Sygn. akt: KIO 92/23
WYROK
z dnia 30 stycznia 2023 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Michał Pawłowski
Protokolant:
Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 stycznia 2023 r.
w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Kr
ajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 stycznia 2023 r. przez odwołującego – Trakcja
Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji w Radomiu działający w imieniu i na rzecz Gminy Miasta
Radomia i PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie,
przy udziale wykonawcy
PRIMOST Południe Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Będzinie zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiaj
ącego oraz wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia –
Konsorcjum: SWIETELSKY
Rail Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Krakowie i SWIETELSKY A.G.
z siedzibą w Linzu zgłaszających przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie odwołującego
orzeka:
Uwzględnia odwołanie w zakresie części zarzutu nr 2 odwołania dotyczącego
naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 17 ust. 2 ustawy
z dnia 11 września 2019
r.
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1710, ze zm.) i całości zarzutu
nr 5 odwołania dotyczącego naruszenia art. 16 ustawy z dnia 11 września 2019 r. –
Prawo zamówień publicznych oraz nakazuje zamawiającemu:
Unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
1.2. Odrzucenie oferty wykonawcy PRIMOST
Południe Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Będzinie na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10
ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych,
1.3. Dokonanie ponownego badania i oceny ofert.
W pozostałym zakresie zarzuty odwołania oddala.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego i zamawiającego oraz
ustala
, że odwołujący ponosi 70 % kosztów postępowania odwoławczego, natomiast
zamawiający ponosi 30 % kosztów postępowania odwoławczego i:
3.1. Zalicza w poczet ko
sztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem
wpisu od odwołania.
Zasądza od zamawiającego na rzecz odwołującego kwotę 4 560 zł 00 gr (cztery
tysiące pięćset sześćdziesiąt złotych zero groszy) stanowiącą część kosztów
postępowania odwoławczego poniesionych przez odwołującego z tytułu wpisu od
odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo
zamówień publicznych na niniejszy wyrok – w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia –
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………….………………………………
Sygn. akt KIO 92/23
Uzasadnienie
Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji w Radomiu działający w imieniu i na rzecz Gminy Miasta
Radomia i PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, zwany dalej
„Zamawiającym”, działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo
za
mówień publicznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1710, ze zm.), zwanej dalej „ustawą PZP”,
pr
owadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na „przebudowę wiaduktu w ul.
Żeromskiego w Radomiu nad torami PKP wraz z infrastrukturą towarzyszącą”.
Ogłoszenie o przedmiotowym zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 24 czerwca 2022 r., pod numerem 2022/S 120-337020.
W dniu 9 stycznia 2023
r. (data wpływu do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej) wykonawca
TRAKCJA Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, zwany dalej „Odwołującym” lub „wykonawcą
TRAKCJA
”, wniósł odwołanie wobec następujących czynności oraz zaniechań Zamawiającego,
które polegały na:
błędnej ocenie, a w konsekwencji wyborze oferty wykonawcy PRIMOST Południe
Sp
ółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Będzinie (zwanego dalej jako
„wykonawca PRIMOST”) jako najkorzystniejszej w postępowaniu mimo, iż powinna ona
zostać odrzucona z uwagi na niezgodność z warunkami zamówienia, a także fakt, iż
zosta
ła złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji, zawiera błędy
w
obliczeniu ceny oraz została złożona przez wykonawcę niespełniającego warunków
udziału w postępowaniu,
błędnej ocenie, a konsekwencji wyborze oferty wykonawcy PRIMOST mimo, że cena
zaoferowana przez tego w
ykonawcę lub jej istotne części składowe są rażąco niskie
w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości co do możliwości wykonania
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
a) art. 226 ust. 1 pkt 2 lit b) oraz art. 119 w zw. art. 118 ust. 2-4 ustawy PZP poprzez
błędną ocenę, a w konsekwencji brak odrzucenia oferty wykonawcy PRIMOST, który
nie spełnia warunków udziału w postępowaniu, albowiem z zobowiązania podmiotu
trzeciego (wykonawcy INTOP Warszawa
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Warszawie, zwanego dalej „podwykonawcą INTOP”), na doświadczenie
którego powołał się ten wykonawca, nie wynika, że: 1) wykona on roboty budowlane, do
r
ealizacji których te zdolności są wymagane, co do czego wątpliwości powziął również
sam Zamawiający wzywając wykonawcę PRIMOST do wyjaśnień w tym zakresie, które
jako oświadczenie wykonawcy nie mogły jednak potwierdzić powyższych okoliczności,
a ta
kże, że 2) wykonawca PRIMOST realizując zamówienie będzie dysponował
niezbędnymi zasobami podwykonawcy INTOP, co gwarantuje rzeczywisty dostęp do
udostępnianych zasobów (brak realności udostępnienia zasobów), przy czym – zgodnie
z orzecznictwem Krajowej Iz
by Odwoławczej a także opinią Urzędu Zamówień
Publicznych
– z uwagi na wyczerpanie procedury uzupełnienia dokumentów
potwierdzających spełnienie warunku udziału w postępowaniu, brak jest podstaw do
ponownego wezwania wykonawcy PRIMOST w tym zakresie celem wykazania
spełnienia warunku udziału w postępowaniu (zarzut nr 1),
b) art. 226 ust. 1 pkt 5) i art. 226 ust. 1 pkt 10) w zw. z art. 223 ust. 2 pkt 3 i art. 17 ust. 2
ustawy PZP poprzez brak odrzucenia oferty wykonawcy PRIMOST, a w konsekwencji
jej w
ybór mimo, że jest ona niezgodna z warunkami zamówienia i zawiera błędy
w obliczeniu ceny, gdyż wykonawca ten wbrew wyraźnym postanowieniom Specyfikacji
W
arunków Zamówienia (dalej jako „SWZ”), w tym w szczególności z pkt 15.2. SWZ,
znajdującym się w Rozdziale SWZ pod nazwą: „Sposób obliczenia ceny”, w zakresie
pozycji nr 3.1a
kosztorysu ofertowego MZDiK, III. Branża drogowa – organizacja ruchu,
podał wartość „0”, która nie „pokrywa wszelkich kosztów i ryzyk wykonawcy związanych
z realizacją czynności, której dotyczy”, jak tego wymagał Zamawiający, ewentualnie ma
wartość „0”, gdyż – jak wydaje się to sugerować w swoich wyjaśnieniach wykonawca
PRIMOST
– pozycję 3.1a kosztorysu ujął w innej pozycji, co jest wprost sprzeczne z
wyrażonym w SWZ zakazem, iż „wykonawca nie może kosztów realizacji danej
czynności doliczać do kosztów realizacji innych czynności”, dlatego też oferta
wykonawcy PRIMOST
powinna zostać odrzucona jako niezgodna z warunkami
zamówienia i zawierająca błędy w obliczeniu ceny (zarzut nr 2),
c) art. 226 ust. 1 pkt 7) ustawy PZP
poprzez błędną ocenę, a w konsekwencji wybór oferty
wykonawcy PRIMOST jako najkorzystniejszej w p
ostępowaniu mimo, iż powinna ona
zostać odrzucona z uwagi na fakt, że została złożona w warunkach czynu nieuczciwej
konkurencji (zarzut nr 3),
d) art. 224 ust. 1 w zw. z art. 224 ust. 5 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8) w zw. z art. 16 ustawy
PZP
poprzez błędną ocenę, a konsekwencji wybór oferty wykonawcy PRIMOST mimo,
że cena zaoferowana przez tego wykonawcę lub jej istotne części składowe są rażąco
niskie
w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości, co do możliwości
wykonan
ia zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach
zamówienia, a pomimo tego Zamawiający zaniechał przeprowadzenia procedury
wyjaśniającej w tym zakresie (zarzut nr 4),
e) art. 16 ustawy PZP poprzez przeprowadzenie p
ostępowania w sposób niezapewniający
zachowania
uczciwej konkurencji, równego traktowania wykonawców, jak również
proporcjonalności i przejrzystości (zarzut nr 5).
W
związku z podniesionymi zarzutami Odwołujący wniósł o rozpatrzenie i uwzględnienie jego
odwołania w całości oraz nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienie czynności wyboru oferty wykonawcy PRIMOST jako najkorzystniejszej
w postępowaniu,
2) przeprowadzenie ponownego badania i oceny
złożonych ofert,
3) odrzucenie oferty wykonawcy PRIMOST jako oferty
złożonej przez wykonawcę, który
n
ie spełnia warunków udziału w postępowaniu lub też złożona przez tego wykonawcę
oferta jest niezgodna z warunkami zamówienia, zawiera błędy w obliczeniu ceny
i stanowi czyn nieuczciwej konkurencji,
4) doko
nania wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej w postępowaniu.
Ponadto Od
wołujący sformułował wniosek ewentualny dotyczący wezwania wykonawcy
PRIMOST
do złożenia wyjaśnień na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy PZP w zakresie istotnych
części składowych oferty, które są rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą
wątpliwości, co do możliwości wykonania zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
w dokumentach zamówienia.
Odwołujący wniósł też o zasądzenie od Zamawiającego na swoją rzecz kosztów postępowania
odwoławczego, w tym także kosztów zastępstwa procesowego według norm przewidzianych
przepisami prawa zgodnie z fakturą przedstawioną na rozprawie, jak również o dopuszczenie
i przeprowadzenie dowod
ów załączonych do odwołania, wnioskowanych w odwołaniu lub
przedstawionych na rozprawie na
okoliczności wskazane w uzasadnieniu pisemnym lub ustnym.
W uzasadnieniu zarzutu odwołania dotyczącego braku spełnienia warunków udziału
w postępowaniu przez wykonawcę PRIMOST Odwołujący wskazał, że początkowo wykonawca
ten w swojej ofercie
celem wykazania spełnienia warunku udziału w postępowaniu określonego
w Rozdziale 7 pkt 1.4 ppkt 4.1 SWZ
powołał się na doświadczenie dwóch podmiotów, tj.
MOSTMARPAL Sp
ółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Zarzeczu oraz
Przedsiębiorstwo Remontowo Budowlane „TOR” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Mysłowicach, co było niezgodne z treścią SWZ. Z uwagi na niewykazanie
spełnienia w ten sposób warunku udziału w postępowaniu Zamawiający na podstawie art. 122
ustawy PZP pismem z dnia 17 listopada 2022 r.
celem umożliwienia wykonawcy PRIMOST
skutecznego wykazania spełnienia warunków udziału wezwał go do zastąpienia dwóch ww.
podmiotów, które udostępniają mu zasoby, jednym podmiotem spełniającym omawiany warunek
udzi
ału lub wykazania, że to wykonawca PRIMOST samodzielnie spełnia to wymaganie.
Wykonawca PRIMOST w odpowiedzi na zobowiązanie Zamawiającego zastąpił obydwu
dotychczasowych podwykonawców i tym razem w celu wykazania spełnienia warunku udziału
określonego w pkt 7.1.4 ppkt 4.1 lit. a oraz b SWZ powołał się na doświadczenie podwykonawcy
INTOP Warszawa
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (dalej jako
„podwykonawca INTOP”). Jednocześnie przedłożył zobowiązanie tego podwykonawcy z dnia 24
listopada 2022 r. do udostępnienia zasobów. Odwołujący zauważył, że w swoim zobowiązaniu
podwykonawca INTOP odn
osząc się do zakresu swojego udziału w realizacji zamówienia podał
„perony” oraz „część robót branży mostowej”. Roboty te są tymi, do realizacji których niezbędne
są zdolności, jakimi miał wykazać się wykonawca, aby udowodnić spełnienie warunków udziału
w postępowaniu. Podwykonawca INTOP powinien zatem zrealizować wskazane roboty
budowlane, skoro na j
ego doświadczenie powołał się wykonawca PRIMOST.
W ocenie
Odwołującego zobowiązanie podwykonawcy INTOP nie potwierdza, że podmiot ten
rzeczywiście wykona roboty budowlane, do realizacji których te zdolności są wymagane. Jego
zdaniem to z
obowiązanie wskazuje jedynie na to, że podwykonawca INTOP wykona roboty „w
części”, nie określając zarazem, jaka jest to część – może być ona niewielka i nie potwierdzać
realnego zaangażowania podwykonawcy INTOP w realizację zamówienia. Odwołujący zauważył
również, że wątpliwości w tym zakresie powziął także sam Zamawiający, czego dowodem było
wezwanie, k
tóre wystosował do podwykonawcy PRIMOST w dniu 2 grudnia 2022 r., wskazując
w nim, iż „zakres robót (…) w zobowiązaniu jest nieprecyzyjnie określony”, dlatego Zamawiający
pro
si „o wyjaśnienie zakresu robót (szczegółowe doprecyzowanie rodzaju robót i ich wielkości),
które zobowiązała się wykonać firma INTOP (…)”. Odwołujący uważa, że treść zobowiązania nie
pozwala przesądzić, czy podwykonawca INTOP faktycznie zrealizuje np. 4/5 robót w zakresie
branży mostowej, czy też 1/20, 1/50 czy nawet 1/100 albo i mniej, co również stanowi „część”
robót. Zobowiązanie podwykonawcy INTOP nie potwierdza ani, że podmiot ten realnie zrealizuje
roboty budowlane, do realizacji których niezbędne jest posiadane przez niego doświadczenie,
ani
że będzie on rzeczywiście zaangażowany w wykonanie zamówienia. Odwołujący podniósł,
że zobowiązanie podmiotu trzeciego powinno być jasne, precyzyjne i czytelne, wyczerpująco
wskazując zakres i sposób udostępnienia zasobów, natomiast Zamawiający powinien uzyskać
możliwość weryfikacji, czy wykonawca powołujący się na zasoby podmiotu trzeciego będzie
rzeczywiście uprawniony do korzystania z tych zasobów, w tym czy podmiot trzeci wykona
odpowiedni zakres robót. Jednocześnie Odwołujący dodał, że za nieprawidłową należy uznać
praktykę powoływania się na zobowiązanie sformułowane w sposób szeroki i nieprecyzyjny,
z którego tak naprawdę nie wynika, co zostanie zrobione przez podmiot udostępniający zasoby.
Odwołujący powołał się przy tym na tezy wynikające z wyroków Krajowej Izby Odwoławczej
z dnia 8 kwietnia 2019 r. w sprawie o sygn. akt KIO 494/19, z dnia 23 czerwca 2020 r. w sprawie
o sygn. akt KIO 766/20, z dnia 22 marca 2021 r. w sprawie o sygn. akt KIO 341/21, z dnia
18 listopada 2020 r. w sprawie o sygn. akt KIO 2517/20 i z dnia 3 listopada 2020 r. w sprawie
o sygn. akt KIO 2290/20.
Odwołujący podniósł również, że poprzez wezwanie do zamiany
podmiotu trzeciego lub też samodzielnego wykazania spełnienia warunków udziału wyczerpana
została procedura możliwości uzupełnienie dokumentów na wykazanie spełnienia warunków
udziału, która ma charakter jednorazowy. Dlatego też skoro wykonawca PRIMOST już raz został
wezwany do
podjęcia stosownych działań uzupełniających, które miały na celu wykazanie
spełnienia warunków udziału w postępowaniu, to obecnie nie jest już możliwe wystosowanie
ponownego wezwania w tym samym celu.
Odwo
łujący dodał, że choć w odpowiedzi na pismo Zamawiającego z dnia 2 grudnia 2022 r.
wykonawca PRIMOST prze
dłożył oświadczenie własne, w którym dokonał podziału robót
zgodnie z wzorem kosztorysu ofertowego
udostępnionego przez Zamawiającego dokonując
wyszczególnienia prac budowlanych, które być może zamierza powierzyć podwykonawcy
INTOP, to takie
oświadczenie tego wykonawcy stanowi wyłącznie jego własny dokument, na
którego końcowy kształt nie miał wpływu jego podwykonawca. Wobec tego nie ma podstaw do
prz
yjmowania, że to podwykonawca INTOP zobowiązał się do wykonania stosownej części
zamówienia. Zdaniem Odwołującego Zamawiający i wykonawca PRIMOST zupełnie pominęli
podwykonawcę INTOP, przez co faktycznie pozbawili go możliwości decydowania o zakresie
zaciągniętego zobowiązania. Znamienne jest też to, że wykonawca PRIMOST wraz ze swoimi
wyj
aśnieniami nie przedłożył dokumentu od podwykonawcy INTOP, który potwierdzałby
zobowiązanie do udzielenia zasobów oraz złożone wyjaśnienia. Według Odwołującego
powyższe wskazuje na to, że wykonawca PRIMOST całkowicie samodzielne określił zakres
prac, które rzekomo ma wykonać podwykonawca INTOP. Dlatego też Odwołujący uważa, że
oświadczenie wykonawcy PRIMOST nie można traktować jako wywołujące skutki prawne – jest
ono
nieskuteczne i całkowicie irrelewantne na gruncie postępowania, wobec czego nie sposób
przyjąć, że wykonawca PRIMOST spełnił warunki udziału w postępowaniu w zakresie opisanym
w Rozdziale 7 pkt 1.4 ppkt 4.1 SWZ
, co powinno skutkować odrzuceniem jego oferty jako
złożonej przez wykonawcę niespełniającego warunków udziału w postępowaniu.
W uzasadnieniu zarzutu odwołania dotyczącego sprzeczności oferty wykonawcy PRIMOST
z warunkami zamówienia i błędu w obliczeniu ceny Odwołujący na wstępie podał, że w wyniku
odpowiedzi na pytanie nr 127
wykonawców do treści SWZ Zamawiający w dniu 12 września
2022 r.
zdecydował o zmianie treści kosztorysu poprzez rozróżnienie rodzaju słupków znaków
drogowych na słupki (pozycja 3.1) oraz słupki z wysięgnikiem (pozycja 3.1a). W przeciwieństwie
do innych
wykonawców biorących udział w postępowaniu wykonawca PRIMOST pominął tą
zmianę i pozycję 3.1a wycenił na wartość „0”. Następnie Odwołujący wskazał, że Zamawiający
pismem z dnia 3 listopada 2022 r.
wezwał wykonawcę PRIMOST do udzielenia wyjaśnień w
zakresie poz
ycji nr 3.1a kosztorysu ofertowego MZDiK, III. Branża drogowa – organizacja ruchu.
W odpowiedzi z dnia 8 listopada 2022 r. wykonawca PRIMOST
wskazał, że umieszczenie
w wymienionej pozycji kosztorysu wartości „0” stanowiło niezamierzoną omyłkę. Wykonawca ten
n
ie ujął tego kosztu w swojej ofercie, a cena w tej pozycji powinna być zasadniczo analogiczna
do ceny
za słupki bez wysięgnika. Według wykonawcy PRIMOST opisana sytuacja kwalifikowała
się do zastosowania procedury poprawienia omyłki przez Zamawiającego, którą uregulowano
w art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy PZP. W
odniesieniu do ceny słupków z wysięgnikiem wykonawca
ten zasugerował Zamawiającemu uzupełnienie jego kosztorysu o cenę słupków bez wysięgnika,
co zdaniem Odwołującego jest nieuzasadnione, albowiem ceny słupków z wysięgnikiem istotnie
różnią się od ceny słupków bez wysięgnika. Gdyby ich ceny były takie same, to niewątpliwie
Zamawiający nie dokonywałby podziału na dwa rodzaje słupków. Odwołujący podniósł, że ceny
słupków według cennika SEKOCENBUD za trzeci kwartał 2022 r. kształtują się następująco:
słupki do znaków – 153 zł 70 gr za 1 sztukę, natomiast słupki z wysięgnikiem – 241 zł 34 gr za
sztukę. Choć Zamawiający nie zdecydował się na poprawienie takiego rodzaju „omyłki” ze
strony wykonawcy PRIMOST, a
w konsekwencji nie wezwał tego wykonawcy do wyrażenia
opinii w tym zakresie, to jednak
ostatecznie zdecydował się na wybór jego oferty jako oferty
najkorzystniejszej
w postępowaniu. Według Odwołującego jest to działanie nieprawidłowe, gdyż
wykonawca PRIMOST wbrew zapisom SWZ
nie ujął w poszczególnych pozycjach wszystkich
kosztów za ich wykonanie lub ewentualnie przeniósł te koszty do innej pozycji, co również jest
zabronione w
świetle dokumentacji postępowania.
Odnosząc się do zarzutu dotyczącego zaniechania wezwania wykonawcy PRIMOST do złożenia
wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny i złożenia oferty w warunkach czynu nieuczciwej
konkurencji, to
– choć nie ziściły się określone w art. 224 ust. 2 ustawy PZP przesłanki
wszczęcia obligatoryjnej procedury wyjaśniania rażąco niskiej ceny w ofercie wykonawcy
PRIMOST
– wykonawca TRAKCJA uważa, że Zamawiający powinien powziąć wątpliwości co do
zaoferowanej ceny,
albowiem jej istotne części składowe wydawały się rażąco niskie,
a w konsekwencji winien wszcz
ąć względem wykonawcy PRIMOST procedurę wyjaśniającą.
Z art. 224 ust. 1 ustawy PZP wynika
, że obowiązkiem Zamawiającego badającego poziom
cenowy ofert wykonawców jest nie tylko matematyczne zestawienie ceny końcowej
z referencyjnymi wartościami, o których mowa w art. 224 ust. 2 ustawy PZP (tj. średnią
arytmetyczn
ą ofert, szacunkową wartością zamówienia), ale również zbadanie ich istotnych
elementów składowych. Zdaniem Odwołującego treść art. 224 ust. 2 ustawy PZP nie pozostawia
wątpliwości, że zaistnienie obiektywnie rozumianego podejrzenia występowania rażąco niskiej
ceny, kosztu lub istotnych
części składowych generuje obowiązek przeprowadzenia przez
Z
amawiającego procedury wyjaśniającej. Na potwierdzenie tej tezy Odwołujący powołał się na
wyroki Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 13 listopada 2017 r. w sprawie o sygn. akt KIO
2258/17 i dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie o sygn. a
kt KIO 2483/15. Odwołujący podkreślił,
że przesłanką zastosowania procedury, o której mowa w art. 224 ust. 1 ustawy PZP, jest
wystąpienie wątpliwości w odniesieniu do części składowych, które mają charakter istotny. Przy
dokonywaniu
oceny poziomu cenowego oferty pod kątem cen jednostkowych kluczowe
znaczenie należy przypisać wpływowi składnika cenotwórczego na należne wykonawcy
wynagrodzenie. Tym razem na potwierdzenie swojej tezy
Odwołujący powołał się na wyroki
Krajowej Iz
by Odwoławczej z dnia 14 stycznia 2015 r. w sprawie o sygn. akt KIO 2734/14
i z dnia 3 grudnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt KIO 2974/20.
Odwołujący wskazał również, że
r
ażąco niskie ceny jednostkowe uzasadniają odrzucenie oferty danego wykonawcy nawet jeśli
cena końcowa zasadniczo nie odbiega od średniej arytmetycznej ofert lub szacunkowej wartości
zamówienia. „Istotność”, o której mowa w art. 224 ust. 1 ustawy PZP, jest cechą niezależną od
tego, czy cena końcowa ma charakter rażąco niski, czy też nie. Uznanie konkretnego elementu
za
istotną część składową może być pochodną nie tylko wartości tej części w stosunku do
całkowitej ceny oferty, ale też i innych okoliczności, np. zakresu przedmiotowego lub specyfiki
zamówienia czy też charakteru wynagrodzenia.
Odwołujący wywodzi dalej, że Zamawiający przyjął w prowadzonym postępowaniu kosztorysowy
model wynagrodzenia wykonawcy. W
treści projektu umowy Zamawiający wyraźnie wskazał, że
wartość wynagrodzenia wykonawcy zostanie obliczona na podstawie cen jednostkowych
podanych w kosztorysie. Kosztorysowy charakter wynagrodzen
ia, które przewiduje dla zlecanej
inwestycji
Zamawiający, nie przesądza automatycznie o zasadności lub niezasadności zarzutów
odwołania odnoszących się do rażąco niskiej ceny ujętej w elementach kosztotwórczych.
Wynika to z
wpływu, jaki może wywołać ewentualne zaniżenie cen jednostkowych na realizację
zamówienia. Odwołujący zauważa, że choć w przypadku wynagrodzenia ryczałtowego
wykonawca może argumentować, że zaniżenie wartości ujętej w danej pozycji nie będzie miało
wpływu na realizację inwestycji (np. gdy koszty właściwe dla danej pozycji zostały ujęte w innej
pozycji), to taka argumentacja nie znajdzie zastosowania do wynagrodzenia kosztorysowego,
albowiem w
ycena z poszczególnych pozycji znajdzie bezpośrednie przełożenie na realizację
inwestycji
– wynagrodzenie należne wykonawcy będzie bowiem iloczynem wartości danej ceny
jednostkowej i ilości robót odebranych. O ile ilość robót odebranych ma charakter zmienny i jest
zależna od faktycznego przebiegu prac, to cena jednostkowa nie będzie modyfikowana, czemu
Zamawiaj
ący dał wyraz wskazując w dokumentacji, że cena wskazana przez wykonawcę winna
pokrywać wszelkie koszty i ryzyka wykonawcy związane z realizacją czynności, której dotyczy.
Zama
wiający miał zatem obowiązek poddania cen jednostkowych ujętych w ofertach wszystkich
wykonawców szczegółowej i pogłębionej analizie, ponieważ ewentualne zaniżenie istotnych cen
jednostkowych może skutkować niemożnością zrealizowania całej inwestycji, a zwłaszcza wtedy
gdy nierynkowy charakter mają całe grupy pozycji przedmiaru. Zdaniem Odwołującego właśnie
taka sytuacja dotyczy
oferty złożonej przez wykonawcę PRIMOST, albowiem wykonawca ten
złożył ofertę zbudowaną w oparciu o zaniżone ceny jednostkowe, odnoszące się do kluczowych
zakresów przedmiotu zamówienia i uniemożliwiające jego realizację zgodnie z oczekiwaniami
Zamawiającego. Dzięki zaniżeniu poszczególnych cen jednostkowych wykonawca PRIMOST
mógł ostatecznie uzyskać najniższą cenę i wstępnie wygrać cały przetarg. Według wykonawcy
TRAKCJA t
akie działanie jest zachowaniem sprzecznym z zasadami uczciwej konkurencji.
W ocenie Odwołującego Zamawiający w sposób nieuzasadniony wybrał ofertę wykonawcy
PRIMOST
, który skonstruował swoją ofertę w oparciu o rażąco zaniżone, nierynkowe i nierealne
do uzyskania wartości poszczególnych pozycji składających się na kluczowe części zakresu
przedmiotowego
. Zdaniem Odwołującego bez znaczenia była okoliczność, iż całkowita cena
oferty
złożonej przez wykonawcę PRIMOST nie powodowała konieczności wszczęcia
postępowania wyjaśniającego. W dalszej części uzasadnienia swojego odwołania wykonawca
TRAKCJA po
równał wybrane ceny jednostkowe w wybranych pozycjach przedmiarów zawarte w
ofercie wykonawcy PRIMOST na tle ofert
złożonych przez pozostałych wykonawców biorących
udział w postępowaniu, przy równoczesnym wyliczeniu średniej cen wszystkich wykonawców
w poszczególnych pozycjach. Celem wykazania rażąco niskiej ceny poszczególnych elementów
oferty wykonawcy PRIMOST Odwo
łujący dokonał zestawienia, usystematyzowania i porównania
następujących pozycji kosztorysowych:
1) tablic
systemu dynamicznej informacji pasażerskiej – wykonawca PRIMOST zaoferował cenę
zł 00 gr za sztukę – cena ta jest 10-krotnie niższa od ceny kolejnego wykonawcy (Mosty
Łódź Spółka Akcyjna z siedzibą w Łodzi, dalej jako „wykonawca Mosty Łódź”) i stanowi ok. 5 %
średniej wszystkich cen w tym zakresie (zob. tabela na str. 18-19 odwołania),
2) studni rewizyjnych
dn 2500 i dn 3000 w branży kanalizacja deszczowa – wykonawca
PRIMOST zaoferował cenę 5 500 zł 00 gr za sztukę – cena ta jest około dwukrotnie niższa od
ceny kolejnego wykonawcy (Konsorcjum: SWIETELSKY
Rail Polska Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie i SWIETELSKY A.G. z siedzibą w Linzu, dalej jako
„Konsorcjum SWIETELSKY”) i stanowi ok. 20 % średniej wszystkich cen w tym zakresie (zob.
tabele str. 19-20
odwołania),
3) wybrane ceny
w zakresie branży sanitarnej KS, woda, sieć ciepłownicza, odwodnienie torów
i peronu (zob. tabele na str. 20-
23 odwołania),
) branża konstrukcyjna – wykonawca PRIMOST zaoferował cenę 14 342 917 zł 70 gr za
wykonanie prac w branży konstrukcyjnej – cena ta jest o ok. 4 500 000 zł 00 gr niższa od ceny
zaoferowanej przez kolejnego wykonawc
ę (wykonawca Mosty Łódź) i o około 11 000 000 zł 00
gr
niższa od średniej wszystkich cen w tym zakresie (zob. tabela na str. 23-24 odwołania),
5) sz
kło VSG – wykonawca PRIMOST zaoferował cenę 1 570 910 zł 60 gr – cena ta jest o około
1/3 tańsza od ceny kolejnego wykonawcy (wykonawca Mosty Łódź) i stanowi ok. 25 % średniej
wszystkich cen w tym zakresie (zob. tabela na str. 25-26
odwołania).
Według Odwołującego jego analiza w sposób jednoznaczny dowodzi, że wykonawca PRIMOST
drastycznie zaniżył wycenę wielu robót i materiałów budowlanych. Pozycje te mają charakter
istotny w kontekście całej inwestycji, zarówno w zakresie przedmiotowym, jak i zważywszy na
ich
wartość. Wskazane pozycje składają się na poszczególne rodzaje prac, takich jak: a) roboty
branży mostowej, b) roboty branży kolejowej, c) roboty branży drogowej, d) roboty branży
drogowo
– organizacyjnej ruchu, e) roboty branży sanitarnej, f) roboty branży elektrycznej. Nie
można abstrahować od przedmiotu zamówienia, jakim jest przebudowa wiaduktu kolejowego
razem
z infrastrukturą towarzyszącą – wskazane powyżej zakresy prac, jakimi są roboty branży
mostowej oraz roboty branży kolejowej, stanowią istotę tego rodzaju inwestycji, a to natomiast
przekłada się na daleko idące ryzyka. Gdyby na etapie realizacji okazało się, że te kluczowe
elementy zamówienia nie mogą zostać wykonane za zaoferowaną cenę, to skutkować to może
niepowodzeniem całego kontraktu. Wadliwość oferty wykonawcy PRIMOST nie wynika jedynie
z samego zaniżenia wartości poszczególnych pozycji, a za okoliczność o wyjątkowym znaczeniu
należy uznać to, że zaniżenie wyceny przez wykonawcę skutkuje brakiem możliwości wykonania
zakresów przypisanych do tych pozycji za zaoferowane ceny.
W podsumowaniu Odwołujący wskazał, że w tej sprawie zaistniały podstawy do weryfikacji
oferty wykonawcy PRIMOST
pod kątem rażąco niskiej ceny. Choć ustawodawca przeniósł na
wykonawców ciężar dowodzenia w zakresie wykazania, że ceny ofertowe nie są zaniżone i mają
rynkowy charakter, to w
żaden sposób okoliczność ta nie wpływa na obowiązek Zamawiających
w zakresie przeprowadzenia weryfikacji prawidłowości kalkulacji ceny ofertowej. Obowiązek ten
materializuje się już wtedy, gdy różnice pomiędzy ceną całkowitą oferty lub istotnymi częściami
składowymi oferty są na tyle istotne, że mogą budzić wątpliwości co do prawidłowości kalkulacji.
Gdy
różnice te mają charakter obiektywnie doniosły, to po stronie Zamawiającego aktualizuje się
obowiązek przeprowadzenia procedury wyjaśniającej. O ile dyspozycja art. 224 ust. 1 ustawy
PZP
odwołuje się do okoliczności subiektywnej, którą są wątpliwości Zamawiającego, to nie
oznacza to
, iż nie jest możliwe zobiektywizowanie katalogu przypadków, w których Zamawiający
powinien zwrócić się do wykonawców o wyjaśnienia. Według Odwołującego jednym z takich
przypadków jest sytuacja, w której znacząca liczba pozycji przedmiarów, odpowiadająca swoim
zakresem ważnemu elementowi zamówienia, sumująca się do istotnej wartości w obliczu ceny
ofertowej, jest
dużo niższa od wycen pozostałych wykonawców. Wtedy Zamawiający, kierując
się właśnie troską o finanse publiczne i prawidłowość ich wydatkowania, powinien bezwzględnie
skierować do wykonawcy żądanie złożenie wyjaśnień. W opinii Odwołującego w przedmiotowej
sprawie
już w oparciu o niepogłębioną analizę pozycji kosztotwórczych w ofercie wykonawcy
PRIMOST
można jednoznacznie stwierdzić, że powinna być wszczęta procedura wyjaśniająca.
Tymczasem
Zamawiający zaniechał jej przeprowadzenia i nie próbował nawet ustalić, czy tak
istotne różnice w kluczowych elementach wyceny, jakie zaistniały pomiędzy ofertą wykonawcy
PRIMOST
a ofertami pozostałych wykonawców są uzasadnione i nie stwarzają one ryzyka dla
możliwości zrealizowana inwestycji stanowiącej przedmiot postępowania, co nabiera znaczenia
zwłaszcza w kontekście kosztorysowego charakteru wynagrodzenia, na które zdecydował się
Zamawiający. Wykonawca TRAKCJA podkreślił też, że „sztywny” charakter cen jednostkowych
ujętych w przedmiarze powoduje, że wykonawcy nie mogli tłumaczyć się swobodą na etapie
kalkulowania oferty, w szczególności przenoszeniem kosztów właściwych dla poszczególnych
pozycji do innych pozycji.
Uwzg
lędniając akta sprawy odwoławczej, w tym w szczególności dokumenty przedłożone
przez strony,
jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska stron i uczestnika
postępowania odwoławczego wyrażone w pismach i złożone podczas rozprawy, Krajowa
Izba
Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba nie
stwierdziła podstaw do odrzucenia odwołania w związku z tym, iż nie została spełniona
żadna z przesłanek negatywnych wynikająca z art. 528 ustawy PZP, która uniemożliwiałaby
merytoryczne rozpoznanie o
dwołania.
Izba
stwierdziła też, że wypełnione zostały wskazane w art. 505 ust. 1 ustawy PZP ustawowe
przesłanki istnienia interesu Odwołującego w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia oraz
możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów.
Izba stwierdz
iła skuteczność przystąpienia do postępowania odwoławczego zgłoszonego przez
wykona
wcę PRIMOST, gdyż zostało ono złożone w terminie, w przewidzianej przez przepisy
prawa formie, natomiast
wykonawca ten wykazał interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść
Zamawiaj
ącego, do którego przystąpił. Izba stwierdziła również skuteczność przystąpienia do
postępowania odwoławczego zgłoszonego przez Konsorcjum SWIETELSKY, które również
wpłynęło do Izby w ustawowym terminie, w odpowiedniej formie, a Konsorcjum wykazało swój
inte
res w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść Odwołującego.
Izba rozpoznając sprawę uwzględniła akta sprawy odwoławczej, które zgodnie z regulacją § 8
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie postępowania przy
rozpoznawaniu odwołań przez Krajową Izbę Odwoławczą (Dz. U. z 2020 r., poz. 2453) stanowią
odwołanie wraz z załącznikami oraz dokumentacją postępowania o udzielenie zamówienia
w postaci elektronicznej lub kopia dokume
ntacji, o której mowa w § 7 ust. 2 rozporządzenia,
a także inne pisma składane w sprawie oraz pisma kierowane przez Prezesa Izby w związku
z
wniesionym odwołaniem.
Izba uwzględniła również stanowiska prezentowane na rozprawie przez strony i uczestnika
postępowania odwoławczego oraz uwzględniła stanowisko prezentowane przez Zamawiającego
w odpowiedzi na od
wołanie z dnia 23 stycznia 2023 r., stanowisko uczestnika postępowania
odwoławczego – wykonawcę PRIMOST zawarte w jego piśmie z dnia 23 stycznia 2023 r.
Izba wyda
ła na rozprawie postanowienie o dopuszczeniu dowodu z akt sprawy odwoławczej
oraz
z dokumentów złożonych przez strony i uczestnika postępowania odwoławczego jako
załączniki do ich pism oraz dokumentów złożonych przez Odwołującego na rozprawie, w tym:
zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby z postępowania prowadzonego
przez Podkarpacki Zarząd Dróg Wojewódzkich pn.: „Budowa nowego odcinka drogi
wojewódzkiej nr 865 Jarosław – Oleszyce – Cieszanów – Bełżec wraz z budową
mostu na rzece San oraz budową i przebudową niezbędnej infrastruktury
technic
znej, budowli i urządzeń budowlanych w m. Jarosław” (podmiot
udostępniający zasoby: Warszawskie Przedsiębiorstwo Mostowe MOSTY Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością BUDOWNICTWO Spółka Komandytowa
z sie
dzibą w Warszawie)
zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby z postępowania prowadzonego
przez Miejski Zarząd Dróg w Nowym Sączu pn. „Modernizacja i budowa
infrastruktury drogowo-mostowej: budowa mostu na ul. Kamiennej, budowa
i modernizacja chodników oraz oświetlenia w Nowym Sączu” – cz. II” (podmiot
udostępniający zasoby: POLWAR Spółka Akcyjna z siedzibą w Gdańsku)
zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby z postępowania pn.: „Budowa
zintegrowanej
sieci tras rowerowych w Województwie Małopolskim: układ
uzupełniający trasę rowerową VeloDunajec – budowa kładki rowerowej przez rz.
Dunajec pomiędzy m. Krościenko nad Dunajcem i m. Szczawnica” (podmiot
udostępniający zasoby: wykonawca prowadzący działalność gospodarczą pod firmą
Probudowa A. D. z sied
zibą w Sosnowcu)
zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby z postępowania prowadzonego
przez
Zarząd Dróg Wojewódzkich w Katowicach pn.: „rozbiórka i budowa wiaduktu
nad torami pkp w ciągu drogi wojewódzkiej nr 906 w km 0+729 w miejscowości
Lubliniec o nr ew. 133
” (podmiot udostępniający zasoby: BUD-BAU Opole Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu)
zobowi
ązania podmiotu udostępniającego zasoby z postępowania pn.: „Budowa
wiaduktu drog
owego wraz z niezbędną infrastrukturą drogową nad linią kolejową nr
2 Warszawa-
Terespol w Międzyrzecu Podlaskim” (podmiot udostępniający zasoby:
TORMEL Sp
ółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Poznaniu)
zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby z postępowania pn.: „Budowa
obwodnicy i mostów w ciągach dróg wojewódzkich” (podmiot udostępniający zasoby:
P
rzedsiębiorstwo
Handlowo-U
sługowe
„LARIX”
Spółka
z
ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Lublińcu)
zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby z postępowania pn.: „Budowa
wiaduktu drogowego nad linią kolejową Jelenia Góra – Szklarska Poręba w
Piechowicach, w km 13,748
” (podmiot udostępniający zasoby: wykonawca
prowadzący
działalność
gospodarczą
pod
firmą
Probudowa
A.
D.
z sied
zibą w Sosnowcu)
zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby z postępowania prowadzonego
przez Zarząd Dróg Miejskich Miasta Stołecznego Warszawy pn.: „Remont wiaduktu
im. Ks. J. Poniatowskiego w Warszawie
” (podmiot udostępniający zasoby: POLWAR
Spółka Akcyjna z siedzibą w Gdańsku)
pliku ofert i kosztorysów złożonych przez Odwołującego na rozprawie.
Izba uznała wiarygodność oraz moc dowodową dokumentów znajdujących się w aktach sprawy
odwoławczej.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Na podstawie art. 552 ust. 1 ustawy PZP
Izba wydając wyrok bierze za podstawę stan rzeczy
ustalony w toku postępowania odwoławczego.
Zamawiaj
ący – Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji w Radomiu działający w imieniu i na rzecz
Gminy Miasta Radomia i PKP Polskie Linie
Kolejowe Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie
dz
iałając w trybie przepisów ustawy PZP prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego na
„przebudowę wiaduktu w ul. Żeromskiego w Radomiu nad torami PKP wraz
z infrastrukturą towarzyszącą”. Numer referencyjny tego zamówienia to NZ.2603.61.2022.
Ogłoszenie o przedmiotowym zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 24 czerwca 2022 r., pod numerem 2022/S 120-337020.
Na przedmiotową inwestycję składają się dwa zadania, które z przyczyn technicznych muszą
być wykonane łącznie: przebudowa wiaduktu w ul. Żeromskiego w Radomiu nad torami PKP
razem z
infrastrukturą towarzyszącą oraz budowa peronu przy wiadukcie ul. Żeromskiego
w Radomiu realizowanego w ramach zadania pn.:
„Poprawa bezpieczeństwa i likwidacja
zagrożeń eksploatacyjnych na sieci kolejowej w Radomiu”.
W Rozdziale 3 pkt 3.1 ppkt 5.1 i 5.2 SWZ
został wskazany podstawowy zakres robót, który
będzie musiał zostać wykonany w ramach realizacji obydwu zadań. Natomiast szczegółowy
za
kres robót budowlanych objętych przedmiotem zamówienia określony został w: Specyfikacji
Technicznej Wykonania i Odbioru R
obót Budowlanych, Kosztorysach ofertowych, Dokumentacji
projektowej
, które stanowią załącznik nr 3 do SWZ, a także w projektowanych postanowieniach
umowy w sprawie zamówienia publicznego stanowiących załącznik nr 12 do SWZ.
W Rozdziale 7 SWZ
zostały określone warunki udziału w postępowaniu. Zgodnie z pkt 7.1.4
ppkt 4.1 SWZ (po zmianie SWZ z dnia 5 w
rześnia 2022 r.) dotyczącym zdolności technicznej
i zawodowej w
arunek ten, w zakresie doświadczenia, zostanie uznany za spełniony, jeśli
w
ykonawca wykaże, że w okresie ostatnich 10 lat liczonych wstecz od dnia, w którym upływa
termin składania ofert (a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie):
a)
zrealizował roboty polegające na budowie lub przebudowie co najmniej dwóch obiektów
mostowych (wiadukt drogowy lub most, lub estakada) o
rozpiętości teoretycznej pojedynczego
przęsła minimum 20,0 m lub długości obiektu co najmniej 60 m i klasie obciążenia „A” wg PN-
85/S-
10030 lub równoważnej,
b) z
realizował roboty polegające na budowie lub przebudowie co najmniej dwóch peronów,
w tym co najmniej jeden wyspowy
(dwukrawędziowy) z zadaszeniem lub wiatami peronowymi
i
wymaganą infrastrukturą budowany lub przebudowywany przy prowadzonym ruchu po torach
sąsiednich.
Zgodnie natomiast z pkt 7.5 SWZ
(po zmianie SWZ z dnia 5 września 2022 r.) wykonawca może
w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu, polegać na zdolnościach
technicznych lub zawodowych lub sytuacji finansowej podmiotów udostępniających zasoby,
niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków prawnych, z zastrzeżeniem,
że w przypadku powoływania się na zasoby podmiotu udostępniającego zasoby celem
wykazania spełniania warunku udziału w postępowaniu w zakresie doświadczenia, warunek
określony w pkt 7.1.4 ppkt 4.1 SWZ musi spełniać co najmniej jeden z takich podmiotów lub
wykonawca.
W odniesieniu do warunków dotyczących wykształcenia, kwalifikacji zawodowych
lub doświadczenia wykonawcy mogą polegać na zdolnościach podmiotów udostępniających
zasoby, jeśli podmioty te wykonają roboty budowlane lub usługi, do realizacji których te
zdolności są wymagane. Zamawiający ocenia, czy udostępniane wykonawcy przez podmioty
udostępniające zasoby zdolności techniczne lub zawodowe lub ich sytuacja finansowa,
pozwalają na wykazanie przez Wykonawcę spełniania warunków udziału w postępowaniu,
o
których mowa w pkt 7.1 SWZ, a także bada, czy nie zachodzą wobec tego podmiotu podstawy
wykluczenia, które zostały przewidziane w pkt 6.1, 6.2, 6.3 i 6.7 SWZ względem wykonawcy.
Podmiot, który zobowiązał się do udostępnienia zasobów, odpowiada solidarnie z wykonawcą,
który polega na jego sytuacji finansowej, za szkodę poniesioną przez Zamawiającego powstałą
wskutek nieudostępnienia tych zasobów, chyba że za nieudostępnienie zasobów podmiot ten
nie ponosi winy.
Jeżeli zdolności techniczne lub zawodowe, sytuacja finansowa podmiotu
udost
ępniającego zasoby nie potwierdzają spełniania przez wykonawcę warunków udziału
w postępowaniu lub zachodzą wobec tego podmiotu podstawy wykluczenia, Zamawiający żąda,
aby w
ykonawca w terminie określonym przez Zamawiającego zastąpił ten podmiot innym
podmiotem lub podmiotami al
bo wykazał, że samodzielnie spełnia warunki udziału
w postępowaniu. Wykonawca nie może, po upływie terminu składania ofert, powoływać się na
zdolności lub sytuację podmiotów udostępniających zasoby, jeżeli na etapie składania ofert nie
polegał on w danym zakresie na zdolnościach lub sytuacji podmiotów udostępniających zasoby.
W JEDZ wykonawca PRIMOST
oświadczył, że będzie polegał na zdolności innych podmiotów
w celu
spełnienia kryteriów kwalifikacji określonych w części IV JEDZ. Do swojej oferty załączył
z
obowiązania do oddania do dyspozycji niezbędnych zasobów na potrzeby wykonania
zamówienia podpisane przez dwa podmioty: MOSTMARPAL Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Zarzeczu oraz Przedsiębiorstwo Remontowo Budowlane
„TOR” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Mysłowicach. W wezwaniu z dnia
17 listopada 202
2 r. Zamawiający na podstawie art. 122 ustawy PZP zażądał, aby wykonawca
PRIMOST
zastąpił podmioty udostępniające zasoby w celu potwierdzenia spełniania warunku,
o
którym mowa w Rozdziale 7 pkt 7.1.4 ppkt 4.1 SWZ, innym jednym podmiotem albo wykazał,
że samodzielnie spełnia ten warunek udziału w postępowaniu. Zdaniem Zamawiającego sposób
s
pełniania warunku określonego w Rozdziale 7 pkt 7.1.4 ppkt 4.1 SWZ przez obydwa podmioty
trzecie udost
ępniające swoje zasoby wykonawcy PRIMOST nie był zgodny z zapisami SWZ, co
skutk
owało tym, że wykonawca ten nie potwierdził spełniania przedmiotowego warunku udziału
w post
ępowaniu. W związku z tym Zamawiający wezwał wykonawcę PRIMOST na podstawie
art. 128 ust. 1 ustawy PZP
do uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych wymienionych
w pkt 9.1 SWZ
– oświadczenie JEDZ wykonawcy i w pkt 9.4 SWZ – oświadczenia i dokumentów
podmiotu trzeciego, w przypadku gdy wykonawca PRIMOST w celu potwierdz
enia spełniania
warunku udziału w postępowaniu dot. zdolności technicznej lub zawodowej będzie posługiwać
się zasobami podmiotu trzeciego. W dniu 25 listopada 2022 r. wykonawca PRIMOST uczynił
zadość wezwaniu Zamawiającego i zastąpił dwóch dotychczasowych podwykonawców jednym
podmiotem
– firmą INTOP Warszawa Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Warszawie. Z uwagi na to
załączył do pisma swój uaktualniony JEDZ w zakresie informacji
dot
yczącej podmiotów udostępniających zasoby, JEDZ podwykonawcy INTOP, zobowiązanie
podwykonawcy INTOP
do udostępnienia zasobów oraz oświadczenie tego podwykonawcy.
Podwykonawca INT
OP w zobowiązaniu z dnia 24 listopada 2022 r. oświadczył, że jako podmiot
trzeci zobowiązuje się udostępnić wykonawcy PRIMOST swoją zdolność techniczną lub
zawodow
ą na potrzeby spełnienia przez tego wykonawcę warunku udziału w postępowaniu
określonego w pkt 7.1.4 ppkt 4.1 SWZ. Podwykonawca INTOP oświadczył, że będzie brał
bezpośredni udział w realizacji części zamówienia w zakresie udostępnianego zasobu w
charakterze podwykonawcy.
W wykonywaniu zamówienia będzie uczestniczył w realizacji robót
w zakresie
peronów i części robót branży mostowej przez okres niezbędny do wykonania
p
rzedmiotowego zamówienia. Następnie w dniu 2 grudnia 2022 r. Zamawiający na podstawie
art.
128 ust. 4 ustawy PZP zwrócił się do wykonawcy PRIMOST z pismem w sprawie udzielenia
wyjaśnień dotyczących zobowiązania podwykonawcy INTOP do oddania temu wykonawcy do
dyspo
zycji niezbędnych zasobów na potrzeby wykonania przedmiotowego zamówienia. Według
Zamawiającego zakres robót, który zobowiązała się wykonać firma INTOP był w zobowiązaniu
niepre
cyzyjnie określony, wobec czego Zamawiający zażądał szczegółowego doprecyzowania
rodzaju robót i ich wielkości, które podwykonawca INTOP zobowiązał się wykonać w trakcie
realizacji przedmiotoweg
o zamówienia. W odpowiedzi z dnia 6 grudnia 2022 r. wykonawca
PRIMOST wyjaśnił, że podwykonawca INTOP wykona roboty, które w sposób szczegółowy
zostały opisane w dwóch tabelach zawartych w treści odpowiedzi (zob. tabele na str. 1-10
odpowiedzi z dnia 6 grudnia 2022 r.
). Dodatkowo wykonawca PRIMOST wyjaśnił, że wartość
opisanego w tabelach zakresu
robót zgodnie z kosztorysem ofertowym wykonawcy wynosi
ponad 141 800 000
zł 00 gr brutto, co stanowi ok. 80 % wartości całej oferty. Tym samym zakres
rob
ót jaki wykona podmiot udostępniający zasoby stanowi istotną część wszystkich robót.
Wykonawca PRIMOST zaznaczył, że o istotności zakresu robót podwykonawcy INTOP
świadczy też ich charakter, ponieważ pozostają one kluczowym elementem branży mostowej,
jak
również całkowicie wypełniają asortyment robót związanych z budową peronu. Wykonawca
PRIMOST p
odkreślił także, że opisany w tabelach zakres prac podwykonawcy INTOP koreluje
całkowicie z treścią przedłożonego w tej sprawie zobowiązania do udostępnienia zasobów, gdyż
asortyment rob
ót tego podmiotu trzeciego stanowi część robót branży mostowej, jak również
roboty zwi
ązane z budową peronu.
Zgodnie z pkt 13.4 SWZ wykonawcy
zobowiązani byli złożyć Zamawiającemu ofertę zawierającą
m. in. Formularz Oferty
sporządzony według wzoru stanowiącego Załącznik nr 1 do SWZ oraz
Kosztorys Ofertowy
sporządzonym metodą kalkulacji szczegółowej. Kosztorysy ofertowe wraz z
całą dokumentacją projektową zostały uwzględnione w dokumentacji zamówienia jako załącznik
nr 3 do SWZ.
Według pkt 15.1 SWZ wykonawca zobowiązany jest podać w Formularzu Oferty
łączną cenę za wszystkie pozycje (prace) przewidziane w Kosztorysie Ofertowym. Zgodnie zaś
z pkt 15.2 SWZ c
eny jednostkowe za poszczególne pozycje powinny być podane na Kosztorysie
Ofertowym. Każda cena jednostkowa musi być tak podana, aby pokrywać wszelkie koszty i
ryzyka w
ykonawcy związane z realizacją czynności, której dotyczy. Wykonawca nie może
kosztów realizacji danej czynności doliczać do kosztów realizacji innych czynności. Cena łączna
wynikająca z Kosztorysu Ofertowego za poszczególne pozycje powinna zostać przeniesiona do
Formularza Oferty.
Według pkt 15.5 SWZ określony w SWZ rzeczowy zakres przedmiotu
zamówienia oraz postanowienia wynikające ze wzoru umowy załączonego do SWZ stanowią
podstawę do obliczenia cen jednostkowych oraz ceny łącznej wynikającej z oferty.
W swoim kosztorysie ofertowym w zakresie pozycji 3.1 (D-07.0
2.01) obejmującej konstrukcje
wsporcze
– słupki wykonawca PRIMOST zaoferował 40 sztuk po słupków po 181 zł 00 gr każdy.
Razem cena za 40
sztuk słupków wyniosła 7 272 zł 00 gr netto. Natomiast w zakresie pozycji
3.1a (D-
07.02.01) obejmującej konstrukcje wsporcze – słupki z wysięgnikiem wykonawca
PRIMOST zaoferowa
ł 40 sztuk słupków z wysięgnikiem po 0 zł 00 zł każdy. Razem cena za 40
słupków z wysięgnikiem wyniosła 0 zł 00 gr netto.
W piśmie z dnia 3 listopada 2022 r. Zamawiający zwrócił się do wykonawcy PRIMOST
o udzielenie w
yjaśnień pozycji kosztorysu ofertowego 3.1a dotyczącego konstrukcji wsporczych
– słupków z wysięgnikiem, którą wykonawca ten wycenił na 0 zł 00 gr. Zamawiający zażądał
wyjaśnień w jaki sposób podana przez wykonawcę PRIMOST cena jednostkowa 0 zł 00 gr
pokrywa wszelkie koszty i ry
zyka związane z realizacją czynności, której dotyczy, gdzie według
pkt 15.2 SWZ w
ykonawca nie może kosztów realizacji danej czynności doliczać do kosztów
r
ealizacji innych czynności. W odpowiedzi z dnia 8 listopada 2022 r. wykonawca na wstępie
wskazał, że w wyniku zadanego pytania nr 127 do treści SWZ Zamawiający zdecydował się na
zmianę treści kosztorysu poprzez rozróżnienie rodzaju słupków na słupki (pozycja 3.1) oraz
słupki z wysięgnikiem (pozycja 3.1a). Rozróżnienie to nastąpiło w związku z treścią projektu
Docelowej Organizacji Ru
chu, która przewiduje, iż w przypadku braku możliwości zachowania
prawidłowej skrajni poziomej wykonawca zobowiązany będzie do zastosowania konstrukcji
wsporczej w po
staci słupka z wysięgnikiem. W samym projekcie nie podano natomiast ilości
słupków z wysięgnikiem, które powinny być zastosowane. Na dzień złożenia oferty nie było
możliwe jednoznaczne określenie ilości słupków z wysięgnikiem, co może mieć wpływ na cenę
je
dnostkową, dlatego wykonawca PRIMOST dokonując wyceny przyjął założenie jednolitej ceny
ob
ejmującej wszystkie wymagane rodzaje słupków. Mając na względzie fakt, że różnica wartości
materiału poszczególnych słupków nie jest znacząca, robocizna jest taka sama, a pozycja ta
zawiera
również inne jednostki obmiarowe, to założenia te pozostają zasadne i prawidłowe.
Wykonawca
PRIMOST zaznaczył, że omyłkowo jednak w programie do kalkulacji cena z pozycji
3.1 nie została zaciągnięta do pozycji 3.1a po dokonaniu rozbicia tej pozycji w kosztorysie przez
Zamawiającego, przez co widnieje w niej wartość „0”, podczas gdy cena powinna być taka sama
jak w pozycji 3.1.
Według wykonawcy PRIMOST opisane przez niego okoliczności w sposób
ewidentny
świadczą o omyłce, że była to czynność niezamierzona, którą można skorygować na
podstawie innych danych zawartych w ofercie tego wykonawcy. Dlatego wykonawca ten
wniósł
o zakwalifikowanie tej sytuacji
jako omyłki i zastosowanie procedury opisanej w art. 223 ust 2 pkt
3 ustawy PZP. Podkr
eślił przy tym, że na 894 pozycje kosztorysowe omyłka znalazła się jedynie
w jednej z pozycji. Zdaniem wykonawcy PRIMOST mo
żliwa zatem jest poprawa niezamierzonej
omy
łki, która pojawiła się w jego kosztorysie ofertowym, w trybie art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy
PZP poprzez przeniesienie ceny z pozycji 3.1. do pozycji 3.1a, co
łącznie spowoduje wzrost
warto
ści oferty o 7 272 zł 00 gr netto, a co stanowi tylko 0,005 % wartości netto oferty tego
wykonawcy oraz zaledwie ok. 0,006 % warto
ści netto, jaką Zamawiający zamierza przeznaczyć
na realizacj
ę przedmiotowej inwestycji. W ocenie wykonawcy PRIMOST w takim przypadku nie
można zatem mówić o istotnej zmianie treści oferty wykonawcy.
Ponadto
wykonawca PRIMOST niektóre pozycje w swoim kosztorysie ofertowym wycenił na
dość niskim poziomie w porównaniu do wyceny ofert innych wykonawców, np.:
tablice systemu
dynamicznej informacji pasażerskiej zostały zaoferowane za cenę
zł 00 gr za sztukę,
studnie rewizyjne
dn 2500 i dn 3000 w branży kanalizacja deszczowa zostały
zaoferowane za
cenę 5 500 zł 00 gr za sztukę,
wybrane pozycje branży sanitarnej KS, woda zostały zaoferowane za cenę od 300 zł
00 gr do 500
zł 00 gr za sztukę (zwężka dwukołnierzowa żeliwna, trójnik żeliwny
kołnierzowy),
wybrane pozycje branży sanitarnej, pecroboty montażowe zostały zaoferowane za
cenę od 1 200 zł 00 gr do 2 500 zł 00 gr za sztukę (np. rury preizolowane w izolacji
plus Dn400/630, studnia rewizyjna dn 1200 bet. w
raz z włazem D400),
wykonanie pr
ac w branży konstrukcyjnej zostało zaoferowane za cenę 14 342 917 zł
70 gr,
sz
kło VSG zostało zaoferowane za cenę 1 570 910 zł 60 gr.
Osta
tecznie Zamawiający w dniu 28 grudnia 2022 r. dokonał wyboru oferty najkorzystniejszej w
postępowaniu, którą została oferta wykonawcy PRIMOST. Oferta ta otrzymała 100 pkt w ramach
kry
teriów oceny ofert.
Oferty w tym
postępowaniu złożyło łącznie 10 wykonawców, natomiast oferta zwycięskiego
wykonawcy opiewa
ła na kwotę 176 240 665 zł 74 gr brutto.
Mając na uwadze powyższe Izba zważyła, co następuje:
Po przeprowadzeniu ro
zprawy i zapoznaniu się z pisemnymi i ustnymi stanowiskami stron oraz
u
czestnika postępowania odwoławczego Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznała merytorycznie
odwołanie złożone przez Odwołującego – wykonawcę TRAKCJA i uznała, że jest ono częściowo
uzasadnione.
Izba uwzględniła w części zarzut nr 2 odwołania – tylko w zakresie wskazującym
na naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 17 ust. 2 ustawy PZP, a t
akże w całości zarzut nr
5 odwołania dotyczący naruszenia art. 16 ustawy PZP. Natomiast pozostałe zarzuty odwołania
nie zna
lazły potwierdzenia w materiale zgromadzonym w aktach sprawy odwoławczej.
W zakresie zarzutu n
r 2 i nr 5 odwołania
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy PZP
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera błędy
w obliczeniu ceny lub kosztu.
Art. 17 ust. 2
ustawy PZP stanowi, że zamówienia udziela się wykonawcy wybranemu zgodnie z
przepisami ustawy.
Art. 16 ustawy PZP zawiera natomiast podstawowe zasady
rządzące prawem zamówień
publicznych.
Zgodnie z jego regulacją Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób: 1) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz
równe traktowanie wykonawców; 2) przejrzysty; 3) proporcjonalny.
W niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości Izby, iż oferta wykonawcy PRIMOST zawierała błąd
w obliczeniu ceny i z tego p
owodu powinna zostać odrzucona. Na wstępie należy podnieść, że
ustawa PZP nie zawiera defi
nicji pojęcia błędu w obliczeniu ceny. W literaturze prawa zamówień
publicznych przyjmuje się, że skutkujące odrzuceniem oferty błędy w obliczeniu ceny lub kosztu
to
takie błędy w obliczeniu ceny lub kosztu, które nie mogą zostać naprawione w toku
postępowania. Jeżeli nieprawidłowość matematyczna w obliczeniu ceny lub kosztu ma charakter
oczywistej omyłki rachunkowej, zamawiający poprawia ją zgodnie z treścią art. 223 ust. 2 pkt 2
ustawy PZP
. Jeżeli zaś w toku badania ofert ujawnione zostaną nieprawidłowości w ofercie
powodujące jej niezgodność z treścią dokumentów zamówienia i wystąpią skutki tych
nieprawidłowości w postaci błędnej wyceny oferty, zastosowanie może znaleźć art. 223 ust. 2
pkt 3 ustawy PZP u
poważniający zamawiającego do dokonania nieistotnych zmian w treści
oferty [zob. H. Nowak, M. Winiarz (red.), P
rawo zamówień publicznych. Komentarz, Urząd
Zamówień Publicznych, Warszawa 2021, komentarz do art. 226 ustawy, teza 11]. O wadliwym
wyliczeniu ce
ny całej oferty z powodu błędnego wpisania w jednej z pozycji kosztorysu
ofertowego kwoty
„0” złotych zamiast właściwej świadczą wyjaśnienia samego wykonawcy
PRIMOST
z dnia 6 listopada 2022 r., gdzie przyznał on, że w swoim programie do kalkulacji
omyłkowo cenę z pozycji 3.1 nie zaciągnął do pozycji 3.1a po tym, gdy Zamawiający dokonał
rozbicia pozycji
dotyczącej słupków na dwie odrębne pozycje. Odwołujący próbował ratować byt
swojej oferty
wyjaśniając Zamawiającemu, że wycenienie na „0” złotych jednego z elementów
kosztorysu stanowi niezamierz
oną omyłkę, którą można sanować w trybie art. 223 ust. 2 pkt 3
ustawy PZP, niemniej słusznie nie spotkało się to z aprobatą Zamawiającego, który nie miał
żadnych podstaw do tego, aby przyjąć, że należy niejako mechanicznie przepisać kwotę 181 zł
00 gr z pozycji 3.1 do pozycji 3.1a kosztorysu. Wpisanie liczby
„0” w pozycji 3.1.a Kosztorysu
Ofertowego stanowi
ło zatem ewidentny, choć niewątpliwie nieintencjonalny błąd wykonawcy,
k
tórego nie można było już jednak naprawić w zgodzie z regulacją ustawy PZP. Okoliczność, że
w
świetle dokumentacji zamówienia brak było przeszkód do wyceniania poszczególnych części
składowych oferty na „0” złotych jest przy tym całkowicie nieistotna, albowiem już z samych
wyjaśnień wykonawcy PRIMOST z dnia 6 listopada 2022 r. wyraźnie wynika, że wcale nie
zamierzał w taki właśnie sposób wycenić słupków z wysięgnikiem. Dlatego też argumentacja
Zamawiającego i uczestnika postępowania odwoławczego nie mogła zyskać uznania w oczach
Izby
. Powyższe uchybienie Zamawiającego doprowadziło również do naruszenia art. 17 ust. 2
ustawy PZP, albowiem jako naj
korzystniejsza została wybrana oferta, która powinna była zostać
odrzucona, przez
co doszło do naruszenia przepisów ustawy PZP. Zamawiający naruszył
również zasadę prowadzenia postępowania w sposób przejrzysty, ponieważ pomimo tego, że
sam wyraźnie stwierdził brak ustawowych przesłanek do poprawienia oferty wykonawcy
PRIMOST w zakresie wpisania w kosztorysie ofertowym
właściwej ceny jednego z jej
elementów, to jednak z niezrozumiałych względów nie dostrzegł ewidentnych przesłanek do
odrzucenia oferty tego wykonawcy. W ocenie Izby takie zachowan
ie Zamawiającego świadczy
również o nierównym traktowaniu wykonawców, albowiem przetarg wygrał wykonawca, którego
oferta powinna
była zostać odrzucona, co świadczy o jego faworyzowaniu w tym postępowaniu,
natomiast wykonawcy, którzy w sposób zgodny z prawem skalkulowali swoje oferty i których
oferty nie zawierały takich istotnych błędów, nie zostali wybrani.
Rozpoznając zarzut nr 2 odwołania Izba nie stwierdziła natomiast naruszenia ani art. 226 ust. 1
pkt 5 ustawy PZP, ani art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy PZP.
Zgodnie z art. 226 ust. 1
pkt 5 ustawy PZP Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej jest niezgodna
z wa
runkami zamówienia.
Według zaś art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy PZP Zamawiający poprawia w ofercie inne omyłki
polegające na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia, niepowodujące istotnych zmian
w treści oferty ‒ niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została
poprawiona.
Posta
wienie tych dwóch zarzutów przez Odwołującego jest niezrozumiałe w okolicznościach tej
sprawy.
Wbrew twierdzeniom Odwołującego z materiału zgromadzonego w aktach tej sprawy
odwoławczej wcale nie wynika, aby oferta wykonawcy PRIMOST była niezgodna z warunkami
zamówienia. Wykonawca ten wcale nie ujął wyceny słupków z wysięgnikiem pod inną pozycją
kosztorysu ofertowego. Nie wynika to ani z
treści jego oferty, ani z późniejszych wyjaśnień, które
złożył w dniu 6 listopada 2022 r. na wezwanie Zamawiającego. W takiej sytuacji nie może być
zatem mowy o naruszeniu przez niego zakazu doliczania
kosztów realizacji danej czynności do
kosztów realizacji innych czynności, o którym mowa w pkt 15.2 SWZ. Samo wycenienie jednej
z pozycji kosztorysu ofertowego na
„0” złotych nie świadczy wcale o zaniechaniu lub pominięciu
wyceny w tym zakresie
. Jak już była o tym mowa powyżej stanowi to wyłącznie błąd wykonawcy
w wycenie jednej z
części składowych oferty, a w konsekwencji wadliwej wycenie całej oferty.
Także zarzut naruszenia art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy PZP okazał się być bezzasadny i to
w stopniu oczywistym. O naruszeniu tego przepisu mo
żna by mówić dopiero wtedy, gdyby
Zamawia
jący poprawił ofertę wykonawcy PRIMOST i za zgodą tego wykonawcy wpisał w jego
kosztorysie ofertowym do pozycji 3.1a i
nną cenę słupków z wysięgnikiem, aniżeli rzeczywiście
ujęta w tej pozycji cena „0”. Nic takiego jednak nie miało miejsca, ponieważ Zamawiający nie
zakw
alifikował tej sytuacji jako innej omyłki niepowodującej istotnych zmian w treści oferty i nie
z
nalazł podstaw do zastosowania art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy PZP.
Mając powyższe na uwadze Izba uznała za uzasadniony zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 10
ustawy PZP w zw. z art. 17 ust. 2 ustawy PZP i art. 16 ustawy
PZP, natomiast zarzuty dotyczące
naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy PZP i art. 223 ust. 2 pkt 3
ustawy PZP okazały się być
bezzasadne.
W zakresie zarzutu nr 1 odwołania
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy PZP
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli została
złożona przez wykonawcę niespełniającego warunków udziału w postępowaniu.
Art. 119 ustawy PZP
stanowi, że Zamawiający ocenia, czy udostępniane wykonawcy przez
podmioty udostępniające zasoby zdolności techniczne lub zawodowe lub ich sytuacja finansowa
lub ekonomiczna, pozwalają na wykazanie przez wykonawcę spełniania warunków udziału
w postępowaniu, o których mowa w art. 112 ust. 2 pkt 3 i 4, oraz, jeżeli to dotyczy, kryteriów
selekcji, a także bada, czy nie zachodzą wobec tego podmiotu podstawy wykluczenia, które
zostały przewidziane względem wykonawcy.
W świetle art. 118 ust. 2 ustawy PZP w odniesieniu do warunków dotyczących wykształcenia,
kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia wykonawcy mogą polegać na zdolnościach
podmiot
ów udostępniających zasoby, jeśli podmioty te wykonają roboty budowlane lub usługi,
do realizacji których te zdolności są wymagane. Zgodnie natomiast z art. 118 ust. 3 ustawy PZP
w
ykonawca, który polega na zdolnościach lub sytuacji podmiotów udostępniających zasoby,
składa, wraz z wnioskiem o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo odpowiednio wraz
z ofertą, zobowiązanie podmiotu udostępniającego zasoby do oddania mu do dyspozycji
niezbędnych zasobów na potrzeby realizacji danego zamówienia lub inny podmiotowy środek
do
wodowy potwierdzający, że wykonawca realizując zamówienie, będzie dysponował
niezbędnymi zasobami tych podmiotów. Art. 118 ust. 4 ustawy PZP stwierdza, że zobowiązanie
podmio
tu udostępniającego zasoby, o którym mowa w ust. 3, potwierdza, że stosunek łączący
wykonawcę z podmiotami udostępniającymi zasoby gwarantuje rzeczywisty dostęp do tych
zasobów oraz określa w szczególności: 1) zakres dostępnych wykonawcy zasobów podmiotu
u
dostępniającego zasoby; 2) sposób i okres udostępnienia wykonawcy i wykorzystania przez
niego zasobów podmiotu udostępniającego te zasoby przy wykonywaniu zamówienia; 3) czy i w
jakim zakresie podmiot udostępniający zasoby, na zdolnościach którego wykonawca polega w
odniesieniu do warunków udziału w postępowaniu dotyczących wykształcenia, kwalifikacji
zawodowych lub doświadczenia, zrealizuje roboty budowlane lub usługi, których wskazane
zdolności dotyczą.
Zarzut od
wołania dotyczący naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy PZP w zw. z art. 119
ustawy PZP w zw. z art. 118 ust. 2-4 u
stawy PZP Izba również uznała za nieuzasadniony. Treść
uzasadnienia odwołania odnosząca się do tego zarzutu prowadzi do wniosku, że naruszenia
wskazanych
przepisów prawa Odwołujący upatruje przede wszystkim w mało konkretnej i mało
szczegółowej, jego zdaniem, treści zobowiązania podmiotu trzeciego, który udostępnił swoje
zasoby w zakresie z
dolności technicznej i zawodowej wykonawcy PRIMOST. Z argumentacji
Odwołującego wynika wręcz wniosek, że oczekuje on, iż zobowiązanie podmiotu trzeciego
u
dostępniającego swoje zasoby na potrzeby realizacji kontraktu publicznego powinno być tak
d
robiazgowe, że powinno po prostu stanowić wierne odzwierciedlenie kosztorysu ofertowego
i wynikającego z niego zakresu robót. Takie stanowisko nie znajduje jednak uznania na gruncie
obecnie
obowiązujących przepisów ustawy PZP. Zobowiązanie podwykonawcy INTOP zawiera
dokładny opis przekazywanych zasobów (tj. w tym przypadku doświadczenia), co pozwala na
zidentyfikowanie przedmiotu świadczenia, zawiera ono również opis zachowania się podmiotu
u
dostępniającego zasoby oraz określa, w jakim zakresie ten podmiot trzeci zrealizuje roboty
budowlane
, do realizacji których jego doświadczenie jest wymagane. W swoim zobowiązaniu
z dnia 24 listopada 2022 r. podwykonawca INTOP precyzyjnie
podał, że zawarł z wykonawcą
PRIMOST umowę podwykonawstwa i że będzie uczestniczył w sposób bezpośredni w realizacji
robót w zakresie peronów i w części robót branży mostowej – przez czas niezbędny do
wykonania p
rzedmiotowego zamówienia. W ocenie Izby takie zobowiązanie zawiera minimalną
treść wymaganą przez art. 118 ust. 4 ustawy PZP i jest wystarczająco szczegółowe i precyzyjne,
aby uzna
ć je za skuteczne na gruncie obowiązujących przepisów. Powyższe potwierdzają także
pośrednio dowody przedłożone przez uczestnika postępowania odwoławczego (8 dokumentów
pochodzących z innych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, które zawierały
zobowiązania podmiotów trzecich do udostępnienia swoich zasobów), z których wynika jaka jest
praktyka
wykonawców i zamawiających w tym zakresie. Zarazem dodać należy, że wykonawca
PRIMOST na wezwanie Zamawiającego wyjaśnił, że udział podwykonawcy INTOP w realizacji
kont
raktu będzie znaczący, ponieważ będzie on uczestniczył w robotach budowlanych wartych
ponad 141 800 000
zł 00 gr brutto, co stanowi ok. 80 % wartości jego całej oferty. Po złożonych
wyjaśnieniach, w których zostało uszczegółowione, w których konkretnie pracach będzie brał
udział podwykonawca INTOP i w jakim zakresie, wykonawca PRIMOST nie miał już obowiązku
przedkładania dalszych oświadczeń i zobowiązań pochodzących od tego podwykonawcy, które
w tożsamy sposób określałyby jego udział w realizacji inwestycji publicznej. Brak jest ku temu
podstawy prawnej. W ocenie Izby nie ma
również żadnych podstaw do tego, aby móc
skutecznie zakwestionowa
ć realność udostępnionego zasobu przez podwykonawcę INTOP,
skoro wykonawca ten nie
dość, że wykazał, że posiada wymagane doświadczenie, to jeszcze
sam w
ramach konsorcjum również startował w przedmiotowym postępowaniu. Mając powyższe
na uwadze zarzuty
odwołania dotyczące naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy PZP w zw.
z art. 119 ustawy PZP w zw. z art. 118 ust. 2-4 ustawy PZP
nie mogły zostać uwzględnione.
W zakresie zarzutu n
r 3 odwołania
Według art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli została złożona
w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2022 r., poz. 1233).
Zarzut
odwołania dotyczący naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP Izba uznała za w ogóle
nieudowodniony.
Definicję czynu nieuczciwej konkurencji można wywieść z art. 3 ust. 1 ustawy z
dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W
świetle tego przepisu czynem
nieuczciwej konkurencji jes
t działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli
zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Dodatkowo w art. 3 ust. 2 tej
ustawy
zostały przykładowo wymienione niektóre rodzaje czynów nieuczciwej konkurencji, tj.
między innymi: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze
oznaczenie pochodzenia geograficznego to
warów albo usług, wprowadzające w błąd
oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do
rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe
zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną,
a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej,
prowadzenie lub
organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym oraz nieuzasadnione
wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi. Odwołujący w swoim
środku ochrony prawnej nie wskazał nawet, w czym konkretnie upatruje on czynu nieuczciwej
konkurencji w ofercie konkurenta. Czy czyn
ten wywodzi z definicji ogólnej zawartej w art. 3 ust.
1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
czy też jest w stanie zaklasyfikować zachowanie
konkurenta do jedne
go z czynów opisanych szczegółowo w art. 5-17g tej ustawy. Uzasadnienie
odwołania nie zawiera żadnej argumentacji na poparcie tego zarzutu odwołania, nie ma żadnych
wskazówek w tym przedmiocie. Wobec powyższego Izba uznała ten zarzut za nieudowodniony
i go w konsekwencji odd
aliła.
W zakres
ie zarzutu nr 4 odwołania
Art. 224 ust. 1
ustawy PZP stanowi, że jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części
składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie
z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie
wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotny
ch części składowych.
Zgodnie zaś z art. 224 ust. 5 ustawy PZP obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP stwier
dza natomiast, że Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli
zawiera ra
żąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Art. 16 ustawy PZP
normuje zaś podstawowe zasady rządzące prawem zamówień publicznych.
Zgodnie z jego regulacją Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie
zamówienia w sposób: 1) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe
traktowanie wykonawców; 2) przejrzysty; 3) proporcjonalny.
Izba nie uwzględniła również zarzutu dotyczącego naruszenia szeregu przepisów ustawy PZP
odnosz
ących się do zagadnienia zaniechania przez Zamawiającego wszczęcia postępowania
wyjaśniającego z powodu podejrzenia „rażąco niskiej ceny” w ofercie wykonawcy PRIMOST. Na
wstępie należy zaznaczyć, że ustawodawca nie zdefiniował w żadnym akcie prawnym pojęcia
„rażąco niskiej ceny”. To dopiero dzięki orzecznictwu i dorobkowi doktryny prawniczej udało się
zdefiniować to pojęcie jako cenę nierealną, nierynkową, nieadekwatną do zakresu i kosztów
prac sk
ładających się na dany przedmiot zamówienia, cenę która odbiega od jego rzeczywistej
warto
ści, natomiast różnica taka nie jest uzasadniona obiektywnymi względami pozwalającymi
konkretnemu wykonawcy bez poniesienia strat finansowych,
takie zamówienie zrealizować. Izba
podziela stanowisko Zamawiaj
ącego, iż w przedmiotowym przetargu brak było obligatoryjnych
przes
łanek do wzywania wykonawcy PRIMOST do złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej
cen
y. Ani nie został spełniony warunek, że zaoferowana cena całkowita jest niższa o co najmniej
30 % od w
artości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ani że jest
ona
niższa o co najmniej 30 % od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, które
nie
podlegają odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10 ustawy PZP (vide art. 224 ust. 2
pkt 1 ustaw
y PZP). Biorąc pod uwagę dużą rozpiętość cenową różnych pozycji w kosztorysach
ofertowych poszczególnych wykonawców, co świadczy o ich indywidualnej sytuacji wpływającej
na politykę cenową i konkurowanie między sobą ceną, brak też było obiektywnych przesłanek
do powstania u Zamawiaj
ącego wrażenia, że części składowe oferty mogą wydawać się rażąco
niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub że ich bardzo niska wysokość może wzbudzać
wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia. Jednocześnie
p
odnieść należy, że wynikający z regulacji art. 224 ust. 5 ustawy PZP obowiązek wykazania, że
oferta n
ie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu, który spoczywa na wykonawcy składającym
ofertę z podejrzeniem rażąco niskiej ceny, wcale nie zwalnia wykonawcy podnoszącego zarzuty
odn
oszące się do wystąpienia rażąco niskiej ceny w ofercie jego konkurenta z prowadzenia
postępowania dowodowego celem wykazania swoich racji. W niniejszej sprawie wykonawca
TRAKCJA w odwołaniu ograniczył się jedynie do wybiórczego porównania części składowych
w ofercie wykonawcy PRIMOST i w ofertach innych
wykonawców biorących udział w przetargu,
co nie jest wystarczające dla stwierdzenia podejrzenia rażąco niskiej ceny, które uzasadniałoby
zainicjowanie stosownej
procedury wyjaśniającej przez Zamawiającego. Dowody w postaci ofert
i
kosztorysów Odwołujący zaprezentował dopiero na rozprawie przed Izbą, jednakże, jak trafnie
zauważył Zamawiający, oferty w postępowaniu były składane we wrześniu 2022 r., natomiast
powoływanie się na kosztorysy lub oferty z innej daty nie jest miarodajne. Mając powyższe na
względzie zarzuty odwołania wskazujące na naruszenie art. 224 ust. 1 ustawy PZP w zw. z art.
224 ust. 5 ustawy PZP w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy P
ZP nie zostały przez Izbę
uwzględnione. W konsekwencji w powyższym zakresie Izba nie stwierdziła również naruszenia
podstawowych zasad pra
wa zamówień publicznych określonych w art. 16 ustawy PZP.
O
kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku, tj. na podstawie
art. 557, art. 574-576 ustawy PZP oraz w oparciu o przepisy
§ 7 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 7 ust. 3
pkt 1 i 2
zw. z § 5 pkt 1 i 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r.
w sprawie szcze
gółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysoko
ści i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r., poz. 2437). Wobec
uwzględnienia części zarzutu nr 2 i całości zarzutu nr 5 odwołania Izba ustaliła, że Zamawiający
ponosi 30 %
kosztów postępowania odwoławczego, natomiast Odwołujący 70 % kosztów
postępowania odwoławczego. W niniejszej sprawie odwoławczej Zamawiający poniósł koszt
wynagro
dzenia pełnomocnika w wysokości 3 600 zł 00 gr, natomiast Odwołujący poniósł koszty
wpisu
od odwołania w wysokości 20 000 zł 00 gr i koszt wynagrodzenia pełnomocnika
w wysokości 3 600 zł 00 gr. Dlatego też Izba zasądziła od Zamawiającego na rzecz
O
dwołującego kwotę 4 560 zł 00 gr tytułem zwrotu części kosztów tego postępowania
poniesionych przez O
dwołującego na wpis od odwołania i wynagrodzenie pełnomocnika.
Bior
ąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: ………….……………………………..