KIO 170/23 WYROK dnia 3 lutego 2023 roku

Sygn. akt KIO 170/23 
 

WYROK 

z dnia 3 lutego 2023 roku 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodnicząca:      Monika Kawa-Ogorzałek 

Protokolantka:          Aldona Karpińska  

Po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 lutego 2023 roku odwołania wniesionego do Prezesa 

Krajow

ej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  19.01.2023  r.  przez  Odwołującego  -  wykonawcę  K.  J.  

prowadzący 

działalność 

gospodarczą 

pod 

firmą 

"JUKON" 

K. 

J.  

w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego - Państwowe Gospodarstwo Wodne 

Wody Polskie - Re

gionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy 

orzeka: 

1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności unieważnienia 

postępowania, 

2. kosztami postępowania obciąża Zamawiającego i: 

2.1.  zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  15 000  zł  (piętnaście 

tysięcy złotych) uiszczoną przez Odwołującego tytułem wpisu od odwołania, 

2.2.  zasądza  od  Zamawiającego  na  rzecz  Odwołującego  kwotę  18 600  zł  (osiemnaście 

tysięcy  sześćset  złotych)  jako  zwrot  kosztów  poniesionych  przez  Odwołującego  tytułem 

wpisu 

od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika. 

Stosownie  do  art.  579  ust.  1  i  580  ust.  1  i  2  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  Prawo 

zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1710 t.j.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni 

od  dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący:      …………………………….. 

Sygn. akt KIO 170/23 
 

UZASADNIENIE 

Zamawiający  -  Państwowe  Gospodarstwo  Wodne  Wody  Polskie  z  siedzibą  w 

Warszawie - 

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy prowadził na podstawie 

przepisów  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  –  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.U.  z 

2022r., poz. 1710 ze zm.; dalej: „Pzp”) postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego na 

„Dostawę wodnego kombajnu kosząco – zbierającego dla RZGW w Bydgoszczy”. 

Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane  w  Dzienniku  Urzędowym  Unii 

Europejskiej pod numerem 2022/S 174-490033. 

W  dniu  13  stycznia  2023  roku  Zamawiający  opublikował  zawiadomienie  o 

unieważnieniu przedmiotowego postępowania na podstawie art. 255 pkt 6 Pzp. 

Na powyższą  czynność wykonawca K. J. prowadzący działalność gospodarczą pod 

firmą:  K.  J.  „JUKON”  (dalej:  „Odwołujący”)  wniósł  w  dniu  19  stycznia  2023  r.  odwołanie  w 

którym  zarzucił  naruszenie  art.  255  pkt  6)  Pzp  poprzez  unieważnienie  postępowania  o 

udzielenie  zamówienia  w  sytuacji,  gdy  postępowanie  nie  jest  obarczone  niemożliwą  do 

usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie 

zamówienia publicznego.  

Odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  oraz  o  nakazanie  Zamawiającemu 

unieważnienia czynności unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia.  

Uzasadniając  zarzuty  odwołania  Odwołujący  wskazał,  że  Zamawiający  unieważnił 

postępowania  o  udzielenie  zamówienia  na  podstawie  ww.  przepisu  twierdząc,  że  jest  ono 

obarczone  niemożliwą  do  usunięcia  wadą  uniemożliwiającą  zawarcie  niepodlegającej 

unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego. W uzasadnieniu zawiadomienia o 

unieważnieniu  postępowania  Zamawiający  powołał  się  na  cztery  kwestie:  (1)  zawarcie  we 

wzorze  umowy  postanowienia  przewidującego  odpowiedzialność  Odwołującego  za 

opóźnienie, (2) określenie we wzorze umowy terminu jej wykonania datą, zamiast w dniach/ 

miesiącach/  latach,  (3)  upływ  terminu  wykonania  umowy,  (4)  brak  zarezerwowania  w 

budżecie  Zamawiającego  środków  na  realizację  zamówienia.  Do  wszystkich  wyżej 

wskazanych kwestii Odwołujący odniesie się w dalszej części niniejszego odwołania.   

Odnosząc  się  do  pierwszej  z  przyczyn  unieważnienia  postępowania,  Odwołujący 

wskazał,  że  zgodnie  z  przepisem  art.  433  pkt  1)  Pzp,  projektowane  postanowienia  umowy 

nie  mogą  przewidywać  odpowiedzialności  wykonawcy  za  opóźnienie,  chyba  że  jest  to 

uzasadnione  okolicznościami  lub  zakresem  zamówienia.  Zawarcie  w  umowie  nieważnego 

postanowienia nie skutku

je przy tym nieważnością całej umowy – na uwadze mieć należy, że 

o  unieważnieniu  umowy  (jako  całości)  mowa jest  jedynie  w  art.  457  Pzp,  zaś  art.  433  Pzp 

Sygn. akt KIO 170/23 
 

zawiera jedynie katalog klau

zul niedozwolonych, które powinny skutkować, zgodnie z zasadą 

utrzymania  sk

uteczności  czynności  prawnej  i  pozostawienia  jej  w  obrocie  nawet  wówczas, 

gdy wadliwością dotknięte są pewne jej elementy, nieważnością wyłącznie tych postanowień, 

które  zawarte  są  w  katalogu.  Zwrócić  uwagę  przy  tym  należy  na  art.  58  §  3  Kodeksu 

cywilnego, 

który wprost wskazuje, że jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności 

prawnej,  czynność  pozostaje  w  mocy  co  do  pozostałych  części,  a  przepisy  Pzp  nie 

przewidują  w  tym  zakresie  odmiennych  skutków.  Potwierdza  to  także  orzecznictwo  Sądu 

Najwyższego – np. w wyroku z dnia 8 lutego 2019 r. w sprawie I CSK 801/17 wskazano, że: 

„Prawodawca wyraża (…)  preferencję dla utrzymania bytu  czynności  prawnej, chociażby w 

ograniczonym  za

kresie.  Konstrukcja  ta  co  do  zasady  zakłada,  że  w  ramach  dokonanej 

jednolit

ej  czynności  prawnej  można  wyodrębnić  postanowienia  (części)  ważne,  mogące 

funkcjonować jako samodzielna czynność prawna i postanowienia dotknięte nieważnością.”, 

dodatkowo na możliwość zachowania przez umowę ważności także w przypadku dalej idącej 

ingeren

cji wskazuje wyrok z dnia 27 kwietnia 2021 r. w sprawie V CSKP 120/21, w którym 

stwierdzono,  że:  „Nie  można  wykluczyć,  że  nieważność  sprzecznego  z  prawem 

postanowienia umowy (części czynności prawnej) będzie skutkowała uznaniem za nieważne 

także  innych,  zgodnych  z  prawem  jej  części,  jeżeli  są  one  ściśle  powiązane  z  nieważnym 

postanowieniem, przy czym uznanie takie nie będzie miało wpływu na możliwość utrzymania 

w mocy czynności prawnej jako całości. Jeżeli nieważność części czynności prawnej może 

skutkować  uznaniem  za  nieważną  całej  czynności,  to  tym  bardziej,  na  zasadzie 

rozumowania  a  maiori  ad  minu

s,  dopuszczalna  jest  sytuacja,  w  której  nieważność  części 

czynności  prawnej  może  pociągać  za  sobą  nieważność  niektórych  innych  jej  części, 

pozostających  w  ścisłym  związku  z  częścią  uznaną  bezpośrednio  za  nieważną,  przy 

zachowaniu mocy wiążącej czynności prawnej jako całości.”. Mając przy tym na uwadze, że 

postanowienia dotyczące kar umownych nie mogą być uznane za essentialia negotii umowy, 

brak jest jakichkolwiek podstaw do stwierdzenia nieważności umowy jako całości.  

Odwołujący  zauważył  także,  że  zakaz  zamieszczania  w  umowie  postanowień 

przewidujących  odpowiedzialności  wykonawcy  za  opóźnienie  nie  ma  charakteru 

bezwzględnego, tj. możliwe jest zamieszczenie w umowie takich postanowień w przypadku, 

gdy  jest  to  uzasadnione  okolicznościami  lub  zakresem  zamówienia.  W  warunkach 

przedmiotowego zamówienia – już z samego stanowiska Zamawiającego, odnoszącego się 

do  braku  zabezpieczenia  środków  na  realizację  zamówienia  na  rok  2023,  wynika,  że  z 

perspektywy  tegoż  Zamawiającego,  dochowanie  terminu  wykonania  umowy  –  dostawy 

przedmiotu  zamówienia  –  miało  dla  niego  bardzo  istotne  znaczenie.  Najwyraźniej  do  tego 

stopnia,  że  wiązanie  odpowiedzialności  za  niewykonanie  dostawy  z  kwestią  winy  nie  było 

wystarczające.    Odpowiedzialność  za  skutki  opóźnienia  i  tak  nie  ma  przy  tym  charakteru 

bezwzględnej  odpowiedzialności  za  wszelkie  przekroczenia  umownego  terminu  spełnienia 

Sygn. akt KIO 170/23 
 

zobowiązania. Ustawodawca w przepisie art. 433 pkt 1) Pzp ostatecznie także dostrzegł, że 

w  niektórych  przypadkach  zastosowanie  w  umowie  takiej  rozszerzonej  odpowiedzialności 

może  być  dopuszczalne.  Zamawiający  pominął  to  w  uzasadnieniu  swojej  decyzji  o 

unieważnieniu postępowania (w żaden sposób nie rozważył tej kwestii), błędnie zakładając, 

że jest to bezwzględna przesłanka nieważności umowy (wzoru umowy). Mając powyższe na 

uwadze  ocenić  należy,  że  argumentacja  Zamawiającego  jest  sprzeczna  z  intencją 

ustawodawcy  przyświecającą  zamieszczeniu  w  Pzp  katalogu  klauzul  niedozwolonych. 

Wykorzystanie  ich  w  sposób  zaproponowany  przez  Zamawiającego,  pomijając,  że  jest 

zupełnie  oderwane  od  prawa  jako  systemu,  zmierza  do  pokrzywdzenia,  a  nie  do  ochrony 

Odwołującego.  

Odnosząc  się  do  drugiej  i  trzeciej  przyczyny  unieważnienia  postępowania, 

Odwołujący  wskazał, że  wykorzystanie art.  436 pkt  1)  Pzp  na  niekorzyść  Odwołującego,  w 

syt

uacji,  gdy  nie  doszło  do  zakwestionowania  brzmienia  postanowienia  dot.  terminu 

wykonan

ia  umowy  przez  żadnego  z  wykonawców,  jest  niedopuszczane  –  tym  bardziej,  że 

ustawodawc

a  nie  powiązał  naruszenia  tej  warunkowej  zasady  z  nieważnością  umowy.  Nie 

ulega wątpliwości przy tym, że w przedmiotowej sprawie rzeczywiście doszło już do upływu 

terminu 

wskazanego w ogłoszeniu, ale w ocenie Odwołującego nie stanowi to przeszkody w 

zawarciu  umowy.    W 

ocenie  Odwołującego,  możliwe  jest  ustalenie  w  umowie  nowej  daty 

wykonania  umowy 

–  PZP  zakazuje  dokonywania  istotnych  zmian  zawartej  umowy,  a  więc 

takich zmia

n, które powodują, że charakter umowy zmienia się w sposób istotny w stosunku 

do  pierwotnej  umowy.  W  przedmiotowej  sprawie  zmiana  nie  polepsza  sytuacji 

Odwołującego,  w  tym  nie  wprowadza  warunków,  które  uzasadniają  przypuszczenie,  że  ich 

zastosowanie  w  post

ępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  skutkowałoby  szerszym  kręgiem 

wykonawców  lub  przyjęciem  ofert  o  odmiennej  treści,  lecz  jest  zmianą  czysto  formalną, 

wynikającą z niedającego się przewidzieć przebiegu postępowania o udzielenie zamówienia 

publicznego.  Dodatk

owo,  na  uwadze  mieć  należy,  że  przepis  art.  455  ust.  1  pkt  4)  Pzp 

przewiduje  możliwość  zmiany  umowy  w  przypadku  wystąpienia  okoliczności,  których 

Zamawiający,  działając  z  należytą  starannością,  nie  mógł  przewidzieć.  Z  całą  pewnością 

okolicznością  taką  jest  złożenie  przez  Odwołującego  odwołania  w  związku  z  błędem  w 

weryfikacji  podpisu  pod  of

ertą  innego  wykonawcy.    Jednak  według  Odwołującego,  nawet 

gdyby  uznać,  że  nie  zachodzą  podstawy  do  zmiany  postanowień  umowy  w  zakresie  daty 

wykonania  zamówienia,  na  uwadze  mieć  należy,  że  umowa  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  podlega  takim  samym  zasado

m  wykładni,  jak  każda  inna  umowa  prawa 

cywilnego.  Zgodnie  z  art.  65  §  1  i  §  2  Kodeksu  cywilnego,  oświadczenie  woli  należy  tak 

tłumaczyć,  jak  tego  wymagają  ze  względu  na  okoliczności,  w  których  złożone  zostało, 

zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje, a w umowach należy raczej badać, 

jaki  był  zgodny  zamiar  stron  i  cel  umowy,  aniżeli  opierać  się  na  jej  dosłownym  brzmieniu. 

Sygn. akt KIO 170/23 
 

Oznacza to, że w przypadku zawarcia umowy po upływie terminu na jej wykonanie możliwe 

jest  dokonanie  wykładni  jej  postanowień  w  kontekście  uregulowanego  w  Pzp  trybu 

postępowania  o  udzielenie  zamówienia,  w  szczególności  mając  na  względzie  wynikający  z 

art.  577  Pzp  zakaz  zawarcia  umowy  do  czasu  o

głoszenia  przez  Izbę  wyroku  lub 

postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze.   

Odnosząc  się  do  powołanej  przez  Zamawiającego  okoliczności  dotyczącej  braku 

zarezerwow

ania w budżecie Zamawiającego środków na realizację zamówienia, Odwołujący 

wskazał, że przepisy ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne w art. 252 ust. 5 wprost 

przewidują  możliwość  wprowadzania  zmian  w  rocznym  planie  finansowym  Wód  Polskich, 

więc  argumentacja  o  braku  zarezerwowania  w  budżecie  Zamawiającego  środków  na 

realizację  zamówienia  nie  powinna  mieć  wpływu  na  rozstrzygnięcie  niniejszej  sprawy. 

Odwołujący  powołał  się  na  przepis  art.  255  pkt  6)  Pzp  i  wskazał,  że  przewiduje  on,  że 

unieważnienie  postępowania  następuje  w  przypadku,  gdy  postępowanie  obarczone  jest 

niemożliwą  do  usunięcia  wadą  uniemożliwiającą  zawarcie  niepodlegającej  unieważnieniu 

umowy w sprawie zamówienia publicznego, a nie, gdy Zamawiający nieprawidłowo dokonał 

budżetowania swojej  działalności.  Odpowiedzialność  Zamawiającego  na gruncie dyscypliny 

finansów  publicznych  jest  irrelewantna  z  punktu  widzenia  oceny  prawidłowości  działania 

Zamawiającego na gruncie Pzp. To na Zamawiającym ciąży obowiązek pogodzenia ze sobą 

obowiązków  wynikających  z  przepisów  o  budżetowaniu  z  przepisami  Pzp,  zaś 

nieprawidłowości  w  budżecie  Zamawiającego  nie  mogą  skutkować  naruszeniem  interesu 

Odwołującego.  

Zamawiający  w  odpowiedzi  na  odwołanie  wniósł  o  jego  oddalenie  w  całości. 

Uzasadniając  powyższe  stanowisko,  wskazał,  że  zapisy  we  wzorze  umowy  stanowiącym 

załącznik  nr  6  do  SWZ  dotyczące  odpowiedzialności  Wykonawcy  za  opóźnienie  co  do 

zasady  w  Pzp 

są zakazane, przy czym użyte w art. 433 pkt 1 PZP wyrażenie „opóźnienie” 

oznacza  niewykonanie  zobowiązania  w  terminie  i  nie  obejmuje  kwalifikowanej  formy 

opóźnienia  –  zwłoki.  Na  podstawie  art.  476  k.c.  dłużnik  popada  w  zwłokę,  gdy  nie  spełnia 

świadczenia  w  terminie  w  wyniku  okoliczności,  za  które  ponosi  odpowiedzialność. 

Ustawodawca  dopuszcza  jednak  zamieszczenie  w  umowie  postanowienia  dotyczącego 

odpowiedzialności  wykonawcy  za  opóźnienie  –  w  przypadku,  gdy  jest  ono  uzasadnione 

okolicznościami lub zakresem zamówienia. Ciężar udowodnienia okoliczności wskazujących 

na  to,  iż  zastosowanie  klauzuli  niedozwolonej  jest  uzasadnione,  spoczywa  na 

zamawiającym. Zamawiający nie jest w stanie w tym przypadku udowodnić, że zastosowanie 

tej  klauzuli  jest  zasadne.  Zastosowanie  w  um

owie  zapisów,  które  jak  dowodzi  Odwołujący 

staną  się  w  tej  części  nieważne  pozbawia  Zamawiającego  możliwości  dochodzenia  praw 

odnośnie  spełnienia  jego  zobowiązań  wynikających  z  umowy  w  sprawie  zamówienia 

Sygn. akt KIO 170/23 
 

publicznego. Jest to ważne w związku z kolejną opisaną poniżej sytuacją, gdzie minął termin 

dostawy określony w SWZ i nie jest wiadome na jakiej zasadzie może być określony nowy 

termin, jeżeli poprzedni został opisany konkretną datą.  

Odwołujący  dowodzi,  że  określenie  terminu  wykonania  umowy  poprzez  wskazanie 

daty,  która  już  upłynęła,  nie  stanowi  przeszkody  w  zawarciu  ważnej,  niepodlegającej 

unieważnieniu  umowy  oraz  że  w  jego  ocenie  możliwe  jest  ustalenie  w  umowie  nowej  daty 

wykonania  umowy.  Zamawiający  zazwyczaj  dąży  do  tego,  by  jak  najszybciej  zrealizować 

umowę  co  może  jednak  skutkować  wyższymi  cenami  w  ofertach  wykonawców.  Jeżeli 

zamawiający wymaga wykonania zamówienia w terminie dużo krótszym niż praktykowany w 

danej  branży,  to  zazwyczaj  zwiększa  to  koszty  wykonania  zamówienia  i  ceny  oferty. 

Najczęściej  wiąże  się  to  z  koniecznością  wydatkowania  funduszy  w  danym  okresie.  Z 

perspektywy  wykonawcy  wskazany  w  dokumentach  zamówienia  termin  wykonania  prac 

wpływa na decyzję o ubieganiu się o dane zamówienie i o złożeniu oferty. Zastosowanie art. 

455  ust.  1  pkt  4  Pzp,  jak  sugeruje 

Odwołujący,  jest  możliwe  jeśli  zmiana  umowy 

spowodowana  jest  okolicznościami,  których  Zamawiający  nie  mógł  przewidzieć  działając  z 

należytą starannością, co w tym przypadku faktycznie wystąpiło. Jednakże wziąć pod uwagę 

również dalszą treść powyższego artykułu tj. zmiana ta nie modyfikuje ogólnego charakteru 

umowy. Zgodnie z art. 455 ust. 2 pkt 1 zmiana umowy wprowadzająca warunki, które gdyby 

zostały zastosowane w postępowaniu o udzielenie zamówienia to wzięliby w nim udział lub 

mogliby  wz

iąć  udział  inni  wykonawcy  lub  przyjęte  zostałyby  oferty  innej  treści  zmienia 

charakter  umowy,  a  więc jest  istotna,  co  wymaga  przeprowadzenia  nowego  postępowania. 

W  opinii  Zamawiającego  zmiana  taka  nie  może  zostać  wprowadzana  automatycznie,  ale 

wymaga przep

rowadzenia negocjacji między stronami  co z kolei z powodu braku określenia 

granic zmiany może rodzić zarzut zbyt dużej dowolności określenia nowego terminu.  

Zamawiający  podkreślił,  że  nie  dokonał  nieprawidłowo  budżetowania  jak  to  określa 

Odwołujący. Podstawą gospodarki finansowej Wód Polskich zgodnie z art. 252 ust. 2 ustawy 

Prawo  wodne  jest  roczny  plan  finansowy  sporządzany  na  podstawie  przepisów  ustawy  o 

finansach publicznych. Środki na zakup majątkowy łodzi kosząco-zbierającej zabezpieczone 

zostały w planie na 2022 r. i w tym też roku na ten cel winien być poniesiony koszt. O tym 

fakcie 

Odwołujący  został  poinformowany  19.12.2022  r.  w  odpowiedzi  na  wniosek  o 

udzielenie informacji w trybie dostępu do informacji publicznej znak: BD.ROA.0140.33.2022. 

Na  202

3  r.  RZGW  w  Bydgoszczy  nie  posiada  w  projekcie  planu  finansowego  budżetu 

państwa,  który  zgodnie  z  notą  budżetową  był  procedowany  w  czerwcu  2022  r. 

zaplanowanych  środków  za  zakupy  majątkowe.  Zamawiający  nadal  będzie  próbował 

pozyskać  środki  na  realizację  zamówienia,  którego  dotyczy  postępowanie  ponieważ  zakup 

ten  jest  celowy  i  potrzebny  do  realizacji  zadań  wypełnianych  przez  Zamawiającego.  Nie 

może  się  to  jednak  odbywać  w  sytuacji  zawieszenia  postępowania  przy  braku  możliwości 

Sygn. akt KIO 170/23 
 

podpisania  umowy  ze  strony  Zama

wiającego  z  powodów  wymienionych  w  uzasadnieniu 

unieważnienia. 

Krajowa  Izba  Odwoławcza  rozpoznając  złożone  odwołanie  na  rozprawie  

i  uwzględniając  dokumentację  z  przedmiotowego  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia  publicznego  oraz  stanowiska  stron  zaprezentowane  ustnie  do  protokołu 

rozprawy, a także złożone dowody ustaliła i zważyła co następuje: 

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. 

Izba  ustaliła,  że  Odwołujący  posiada  interes  we  wniesienia  odwołania  wynikający  z 

art. 505 Pzp. 

Izba  stwierdziła,  iż  nie  została  wypełniona  żadna  z  przesłanek  skutkujących 

odrzuceniem odwołania na podstawie art. 528 Pzp i skierowała sprawę na rozprawę.  

Izba ustaliła: 

Zamawiający  pismem  z  dnia  13  stycznia  2023r.  poinformował,  że  „unieważnia 

postępowanie na podstawie art. 255 pkt 6 PZP tj. postępowanie obarczone jest niemożliwą 

do  usunięcia  wadą  uniemożliwiającą  zawarcie  niepodlegającej  unieważnieniu  umowy  w 

sprawie zamówienia publicznego. 

Zamawiający  zawarł  we  wzorze  umowy  (załącznik  nr  6  do  SWZ)  w  §  8  pkt  1  kary 

umowne za 

„niedotrzymanie terminu realizacji Umowy, określonego § 3 ust. 1 w wysokości 2 

% ceny łącznej brutto określonej w § 5 ust. 1 za każde rozpoczęte 24 godziny opóźnienia”. 

Z

godnie  z  art.  433  pkt  1  PZP  projektowane  postanowienia  umowy  nie  mogą  przewidywać 

odp

owiedzialności wykonawcy za opóźnienie, chyba, że jest to uzasadnione okolicznościami 

lub  zakresem  zamówienia.  Zamawiający  popełnił  błąd  wpisując  niedozwoloną  klauzulę  do 

umowy,  której  na  etapie  oceny  ofert  nie  może  poprawić.  Również  termin  realizacji,  który 

został określony poprzez wskazanie daty 9.12.2022r., zamiast jak określa art. 436 pkt 1 PZP 

określić  go  w  dniach,  tygodniach  miesiącach  lub  latach,  nie  może  zostać  dotrzymany 

ponieważ  już  minął.  Koleją  wadą  uniemożliwiającą  zawarcie  ważnej  umowy  jest  brak 

środków  na  realizację  zamówienia  w  budżecie  Zamawiającego.  Środki  na  realizację 

zamówienia  Zamawiający  posiadał  w  budżecie  na  rok  2022.  W  budżecie  na  rok  2023 

Zamawiający  nie  posiada  zarezerwowanych  środków  na  realizację  zamówienia.  Zawarcie 

umowy  w  spr

awie  zamówienia  publicznego,  na  którą  nie  zostały  zabezpieczone  środki  w 

budżecie jednostki prowadziłoby do udzielenia zamówienia z naruszeniem zasad dyscypliny 

finansów  publicznych,  a  w  konsekwencji  do  odpowiedzialności    faktycznej  i  prawnej  z 

Sygn. akt KIO 170/23 
 

zakresu  odp

owiedzialności  za  naruszenie  dyscypliny  finansów  publicznych.  Ta  niemożliwa 

do  usunięcia  wada  powoduje,  że  zawartą  w  takim  stanie  prawnym  umowę  należałoby 

unieważnić  ponieważ  nieposiadanie  przez  Zamawiającego  środków  na  finansowanie 

zamówienia powoduje, że nie mógłby jej zgodnie z przepisami zawrzeć nie narażając się na 

odpowiedzialność prawną.”. 

Izba zważyła: 

Podkreślić  należy,  że  na  podstawie  art.  255  pkt  6  Pzp  Zamawiający  unieważnia 

postępowanie  o  udzielenie  zamówienia,  jeżeli  postępowanie  obarczone  jest  niemożliwą  do 

usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie 

zamówienia  publicznego.  Niezbędne  jest  zatem  kumulatywne  wystąpienie  w  prowadzonym 

postępowaniu przesłanek: (1) naruszenia przepisów ustawy, czyli wady, (2) której nie da się 

już usunąć, (3) a powoduje ona, że zawarta umowa podlegałaby unieważnieniu. Ostatnia z 

wymienionych  wyżej  przesłanek  została  sprecyzowana  w  art.  457  ust.  1  Pzp  -  umowa 

podlega unieważnieniu,  jeżeli  Zamawiający: (1) z  naruszeniem  ustawy  udzielił  zamówienia, 

zawarł  umowę  ramową  lub  ustanowił  dynamiczny  system  zakupów  bez  uprzedniego 

zamieszczenia  w  Biuletynie  Zamówień  Publicznych  albo  przekazania  Urzędowi  Publikacji 

Unii  Europejskiej  ogłoszenia  wszczynającego  postępowanie  lub  bez  wymaganego 

ogłoszenia  zmieniającego  ogłoszenie  wszczynające  postępowanie,  jeżeli  zmiany  miały 

znaczenie dla sporządzenia wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert; 

(2) zawarł umowę z naruszeniem art. 264 lub art. 308 ust. 2 lub 3 lub art. 421 ust. 1 lub 2 

albo  art.  577,  jeżeli  uniemożliwiło  to  Krajowej  Izbie  Odwoławczej  uwzględnienie  odwołania 

przed zawarciem umowy; (3) zawarł umowę przed upływem terminu, o którym mowa w art. 

216 ust. 2; (4) z naruszeniem art. 314 ust. 1 pkt 3, ust. 3 i 4, art. 315 lub art. 422 ust. 2 lub 3 

udzielił zamówienia objętego umową ramową; 5) z naruszeniem art. 323, art. 324 lub art. 391 

ust. 4 lub 5) udzielił zamówienia objętego dynamicznym systemem zakupów.  

Tym  samym,  co  należy  podkreślić,  ponieważ  art.  457  ust.  1  Pzp  zawiera  zamknięty 

katalog pięciu przesłanek, związanych z naruszeniem konkretnie wskazanych tam przepisów 

ustawy dotyczących prowadzenia postępowania o udzielnie zamówienia, w których umowa w 

sprawie zamówienia publicznego  podlega unieważnieniu  –  unieważnienie postępowania na 

podstawie  art.  255  pkt  6  Pzp 

jest  możliwe  wyłącznie  wtedy,  gdy  udzielenie  zamówienia 

prowadziłoby  do  zaistnienia  jednego  z  tych  pięciu  przypadków,  o  których  mowa  w  art.  457 

ust. 1 ustawy. 

Izba analizując informację o unieważnieniu przedmiotowego postępowania z dnia 13 

stycznia  2023r.  stwierdziła,  że  Zamawiający  nie  wykazał,  że  wskazane  przez  niego 

przyczyny unieważnienia postępowania zawierają się w katalogu opisanym w art. 457 ust. 1 

Pzp,  co  umożliwiłoby  Zamawiającemu  unieważnienie  postepowania  na  podstawie  art.  255 

pkt 6 Pzp. 

Sygn. akt KIO 170/23 
 

W ocenie Izby 

Zamawiający nie wykazał, aby wprowadzenie odpowiedzialności wykonawcy 

z

a opóźnienie zostało ustalone niezgodnie z art. 433 pkt 1 Pzp. Wskazać należy, że co do 

zasady  w  Pzp 

zakazuje  się  uwzględniania  postanowień  umownych  przewidujących 

odpowiedzialność  wykonawcy  za  opóźnienie.  Ustawodawca  dopuszcza  jednak 

zamieszczenie  w  umowie  postanowienia  dotyczącego  odpowiedzialności  wykonawcy  za 

opóźnienie  –  w  przypadku,  gdy  jest  ono  uzasadnione  okolicznościami  lub  zakresem 

zamówienia.  Wskazać  należy,  że  w  wyroku  KIO  597/20  z  dnia  7  sierpnia  2020  r.,  Izba 

wskazała,  że:  „postanowienia  umowy,  które  zawierają  odpowiedzialność  wykonawcy  za 

opóźnienie,  nie  będą  automatycznie  sprzeczne  z  prawem.  Norma  ta  pozwala 

zamawia

jącemu  na  zastrzeżenie  tego  charakteru  odpowiedzialności  kontraktowej,  o  ile 

zostanie  to  uzasadnione  okolicznościami  lub  zakresem  zamówienia  –  na  takie, 

niepodważone  przez  odwołującego,  okoliczności  wskazywał  zamawiający  w  swoim 

stanowisku  procesowym  wyrażonym  w  odpowiedzi  na  odwołanie  i  na  rozprawie”.  W 

niniejszej  sprawie 

Zamawiający  unieważniając  postępowanie,  nie  wykazał,  że  ustalenie 

odpowiedzialności  za  opóźnienie  nie  było  uzasadnione  okolicznościami  zamówienia,  tym 

bardziej,  że  jak  wskazał  Odwołujący,  konieczne  było  zrealizowanie  zamówienia  do  dnia  9 

grudnia  2022r.

, co w ocenie Izby mogło potwierdzać, zamierzone działanie Zamawiającego 

w tym zakresie.  

I

zba  stwierdziła  ponadto,  że  upływ  terminu  realizacji  zamówienia  nie  jest  wadą 

postępowania  o  zamówienie  publiczne,  która  winna  skutkować  unieważnieniem 

postępowania  na  podstawie  art.  255  pkt  6  Pzp.  Żaden  z  przepisów  nie  sprzeciwia  się 

zawarciu i realizacji umowy w sytuacji, gdy termin wskazany w d

okumentacji postępowania, 

jako data realizacji świadczenia już upłynął, ponadto z art. 457 nie wynika, aby była to wada 

która  prowadzić  by musiała do  unieważnienia postępowania. Wskazać  należy,  że  pogląd  o 

możliwości  zmiany  terminu  wykonania  umowy  oraz  braku  podstaw  do  unieważnienia 

postępowania  z  powodu  upływu  tego  terminu  kształtuje  się  w  orzecznictwie  Krajowej  Izby 

Odwoławczej i znajduje potwierdzenie w wyrokach sądów, na co wskazują m.in.: wyrok z 7 

lutego 2013 r. (sygn. akt 154/13), wyrok z 17 lipca 2009 r. (sygn. KIO/UZP 852/09), wyrok z 

31  marca  2009  r. (

sygn. akt. KIO/UZP 333/09), wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 16 

października 2007 r. (sygn. akt.: X Ga 158/0/Iza).  

Izba  stwierdziła  także,  że  opisanie  dnia  realizacji  zamówienia  poprzez  wskazanie 

konkretnego dnia tj. 9 grudnia 2022r. nie stanowił podstawy do unieważnienia postępowania. 

Podkreślić  jeszcze  raz  należy,  że  aby  unieważnić  postępowanie  należy  wykazać,  że  w 

postępowaniu zaistniała przyczyna wymieniona w art. 457 ust. 1 Pzp. Przepis ten natomiast, 

nie  przewiduje,  aby  opisanie  terminu  realizacji 

zamówienia  w  sposób  wynikający  w 

dokumentacji 

przedmiotowego  postępowania  skutkował  koniecznością  unieważnienia 

Sygn. akt KIO 170/23 
 

postępowania.  Ponadto  jak  wskazano  wyżej,  przepisy  Pzp  nie  zakazują  zmiany  terminu 

wyko

nania  umowy,  a  więc  tym  samym  zmiany  terminu  w  sposób  zgodny  z  art.  436  ust.  1 

Pzp.  

Odnosząc  się  do  ostatniej  z  powołanych  przez  Zamawiającego  okoliczności, 

przemawiającej  jego  zdaniem  za  koniecznością  unieważnienia  postępowania  tj.  braku 

zabezpieczenia środków w budżecie stwierdzić należy po pierwsze, że powyższa przesłanka 

nie 

mieści się w katalogu przyczyn zawartych w art. 457 ust. 1 Pzp stanowiących podstawę 

do unieważnienia postępowania na podstawie 255 pkt 6 Pzp.  

Po drugie podkreślić należy, że z uwagi na fakt, iż unieważnienie postępowania jest 

decyzją  Zamawiającego,  to  na  nim  spoczywa  obowiązek  udowodnienia  zaistnienia 

przesłanki, na którą się powołuje. Zamawiający natomiast w żaden sposób nie wykazał, ani 

nawet  nie  próbował  wykazać,  że  brak  zabezpieczenia  środków  w  budżecie  stanowi 

podstawę  do  unieważnienia  postępowania  na  wskazanej  w  decyzji  podstawie.  Okoliczność 

natomiast,  że  „zawarcie  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego,  na  którą  nie  zostały 

zabezpieczone  środki  w  budżecie  jednostki  prowadziłoby  do  udzielenia  zamówienia  z 

naruszeniem 

zasad 

dyscyp

liny  finansów  publicznych,  a  w  konsekwencji  do 

odpowiedzialności    faktycznej  i  prawnej  z  zakresu  odpowiedzialności  za  naruszenie 

dyscypliny  finansów  publicznych”  nie  umożliwia  Zamawiającemu  unieważnienia 

postępowania.  Izba  wskazuje,  że  unieważnienie  postępowania  na  podstawie  art.  255  pkt  6 

Pzp 

następuje  w  przypadku,  gdy  postępowanie  obarczone  jest  niemożliwą  do  usunięcia 

wadą  uniemożliwiającą  zawarcie  niepodlegającej  unieważnieniu  umowy  w  sprawie 

zamówienia  publicznego,  a  nie,  gdy  Zamawiający  nieprawidłowo  dokonał  budżetowania 

swojej  działalności.  Ponadto  zgodzić  należało  się  z  Odwołującym,  że  odpowiedzialność 

Zamawiającego  na  gruncie  dyscypliny  finansów  publicznych  jest  irrelewantna  z  punktu 

widzenia oceny prawidłowości działania Zamawiającego na gruncie Pzp.  

Uwz

ględniając  powyższe  okoliczności,  Izba  stwierdziła,  że  Zamawiający  naruszył 

przepis art. 255 pkt 6 Pzp. 

Zamawiający nie wykazał bowiem, że w postępowaniu wystąpiły 

wady 

uniemożliwiające  zawarcie  niepodlegającej  unieważnieniu  umowy  w  sprawie 

zamówienia publicznego, w związku z czym w sposób nieuprawniony dokonał unieważnienia 

postępowania na wskazanej wyżej podstawie. 

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji. 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  Izba  orzekła  na  podstawie  art.  557,  574  i 

575 Pzp 

oraz § 8 ust. 2 zdanie pierwsze rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 

grudnia  2020  r.  w  sprawie  szczegółowych  rodzajów  kosztów  postępowania  odwoławczego, 

ich  rozliczania  oraz  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  (  Dz.U.  z  2020  r. 

poz. 2437). 

Sygn. akt KIO 170/23 
 

Przewodniczący:…………………………………….