Sygn. akt: KIO 171/23
WYROK
z 2 lutego 2023 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ernest Klauziński
Aleksandra Kot
Piotr Kozłowski
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie 31 stycznia 2023
roku w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej 19 stycznia 2023 r. przez odwołującego: Budimex
S.A.
z siedzibą w Warszawie w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Skarb
Państwa - Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad z siedzibą w Warszawie
reprezentowaną przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Krakowie
z
siedzibą
w Krakowie
przy udziale:
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Polimex
Infrastruktura s
p. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Polimex Mostostal S.A. z siedzibą
w Warszawie, Polbud
–Pomorze sp. z o.o. z siedzibą w Łącku, Mosty Łódź S.A.
z siedzibą w Łodzi zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego
po stronie zamawiającego
orzeka:
Uwzględnia zarzut nr 1 odwołania i nakazuje zamawiającemu:
Unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty w postępowaniu,
Wykluczenie z postępowania wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Polimex Infrastruktura sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Polimex
Mostostal S.A. z siedzibą w Warszawie, Polbud–Pomorze sp. z o.o. z siedzibą
w Łącku, Mosty Łódź S.A. z siedzibą w Łodzi
oraz odrzucenie ich oferty,
Powtórzenie czynności badania i oceny ofert w postępowaniu.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Polimex Infrastruktura sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Polimex
Mostostal S.A. z siedzibą w Warszawie, Polbud–Pomorze sp. z o.o. z siedzibą w Łącku,
Mosty Łódź S.A. z siedzibą w Łodzi i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez odwołującego
z
tytułu wpisu od odwołania,
zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Polimex Infrastruktura sp. z o.o. z
siedzibą w Warszawie, Polimex Mostostal S.A.
z siedzibą w Warszawie, Polbud–Pomorze sp. z o.o. z siedzibą w Łącku, Mosty
Łódź S.A. z siedzibą w Łodzi na rzecz odwołującego Budimex S.A. z siedzibą
w Warszawie
kwotę 20 000 zł 00 gr (słownie dwadzieścia tysięcy złotych zero
groszy)
z tytułu zwrotu kosztów postępowania odwoławczego poniesionych przez
odwołującego.
Stosownie do art. 579 i
580 ustawy z 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od dnia
jego doręczenia
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………............…………………..……………
………............…………………..……………
………............…………………..……………
Sygn. akt: KIO 171/23
U z a s a d n i e n i e
Skarb Państwa - Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad z siedzibą w Warszawie
reprezentowaną przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Krakowie
z siedzibą w Krakowie (dalej: Zamawiający) prowadzi na podstawie przepisów ustawy
z
11 września 2019 r. — Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1710, dalej:
Pzp)
postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego pn.: „Kontynuacja projektowania
i budowa
obwodnicy Zabierzowa w ciągu drogi krajowej nr 79”, numer: O.KR.D-
3.2410.1.2022, zwane dalej
postępowaniem.
Ogłoszenie w sprawie zamówienia publicznego zostało opublikowane 3 czerwca 2022 r.
w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod numerem: 2022/S 107-294886.
19 stycznia 2023 r. wykonawca Budimex S.A.
z siedzibą w Warszawie (dalej: Odwołujący),
wni
ósł odwołanie, w którym zaskarżył niezgodne z przepisami ustawy czynności i
zaniechania Z
amawiającego w postępowaniu i zarzucił mu naruszenie:
1. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) Pzp w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 8 oraz 10 Pzp przez
zaniechanie wykluczenia z p
ostępowania i odrzucenia oferty wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Polimex Infrastruktura
sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Polimex Mostostal S.A. z siedzibą
w Warszawie, Polbud
–Pomorze sp. z o.o. z siedzibą w Łącku, Mosty Łódź
S.A. z siedzibą w Łodzi (dalej: Konsorcjum Polimex lub Przystępujący),
a w konsekwencji wybór oferty tego wykonawcy, mimo że zaistniały wobec
niego
przesłanki wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 8 oraz pkt 10 Pzp -
Konsorcjum Polimex, w wyniku zamierzonego działania lub rażącego
niedbalstwa, a przynajmniej lekkomyślności lub niedbalstwa, przedstawiło
Zamawiającemu informacje wprowadzające w błąd oraz zataiło informacje
dotyczące naliczenia spółce Polimex Mostostal kar umownych na inwestycji
dotyczącej Budowy Bloku Gazowo-Parowego dla Elektrociepłowni Żerań,
mające wpływ na decyzje podejmowane przez Zamawiającego;
2. art. 16 Pzp przez przeprowadzenie p
ostępowania w sposób niezapewniający
zachowania uczciwej konkurencji, równego traktowania wykonawców,
proporcjonalności i przejrzystości postępowania.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności wyboru oferty Przystępującego;
powtórzenia czynności badania i oceny ofert wykonawców biorących udział
w p
ostępowaniu;
3. wykluczenia
Przystępującego z postępowania, a w konsekwencji odrzucenia
jego oferty.
W uzasadnieniu
zarzutów odwołania Odwołujący wskazał m. in.:
W
Rozdziale 10: „Podmiotowe środki dowodowe” Specyfikacji Warunków Zamówienia (dalej:
SWZ), w ust. 10.6 lit. f Zamawiający określił, że w celu potwierdzenia braku podstaw
wykluczenia z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia wykonawca składa: (…)
oświadczenie Wykonawcy o aktualności informacji zawartych w oświadczeniu, o którym
mowa w art. 125 ust. 1 Pzp
, w zakresie podstaw wykluczenia z postępowania wskazanych
przez Zamawiającego, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 5-10 Pzp.
Powyższe oznaczało, że Zamawiający w ramach postępowania zdecydował się na
weryfikację m.in. przesłanek wynikających z art. 109 ust. 1 pkt 7, 8 oraz 10 Pzp, mające
znaczenie
dla przedmiotowej sprawy.
Spośród czterech wykonawców działających w ramach Konsorcjum Polimex, dwóch,
tj. Polbud
– Pomorze sp. z o.o. z siedzibą w Pakości oraz Mosty Łódź S.A. z siedzibą w
Łodzi, w treści złożonego formularza Jednolitego Europejskiego Dokumentu Zamówienia
(dalej:
JEDZ) w odniesieniu do pytania znajdującego się w części III: „Podstawy
wykluczenia”, lit. C: „Podstawy związane z niewypłacalnością, konfliktem interesów lub
wykroczeniami zawodowymi”, dotyczącego rozwiązania umowy przed czasem,
odszkodowania lub innych porównywalnych sankcji, tj. „Czy wykonawca znajdował się w
sytuacji, w k
tórej wcześniejsza umowa w sprawie zamówienia publicznego, wcześniejsza
umowa z podmiotem zamawiającym lub wcześniejsza umowa w sprawie koncesji została
rozwiązana przed czasem, lub w której nałożone zostało odszkodowanie bądź inne
porównywalne
sankcje
w
związku z tą wcześniejszą umową?” udzieliło odpowiedzi pozytywnej podając
jednocześnie, że w ramach obu organizacji nie przedsięwzięto środków w celu wykazania
rzetelności (samooczyszczenie). Pozostali dwaj konsorcjanci zaznaczyli odpowiedź „nie”,
przy
czym
w przypadku
spółki Polimex Mostostal zdaniem Odwołującego była to odpowiedź
nieprawdziwa.
29 listopada 2022 r. działając na podstawie art. 126 ust. 1 Pzp Zamawiający wezwał
Konsorcjum Polimex do złożenia podmiotowych środków dowodowych, również tych
pot
wierdzających brak występowania względem wykonawcy podstaw do wykluczenia.
W odpowiedzi na to wezwanie, 9 grudnia 2022 r.
Przystępujący przekazał komplet
dokumentów, wśród których znalazły się również następujące:
1. zmodyfikowany formularz JEDZ dla wykonawcy Mosty
Łódź, w którym wykonawca
wykreślił dotychczasową treść w zakresie pytania o rozwiązanie umowy przed
czasem, odszkodowania lub i
nne porównywalne sankcje, zastępując dotychczasowy
opis dwóch przypadków odstąpień od umowy oświadczeniem i wyjaśnieniami,
uzupełnionymi przez załącznik do formularza JEDZ,
załącznik do JEDZ dla wykonawcy Mosty Łódź,
oświadczenia o aktualności danych dla wszystkich partnerów Konsorcjum Polimex.
W
ykonawca Polimex Mostostal w sposób świadomy i celowy nie uwzględnił w ramach
oświadczenia zawartego w treści formularza JEDZ przypadku naliczenia kar umownych
na kontrakcie „Budowa Bloku Gazowo-Parowego dla Elektrociepłowni Żerań” (dalej: Budowa
Bloku Żerań), o którym informował w treści, dostępnego również w sieci Internet,
„Śródrocznego skróconego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za okres
3 miesięcy zakończonego dnia 31 marca 2022 r.” przygotowanego dla Grupy kapitałowej
Polimex Mostostal. Na stronie
13 sprawozdania znalazła się m. in. informacja dotycząca
realizacji inwestycji dotyczącej Elektrociepłowni Żerań: „20 stycznia 2022 roku Zamawiający
poinformował Wykonawcę o przysługującym mu roszczeniu o karę umowną z tytułu zwłoki
Konsorcjum
za (i) niedotrzymanie Kamienia Milowego nr 22 (KM nr 22) i o 9ii) karę umowną
z tytułu zwłoki Konsorcjum za niedotrzymanie terminu przejęcia Bloku do eksploatacji (PAC)
co rozpoczęło pomiędzy stronami proces negocjacji, w trakcie których Strony wymieniały
korespondencję oraz odbywały spotkania wyjaśniające.
14 kwietnia 2022 r. Zamawiający przesłał Wykonawcy noty obciążeniowe obejmujące wyżej
wskazane kary umowne. W ocenie Spółki Polimex Mostostal S.A. kara umowna obciąża
ją odpowiedzialnością w zakresie kwoty nie większej niż 3,6 mln zł tytułem niedotrzymania
terminu realizacji KM nr 22, natomiast w pozostałym zakresie odpowiedzialność obciąża
pozostałych uczestników Konsorcjum tj. spółki z grupy Mitsubishi Power”.
W ocenie Odwołującego wobec Konsorcjum Polimex spełnione zostały przesłanki art. 109
ust. 1 pkt 8 Pzp, a co najmniej art. 109 ust. 1 pkt 10 Pzp.
Przystępujący podlegał na tej
podstawie wykluczeniu z p
ostępowania, a jego oferta powinna zostać odrzucona.
Zamawiający został bezsprzecznie wprowadzony w błąd co do sytuacji Konsorcjum Polimex,
ponieważ nie otrzymał informacji umożliwiających mu dokonanie samodzielnej oceny
okoliczności towarzyszących wskazanemu przypadkowi. W konsekwencji działań
Przystępującego Zamawiający (niesłusznie i niezgodnie z przepisami Pzp) wybrał ofertę tego
wykonawcy jako najkorzystniejszą.
Polimex Mostostal nie uwzględnił w ramach swojego oświadczenia zawartego w formularzu
JEDZ
faktu naliczenia kar umownych z tytułu niedotrzymania Kamienia Milowego nr 22
i z tytułu zwłoki za niedotrzymanie terminu przejęcia Bloku do eksploatacji. Jednocześnie
treść pytania zawarta w formularzu JEDZ była jasna i odnosiła się do obiektywnie określonej
okoliczności polegającej na stwierdzeniu znajdowania się przez wykonawcę w sytuacji,
w której nałożone zostało odszkodowanie bądź inne porównywalne sankcje w związku
z wcześniejszą umową. Stąd też Odwołujący nie badał nawet dalszych okoliczności
tow
arzyszących przypadkowi Budowy Bloku Żerań, takich jak wymieniony w treści
sprawozdania finansowego toczący się proces negocjacji między wykonawcą a inwestorem,
czy plany dotyczące złożenia wniosku do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej
RP o przeprowadzenie mediacji. Pozostawanie w sporze z inwestorem nie elimin
owało
bowiem konieczności dopełnienia obowiązków informacyjnych względem Zamawiającego,
mo
gło mieć jedynie wpływ na ocenę danego przypadku z punktu widzenia spełniania
przesłanek wykluczenia.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie z 27 stycznia 2023 r. uwzględnił zarzut nr 1
odwołania i wniósł o oddalenie zarzutu nr 2. W uzasadnieniu swojego stanowiska
Zamawiający wskazał m. in.:
Zamawiający powziął wiedzę w zakresie naruszeń wskazanych w zarzucie nr 1 z odwołania.
W trakcie badania i oceny ofert nie dokonano weryfikacji wskazanych w odwołaniu
okoliczności, gdyż Zamawiający opierał się wyłącznie na oświadczeniu Przystępującego
zawartym w dokumencie J
EDZ złożonym wraz z ofertą.
W
ywodzony przez Odwołującego zarzut naruszenia art. 16 Pzp nie znajdował uzasadnienia
w stanie faktycznym i prawnym sprawy. Postępowanie prowadzone było w sposób
zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji, równego traktowania wykonawców,
proporcjonalności i przejrzystości postępowania. Sam Odwołujący w treści odwołania
podkreślił, że „Zamawiający został bezsprzecznie wprowadzony w błąd co do sytuacji
Konsorcjum Polimex, ponieważ nie otrzymał informacji umożliwiających mu dokonanie
samodzielnej oceny okoliczności towarzyszących wskazanemu przypadkowi. W
konsekwencji dokonania przez Konsorcjum Polimex tej czynności, Zamawiający (niesłusznie
i
niezgodnie
z przepisami Pzp
) wybrał ofertę tego wykonawcy jako najkorzystniejszą”.
Przystępujący w piśmie procesowym z 31 stycznia 2023 r. wniósł sprzeciw wobec
uwzględnienia przez Zamawiającego zarzutu nr 1 odwołania. W konsekwencji Przystępujący
wniósł o oddalenie odwołania w całości. W uzasadnieniu swojego stanowiska Przystępujący
wsk
azał m. in.:
W toku p
ostępowania, wbrew twierdzeniom Odwołującego, nie doszło do wprowadzenia
w błąd Zamawiającego przez Przystępującego. Informacje, niezbędne do oceny spełnienia
podstaw wykluczenia, zostały przedstawione zgodnie z prawdą, a złożone Zamawiającemu
dokumenty pozwalały ocenić czy względem Przystępującego mogła spełnić się przesłanka
wykluczenia, o której mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp. Przystępujący uznał za wadliwe
stanowisko Odwołującego, zgodnie z którym Zamawiający miał pozostawać w błędzie
co do okoliczności związanych z naliczeniem kary umownej w ramach Kontraktu Żerań.
Całość swojej argumentacji Odwołujący oparł na okoliczności wypełnienia przez Polimex
Mostostal oświadczenia JEDZ, w którym brak było wzmianki o karze umownej naliczonej na
Kontrakcie Żerań. Powyższa okoliczność miała rzekomo skutkować brakiem wiedzy
Zamawiającego
o historii kontraktowej Polimex Mostostal, a w konsekwencji, jak twierdzi
ł Odwołujący, miała
doprowadzić do wprowadzenia Zamawiającego w błąd. Stanowisko Odwołującego było
jednak nieprawidłowe. Zamawiający nie został wprowadzony w błąd przez Przystępującego,
jako
że Przystępujący samodzielnie złożył Zamawiającemu sprawozdanie finansowe, w którym
zawarta została informacja o naliczonej karze umownej. Dokument ten został złożony wraz
z podmiotowymi środkami dowodowymi. W treści sprawozdania finansowego, który złożony
został Zamawiającemu zawarta została kompleksowa informacja na temat Kontraktu Żerań,
w tym ta odnosząca się wprost do naliczenia kary umownej. Dlatego nie doszło i nie mogło
dojść do wprowadzenia Zamawiającego w błąd, ani do przedstawienia informacji
wprowadzających
w
błąd
(chociażby
potencjalnie).
Przystępujący
przedstawił
Zamawiającemu w toku postępowania informację, z której wprost wynikała okoliczność
naliczenia spółce Polimex Mostostal kary umownej w ramach Kontraktu Żerań. Zarzut
naruszenia
art.
ust. 1 pkt 8 i 10 Pzp nie ziścił się.
D
ysponując dokumentami złożonymi przez Przystępującego, w tym dokumentem JEDZ
Polimex Mostosta
l oraz sprawozdaniem finansowym Zamawiający był w stanie stwierdzić,
że w ramach Kontraktu Żerań (którego stroną był Polimex Mostostal) doszło do naliczenia
kary umownej. Przystępujący nie przemilczał faktu naliczenia kary umownej Polimex
Mostostal.
Z
ostrożności Przystępujący wskazał, że co najwyżej Zamawiający mógłby, zestawiając
ze sobą dokument JEDZ oraz treść sprawozdania finansowego za 2021 r., uznać, że
pomiędzy przedstawionymi tam informacjami zachodziła sprzeczność. W opinii
Przystępującego tej sprzeczności nie było (taka sytuacja zaistniałaby, gdyby w treści JEDZ
znalazła się wprost informacja, że w ramach Kontraktu Żerań nie naliczono żadnej kary
umownej). Nawet jeśli Zamawiający doszedłby do wniosku, że takowa zaistniała, to właściwą
byłaby procedura wyjaśniająca, a nie wykluczenie z postępowania.
Przystępujący wskazał też, że nie doszło też do wypełnienia przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt
7 Pzp -
sam fakt naliczenia kar umownych nie oznaczał automatycznie zaistnienia podstawy
do wykluczenia. W art.
109 ust. 1 pkt 7 Pzp przewidziane zostały następujące przesłanki
wykluczenia wykonawcy z postępowania, tj.:
a)
wykonawca z przyczyn leżących po jego stronie;
b) w znacznym stopniu lub zakresie:
i.
nie wykonał lub (alternatywa łączna),
ii.
nienależycie wykonał albo (alternatywa rozłączna),
iii.
długotrwale nienależycie wykonywał,
c)
istotnego zobowiązania wynikającego z wcześniejszej umowy w sprawie
zamówienia publicznego lub umowy koncesji;
d)
co doprowadziło do:
a)
wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy,
b) odszkodowania,
c)
wykonania zastępczego lub
d)
realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady.
Dopiero kumulatywne (jednoczesne) spełnienie się ww. przesłanek wskazanych w lit. (a) –
(d) uprawnia
łoby Zamawiającego do zastosowania art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp.
Po przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając dokumentację przedmiotowego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności
treść SWZ, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska stron
i Przystępującego zawarte w odwołaniu, odpowiedzi na odwołanie i piśmie
procesowym,
a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole, ustaliła
i zważyła, co następuje.
Izba oddaliła wniosek Przystępującego o odrzucenie odwołania. W toku rozprawy
Przystępujący wniósł o odrzucenie odwołania jako spóźnionego. Co istotne wniosek ten był
bezpośrednią reakcją Przystępującego na argumentację procesową zaprezentowaną przez
Odwołującego. Przystępujący w uzasadnieniu wniosku wskazał, że przyjmując za
prawidłowe stanowisko Odwołującego, co do sposobu oceny oświadczeń JEDZ na etapie
przed złożeniem dokumentów podmiotowych (w postępowaniu prowadzonym przez
Zamawiającego
w procedurze
odwróconej), należałoby uznać, że termin do wniesienia odwołania przeciwko
Przystępującemu należało liczyć od momentu pierwszego wyboru najkorzystniejszej oferty
w postępowaniu.
W ocenie Izby stanowisko Przystępującego było niezasadne. Odwołujący wniósł odwołanie
z zachowaniem terminu do jego wniesienia
. Niewątpliwym jest, że Zamawiający dokonał
oceny spełnienia przez Przystępującego warunków podmiotowych nastąpiło dopiero po
wykluczeniu z postępowania konsorcjum wykonawców, którego liderem była spółka Strabag
sp.
z
o.o.
z siedzibą w Pruszkowie. Co za tym idzie termin do wniesienia odwołania przeciwko
wyborowi oferty Przystępującego jako najkorzystniejszej w postępowaniu należało liczyć od
tego wyboru, a argumentacja podniesiona przez Odwołującego nie stała w sprzeczności z
tym ustaleniem.
Z tego względu Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych
skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust.
1 Pzp
, tj. istnienie po stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
zamawiającego.
Mając na uwadze powyższe Izba merytorycznie rozpoznała złożone odwołanie, uznając,
że nie zasługuje ono na uwzględnienie.
Rozpoznając odwołanie Izba przeprowadziła dowody z:
1. dokumentacji
postępowania, ze szczególnym uwzględnieniem SWZ wraz
z załącznikami,
2. oferty
Przystępującego ze szczególnym uwzględnieniem oświadczeń JEDZ spółki
Polimex Mostostal,
dokumentów złożonych przez Odwołującego i Przystępującego w charakterze
dowodów załączonych do pism procesowych oraz złożonych w toku posiedzenia
niejawnego z udziałem stron.
Izba pominęła złożony w toku posiedzenia niejawnego z udziałem stron przez
Przystępującego dowód w postaci tabeli sporządzonej w języku angielskim na okoliczność
wykazania,
że odpowiedzialność za rozruch spoczywała na jednej ze spółek należących do grupy
Mitsubishi.
Zgodnie z art. 506 ust. 1 Pzp postępowanie odwoławcze jest prowadzone w
języku polskim. Z kolei w myśl art. 506 ust. 2 zdanie pierwsze wszystkie dokumenty
przedstawia
się w języku polskim, a jeżeli zostały sporządzone w języku obcym, strona oraz uczestnik
postępowania odwoławczego, który się na nie powołuje, przedstawia ich tłumaczenie na
język polski. Tym samym dokument w języku obcym złożony jako dowód bez jego
tłumaczenia
na język polski nie mógł być przez Izbę wzięty pod uwagę.
Izba ustaliła, co następuje:
Zgodnie z punktem 10.6 SWZ:
„W celu potwierdzenia braku podstaw wykluczenia z udziału
w postępowaniu o udzielenie zamówienia Wykonawca składa: (...)
f)
oświadczenie Wykonawcy o aktualności informacji zawartych w oświadczeniu,
o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, w zakresie podstaw wykluczenia
z postępowania wskazanych przez Zamawiającego, o których mowa w (...):
•
art. 109 ust. 1 pkt 5-10 ustawy Pzp
”.
Między stronami nie było sporu co do faktu, że Przystępujący złożył najpierw razem z ofertą
oświadczenie JEDZ spółki Polimex Mostostal, w treści którego Polimex Mostostal
odpowiedział „nie” na pytanie: „Czy wykonawca znajdował się w sytuacji, w której
wcze
śniejsza umowa w sprawie zamówienia publicznego, wcześniejsza umowa z
podmiotem zamawiającym lub wcześniejsza umowa w sprawie koncesji została rozwiązana
przed czasem, lub
w której nałożone zostało odszkodowanie bądź inne porównywalne
sankcje
w
związku z tą wcześniejszą umową?”.
29 listopada 2022 r. Zamawiający skierował do Przystępującego następujące wezwanie:
„Działając na podstawie art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień
publicznych (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), zwan
ej dalej „ustawą Pzp” oraz pkt 10.4.
Instrukcji dla Wykonawców (IDW) Tomu I SWZ, Zamawiający wzywa do złożenia: (…)
podmiotowych środków dowodowych potwierdzających brak podstaw do wykluczenia
Wykonawcy, o których mowa w 9.1 i 9.2. IDW, tj.: (…)
oświadczenie Wykonawcy o aktualności informacji zawartych w oświadczeniu,
o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, w zakresie podstaw wykluczenia
z postępowania wskazanych przez Zamawiającego, o których mowa w: (…)
• art. 109 ust. 1 pkt 5-10 ustawy Pzp”.
W odpowiedzi
Przystępujący złożył oczekiwane przez Zamawiającego dokumenty, w tym
oświadczenie z 7 grudnia 2022 r. spółki Polimex Mostostal o aktualności oświadczenia
JEDZ.
Tym samym
– co również przyznał Przystępujący – w toku postępowania konsekwentnie
twierdził on, że wobec jego konsorcjanta, tj. spółki Polimex Mostostal nie zaistniały
przesłanki do wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp, zgodnie z
którym
z
postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę który,
z przyczyn leżących po jego stronie, w znacznym stopniu lub zakresie nie wykonał
lub nienależycie wykonał albo długotrwale nienależycie wykonywał istotne zobowiązanie
wynikające z wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia publicznego lub umowy koncesji,
co doprowadziło do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy, odszkodowania, wykonania
zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady.
W złożonym przez Odwołującego jako dowód do odwołania "Śródrocznym skróconym
skonsolidowanym sprawozda
niem finansowym za okres 3 miesięcy zakończony dnia
31 marca 2022" Grupy Kapitałowej Polimex Mostostal na stronie 13 zawarta została
następująca informacja:
„Na kontrakcie Żerań w dniu 6 grudnia 2021 roku Blok został przejęty do eksploatacji przez
Zamawia
jącego oraz w tym samym dniu został podpisany Aneks nr 9 do Kontraktu,
regulujący sposób i terminy wykonania zobowiązań Wykonawcy pozostających do realizacji
po dacie podpisania PAC. Jednocześnie Strony zadeklarowały, że w terminie do 31 marca
2022 roku pr
zeprowadzą w dobrej wierze negocjacje w zakresie sporu o poziom
odpowiedzialności Wykonawcy za przekroczenie ustalonego Aneksem nr 7 terminu
podpisania Protokołu Przejęcia Bloku do Eksploatacji i do tego terminu powstrzymają się od
egzekwowania jakichkolwi
ek roszczeń.
W dniu 20 stycznia 2022 roku Zamawiający poinformował Wykonawcę o przysługującym mu
roszczeniu o karę umowną z tytułu zwłoki Konsorcjum za (i) niedotrzymanie Kamienia
Milowego nr 22 (KM nr 22) i o (ii) karę umowną z tytułu zwłoki Konsorcjum za niedotrzymanie
terminu przejęcia Bloku do eksploatacji (PAC) co rozpoczęło pomiędzy Stronami proces
negocjacji, w trakcie których Strony wymieniały korespondencję oraz odbywały spotkania
wyjaśniające.
W dniu 14 kwietnia 2022 roku Zamawiający przesłał Wykonawcy noty obciążeniowe
obejmujące wyżej wskazane kary umowne. W ocenie Spółki Polimex Mostostal S.A. kara
umowna obciąża ją odpowiedzialnością w zakresie kwoty nie większej niż 3,6 mln zł tytułem
niedotrzymania terminu realizacji KM nr 22, natomiast w poz
ostałym zakresie
odpowiedzialność obciąża pozostałych uczestników Konsorcjum tj. spółki z grupy Mitsubishi
Power.
Z uwagi na występujące w ocenie Konsorcjum przesłanki do miarkowania kar, Konsorcjum
wystąpi do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej RP z wnioskiem
o przeprowadzenie mediacji, co powinno zbliżyć strony do wynegocjowania kompromisu
i zawarcia ugody przed Sądem Polubownym przy Prokuratorii Generalnej RP”.
Potwierdziło się twierdzenie Przystępującego, że Zamawiający wraz z dokumentami
p
rzekazanymi mu przez Przystępującego w odpowiedzi na wezwanie z 29 listopada 2022 r.
(na podst. art. 126 ust. 1 Pzp) otrzymał m. in. „Sprawozdanie finansowe za rok zakończony
dnia 31 grudnia 2021 roku wraz ze sprawozdaniem z badania biegłego rewidenta” Polimex
Mostostal S.A., w którym znajdowała się następująca informacja:
„Na kontrakcie Żerań w dniu 6 grudnia 2021 roku Blok został przejęty do eksploatacji przez
Zamawiającego oraz w tym samym dniu został podpisany Aneks nr 9 do Kontraktu,
regu
lujący sposób i terminy wykonania zobowiązań Wykonawcy pozostających do realizacji
po dacie podpisania PAC. Jednocześnie Strony zadeklarowały, że w terminie do 31 marca
2022 roku przeprowadzą w dobrej wierze negocjacje w zakresie sporu o poziom
odpowiedzia
lności Wykonawcy za przekroczenie ustalonego Aneksem nr 7 terminu
podpisania Protokołu Przejęcia Bloku do Eksploatacji i do tego terminu powstrzymają się od
egzekwowania jakichkolwiek roszczeń.
W dniu 20 stycznia 2022 roku Zamawiający poinformował Wykonawcę o przysługującym mu
roszczeniu o karę umowną z tytułu zwłoki Konsorcjum za (i) niedotrzymanie Kamienia
Milowego nr 22 (KM nr 22) i o (ii) karę umowną z tytułu zwłoki Konsorcjum za niedotrzymanie
terminu przejęcia Bloku do eksploatacji (PAC) co rozpoczęło pomiędzy Stronami proces
negocjacji, w trakcie których Strony wymieniały korespondencję oraz odbywały spotkania
wyjaśniające.
W dniu 14 kwietnia 2022 roku Zamawiający przesłał Wykonawcy noty obciążeniowe
obejmujące wyżej wskazane kary umowne. W ocenie Spółki Polimex Mostostal S.A. kara
umowna obciąża ją odpowiedzialnością w zakresie kwoty nie większej niż 3,6 mln zł tytułem
niedotrzymania terminu realizacji KM nr 22, natomiast w pozostałym zakresie
odpowiedzialność obciąża pozostałych uczestników Konsorcjum tj. spółki z grupy Mitsubishi
Power.
Z uwagi na występujące w ocenie Konsorcjum przesłanki do miarkowania kar, Konsorcjum
wystąpi do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej RP z wnioskiem
o przeprowadzenie mediacji, co powinno zbliżyć strony do wynegocjowania kompromisu
i zawarcia ugody przed Sądem Polubownym przy Prokuratorii Generalnej RP”.
Biorąc pod uwagę ustalony i opisany wyżej stan faktyczny Izba uznała, że Przystępujący
wprowadził Zamawiającego w błąd przez podanie mu nieprawdziwej informacji polegającej
na:
1. udzieleniu
przeczącej odpowiedzi na pytanie „Czy wykonawca znajdował się
w sytuacji, w której wcześniejsza umowa w sprawie zamówienia publicznego,
wcześniejsza umowa z podmiotem zamawiającym lub wcześniejsza umowa w
sprawie koncesji
została rozwiązana przed czasem, lub w której nałożone zostało
odszkodowanie bądź inne porównywalne sankcje w związku z tą wcześniejszą
umową?” w oświadczeniu JEDZ spółki Polimex Mostostal,
2. poinformowaniu
Zamawiającego o aktualności informacji zawartych w oświadczeniu
JEDZ Polimex Mostostal S.A. w oświadczeniu złożonym w odpowiedzi na wezwanie
z 29 listopada 2022 r.
W sprawie nie budzi wątpliwości, czemu zresztą nie zaprzeczył sam Przystępujący,
że na spółkę Polimex Mostostal podczas realizacji kontraktu dotyczącego budowy
Elektrociepłowni Żerań zostały nałożone kary umowne. Spółka w treści obu przytoczonych
wyżej sprawozdań przyznała się do zasadności kary w kwocie 3,6 mln zł („W ocenie Spółki
Polimex Mostostal S.A. kara umowna obciąża ją odpowiedzialnością w zakresie kwoty nie
większej niż 3,6 mln zł tytułem niedotrzymania terminu realizacji KM nr 22”). Kara została
naliczona za zwłokę w realizacji umowy.
Informacje te powinien zatem ocenić Zamawiający pod kątem możliwości podlegania przez
Przystępującego wykluczeniu z postępowania na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp.
Biorąc pod uwagę argumentację Przystępującego w toku rozprawy podkreślić należy,
że to nie wykonawca jest uprawniony do oceny określonych informacji przez pryzmat
przesłanek określonych w art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp. Ocena taka mieści się w kompetencjach
Zamawiającego jako gospodarza postępowania. Przystępujący zaś nie był uprawniony
do
zaznaczenia odpowiedzi „nie” w odpowiedzi na pytanie „Czy wykonawca znajdował
się w sytuacji, w której wcześniejsza umowa w sprawie zamówienia publicznego,
wcześniejsza umowa z podmiotem zamawiającym lub wcześniejsza umowa w sprawie
koncesji została rozwiązana przed czasem, lub w której nałożone zostało odszkodowanie
bądź inne porównywalne sankcje w związku z tą wcześniejszą umową?” w oparciu o
subiektywne
przeświadczenie, że naliczona mu kara umowna nie dawałaby podstawy do
wykluczenia
go na podstawie wskazanego przepisu.
Argumenty podniesione p
rzez Przystępującego, jak i dowody złożone na okoliczność
wykazania, że kontrakt dotyczący Elektrociepłowni Żerań został zrealizowany prawidłowo
powinny być poddane ocenie przez Zamawiającego, o ile Zamawiający, prawidłowo
poinformowany o naliczeniu kar um
ownych spółce Polimex Mostostal dążyłby do wyjaśnienia
związanych z tym zdarzeniem okoliczności.
Nie ma też znaczenia w sprawie kwestia tego, czy wykonawca, na którego zostały nałożone
kary umowne ma zamiar dążyć do ich uchylenia czy pomniejszenia. Na moment oceny
spełniania przez Przystępującego warunków udziału w postępowaniu możliwość uchylenia
kary umownej miała charakter przyszły i niepewny, Przystępujący nie mógł zatem na tej
podstawie odstąpić od podania Zamawiającemu stosownych informacji.
Fakt, że w przekazanym Zamawiającemu „Sprawozdaniu finansowym za rok zakończony
dnia 31 grudnia 2021 roku wraz ze sprawozdaniem z badania biegłego rewidenta” Polimex
Mostostal S.A.
” zawarta została informacja o nałożeniu na spółkę Polimex Mostostal ww. kar
umownych nie
dawała podstawy do uznania, że Zamawiający został należycie
poinformowany o tych karach. Sprawozdanie nie zostało złożone w celu wykazania, że
Przystępujący nie podlega wykluczeniu na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp. W piśmie
przewodnim Przystępujący zaliczył ten dokument do środków dowodowych potwierdzających
spełnianie warunku udziału w postępowaniu o których mowa w 8.2. IDW (w tym przypadku
warunku dotyczącego sytuacji ekonomicznej lub finansowej, pkt 8.2.3 IDW).
Zamawiający nie miał więc ani podstaw, ani powodów by w sprawozdaniu złożonym przez
Przystępującego w celu wykazania potencjału finansowego niezbędnego do realizacji
przedmiotu zamówienia doszukiwać się informacji dotyczących innych okoliczności
związanych z udziałem Przystępującego w postępowaniu. Nie można przy tym pominąć,
że „Sprawozdanie…” ma 76 stron i trudno oczekiwać od Zamawiającego, że podda on
analizie tak obszerny i szczegółowy dokument w zakresie szerszym niż niezbędne minimum.
Zamawiający mógł więc nie zauważyć w treści sprawozdania informacji o karach umownych
dotyczących inwestycji dotyczącej Elektrociepłowni Żerań. Przystępujący miał obowiązek
zawrzeć wszelkie niezbędne informacje w treści oświadczenia JEDZ. Argumentacja
Przystępującego dotycząca przekazania Zamawiającemu informacji o karach umownych
w „Sprawozdaniu…” i o sprzeczności treści JEDZ oraz „Sprawozdania…” w ocenie Izby
stworzona została wyłącznie na potrzeby obrony wykonawcy w toku postępowania
odwoławczego i służyć miała uniknięciu konsekwencji błędu Przystępującego popełnionego
na etapie wypełniania JEDZ przez Polimex Mostostal. Brak jest bowiem podstaw
do
stwierdzenia, że Przystępujący czy Polimex Mostostal S.A. działali w sposób celowy.
Zawarcie nieprawdziwej informacji w treści JEDZ oraz potwierdzenie aktualności tego
oświadczenia zdaniem Izby było raczej przejawem rażącego niedbalstwa. Przystępujący
dysp
onował informacjami o nałożonych na Polimex Mostostal karach umownych. Trudno
przyjąć, że w takiej sytuacji świadomie podjąłby on ryzyko wykluczenia z postępowania
za wprowadzenie Zamawiającego w błąd. Zaznaczenie odpowiedzi „tak” w odpowiedniej
rubryce JEDZ
i przedstawienie Zamawiającemu podstawowych okoliczności dotyczących kar
umownych
nie nastręczałoby żadnych trudności (o czym świadczy taki właśnie sposób
wypełnienia oświadczeń JEDZ przez dwóch konsorcjantów Przystępującego – Mosty Łódź
S.A. i Polbud-Pomorze sp. z o.o.).
W konsekwencji powyższych ustaleń w ocenie Izby działanie Przystępującego wypełniło
przesłanki art. 109 ust. 1 pkt 8 i 10 Pzp:
Z postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę:
który w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził
zamawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji, że nie podlega wykluczeniu,
spełnia warunki udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji, co mogło mieć istotny
wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie
zamówienia, lub który zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić
wymaganych podmiotowych środków dowodowych;
który w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje
wprowadzające w błąd, co mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Nie potwierdził się natomiast zarzut nr 2 odwołania. Zarzut ten miał charakter wynikowy
wobec zarzutu nr 1
, ale Izba uznała, w szczególności wobec uzasadnienia oświadczenia
Zamawiającego o uwzględnieniu zarzutu nr 1, że nie ma podstaw do uznania, że
Zamawiający naruszył art. 16 Pzp, zgodnie z którym zamawiający przygotowuje i
przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób:
zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie
wykonawców;
2) przejrzysty;
3) proporcjonalny.
Podstawą zarzutu nr 2 było twierdzenie Odwołującego o przyjęciu przez Zamawiającego
odmiennych zasad do oceny sytuacji Konsorcjum Strabag (wykluczonego za wprowadzenie
w błąd Zamawiającego na wcześniejszym etapie postępowania) i Konsorcjum Polimex
w analogicznym stanie faktycznym w tym samym p
ostępowaniu. Izba wzięła jednak pod
uwagę fakt, żę Zamawiający oświadczył, że Przystępujący wprowadził go w błąd,
a o
okolicznościach tego faktu Zamawiający dowiedział się z odwołania. Trudno w tej sytuacji
uznać, że Zamawiający złamał zasady wynikające z art. 16 Pzp. Istotą wprowadzenia
zamawiającego w błąd jest podejmowanie przez niego określonych, obiektywnie błędnych
czynności w wyniku działania na podstawie nieprawdziwych informacji przekazanych
zamawiającemu przez wykonawcę. Uznanie w tej sytuacji, że zamawiający naruszył art. 16
Pzp oznaczałoby przyjęcie, że Zamawiający ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka
na co brak jest podstawy w ustawie Pzp.
Z powyższych względów Izba oddaliła zarzut nr 2, ale waga i rozmiar tego zarzutu nie
uzasadnia
ły jednak dzielenia po połowie kosztów między Przystępującym i Odwołującym -
znaczenie zarzutu uwzględnionego uzasadniało obciążenie Przystępującego całością
kosztów postępowania odwoławczego.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: ………............…………………..……………
………............…………………..……………
………............…………………..……………