Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
Warszawa, 1 lipca 2024 r.
WYROK
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie: Przewodniczący: Piotr Kozłowski
Katarzyna Poprawa
Katarzyna Prowadzisz
Protokolant: Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie 25 czerwca 2024 r.
w Warszawie odwołań wniesionych
do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 3 czerwca 2024 r. przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia:
A.
T4B Budownictwo sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, T4B sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie
[„Odwołujący A”] – sygn. akt KIO 1947/24
B.
Artem S.A. z siedzibą w Bydgoszczy, BBGS sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
[„Odwołujący B”] – sygn. akt KIO 1957/24
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn. Zadanie 55182 „Budowa systemu
ochrony kompleksu do obowiązujących przepisów i wymagań w kompleksie K-2725 Poznań
CSWLąd” (7/WZI/24/WIB)
prowadzonym przez zamawiającego: Skarb Państwa – Wojskowy Zarząd Infrastruktury
w Poznaniu
[„Zamawiający”]
przy udziale uczestników:
A.
Artem S.A. z siedzibą w Bydgoszczy, BBGS sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie – po
stronie Odwołującego dla sygn. akt KIO 1947/24
B.
T4B Budownictwo sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, T4B sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie
– po stronie Zamawiającego dla sygn. akt KIO 1957/24
C.
Invest House Plus sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Koziegłowach – po stronie
Zamawiającego dla sygn. akt KIO 1947/24 i KIO 1957/24
orzeka:
Umarza postępowanie odwoławcze co do zarzutów z pkt 2.3.-2.6. na str. 2. (pkt
V.-VIII. na str. 11.-
26.) odwołania w sprawie sygn. akt KIO 1957/24.
Uwzględnia odwołania w taki sposób, że nakazuje Zamawiającemu unieważnienie
wyboru najkorzystniejszej oferty i odrzucenie oferty
złożonej przez Invest House
Plus sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Koziegłowach na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2
lit. a w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 8 oraz na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 3 w zw. z art.
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
118 ust. 2
Ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z U. z 2023 r. poz. 1605 ze zm.).
Oddala odwołanie w sprawie sygn. akt KIO 1947/24 w zakresie zarzutów z pkt 5)-6)
na str. 3 (pkt V.25.-29. na str. 16.-19.).
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża Zamawiającego i:
zalicza w poczet tych kosztów kwotę 40000 zł 00 gr (słownie: czterdzieści tysięcy
złotych zero groszy), uiszczoną przez Odwołującego A i Odwołującego B tytu-
łem wpisów od odwołań, oraz kwotę 7200 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy
dwieście złotych zero groszy) tytułem uzasadnionych kosztów Odwołującego
A i Odwołującego B.
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego A kwotę 23600 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia trzy tysiące sześćset złotych zero groszy).
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego B kwotę 23600 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia trzy tysiące sześćset złotych zero groszy).
Na niniejsze orzeczenie
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga
za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego
w Warszawie
– Sądu Zamówień Publicznych.
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
U z a s a d n i e n i e
{KIO 1947/24, KIO 1957/24}
Wojskowy Zarząd Infrastruktury w Poznaniu {dalej: „WZI” lub „Zamawiający”}
prowadzi na podstawie U
stawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z U. z 2023 r. poz. 1605 ze zm.)
{dalej również: „ustawa pzp”, „ustawa Pzp”, „pzp”,
„Pzp”} w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia na roboty
budowlane pn.:
Zadanie 55182 „Budowa systemu ochrony kompleksu do obowiązujących
przepisów i wymagań w kompleksie K-2725 Poznań CSWLąd” (7/WZI/24/WIB).
Ogłoszenie o tym zamówieniu 20 lutego 2024 r. zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej serii S nr 36 pod poz. 105584.
Wartość tego zamówienia przekracza progi unijne.
Zamawiający zawiadomił drogą elektroniczną o wyborze najkorzystniejszej oferty
Invest House Plus sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Koziegłowach {dalej: „Invest House Plus”,
„Przystępujący” lub „IHP”}.
{KIO 1947/24}
3 czerwca 2024 r.
T4B Budownictwo sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, T4B sp.
z
o.o. z siedzibą w Warszawie, którzy wspólnie złożyli ofertę {dalej: „Konsorcjum T4B”
lub
„Odwołujący”} odwołali się od powyższych czynności Zamawiającego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu następujące naruszenia przepisów ustawy pzp:
1. Art. 226 ust. 1 pkt 3 w zw. art. 118 ust. 2
– przez zaniechanie odrzucenia oferty Invest
House Plus, pomimo że jest ona niezgodna z tym drugim przepisem, gdyż IHP o ile
zamierza polegać na potencjale Democo Poland sp. z o.o. {dalej również: „Democo”}
w
zakresie spełnienia warunku udziału w postępowaniu dotyczącego doświadczenia,
o
którym mowa w rozdziale VII ust. 1 pkt 5) SWZ, o tyle jednocześnie nie zamierza
powierzyć Democo wykonania robót w zakresie infrastruktury teletechnicznej, które są
elementem
tegoż warunku, co powoduje, że zakres podwykonawstwa Democo
i
udostępnionych przez ten podmiot zasobów jest znacznie węższy, niż zakres robót
budowlanych wskazany w ramach wspomnianego warunku u
działu w postępowaniu.
2. Art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b w zw. z art. 123 w zw. z art. 122 w zw. z art. 128 ust. 1
– przez
zaniechanie wezwania IHP do samodzielnego wykazania
spełnienia warunku udziału
w p
ostępowaniu dotyczącego doświadczenia, o którym mowa w rozdz. VII ust. 1 pkt 5)
SWZ, pomimo że IHP nie potwierdził spełnienia tych warunków przy pomocy Democo
z
powodu, który opisano w poprzednim zarzucie, zaś po upływie terminu składania ofert
IHP
nie może powoływać się na zdolności podmiotu udostępniającego zasoby
w
szerszym niż dotychczas zakresie [zarzut ewentualny na wypadek nieuwzględnienia
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
zarzutu z pkt 1.].
3. Art. 122
– przez zaniechanie zażądania, aby Invest House Plus w zakreślonym terminie
zastąpił Democo innym podmiotem lub podmiotami albo wykazał, że samodzielnie
spełnia warunek udziału w postępowaniu dotyczący doświadczenia, o którym mowa
w rozdz. VII ust. 1 pkt 5) SWZ [zarzut ewentualny na wypadek
nieuwzględnienia zarzutu
z pkt 1. lub 2.].
4. Art. 128 ust. 1
– przez zaniechanie wezwania IHP do złożenia, poprawienia
lub
uzupełnienia
podmiotowych
środków
dowodowych,
innych
dokumentów
i
oświadczeń, pomimo że złożony przez IHP JEDZ jest niekompletny, zawiera błędy i nie
potwierdzają spełnienia warunków udziału w postępowaniu.
5. Art. 128 ust. 4
– przez zaniechanie wezwania IHP do złożenia wyjaśnień w zakresie
treści podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów i oświadczeń.
6. Art. 223 ust. 1
– przez zaniechanie wezwania do wyjaśnienia treści oferty i innych
dokumentów i oświadczeń.
7. Art. 239 ust. 1
– przez wybór oferty IHP, pomimo że nie jest najkorzystniejsza.
8. Art. 16 pkt 1
– przez prowadzenie postępowania w sposób niezapewniający uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1. U
nieważnienia wyboru najkorzystniejszej oferty.
2. Po
wtórzenia badania i oceny ofert
3. Odrzucenia oferty IHP.
{KIO 1957/24}
3 czerwca 2024 r. Artem S.A. z siedzibą w Bydgoszczy, BBGS sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie
, którzy wspólnie złożyli ofertę {dalej: „Konsorcjum Artem” lub „Odwołujący”}
odwołali się od powyższych czynności Zamawiającego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu następujące naruszenia przepisów ustawy pzp
{jeżeli poniżej nie wskazano na inne akty prawne}:
1. Art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 8
– przez zaniechanie odrzucenia
oferty Invest House Plus
jako złożonej przez wykonawcę podlegającego wykluczeniu
z p
ostępowania ze względu na wprowadzenie Zamawiającego w błąd co do spełnienia
warunku udziału w postępowaniu w zakresie zdolności zawodowej, o którym mowa
w rozdz. VII ust. 1 pkt 5) tiret pierwsze SWZ.
2. Art. 128 ust. 1
– przez zaniechanie wezwania IHP do uzupełnienia podmiotowych
środków dowodowych na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu
określonego w rozdz. VII ust. 1 pkt 5) tiret pierwsze SWZ [zarzut ewentualny
na
wypadek nieuwzględnienia zarzutu z pkt 1.].
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
3. Art. 18 ust. 1-3 w zw. z art. 11 ust. 2 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji {dalej:
„uznk”} oraz w zw. z art. 74 ust. 2 – przez zaniechanie odtajnienia załączników
do
wyjaśnień ceny oferty z 26 kwietnia 2024 r., które IHP zastrzegł jako tajemnicę
przedsiębiorstwa.
4. Art. 226 ust. 1 pkt 8
– przez zaniechanie odrzucenia złożonej przez IHP oferty jako
zawierającej rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia [zarzut
ewentualny na wypadek nieuwzględnienia zarzutu z pkt 3.].
5. Art. 18 ust. 1-3 w zw. z art. 11 ust. 2 uznk oraz w zw. z art. 74 ust. 2
– przez zaniechanie
udostępnienia uzasadnienia zastrzeżenia jako tajemnicy przedsiębiorstwa wyjaśnień
ceny oferty
złożonych przez Konsorcjum T4B.
6. Art. 18 ust. 1-3 w zw. z art. 11 ust. 2 uznk oraz w zw. z art. 74 ust. 2
– przez zaniechanie
udostępnienia wyjaśnień ceny oferty złożonych przez Konsorcjum T4B [zarzut
ewentualny na wypadek nieuwzględnienia zarzutu z pkt 5.].
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1. U
nieważnienia wyboru najkorzystniejszej oferty i powtórzenia badania i oceny ofert.
2. Odrzucenia oferty IHP na podstaw
ie przepisów wskazanych w ramach zarzutu z pkt 1.
Wezwania IHP do uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych [żądanie
alternatywne w stosunku do pkt 1.]
Odtajnienia załączników do wyjaśnień ceny oferty IHP z 26 kwietnia 2024 r.
Odrzucenia oferty IHP na podstawie przepisów wskazanych w ramach zarzutu z pkt 4.
[żądanie alternatywne w stosunku do pkt 4.].
Udostępnienia uzasadnienia zastrzeżenia jako tajemnicy przedsiębiorstwa wyjaśnień
ceny oferty złożonych przez Konsorcjum T4B.
Udostępnienia wyjaśnień ceny oferty złożonych przez Konsorcjum T4B [żądanie
alternatywne w stosunku do pkt 6.].
{KIO 1947/24, KIO 1957/24}
Z uzasadnienia odwołań wynika następujące sprecyzowanie zarzutów z pkt 1.
petiitum
co do okoliczności faktycznych i prawnych.
{okoliczności faktyczne}
Według rozdziału VII ust. 1 pkt 5) tiret pierwsze SWZ wykonawca spełnia warunek
dotyczący zdolności technicznej i zawodowej, jeżeli wykaże, że w okresie ostatnich 5 (pięciu)
lat przed upływem terminu składania ofert w postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy – w tym okresie, zrealizował minimum 2 (dwie) roboty budowlane
o
wartości minimum 20 mln zł brutto każda, w zakresie wykonania ogrodzenia wraz
z
infrastrukturą teletechniczną.
{KIO 1947/24}
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
Zamawiający w rozdziale IX pkt 3) SWZ zażądał złożenia wraz z ofertą wypełnionej
i podpisanej tabeli
elementów ryczałtowych, sporządzonej z wykorzystaniem wzoru
stanowiącego załącznik nr 1.1 do SWZ, w którym wyodrębniono 4 podstawowe zakresy
robót, tj. kolejno: roboty budowlane, roboty sanitarne, roboty elektryczne i roboty
teletechniczne.
{KIO 1957/24}
W kosztorysie ofertowym Invest House
Plus wycenił w kwotach netto: samo
ogrodzenie z bramami
– na blisko 7,7 mln zł, prace przygotowawcze do budowy ogrodzenia
– na ok 4,5 mln zł, teletechnikę – na 9,6 mln zł, roboty elektryczne służące zapewnieniu
prądu dla teletechniki – ok. 3 mln zł, a łącznie wycena tych prac stanowi ok. 90% ceny oferty.
{KIO 1947/24, KIO 1957/24}
Zamawiający określił zatem zakres rzeczowy (branżowy) robót budowalnych,
w
których wykonywaniu wymaga od wykonawców doświadczenia, jako dotyczących
wykonania
ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną, których wartość wynosiła
co najmniej 20 mln
zł. Takie doprecyzowanie warunku ma fundamentalne znaczenie, gdyż
z jednej
strony wskazuje na przedmiot referencyjnych robót budowalnych, a z drugiej strony
ich wymaganą wartość.
W celu wykazania spełniania powyższego warunku Invest House Plus powołał się
w
całości na zasoby Democo, przedkładając zobowiązanie i inne dokumenty tego podmiotu
trzeciego.
{KIO 1947/24}
Invest House Plus w pkt 7 formularza ofertowego
wskazał, że podwykonawcom
zamierza powierzyć następujące części zamówienia: 1) roboty budowlane – Democo,
2) roboty sanitarne i elektryczne
– nieznanemu na etapie sporządzania oferty
podwykonawcy.
Wynika z tego, że Democo nie będzie wykonywać prac w zakresie
infrastruktury teletechnicznej
objętych warunkiem udziału z rozdziału VII ust. 1 pkt 5) tiret
pierwsze SWZ.
Powyższe oświadczenie IHP jest spójne z oświadczeniem Democo, które
w
następujący sposób wypełniło wzór zobowiązania do udostępnienia zasobów z załącznika
nr 6 do SWZ co do:
• rodzaju udostępnionych zasobów – doświadczenie w zakresie realizacji 2 (dwóch) robót
budowlanych o wartości minimum 20 mln zł brutto każda;
• rodzaju i zakresu powierzonych do wykonania robót budowlanych lub czynności oraz
charakteru,
w jakim podmiot będzie brał udział w postępowaniu (np. podwykonawca) –
wykonanie robót budowlanych w charakterze podwykonawcy.
Zatem doświadczenie, jakie zostało udostępnione, dotyczy jedynie części warunku,
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
co
prawda robót budowalnych, ale nie takich, jakie są wymagane, skoro Democo pominęło
kluczową w treści warunku frazę w zakresie wykonania ogrodzenia wraz z infrastrukturą
teletechniczną.
{KIO 1957/24}
Invest House złożył wykaz robót, w którym wskazał dwie pozycje, następująco
wypełniając rubryki, w których należało według wzoru kolejno podać: (1) nazwę zamówienia,
nazw
ę i adres zamawiającego, (2) termin realizacji (rozpoczęcie i zakończenie), (3)
przedmiot zamówienia – opis zamówienia z podaniem informacji o zakresie wykonywanych
prac, (4) wartość zrealizowanej inwestycji:
1. (1) ISABELLA PL Sp. z o.o. ul. Unii Europejskiej 8 14-260 Lubawa (2) Od 03/2020 do
Budowa zakładu produkcyjnego Isabella PL przy ul. Unii Europejskiej 8
w
Lubawie przez generalnego wykonawcę DEMOCO Poland Sp. z o.o. wraz
z ogrodzeniem,
infrastrukturą teletechniczną, niezbędną infrastrukturą techniczną
i
komunikacją w tym infrastrukturą towarzyszącą, (wodno-kanalizacyjną, sanitarną) wraz
z bramami i placami manewrowo-
odstawczymi. Wykonawca oświadcza, że wykazywana
robota budowlana w zakresie prac obejmowała wykonanie ogrodzenia wraz
z
infrastrukturą teletechniczną (4) 22.502.731,00 zł brutto.
Gmina Tarnowo Podgórne (2) Od 10/2018 do 06/2020 (3) Budowa Zespołu Szkół
Technicznych w Tarnowie Podgórnym, ul. Nowa/Solidarności dz. 76/11. W skład zadania
inwestycyjnego
wchodziło:
wykonanie
ogrodzenia,
wykonanie
infrastruktury
teletechnicznej, budowa trzykondygnacyjnego budynku dydaktycznego
(z wewnętrzną
instalacją gazową), budowa pełnowymiarowej hali sportowej z widownią, budowa boiska
wielofunkcyjnego, zagospodarowanie terenu (w tym budowa ciągów pieszo - jezdnych,
miejsc postojowych na ok. 100 miejsc, placów, chodników, murów oporowych, boisk
wielofunkcyjnych, bieżni, zbiornika retencyjnego o poj. V=100m
) oraz infrastruktura
sanitarna i elektryczna. Wykonawca oświadcza, że wykazywana robota budowlana
w
zakresie prac obejmowała wykonanie ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną.
44.671.988,00 zł brutto.
Skoro wpisanie
powyższych wartości miało na celu wykazanie spełniania warunku,
musiało dotyczyć prac w zakresie wykonania ogrodzenia wraz z infrastrukturą
teletechniczną.
Tymczasem prawdziwe wartości robót referencyjnych w zakresie wykonania
ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną są wielokrotnie mniejsze, gdyż każde
z
przedsięwzięć dotyczyło przede wszystkim budowy dużych rozmiarów obiektów
budowlanych wraz z
infrastruktura towarzyszącą.
Z załączonych do powyższego wykazu robót referencji wynika bowiem odpowiednio:
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
1. Budowa w formule
„zaprojektuj i wybuduj” zakładu produkcyjnego namiotów oraz
akcesoriów kempingowych (o powierzchni użytkowej wynoszącej 7.619,45 m
) wraz
z
niezbędną infrastrukturą techniczną i komunikacyjną, w tym z miejscami postojowymi
łączna powierzchnia dróg, placów i parkingów o nawierzchni z kostki brukowej
wynosząca 5.956,24 m
– o łącznej wartości netto 18.294.903,64 zł.
2. Budowa z
espołu szkół technicznych (o powierzchni użytkowej budynku dydaktycznego
wraz z salą sportową wynoszącej 5.578,65 m
wraz z budową ciągów pieszo-jezdnych,
miejsc postojowych, placów, chodników, murów oporowych, boisk wielofunkcyjnych,
bieżni, zbiornika retencyjnego oraz wewnętrznej instalacji gazowej – o łącznej wartość
brutto 44.671.988,79 zł.
Dodatkowo w odniesieniu do tych przedsięwzięć podniesiono odpowiednio:
1. W
kosztorysie ofertowym Democo wyceniło prace związane z wykonaniem ogrodzenia
na 131.763,93 zł, a roboty teletechniczne również na poziomie odbiegającym od
wymaganej wartości min. 20 mln zł brutto.
Gmina
Tarnowo Podgórne potwierdziła, że wykonane przez Democo roboty w zakresie
ogrodzenia i infrastruktury teletechnicznej przedstawiały wartość mniejszą niż 20 mln zł
brutto
[jako dowód załączono pismo 26 kwietnia 2024 r.].
2. W
przypadku budowy zakładu produkcyjnego, biorąc pod uwagę całość zrealizowanych
prac projektowych i wykonawczych,
niemożliwe jest, aby wartość prac związanych
z
wykonaniem ogrodzenia wraz z infrastruktura teletechniczną wyniosła ok. 90%
wartości całości.
{okoliczności prawne}
{KIO 1947/24}
Zgodnie z art. 462 ust. 2 ustawy pzp z
amawiający może żądać wskazania przez
wykonawcę w ofercie części zamówienia, których wykonanie zamierza powierzyć
podwykonawcom, oraz podania nazw ewentualnych podwykonawców, jeżeli są już znani.
Z kolei zgodnie z art. 118 ust. 2 ustawy p
zp w odniesieniu do warunków dotyczących
wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia wykonawcy mogą polegać
na
zdolnościach podmiotów udostępniających zasoby, jeśli podmioty te wykonają roboty
budowlane lub usługi, do realizacji których te zdolności są wymagane. Zatem w przypadku
gdy wykonawca polega na potencjale podmiotu trzeciego w zakresie doświadczenia,
podmiot ten zobligowany jest do wykonania robót lub usług do realizacji których zdolności te
są wymagane, a nazwę takiego podmiotu trzeciego i zakres zamówienia który będzie przez
niego realizowany, wykonawca zobowiązany jest wskazać w ofercie. Oświadczenie
wykonawcy w ww. zakresie stanowi merytoryczną treść oferty i nie może być przez
wykonawcę zmienione po upływie terminu składania ofert.
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
Jak to wskazała Izba w uzasadnieniu wyroku z 29 listopada 2023 r. sygn. akt KIO
(który zdaniem Odwołującego A zapadł w analogicznym do niniejszej sprawy stanie
faktycznym):
Odwołujący słusznie dostrzegł, że przystępujący usiłując wykazać spełnienie
warunków udziału w postępowaniu za pomocą zdolności podmiotu trzeciego ZUE S.A.,
nie
zapewnił jednak, że ZUE S.A. wykona usługi, dla których te zdolności były wymagane.
Przystępujący w pkt 11 formularza oferty oświadczył wprawdzie, że wykazując spełnienie
warunków udziału w postępowaniu będzie polegać na zasadach określonych w art. 118 ust,
1 i 2 ustawy Pzp na zdolności technicznej i zawodowej ww. podmiotu ZUE S.A. jako
podmiotowi na zas
obach którego polega, jedynie „wykonanie robót budowlanych”.
Z
powyższym korespondowała treść zobowiązania ZUE S.A. załączona do oferty
przystępującego. Podmiot ten zobowiązał się tam do udostępnienia przystępującemu swych
zasobów w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej. W zobowiązaniu tym ZUE
wskazało jednak jako sposób udostępnienia zasobów oraz jako zakres udziału
w
wykonywaniu zamówienia jedynie „wykonanie robót budowlanych” (…) W konsekwencji
zatem ZUE, zgodnie treścią tych oświadczeń, nie wykona usług, o którym mowa
w
warunkach udziału w postępowaniu. Taki sposób wykazania warunku za pomocą zdolności
podmiotu trzeciego, jako niezgodny z art. 118 ust. 2 ustawy Pzp i postanowieniem pkt 8.3.5
IDW, należało uzna nieskuteczny. (…) W konsekwencji Izba uznała, że przystępujący, który
wykazując warunki udziału w postępowaniu opisane w pkt 8.6.1 lit. a-d IDW nieskutecznie
powołał się na zasób doświadczenia ZUE S.A. w zakresie projektowania, instalacji
i
uruchomienia, nie wykazał spełnienie ww. warunków.
Z kolei jak wywiodła Izba w uzasadnieniu wyroku z 13 lipca 2020 r. sygn. akt KIO
1174/20: Zakres wskazany do realizacji przez
podwykonawcę jest elementem oferty,
stanowiącym o sposobie realizacji zamówienia tj. sposobie spełnienia świadczenia i jako
element oferty nie może ulec zmianie po terminie składania ofert, tym bardziej, że odnosi się
do obszaru decydującego o spełnieniu przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu,
a zatem jest decydującym co do możliwości ubiegania się przez wykonawcę o przedmiotowe
zamówienie. W ocenie Izby, nie ulega wątpliwości, że zaoferowany przez Odwołującego
w
ofercie sposób realizacji zamówienia, stanowi naruszenie przepisu art. 22a ust. 4 Pzp,
bowiem Odwołujący, który samodzielnie nie spełnia warunku udziału w postępowaniu
określonego w SIWZ w pkt 5.1.1.2. SIWZ, a który na potwierdzenie spełnienie ww. warunku
polega na zasobach innego podmiotu, oferuje realizację przedmiotu zamówienia przez ten
podmiot w granicach mniejszych, niż zdolności (tu doświadczenie) wymagane do realizacji
tego zamówienia. Prowadzi to do wniosku, iż podmiot trzeci, który posiada zdolności
(doświadczenie) do realizacji usługi, dla której te zdolności są wymagane, nie będzie
realizował tej usługi w zakresie odpowiadającym warunkowi udziału w postępowaniu (…)
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
Treść oferty to formularz ofertowy oraz wszystkie dokumenty dookreślające i precyzujące
zobowiązanie wykonawcy, składane wraz z formularzem ofertowym.
P
owyższe stanowisko zostało podzielone m.in. w uzasadnieniach wyroków Krajowej
Izby Odwoławczej z:
1. 30 czerwca 2023 r. sygn. akt KIO 1707/23:
Dla oceny skuteczności i poprawności
złożenia oferty w postępowaniu, w tym składanych oświadczeń woli przez podmiot
składający ofertę, kluczowe znaczenie ma zakres oświadczeń jakie składane są
w
ofercie przez podmiot składający tą ofertę, czyli w tym wypadku przez spółkę. (…)
Izba podkreśla również, że bez znaczenia dla oceny złożonego w Formularzu oferty –
jednoznacznego i precyzyjnego
– oświadczenia wykonawcy R(1)... spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w K. o realizacji zamówienia samodzielnie pozostaje
podnoszona przez uczestnika postępowania odwoławczego, że z całej treści
oświadczeń złożonych wraz z ofertą wynika, że potencjał wykazany przez podmiot trzeci
będzie mógł być realnie wykorzystany. Uczestnik postępowania odwoławczego pomiął
jedną istotną okoliczność przedstawiając powyższą argumentację, a mianowicie,
że oświadczenie o samodzielnej realizacji zamówienia złożone w puncie 11 Formularza
ofertowego stanowi oświadczenie wykonawcy. Jako oświadczenie jednoznaczne nie
podlega ono żadnej wykładni, tym bardziej, że brak znajomości przepisów nie uzasadnia
sposobu wykładni składanych oświadczeń. (…) Postępowanie o udzielnie zamówienia
publicznego i sposób składania w dokumentów w postępowaniu stanowi sformalizowane
działania, które muszą być oceniane według również sformalizowanych ustawą
wymagań, w zamian dając wykonawcom składającym oferty gwarancję działania
zgodnie z zasadami Prawa zamówień publicznych. Formalizm działań, a w zasadzie
prawidłowość postępowania zgodnie z wytycznymi ustawowymi, nie może być
postrzegana jako działania nadmiarowe, a sam formalizm jako nadmiarowość
postępowania. Odstąpienie od zasad, regulacji i wytycznych w ramach procedury
o
udzielnie zamówienia publicznego prowadziłoby do w zasadzie do braku tych zasad
w
postępowaniu. Obowiązkiem Zamawiającego, ale również wykonawcy jest znajomość
obowiązujących przepisów prawa, które to stanowią gwarancję realizacji procedury
zamówienia publicznego przejrzystej, z poszanowaniem konkurencji i równego
traktowania wykonawców. Jeżeli dany wykonawca nie postępuje zgodnie z przepisami
ustawy, to nie może on liczyć na ochronę jaką ta ustawa mu gwarantuje, gdy jego
działania są z nią zgodne.
2. 15 lutego 2023 r. sygn. akt KIO 284/23:
…wskazanie w ofercie nazwy i zakresu robót,
który wykona podwykonawca, w związku z tym, że jest to podmiot, który użycza
wykonawcy swoje doświadczenie dla wykazania spełnienia warunku udziału w przetargu
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
dotyczącego doświadczenia, jest istotnym elementem treści oferty. Informacja ta
bezpośrednio dotyczy sposobu realizacji umowy, zgodnie zaś z art. 118 ust. 2 pzp
podmiot udostępniający wykonawcy swoje zasoby winien wykonać te roboty budowlane,
co do których udostępniane zdolności są wymagane… Niemniej, już po upływie terminu
na składanie ofert w postępowaniu obowiązuje zasada niezmienności treści oferty, w tym
co do istotnych jej elementów, tu w zakresie sposobu realizacji umowy, więc
ustawodawca dopuszcza zmianę podmiotu udostepniającego zasoby zgodnie
z
ograniczeniem określonym w art. 123 pzp. Oznacza to, że w takiej sytuacji –
w przeciw
ieństwie do możliwości szerokiego poprawienia, uzupełnienia i wyjaśniania
oświadczeń z art. 125 ust. 1 pzp, mamy znaczący ustawowy zakaz dotyczący zasad
posługiwania się potencjałem podmiotu trzeciego. Ograniczenie dotyczy czasu –
uprawnienie do posłużenia się zasobami podmiotu trzeciego przysługuje do upływu
terminu składania ofert, i ograniczenie dotyczące zakresu – uprawnienie do posłużenia
się zasobami podmiotu trzeciego w zakresie, który wykonawca wskazał na etapie
składania ofert. Znaczące rozszerzenie zakresu robót budowlanych zlecanych
podwykonawcy PUZ, który udostępnia zasoby dotyczące spełnienia warunku posiadania
właściwej zdolności technicznej i zawodowej w postaci doświadczenia dla wykonawcy
A&K, o prace inne niż wskazane w ofercie roboty wykończeniowe, jest zatem
niedopuszczalne na gruncie art. 123 pzp.
W konsekwencji zamawiający powinien
odrzucić ofertę wykonawcy A&K, jako ofertę złożoną przez wykonawcę niespełniającego
warunków udziału w postępowaniu (art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b w zw. z art. 123 pzp).
3. 15 lutego 2023 r. sygn. akt KIO 281/23, KIO 282/2023: Z
kolei, co wynika z treści
cytowanego powyżej art. 118 ust. 2 ustawy Pzp wykonawcy mogą polegać
na
zdolnościach podmiotów udostępniających zasoby, jeśli te wykonają roboty
budowlane lub usługi, do realizacji których te zdolności są wymagane. W tym przypadku,
co trafnie wywnioskował zamawiający z treści Formularza ofertowego, jak też złożonego
oświadczenia Symetrium, udział wskazanego przez odwołującego podwykonawcy
będzie ograniczony do tych części zadania, które wskazał on wprost w treści
zobowiązania. Innymi słowy, nie deklaruje on swojego udziału w wykonaniu zamówienia
w takim zakresie, jaki wynika z brzmienia warunku udziału w postępowaniu opisanego
w SWZ.
Izba nie podziela stanowiska odwołującego, który zdaje się bagatelizować treść
Formularza oferty, w tym złożone w nim jednoznaczne w swej treści oświadczenia co do
zakresu, w jakim zamierza polegać na zasobach podmiotu trzeciego, i spójny z tym
oświadczeniem w swojej treści, złożony wraz z ofertą, dokument w postaci zobowiązania
Symetrium, określającego w sposób precyzyjny i nie budzący wątpliwości w jaki sposób
wykonawca zamierza zrealizować prace objęte przedmiotem zamówienia. Trafne są
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
z
kolei spostrzeżenia i wywód zamawiającego zawarty w piśmie informującym
Konsorcjum Elektroinstal
o odrzuceniu jego oferty, który wskazuje, że skoro odwołujący
deklaruje, że wykona swoje zamówienie z udziałem podwykonawcy, który będzie
udostępniał mu swoje zasoby w takim zakresie, w jakim zostało to wskazane w treści
Formularza oferty, a zakres ten ogranicza się wyłącznie do uruchomienia, to nie jest
możliwe późniejsze rozszerzenie zakresu tego podwykonawstwa a w konsekwencji
zadeklarowanie, że inny podmiot, którym ma zamiar zastąpić ten wskazany przez niego
w ofercie
– zrealizuje większą, niż pierwotnie deklarowana część zamówienia. W świetle
bowiem art. 123 ustawy Pzp uprawnienie wykonawców biorących udział w postępowaniu
do posłużenia się zasobami podmiotu trzeciego jest ograniczone w czasie,
tj.
przysługuje jedynie do upływu terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie
do udziału w postępowaniu. Oznacza to, że wykonawca, który składając ofertę albo
wniosek, potwierdzał w danym zakresie warunki udziału w postępowaniu albo kryteria
selekcji za pomocą własnego potencjału, nie może, w odpowiedzi na wezwanie do
złożenia, poprawienia lub uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych, o którym
mowa w art. 128 ust. 1 ustawy Pzp, powołać się na zasoby podmiotu trzeciego.
Ponadto, uprawnienie do powołania się na zdolności lub sytuację podmiotów
udostępniających zasoby po upływie tego terminu ograniczone jest do zakresu,
w
którym wykonawca na etapie składania wniosków albo ofert korzystał
z
udostępnianych zasobów (stanowisko takie jest zbieżne z tym, co Krajowa Izba
Odwoławcza stwierdziła w uchwale z dnia 28 lutego 2020 r., sygn. akt KIO/KD 11/20).
Nie sposób zgodzić się zatem z odwołującym, który domaga się, aby zamawiający
skierował do niego wezwanie do uzupełnienia dokumentów podmiotowych w postaci
zobowiązania podmiotu trzeciego, z którego to musiałoby wynikać, że zakres
powierzony temu podmiotowi będzie szerszy, niż ten wskazany pierwotnie w treści
Formularza ofertowego i zadeklarowany w treści zobowiązania Symetrium. W istocie
czynność ta prowadziłaby, jak to również dostrzegł zamawiający, do zmiany treści
Formularza ofertowego w zakresie, w jakim zadeklarowane
zostało w jaki sposób
Konsorcjum Elektroinstal zrealizuje zamówienie. Izba nie podziela w tym zakresie oceny
odwołującego, który uznaje dokonanie takiej zmiany za dopuszczalną i opartą na treści
wskazywanych przez niego przepisów ustawy Pzp. W ocenie Izby w tym przypadku
dokonaną w taki sposób zmianę należy uznać za zmianę istotną, gdyż prowadzącą do
zmiany treści oferty w zakresie, w jakim treść tej oferty stanowi o sposobie realizacji
zamówienia i referuje do obszaru, decydującego o sposobie spełnienia przez
wykonawcę warunków udziału w postępowaniu. W konsekwencji nie sposób jest także
podzielić tezy odwołującego, że dopuszczalna jest w tym przypadku zmiana podmiotu
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
udostępniającego Konsorcjum Elektroinstal swoje zasoby, a zamawiający winien
skierować do niego wezwanie w trybie art. 122 ustawy Pzp. Odwołujący pomija bowiem
całkowicie, że przepis ten ma zastosowanie jedynie wówczas, gdy konieczne staje się
zastąpienie podmiotu trzeciego na inny z tej przyczyny, że ten udostępniający swoje
zasoby nie spełnia warunku udziału w postępowaniu.
4. 13 lipca 2020 r. sygn. akt KIO 1174/20:
Oferta stanowi oświadczenie wykonawcy, które
powinno być sformułowane i skonkretyzowane już w momencie jej złożenia. Izba
wskazuje, że oświadczenia dotyczące udziału podmiotu trzeciego mogą ulegać korekcie
w toku badania spełniania warunku udziału w postępowaniu, ale nie mogą prowadzić do
zmiany formularza ofertowego czyli
oferty. Zmiana taka miałaby charakter istotny, gdyż
dotyczyłaby zakresu i sposobu realizacji zamówienia wskazanego w ofercie. Tym
bardziej nie można dokonywać zmiany treści oferty na podstawie zobowiązania
podmiotu trzeciego.
września 2016 r. sygn. akt KIO 1708/16: …treść formularza ofertowego także
w
zakresie określenia sposobu realizacji zamówienia stanowi treść oferty w rozumieniu
ścisłym. Jest to element przedmiotowy nie podlegający modyfikacji.
6. 9 listopada 2017 r. sygn. akt KIO 2245/17:
…zakres podwykonawstwa (tj. część
zamówienia wskazana w ofercie, które wykonawca przeznacza do realizacji za pomocą
podwykonawstwa) stanowi o sposobie spełnienia świadczenia przez wykonawcę i jako
taki nie może ulegać zmianie po złożeniu oferty.
września 2017 r. sygn. akt KIO 1751/17: …wykonawca, który deklaruje, iż wykona
zamówienie z udziałem podwykonawcy w konkretnym, ograniczonym zakresie (w tym
wypadku w zakresie prac konserwatorskich), nie może później podnosić,
że podwykonawcom zostanie powierzona jednak większa część zamówienia. Tym
bardziej do rozszerzenia zakresu podwykonawstwa w stosunku do treści oświadczenia
wykonawcy wyrażonego w ofercie nie jest uprawniony sam Zamawiający, na podstawie
oświadczenia podmiotu udostępniającego zasoby.
8. 30 czerwca 2023 r. sygn. akt KIO 1707/23 oraz 16 lutego 2023 r. sygn. akt KIO 293/23.
{subsumpcja}
{KIO 1947/24}
W
powyższych okolicznościach Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenia
przepisów, jak w pkt 1. petitum pierwszego odwołania.
{KIO 1957/24}
W powyższych okolicznościach Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenia
przepisów, jak w pkt 1. petitum drugiego odwołania, wywodząc dodatkowo, że biorąc pod
uwagę profesjonalny charakter prowadzonej działalności gospodarczej, jak i zasadę
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
proporcjonalności warunków udziału do przedmiotu zamówienia, Invest House Plus nie mógł
mieć problemu z prawidłową wykładnią obowiązującego w postępowaniu warunku
dotyczącego doświadczenia wykonawcy. Stąd należy przyjąć, że działanie IHP, który
w
powyżej opisany sposób przedstawiło informacje na potwierdzenie spełniania tego
warunku,
było zamierzone i zmierzające do wytworzenia u Zamawiającego mylnego
i
niezgodnego z rzeczywistością przeświadczenia, że zrealizowane przez podmiot trzeci
roboty budowlane
spełniają warunek udziału. Co więcej, Zamawiający skutecznie został
wprowadzony w błąd, gdyż pozytywnie zweryfikował spełnienie przez IHP tego warunku.
{KIO 1947/24}
{ad pkt 4
. listy zarzutów}
Zamawiający określił w SWZ, że:
1) o udzielenie tego
zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy nie podlegają
wykluczeniu na podstawie art. 108 ust. 1 i art. 109 ust. 1 pkt 1, 3, 4, 5, 7 i 8 ustawy pzp
oraz art. 7 ust. 1 pkt 1-
3 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych
rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących
ochronie bezpieczeństwa narodowego (patrz rozdział VII);
żąda na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu i braku podstaw do
wykluczenia
złożenia wraz z ofertą Jednolitego Europejskiego Dokumentu Zamówienia
(JEDZ), tj. aktualnego
na dzień składania ofert oświadczenia w formie jednolitego
dokumentu,
sporządzonego zgodnie ze wzorem standardowego formularza określonego
w rozporządzeniu wykonawczym Komisji Europejskiej wydanym na podstawie art. 59
ust. 2 dyrektywy 2014/24/UE;
3) informacje zawarte w
powyższym oświadczeniu będą stanowić wstępne potwierdzenie,
że wykonawca nie podlega wykluczeniu z postępowania (patrz rozdział IX pkt 1).
Zamawiający zamieścił na platformie zakupowej stosowny formularz JEDZ.
Złożony wraz z ofertą przez Invest House Plus JEDZ nie zawiera w części III lit. C
dotyczącej podstaw wykluczenia związanych z niewypłacalnością, konfliktem interesów
lub wykroczeniami zawodowymi
, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 5 i 6 oraz art. 109 ust.
1 pkt 3, 4, 5, 7 i 8 ustawy pzp.
Jednocześnie brak wystąpienia tych podstaw wykluczenia w odniesieniu do IHP nie
wynika z
żadnego innego dokumentu, nie licząc informacji z KRS w zakresie art. 109 ust. 1
pkt 4 ustawy pzp.
W tych okolicznościach Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenia przepisów,
jak w pkt 4. petitum pierwszego
odwołania.
Wyraził przy tym przekonanie, że IHP celowo usunął przy wypełnianiu wzoru JEDZ
powyżej wskazany zakres wymaganych od niego oświadczeń.
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
{ad pkt 5. i 6.
listy zarzutów}
Realizacja tego
zamówienia w szerokim zakresie wymaga dostępu do informacji
niejawnych
o klauzuli „zastrzeżone” (m.in. dokumentacja projektowa).
Invest House Plus
wskazał w wykazie osób, że kluczowe funkcje w realizacji
zamówienia mają pełnić osoby będące w jego bezpośredniej dyspozycji (kierownik budowy,
k
ierownik
robót
elektrycznych,
k
ierownik
robót
sanitarnych,
k
ierownik
robót
telekomunikacyjnych, geodeta, osoba do montażu systemów alarmowych), czyli nie są to
osoby z ramienia Democo
, który użycza swój potencjał w zakresie zdolności technicznej
lub zawodowej.
Zgodnie brzmieniem postanowienia zawartego w SWZ (na str. 9): Pracownicy
skierowani przez Wykonawcę do realizacji zamówienia publicznego muszą posiadać
poświadczenie bezpieczeństwa upoważniające do dostępu do informacji niejawnych
oznaczonych klauzulą tajności „ZASTRZEŻONE” lub pisemne upoważnienie Kierownika
Jednostki Organizacyjnej oraz zaświadczenie stwierdzające odbycie przeszkolenia
w zakresie ochrony informacji niejawnych.
Powyższe istotnie ogranicza możliwość zaangażowania do realizacji zamówienia
podwykonawcy,
gdyż musi on posługiwać się osobami spełniającymi te wymagania.
Według SWZ zakresie teletechniki wymagane jest dysponowanie: osobą do montażu
systemów alarmowych z zaświadczeniem Komendanta Wojewódzkiego Policji o wpisie
na
listę kwalifikowanych pracowników zabezpieczenia technicznego oraz ukończonym
kursem montażu tych systemów dla klasy SA4.
Zamawiający określił w rozdziale VII ust. 1 pkt 5) SWZ, że Wykonawca spełni
warunek, jeżeli spełni wymogi Ustawy o ochronie informacji niejawnych z dnia 5 sierpnia
2010 r. (Dz. U. 2023.756 t.j.) w zakresie ochrony informacji niejawnych o klauzuli
„zastrzeżone”, w tym: zatrudnia pełnomocnika ds. ochrony informacji niejawnych, zatrudnia
przeszkolonego
przez
ABW
lub
SKW
administratora
niejawnego
systemu
teleinformatycznego, zatrudnia przeszkolonego przez ABW lub SKW inspektora
bezpieczeństwa teleinformatycznego, posiada akredytowany system teleinformatyczny
do
przetwarzania informacji niejawnych o klauzuli „zastrzeżone”, posiada obsługę
kancelaryjną dokumentów niejawnych oznaczonych klauzulą „zastrzeżone”.
Według wiedzy Odwołującego Domeco tych wymagań nie spełnia.
Załączona do projektu umowy „Instrukcja bezpieczeństwa przemysłowego” {dalej
również: „Instrukcja”} określa szczegółowe wymagania dotyczące ochrony informacji
niejawnych o klauzuli
„zastrzeżone” przez wykonawcę w trakcie realizacji umowy w sprawie
tego zamówienia, w tym zawiera postanowienia w następującym brzmieniu:
W związku z realizacją zadania Wykonawca:
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
a) będzie miał dostęp do informacji niejawnych oznaczonych najwyższą klauzulą tajności
„ZASTRZEŻONE”, wynikających z otrzymanej od Zamawiającego dokumentacji projektowej
oraz geodezyjno-
kartograficznej, a także uzyskanych na terenie 14 WOG
b) może wytwarzać (przetwarzać) dokumenty niejawne maksymalnie do klauzuli
„ZASTRZEŻONE’’, w tym również z wykorzystaniem urządzeń lub sprzętu elektronicznego
przetwarzania;
c) otrzyma od Zamawiającego dokumenty i materiały niejawne w formie papierowej
i
elektronicznej, niezbędne do realizacji przedmiotowego zadania, oznaczone najwyższą
klauzulą tajności „ZASTRZEŻONE”.
Dokumentami podlegającymi ochronie przez Wykonawcę jest dokumentacja
projektowa oraz geodezyjno-
kartograficzna oznaczona klauzulą tajności ,,ZASTRZEŻONE”,
otrzymana przez Wykonawcę od Zamawiającego w związku realizacją umowy oraz wszelkie
dokumenty otrzymane od Zamawiającego, a także wytworzona przez Wykonawcę
dokumentacja powykonawcza w związku z wykonaniem robót budowlanych [pkt 9 i 10].
Dostęp do materiałów i informacji niejawnych podlegających ochronie, oznaczonych
klauzulą „ZASTRZEŻONE” w zakresie do realizacji umowy mogą mieć wyłącznie osoby
wyznaczone przez Wykonawcę umowy i określone w „Wykazie pracowników realizujących
przedmiot umowy” (załączniku nr 1 do niniejszej instrukcji), posiadające ważne przez cały
okres trwania umowy poświadczenie bezpieczeństwa lub pisemne upoważnienie Kierownika
Przedsiębiorcy zatrudniającego pracownika do klauzuli „ZASTRZEŻONE” oraz
zaświadczenie stwierdzające odbycie szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych
wymagane przepisami ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz.
U. 2023.756).
W przypadku uzupełnienia „Wykazu…” o kolejną osobę Wykonawca musi
uzyskać pisemną zgodę Zamawiającego, a uzupełnienia wprowadzane będą każdorazowo
aneksem do umowy, przy czym nie stanowi to zmiany jej warunków [pkt 16].
Udostępnianie
informacji
niejawnych
zatrudnionym
przez
Wykonawcę
Podwykonawcom może odbywać się jedynie za pisemną zgodą Zamawiającego.
Podwykonawca musi spełniać wszystkie wymagania określone w niniejszej „instrukcji”
stosownie do klauzuli udostępnianych informacji niejawnych.
Wykonawca zobowiązany jest do przestrzegania procedur i przepisów dotyczących
ochrony materiałów zawierających informacje niejawne w rozumieniu ustawy z dnia 5
sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. 2023.756) pod rygorem zerwania
umowy z winy Wykonawcy i odpowiedzialności finansowej oraz karnej za ujawnienie
informacji niejawnych podlegających ochronie, wynikające z ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.
– Kodeks Karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) [pkt 18].
W tych okolicznościach Odwołujący zarzucił naruszenia przepisów, jak w pkt 5. i 6.
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
petitum pierwszego
odwołania, wywodząc, że Zamawiający zaniechał wezwania Invest
House Plus na podstawie art. 128 ust. 4 i art. 223 ust. 1 ustawy pzp
do wyjaśnienia, w jaki
sposób przy planowanym podziale zadań oraz przy braku spełniania przez Domeco
wymagań Instrukcji zostanie zapewnione realne wykorzystanie deklarowanych zasobów,
zarówno własnych IHP (kluczowy personel), jak i udostępnianych przez Domeco (wiedza i
doświadczenie), które wzajemnie się przenikają. W szczególności kluczowy personel z
ramienia IHP powinien
być zaangażowany we wszystkie prace, również te wykonywane
przez Domeco i
pozostałych podwykonawców. Ponadto nie jest możliwe realne
zaangażowanie jako podwykonawcy Domeco, gdyż nie spełnia ono wymagań Instrukcji i nie
będzie miało dostępu do informacji koniecznych dla realizacji powierzonej mu części
zamówienia.
Ponieważ według wiedzy Odwołującego w tego typu sytuacjach w innych
postępowaniach Zamawiający wzywał wykonawców do złożenia wyjaśnień na podstawie art.
128 ust. 4 i 223 ust. 1 ustawy pzp
, zaniechanie tego w tym postępowaniu stanowi według
Odwołującego również naruszenie art. 16 ustawy pzp
{KIO 1947/24, KIO 1957/24}
Zamaw
iający w złożonych na posiedzeniu odpowiedziach na odwołania z 24 czerwca
2024 r. wniósł o ich oddalenie (nie licząc zarzutów, które uprzednio uwzględnił w również
datowanej na 24 czerwca 2024 r., ale rzeczywiście przesłanej do Izby w tym dniu, pierwszej
odpowiedzi na drugie odwołanie), podnosząc w szczególności następujące okoliczności
i argume
ntację.
{KIO 1947/24}
Zamawiający oświadczył, że dokonał wykładni oświadczenia woli Democo przy
uwzględnieniu reguł interpretacyjnych wynikających z art. 65 § 1 i 2 Kodeku cywilnego,
tj.
uwzględniając, że zgodnie z art. 7 pkt 21 ustawy pzp przez roboty budowlane należy
rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych, określonych
w
załączniku II do dyrektywy 2014/24/UE, w załączniku I do dyrektywy 2014/25/UE oraz
objętych działem 45 załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 2195/2002 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 5 listopada 2002 r. w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień
(CPV) (Dz. Urz. WE L 340 z 16.12.2002, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "Wspólnym
Słownikiem Zamówień", lub obiektu budowlanego, a także realizację obiektu budowlanego
za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego.
Zamawiający założył przy tym, że bezsporne są w sprawie następujące okoliczności:
po pierwsze
– przedmiotem tego zamówienia są roboty budowlane, po drugie – prace
polegające na wykonaniu ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną mieszczą się
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
w
szerszym pojęciu robót budowlanych, po trzecie –
Democo oświadczyło, że wykona roboty
budowlane,
co następnie Invest House Plus ujawnił w treści formularza ofertowego.
W
ocenie Zamawiającego z uwagi na powyższe okoliczności, w których zostało
złożone przez IHP oświadczenie dotyczące wykonywania przez Democo robót budowlanych
objętych tym zamówieniem należy odczytywać w ten sposób, że Democo nie wykona
wszystkich robót budowlanych, a jedynie te objęte zakresem jego doświadczenia, na które
powołał się Invest House, tj. polegające na wykonaniu ogrodzenia wraz z infrastrukturą
teletechniczn
ą.
Jednocześnie według Zamawiającego Democo, oświadczając, że wykona roboty
budowlane,
zapewniło IHP rzeczywiste dysponowanie udostępnianymi zasobami.
Zdaniem Zamawiającego uczynienie zadość żądaniu odwołania prowadziłoby wprost
do naruszenia art. 16 pkt 3 ustawy pzp,
nakazującemu zamawiającemu przeprowadzenie
postępowania w sposób proporcjonalny, która to zasada jest nadrzędna w stosunku
do
szczegółowych uregulowań, w tym art. 226 ust. 1 pkt 3 w zw. z art 118 ust. 2 ustawy pzp)
i
chroni wykonawców przed nadmiernym formalizmem ze strony zamawiającego.
{KIO 1957/24}
Zdaniem Zamawiającego z treści postanowienia zawartego w rozdziale VII ust. 1 pkt
5 tiret pierwsze SWZ
wynika, że wartość minimum 20 mln zł brutto dotyczy każdych robót
budowlanych w rozumieniu definicji z art. 7 pkt 21 ustawy pzp
obejmujących swoim
zakresem wykonanie ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną. Użycie sformułowania
„w zakresie” wskazuje bowiem na to, że chodzi o prace dotyczące „wykonania ogrodzenia
wraz z
infrastrukturą teletechniczną” jako mieszczące się w szerszym pojęciu robót
budowlanych,
których wartość miała być nie niższa niż 20 mln zł brutto.
Ponadto na takie rozumienie wskazuje użycie przecinka pomiędzy wskazaniem takiej
wartości robót budowlanych a frazą „w zakresie wykonania ogrodzenia wraz z infrastrukturą
techniczną”. Zgodnie z zasadami języka polskiego przecinek jest bowiem znakiem
interpunkcyjnym, który pozwala odpowiednio zaakcentować intencje piszącego, a wadliwe
jego odczytanie powoduje nieporozumienia.
W przekonaniu Zamawiającego interpretacja prezentowana w odwołaniu, według
której podany próg wartości dotyczy prac w zakresie wykonania ogrodzenia wraz
z
infrastrukturą teletechniczną, mogłaby być uprawniona przy odmiennym sformułowaniu
warunku:
1) ogranicz
ającym się do wykonania ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną:
Wykonawca spełni warunek jeżeli wykaże, że (…) zrealizował minimum 2 (dwie) roboty
w zakresie wykonania ogrodzenia wraz z
infrastrukturą teletechniczną o wartości
minimum 20 min złotych brutto każda,
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
2) alternatywnie:
Wykonawca spełni warunek jeżeli wykaże, że (…) zrealizował minimum 2
(dwie) roboty polega
jące na wykonaniu ogrodzenia wraz Z infrastrukturą teletechniczną
o
wartości minimum 20 min złotych brutto każda.
Niezależnie od powyższego Zamawiający podniósł, że zakres przedmiotu tego
zamówienia, z którym skorelował określenie powyższego warunku udziału co do wartości 20
mln zł, jest istotnie szerszy niż wskazano to w odwołaniu, gdyż poza budową ogrodzenia
wraz z instalacją teletechniczną obejmuje także: przebudowę dwóch budynków, rozbiórkę
ogrodzenia,
rozbiórkę nawierzchni, wycinkę drzew, nasadzenia kompensacyjne, niwelację
gruntu, wykonanie ogrodzenia, zabezpieczenie obiektu na czas budowy, wykonanie
wszystkich instalacji w dwóch budynkach, podłączenie do najbliższych studzienek,
wykonanie instalacji elektrycznej dla terenu zewnętrznego, budowę linii kablowych, zasilanie
urządzeń systemów alarmowych, instalację aparatów elektronicznych i okablowania. Wobec
tego bezzasadne jest przyjmowanie, że warunek doświadczenia powiązany jedynie
z
budową ogrodzenia i montażem teletechniki byłby adekwatny i proporcjonalny, gdyż wręcz
przeciwnie byłby nadmierny. Warunek nie powinien być bowiem odczytywany w sposób,
który mógłby ograniczać dostęp do zamówienia wykonawcy dającemu rękojmię należytego
jego wykonania.
Zamawiający skonstatował, że poszanowanie zasad udzielania zamówień
publicznych ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia racjonalnego i legalnego wydatkowania
środków publicznych i znane mu są zarówno zasady wyrażone w Traktacie o funkcjonowaniu
UE, jak i dyrektywach 2014/25/UE, 2014/24/UE i 2009/81/WE.
Orzecznictwo TSUE
podkreśla rangę zasady proporcjonalności i potrzebę jej
rozumienia
z uwzględnieniem okolicznościach danej sprawy:
1. Z
godnie z zasadą proporcjonalności przyjęte środki nie powinny wykraczać poza to,
co
jest niezbędne dla osiągnięcia zakładanego celu [wyrok z 28 lutego 2018 r.
w
połączonych sprawach C-523/16, C-536/16 [MA.T.I. SUD SpA v. Centostazioni SpA
i Duemme SGR SpA przeciwko Associazione Cassa Nazionale di Previdenza
e Assistenza in favore dei Ragionieri e Periti Commerciali (CNPR) (EU:C:2018:122)].
2. K
ażdy zamawiający w celu oceny, czy określone przez niego warunki udziału
w
postępowaniu zgodne są z prawem Unii Europejskiej, powinien przeprowadzić tzw.
test
proporcjonalności, który pozwala na weryfikację, czy działania zamawiającego są po
pierwsze adekwatne,
a po drugie konieczne do osiągnięcia wybranego przez niego celu.
wyrok z 16 września 1999 r. C-414/97 (Komisja Wspólnot Europejskich p. Królestwu
Hiszpanii].
3. P
oszanowanie zasady proporcjonalności wymaga odpowiedzi na pytania: Czy
przyjmowany środek jest właściwy dla osiągnięcia zakładanego celu i nadaje się do jego
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
realizacji? Czy środek nie wykracza poza to, co niezbędne, a tym samym, czy nie jest
nadmierny, oraz czy inne środki byłyby wystarczające do osiągnięcia planowanego celu?
Pozytywna odpowiedź na powyższe pytania oznacza, że warunek proporcjonalności
został zachowany [wyrok z 10 grudnia 2002 r. C-491/01 (The Queen p. Secretary of
State for Health, ex parte British American Tobacco)].
W świetle orzecznictwa zwrot „proporcjonalny” należy rozumieć jako „zachowujący
właściwą proporcję” oraz „nienadmierny”. Dlatego też nieuzasadnione będzie żądanie
przez zamawiającego wykazania przez wykonawców określonego doświadczenia, jeśli
nie jest ono niezbędne dla oceny zdolności wykonawcy do wykonania zamówienia
wyrok z 27 października 2005 r. C-234/03 (Contse SA p. Institute Nacional de Gestión
Sanitaria)].
Ograniczenie konkurencyjności może nastąpić tylko w stopniu jak najmniejszym jedynie
niezbędnym dla osiągnięcia celów zamawiającego [wyrok z 23 grudnia 2009 r. C-376/08
(Serrantoni Srl i Consorzio stabile edili Scrl p. Comune di Milano)].
Postawienie zbyt wygórowanego warunku udziału w postępowaniu może faworyzować
duże przedsiębiorstwa, dyskryminując mniejszych dostawców, którzy mogliby
z
powodzeniem wykonać zamówienie. Jest to o tyle istotne, że wygórowane warunki
udziału w postępowaniu, np. posiadanie ubezpieczenia OC na nadmiernie wysoką
sumę, mogą skutkować potencjalnym wyeliminowaniem małych podmiotów [orzeczenie
z 4 grudnia 2003 r. C-448/01 (
EVN AG and Wienstrom GmbH p. Republik Österreich)].
Również Krajowa Izba Odwoławcza konsekwentnie stoi na stanowisku, że zasada
proporcjonalności oznacza, że opisane przez zamawiającego warunki udziału
w
postępowaniu muszą być uzasadnione wartością zamówienia, charakterystyką, zakresem,
stopniem złożoności lub warunkami realizacji zamówienia:
1. P
rzepisy ustawy nie wymagają, aby wykonawca legitymował się dokładnie takimi
samymi zrealizowanymi zamówieniami, jak przedmiot zamówienia, o które się ubiega
(wyrok z 24 stycznia 2018 r. sygn. akt KIO 82/2018).
2. W
odniesieniu do wymaganej wartości wykonanej usługi w ramach warunku posiadania
doświadczenia racjonalną kwotą byłoby wskazanie około 20 proc. wartości zamówienia
(wyrok z 3 kwietnia 2017 r. sygn. akt KIO 486/17, KIO 492/17).
Adekwatność, konieczność i wystarczalność, zachowanie właściwej proporcji i brak
nadmierności to wyznaczniki zasady proporcjonalności, które muszą być brane pod
uwagę przy kształtowaniu warunków udziału w postępowaniu (uchwała z 24 kwietnia
2018 r. sygn.. akt KIO/KU 15/18, wyrok z 27 kwietnia 2017 r. sygn. akt KIO 697/17, KIO
wyrok z 12 maja 2017 r. sygn. akt KIO 843/17, wyrok z 12 stycznia 2018 r. sygn. akt KIO
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
Warunki udziału w postępowaniu powinny być oceniane pod kątem ich adekwatności do
przedmiotu zamówienia i pozostawać w ścisłym związku ze sposobem jego realizacji.
Nawet
jeżeli postawione warunki udziału wydają się być uzasadnione znaczną wartością
i złożonością zamówienia, po skonfrontowaniu ze sposobem realizacji zamówienia mogą
być uznane za zbyt wygórowane, nieproporcjonalne, ograniczające krąg wykonawców
mogących złożyć ofertę. Stanowisko takie Izba zajęła w sporze dotyczącym ustalenia
zbyt rygorystycznych warunków w postępowaniu na usługi druku i dystrybucji materiałów
egzaminacyjnych.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu, iż warunek uprzedniej realizacji
dwóch umów o wartości nie mniejszej niż 6 mln zł, przy nakładzie druku nie mniejszym
niż 2 mln egz. w każdej z nich, narusza zasadę równego traktowania wykonawców i jest
nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia. Izba przyznała rację odwołującemu,
wskazując, że skoro z punktu widzenia technicznego zamówienie nie jest zbyt
skomplikowane, polega na wykonywaniu w sposób zautomatyzowany czynności stałe
powtarzających się, to postawiony przez zamawiającego warunek jest zbyt
rygorystyczny. Zdaniem Izby określenie warunku na poziomie realizacji jednej umowy
o
wartości 6 mln zł przy nakładzie co najmniej 1,5 mln jest wystarczające i stanowi
uzasadniony kompromis pomiędzy potrzebą Zamawiającego a oczekiwaniami rynku
wykonawców zdolnych do wykonania zamówienia (wyrok z 17 maja 2018 r. sygn. akt
KIO 829/18).
Z kolei jak wskazał Sąd Okręgowy w Krakowie w wyroku z 8 maja 2014 r. sygn. akt
XII Ga 211/14, nie jest dozwolone takie sformułowanie warunku, które nie wykazuje związku
z przedmiotem
zamówienia. Warunek, który odbiega od przedmiotu zamówienia, zawsze
ogranicza dostęp do zamówienia, gdyż nie jest on obiektywnie uzasadniony. Obowiązek
proporcjonalnego powiązania warunków z przedmiotem zamówienia nie oznacza jednak
nakazu dopuszczenia do zamówienia wszystkich podmiotów, w tym niezdolnych do jego
realizacji.
W ocenie Zamawiającego skutkiem uznania podniesionego w odwołaniu zarzutu za
zasadny byłoby odrzucenie oferty Invest House Plus za niespełnianie warunku postawionego
z naruszeniem prawa, a nikt nie powinien czerpać korzyści z naruszenia prawa.
{KIO 1947/24, KIO 1957/24}
P
rzystępujący w pismach procesowych z 24 czerwca 2024 r., wniósł o oddalenie
odwołań.
W odnie
sieniu do zarzutów z pkt 1. petitum odwołań podniósł okoliczności
i
argumentację w sposób zbieżny z odpowiedziami na odwołania Zamawiającego.
{KIO 1947/24}
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
{ad pkt 5. i 6. petitum i pkt V uzasadnienia pierwszego
odwołania}
Przystępujący podniósł, że z przepisów Ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie
informacji niejawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 632) oraz
„Instrukcji bezpieczeństwa
przemysłowego” Zamawiającego wynika, że osoba może uzyskać dostęp do przetwarzanych
informacji niejawnych w jednostce organizacyjnej
, jeżeli daje rękojmię zachowania tajemnicy,
czyli
spełnia wymogi ustawowe, tj.:
1. Posiada p
oświadczenie bezpieczeństwa w przypadku dostępu do informacji niejawnych
o klauzuli
„poufne” lub wyższej lub posiada wydane przez kierownika jednostki
organizacyjnej upoważnienie do dostępu do informacji niejawnych o klauzuli
„zastrzeżone”.
2. Odby
ła szkolenie w zakresie ochrony informacji niejawnych potwierdzone wydaniem
stosownego
zaświadczenia oraz podpisaniem oświadczenia o zapoznaniu się z:
przepisami dotyczącymi odpowiedzialności karnej, dyscyplinarnej i służbowej za ich
naruszenie, w szczególności za nieuprawnione ujawnienie tych informacji; 2) zasadami
ochrony informacji niejawnych w zakresie niezbędnym do wykonywania pracy lub
pełnienia służby, z uwzględnieniem zasad ich przetwarzania, w tym w systemach
teleinformatycznych; 3) sposobami ochrony informacji niejawnych oraz postępowania
w
sytuacjach zagrożenia dla takich informacji lub w przypadku ich ujawnienia.
3. P
osiada dostęp do informacji niejawnych wyłącznie w ograniczonym zakresie.
4. Jest
zatrudniona w jednostce organizacyjnej na podstawie umowy o pracę (Kodeks
pracy) lub umowy zlecenia (K
odeks cywilny) lub pełni służę na podstawie innego aktu
prawnego (dotyczy służb mundurowych), czyli spełnia wymóg podległości służbowej
względem pracodawcy lub zleceniodawcy.
Przystępujący oświadczył, że wszystkie osoby realizujące zamówienie (zarówno
będące jego zasobem własnym, jak i pracownicy podwykonawcy Democo) i mające dostęp
do informacji niejawnych będą objęte jedną z form wymaganego zatrudnienia, czyli
w
zależności od realizowanych zadań osoby te posiadają lub będą posiadać poświadczenie
b
ezpieczeństwa lub wydane przez kierownika na okres pracy w IHP upoważnienie, mają
odbyte szkolenie w wymaganym zakresie i legity
mują się stosownym zaświadczeniem.
Pr
zystępujący podniósł również, że Zamawiający nie zastrzegł w SWZ żadnego
zakresu prac do osobistego wykonania przez w
ykonawcę. Jedynie jest zapis, że Wykonawca
nie może polegać na zasobach podmiotu udostępniającego w przypadku spełnienia
wymogów ustawy o ochronie informacji niejawnych z dnia 5 sierpnia 2010 r. Powyższe
wymogi musi spełnić Wykonawca tylko osobiście. Ograniczenie dotyczy zatem kwestii
spełnienia wymogów ochrony informacji niejawnych, nie zaś warunków udziału
w
postępowaniu. Natomiast realizacja zamówienia przy udziale podwykonawców jest
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
dopuszczalna, przy
spełnieniu ustawowych wymagań bezpieczeństwa informacji.
Abstrahując od powyższego Przystępujący ocenił zarzut jakoby Democo nie spełniało
wymagań z ustawy o ochronie informacji niejawnych w zakresie dotyczącym ochrony
informacji o klauzuli
„zastrzeżone” jako nieuprawniony i niepoparty dowodami.
{KIO 1957/24}
{umorzenie w zakresie, który przestał być sporny}
Zamawiający w pierwszej odpowiedzi na drugie odwołanie z 24 czerwca 2024 r.
uwzględnił zarzuty dotyczące: po pierwsze – zaniechania odtajnienia załączników do
wyjaśnień ceny oferty z 26 kwietnia 2024 r., które IHP zastrzegło jako tajemnicę
przedsiębiorstwa, po drugie – zaniechania udostępnienia uzasadnienia zastrzeżenia jako
tajemnicy przedsiębiorstwa wyjaśnień ceny oferty złożonych przez Konsorcjum T4B. Z kolei
Invest House Plus i Konsorcjum T4B jako przystępujący po stronie Zamawiającego
oświadczyli do protokołu na posiedzeniu 25 czerwca 2024 r., że nie zgłaszają w tym zakresie
sprzeciwu.
Ponieważ kolejne zarzuty w stosunku do tych uwzględnionych przez Zamawiającego
zostały postanowione jako ewentualne, Izba stwierdziła, że również w ich zakresie
postępowanie odwoławcze podlega umorzeniu.
Jak wynika z art. 522 ust. 4 ustawy pzp w
przypadku uwzględnienia przez
zamawiającego części zarzutów przedstawionych w odwołaniu, Izba może umorzyć
postępowanie odwoławcze w części dotyczącej tych zarzutów, pod warunkiem
że wykonawca, który przystąpił po stronie zamawiającego, nie wniósł sprzeciwu wobec
uwzględnienia tych zarzutów. Zamawiający zaś wykonuje, powtarza lub unieważnia
czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, zgodnie z żądaniem zawartym
w
odwołaniu w zakresie uwzględnionych zarzutów.
Stąd Izba – działając na podstawie art. 568 pkt 3 ustawy pzp – orzekła, jak w pkt 1.
sentencji.
{KIO 1947/24, KIO 1957/24}
Z uwagi na brak podstaw do odrzucenia odwołań lub umorzenia postępowania
odwoławczego w całości sprawy zostały skierowane do rozpoznania na rozprawie, podczas
której Strony i Przystępujący podtrzymali dotychczasowe stanowiska i argumentację.
Po przeprowadzeniu rozprawy
, uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy,
jak
również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska wyrażone ustnie
na rozprawie i zarejestrowane
w protokole, Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
Z art. 505 ust. 1
pzp wynika, że legitymacja do wniesienia odwołania przysługuje
wykonawcy, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu zamówienia oraz poniósł lub może
ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy pzp.
W ocenie Izby Odwołujący wykazali, że mają interes w uzyskaniu przedmiotowego
zamówienia, gdyż każdy z nich złożył ofertę w tym postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Jednocześnie każdy z Odwołujących może ponieść szkodę w związku z naruszeniami
przepisów ustawy pzp, gdyż objętymi zarzutami, gdyż objęte nimi czynności lub zaniechania
Zamawiającego uniemożliwiają im uzyskanie tego zamówienia, na co w przeciwnym razie
mogliby
liczyć.
{rozpoznanie zarzut
ów z pkt 1. petitum obu odwołań}
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne:
W pierwszej kolejności wypada zaznaczyć, że rozumienie zarówno warunku udziału
w postępowaniu, stanowiącego element treści oświadczenia woli Zamawiającego
adresowanego do
wykonawców, jak i oświadczeń i dokumentów złożonych przez Invest
House Plus (wśród których jest również jednostronne zobowiązanie będące oświadczeniem
woli Democo), adresowanych do Zamawiającego, zostało poniżej ustalone z uwzględnieniem
art. 65 § 1 Kodeksu cywilnego {dalej: „kc”}. Zgodnie z tym przepisem, który znajduje
zastosowanie na mocy odesłania zawartego w art. 8 ust. 1 pzp, oświadczenie woli należy tak
tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało,
zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Innymi słowy wynikające z art. 65 §
1 kc
dyrektywy interpretacyjne wskazują na konieczność uwzględnienia kontekstu
sytuacyjnego składanego oświadczenia woli, a zatem uwzględnienia wszystkich elementów
istotnych dla odkodowania faktycznego zamiaru składającego oświadczenie woli. Jak to
trafnie uchwycono w uzasadnieniu wyroku Izby z 10 maja 2011 r. sygn. akt KIO 883/11, art.
65 kc daje podstawy do przyjęcia tzw. kombinowanej metody wykładni oświadczeń woli,
zmierzającej do uwzględnienia w odpowiednim zakresie zarówno rzeczywistej woli podmiotu
składającego oświadczenie woli, jak i wzbudzonego przez to oświadczenie zaufania innych
osób. Z jednej więc strony określone znaczenie przypisuje się woli podmiotu składającego
oświadczenie, z drugiej zaś strony dąży się do ochrony interesów osoby, która działa
w
zaufaniu do ustalonego przez siebie sensu otrzymanego oświadczenia woli, jeżeli przy
jego interpretacji dołożyła należytej staranności. Przy czym wzorzec należytej staranności
ma charakter obiektywny i abstrakcyjny, jest ustalany niezależnie od osobistych przymiotów
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
i
cech konkretnej osoby, a jednocześnie na poziomie obowiązków dających się
wyegzekwować w świetle ogólnego doświadczenia życiowego oraz konkretnych okoliczności
(zob.
uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 23 października 2003 r. sygn. akt V CK
311/02). Dodatkowo w stosunku do profesjonalistów miernik ten ulega podwyższeniu, gdyż
art. 355 § 2 kc precyzuje, że należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez
niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej
działalności. Za takiego profesjonalistę należy co do zasady uznać zarówno zamawiającego
jako organizatora postępowania, jak i uczestniczącego w nim wykonawcę.
Specyfikacja warunków tego zamówienia {dalej: „SWZ” lub „specyfikacja”} na roboty
budowlane pn. Zadanie 55182
„Budowa systemu ochrony kompleksu [w celu dostosowania?]
do
obowiązujących przepisów i wymagań w kompleksie K-2725 Poznań CSWLąd”
(7/WZI/24/WIB)
składa się z trzech części: Części I – Instrukcji dla wykonawców {dalej:
„IDW” lub „instrukcja”} wraz z załącznikami (m.in. Załącznikiem nr 1 – Formularzem
ofertowym,
Załącznikiem nr 1.1 – Tabelą elementów ryczałtowych, Załącznikiem nr 2
Wykazem
osób skierowanych do realizacji zamówienia, Załącznikiem nr 6 – Zobowiązaniem
podmiotu trzeciego udostępniającego zasoby, Załącznikiem nr 7 – Wykazem wykonanych
zamówień), Części II – Projektu umowy wraz z załącznikami (m.in. Instrukcją
b
ezpieczeństwa przemysłowego, Części III – Opisu przedmiotu zamówienia {dalej również:
„OPZ”}.
Brzmienie kluczowego dla rozpoznawanych spraw warunku udziału w postepowaniu:
Wykonawca spełni warunek, jeżeli wykaże, że: w okresie ostatnich 5 (pięciu) lat przed
upływem terminu składania ofert w postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia działalności
jest krótszy – w tym okresie, zrealizował minimum 2 (dwie) roboty budowlane o wartości
minimum 20 mln zł brutto każda, w zakresie wykonania ogrodzenia wraz z infrastrukturą
teletechniczną [rozdział VII ust. 1 pkt 5) tiret pierwsze IDW, przy czym zamieszczona
w
Wykazie wykonanych zamówień z załącznika nr 7 trawestacja tego postanowienia nie
zawiera ostatniego przecinka
– co jednak w żaden sposób nie zmienia znaczenia].
P
omimo wydawałoby się nieskomplikowanego pod względem językowym
i merytorycznym
sformułowania opisu warunku dotyczącego zdolności zawodowej (według
poprzednio obowiązującej terminologii: „wiedzy i doświadczenia”) wykonawcy, jego
rozumienie
okazało się być sporne w zakresie, w jakim mowa jest o wartościowym
określeniu skali referencyjnych robót.
Wpierw wypada jednak zauważyć, że nie przypadkiem w przepisach Prawa
zamówień publicznych czy Prawa budowlanego mowa jest o „robotach budowlanych”
w
liczbie mnogiej, gdyż rzeczownik „roboty” użyty jest tu w znaczeniu zbiorowych prac
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
mających na celu realizowanie jakiegoś przedsięwzięcia, w tym przypadku budowlanego.
Natomiast
rzeczownik „robota” w liczbie pojedynczej występuje tylko języku potocznym
i
może oznaczać: 1) zespół czynności podejmowanych w celu wykonania czegoś, 2) rezultat
czyjejś pracy, czyjegoś działania, 3) pracę jako źródło zarobku, 4) miejsce zatrudnienia [patrz
Słownik języka polskiego dostępny na https://sjp.pwn.pl].
Otóż z powyższej przytoczonego brzmienia postanowienia IDW jednoznacznie
wynika, że wymagany od każdego wykonawcy ubiegającego się o udzielenie tego
zamówienia minimalny poziom zdolności zawodowej został sprecyzowany przez wskazanie
robót budowlanych polegających na wykonaniu ogrodzenia wraz z infrastrukturą
teletechniczną o wartości nie mniejszej niż 20 mln zł, co najmniej dwukrotnie należycie
wykonanych.
Innymi słowy minimalne wymagane doświadczenie ma wynikać z dwukrotnego
należytego wykonania robót budowlanych dotyczących ogrodzenia wraz z infrastrukturą
teletechniczną, o skali tych robót wyrażającej się wartością równą lub większą niż 20 mln zł.
Natomiast f
orsowana przez Zamawiającego i Przystępującego IHP koncepcja, jakoby
wartość 20 mln zł miała odnosić się do skali wykonanych robót budowlanych wszystkich
branż, jeżeli tylko ich zakres obejmował m.in. wykonanie ogrodzenia wraz z infrastrukturą
telete
chniczną, niezależnie od wartości tych ostatnich prac, nie znajduje oparcia nie tylko
z
punktu widzenia wykładni językowej powyżej przywołanego postanowienia, ale z uwagi
na
okoliczności, w jakich warunek został określony.
W odpowiedzi
na odwołanie wiele miejsca poświęcono generalnym rozważaniom
o zasadzie
proporcjonalności w orzecznictwie krajowym i unijnym – skądinąd ze wszech miar
słusznym – jednak bez konkretnego i przekonującego wykazania, że tylko warunek według
prezentowanej koncepcji można poczytać za proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz
umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia. Innymi
słowy – odpowiadający normie z art. 112 ust. 1 ustawy pzp, zgodnie z którym zamawiający
określa warunki udziału w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz
umożlwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia,
w
szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności.
Przełożenie powyższego na uwarunkowania prowadzonego postępowania
sprowadza się jednak w odpowiedzi na odwołanie do konstatacji, że przedmiot tego
zamówienia nie ogranicza się wyłącznie do wykonania ogrodzenia wraz z infrastrukturą
teletechniczną, co jednak jest faktem bezspornym, ale na tym poziomie ogólności niczego
nie wnosi do sprawy.
Bardziej konkretny
był Przystępujący IHP, gdyż zestawił kwotę 20 mln zł, o której
mowa w warunku, z
ceną swojej oferty wnoszącą 25.484.485,00 zł, w tym twierdząc, że – jak
to określono – „prace ogrodzeniowe” mają w niej udział na poziomie 35%, a ponadto
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
co
prawda łącznie wycenił na 9.613.328,55 zł roboty teletechniczne, jednak nie wszystkie
dotyczą ogrodzenia, unikając jednak podania jednoznacznej wartości prac dotyczących
ogrodzenia [patrz pkt
1.12. w piśmie procesowym odnośnie drugiego odwołania].
Zamawiający skrzętnie przemilczał a Przystępujący podniósł, ale w kontekście
zarzutu dotyczącego rażąco niskiej ceny jego oferty, że doszło do ogromnej rozbieżności
pomiędzy cenami wszystkich ofert a ubruttowioną wartością szacunkową, gdyż ta ostatnia
oparta była na błędnym założeniu, że do wykonania jest 13.883,86 m.b. ogrodzenia typu 4,
podczas gdy powinno być 2256,00 m.b., co przy koszcie wybudowania 1 m.b. na poziomie
1500 zł/m
daje różnicę 16,5 mln zł netto [patrz pkt 3.8. w piśmie procesowym odnośnie
drugiego odwołania].
Wartość tego zamówienia została bowiem ustalona przez Zamawiającego 31 sierpnia
2023 r.
na 49.421.950,00 zł, czyli po powiększeniu o kwotę podatku od towarów i usług (VAT)
zł, co zostało podane przez Zamawiającego przed otwarciem ofert 9 kwietnia
2024 r.
jako kwota, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie tego zamówienia.
Podstawą ustalenia powyższych wartości według protokołu postępowania był
dokument pn. „Zestawienie Kosztów Zadania Inwestycyjnego” (tzw. „ZKZ”). Z zawartego tam
tabelarycznego zestawienia
„rodzajów grup kosztów” wynika, że na te kwoty składają się
następujące – jak to określono – „rodzaje grup kosztów” (w nawiasie z VAT): lp. 2.
„Przygotowanie terenu i przyłączenia obiektów do sieci” – 3.489.620,00 zł (4.292.230,00 zł),
lp. 3.
– „Budowa obiektów podstawowych (roboty budowlane)” – 25.320.030,00 zł
(31.143.640,00 zł), lp. 4. „Instalacje” – 20.328.030,00 zł (25.003.470,00 zł), lp. 6.
„Wyposażenie” – 284.280,00 zł (349.660,00 zł).
Jednakże szczegółowy opis przedmiotu zamówienia, w tym przedmiary robót, oraz
kosztorysy inwestorskie oparte są na innej systematyce, polegającej na wyszczególnieniu
czterech g
łównych branż robót: budowlanej, sanitarnej, elektrycznej i teletechnicznej
(obejmującej elektroniczne systemy zabezpieczeń i kanalizację kablową). Przede wszystkim
taki
podział znalazł też odzwierciedlenie w lit. A-D „Tabeli elementów ryczałtowych”
(załącznik nr 1.1. do SWZ), w której każdy z wykonawców miał dokonać wyceny
wyszczególnionych w niej pozycji, których suma to cena oferty.
Konieczne jest
wtrącenie, że Zamawiający – pomimo że został do tego zobowiązany
– zaniechał przedstawienia kompletnej dokumentacji właśnie w zakresie ustalania wartości
szacunkowej zamówienia, tj. dopiero na odrębne wezwanie na rozprawie złożył wspomniane
ZKZ oraz kosztorys inwestorski i przedmiary, ale te dwa ostanie wyłącznie w zakresie branży
budowlanej i
w wersji po usunięciu wspomnianego błędu co do długości ogrodzenia, jako
załączniki do pisma z 11 kwietnia 2024 r. w sprawie sposobu jego usunięcia [patrz pismo
ZBAR sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi wraz z załącznikami – kopia w postaci papierowej
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
wykonana na rozprawie].
Tym niemniej Zamawiający złożył również wiele mówiącą „Notatkę” z 16 kwietnia
2024 r.
, w której odnotowano, że ceny wszystkich pięciu złożonych ofert (Invest House Plus
– 25.484.485,00 zł, Konsorcjum T4B – 25.940.700,00 zł, Konsorcjum Artem – 33.144.037,59
zł, Telbud –36.553.829,40 zł, Lech – 36.759.085,26 zł) zostały wycenione znacząco poniżej
wyceny, na której polegał Zamawiający (60.788.998,50 zł). Zidentyfikowano również
przyczyn
ę w postaci wspomnianego już zawyżenia (de facto ponad sześciokrotnego)
długości ogrodzenia typu 4, co przełożyło się na różnicę pomiędzy kosztorysem – jak to
określono – „załączonym do przetargu” a kosztorysem skorygowanym wynoszącą
17.267.435,15 z
ł, czyli brutto 21.238.945,23 zł. Jak to podsumowano, wartość według
skorygowanego kosztorysu wynosi
32.154.514,85 zł, co daje 39.550.053,27 zł brutto,
co
zostało uznane za podstawę do oceny złożonych ofert.
Oczywiste jest jednak, że przy określaniu warunku dotyczącego zdolności technicznej
wykonawcy
punktem odniesienia dla Zamawiającego mogły być tylko kwoty wynikające
z
pierwotnego oszacowania, które przecież nie mogło już formalnie ulec zmianie po otwarciu
ofert, podobnie jak opis warunku udziału w postępowaniu.
Zamawiający miał zresztą okazję zmienić w stosownym czasie ów warunek
w
kierunku jego złagodzenia, i to na długo przed upływem terminu składania ofert, jednak
pozostał głuchy na wniosek, odnotowany jako pytanie nr 2, w którym wykonawca zwracał się
właśnie o obniżenie wartości robót budowlanych w zakresie wykonania ogrodzenia wraz
z
infrastrukturą techniczną z 20 na 9 mln zł [patrz „Informacja na stronę internetową z 13
marca 2024 r.]. Zadane pytanie dodatkowo potwierdza
jednoznaczność sformułowania
warunku
co do określenia jako punktu odniesienia dla minimalnej wymaganej wartości
wyłącznie prac związanych z wykonaniem ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną.
Co więcej, zaledwie tydzień później, w odpowiedzi na pytanie nr 31 Zamawiający
potwierdził prawidłowość podanej w przedmiarze na 13.833,86 m.b. całkowitej długości
ogrodzenia typu 4. Co prawda dwa dni później, dzięki pytaniu nr 81, w którym wykonawca
zwrócił uwagę na rozbieżność pomiędzy opisem a rysunkami w dokumentacji projektowej,
Zamawiający zreflektował się, że prawidłowa długość wynosi 2256,00 m.b. (nie wliczając
furtek i bram). Nie poddał jednak już tego refleksji w kontekście oszacowania wartości
zamówienia i określenia warunku udziału, pomimo że wykonawca zwracał również uwagę
na
fakt, że zgłaszane przez niego rozbieżności powodują ogromne rozbieżności w wycenie
zadania
[patrz „Informacja na stronę internetową” odpowiednio z 20 i 23 marca 2024 r.].
Tymczasem na podstawie danych zawartych we wspomnianych notatce
i
poprawionym kosztorysie z 16 kwietnia 2024 r. można stwierdzić, że nawet po tak dużej
zmianie w ramach
piętnastu pozycji składających się na „A Roboty budowlane” w „Tabeli
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
elementów ryczałtowych” zdecydowanie największy udział wartościowy ma poz. 5.
„Ogrodzenie łącznie z bramami”. Przy czym łatwo można obliczyć, że pierwotnie została ona
oszacowana w kosztorysie inwestorskim
aż na 24.660.929,13 zł (30.332.942,83 zł z VAT),
skoro
w poprawionym kosztorysie razem dział (pkt) 5. „Ogrodzenie łącznie z bramami”
opiewa na wartość 7.393.493,98 zł netto, przy łącznej wartości wszystkich robót objętych tym
kosztorysem
wynoszącej 10.324.921,67 zł netto [patrz str. 34. kosztorysu inwestorskiego
dla
branży budowlanej i zagospodarowania terenu oznaczonego również jako „Poznań
ogrodzenie v2a” – kopia w postaci papierowej wykonana na rozprawie].
Z kolei na podstawie
„Tabeli elementów ryczałtowych” złożonych ofert łatwo można
stwierdzić, że wycena poz. 5. „Ogrodzenie łącznie z bramami” z „A Robót budowlanych”
i
„D Robót teletechnicznych” łącznie stanowi ok. 2/3 (lub nawet więcej) ceny każdej z tych
ofert: Invest House Plus
– 25.484.485,00 zł (w tym poz. 5. z „A” 7.697.876,30 zł, „D”
9.613.328,55 zł), Konsorcjum T4B – 25.940.700,00 zł (w tym poz. 5. z „A” 7.294.813,80 zł,
„D” 11.861.456,46 zł), Konsorcjum Artem – 33.144.037,59 zł (w tym poz. 5. z „A”
11.744.331,50 zł, „D” 12.144.974,53 zł), Telbud – 36.553.829,40 zł (w tym poz. 5. z „A”
11.255.243,18 zł, „D” 14.821.660,72 zł), Lech – 36.759.085,26 zł (w tym poz. 5. z „A”
12.225.826,63 zł, „D” 17.749.123,46 zł).
Reasumując, powyższa analiza dowodzi, że ustalona na 20 mln zł wartość brutto
robót budowlanych w zakresie wykonania ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną
jako element wymaganego minimalnego poziomu zdolności zawodowej do wykonania tego
zamówienia była oczywiście proporcjonalna i adekwatna do przedmiotu zamówienia,
jaki
mógł być brany pod uwagę przez Zamawiającego na podstawie wiedzy o skali i wartości
robót w tych branżach, którą miał przy określaniu warunków udziału w postępowaniu
na potrzeby
ogłoszenia o zamówieniu i SWZ.
Natomiast forsowana przez Zamawiającego i Przystępującego koncepcja, nie dość,
że nie znajduje oparcia w wykładni językowej i abstrahuje od powyższych okoliczności,
zmierza de facto
do odstąpienia od określenia minimalnego poziomu wymaganej zdolności
zawodowej w odniesieniu do robót, które stanowią istotę tego zamówienia, czyli dotyczących
wykonania ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną.
W celu wykazania posiadania wymaganego na mocy
dla wykonania tego zamówienia
poziomu zdolności zawodowej (co najmniej dwukrotnego należytego wykonania robót
budowlanych w zakresie wykonania
ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną
o
wartości nie mniejszej niż 20 mln zł), czyli wykazania spełniania warunku udziału w tym
postępowaniu z rozdziału VII ust. 1 pkt 5) IDW, a także wskazania zakresu, w jakim wykona
to zamówienie przy pomocy podwykonawców, Invest House Plus przedstawił następujące
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
informacje w
dokumentach składających się na złożoną przez niego ofertę.
Po pierwsze, IHP
w swoim JEDZ potwierdził, że w celu spełnienia tego warunku
polega na zdolności zawodowej innego podmiotu.
Po drugie, w odrębnym JEDZ Democo Poland sp. z o.o. z siedzibą w Tarnowie
Podgórnym opisało w kontekście posiadania takiej zdolności: 1) budowę na rzecz Isabella PL
sp. z o.o. od 1 marca 2020 r. do 29 kwietnia 2021 r.
zakładu produkcyjnego namiotów oraz
akcesoriów kempingowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną i komunikacją, w tym
z miejscami postojowymi, w
miejscowości Lubawa, o wartości 22.502.731,00 zł; 2) budowę
na rzecz Gminy Tarnowo Podgórne od 1 października 2018 r. do 30 czerwca 2020 r. Zespołu
Szkół Technicznych wraz z budową ciągów pieszo-jezdnych, miejsc postojowych, placów,
chodników, murów oporowych, boisk wielofunkcyjnych, bieżni, zbiornika retencyjnego o poj.
V=100 m
oraz wewnętrznej instalacji gazowej, o wartości 44.671.988 zł.
Po trzecie, w sporządzonym na formularzu z załącznika nr 6 do IDW Democo
zobowiązało się na potrzeby realizacji tego zamówienia do oddania na rzecz Invest House
Plus doświadczenia w zakresie dwukrotnej realizacji robót budowlanych, o wartości minimum
20 mln zł brutto każda, deklarując wykonanie robót budowlanych w charakterze
podwykonawcy.
Po czwarte, w ramach oferty sporządzonej na formularzach z załączników nr 1 i 1.1
do IDW IHP wskazał spośród czterech głównych zakresów robót wyszczególnionych
w
„Tabeli elementów ryczałtowych” roboty budowlane jako część tego zamówienia, którą
zamierza powierzyć Democo jako podwykonawcy. Poza tym wskazując, że także roboty
sanitarne i roboty elektryczne
powierzy bliżej niesprecyzowanemu podwykonawcy. Tylko
roboty teletechniczne
nie zostały podane jako część zamówienia, która będzie przedmiotem
podwykonawstwa.
Na późniejszym etapie postępowania, w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego
(pismem z 7 maja 2024 r.) do złożenia podmiotowych środków dowodowych, Invest House
Plus załączył do pisma z 15 maja 2024 r. m.in. sporządzony na formularzu z załącznika nr 7
do IDW
„Wykaz wykonanych zamówień”, w którym – po stwierdzeniem w brzmieniu: Wykaz
zamówień potwierdzający posiadane doświadczenie w okresie ostatnich pięciu lat przed
upływem terminu składania ofert w postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia działalności
jest krótszy – w tym okresie, zrealizował minimum 2 (dwie) roboty budowlane o wartości
minimum 20 mln zł brutto każda w zakresie wykonania ogrodzenia wraz z infrastrukturą
teletechniczną – zawarło analogiczne informacje odnośnie zdolności zawodowej Democo,
co
uprzednio wskazane w JEDZ Democo, przy każdej z obu pozycji wykazu dodając
następujące stwierdzenie: Wykonawca oświadcza, że wykazywana robota budowlana
w
zakresie prac obejmowała wykonanie ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną.
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
I
HP załączył dodatkowo odpowiednio „List referencyjny” z 7 marca 2022 r.
i
„Poświadczenie wykonanych robót budowlanych” z 18 czerwca 2020 r., w których
odpowiednio „Isabella PL” sp. z o.o. z siedzibą w Lubawie i Gmina Tarnowo Podgórne
potwierdziły należyte wykonanie na ich rzecz robót budowlanych opisanych odpowiednio
w poz. 1. i 2.
„Wykazu wykonanych zamówień”.
Reasumując, wszechstronna analiza złożonej oferty i załączonych do niej
dokumentów powinna doprowadzić Zamawiającego do wniosku, że o ile Democo
zadeklar
owało posiadanie i udostępnienie doświadczenia spełniającego warunek z rozdziału
VII ust. 1 pkt 5) tiret pierwsze IDW,
o tyle jednocześnie ograniczyło swój udział w wykonaniu
zamówienia tylko do robót budowlanych, o których mowa w lit. „A” „Tabeli elementów
ryczałtowych”. Taki też zakres podwykonawstwa Democo, czyli bez branży teletechnicznej
z
lit. „D” Tabeli elementów ryczałtowych”, określił w treści oferty Invest House Plus.
Dodatkowo w ramach złożonych na odrębne wezwanie podmiotowych środków dowodowych
Invest House Plus dodatkowo potwierdził, że doświadczenie Democo spełnia warunek
udziału, w tym odnośnie wymaganego minimalnie poziomu zdolności.
Poza wszelkim sporem jest fakt, że na podstawie powyższych informacji
Zamawiający pozytywnie zweryfikował spełnianie przez Invest House Plus warunku udziału
w postępowaniu, o którym mowa w rozdziale VII ust. 1 pkt 5) IDW, czemu dał wyraz
wybierając ofertę IHP jako najkorzystniejszą.
Z kolei Przystępujący IHP przyznał w toku rozprawy, że żadne z robót budowlanych
wskazanych w „Wykazie wykonanych zamówień” nie obejmowały swoim zakresem
wykonania ogrodzenia wraz z infrastrukturą teletechniczną o wartości co najmniej 20 mln zł.
Co więcej, ponieważ na rozprawie nie zostały zaprzeczone okoliczności podniesione
w
drugim odwołaniu, za przyznane należy uznać, że wartość tych robót, a tym samym ich
skala była wręcz marginalna.
W tych okolicznościach Izba stwierdziła, że zarzuty są zasadne.
{KIO 1957/24}
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zo-
stała złożona przez wykonawcę podlegającego wykluczeniu z postępowania.
W art. 109 ust. 1 pkt 8 i 10 ustawy pzp określono, że z postępowania o udzielenie
zamówienia wyklucza się wykonawcę, który w wyniku:
zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy
przedstawianiu informacji, że nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
w
postępowaniu lub kryteria selekcji, co mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane
przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia, lub który zataił te informacje
lub nie jest w stanie przedstawić wymaganych podmiotowych środków dowodowych {pkt 8};
lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd, co mogło
mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu
o
udzielenie zamówienia {pkt 10}.
Powyższe przepisy stanowią implementację do krajowego porządku prawnego okre-
ślonych w art. 57 ust. 4 lit. h oraz i (in fine) Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającą dyrektywę
2004/18/WE (Dz. U. UE L 94, 28.3.2014, p. 65
–242) podstaw wykluczenia w następujących
sytuacjach:
jeżeli wykonawca był winny poważnego wprowadzenia w błąd przy dostarczaniu informacji,
które wymagane były do weryfikacji braku podstaw wykluczenia lub do weryfikacji spełnienia
kryteriów kwalifikacji, zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić dokumentów po-
twierdzających wymaganych na mocy art. 59 {lit. i};
jeżeli wykonawca podjął kroki, aby wskutek zaniedbania przedstawić wprowadzające
w
błąd informacje, które mogą mieć istotny wpływ na decyzje w sprawie wykluczenia, kwalifi-
kacji lub udzielenia zamówienia {lit. h in fine}.
W poprzednim stanie prawnym, pod rządami Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. –
Prawo zamówień publicznych w jej ostatecznym brzmieniu (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843
ze
zm.) {dalej: „poprzednia ustawa pzp” lub „ppzp”}, implementację powyższych przepisów
prawa unijnego zawierał art. 24 ust. 1 w pkt 16 i 17, stanowiąc, że z postępowania
o
udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, który w wyniku:
zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy
przedstawieniu informacji, że nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału
w
postępowaniu lub obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria, zwane dalej „kryteriami selek-
cji”, lub który zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić wymaganych dokumentów
{pkt 16};
lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd zamawiają-
cego, mogące mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postę-
powaniu o udzielenie zamówienia {pkt 17}.
Z uwagi na zbliżone brzmienie poprzednio i aktualnie obowiązujących przepisów
prawa krajowego, stanowiących implementację tych samych przepisów prawa unijnego,
co
do zasady za aktualne należy uznać orzecznictwo wypracowane na tle stosowania art. 24
ust. 1 pkt 16 i 17 poprzedniej ustawy pzp.
Dla prawidłowej interpretacji obecnie obowiązujących przepisów nie bez znaczenia
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
jest również zestawienie ich z jeszcze dawniejszymi przepisami, zarówno krajowymi,
jak i
unijnymi, które obowiązywały w powyższym zakresie.
Według dawnego art. 24 ust. 2 pkt 3 Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo za-
mówień publicznych w brzmieniu obowiązującym do 27 lipca 2016 r. (t.j. Dz. U. z 2013 r.
poz. 907 ze zm.) {dalej: „dawna ustawa pzp” lub „dpzp” z postępowania o udzielenie zamó-
wienia wykluczało się wykonawców, którzy złożyli nieprawdziwe informacje mające wpływ
lub mogące mieć wpływ na wynik prowadzonego postępowania. Przepis ten stanowił imple-
mentację art. 45 ust. 2 lit. g Dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
21 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na robo-
ty budowlane, dostawy i usługi (Dz. U. UE L z 30 kwietnia 2004 r.). Zgodnie z tym przepisem
z udziału w zamówieniu można było wykluczyć każdego wykonawcę, który jest winny po-
ważnego wprowadzenia w błąd w zakresie przekazania lub nieprzekazania informacji. W od-
różnieniu od przepisu krajowego hipoteza przepisu dyrektywy obejmowała zarówno złożenie,
jak i niezłożenie informacji wymaganych w postępowaniu o udzielenie zamówienia, przy
czym w obu przypadkach miało to prowadzić do wprowadzenia w błąd. Z kolei przesłankę
wpływu nieprawdziwych informacji na wynik postępowania z art. 24 ust. 2 pkt 3 dpzp można
było uznać za odpowiednik poważnego wprowadzenia w błąd zamawiającego, o którym mo-
wa w przepisie dyrektywy. W zakresie tych przesłanek, pomimo różnic sformułowań, inter-
pretacja art. 24 ust. 2 pkt 3 dpzp w zgodzie z
przepisem dyrektywy nie budziła większych
wątpliwości.
W odróżnieniu od literalnego brzmienia art. 24 ust. 2 pkt 3 dpzp przepis art. 45 ust. 2
lit. g dyrektywy 2004/18/WE wprost odwoływał się do winy wykonawcy, który przez złożenie
lub niezłożenie informacji poważnie wprowadził w błąd zamawiającego. Stąd w orzecznictwie
sądów okręgowych na tle interpretacji art. 24 ust. 2 pkt 3 dpzp przy uwzględnieniu art. 45 ust.
2 lit. g dyrektywy 2004/18/WE z czasem skrystalizowało się wręcz stanowisko,
że wykluczenie może dotyczyć wyłącznie wykonawcy działającego z winy umyślnej.
W
szczególności Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie w uzasadnieniu wyroku
z 19
lipca 2012 r. sygn. akt IV Ca 683/12 wskazał, że przepis ten ma zastosowanie
w
warunkach celowego, zawinionego i zamierzonego zachowania wykonawcy, podjętego
z
zamiarem podania nieprawdziwych informacji w celu wprowadzenia zamawiającego w błąd
i wykorzystania tego błędu dla uzyskania zamówienia publicznego. Według tego stanowiska
złożenie nieprawdziwej informacji, ze skutkiem w postaci wykluczenia z postępowania, musi
być czynnością dokonaną z winy umyślnej, nie zaś w wyniku błędu czy niedbalstwa. Jeżeli
ze stanu faktycznego wynika, że wykonawca w dniu składania ofert działał w dobrej wierze,
nie sposób uznać, że jego celem było wprowadzenie zamawiającego w błąd. Z powyższego
Sąd wywiódł, że nie będzie podstawą wykluczenia nieświadome wprowadzenie w błąd. Takie
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
stanowisko sądów okręgowych nie pozostało bez wpływu na orzecznictwo Izby, które
uprzednio nie wymagało dla wypełnienia hipotezy normy określonej w art. 24 ust. 2 pkt 3
dpzp umyślnego zawinienia wykonawcy.
Jednakże Sąd Unii Europejskiej w wyroku z 26 września 2014 r. w połączonych
sprawach T-91/12 i T-
280/12 (Flying Holding NV z siedzibą w Wilrijk, Flying Group Lux SA
z
siedzibą w Luksemburgu, Flying Service NV z siedzibą w Deurne przeciwko Komisji Euro-
pejskiej) orzekł w związku z wykluczeniem na podstawie art. 94 lit. b Rozporządzenia Rady
(WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finanso-
wego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (Dz. U. L 248,
s. 1 ze zm.)
– stanowiącego, że nie udziela się zamówienia kandydatom, którzy w związku
z
procedurą udzielania zamówień są winni złożenia nieprawdziwych oświadczeń przy do-
starczaniu informacji wymaganych przez instytucję zamawiającą w celu dopuszczenia do
udziału w procedurze udzielania zamówień lub nie dostarczyli tych informacji – że w przy-
padku gdy, tak jak w rozstrzyganej sprawie, wykryte zostaje przekazanie nieprawdziwych
danych, Komisja nie ma innego wyboru niż zastosowanie powyższego przepisu, gdyż poję-
cie „nieprawdziwe oświadczenia” odnosi się zarówno do oświadczeń umyślnie wprowadzają-
cych w błąd jak i tych, które są błędne w wyniku niedbalstwa, i po ustaleniu nieprawdziwego
charakteru oświadczeń nie ma potrzeby przeprowadzania analizy uzasadnienia tej niepraw-
dziwości. Wobec złożenia nieprawdziwych oświadczeń, niezależnie od tego, czy doszło do
tego w sposób umyślny, czy też wskutek niedbalstwa skarżących, Komisja nie miała innego
wyboru niż zastosowanie art. 94 lit. b) rozporządzenia finansowego [por. pkt 75 i 119 wyro-
ku].
Powyższe orzeczenie Izba wzięła pod uwagę w sprawie prowadzonej pod sygn. akt
KIO 177/15, argumentując w uzasadnieniu wyroku z 11 lutego 2015 r., że co prawda powyż-
sze
rozstrzygnięcie dotyczyło przepisu aktu prawnego stosowanego przez Komisję Europej-
ską przy udzielaniu zamówień publicznych, jednak zarówno treść art. 94 lit. b rozporządzenia
finansowego, jak i art. 45 ust. 2 lit. g dyrektywy 2004/18/WE odwołują się do winy wykonaw-
cy (kandydata) składającego nierzetelne informacje, bez wskazywania na postać tej winy,
która powinna być interpretowana w taki sam sposób. Stąd Izba doszła do przekonania,
że wykluczenie na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 3 dpzp, interpretowanego z uwzględnieniem
treści art. 45 ust. 2 lit. g dyrektywy 2004/18/WE, wymaga przypisania wykonawcy winy, jed-
nak może to być również niedbalstwo.
Izba wywiodła, że w praktyce wykazanie winy umyślnej wykonawcy jest niezwykle
trudne, gdyż częstokroć może wymagać pozyskania dowodów spoza dokumentacji
o
udzielenie zamówienia, które potwierdzałyby zamiar wprowadzenia w błąd zamawiającego,
czyli że wykonawca wyobrażał sobie taki skutek i tego chciał, ewentualnie na to się godził.
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
Zupełnie inaczej przedstawia się możliwość przypisania wykonawcy niedbalstwa, czyli niedo-
łożenia należytej staranności przy podawaniu zamawiającemu wprowadzających w błąd in-
formacji. Na
podstawie art. 14 dpzp do oceny czynności wykonawcy w postępowaniu
o
udzielenie zamówienia stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, a zgodnie z art. 355 § 1 kc
dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju
(należyta staranność). Przypisanie określonej osobie niedbalstwa jest uzasadnione tylko
wtedy, gdy
osoba ta zachowała się w określonym miejscu i czasie w sposób odbiegający od
właściwego dla niej miernika należytej staranności (vide uzasadnienie wyroku Sądu Najwyż-
szego z 10 marca 2004 r. sygn. akt IV CK 151/03). Przy czym wzorzec należytej staranności
ma charakter obiektywny i abstrakcyjny, jest ustalany niezależnie od osobistych przymiotów
i
cech konkretnej osoby, a jednocześnie na poziomie obowiązków dających się wyegzekwo-
wać w świetle ogólnego doświadczenia życiowego oraz konkretnych okoliczności (vide uza-
sadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 23 października 2003 r. sygn. akt V CK 311/02). Do-
datkowo w stosunku do profesjonalistów miernik ten ulega podwyższeniu, gdyż art. 355 § 2
kc precyzuje, że należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działal-
ności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.
Za takiego profesjonalistę należy również co do zasady uznać wykonawcę ubiegającego się
o udzielenie zamówienia publicznego. Należyta staranność profesjonalisty nakłada na wyko-
nawcę, który składa ofertę, dokumenty i oświadczenia we własnym imieniu, aby upewnił się,
czy deklarowany w nich stan rzeczy odpowiada rzeczywistości.
W aktualnym stanie prawnym podstawa wykluczenia z 109 ust. 1 pkt 10 pzp (art. 24
ust. 1 pkt 17 ppzp) wprost określa, że przedstawienie informacji wprowadzających w błąd
zamawiającego może nastąpić w wyniku niedbalstwa, a nawet lekkomyślności wykonawcy.
Natomiast przypisanie wykonawcy winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa jest konieczne
dla wykluczenia z powołaniem się na art. 109 ust. 1 pkt 8 pzp (art. 24 ust. 1 pkt 16 ppzp).
W przypadku obu powyższych podstaw wykluczenia wykonawcy pierwszą przesłanką
jest
przedstawienie zamawiającemu w toku postępowania o udzielenie zamówienia informa-
cji
wprowadzających w błąd, co w art. 24 ust. 2 pkt 3 dawnej ustawy pzp ograniczało się
do nieprawdziwych informacji, czyli niezgodnych z rzeczywistym stanem rzeczy. Jak trafnie
wskazywano,
pojęcie „prawda” rozumieć należy tak, jak w języku potocznym, a więc jako
zgodność (adekwatność) myśli (wypowiedzi – w znaczeniu logicznym) z rzeczywistością
(z faktami i danymi), co odpowiada
– na gruncie filozoficznym – tzw. klasycznej koncepcji
prawdy. W tym sensie wypowiedź o rzeczywistości jest prawdziwa tylko wtedy, gdy głosi tak,
jak jest w rzeczywistości [por. uzasadnienie wyroku Izby z 6 kwietnia 2010 r. sygn. akt
KIO/UZP 372/10
, w którym odwołano się do stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego
w uzasadnieniu wyroku z 5 kwietnia 2002 r. sygn. akt II CKN 1095/99 (opubl. Orzecznictwo
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
Sądu Najwyższego Izba Cywilna rok 2003, nr 3, poz. 42)].
N
atomiast funkcjonujące de lege lata pojęcie „informacji wprowadzających w błąd”
ma szersze znaczenie
, które nie ogranicza się tylko do nieprawdziwych informacji.
Wprowadza
jące w błąd mogą być również informacje, które same w sobie są prawdziwe,
ale
jednocześnie niepełne, fragmentaryczne czy podane w takim kontekście, że fałszywie
oddają stan faktyczny mający znaczenie dla ustalenia istnienia lub nieistnienia okoliczności
doniosłej dla postępowania o udzielenie zamówienia. Są więc to informacje nieprawdziwe
w takim sensie,
że fałszywie oddają stan faktyczny, który ma znaczenie dla danego
postępowania. Na skutek podania takich informacji zamawiający pozostaje w błędzie, czyli
ma mylne wyobrażenie o rzeczywistości lub też brak jakiegokolwiek wyobrażenia o niej.
Najprościej rzecz ujmując, chodzi zatem o słownikową „półprawdę”, czyli informację, która
przez celowe nieujawnienie całej prawdy wprowadza w błąd, inaczej mówiąc prawdę
częściową, niezupełną, tak sformułowaną, że może w niej tkwić kłamstwo [Słownik języka
polskiego oraz
Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, https://sjp.pwn.pl/].
Ponieważ w tej sprawie Przystępujący, w zakresie powyżej ustalonym, przedstawił
informacje wprowadzające w błąd Zamawiającego co do spełniania warunku udziału, została
wypełniona pierwsza z przesłanek koniecznych dla zastosowania podstawy wykluczenia z
art. 109 ust. 1 pkt 8 ustawy pzp.
Druga
przesłanka, o której już była mowa powyżej, dotyczy tego, aby przedstawienie
informacji wprowadzającej w błąd było zawinione przez wykonawcę, przy czym art. 109 ust.
1 pkt 8 pzp wymaga co najmniej wystąpienia rażącego niedbalstwa, natomiast według art.
109 ust. 1 pkt 10 pzp wystarczająca jest lekkomyślność.
Rażące niedbalstwo jako najcięższy z przypadków winy nieumyślnej oznacza
zachowanie się w sposób istotnie odbiegający od oczekiwań stawianych wobec podmiotu
działającego na rynku profesjonalnie. Sąd Najwyższy trafnie wskazał, że przez rażące
niedbalstwo rozumie się niezachowanie minimalnych (elementarnych) zasad prawidłowego
zachowania się w danej sytuacji. O przypisaniu pewnej osobie winy w tej postaci decyduje
więc zachowanie się przez nią w określonej sytuacji w sposób odbiegający od miernika
staranności minimalnej (vide uzasadnienie wyroku z 10 marca 2004 r. sygn. akt IV CK
151/03). Jednocześnie porównanie art. 355 kc z przepisami kc, w których występuje pojęcie
„rażącego niedbalstwa”, wskazuje na to, że rażące niedbalstwo to coś więcej niż brak
zachowania zwykłej staranności w działaniu. Wykładnia tego pojęcia powinna zatem
uwzględniać kwalifikowaną postać braku zwykłej lub podwyższonej staranności
w
przewidywaniu skutków działania. Chodzi tu o takie zachowanie, które graniczy
z
umyślnością (vide uzasadnienie wyroku z 25 września 2002 r. sygn. akt I CKN 969/00).
Spełnianie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia co do zasady
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
badane jest na podstawie oświadczeń własnych wykonawców, co służy usprawnieniu
i
przyspieszeniu czynności zamawiającego. Jednocześnie wskazuje, że właściwym wzorcem
postępowania wykonawcy jest przedstawianie w tych oświadczeniach informacji rzetelnych,
wyczerpujących i zgodnych z rzeczywistym stanem rzeczy.
Stąd przedstawienie przez Przystępującego w wykazie robót, czyli szczegółowym
oświadczeniu własnym, w jaki sposób spełnia warunek udziału określony w tym
postępowaniu przez Zamawiającego, stanowi rażące naruszenie tego wzorca. Co więcej,
Przystępujący nawet w toku postępowania odwoławczego nie był w stanie przyznać,
że wprowadził Zamawiającego w błąd, twierdząc, że działał w dobrej wierze i przy
dochowaniu należytej staranności. Wobec tego zachowanie Przystępującego należy ocenić
jako nie tylko rażąco niedbałe naruszenie podstawowych reguł obowiązujących wykonawcę
uczestniczącego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, ale jako działanie
w
zamiarze wprowadzenia Zamawiającego w błąd.
Trzecią i ostatnią przesłanką, która musi łącznie wystąpić z poprzednimi, jest to, aby
wprowadzenie w błąd dotyczyło informacji, które co najmniej mogą mieć istotny wpływ
na
decyzje podejmowane przez zamawiającego. Przy czym według dominującego
w orzecznictwie
Izby
stanowiska
wykluczeniu
podlega
wykonawca
za
podanie
wprowadzających w błąd informacji, które nie musiały faktycznie wpłynąć na działania
zamawiającego, ale wystarczy, że mogły mieć potencjalny wpływ na decyzje podejmowane
przez zamawiającego w prowadzonym przez niego postępowaniu. Taka interpretacja jest
również podzielana przez Sąd Okręgowy w Warszawie, który trafnie wskazał , dla rozważań
dotyczących przesłanki wykluczenia z art. 24 ust. 1 pkt 17 ppzp istotne jest jedynie
zachowanie wykonawcy i treść informacji (mogącej mieć wpływ na decyzje zamawiającego),
natomiast stan wiedzy czy zachowanie zamawiającego nie ma żadnego znaczenia.
W
szczególności nie ma znaczenia, czy zamawiający został skutecznie wprowadzony w błąd
na skutek czego podjął jakiekolwiek decyzje czy wykonał jakiekolwiek czynności. Sąd
podkreślił, że gdyby nawet zamawiający w powołaniu na wypracowane notorium
(uwzględniając stan posiadanej przez siebie wiedzy) zachowałby ostrożność
w
podejmowaniu decyzji, samo podanie informacji nieprawdziwej wypełnia przesłankę
wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia (vide uzasadnienie wyroku wydanego
20 lipca 2018 r. sygn. akt XXIII Ga 849/18; podobnie w uzasadnieniu wyroku z 5 sierpnia
2021 r. sygn. akt XXIII Zs 48/21).
Przy czym ponownie należy podkreślić, że skoro decyzje m.in. odnośnie spełniania
warunków udziału w postępowaniu zamawiający podejmuje na podstawie oświadczeń
przedstawionych przez wykonawcę (w aktualnym stanie prawnym zaliczanych
do
podmiotowych środków dowodowych) na potrzeby prowadzonego postępowania
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
znaczenie ma, czy wykonawca formalnie wykazał w ten sposób spełnianie warunków
udziału. Natomiast zamawiający nie ma obowiązku ani nawet uprawnienia do ustalania tzw.
prawdy materialnej tzn., czy biorąc pod uwagę najlepszy możliwy sposób wykazania tych
okoliczności przez danego wykonawcę, obiektywnie spełnia on warunki. Innymi słowy nie ma
podstaw prawnych, aby skutek wprowadzenia w błąd zamawiającego odnosić do innego
stanu rzeczy niż wynikający ze złożonych przez wykonawcę w postępowaniu oświadczeń.
Ponieważ w okolicznościach tej sprawy nastąpiło skuteczne wprowadzenie w błąd
Zamawiającego, który na podstawie oświadczeń Przystępującego wybrał jego ofertę,
przesłanka ta została więcej niż wypełniona.
Z art. 128 ust. 1 pzp wynika, że jeżeli wykonawca nie złożył m.in. podmiotowych
środków dowodowych, innych dokumentów lub oświadczeń składanych w postępowaniu
lub
są one niekompletne lub zawierają błędy, zamawiający wzywa wykonawcę odpowiednio
do ich złożenia, poprawienia lub uzupełnienia w wyznaczonym terminie, chyba że oferta
wykonawcy podlega odrzuceniu bez względu na dokonanie tych czynności lub zachodzą
przesłanki unieważnienia postępowania.
Powyższa regulacja jest analogiczna do poprzednio zawartej w art. 26 ust. 3
poprzedniej ustawy pzp, stąd za w pełni aktualne należy uznać stanowisko uprzednio
wielokrotnie wyrażone w orzecznictwie Izby, że nieprawdziwej czy wprowadzającej w błąd
informacji, która mogła mieć wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego
w
prowadzonym przez niego postępowaniu (w powyżej objaśnionym rozumieniu), nie można
w tym trybie zastępować informacją prawdziwą. Jeżeli wykonawca winny jest wprowadzenia
w błąd nieprawdziwym oświadczeniem w zakresie istotnych dla tego postępowania
informacji, nie można jednocześnie twierdzić, że takie oświadczenie zawiera błąd dotyczący
braku potwierdzenia spełniania warunku udziału w postępowaniu. W takim przypadku
oświadczenie wręcz potwierdza spełnianie warunku, tyle że za pomocą informacji, która
w
rzeczywistości wprowadzała w błąd. Stąd wykluczenie za złożenie nieprawdziwych
informacji w
oświadczeniach na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu
nie musi się wiązać z odrzuceniem oferty jako złożonej przez wykonawcę niespełniającego
tych warunków.
Odmienne stanowisko oznaczałoby również, że w ramach badania zaistnienia
podstaw wykluczenia z art. 109 ust. 8 i 10 pzp mieści się również badanie, czy wykonawca,
który przedstawił informację wprowadzającą w błąd, był już wzywany do uzupełnienia
dokumentów na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu.
W
konsekwencji prowadziłoby to do takiej interpretacji tych podstaw wykluczenia, że dla ich
zaistnienia konieczne jest jeszcze zaistnienie czwartej przesłanki. Innymi słowy nie
podlegałby wykluczeniu wykonawca, który co prawda przedstawił wprowadzające w błąd
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
informacje, ale uczynił to po raz pierwszy tzn. nie był wzywany do zastąpienia tej
nieprawdziwej informacji potwierdzającej spełnianie warunku udziału prawdziwą informacją
potwierdzającą spełnianie tego warunku.
Już z powyższych względów (abstrahując od okoliczności istotnych w kontekście
zarzutu z pierwszego odwołania) Przystępujący nie może zostać wezwany do zastąpienia
nierzetelnych
oświadczeń takimi, które rzeczywiście potwierdzą spełnianie warunku udziału
w
postępowaniu.
{KIO 1947/24}
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 3 ustawy pzp
zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jest nie-
zgodna z przepisami ustawy. Z kolei
według art. 118 ust. 2 ustawy pzp w odniesieniu do wa-
runków dotyczących wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia wykonawcy
mogą polegać na zdolnościach podmiotów udostępniających zasoby, jeśli podmioty te wyko-
nają roboty budowlane lub usługi, do realizacji których te zdolności są wymagane. Z przywo-
łanych przepisów można zatem wyprowadzić normę prawną, zgodnie z którą, jeżeli z oferty
nie wynika, że podmiot, na którego zdolnościach polega wykonawca w odniesieniu do wa-
runków dotyczących wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia, wykona ro-
boty budowlane lub usługi, do realizacji których te zdolności są wymagane, zamawiający od-
rzuca taką ofertę jako niezgodną z ustawą pzp.
W
poprzednim stanie prawnym, pod rządami Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. –
Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 ze zm.) {dalej: „poprzednia
ustawa pzp” lub „ppzp”}, w której analogiczne uregulowania były zawarte odpowiednio w art.
89 ust. 1 pkt 1 i art. 22a ust. 4 [art. 22a
został dodany w wyniku nowelizacji z 22 czerwca
2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1020), która weszła w życie 28 lipca 2016 r. ] ukształtowała się
linia orzecznicza potwierdzająca prawidłowość takiej interpretacji tych przepisów.
Jak wynika z uzasadnienia wyroku Izby z 13 lipca 2020 r. sygn. akt KIO 1174/20, za-
kres wskazany do realizacji przez podwykonawcę jest elementem oferty stanowiącym o spo-
sobie realizacji zamówienia, tj. sposobie spełnienia świadczenia, i jako element treści oferty
nie może ulec zmianie po terminie składania ofert, tym bardziej, że odnosi się do obszaru
decydującego o spełnieniu przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu. Przy czym
Izba oce
niła zaoferowanie przez wykonawcę samodzielnie niespełniającego warunku udziału
dotyczącego doświadczenia, który zamierzał polegać w tym zakresie na zasobach innego
podmiotu, realizacji przez ten podmiot przedmiotu zamówienia w węższym zakresie niż jest
to wymagane
według tego warunku, za naruszenie art. 22a ust. 4 ppzp. Podmiot trzeci, który
posiada zdolności (doświadczenie) wymagane do realizacji usługi, miałby bowiem wykony-
wać tę usługę w zakresie nieodpowiadającym warunkowi udziału w postępowaniu. Stąd Izba
stwierdziła, że skoro oferta została złożona z naruszeniem art. 22a ust. 4 ppzp, zaistniała
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
przesłanka odrzucenia oferty określona w art. 89 ust. 1 pkt 1 pzp, zgodnie z którą zamawia-
jący odrzuca ofertę, jeżeli jest niezgodna z ustawą.
Izba stwierdziła również, że w takiej sytuacji wezwanie do uzupełnienia zobowiązania
podmiotu trzeciego
stanowiłoby niedopuszczalną w świetle przepisów ustawy pzp ingerencję
w treść oferty, jej uzupełnienie. Natomiast oferta stanowi oświadczenie wykonawcy, które
powinno być sformułowane i skonkretyzowane już w momencie jej złożenia. O ile oświad-
czenia dotyczące udziału podmiotu trzeciego mogą ulegać korekcie w toku badania spełnia-
nia warunku udziału w postępowaniu, o tyle nie mogą prowadzić do zmiany formularza ofer-
towego,
czyli oferty. Zmiana taka miałaby charakter istotny, gdyż dotyczyłaby zakresu i spo-
sobu realizacji zamówienia wskazanego w ofercie. Tym bardziej nie można dokonywać
zmiany treści oferty na podstawie zobowiązania podmiotu trzeciego.
Zbieżne stanowisko, już na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów, zajęła Izba
w uzasadnieni
ach dwóch wyroków wydanych 15 lutego 2023 r. przez dwa różne składy orze-
kające, tj. w sprawie sygn. akt KIO 282/23 i w sprawie sygn. akt KIO 284/23. Przy czym we
wszystkich tych trzech sprawach
również z zobowiązania do udostępnienia zasobów wynika-
ło, że podmiot trzeci nie deklaruje swojego udziału w wykonaniu zamówienia w takim zakre-
sie, jaki
był konieczny według obowiązującego warunku udziału w postępowaniu.
Dodatkowo w uzasadnieniu wyroku z 15 lutego 2023 r. sygn. akt KIO 284/23 zwróciła
uwagę na przepis art. 123 ustawy pzp, zgodnie z którym wykonawca nie może, po upływie
terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert, powoły-
wać się na zdolności lub sytuację podmiotów udostępniających zasoby, jeżeli na etapie skła-
dania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert nie polegał on w da-
nym zakresie na zdolnościach lub sytuacji podmiotów udostępniających zasoby. Przy czym
Izba wzięła również pod uwagę art. 122 ustawy pzp (jeżeli zdolności techniczne lub zawo-
dowe, sytuacja ekonomiczna lub finansowa podmiotu udostępniającego zasoby nie potwier-
dzają spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub zachodzą wobec
tego podmiotu podstawy wykluczenia, zamawiający żąda, aby wykonawca w terminie okre-
ślonym przez zamawiającego zastąpił ten podmiot innym podmiotem lub podmiotami albo
wykazał, że samodzielnie spełnia warunki udziału w postępowaniu), stwierdzając że po
upływie terminu na składanie ofert w postępowaniu obowiązuje zasada niezmienności treści
oferty, w tym co do istotnych jej elementów, w tym przypadku co do sposobu realizacji umo-
wy.
Innymi słowy ustawodawca dopuszcza zmianę podmiotu udostepniającego zasoby, ale
przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z art. 123 pzp. Dotyczą one zarówno czasu –
uprawnienie do posłużenia się zasobami podmiotu trzeciego przysługuje do upływu terminu
składania ofert, jak i zakresu – uprawnienie do posłużenia się zasobami podmiotu trzeciego
w zakresie, który wykonawca wskazał na etapie składania ofert.
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
Stąd Izba w ustalonych powyżej okolicznościach stwierdziła, że Zamawiający bez-
podstawnie zaniechał odrzucenia oferty Przystępującego na postawie art. 226 ust. 1 pkt 3 w
zw. z art. 118 ust. 2 ustawy pzp.
{rozpoznanie zarzutu z pkt 4. petitum
i pkt IV uzasadnienia pierwszego odwołania}
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne:
Złożony wraz z ofertą JEDZ Invest House Plus rzeczywiście w części III dotyczącej
podstaw wykluczenia nie zawiera lit. C
dotyczącej podstaw związanych z niewypłacalnością,
konfliktem interesów lub wykroczeniami zawodowymi. Oznacza to, że Invest House Plus
w
ogóle nie złożył oświadczenia co do tego, czy zachodzą w stosunku do niego przesłanki
wykluczenia, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 5 oraz art. 109 ust. 1 pkt 3, 4, 5, 7, 8 usta-
wy pzp, pomimo że Zamawiający w rozdziale VIII ust. 1 SWZ przewidział zastosowanie tych
przepisów na potrzeby niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia.
Zamawiający w toku postępowania w ogóle nie odniósł się do tych faktów, więc
na
zasadzie art. 533 ust. 2 ustawy pzp należało uznać je za przyznane, zwłaszcza że zostały
potwierdzone przez Przystępującego IHP w piśmie procesowym z 24 czerwca 2024 r. doty-
czącym pierwszego odwołania [patrz pkt 4.].
W tych okolicznościach Izba stwierdziła, że zarzut jest zasadny.
Z art. 125 ust. 1
ustawy pzp wynika obowiązek załączenia przez wykonawcę do oferty
oświadczenia m.in. o niepodleganiu wykluczeniu, w zakresie wskazanym przez zamawiają-
cego.
Przy czym w art. 125 ust. 2 ustawy pzp doprecyzowano, że oświadczenie takie składa
się na formularzu jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia, sporządzonym zgodnie
ze wzorem standardowego formularza określonego w rozporządzeniu wykonawczym Komisji
(UE) 2016/7 z dnia 5 stycznia 2016 r. ustanawiającym standardowy formularz jednolitego eu-
ropejskiego dokumentu zamówienia (Dz.Urz. UE L 3 z 06.01.2016, str. 16), zwanego dalej
„jednolitym dokumentem” {w obrocie funkcjonuje również skrótowiec „JEDZ”}.
Z kolei z art. 128
ust. 1 ustawy pzp wynika w szczególności, że jeżeli złożone przez
wykonawc
ę oświadczenie, o którym mowa w art. 128 ust. 1 pzp, jest niekompletne, zama-
wiający ma obowiązek wezwać takiego wykonawcę odpowiednio do jego uzupełnienia w wy-
znaczonym terminie, chyba że 1) oferta tego wykonawcy podlega odrzuceniu bez względu
na to
uzupełnienie lub 2) zachodzą przesłanki unieważnienia postępowania.
Zamawiający naruszył powyższą normę, gdyż zamiast wezwać do uzupełnienia JEDZ
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
w powyżej wskazanym zakresie, wybrał ofertę IHP, de facto bez zbadania, czy Przystępujący
IHP nie podlega wykluczeniu na podstawie szeregu obowiązujących w tym postępowaniu
o
udzielenie zamówienia podstaw wykluczenia.
{rozpoznanie zarzutu z pkt 5. i 6. petitum
i pkt V uzasadnienia pierwszego odwołania}
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne:
Zarzuty z pkt 5. i 6. petitum
odwołania, gdzie poprzestano na wskazaniu
i
przytoczeniu przepisów art. 128 ust. 4 i art. 233 ust. 1 ustawy pzp, w pkt V uzasadnienia
odwołania zostały rozwinięte pod wspólną nazwą Wyjaśnienia w zakresie realnego
wykorzystania potencjału w zakresie zdolności technicznej i zawodowej. Sprecyzowano tam
zarzut zaniechania wezwania Invest House Plus na podstawie art. 128 ust. 4 i art. 223 ust. 1
ustawy pzp
do wyjaśnienia, w jaki sposób przy planowanym podziale zadań oraz przy braku
spełniania przez Domeco wymagań Instrukcji bezpieczeństwa przemysłowego zostanie
zapewnione realne wykorzystanie deklarowanych
zasobów, zarówno własnych IHP
(kluczowy personel), jak i udostępnianych przez Domeco (wiedza i doświadczenie), które
wzajemnie się przenikają (w szczególności kluczowy personel z ramienia IHP powinien być
zaangażowany we wszystkie prace, również te wykonywane przez Domeco i pozostałych
podwykonawców). Ponadto, w sytuacji gdy Domeco nie spełnia wymagań Instrukcji, nie jest
możliwe jego realne zaangażowanie jako podwykonawcy, gdyż nie będzie miało dostępu
do informacji koniecznych dla
realizacji powierzonej mu części zamówienia.
Z jednej strony uzasadnienie zarzutu polega na takim prezentowaniu
okoliczności
faktycznych co do
określonych przez Zamawiającego na str. 9 SWZ warunków udziału
w
postępowaniu co do zdolności zawodowej i technicznej wykonawcy do przestrzegania
ochrony informacji niejawnych, jakby
obowiązek wykazania ich spełniania dotyczył również
Domeco jako podwykonawcy.
Tymczasem zacytowane (skądinąd adekwatnie) postanowienie, które określa
wymaganie posiadania przez pracowni
ków skierowanych przez wykonawcę do realizacji
tego
zamówienia poświadczenia bezpieczeństwa upoważniającego do dostępu do informacji
niejawnych oznaczonych klauzulą tajności „zastrzeżone” (lub pisemnego upoważnienia
kierownika jednostki organizacyjnej) oraz
zaświadczenia stwierdzającego odbycie
przeszkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych
, odnosi się do wyszczególnionego
powyżej kluczowego personelu budowlanego. W odwołaniu przemilczano, że wykazaniu
spełnienia tego warunku służył formularz z załącznika nr 2 do IDW „Wykaz osób
skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia”, gdzie w tabeli w odniesieniu do
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
każdej z wymaganych funkcji (tj. kierownika budowy, kierownika robót elektrycznych,
kierownika
robót sanitarnych, kierownika robót telekomunikacyjnych, geodety i montażysty
systemów alarmowych) ostatnia kolumna została przewidziana na wpisanie danych
identyfikujących poświadczenie bezpieczeństwa (lub stosowne upoważnienie) oraz
zaświadczenie o przeszkoleniu.
Natomiast fakt wykazania przez Invest House Plus
bezpośredniego dysponowania
odpowiednimi osobami w zakresie wspomnianego kluczowego personelu budowlanego nie
był sporny. Podobnie jak bezpośrednie dysponowanie przez IHP osobami na stanowiska
bezpośrednio związane z przestrzeganiem reżimu ochrony informacji niejawnych o klauzuli
„zastrzeżone” oraz posiadanie przez IHP zdolności technicznej do przesyłania
i przetwarzania takich informacji
– co jest przedmiotem drugiego zacytowanego (skądinąd
adekwatnie) warunku.
Niesporne również było, że wyłącznie w odniesieniu do spełniania powyższych
warunków udziału w postępowaniu związanych z ochroną informacji niejawnych o klauzuli
„zastrzeżone” Zamawiający wyłączył możliwość polegania na potencjale i zasobach
podmiotów trzecich, co podniósł Przystępujący IHP. Podobnie jak brak zastrzeżenia przez
Zamawiającego obowiązku wykonania kluczowych zadań bez udziału podwykonawców.
Z drugiej strony zarzut zasadza się na zaprzeczonym przez Przystępującego
twierdzeniu, że Domeco jako podwykonawca nie będzie w stanie spełnić wymagań „Instrukcji
bezpieczeństwa przemysłowego” w trakcie realizacji umowy w sprawie tego zamówienia.
Przystępujący temu zaprzeczył, a Odwołujący – na którym z mocy art. 534 ust. 2 ustawy pzp
spoczywał ciężar wykazania tego – nie wykazał w tym zakresie żadnej inicjatywy
dowodowej. W szczególności nic nie wniosło do sprawy zacytowanie w odwołaniu
wybranych postanowień Instrukcji.
W tych okolicznościach Izba stwierdziła, że zarzut jest niezasadny.
Zgodnie z art. 125 ust. 4 ustawy pzp z
amawiający może żądać od wykonawców
wyjaśnień dotyczących treści oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1, lub złożonych
podmiotowych środków dowodowych lub innych dokumentów lub oświadczeń składanych w
postępowaniu.
Z kolei według art. 223 ust. 1 zd. 1 ustawy pzp w toku badania i oceny ofert
zamawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert
oraz przedmiotowych środków dowodowych lub innych składanych dokumentów lub
oświadczeń.
Podniesione dla uzasadnienia zarzutu okoliczności co najwyżej wskazują
Sygn. akt: KIO 1947/24
KIO 1957/24
na
powzięcie przez Odwołującego wątpliwości co do sposobu, w jaki Invest House Plus przy
udziale Domeco jako podwykonawcy zapewni przestrzeganie reżimu ochrony informacji
niejawnych o klauzuli „zastrzeżone” przy wykonywaniu robót w oparciu o dokumentację
częściowo objętą taką klauzulę. Nie wskazuje to jednak na naruszenie przez Zamawiającego
przywołanych przepisów, z których co do zasady wynika uprawnienie, nie obowiązek,
wyjaśniania dokumentów lub treści oferty.
{KIO 1947/24, KIO 1957/24}
{rozstrzygnięcie o żądaniach odwołań i kosztach postępowania}
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła, że naruszenie przez Zamawiającego
przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, odpowiednio:
1) art. 226 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 118 ust. 2 w sprawie sygn. akt KIO 1947/24,
2) art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 8 w sprawie sygn. akt KIO 1957/24
– miało wpływ na wynik prowadzonego przez niego postępowania o udzielenie zamówienia,
stąd – działając na podstawie art. 554 ust. 1 pkt 1, ust. 3 pkt 1 lit. a oraz b ustawy pzp –
orzekła, jak w pkt 2. sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego w obu sprawach, na które złożyły się
uiszczone wpisy
od odwołań oraz uzasadnione koszty Odwołujących z tytułu wynagrodzenia
pełnomocników (udokumentowane złożonymi do akt fakturami VAT), orzeczono w pkt 3.
sentencji stosownie do wyniku spraw na podstawie art.
557 ustawy pzp w zw. z § 5 pkt 1 i 2
lit. b oraz
§ 7 ust. 1 pkt 1 i ust 5 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia
2020 r. w
sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich
rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437), tj.
obciążając nimi w całości Zamawiającego, również w pierwszej sprawie, uznając,
że przemawia za tym waga głównego zarzutu, którego uwzględnienie spowodowało
uczynienie zadość najdalej idącemu spośród żądań odwołania.