elementów
rażąco niskich ofert, poprzez nałożenie na nie w tym celu obowiązku zażądania od
kandydatów przedstawienia uzasadnienia koniecznego do wykazania, że oferty te są
poważne.
Z powyższych przepisów, sformułowanych w sposób imperatywny, wynika w sposób jasny,
że zamiarem prawodawcy Unii było ustanowienie względem instytucji zamawiających
wymogu, by dokonywały one weryfikacji składowych elementów rażąco niskich ofert,
poprzez nałożenie na nie w tym celu obowiązku zażądania od kandydatów przedstawienia
uzasadnienia koniecznego do wykazania, że oferty te są poważne (zob. podobnie wyrok z
dnia 27 listopada 2001 r. w sprawach połączonych C285/99 i C-286/99 Lombardini i
Mantovani, Rec. s. I-9233, pkt 46-
49). 29 W związku z tym zaistnienie, w odpowiednim
momencie procedury badania ofert, skutecznej debaty na zasadzie kontrady
ktoryjności
pomiędzy instytucją zamawiającą a kandydatem, aby mógł on wykazać, że jego oferta jest
poważna, stanowi wymóg dyrektywy 2004/18 mający zapobiec arbitralności instytucji
zamawiającej i zagwarantować konkurencję między przedsiębiorstwami na zdrowych
zasadach (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Lombardini i Mantovani, pkt 57)
”. Pogląd ten
pozostaje nadal aktualny i na gruncie przepisu art. 224 ust. 1 ustawy Pzp
należy go rozumieć
w taki sposób, że konieczność weryfikacji oferty pod kątem występowania rażąco niskiej
ceny nie tyle stanowi uprawnienie, co jest obowiązkiem zamawiającego.
Orzeczenie to, w
okolicznościach rozpoznawanej sprawy, ma szczególne znaczenie,
gdyż wobec stwierdzenia przez zamawiającego okoliczności, które powodowały wystąpienie
podejrzenia występowania rażąco niskiej ceny w ofercie odwołującego - zamawiający miał
nie tyle uprawnienie
, co obowiązek żądania złożenia stosownych wyjaśnień. Jednocześnie,
jak zauważono wcześniej, źródłem wątpliwości w tym zakresie mogą być informacje
pozyskane
w toku postępowania, ale też przekazywane przez samego wykonawcę. Co
w
ięcej zamawiający nie powinien ich ignorować, gdyż jak trafnie zauważył wszystkie one,
składane w postępowaniu, stają się jego częścią. Jeśli zatem odwołujący, pomimo złożonego
odwołania w sprawie KIO 2497/22, domagając się unieważnienia czynności wezwania do
wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny, zdecydował się jednak je złożyć, to stały się
one
częścią dokumentacji z prowadzonego postępowania.
Powyższa kwestia była też przedmiotem analizy składu orzekającego w sprawie
sygn. akt KIO 2497/22. O
dwołujący wnosił bowiem także o to, aby Izba orzekła o nie braniu
pod uwagę treści wyjaśnień, złożonych przez niego w odpowiedzi na wezwanie z 13
września 2022 r. W tym przedmiocie Izba w uzasadnieniu przesądziła, że takie żądanie nie
może zostać uwzględnione, na str. 20 czytamy: „Przepis art. 554 ust. 3 Pzp nie upoważnia
Izby
do nakazania Zamawiającemu nie brania pod uwagę złożonych wyjaśnień, wobec
czego takie żądanie Odwołującego nie mogło zostać uwzględnione”. Nie sposób zgodzić się
przy tym,
na co wskazywał odwołujący, że fragment ten należy odczytywać, dopatrując się w
nim
sformułowań mających charakter wyłącznie procesowy. W orzeczeniu, wbrew
sformułowanemu w tym zakresie żądaniu odwołującego, aby Izba orzekła o tym, że złożone
wyjaśnienia nie będą mogły być wzięte pod uwagę przez zamawiającego, ta uznała, że
w świetle przepisów ustawy Pzp - takie żądanie jest nieuprawnione, dając jednocześnie
zamawiającemu możliwość zapoznania się z nimi, jak też szczegółowej analizy treści
złożonych wyjaśnień.
Skład orzekający w niniejszej sprawie pragnie jednocześnie zauważyć, że nie istnieje
przepis ustawy Pzp, który zakazywałby zamawiającemu, wzięcie pod uwagę dokumentu,
treść którego wskazuje na to, że sporządzona przez wykonawcę w postępowaniu kalkulacja
może budzić wątpliwości pod względem jej rzetelności, czy realności przyjętych do wyceny
założeń. Taki zakaz nie wynika w szczególności z treści wskazywanego przez odwołującego
przepis
u art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, który jak już była mowa, w niektórych okolicznościach
wręcz nakazuje zamawiającemu przeprowadzenie badania oferty pod kątem rażąco niskiej
ceny.
Tym samym, zarówno treść wyjaśnień i powstałe w związku z nią wątpliwości, które
co należy podkreślić nie były przedmiotem rozstrzygania przez KIO w poprzednio wydanym
orzeczeniu
, podobnie jak kwestie zgłoszone w piśmie innego wykonawcy, jakie wpłynęło
do z
amawiającego 4 listopada 2022 r., mogły stać się podstawą do skierowania
do o
dwołującego nowego wezwania do wyjaśnień, tym razem w zakresie istotnej części
składowej ceny.
Wymaga również dostrzeżenia, że odwołujący formułował zarzut naruszenia art. 224
ust. 1 ustawy Pzp, nie odnosząc się w żaden sposób do zakresu wezwania, nie
kwes
tionował okoliczności, które w treści pisma zamawiający powoływał jako te, które miały
uzasadniać powstanie wątpliwości w zakresie rażąco niskiej wyceny stawki za transport w
stosunku
do przedmiotu zamówienia, a przez to budzić istotne wątpliwości zamawiającego
co do jej realności oraz możliwości wykonania przedmiotu zamówienia w zakresie transportu
odpadów na odległość powyżej 40 km od granicy Zadania, zgodnie z wymaganiami
określonymi w dokumentach zamówienia. W treści zarzutu, jak też w uzasadnieniu
od
wołania twierdził wprawdzie, że zaoferowana przez niego cena nie nosi znamion rażąco
niskiej
i jest ceną realną, jednakże w żaden sposób nie odnosił się do tych elementów, które
wskazywał zamawiający w wezwaniu do wyjaśnień z 10 listopada 2022 r., nie polemizował
także w żaden sposób z tym, jaki zakres informacji uznał zamawiający, za mogący budzić
podejrzenia co do występowania rażąco niskiej ceny jego oferty.
Co warte uwagi, przedmiotem wątpliwości zamawiającego, na które zwrócił uwagę
w treści pisma, była zaoferowana przez odwołującego stawka (cena) brutto za 1 km
transportu 1 Mg odpadów, a powyższe powstały w związku z wyjaśnieniami składanymi
przez samego odwołującego. Pomimo tego, odwołujący nie wskazywał w treści odwołania i
nie przytaczał żadnych argumentów czy dowodów na okoliczność, że wyartykułowane
w
ątpliwości są niezasadne, a w konsekwencji i samo wezwanie narusza treść przepisu art.
224 ust. 1 ustawy Pzp.
Wątpliwości zamawiającego opisane zostały w sposób szczegółowy w treści
wezwania z 10 listopada 2022 r., aby
więc zakwestionować zasadność zastosowania
procedury wyjaśniającej, odwołujący powinien był się do wskazanych przez zamawiającego
elementów odnieść. W przeciwnym razie zarzuty, że zamawiający nie był uprawniony do
zastosowania art. 224 ust. Ustawy Pzp -
należy uznać za gołosłowne. Nie można bowiem
twierdzić, że zamawiający nie miał podstaw do wezwania w zakresie rażąco niskiej ceny,
jeśli wykonawca nie wdaje się w polemikę z okolicznościami leżącymi u podstaw takiego
wezwania.
Jak wielokrotnie
podkreślała Izba w swoich orzeczeniach, postępowanie przed KIO
ma charakter kontradyktoryjny i to na o
dwołującym spoczywa ciężar dowodu, że czynność
z
amawiającego naruszała powołane w odwołaniu przepisy ustawy Pzp. Odwołujący nawet
nie podjął próby polemiki z treścią wezwania, ograniczając się do twierdzeń, że to było
nieuprawnione w kontekście zapadłego wcześniej wyroku KIO, a podstawą wezwania były
informacje przekazane przez odwołującego w toku postępowania. Powyższe nie jest
wystarczające, aby skutecznie zakwestionować czynność, jaką było powtórne wezwanie
odwołującego do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Już tylko z tej przyczyny należy
uznać, że odwołanie podlega oddaleniu z uwagi na to, że odwołujący nie sprostał ciężarowi
dowodu
, że wezwanie z art. 224 ust. 1 ustawy Pzp oparte zostało na przesłankach, które
w żaden sposób nie powinny stanowić ani okoliczności uprawniających do tego,
że zamawiający powziął wątpliwości co do realności tego elementu ceny, a w konsekwencji
nie powinny stan
owić podstawy do wezwania odwołującego do złożenia wyjaśnień.
Tym samym, w związku z tym, że zarzuty w tym zakresie nie zostały przez
odwołującego sformułowane, jedynie na marginesie Izba stwierdza, że analiza treści
wezwania z 10 listopada 2022 r. prowadzi do wni
osku, że przedmiotem tej czynności były
nowe okoliczności i nowe wątpliwości, które wymagały wyjaśnienia i weryfikacji.
Okoliczności, które wzbudziły wątpliwości zamawiającego dotyczyły możliwości
zaoferowania rażąco niskiej stawki za transport, miały charakter obiektywny, i co istotne
dotyczyły tych elementów kosztowych, które wymieniał sam odwołujący jako te, które
wpływały na wynik jego kalkulacji, tj. umożliwiły mu zaoferowanie stawki 0,20 zł. za transport
1 Mg na odległość 1 km. Jako zasadne należy zatem uznać wątpliwości zamawiającego,
który pyta odwołującego o podstawy, które przyjął na potrzeby kalkulacji stawki za transport,
w postaci ceny paliwa na poziomie 6
,13 zł netto/ litr ON, która nie uwzględniała jego zdaniem
aktualnych i znanych od
wołującemu społeczno-gospodarczych uwarunkowań będących
konsekwencją agresji Rosji na Ukrainę (24 lutego 2022 roku); elementu w postaci średniego
tonażu pojazdów transportujących odpady na poziomie 24,9 Mg, podczas gdy z wiedzy
z
amawiającego wynikało, że taki średni tonaż pojazdów nie występował podczas realizacji
zamówienia oraz, że nie ma możliwości jednorazowego przewozu odpadów na poziomie
24,9 Mg pojazdem hakowym z przyczep
ą, a taki sposób odwołujący przewidział (realne
możliwości jednorazowego transportu odpadów zielonych ww. środkiem transportu do
instalacji zostały wskazane zamawiającemu na poziomie 18 Mg); poziomu spalania,
wyliczonego na 23,3 l ON/100 km dla ka
żdego pojazdu, który będzie realizował zamówienie,
podczas gdy o
dwołujący wskazał, że zamówienie będzie realizowane zamortyzowanymi
hakowcami
z przyczepą, a zamawiający powziął informację, że poziom spalania
załadowanego odpadami hakowca z przyczepą wynosi 43 l/100 km oraz, że nie jest możliwy
poziom spalania 23,3 l /100 km także przy transporcie odpadów ciągnikami samochodowymi
z naczepami, a więc w odmienny sposób niż przewidziany przez wykonawcę; w końcu także
w zakresie wynagradzania kierowców, którzy wykonywać będą transport. Jako uzasadnioną
należy uznać także wątpliwość w zakresie, w jakim zamawiający poprosił o wyjaśnienie co
do podanego okresu 36 miesięcy, w kontekście powołanych w treści wyjaśnień i kalkulacji
okoliczności wynikających z realizacji zagospodarowania na podstawie umów zawartych w
postępowaniu na „Zagospodarowanie odpadów komunalnych z terenu Miasta Stołecznego
Warszawy
w planowanej ilości maksymalnej 144 000 Mg”, które dotyczą krótszego okresu
niż podane przez odwołującego 36 miesięcy.
Ponadto, Izb
a poddała analizie dowody przedłożone przez MPO, załączone do pisma
procesowego z 1 grudnia 2022 r. Ich analiza potwierdza
dodatkowo, że przyjęte przez
odwołującego w kalkulacji założenia na poziomie, jakie wskazał w swoich wyjaśnieniach,
mogły rodzić domniemanie zamawiającego, co do nierynkowego charakteru zaoferowanej
ceny.
Odwołujący podkreślał także, że skierowanie do niego wezwania, rodzącego
domniemanie, iż zaoferowana przez niego istotna część składowa ceny oferty jest rażąco
niska i obligującego go do złożenia wyczerpujących wyjaśnień w sytuacji, w której brak jest
p
rzesłanek do skierowania takiego wezwania, narusza dodatkowo zasadę proporcjonalności,
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Ponadto rodzi też ryzyko, że
w przypadku gdy zamawiający negatywnie oceni treść złożonych przez niego wyjaśnień
oferta odwołującego może zostać odrzucona. W jego ocenie zatem zamawiający powinien
powstałe wątpliwości wyjaśnić raczej w oparciu o przepis art. 223 ust. 1 ustawy Pzp, który
daje możliwość żądania od wykonawców
wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert oraz
przedmiotowych środków dowodowych lub innych składanych dokumentów lub oświadczeń,
a w razie ich złożenia, nie powoduje sankcji w postaci odrzucenia oferty wykonawcy, jeśli te
nie są dla zamawiającego z jakichś powodów satysfakcjonujące.
Z tymi za
rzutami nie sposób się zgodzić z tej przyczyny, że jak wskazano wcześniej,
zamawiający jest zobligowany do zastosowania przepisu art. 224 ust. 1 ustawy Pzp
w przypadku, gdy zaoferowana cena lub jej istotna część składowa, wzbudzi jego
wątpliwości, co miało miejsce w okolicznościach niniejszej sprawy. Badaniu realności ceny
służy wyłącznie wskazywany artykuł 224 ust. 1 ustawy Pzp, nie można zatem wątpliwości w
zakresie istniejącego domniemania istnienia takiej ceny rozwiewać i badać jej realności,
wzywając wykonawcę do wyjaśnień dotyczących treści złożonej oferty.
Ponadto odwołujący zdaje się nie dostrzegać, że s
amo wezwanie do wyjaśnień w
trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp,
nie przesądza jeszcze o istnieniu rażąco niskiej ceny oferty
czy istotnego elementu
składowego ceny oferty, a jedynie jest wyrazem uzasadnionych
wątpliwości zamawiającego. Te z kolei wykonawca, jeśli prawidłowo skalkulował cenę i jej
istotne elementy składowe, może bez trudności rozwiać, składając wyjaśnienia. Jeżeli uczyni
to w sposób wyczerpujący, odnosząc się do wszystkich elementów o które zamawiający pyta
w wezwaniu, nie ma żadnego ryzyka, że te nie zostaną uznane jako satysfakcjonujące.
Co więcej, jeśli z jakichś powodów tak się stanie, odwołujący ma prawo zakwestionować
czynność odrzucenia złożonej przez niego oferty, w drodze odwołania do Krajowej Izby
Odwoławczej.
Mając na uwadze wyżej wskazaną argumentację, Izba orzekła jak w sentencji
wyroku.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy, na podstawie
art. 575 u
stawy Pzp oraz § 8 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu wysokości wpisu
od odwołania (Dz. U. z 2020 r., poz. 2437).
Przewodniczący:
……………………………………….
Członkowie:
……………………………………….
……………………………………….