sygn. akt: KIO 925/22
WYROK
z dnia 21 kwietnia 2022 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Emil Kuriata
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 kwietnia 2022 r., w Warszawie,
odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 1 kwietnia 2022 r. przez Sygnity
S.A.,
ul. Postępu 17B; 02-676 Warszawa, w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
Centrum Informatyki Resortu Finansów, ul. Samorządowa 1; 26-601 Radom,
przy udziale wykonawcy pTAG sp. z o.o., ul. Henryka Sienkiewicza 4/6; 00-015
Warszawa,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego – po stronie
zamawiającego,
orzeka:
Odrzuca odwołanie w zakresie zarzutów nr II i III.
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutu nr I i nakazuje zamawiającemu:
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, odtajnienie część oferty
wykonawcy pTAG sp. z o.o., w zakresie Wykazu
osób skierowanych do realizacji
zamówienia oraz Wykazu usług zrealizowanych na rzecz podmiotów prywatnych
i Referencji.
3. K
osztami postępowania obciąża Sygnity S.A., ul. Postępu 17B; 02-676 Warszawa
w części 4/5 oraz pTAG sp. z o.o., ul. Henryka Sienkiewicza 4/6; 00-015 Warszawa
w części 1/5 i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Sygnity S.A., ul.
Postępu 17B; 02-676 Warszawa, tytułem wpisu od odwołania oraz kwotę 3 600 zł 00
gr
(słownie: trzy tysiące sześćset złotych, zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika pTAG
sp. z o.o., ul. Henryka Sienkiewicza 4/6; 00-015 Warszawa,
.2. zasądza od pTAG sp. z o.o., ul. Henryka Sienkiewicza 4/6; 00-015 Warszawa, na
rzecz
Sygnity S.A., ul. Postępu 17B; 02-676 Warszawa, kwotę 120 zł 00 gr (słownie:
sto dwadzieścia złotych, zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zam
ówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dni
a jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
…………………………
sygn. akt: KIO 925/22
Uzasadnienie
Zamawiający – Centrum Informatyki Resortu Finansów prowadzi postępowanie
o zawarcie umowy ramowej,
prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego na: „Usługę
Rozwoju Aplikacji e-Podatki
”.
Dnia 22 marca 2022
roku, zamawiający poinformował wykonawców o wyniku
prowadzonego postępowania.
Dnia 1 kwietnia 2022 roku, Sygnity S.A.
(dalej „Odwołujący”) wniósł odwołanie do Prezesa
Krajowej
Izby Odwoławczej od niezgodnych z przepisami ustawy czynności i zaniechań
z
amawiającego w postępowaniu, polegających na:
niezgodnym z przepisami PZP zaniechaniu dokonania odtajnienia części informacji
zawartych w ofercie wykonawcy pTag s
p. z o.o. (dalej: „pTag”), w szczególności informacji
zawartych w wykazie osób i wykazie wykonanych usług wraz z dokumentami
potwierdzającymi należytą ich realizację (dalej: „Wykazy”),
dokonaniu nieprawidłowej oceny złożonych ofert w kryterium: „Kwalifikacje osób
skierowanych do realiza
cji zamówienia”, w szczególności poprzez nieprawidłową ocenę
wyników testów (bezpodstawne nieprzyznanie odwołującemu punktów) specjalistów
o
dwołującego o specjalności: architekt biznesowy oraz starszy analityk biznesowy.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1. art. 16, art. 18 ust. 1 - 3 ustawy Pzp,
poprzez zaniechanie odtajnienia części oferty
pTAG
w części zawierającej Wykazy pomimo, że brak jest podstaw do zastrzeżenia
tych informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa, a ponadto nie zostały spełnione
przesłanki określone w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji umożliwiające
uznanie tych dokum
entów za tajemnicę przedsiębiorstwa tego wykonawcy,
art. 16 w związku z art. 239 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, poprzez dokonanie nieprawidłowej
oceny złożonych ofert, w szczególności zaś oferty odwołującego poprzez zaniechanie
przyznania mu punktów w ramach kryterium: „Kwalifikacje osób skierowanych do
realizacji zamówienia”, w zakresie okoliczności szczegółowo podniesionych
w uzasadnieniu odwołania, co skutkuje dokonaniem przez zamawiającego wyboru,
jako oferty najkorzystniejszej oferty złożonej przez pTAG pomimo, iż w rzeczywistości
nie zawiera ona najkorzystniejszego stosunku jakości do ceny,
ewentualnie
3. art. 255 pkt 6) ustawy Pzp,
poprzez zaniechanie unieważnienia postępowania
w sytuacji, gdy błędy popełnione przy przeprowadzeniu oceny ofert w ramach
kryterium: „Kwalifikacje osób skierowanych do realizacji zamówienia” okażą się
niemożliwe do naprawienia, w szczególności z uwagi na niemożność dokonania
ponownej oceny ofert zgodni
e z kryteriami opisanymi w dokumentach zamówienia.
W związku z powyższym odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości
i nakazanie z
amawiającemu unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz:
1) odtajnienia i przekazania o
dwołującemu treści Wykazów zawartych w ofercie pTag,
dokonaniu powtórnej oceny ofert ze szczególnym uwzględnieniem konieczności
przyznania o
dwołującemu punktów w kryterium: „Kwalifikacje osób skierowanych do
realizacji zamówienia”, zgodnie z treścią uzasadnienia niniejszego odwołania,
ewentualnie
unieważnienie postępowania w wypadku, gdyby uwzględnienie żądania z pkt 2
okazało się niemożliwe.
Odwołujący wskazał, że ma interes we wniesieniu odwołania. Wyżej wymienione
naruszenia przepisów mogą uniemożliwić odwołującemu skuteczne konkurowanie
w postępowaniu i ostatecznie uniemożliwić wybór jego oferty jako oferty najkorzystniejszej.
Nieujawnienie informacji zawartych
w Wykazach może uprzywilejowywać podmioty
konkurencyjne w stosunku do o
dwołującego, co w sposób oczywisty może pozbawić go
w konsekwencji możliwości uzyskania zamówienia. Uniemożliwia również aktualnie
weryfikację przez odwołującego prawidłowości złożonej oferty pTag, co może wpłynąć na
pozbawienie go prawa zakwestionowania uchybień w tym zakresie. Z kolei błędna ocena
ofert w kryterium: „Kwalifikacje osób skierowanych do realizacji zamówienia” bezpośrednio
powoduje, iż oferta odwołującego została nieprawidłowo oceniona, co spowodowało,
że zamawiający w sposób nieprawidłowy nie dokonał wyboru oferty odwołującego jako oferty
najkorzystniejszej. Taka sytuacja, a w szczególności naruszenie przez zamawiającego
wskazanych powyżej przepisów ustawy Pzp powoduje również, że odwołujący może ponieść
szkodę polegającą niemożności uzyskania zamówienia.
Odwołujący wskazał, co następuje.
I.
Zarzut dotyczący tajemnicy przedsiębiorstwa
A) nieodtajnienia Wykazu osób
Przedmiotem umowy, którą chce zawrzeć zamawiający z wybranym w ramach kryteriów
oceny ofert wykonawcą jest świadczenie usługi dot. rozwoju aplikacji ePodatki przez
wyspecjalizowany zespół posiadający wysokospecjalistyczne kompetencje w stosunku do 9
różnych ról projektowych (tzw. Profili) z zespołu wykonawcy, przy czym zakłada się,
że zamawiający ma prawo do zamawiania osób o wymaganych kompetencjach jedynie dla
części określonych ról, w tym również na pojedyncze Profile.
Firma pTag
zastrzegła całą treść Wykazu osób, twierdząc w uzasadnieniu utajnienia,
że: „Wykaz osób uczestniczących w realizacji zamówienia zawiera informacje mające istotną
wartość gospodarczą. Dane w nim zamieszczone stanowią krytyczną i niezwykle ważną
wartość dla Wykonawcy. Mając na uwadze specyfikę rynku usług informatycznych,
największą wartością firm świadczących takie usługi jest dysponowanie wykwalifikowaną
kadrą, informacje o kwalifikacjach, jak również potencjale kadrowym wykonawcy. Informacje
te mają więc znaczenie gospodarcze. Dla podmiotów świadczących usługi IT o sile firmy
przesądzają przede wszystkim ludzie. Na rynku poszukiwani i cenieni są specjaliści z
zakresu IT, co powoduje konieczność zabezpieczania się firm przed dostępem do danych o
jej zasobach kadrowych
”. Dodatkowo pTag wskazuje, iż „Pracownicy, którzy posiadają
wiedzę na temat zespołu Wykonawcy, który realizuje jego projekty oraz jest wykazywany w
postępowaniach
o zamówienia publiczne, są zobowiązani do przestrzegania tajemnicy służbowej.
O
świadczenie pracownika o przestrzeganiu tajemnicy zawarte jest w umowie o pracę.
Jednak taka klauzula nie musi być wpisana do jakiejkolwiek umowy, ponieważ wynika ona z
Kodeksu pracy. Zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby pracodawcę
narazić na szkodę, jest jednym z elementarnych obowiązków pracowniczych, a taką jest
wiedza
o kwalifikacjach i doświadczeniu zespołu Wykonawcy”. Tymczasem w ocenie odwołującego
pTag nie sprostał wymogowi udowodnienia prawidłowości dokonanego zastrzeżenia.
Zdaniem o
dwołującego żaden z argumentów przywoływanych w uzasadnieniu utajnienia
nie daje podstaw do stwierdzenia, iż ziściły się przesłanki określone w przepisie art. 11 ust. 2
ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, umożliwiające zachowanie tych informacji
w poufności. Przede wszystkim na wstępie należy wskazać, iż aby mówić o tym, iż dana
informacja stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa muszą być łącznie spełnione następujące
przesłanki:
1) informacja ma charakter techniczny, technologiczny, organ
izacyjny przedsiębiorstwa
lub stanowi inną informację posiadającą wartość gospodarczą,
jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze nie jest powszechnie znana
osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie jest łatwo dostępna dla
takich osób;
podjęto w stosunku do niej, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu
utrzymania jej w poufności.
Już pierwsza z tych przesłanek nie materializuje się w stosunku do informacji zawartych
w Wykazie osób. Przede wszystkim wykonawca nie pokusił się nawet o stwierdzenie, jaki
charakter mają informacje wpisane w Wykazie osób. Całe uzasadnienie w warstwie
„merytorycznej” poświęcone zostało wskazaniu, iż informacje kadrowe stanowią tajemnicę ze
względu czy to na jakieś specjalne walory organizacyjne, czy też są „istotne dla prowadzonej
działalności” co automatycznie, w ocenie pTag, powoduje, że stanowią informację handlową
posiadającą wartość gospodarczą. W zakresie odnoszącym się do wartości gospodarczej
uzasadnienie w
ykonawcy zawarte zostało w trzech zdaniach. Przy czym ocena wartości
gospodarczej opiera się na twierdzeniu, że wartość gospodarcza w przedmiotowym
przypadku to de facto
wartość zamówienia, a wynikać ma to z faktu, iż zostały złożone tylko
dwie oferty, co w ocenie w
ykonawcy jest skutkiem braku możliwości pozyskania zasobów
osobowych przez innych uczestników rynku. W tym miejscu odwołujący podkreśla, że w
pierwszej kolejności zamawiający nie jest zobowiązany do udzielenie zamówień do
maksymalnej wartości umowy więc nie sposób twierdzić, że wartość zasobów równa jest
wartości zamówienia, gdyż jaka ostatecznie będzie to wartość okaże się dopiero po
wy
konaniu umowy. Po wtóre zaś, w ocenie odwołującego, niewielkie zainteresowanie
przedmiotowym zamówieniem nie wynika z faktu braku możliwości posiadania zasobów o
dużym doświadczeniu i jest to jedynie niczym nie poparta teza wykonawcy. Trudno
zrozumieć, w jaki sposób ilość ofert złożonych w postępowaniu miałaby przełożyć się na
wartość gospodarczą zastrzeżonych informacji w ofercie wykonawcy. Trudno bowiem za
słuszną
przyjąć
tezę,
że wartość gospodarcza informacji ma charakter relatywny – im więcej ofert zostałoby
złożonych w tym postępowaniu, tym jak można przypuszczać wartość gospodarcza ww.
informacji byłaby niższa. Taki sposób postrzegania wartości gospodarczej informacji przez
pTAG w zasadzie potwierdza, że w rzeczywistości informacje te nie mają dla tego
w
ykonawcy żadnego istotnego znaczenia. Zresztą argument ten sam w sobie jest
nielogiczny
również
z innego powodu. Przypomnieć bowiem trzeba, że pTAG dokonał pierwotnie zastrzeżenia
już w momencie złożenia oferty (do oferty zostało dołączone uzasadnienie zastrzeżenia,
mimo, że same wykazy zostały przedłożone dopiero na wezwanie zamawiającego). W tym
pierwotnym zastrzeżeniu nie odniósł się w żadnym stopniu do wartości gospodarczej
zastrzeganych informacji, takie odniesienie pojawiło się dopiero w drugim uzasadnieniu
dołączonym do przekazywanych wykazów. Tym niemniej jeśli przyjąć, że już w momencie
złożenia oferty pTAG traktował informacje zamieszczone w wykazach jako tajemnicę
przedsiębiorstwa, to powstaje pytanie, w jaki sposób określił wartość gospodarczą tych
informacji, skoro na tym etapie nie miał jeszcze wiedzy na temat tego, ile ofert zostanie
w niniejszym postępowaniu złożonych. Jeśli tego nie wiedział (bo nie mógł tego wiedzieć),
toteż argument odnoszący się do ilości złożonych ofert jako podstawy oszacowania wartości
gospodarczej zastrzeganych informacji uznać należy za zupełnie chybiony. Odwołujący
dodatkowo wskazuje, że chociażby w postępowaniu na „Świadczenie usług z zakresu
zapewnienia zasobów ludzkich z branży IT do wytworzenia i wdrożenia systemu
informatycznego „System Opłaty Poboru Elektronicznej KAS”” ogłoszonym przez
Ministerstwo Finansów wymagane jest dysponowanie znacznie większą ilość wysoko
wyspecjalizowanych
specjalistów o szerszym zakresie profili, a jednocześnie
zainteresowanie tymże postępowaniem jest wielokrotnie wyższe. Tym samym, nie sposób
twierdzić,
że
wykonawca
w sposób prawidłowy wykazał wartość gospodarczą zastrzeganych informacji, a tym samym
prawidłowość samego zastrzeżenia. Wydaje się bowiem, że zdaniem wykonawcy
wystarczającym jest gołosłowne wskazanie, że „informacje zawarte w wykazach osób
posiadają taką właśnie wartość, gdyż ich ujawnienie może powodować dla wykonawcy
szkodę (utrata pracowników, a tym samym potencjału zysku, prześledzenie działalności
wykonawcy, podebranie klientów komercyjnych), a dla konkurencji oszczędność wydatków i
czasu,
np.
w związku z procesem rekrutacji pracowników oraz pozyskaniem klienta”. Dalsza treść to
ogólny opis branży IT i subiektywna ocena wykonawcy dotycząca jej aktualnych realiów
i trendów, która również nie opiera się na konkretnych danych. Nie sposób zatem pominąć
orzeczenia KIO, zgodnie z którym „Co do zasady Izba podziela stanowisko wynikające
z uzasadnienia tajemnicy przedsiębiorstwa przedstawione przez (…), że współpraca
z zespołem wysoko wyspecjalizowanych specjalistów ma strategiczne znaczenie dla
Wykonawcy, stanowi dla danego przedsiębiorstwa wymierną wartość gospodarczą i może
świadczyć o jego przewadze w danym segmencie rynku specjalistycznych usług IT. Jednak
samo potwierdzenie, że się takim zespołem dysponuje nie doprowadzi do tego, że zasoby
kadrowe Wykonawcy mogą ulec uszczupleniu, dlatego też irrelewantne posiadają wszystkie
dywagacje dotyczące procederu przejmowania czy też podkupowania pracowników
znajdujące się w uzasadnieniu zastrzeżenia przekazanym przez Przystępującego (…)”
(s
ygn. akt: KIO 2737/21), czy też „(…) wartość gospodarcza może wyrażać się w sposób
pozytywny -
poprzez wycenę określonego dobra jako wartości niematerialnej i prawnej
(przykładowo znaku towarowego, prawa autorskiego, czy pewnego unikalnego rozwiązania
organizacyjnego, mającego trwałe zastosowanie i kreującego pewną wartość), posiadającą
określoną wartość, dającą się ująć w określonych jednostkach pieniężnych (wycenić), która
zarazem powinna zostać wyceniona jako przynależne uprawnionemu wartości (co do
przedsiębiorstwa - może znaleźć uchwytny wymiar w dokumentach księgowych oraz
sprawozdaniu finansowych jako wartość niematerialna i prawna). Przejawem tej wartości
może być w konkretnej sytuacji także potencjalna szkoda, jaką wykonawca może ponieść
w razie, gdyby informacja została upowszechniona szerszemu gronu podmiotów.” (tak:
wyrok KIO z dnia 5 maja 2015 r. sygn. akt: KIO 851/16, cytowany również w orzeczeniach z
dnia 30 grudnia 2021 r., sygn. akt: KIO 3593/21, czy z dnia 18 marca 2021 r., sygn. akt: KIO
Z perspektywy o
dwołującego zatem, jeśli pTag poprzez ujawnienie zastrzeżonych
w sposób nieuprawniony informacji nie może doznać żadnej szkody, gdyż w ten sposób nie
zostają ujawnione żadne wrażliwe informacje jego przedsiębiorstwa, to z całą pewnością nie
można mówić o jakiejkolwiek wartości gospodarczej zastrzeganych informacji w zakresie
Wykazu osób. Wszystkie te rozważania wprost prowadzą do wniosku, że już pierwsza
z przesłanek warunkujących skuteczność zastrzeżenia informacji jako tajemnicy
przedsiębiorstwa nie może zostać uznana za spełnioną. Całe uzasadnienie w zakresie
wartości gospodarczej (zarówno odnoszące się do osób jak i projektów realizowanych na
rzecz podmiotów prywatnych) obejmuje po kilka lakonicznych zdań. Jest sztampowe,
niezindywidualizowane dla wykonawcy i w żaden sposób nie zostało uprawdopodobnione,
a jego przeważającą część zajmują cytaty z orzeczeń, których nie można uznać za element
wykazania istnienia przesłanek zastrzeżenia informacji. W niemalże analogicznej sytuacji
faktycznej KIO w wyroku z dnia 1 kwietnia 2021 r. (s
ygn. akt KIO 500/21) wskazała,
że przedstawianie wartości gospodarczej w tak lakoniczny sposób jak w niniejszym
postępowaniu dokonała tego pTag „ma charakter zwykłej sztampowej deklaracji,
zapewnienia, które można było odnosić do każdych bez wyjątku wyjaśnień oceny w każdym
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Z pewnością nie można było w tym
przypadku mówić o jakimkolwiek wykazaniu wartości gospodarczej zastrzeżonych informacji.
W przywołanym fragmencie przystępujący (…) jedynie deklaruje, że wszystkie zastrzegane
przez niego informacje są niedostępne dla konkurencji. Nie wykazał jednak w żaden sposób
ich unikalności, niedostępności innym wykonawcom. (…) Ponadto uzasadnienie
zastrzeżenia wykazu osób okazało się szablonowe, po odrzuceniu orzecznictwa składało się
z
kilku
zdań
o groźbie podkupywania osób, bez odniesienia do żadnych statystyk czy jakichkolwiek
sytuacji zaistniałych u tego konkretnego wykonawcy”. Nie sposób nie zauważyć, że
przytoczone orzeczenie niemalże wydaje się być oceną uzasadnienia zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa dokonanego przez pTag.
Jednakże nie jest to jedyne uchybienie, które można przypisać uzasadnieniu wykonawcy.
Firma pTag nie tylko nie wykazała charakteru utajnianych danych, czy też ich wartości
gospodarczej, ale też nie wykazała, że podjęła jakiekolwiek działania zmierzające do
zachowania tych informacji w poufności. Co prawda w wyjaśnieniach wykonawca ten
wskazuje na dokonane zastrzeżenie w treści oferty, pisze o tym, iż informacje te nie zostały
przedstawione innym podmiotom, czy w końcu, że istnieją w jego przedsiębiorstwie
procedury mające na celu ochronę tego typu danych, jednakże wszystkie te stwierdzenia są
gołosłowne i nie zostały poparte jakimikolwiek dowodami, prócz załączonego do
uzasadnienia jednostronicowego wzoru klauzuli zobowiązującej pracowników pTAGa do
zachowania poufności. Zwrócić jednak w tym kontekście należy uwagę na fakt, iż załączony
jako dowód wzór nie jest podpisany, a ma charakter jedynie jakiegoś szablonu, który mógł
zostać po prostu pobrany z Internetu. Brak jest za to jakiegokolwiek dowodu na to, iż zapisy
klauzul z tego szablonu zostały wdrożone w rzeczywistych umowach, ani też, aby została
podjęta
w przedsiębiorstwie pTAG uchwała dotycząca obowiązku stosowania tego typu klauzul
w umowach z pracownikami. Zgodzić należy się z treścią uzasadnienia, iż nie w każdym
przedsiębiorstwie konieczne jest wdrażanie oddzielnych procedur związanych z działaniem
zasad dotyczących ochrony informacji poufnych. Tym niemniej trudno z drugiej strony
przyjąć, aby brak wdrożenia określonych sformalizowanych procedur stał na przeszkodzie
udowodnieniu podjęcia innego rodzaju działań w danym przedsiębiorstwie, których
naczelnym celem byłaby ochrona informacji poufnych. Brak wdrożonych procedur ochrony
informacji nie powoduje, że wykonawca, który twierdzi, iż mimo tego chroni informacje
stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa, że nie powinien mimo wszystko potrafić udowodnić,
że podejmuje działania zmierzające do zachowania ich w poufności i to nie tylko w teorii, ale
też w praktyce.
Z
godnie z treścią przepisu art. 18 ust. 3 ustawy Pzp, do wykonawcy należy obowiązek
wykazania, iż określone informacje zostały prawidłowo utajnione. Przy czym jak wynika
z utrwalonej linii orzeczniczej K
rajowej Izby Odwoławczej kwestia wykazania nie oznacza
jedynie wskazania określonych czynności podejmowanych przez wykonawcę w celu
zachowania w poufności zastrzeganych informacji, ale konieczność udowodnienia
skutecznej ich ochrony. Dla potwierdzenia stanowiska o
dwołującego wskazujemy choćby na
wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 2017-11-08, (sygn. akt: KIO 2252/17), w którym
Izba wskazała wyraźnie, iż: „Zdaniem Izby z powyższej analizy wynika, że pod pojęciem
"wykazania", o którym mowa w art. 8 ust. 3 Pzp, rozumieć należy nie tylko złożenie
oświadczenia, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, ale również
przedstawienie stosownych dowodów na jego potwierdzenie. Oczywiście nie można w tym
upatrywać bezwzględnego obowiązku dowiedzenia zaistnienia każdej z przesłanek
wymienionych w art. 11 ust. 4 uZnk. Trudno bowiem wyobrazić sobie, przykładowo,
wykazanie technologicznego charakteru zastrzeżonych informacji, wobec czego w tym
zakresie zasadniczo wystarczające jest złożenie przez wykonawcę oświadczenia (z
zastrzeżeniem,
że może ono podlegać weryfikacji zamawiającego). Także poszukiwanie dowodów
potwierdzających okoliczność negatywną, tj. nieujawnienia informacji do publicznej
wiadomości, wydaje się problematyczne. Inaczej oceniać należy jednak chociażby kwestię
wykazania, że podjęte zostały niezbędne działania w celu zachowania ich poufności, które
przybierają najczęściej materialną postać (wprowadzanie polityk bezpieczeństwa informacji,
zawieranie odpowiednich klauzul w umowach z pracownikami lub kontrahentami wykonawcy,
etc.)
" Powyższe jest zgodne z linią orzeczniczą zaprezentowaną we wcześniejszym
orzeczeniu Izby, z dnia 26 kwietnia 2017 r. (sygn. akt: KIO 703/17), w którym KIO
zaznaczała, że „Sformułowanie użyte przez ustawodawcę, w którym akcentuje się
obowiązek "wykazania" oznacza coś więcej aniżeli wyjaśnienie (uzasadnienie) przyczyn co
do objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa. Za wykazanie nie może być uznane ogólne
uzasadnienie, sprowadzając się do przytoczenia jedynie elementów definicji legalnej
tajemnicy przedsiębiorstwa, wynikającej z przepisu art. 11 ust. 4 u.z.n.k. (...) Izba stwierdziła,
że odwołujący nie sprostał także ciężarowi wykazania, że podjął, jak stanowi art. 11 ust. 4
uznk, "niezbędne" działania celem zachowania zastrzeganych informacji w poufności. Z
powyższego przepisu wynika, że niewystarczające jest podjęcie jakichkolwiek działań, lecz
działań "niezbędnych". Działania "niezbędne" to innymi słowy działania skuteczne w tym
znaczeniu, iż gwarantują one, że zastrzegane informacje utrzymają swój walor tajności w
całym procesie konstruowania ceny począwszy od dostawcy (podwykonawcy), przez
pośredników, do zespołu ofertowania u wykonawcy". Ten element uzasadnienia zastrzeżenia
sprowadził
się
do
lakonicznego
oświadczenia,
że wykonawca wchodzi w skład międzynarodowej korporacji, która posiada długoletnie
tradycje w zakresie tworzenia zasad organizacyjnych, w szczególności w odniesieniu do
strzeżenia informacji o charakterze poufnym. Oświadczył także, że posiada wewnętrzne
regulacje oraz postanowienia, które w jak najszerszym zakresie mają zapobiec ujawnianiu
informacji. Wskazał także, że informacje te odpowiednio oznaczył i wyodrębnił w ofercie. Jak
wynikało z powyższego, metody i sposoby ochrony informacji nie zostały wykazane przez
odwołującego w uzasadnieniu znajdującym się w ofercie. Nie wiadomo jakie procedury
wykonawca stosuje w firmie i jakie zastosował w tej konkretnej sprawie w odniesieniu do
zastrzeganych informacji. Zaniechanie to uniemożliwiło zamawiającemu przeanalizowanie,
czy te procedury są skuteczne i rzeczywiście mogły być one uznane za działania
wystarczające do zachowania spornych danych w poufności. Nie wiadomo, czy były
stosowane jakiekolwiek klauzule poufności w umowach z pracownikami (…)”.
W końcu w wyroku z dnia 2 grudnia 2019 r. sygn. akt: KIO 2284/19 oraz KIO 2288/19 Izba
wskazała m. in.: „Co do kwestii zachowania poufności przystępujący P... powołał się na
"odpowiednią klauzulę określoną w Polityce Bezpieczeństwa Informacji", na "inne dokumenty
funkcjonującego w Spółce Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji zgodnego z
wymaganiami normy ISO 27001:2013" oraz na ograniczenie i kontrolę dostępu do informacji
wewnątrz spółki. Należy zauważyć, że przystępujący nie dołączył do wyjaśnień kopii tych
dokumentów, w związku z czym nie sposób zweryfikować, czy w ogóle dotyczą one
informacji kadrowych oraz czy i w jakim stopniu rzeczywiście skutkują zachowaniem
informacji kadrowych w poufności. Deklaracja przystępującego, że takie dokumenty istnieją i
zawierają wskazane treści, nie jest wystarczająca w świetle ustawowego wymogu
"wykazania" zasadności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Tym samym przystępujący
nie udowodnił, że zastrzeżenie przez niego informacji w wykazie osób złożonym z ofertą,
zostało dokonane zgodnie z drugą przesłanką zawartą w art. 11 ust. 2 uznk, dotyczącą
zapewnienia poufności”.
W tym stanie rzeczy, tzn. biorąc pod uwagę, że prócz gołosłownych twierdzeń na temat
obowiązywania stosownych regulacji, zawarcia umów z podwykonawcami zawierającymi
postanowienia dotyczące zachowania w poufności określonych informacji, czy zobowiązania
pracowników do zachowania tych danych w poufności, pTag nawet nie uprawdopodobnił,
iż w istocie takie działania zostały zastosowane w przypadku tego postępowania należy
dojść do wniosku, iż żądanie odwołania dotyczące konieczności odtajnienia treści Wykazów
ze wszech miar uzasadnione.
B) Wykaz usług wraz z dowodami potwierdzającymi ich należyte wykonanie
Uzasadnienie dotyczące zastrzeżenia Wykazu usług jako rzekomej tajemnicy
przedsiębiorstwa jest de facto powieleniem tych samych tez i twierdzeń jakie wykonawca
przedstawił w zakresie Wykazu osób. Już nawet sama ta okoliczność wskazuje,
że wykonawca dokonał zastrzeżenia w sposób sztampowy i bez większej refleksji i
odniesienia się do konkretnego postępowania.
Niemniej w zakresie samego wykazu usług pTaq nie pokusił się nawet o wskazanie
prawdopodobnej wartości gospodarczej tych informacji. W tym miejscu warto przytoczyć
wyrok KIO, zgodnie z którym Izba wskazała: „Przystępujący składając w postępowaniu
wykaz usług wraz z referencjami powoływał się na zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa
dokonane wraz z ofertą. W ocenie Izby, w uzasadnieniu Przystępujący nie odniósł się
bezpośrednio, dlaczego zbiór usług zawartych w wykazie wraz z referencjami stanowi
tajemnicę przedsiębiorstwa. Nie przedstawił jaką wartość gospodarczą mają dla Wykonawcy
informacje
zawarte
w
wykazie.
W ocenie Izby za wartość gospodarczą nie mogą zostać uznane informacje dotyczące
rodzaju zamówienia, dat wykonania, wartości kontraktu oraz podmiotu na rzecz którego
usługa była realizowana (…) Ponadto z samej istoty referencji wynika, iż są to dokumenty,
które potwierdzają wyłącznie należyte wykonanie zamówienia i są przeznaczone do
przedstawiania różnym podmiotom i w konsekwencji nie są też zastrzegane jako tajemnica
przedsiębiorstwa przez ich wystawcę. Co istotne, pozostałe wyjaśnienia, dokumenty
dotyczyły usług wskazanych w wykazie, dlatego też analogicznie Izba nakazała ich
ujawnienie
”.
W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej wskazuje się nadto, że przedsiębiorcy
decydujący się działać na rynku zamówień publicznych powinni mieć świadomość
konsekwencji jakie wiążą się z poddaniem się procedurom określonym przepisami
o zamówieniach publicznych. Jawność takich postępowań pociąga za sobą konieczność
ujawnienia pewnych informacji o swojej działalności. Fakt, że mogą to być informacje,
których wykonawca ze względu na określoną politykę gospodarczą wolałby nie upubliczniać,
nie daje jeszcze podstaw do twierdzenia, że każda z takich informacji stanowi tajemnicę
przedsiębiorstwa (tak: wyrok KIO z dnia 7.06.2011 r. KIO 1072/11).
II.
Zarzut dotyczący nieprawidłowej oceny ofert
W kontekście drugiego ze sformułowanych zarzutów wskazujemy, iż jednym z kryteriów
oceny ofert była ocena w kryterium: „Kwalifikacje osób skierowanych do realizacji
zamówienia”. Ocena w ramach tego kryterium miała zostać dokonana w oparciu o test
kompetencyjny, który miał zostać przeprowadzony w stosunku do odpowiednich profili i
liczby specjalistów. Egzamin dla ww. osób w formie testu wiedzy odbył się w formie zdalnej
(poprzez aplikację MS Teams). Każdy z ww. profili specjalistów w ciągu 30 min. rozwiązał
test (jedno- lub wielokrotnego wyboru). Z
a każdą poprawnie udzieloną odpowiedź można
było otrzymać 1 pkt (maksymalnie 15 pkt), za brak udzielenia odpowiedzi punktów nie
przyznawano, zaś każda udzielona niepoprawnie odpowiedź powodowała przyznanie punktu
ujemnego
pkt).
W ramach kryterium ocen
y ofert punkty miały zostać przyznane wyłącznie osobom, które test
zdały, tzn. po zsumowaniu punktów otrzymanych w ramach testu uzyskały co najmniej 8 pkt.
(czyli co najmniej 50%). Zgodnie z informacją o wyniku postępowania w ramach tego
kryterium oceny of
ert po dokonaniu oceny testów zamawiający w tym kryterium nie przyznał
żadnych punktów ani odwołującemu, ani firmie pTAG, co oznacza, że spośród 22 zdających
osób ani jedna nie osiągnęła wymaganego progu zdawalności. Po dokonaniu analizy treści
arkuszy egz
aminacyjnych dla poszczególnych konsultantów, którzy zostali przez
o
dwołującego skierowani do rozwiązania testu doszliśmy do wniosku, iż w co najmniej 2
przypadkach ocena dokonana przez z
amawiającego okazała się nieprawidłowa, czego
skutkiem było zaniechanie przyznania odwołującemu punktów, które miały wpływ nie tylko na
wynik w ramach tego kryterium, ale też w konsekwencji na kolejność rankingu ofert, co
doprowadziło
do
tego,
że oferta odwołującego nie została wybrana jako oferta najkorzystniejsza. Wniosek taki
wynika z poniżej opisanych ustaleń faktycznych dokonanych przez odwołującego.
A) Nieprawidłowa ocena w zakresie testu Architekta Biznesowego
Zgodnie z informacją szczegółową otrzymaną od zamawiającego specjaliście
o
dwołującego w roli Architekta Biznesowego zamawiający przyznał w sumie 6 pkt (9
odpowiedzi prawidłowych, w 3 przypadkach odpowiedź nie została udzielona oraz w 3
przypadkach została według zamawiającego udzielona odpowiedź nieprawidłowa, która
spowodowała odjęcie punktów). Odpowiedzi uznane przez zamawiającego zgodnie z
podanym przez niego kluczem za nieprawidłowe to odpowiedzi na pytania 9, 14 oraz 15. O
ile po dokonaniu weryfikacji treści tych pytań odwołujący nie ma wątpliwości w stosunku do
pytań 9 i 14, to uważa, że w przypadku pytania 15 odpowiedź udzielona przez konsultanta
w
ykonawcy powinna być uznana za prawidłową, co powinno prowadzić do przyznania mu za
nią +1 pkt, a nie, jak to miało miejsce w rzeczywistości -1. Zgodnie z kluczem odpowiedzi
zamaw
iającego prawidłową odpowiedź stanowi odpowiedź b), podczas gdy specjalista
o
dwołującego jako prawidłową zaznaczył odpowiedź d). Problem z tym pytaniem i
prawidłową na nie odpowiedzią wiąże się przede wszystkim z faktem, iż wszelkie oficjalne
materiały
(w
tym sama metodyka TOGAF, która jest zbiorem zasad do planowania i wdrażania
architektury korporacyjnej) opracowane przez konsorcjum przemysłowe The Open Group są
dostępne co do zasady wyłącznie w wersji anglojęzycznej. Co prawda na potrzeby
implementacji
tej metodyki w Polsce został stworzony oficjalny słownik pojęć używanych w
tej metodyce, tym niemniej nie jest on kompletny i zawiera oficjalne tłumaczenie jedynie
części najważniejszych definicji. Stąd też dla rozstrzygnięcia prawidłowości tak zadanego
py
tania konieczne jest sięgnięcie do materiałów źródłowych. Zgodnie z oficjalną
dokumentacją
TOGAF
umieszczoną
na
stronie:
https://pubs.opengroup.org/architecture/togaf9-doc/arch/chap18.html
w
rozdziale
Iteration Cycles występują następujące cykle iteracyjne: (rys.). Oznacza to, że w
rzeczywistości nazwy tych 4 cykli iteracyjnych to: Architecture Capability, Architekture
Development, Transition Planning oraz Architecture Governance. O ile w zakresie dwóch
ostatnich cykli iteracyjnych odpowiedzi uznane przez konsultanta o
dwołującego oraz przez
z
amawiającego są identyczne (te dwie odpowiedzi dla wariantu b) oraz d) są wspólne), o tyle
różnica dotyczy nazw dwóch pierwszych cykli iteracyjnych, tj. „Architecture Capability” (tłum.
dosłowne: „możliwości architektury”) oraz „Architekture Development” (tłum. dosłowne:
„rozwój architektury”). Zawarte w treści pytań polskojęzyczne wersje w poszczególnych
odpowiedziach to:
dla odpowiedzi b) preferowanej przez Zamawiającego – „kontekst architektury”
i „definicja architektury”,
dla odpowiedzi d) udzielonej przez Wykonawcę – „zakres architektury (architecture
scope) oraz „projektowanie architektury”.
W
kontekście tak zarysowanego stanu faktycznego należy stwierdzić, iż cały problem
z udzieleniem
prawidłowej odpowiedzi na to pytanie sprowadza się do jego niewłaściwej
konstrukcji,
a
w
szczególności
do
użycia
jako
odpowiedzi
niedokładnych,
nieodpowiadających literalnemu brzmieniu tłumaczeń oryginalnych nazw iteracji użytych w
Standardzie
. Wyraźnie widać, że żadna z odpowiedzi nie odpowiada 1:1 anglojęzycznej
wersji tych określeń. Dlatego też już na wstępie należy zaznaczyć, że żadna z odpowiedzi
nie odpowiada w 100% poprawnej odpowiedzi. Tym niemniej wskazać należy, iż w tym
przypadku z
amawiający przesądził poprzez budowę arkusza egzaminacyjnego i jego
właściwości, iż pytanie to posiada 1 właściwą odpowiedź. Jeśli zatem przyjąć, że żadna z
odpowiedzi nie odpowiada rzeczywistemu stanowi rzeczy, zaś niewłaściwe tłumaczenie
mogło wprowadzić uczestników testu w błąd, to już tyle z tego względu należałoby dojść do
wniosku, iż w tej sytuacji ewentualne wątpliwości należy – zgodnie z utrwaloną praktyką
orzeczniczą KIO – rozstrzygnąć na korzyść wykonawcy, skoro to zamawiający był autorem
pytań i to z przyczyn leżących po jego stronie doszło do takiej sytuacji. Co więcej, w tym
konkretnym stanie faktycznym w ocenie o
dwołującego odpowiedź d) zaznaczona przez
specjalistę
wykonawcy
w większym stopniu odpowiadała prawidłowej odpowiedzi, niż odpowiedź uznana jako
poprawna wg klucza z
amawiającego. W tym kontekście pragniemy wskazać, iż hasło „zakres
architektury (architecture scope)” użyty w wybranej przez nas odpowiedzi występuje
bezpośrednio w definicji cyklu iteracyjnego „Architecture Capability”, która mówi o tym, że
cykl iteracyjny Architecture Capability wspiera tworzenie oraz ewolucje Architecure Capability
poprzez działania obejmujące ustanowienie oraz dostosowanie:
•
podejścia do architektury (the architecture approach),
•
zasad architektonicznych (the architecture principle),
•
zakresu architektury (the architecture scope)
– punkt będący częścią odpowiedzi
o
dwołującego
•
zarządzania architekturą (architecture governance).
Natomiast w żadnej z definicji nie występuje hasło „kontekst architektury” lub „definicja
architektury” będąca częścią uznanej za poprawną odpowiedzi zamawiającego. Jeszcze
bardziej wyraźnie rozdźwięk pomiędzy odpowiedzią zamawiającego a prawidłową
odpowiedzią wynikającą ze standardu widać na przykładzie nazwy drugiego cyklu
iteracyjne
go, tj. Architecture Development. Na pierwszy rzut oka widać bowiem, iż pojęcie
Architectore Development w dosłownym tłumaczeniu jest bliższe polskiemu określeniu:
„projektowanie architektury” niż „definicja architektury”, które to pojęcie w kontekście faz
iteracyjnych w oryginalnej dokumentacji nie występuje. Natomiast samo pojęcie
„development” w IT oznacza z zasady część cyklu wytwórczego, obejmującego właśnie
projektowanie
i rozwój.
Mając powyższe na względzie zdaniem odwołującego odpowiedź przez niego udzielona
powinna być uznana za bardziej odpowiadającą prawidłowemu brzmieniu odpowiedzi na
pytanie sformułowane przez zamawiającego i w takim wypadku powinno to skutkować
przyznaniem za to pytanie 1 pkt (zamiast -1). W tej sytuacji ostateczna ocena dla tej roli
wyniosłaby +8 pkt, a to oznacza, że z tego tytułu wykonawca powinien uzyskać punkty
w kryterium oceny ofert, które pozwoliłyby mu zająć pierwsze miejsce w rankingu złożonych
ofert.
B) Nieprawidłowa ocena w zakresie testu Starszego Analityka Biznesowego
Drugą wątpliwość, jaką odwołujący pragnie podnieść w kontekście dokonanej oceny ofert
podczas testu (wątpliwości tych jest więcej, tym niemniej pozostałe nie umożliwiłyby mu
doprowadzenie do zmiany w rankingu złożonych ofert) jest kwestia nieprawidłowości
związanych z oceną dokonaną przez zamawiającego dla roli Starszy Analityk Biznesowy.
W tym przypadku rozkład odpowiedzi wyglądał następująco: 10 odpowiedzi prawidłowych,
brak odpowiedzi na jedno pytanie (pytanie nr 3) oraz 4 odpowiedzi uznane za nieprawidłowe,
co skutkowało ostatecznie przyznaniem ww. specjaliście w sumie +6 pkt. Jako nieprawidłowe
odpowiedzi Zamawiający uznał odpowiedzi na pytania nr 4, 7, 9 i 15. Po dokonaniu
weryfikacji treści zadanych pytań oraz udzielonych odpowiedzi, zdaniem odwołującego
z
amawiający nieprawidłowo ocenił odpowiedzi na pytanie nr 9, a nadto poprzez niewłaściwe
sformułowanie pytania nr 3 uniemożliwił naszemu specjaliście uzyskanie punktu również za
to pytanie.
a) Pytanie nr 9)
Zgodnie z kluczem odpowiedzi z
amawiającego poprawną odpowiedzią na to pytanie jest
odpowiedź b), czyli Pięć, zaś odpowiedź właściwa wg naszego specjalisty to odpowiedź d),
a zatem żadna z pozostałych odpowiedzi nie jest właściwa.
W zakresie przedmiotowego pytania skupić należy się przede wszystkim na treści
samego pytan
ia, które dotyczyło liczby „widoków oprogramowania” możliwych do
przedstawienia za pomocą UML. Otóż UML jest to język (notacja) stworzony do
modelowania, który może być wykorzystywany do modelowania różnych rzeczy w różnych
dziedzinach.
Najczęściej
w bran
ży IT do modelowania systemów. Systemy oczywiście można też opisywać w innych
językach (notacjach), podobnie jak wiersze można pisać po polsku i angielsku. To co
najistotniejsze w kontekście treści tego pytania to fakt, iż OMG (właściciel i twórca standardu
UML) w specyfikacji UML 2.5 nie definiuje listy widoków oprogramowania. Język UML może
być wykorzystywany w specyfikacji modeli oprogramowania w różnych metodykach
procesów wytwórczych oprogramowania oraz różnych modeli architektonicznych. W
zależności od wyboru modelu architektury, liczba widoków/perspektyw może być inaczej
zdefiniowana. Dla przykładu OMG w standardzie MDA v2 bezpośrednio odwołuje się do
języka UML. Jeśli więc zamawiający nie wymienia z nazwy standardu/metodyki procesu
wytwórczego/architektury oprogramowania, to należy de facto przyjąć standard MDA
(właścicielem MDA i UML jest OMG), który definiuje 3 warstwy architektoniczne. Takiej
odpowiedzi nie było jednak na liście do wyboru w teście. Inne przykładowe metodyki/wzorce
architektoniczne,
dla których można zastosować notację UML (omówione szczegółowo
poniżej):
•
OMG MDA v2 (3 warstwy),
•
Model Kruchtena 4+1 (5 widoków),
•
The Open Group TOGAF v9 (4 widoki architektoniczne),
•
RUP (6 dyscyplin inżynierskich definiujące specyfikacje oprogramowania),
•
Zachman Framework (6 pytań do 5 typów udziałowców = 30 widoków).
Podsumowując należy wskazać, że na pytanie ile widoków oprogramowania można
przedstawić za pomocą UML prawidłowa odpowiedź brzmi następująco: taką ilość, która jest
niezbędna w zależności od tego ile zawiera model, metodyka czy cokolwiek w czym
wykorzystamy język UML. Przy braku wskazania właściwego modelu/metodyki należałoby
przyjąć z uwagi na okoliczności wskazane powyżej, iż jeśli już należałoby wskazać taką
liczbę, to najwłaściwszą byłaby liczba trzy, odnosząca się do standardu opracowanego przez
twórcę notacji UML, tj. MDA v. 2. Oznacza to, że w tej sytuacji jedyną poprawną odpowiedzią
mogła być odpowiedź udzielona przez naszego eksperta, gdyż żadna z możliwych
odpowiedzi
nie przewidywała możliwości wskazania liczby trzy. W konsekwencji zamiast
odjęcia jednego punktu od wyniku ten punkt powinien zostać doliczony, co już na wstępie
powinno skutkować tym, że wynik całego egzaminu powinien zostać zaliczony jako zdany
pozytywnie, co miałoby wpływ na liczbę punktów, jaką odwołujący otrzymał w kryterium
„Kwalifikacje osób skierowanych do realizacji zamówienia”. Ostateczna ocena dla tej roli
wyniosłaby w tym przypadku +8 pkt, a to oznacza, że z tego tytułu wykonawca powinien
uzyskać
punkty
w kryterium oceny ofert, które pozwoliłyby mu zająć pierwsze miejsce w rankingu złożonych
ofert.
b) Pytanie nr 3)
Drugą z kwestii, którą podnosi odwołujący w zakresie oceny testu dla Starszego Analityka
Biznesowego jest pytanie i odpowiedzi zaproponowane w zakresie pytania nr 3. Zgodnie
z wzorcem z
amawiającego prawidłową odpowiedzią na to pytanie jest odpowiedź c),
natomiast konsultant Sygnity w tym zakresie nie zaznaczył żadnej odpowiedzi. Aby
prawidłowo odpowiedzieć na zadane pytanie, należy odnieść się oczywiście do specyfikacji
BPMN. Zgod
nie z dokonaną przez nas analizą Specyfikacja BPMN nie definiuje wzorców
projektowych, jedynie odwołuje się do zewnętrznego źródła podsumowującego artykuły
o wzorcach control-
flow. BPMN wskazuje jedynie referencje do artykułów nienormatywnych
(rozdział 3.2 Non-Normative) Basic Control Flow Patterns są zdefiniowane poza specyfikacją
BPMN (źródło: http://www.workflowpatterns.com/patterns/control/index.php). Oznacza to,
że prawidłowa odpowiedź na pytanie testowe w tym przypadku brzmi: W samym BPMN nie
ma żadnych wzorców prostych, a jedynie BPMN odwołuje się do wzorców zdefiniowanych
poza tą notacją.
Biorąc powyższe pod uwagę należy dojść do wniosku, iż poprzez sformułowanie pytania
w taki sposób, iż żadna z odpowiedzi na tak zadane pytanie nie jest prawidłowa,
z
amawiający uniemożliwił Odwołującemu uzyskanie 1 pkt za wykonanie tego zadania, co
mogłoby miałoby wpływ na wynik testu i ostatecznie na wynik całego postępowania.
III. Zarzut ewentualny dotyczący konieczności unieważnienia postępowania
Jak wynika z
opisu części zarzutów podniesionych w pkt II niniejszego odwołania
sytuacja, do której powstania doprowadził zamawiający, może być potraktowana w różnoraki
sposób. Jeśli bowiem istnieją istotne błędy w sformułowaniu pytań egzaminacyjnych, których
wynikiem jest sytuacja, iż dla danej roli nie da się za niektóre pytania przyznać punktów
(głównie dotyczy to sytuacji, w której w teście jednokrotnego wyboru żadna z odpowiedzi nie
jest prawidłowa). Oczywiście można przyjąć, że w takiej sytuacji powinno się rozstrzygnąć
wątpliwość na korzyść wykonawcy i przyznać mu w tym zakresie punkty (z takiego zresztą
punktu widzenia wyszedł odwołujący formułując swoje zarzuty w pkt II odwołania). Tym
niemniej przy bardziej rygorystycznej ocenie można byłoby dojść do wniosku, iż w takim
stanie rzeczy de facto
nie da się prawidłowo dokonać oceny ofert w zgodzie z zasadami
wynikającymi z SWZ. Takie przekonanie jest bowiem wynikiem stwierdzenia, iż w przypadku
nieprawidłowego sformułowania pytań lub braku prawidłowych odpowiedzi błędne pytania
testowe nie powinny być w ogóle uwzględniane przy dokonywaniu punktacji. Innymi słowy,
dla każdego testu danego rodzaju specjalisty w której dojdzie do takiej sytuacji należałoby
odliczyć wszystkie te pytania od pełnej puli możliwej do uzyskania (np. dla Architekta
biznesowego, czy dla Starszego Analityka Biznesowego byłoby to 14 pytań zamiast 15).
Problem
polega
na
tym,
że dokumenty zamówienia definiują konkretne progi liczbowe zdawalności egzaminu (8 pkt),
których nieosiągnięcie powoduje automatycznie nieprzyznanie punktów wykonawcy w tym
kryterium oceny ofert. Natomiast oczywistym jest to, że próg ten jest inny (wyższy) przy
mniejszej liczbie pytań, gdyż potencjalnie wykonawca ma mniejszą szansę na udzielenie 8
prawidłowych odpowiedzi przy 14 niż przy 15 pytaniach. Po drugie w takiej sytuacji co do
zasady błędny staje się przyjęty w SWZ wzór dla obliczenia liczby punktów w kryterium
oceny: „Kwalifikacje osób skierowanych do realizacji zamówienia”. Wzór ten bowiem
zakłada,
iż maksymalna liczba punktów do zdobycia jest równa 165 (wartość podana w mianowniku
ułamka, stanowiącego wzór dla obliczenia liczby punktów w ramach tego kryterium oceny).
Wartość ta jest potencjalną maksymalną liczbą punktów do zdobycia przez Zespół
spec
jalistów wykonawcy skierowany do rozwiązywania testów (11 osób x 15 pkt = 165 pkt).
Jeśli więc nie dla każdego rodzaju specjalisty liczba punktów, która powinna być brana do
oceny wynosi 15 (tylko mniej), to i maksymalna liczba punktów uwzględniona we wzorze
powinna być inna. Przy czym dokonanie oceny w inny sposób (według inaczej
sformułowanego kryterium) niż wynika z treści SWZ na tym etapie jest co do zasady
niemożliwe gdyż sprzeciwia mu się przepis art. 239 ust. 1 ustawy. Wobec powyższego
jeśliby dojść do przekonania, że nie jest jednak możliwe uznanie nieprawidłowo
sformułowanych pytań jako rozwiązanych przez Wykonawcę prawidłowo, to wydaje się, iż w
tej sytuacji jedynym słusznym rozwiązaniem byłoby unieważnienie postępowania jako
obarczonego niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy.
Trudno sobie bowiem wyobrazić, aby możliwe było usunąć taką wadę poprawiając czynność
oceny ofert w zakresie tego kryterium, gdyż de facto konieczne byłoby powtórzenie
czynności
faktycznej
związanej
z powtórzeniem egzaminu. Tymczasem nie sposób nie tylko określić w jakim zakresie ta
ocena powinna zostać powtórzona (wyłącznie w zakresie tych pytań, które zostały uznane za
nieprawidłowe, tylko dla ról, w których zidentyfikowano taki stan rzeczy, powtórzenie testów
dla wszystkich ról w całości), ale też dopuścić, aby reguły oceny mogły zostać ustalone
dopiero na tym etapie postępowania. Dopuszczenie do powtórzenia czynności faktycznej w
innym terminie może bowiem w sposób oczywisty wypaczyć wynik egzaminu (poziom
trudności pytań może być inny, zasób wiedzy posiadany przez rozwiązującego test też może
się
zmienić
w stosunku do pierwotnego terminu rozwiązywania testu). Dlatego też w ocenie
o
dwołującego jedyne możliwe rozwiązania w tej sytuacji to albo przyznanie punktów w
zakresie błędnych pytań, albo uznanie, iż powstanie tej sytuacji nie daje możliwości
dokonania prawidłowej oceny ofert i w konsekwencji unieważnienie postępowania.
Odwołujący niejako na marginesie zwraca przy tym uwagę dodatkowo na fakt, iż
określone przez zamawiającego zasady przeprowadzenia egzaminu w zakresie tego
kryterium oceny ofert niejako od początku dotknięte były poważnymi błędami, które mogły
rzutować na wynik prowadzonego postępowania. Zwracamy bowiem uwagę na to, iż w
ramach przedmiotowego kryterium oceny ofert ustalił, iż testowi egzaminacyjnemu będzie
podlegała grupa 11 osób, przy czym dla 2 specjalności (starszy programista .net oraz
programista Java) liczba osób która miała zdawać test była większa niż 1 (odpowiednio 6
osób i 2 osoby). Tymczasem jak wskazuje SWZ w zakresie warunków udziału w
postępowaniu liczba osób, jakich posiadania wymagał zamawiający w obu tych kategoriach
specjalności wynosiła 1. Innymi słowy w ramach postępowania zamawiający oczekiwał, że
wykon
awca będzie dysponował co najmniej 1 starszym programistą .net oraz co najmniej 1
programistą Java, ale już oceny ofert zamierzał dokonać w oparciu o egzamin dla kilku osób
z
danej
specjalności.
Prowadzi
to
do
wniosku,
iż w ramach tego postępowania mogło dojść do sytuacji, w której na ostateczną ocenę ofert
wpływ miałyby wyniki kompetencyjne osób, które co do zasady nie były przewidziane do
realizacji przedmiotowego zamówienia, gdyż brak jest gwarancji, że osoby, które uzyskały
dla wykonawcy punkty w ramac
h postępowania w konsekwencji zostałyby zaangażowane do
realizacji przedmiotowej Umowy. Taka sytuacja stoi w sprzeczności z dyspozycją przepisu
art. 241 ust. 1 i 2 ustawy, gdyż powoduje, że tak sformułowane kryterium oceny nie jest
związane z przedmiotem zamówienia, skoro ocenie podlegałoby posiadanie zasobów
osobowych nieuczestniczących w realizacji Umowy z zamawiającym. Oczywiście kwestia ta,
w okolicznościach faktycznych niniejszego postępowania okazała się ostatecznie nie mieć
najistotniejszego znaczen
ia dla wyniku postępowania (wszystkie osoby w ww. rolach
zarówno z Zespołu odwołującego jak i pTAG nie zdobyły ostatecznie punktów w tym
kryterium), zwracamy uwagę jednak na fakt, że w przypadku, gdyby wyniki testu u obu
w
ykonawców były w zakresie tych ról wyższe to okoliczność, do której doprowadził w ten
sposób zamawiający mogłaby spowodować sytuację, w której błędy w sformułowaniu
kryterium oceny mogłyby wpłynąć ostatecznie w sposób sprzeczny z przepisami na wynik
postępowania.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której uwzględnił zarzut nr I
odwołania. W pozostałym zakresie wniósł o oddalenie odwołania. Na posiedzeniu
zamawiający wniósł o odrzucenie odwołania w zakresie zarzutu nr II.
Przystępujący wykonawca, na posiedzeniu złożył oświadczenie, iż wnosi sprzeciw wobec
uwzględnienia przez zamawiającego zarzut nr I odwołania.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych wymaganych przy
procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia przekracza kwoty określone
w przepisach wydanych na podstawie art. 3
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że odwołujący posiada interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowanego możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 505 ust. 1
ustawy Pzp,
co uprawniało go do złożenia odwołania.
Izba stwierdziła, że w zakresie zarzutów nr II i III odwołania, zachodzą przesłanki do
odrzucenia odwołania, o których stanowi przepis art. 528 pkt 3 ustawy Pzp.
Przepis art. 528 pkt 3 ustawy Pzp stanowi, iż Izba odrzuca odwołanie, jeżeli stwierdzi,
że odwołanie zostało wniesione po upływie terminu określonego w ustawie.
Zgodnie z przepisem art. 515 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp, o
dwołanie w przypadkach innych
niż określone w ust. 1 i 2 wnosi się w terminie 10 dni od dnia, w którym powzięto lub przy
zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach
stanowiących podstawę jego wniesienia, w przypadku zamówień, których wartość jest równa
albo przekracza progi unijne.
Z bezspornych o
koliczności wynikających z przedmiotowej sprawy wynika, iż
zamawiający w dniu 25 lutego 2022 roku, przeprowadził testy kompetencji dla osób
wskazanych przez wykonawców w ofertach (pracownicy merytoryczni/kadra specjalistyczna).
W tym dniu, wykonawcy, a co za tym idzie i
odwołujący powziął wiadomości o
okolicznościach stanowiących podstawę do wniesienia odwołania, gdyż w tym dniu zapoznał
się z pytaniami testowymi oraz odpowiedziami na te pytania, przygotowanymi przez
zamawiającego. Tym samym, w ocenie Izby, termin na wniesienie odwołania od wadliwie (w
ocenie odwołującego) przygotowanych pytań i odpowiedzi przez zamawiającego, upływał w
dniu 7 marca 2022 roku. Zdaniem Izby, bez znaczenia dla ustalenia terminu na wniesienie
odwołania, jest okoliczność, iż odwołujący otrzymał arkusze testowe z odpowiedziami, które
zdaniem zamawiającego były prawidłowe, po dniu ogłoszenia wyników postępowania, tj. po
dniu 22 marca 2022 roku, gdyż wyniki testów stanowią jedynie wtórną informację o przyjętym
prz
ez zamawiającego prawidłowym arkuszu odpowiedzi. Skoro zatem odwołujący, już dniu
25 lutego 2022 roku,
powziął, a przy dołożeniu należytej staranności mógł powziąć
wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę do wniesienia odwołania, to oznacza,
że odwołanie wniesione w dniu 1 kwietnia 2022 roku (w zakresie zarzutów nr II i III), należało
uznać za spóźnione.
Izba, za spóźniony (wniesiony po upływie terminu określonego w ustawie – 10 dni) uznała
również zarzut nr III, wg. oświadczenia odwołującego jest to zarzut ewentualny, względem
zarzutu nr II. Skoro zatem odwołujący powziął, a przy dołożeniu należytej staranności mógł
powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę do wniesienia odwołania,
tj. o
przesłankach skutkujących unieważnieniem postępowania, w dniu 25 lutego 2022 roku
(w dniu powzięcia wiedzy, co do pytań testowych i przygotowanych odpowiedzi), to
od
wołanie wniesione w dniu 1 kwietnia 2022 roku, należało uznać za spóźnione.
Oczekiwanie odwołującego do chwili uzyskania od zamawiającego wyników testów, nie
może stanowić przesłanki do przywrócenia terminu na wniesienie odwołania.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron, oraz uczestnika postępowania odwoławczego, złożone w pismach
procesowych, jak też podczas rozprawy Izba stwierdziła, iż odwołanie w zakresie
zarzutu nr I
zasługuje na uwzględnienie.
Izba w
całości podzieliła stanowisko odwołującego i zamawiającego, uznając je za
własne.
Zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy Pzp,
Nie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę
przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2019 r. poz. 1010 i 1649), jeżeli wykonawca, wraz
z przekazaniem takich informacji,
zastrzegł, że nie mogą być one udostępniane oraz
wykazał, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Wykonawca nie
może zastrzec informacji, o których mowa w art. 222 ust. 5. Definicja tajemnicy
przedsiębiorstwa znajduje się w art. 11 ust. 2 u.z.n.k., zgodnie z którym Przez tajemnicę
przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne
przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub
w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom
zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o
ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu
należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności. W świetle art. 11 ust. 2
u.z.n.k., aby informacja mogła zostać skutecznie zastrzeżona jako tajemnica
przedsiębiorstwa muszą więc zostać łącznie spełnione poniższe przesłanki:
są to informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne
informacje posiadające wartość gospodarczą,
jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są one
powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są
łatwo dostępne dla takich osób,
uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy
zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
Powyższe zostało niejednokrotnie potwierdzone przez Krajową Izbę Odwoławczą, m.in.
w wyroku z dnia 29 marca 2021 r. (sygn. akt KIO 720/21): „Wskazać należy na wstępie,
że zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy Pzp postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne.
Ustawodawca w ust. 2 ustawy Pz
p wskazał, że zamawiający może ograniczyć dostęp do
informacji związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia tylko w przypadkach
określonych w ustawie. Ponadto w ust. 3 wskazano, że nie ujawnia się informacji
stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia
r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2019 r. i 1649), jeżeli wykonawca, wraz
z przekazaniem takich informacji, zastrzegł, że nie mogą być one udostępniane oraz
wykazał, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Wykonawca nie
może zastrzec informacji, o których mowa w art. 222 ust. 5 ustawy Pzp. Zasada jawności
postępowania jest naczelną zasadą postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.
Wynika ona z zawartego w art.
61 Konstytucji prawa każdego obywatela do uzyskiwania
informacji o działalności organów władzy publicznej, zwłaszcza w sytuacji, w której organy te
dysponują środkami publicznymi. Ograniczenie zasady jawności możliwe jest wyłącznie
w ściśle określonych sytuacjach, wskazanych przez ustawodawcę. Z takim wyjątkiem mamy
do czynienia w art. 18 ust. 3 ustawy Pzp. Ustawodawca bowiem umożliwia wykonawcom
zastrzeżenie informacji stanowiących tajemnice przedsiębiorstwa, o ile wykonawca taki nie
później niż w terminie składania ofert zastrzegł takie informacje oraz wykazał, iż spełniają
one przesłanki uznania ich za tajemnicę przedsiębiorstwa. Ustawa Pzp w zakresie tajemnicy
przedsiębiorstwa odsyła do UZNK. Zgodnie z art. 11 ust. 2 UZNK, przez tajemnicę
przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne
przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub
w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom
zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób,
o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu
należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności. Aby określona informacja
mogła być uznana za tajemnicę przedsiębiorstwa, przesłanki określone w tym przepisie
(wartość gospodarcza informacji, nieujawnienie jej do wiadomości publicznej, działania
zmierzające do zachowania poufności) muszą być spełnione łącznie”.
Co do użytego w zacytowanych wyżej definicjach tajemnicy przedsiębiorstwa, pojęcia:
„wartości gospodarczej”, jak wskazuje m.in. teza wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia
4 września 2019 r. (sygn. akt KIO 1626/19; 1628/19), jest to: Wartość gospodarcza
informacji
, o której mowa w art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
przejawia
się
w tym, że ujawnienie informacji konkurentom mogłoby spowodować po stronie wykonawcy
szkodę, czy też odwrotnie, gdy wykorzystanie przez innego przedsiębiorcę zaoszczędzi mu
wydatków lub zwiększy zyski. Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 6 listopada 2018 r., sygn. akt
KIO 2166/18, "
nie wystarcza stwierdzenie, iż dana informacja ma charakter techniczny,
handlowy czy technologiczny, ale musi także ona przedstawiać pewną wartość gospodarczą
dla wykonawcy właśnie z tego powodu, że pozostanie poufna. Taka informacja może być dla
wykonawcy źródłem jakichś zysków lub pozwalać mu na zaoszczędzenie określonych
kosztów".
Krajowa Izba Odwoławcza, zdefiniowała również pojęcie „wartości gospodarczej” w
wyroku z dnia 26 marca 2018 r. (sygn. akt KIO 458/18; 474/18): „wartość gospodarcza
określonej informacji poufnej przejawia się co do zasady w możliwości wykorzystania tej
informacji
w walce konkurencyjnej. Chodzi więc o wykazanie, że dana informacja dotyczy działalności
gospodarczej określonego przedsiębiorcy i może być wykorzystana w walce konkurencyjnej.
W orzecznictwie przyjmuje się, że informacje składające się na tajemnice przedsiębiorstwa
muszą posiadać pewną wartość ekonomiczną tzn. ich wykorzystanie przez innego
przedsiębiorcę zaoszczędza mu wydatków lub przysparza mu więcej zysków. Podkreśla się
również, że wartość gospodarcza informacji musi mieć wymiar obiektywny, a zatem samo
przekonanie przedsiębiorcy o wartości posiadanych przez niego informacji jest
niewystarczające (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 11 września 2014 r.,
sygn. akt II PK 49/14)
”.
Co do pojęcia „wykazania” użytego w art. 18 ust. 3 ustawy Pzp z 2019 r. (poprzednio art.
8 ust. 3 ustawy Pzp z 2004 r.) to zgodnie z orzecznictwem KIO, prezentowanym w wyroku z
dnia 6 lipca 2020 r. (sygn. akt KIO 1149/20; KIO 1145/20; KIO 1129/20), w którym: „(…) Izba
za zasadne uznała odniesienie się do instytucji wykazania spełniania warunków udziału
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, ponieważ przepisy regulujące tą
kwestię również posługują się pojęciem "wykazania" (zob. przepis art. 24 ust. 1 pkt 12 Pzp).
Podkreślenia wymaga, że na taki zabieg interpretacyjny pozwala § 10 załącznika do
rozporz
ądzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki
prawodawczej" (Dz.U.2016.283 j.t.), zgodnie z którym do oznaczenia jednakowych pojęć
używa się jednakowych określeń, a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi
określeniami. Z przepisów dotyczących wykazywania spełniania warunków udziału w
postępowaniu wynika, że następuje ono przez złożenie oświadczenia o ich spełnianiu w
określonej formie (por. art. 25a ust. 1 i 2 Pzp), a nadto - jeżeli Zamawiający żądał
dokumentów potwierdzających informacje zawarte w oświadczeniu (art. 26 ust. 1 i 2 Pzp) -
również w drodze złożenia dokumentów, o których mowa w rozporządzeniu Ministra
Rozwoju z 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać
zamawiający
od
wykonawcy
w
postępowaniu
o udzielenie zamówienia (Dz.U.2016.1126). Zdaniem Izby z powyższej analizy, wbrew
twierdzeniom Przystępującego, wynika, że pod pojęciem "wykazania", o którym mowa w art.
8 ust. 3 Pzp, rozumieć należy nie tylko złożenie oświadczenia, że zastrzeżone informacje
stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, ale również, w określonych okolicznościach,
przedstawienie stosownych dowodów na jego potwierdzenie. Oczywiście nie można w tym
upatrywać bezwzględnego obowiązku potwierdzania dowodami zaistnienia każdej
z prz
esłanek wymienionych w art. 11 ust. 4 Znk. Trudno bowiem wyobrazić sobie,
przykładowo, wykazanie w powyższy sposób technologicznego charakteru zastrzeżonych
informacji, wobec czego w tym zakresie zasadniczo wystarczające jest złożenie przez
wykonawcę oświadczenia (z zastrzeżeniem, że może ono podlegać weryfikacji
zamawiającego). Także poszukiwanie dowodów potwierdzających okoliczność negatywną,
tj. nieujawnienia informacji do publicznej wiadomości, wydaje się problematyczne. Inaczej
oceniać należy jednak chociażby kwestię wykazania, że podjęte zostały niezbędne działania
w celu zachowania ich poufności, które przybierają najczęściej materialną postać
(wprowadzanie polityk bezpieczeństwa informacji, zawieranie odpowiednich klauzul
w umowach z pracownikami lub kontrahentami wykonawcy, etc.)". Izba podnosi za wyrokiem
KIO z 10.03.2016 r., sygn. akt: KIO 223/16, KIO 224/16, KIO 225/16, KIO 228/16: "Dla
prawidłowego wykazania, o którym mowa w tym przepisie, nie wystarczą jedynie gołosłowne
i ogólnikowe twierdzenia, bez odniesienia się do konkretnych faktów, działań itd. Na
konieczność wykazania jednoznacznie wskazywano w toku prac nad znowelizowaniem tego
przepisu m.in. podczas prac podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia: poselskich projek
tów
ustaw o zmianie ustawy -
Prawo zamówień publicznych (...)".
W zakresie wzajemnej korelacji pojęć wykazania i udowodnienia Izba wskazuje,
że prezentuje stanowisko tożsame z tym wyrażony w uzasadnieniu wyroku Izby z dnia 14
listopada 2017 r. o sygn. akt
KIO 2267/17, KIO 2290/17, w którym stwierdzono m. in.: "(...)
Bez wątpienia sformułowanie "wykazał" ma silniejszy walor informacyjny co do zgodności
przedstawianej informacji z rzeczywistością niż wskazanie prawdopodobieństwa wystąpienia
określonej okoliczności. Jakkolwiek pojęcie "wykazał" nie jest tożsame z pojęciem
"udowodnił", to jednak jest bliższe temu ostatniemu niż pojęcie "uprawdopodobnił"". Izba za
zasadne uznaje również powołanie wyroku Izby zapadłego w dniu 30 marca 2017 r. o sygn.
akt KIO 464/
17, w którym stwierdzono m.in.: „I choć ustawodawca nałożył na wykonawcę
obowiązek "jedynie" wykazania (nie zaś obowiązek udowodnienia), że zastrzegane
informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu
nieuczciwej konkurenc
ji, to obowiązek ten nie może sprowadzać się do złożenia przez
wykonawcę oświadczeń, czy zapewnień, a to ze względu na rozumienia wyrazu "wykazać" w
języku polskim, tj. jako przedstawienia czegoś w sposób przekonujący. Wykonawcy wolno
wiec zrobić więcej, tj. udowodnić, że zastrzegane informacje stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa
w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jednak nie wolno mu - o ile
informacje mają pozostać niedostępne dla innych wykonawców uczestniczących
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego - zrobić mniej niż wykazać,
że informacje te stanowią tajemnice przedsiębiorstwa".
Z
godnie z ugruntowaną linią orzeczniczą Krajowej Izby Odwoławczej to na wykonawcy,
spoczywa ciężar udowodnienia, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa. Nawet w przypadku uznania, iż zastrzeżone informacje mogą stanowić
tajemnicę przedsiębiorstwa, ze względu na wartość gospodarczą jaką posiadają dla
wykonawcy, należy badać skuteczność ich zastrzeżenia. Na takim stanowisku stanęła
również Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 1 czerwca 2020 r. (sygn. akt KIO
Ciężar udowodnienia, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa spoczywa na wykonawcy, który takiego zastrzeżenia dokonuje.[…].
Przed
siębiorca ma obowiązek podjęcia działań, które zgodnie z wiedzą i doświadczeniem
zapewnią ochronę informacji przed upowszechnieniem, czy - ściślej mówiąc - ujawnieniem.
Ocena ma być dokonana ex ante, a nie ex post. Działanie przedsiębiorcy musi doprowadzić
do powstania warunków stwarzających duże prawdopodobieństwo, że informacja pozostanie
nieujawniona. Tak więc, dopóki sam przedsiębiorca, nie podejmie działań bezpośrednio
zmierzających do zachowania danych informacji w poufności, nie można mówić o tajemnicy
przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej, załączone do uzasadnienia zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa wykazy oraz referencje, nie zostały zastrzeżone skutecznie.
Izba wskazuje,
iż zgodnie z przepisem art. 18 ust. 1, 2 i 3 ustawy Pzp, 1. Postępowanie
o udzielenie zamówienia jest jawne. 2. Zamawiający może ograniczyć dostęp do informacji
związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia tylko w przypadkach określonych
w ustawie.
3. Nie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (Dz. U. z 2019 r. poz. 1010 i 1649), jeżeli wykonawca, wraz z przekazaniem
takich informacji, zastrzegł, że nie mogą być one udostępniane oraz wykazał, że zastrzeżone
informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Wykonawca nie może zastrzec informacji,
o których mowa w art. 222 ust. 5.
Zgodnie z wyżej powołanymi przepisami ustawy Pzp „Sformułowanie użyte przez
ustawodawcę, w którym akcentuje się konieczność „wykazania” oznacza obowiązek dużo
dalej i
dący, niż tylko złożenie oświadczenie co do przyczyn objęcia informacji tajemnicą
przedsiębiorstwa, a już z pewnością za wykazanie nie może być uznane ogólne
uzasadnienie, sprowadzające się deklaracji, że przedstawione informacje spełniają
określone w tym przepisie przesłanki, czy też przedstawienia ogólnikowych twierdzeń
mających uzasadnić zastrzeżenie. W odniesieniu do informacji znajdujących się w ofercie
termin zastrzeżenia został wprost wskazany co oznacza, że wykonawca zobowiązany jest
nie tylko wyjaśnić, ale i wykazać skuteczność zastrzeżenia zamawiającemu i to w
określonym czasie, a mianowicie do upływu terminu składania ofert. W przypadku
dokumentów składanych po tym terminie, należy przyjąć, że wykazanie to musi nastąpić
równocześnie z ich złożeniem. Przesłanka „posiadający wartość gospodarczą” odnosi się nie
tylko do informacji „innej”, ale także informacji technicznej, technologicznej i organizacyjnej.
Nie
wystarcza
więc
stwierdzenie,
że dana informacja ma charakter techniczny, technologiczny czy organizacyjny, ale musi
także ona przedstawiać pewną wartość gospodarczą dla wykonawcy właśnie z tego powodu,
że pozostanie poufna. Taka informacja może być dla wykonawcy źródłem jakichś zysków lub
pozwalać mu na zaoszczędzenie określonych kosztów. Nie jest rolą zamawiającego ocena,
czy określone informacje mogą potencjalnie stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa, zadaniem
zamawiającego jest natomiast zbadanie, czy wykonawca należycie uzasadnił zastrzeżenie
informacji, gdyż to jakość tego uzasadnienia decyduje o tym, czy w jawnym postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego określone informacje mogą pozostać niejawne.
Obiektywną wartość gospodarczą zastrzeganych informacji musi wykazać wykonawca
powołując się na tajemnicę przedsiębiorstwa względem określonych informacji. Nie sposób
uznać za wykazanie spełnienia omawianej przesłanki poprzez przywoływanie subiektywnej
oceny informacji dokonanej przez danego wykonawcę. Zastrzegana informacja ma mieć
charakter techniczny, technologiczny, organizacyjny przedsi
ębiorstwa lub inny posiadający
obiektywną wartość gospodarczą” (wyrok z dnia 9 lipca 2021 r. (sygn. akt KIO 1383/21).
Izba zwraca uwagę, iż w ocenie dokumentów i oświadczeń składanych przez
wykonawców, w zakresie TP, należy odróżnić dwa zasadnicze obszary, tj. pierwszy z
obszarów dotyczy informacji zastrzeżonych TP, które faktycznie mogą przenosić specyficzne
i konkurencyjne informacje i rozwiązania proponowane (oferowane przez wykonawców).
Drugi z obszarów to wykazanie przez wykonawcę, że informacje z pierwszego obszaru, na
taką ochronę zasługują.
Izba, pozostając w granicach stawianych zarzutów, oceniała jedynie merytoryczny zakres
drugiego obszaru, stwierdzając w konsekwencji, iż przystępujący nie wykazał zasadności
zastrzeżenia tajemnicą przedsiębiorstwa określonych treści. W ocenie Izby, zastrzeżenia TP
poczynione przez wykonawc
ę są lakoniczne, w zasadzie odnoszące się do przepisów
regulujących te kwestie. Stwierdzona przez Izbę ogólnikowość twierdzeń wykonawcy może
de facto
zostać przyporządkowana do każdego innego postępowania, a zdaniem Izby
zastrzeżenie TP określonych treści musi być niejako dedykowane dla danego, konkretnego
postępowania.
Za zamawiającym podnieść należy, iż części dotyczącej Wykazu osób, wykonawca
inform
uje, że „Wykaz osób uczestniczących w realizacji zamówienia zawiera informacje
mające istotną wartość gospodarczą” (...) „informacje te nie są jako całość ujawnione do
wiadomości publicznej (nie są znane ogółowi), nie są również jako całość lub w szczególnym
zestawieniu i zbiorze ich elementów powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym
rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób”. Następnie Wykonawca
wskazuje, że „nie publikuje powyższych informacji na swojej stronie internetowej, nie podaje
ich do publicznej wiadomości w prasie czy serwisach społecznościowych” (...) „Wiedzą na
temat tych informacji dysponuje jedynie pewien ograniczony krąg osób, zobowiązanych do
poufności w tej sprawie, jak pracownicy lub inne osoby, które zostały zobowiązane do
zachowania poufności”. Przytoczone wypowiedzi wykonawcy nie zostały poparte dowodami,
wszystkie oświadczenia i informacje zawarte w uzasadnieniu zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa są gołosłowne. Wykonawca nie przedstawił dowodów, które w sposób
wystarczający potwierdzałyby podjęcie kroków w celu utrzymania informacji zawartych
w przedłożonych dokumentach w tajemnicy. Przedstawione przez wykonawcę
„Zobowiązanie Pracownika do zachowania Tajemnicy Zawodowej i Poufności” jest jedynie
szabl
onem i nie sposób stwierdzić, czy kiedykolwiek zostało zawarte.
Podobnie wygląda uzasadnienie zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa dotyczące
wykazu usług świadczonych na rzecz podmiotów prywatnych wraz z referencjami.
Wykonawca stwierdza, że „utajniona część oferty dotyczy referencji zdobytych na rynku
prywatnym, które podlegały tajemnicy przedsiębiorstwa od samego początku ich
zrealizowania,
informacje te nie były nigdy ujawnione przez Wykonawcę, jak i przez
zleceniodawcę usług. Jest to bowiem informacja handlowa posiadająca wartość
gospodarczą i mająca istotne znaczenie dla prowadzonej przez nas działalności, w tym dla
naszej pozycji na rynku. Wiedza jaką może uzyskać zainteresowany podmiot po zapoznaniu
się z utajnioną przez nas częścią oferty, umożliwić mu może zapoznanie się z różnymi
aspektami naszej działalności, a także prześledzenie naszej aktywności gospodarczej (...)”.
Następnie, Wykonawca w jednym zdaniu opisał, jakie działania podjął w celu zachowania w
poufności informacji, tj. poprzez podpisanie przez współpracujące podmioty umów
dotyczących poufności. Wykonawca nie starał się wykazać, w jaki sposób zabezpieczył
powyższe informacje, zacytował jedynie część zapisów z umowy. W żaden sposób nie
udowodnił, że umowy zostały podpisane, nie załączył do wyjaśnień np. zanonimizowanych
umów, o których wspomina.
Zgodnie ze stanowiskiem Krajowej Izby Odwoławczej przedstawionym w wyroku z dnia 26
kwietnia 2021 r., sygn. akt KIO 698/21,
„powołanie się na możliwość "podkupienia" osób
wskazanych w Wykazie Kie
rowników, posiadających fachową wiedzę, nie jest argumentem
wystarczającym, aby mówić o wykazaniu wartości gospodarczej. W Wykazie Kierowników
wykonawcy zobowiązani byli ujawnić ograniczoną ilość informacji, tj. imię i nazwisko kilku
osób, opis fragmentu ich doświadczenia zawodowego, podstawy dysponowania przez
wykonawcę daną osobą, kwalifikacje (wykształcenie, uprawnienia budowlane) i
proponowane stanowisko w ramach przedmiotowego zamówienia. Istotnym było również to,
że nie należało ujawniać całego doświadczenia zawodowego określonej osoby, ale
wyłącznie jej doświadczenie w zakresie koniecznym do spełnienia warunku udziału w
postępowaniu. Ponadto wykaz ograniczał się do danych na temat kilku osób, a nie całego
personelu, którym dysponuje wykonawca. Zakres ten był więc bardzo ograniczony.
Argumentacja wykonawcy odnośnie wartości gospodarczej ww. informacji jest ogólna i
lakoni
czna. Przystępujący (…) powoływał się jedynie na obawę "podkupienia" personelu o
specjalistycznych kwalifikacjach, wykształceniu i doświadczeniu. Nie wskazał natomiast, czy
i jak, jeżeli tak, to kiedy, wykonawca zetknął się z praktyką podkupywania osób, jakiej liczby
osób w jego firmie taka praktyka dotknęła. Na tę okoliczność nie przedstawił też żadnego
dowodu. W uzasadnieniu zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa nie wskazał, aby
wymagania co do konkretnych osób miały charakter wyjątkowo specjalistyczny, który
uzasadniałby przypuszczenie, że na rynku może istnieć praktyka pozyskiwania takich osób.
Argumentacja dotyczące wartości gospodarczej jaką jest stworzenie zespołu osób
wskazanych w Wykazie Kierowników, dobranych w oparciu o szczególne doświadczenie,
wraz z dowodami na jej poparcie, została przez Przystępującego (…) podniesiona i
przedstawiona dopiero podczas rozprawy. Jednakże z uwagi na fakt, iż zastrzeżenie
tajemnicy przedsiębiorstwa oraz wykazanie, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnice
prze
dsiębiorstwa musi nastąpić nie później niż w terminie składania ofert, Izba uznała
argumentację Przystępującego (…) wraz z dowodami w tym zakresie, za spóźnioną.
Odnosząc się natomiast wprost do argumentu Przystępującego (…) w zakresie obawy przed
"podkupi
eniem" osób wskazanych w Wykazie Kierowników, należy podkreślić, iż w interesie
wykonawcy winno być zabezpieczenie się przed utratą kluczowych pracowników poprzez
stworzenie atrakcyjnych warunków pracy i płacy, aby osoby takie nie były zainteresowane
ofert
ą konkurencyjnych firm. Okoliczność, że pracownicy mogą przejawiać chęć zmiany
pracodawcy w sytuacji, gdy dotychczasowe warunki zatrudnienia im nie odpowiadają (np. z
powodu stawek wynagrodzenia niższych od rynkowych) jest praktyką powszechną,
dotyczącą każdej branży, nie tylko rynku budowlanego. W tej sytuacji konieczne jest
zapewnienie przez pracodawcę np. odpowiedniego wynagrodzenia dla pracowników,
korzystnych warunków zatrudnienia a także zawarcie odpowiednich umów o zakazie
konkurencji. Powoływanie się zaś na tajemnicę przedsiębiorstwa jako narzędzie do ochrony
specjalistów przeznaczonych do realizacji zamówienia, w świetle zasady jawności
postępowania należy uznać za nieprawidłowe. Izba w pełni podziela utrwalony w
orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej pogląd, że informacja o charakterze
gospodarczym może być dla wykonawcy źródłem jakichś zysków lub pozwalać mu na
zaoszczędzenie określonych kosztów. Dlatego wartość tę należy wykazać w odniesieniu do
każdej zastrzeganej informacji, a nie jedynie gołosłownie zapewnić, że zastrzegana
informacja taką wartość posiada. Tym samym argumentacja Przystępującego (…),
dotyczącą ryzyka związanego z ujawnieniem informacji na temat imion i nazwisk, opisu
fragmentu doświadczenia, oraz obawy przed "podkupieniem" osób wskazanych w Wykazie
Kierowników, bez jego wykazania nie jest wystarczająca dla stwierdzenia, że stanowi ona
wartość gospodarczą. Izba podkreśla również, że w uzasadnieniu zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa brak jest wykazania, że zostały podjęte niezbędne działania w celu
utrzymania poufności informacji zawartych w Wykazie Kierowników. Przystępujący (…)
powołał się na obowiązujące u niego procedury oraz dokumenty: Deklarację Stosowania
Bezpieczeństwa Informacji oraz Politykę Bezpieczeństwa Informacji, a także wskazał osoby,
które miały dostęp do informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa i zostały zobowiązane
do zachowania tych informacji w tajemnicy -
choć na tą okoliczność nie złożył żadnego
dowodu. Ponadto, w treści uzasadnienia zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa, poza
obszernym odniesieniem się do orzecznictwa sądów powszechnych i Krajowej Izby
Odwoławczej brak jest merytorycznego wykazania zachowania w poufności informacji
zawartych w Wykazie Kierowników. Z załączonych dokumentów: Deklaracji Stosowania
Bezpieczeństwa Informacji oraz Polityki Bezpieczeństwa Informacji, poza ogólnikowymi
odniesieniami do wewnętrznych procedur związanych z klasyfikacją informacji, sposobem jej
przechowywani, przetwarzania, udostępniania i usuwania oraz celu polityki bezpieczeństwa
informacji, również nie wynika jakie konkretne działania podjął Przystępujący (…) w celu
utrzymania
informacji
objętych
tajemnicą
przedsiębiorstwa
w poufności. Tymczasem dysponentem powyższych informacji nie jest wyłącznie
Przystępujący (…), który sporządził Wykaz Kierowników na potrzeby danego postępowania,
ale także dany ekspert oraz podmiot, dla którego realizowane było zadanie wskazane
w wykazie, na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu. Informacje te nie
stanow
ią bowiem wyłącznej wiedzy wykonawcy, który sporządził wykaz, zatem nie można
uznać, iż nie zostały ujawnione do wiadomości innych osób lub podmiotów skoro same
osoby mogą dowolnie informować o posiadanym przez siebie doświadczeniu. Przystępujący
(…) nie wykazał, aby wobec tych osób lub podmiotów, stosował praktyki zawarcie umów na
wyłączność, czy w ramach zawieranych umów wprowadzał postanowienia dotyczące zakazu
konkurencji, ani żadnych innych podobnych procedur, poprzez które informacje wskazane
jako taj
emnica przedsiębiorstwa nie zostałyby ujawnione. Ponadto, należy wskazać, że
zgodnie
z przyjętym orzecznictwem, Ustawodawca w art. 8 ust. 3 p.z.p. wymaga "wykazania" również
przesłanki zachowania poufności zastrzeżonych informacji. Oznacza to, że wykonawca
powinien złożyć np. dokumenty (regulaminy, zarządzenia, umowy z kontrahentami), które
odnosiłyby się do tego rodzaju informacji, jakie zostały przez niego zastrzeżone i z których
wynikałoby m.in.: że rzeczywiście umowy z kontrahentami (których oferty/faktury zostały
zastrzeżone) zawierają klauzule o poufności, że rzeczywiście są rejestrowane i
identyfikowane wejścia do bazy informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa (i że w bazie
tej są przechowywane informacje zastrzeżone w tym postępowaniu), że stosowana jest
zasada "need to know", że stosowany jest monitoring i ograniczenie pracowników do
"ważnych" pomieszczeń (jakich i jaki jest związek tych pomieszczeń z zastrzeżonymi w tym
postępowaniu informacjami). Innymi słowy: wykonawca powinien przedstawić dowody na
rzeczywiste zachowywanie poufności w stosunku do informacji zastrzeżonych w danym
postępowaniu. Oświadczenia i deklaracje nie mogą być zaś uznane za "wykazanie"
przesłanek z art. 11 ust. 2 u.z.n.k”.
Biorąc pod uwagę ustalony w toku sprawy stan rzeczy, Izba stwierdziła, że dowody
złożone na rozprawie przez przystępującego, należało uznać za spóźnione względem treści
wyja
śnienia zastrzeżenia tajemnicą przedsiębiorstwa (TP) złożonego zamawiającemu za
pismem z dnia 6 lutego 2022 roku.
Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy.
Łączna wysokość wszystkich kosztów postępowania odwoławczego wyniosła 18 600,00
zł.
Odwołujący poniósł dotychczas koszty w wysokości 15 000,00 zł (wpis od odwołania),
tymczasem odpowiadał za nie jedynie do wysokości 14 880,00 zł (18 600,00 / 5 x 4). Wobec
powyższego od przystępującego na rzecz odwołującego zasądzono kwotę 120,00 zł,
stano
wiącą różnicę między kosztami dotychczas poniesionymi przez odwołującego,
a kosztami, za jakie odwołujący odpowiadał w świetle wyniku postępowania.
Przewodniczący:
…………………………