Sygn. akt: KIO 211/24
WYROK
Warszawa, dnia 22 lutego 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Jolanta Markowska
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie
odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu
21 stycznia 2024 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie:
Konsorcjum
w składzie ECO-ABC Sp. z o.o., ECO CLEAN ENERGY S.A.,
ul. Przemysłowa 7, 97-400 Bełchatów w postępowaniu prowadzony przez zamawiającego:
Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Staszowie, ul. 11
Listopada 78, 28-
200 Staszów,
przy udziale uczestnika po stronie zamawiającego – wykonawców wspólnie ubiegających się
o zamówienie: Konsorcjum w składzie REMONDIS Medison Sp. z o.o., Szpital
Specjalistyczny Ducha Świętego w Sandomierzu, ul. Puszkina 41, 42-530 Dąbrowa
Górnicza,
orzeka:
1. oddala
odwołanie,
2. k
osztami postępowania odwoławczego obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się
o zamówienie: Konsorcjum w składzie ECO-ABC Sp. z o.o., ECO CLEAN ENERGY
S.A., ul. Przemysłowa 7, 97-400 Bełchatów, i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o zamówienie: Konsorcjum w składzie ECO-ABC
Sp. z o.o., ECO CLEAN ENERGY S.A., ul. Przemysłowa 7, 97-400 Bełchatów
tytułem wpisu od odwołania;
zasądza kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy)
od
wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie: Konsorcjum w
składzie ECO-ABC Sp. z o.o., ECO CLEAN ENERGY S.A., ul. Przemysłowa
400 Bełchatów na rzecz zamawiającego: Samodzielny Publiczny Zespół
Zakładów Opieki Zdrowotnej w Staszowie, ul. 11 Listopada 78, 28-200
Staszów stanowiącą koszty poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodniczący:
…………………………
Sygn. akt: KIO 211/24
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający, Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej z siedzibą
w Staszowie, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie
ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz.
1605 ze zm.), zwanej dalej
„Pzp” w przedmiocie: „Odbiór, transport i unieszkodliwianie
odpadów medycznych”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 19.07.2023 r. pod nr 2023/S 137-438651.
Pismem z dnia 12 stycznia 2024 roku Zamawiający poinformował wykonawców o
odrzuceniu oferty Konsorcjum firm: ECO - ABC Sp. z o.o., ECO CLEAN ENERGY S.A. z
siedzibą w Bełchatowie na podstawie art. 224 ust. 1 pkt 5 Pzp oraz o wyborze oferty złożonej
przez Konsorcjum firm REMONDIS Medison Sp. z o.o., Szpital Specjalistyczny Ducha
Świętego w Sandomierzu, jako najkorzystniejszej.
Wykonawc
y wspólnie ubiegający się o zamówienie - Konsorcjum firm: ECO - ABC
Sp. z o.o., ECO CLEAN ENERGY S.A. w
Bełchatowie, wnieśli odwołanie wobec czynności
odrzucenia oferty Odwołującego oraz wobec czynności wyboru oferty najkorzystniejszej w
p
ostępowaniu.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp, przez
odrzucenie oferty Odwołującego, pomimo iż oferta jest zgodna z warunkami zamówienia.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego;
2) unieważnienie czynności wyboru jako najkorzystniejszej- oferty złożonej przez
Konsorcjum firm REMONDIS Medison Sp. z o.o.,
Szpital Specjalistyczny Ducha Świętego w
Sandomierzu;
3) dokonanie ponownej oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego;
zasądzenia na rzecz Odwołującego zgodnej z przepisanymi normami kwoty stanowiącej
uzasadnione koszty poniesione przez Odwołującego z tytułu wpisu od odwołania.
Odwołujący wyjaśnił, że prowadzi działalność w zakresie m.in. transportu i
unieszkodliwiania odpadów i złożył ważną ofertę w postępowaniu, która spełnia wszystkie
warunki udziału w postępowaniu. Czynności Zamawiającego podjęte w toku postępowania z
naruszeniem przepisów ustawy Pzp, uniemożliwiają Odwołującemu uzyskanie tego
zamówienia co oznacza, że Odwołujący w wyniku naruszenia przez Zamawiającego
przepisów ustawy Pzp może ponieść szkodę. W świetle postawionych przez Zamawiającego
kryteriów oceny ofert, oferta Odwołującego jest ofertą najkorzystniejszą.
Odwołujący podniósł, że czynność wyboru oferty najkorzystniejszej została dokonana
z rażącym naruszeniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych.
Istota sporu dotyczy tego, czy w prowadzonym przez Zamawiającego postępowaniu
zaistniały przesłanki do zastosowania regulacji, o której mowa w art. 20 ust. 6 ustawy z dnia
14 grudnia 2012 r. o odpadach (t j. Dz. U z 2022, poz. 699 z późn. zm.).
Odwołujący wskazał, że w art. 20 ust. 3 – 6 ww. ustawy ustawodawca wprowadził
tzw. zasadę bliskości. Zakaźne odpady medyczne powinny być unieszkodliwiane zgodnie z
zasadami wyrażonymi w art. 20 ust. 3 i 5-6 ustawy o odpadach, tj. unieszkodliwianie
odpadów powinno następować na obszarze tego samego województwa, na którym odpady
zostały wytworzone, względnie poza obszarem tego województwa, ale najbliżej miejsca ich
wytwarzania.
Wyjątki od powyższej zasady przewidują ust. 5-6 art. 20 ustawy o odpadach, zgodnie
z którymi można nie stosować ustalonej w art. 20 ust. 3 zasady regionalizacji w
następujących sytuacjach:
jeżeli odległość od miejsca wytwarzania odpadów do miejsca stosowania
położonego na obszarze innego województwa jest mniejsza niż odległość do miejsca
stosowania położonego na obszarze tego samego województwa;
na obszarze województwa innego niż to, na którym zostały wytworzone, w najbliżej
położonej instalacji, w przypadku braku instalacji do unieszkodliwiania tych odpadów na
obszarze danego województwa lub gdy istniejące instalacje nie mają wolnych mocy
przerobowych.
Odwołujący wskazał, że w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego
złożone zostały dwie oferty:
a) oferta Odwołującego, w której Odwołujący zaoferował unieszkodliwianie odpadów
medycznych w Krakowie (województwo małopolskie);
b) oferta Konsorcjum Remondis Medison Sp. z o.o. i Szpitala Specjalistycznego
Ducha Świętego w Sandomierzu, w której Konsorcjum zaoferowało unieszkodliwianie
odpadów medycznych w Sandomierzu (województwo świętokrzyskie).
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający całkowicie zaniechał ustalenia, czy spalarnia
wybranego Konsorcjum posiada wolne moce przerobowe.
Tymczasem Odwołujący zwraca
uwagę, że spalarnia zaoferowana przez Konsorcjum nie ma wolnych mocy przerobowych. W
konsekwencji, Odwołujący był uprawniony, aby zaoferować instalację położoną w dalszej
odległości aniżeli instalacja Konsorcjum.
Z informacji uzyskanej z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego
wynika, że „funkcjonująca na terenie województwa świętokrzyskiego spalarnia odpadów
medycznych i weterynaryjnych nie ma możliwości, z uwagi na ograniczoną moc przerobową
instalacji, unieszkodliwienia wszystkich wytwarzanych na terenie województwa zakaźnych
odpadów medycznych." Dowód: pismo z Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Świętokrzyskiego z dnia 18 stycznia i 30 marca 2022 r., 15 lutego 2023 r. Urząd
Marszałkowski jednoznacznie wskazał, że w przypadku braku wolnych mocy przerobowych
instalacji na terenie województwa świętokrzyskiego, podmioty mogą przekazywać zakaźne
odpady medyczne do unieszkodliwienia do innej najbliżej położonej instalacji/spalarni,
znajdującej się na terenie innego województwa niż świętokrzyskie.
Odwołujący podniósł, że już w 2019 r. ilość wytwarzanych na terenie województwa
świętokrzyskiego zakaźnych odpadów medycznych przewyższała dopuszczalne moce
przerobowe jedynej w województwie świętokrzyskim instalacji. Mając na uwadze
wskazywany przez Urząd Marszałkowski wzrost ilości zakaźnych odpadów medycznych, nie
ulega wątpliwości, że moce przerobowe instalacji w Sandomierzu są niewystarczające.
Ponadto,
Urząd Marszałkowski wskazał, że „szacuje się, że masa wytwarzanych odpadów
medycznych zakaźnych będzie wzrastać o 1% rocznie, to nierealne jest, aby liczba odpadów
zmniejszała się, a spalarnia w Sandomierzu zyskiwała w ten sposób więcej wolnych mocy
przerobowych. Co więcej, już 23 sierpnia 2021 r. Spółka "ECO-ABC" zwracała się do
Starosty Sandomierskiego, który jest organem założycielskim Szpitala w Sandomierzu, który
eksploatuje spalarnię, z wnioskiem o unieszkodliwianie odpadów i zawarcie umowy w tym
zakresie. Pismem z dnia 1 września 2021 r. Starosta Sandomierski wskazał, iż „w roku
bieżącym, zawarcie umowy mającej na celu zapewnienie ciągłych dostaw odpadów
medycznych oraz weterynaryjnych do spalarni eksploatowanej przez Szpital Specjalistyczny
Ducha Świętego w Sandomierzu jest niemożliwe, ze względu na dotychczasowe zawarte i
obowiązujące do przyszłego roku umowy. Zapewniamy jednak, że przy podejmowaniu
nowych decyzji i zobowiązań uwzględnimy Państwa umowę, o czym poinformujemy
odrębnym pismem." Do tej pory Przystępujący nie otrzymał informacji, aby coś zmieniło się w
tej kwestii.
Dowód: pismo Starosty Sandomierskiego z dnia 1 września 2021 r. Odpowiedź
Starosty Sandomierskiego jednoznacznie wskazuje, że spalarnia nie ma możliwości
unieszkodliwiania kolejnych odpadów, co oznacza, że nie posiada wolnych mocy
przerobowych.
Spółka "ECO-ABC" zwróciła się również do podmiotu odpowiedzialnego za
prowadzenie rejestru BDO o wskazanie ilości odpadów medycznych wytworzonych na
terenie województwa świętokrzyskiego. Pismem z dnia 24 marca 2022 r. Ministerstwo
Klimatu i Środowiska wskazało, że wygenerowane zestawienie zawiera ilości wytworzonych
odpadów z grupy 18 za rok 2020 z działu XI tabeli 1 sprawozdania o wytworzonych
odpadach i o gospodarowaniu odpadami. Dane ujęte w zestawieniu są aktualne na dzień 7
marca 2022 r. Z tabeli załączonej do pisma wynika, że w 2020 r. na terenie województwa
świętokrzyskiego wytworzono 2.217,13 Mg odpadów medycznych. W 2021 r. z kolei samych
odpadów zakaźnych (medycznych i weterynaryjnych) objętych zasadą bliskości wytworzono
na terenie województwie świętokrzyskiego 2534,9391 Mg. Nie jest zatem możliwe, aby
spalarnia w Sandomierzu, która posiada moce przerobowe w ilości 1200 Mg/rok,
unieszkodliwiła prawie dwukrotnie więcej odpadów. Nawet hipotetyczne twierdzenie, że
akurat dla Zamawiającego spalarnia znajdzie te moce przerobowe, pozostaje gołosłowne w
świetle przedstawionych dokumentów. Nie ma bowiem żadnych podstaw dla których można
byłoby uznać, że spalarnia będzie mogła unieszkodliwić dodatkowych 270 Mg/rok, co
stanowi prawie ¼ mocy przerobowych spalarni w Sandomierzu. Dowód: pismo z
Ministerstwo Klimatu i Środowiska z dnia 24 marca 2022 r. i 3 listopada 2022 r.
Odwołujący podkreślił, że analogiczny stan faktyczny był rozstrzygany przez KIO w
sprawie KIO 1966/22.
Sąd Okręgowy podzielił stanowisko KIO w wyroku z dnia 15 listopada
2022 r., sygn. akt XXIII Zs 127/22.
Analogiczny stan faktyczny (dotyczący spalarni w
Sandomierzu) był również przedmiotem rozważań KIO w sprawie KIO 702/23. Ocenę pisma
dot. wolnych mocy przerobowych przeprowadziła również KIO w sprawie o sygnaturze akt:
KIO 1720/23, wyrok z dnia 30 czerwca 2023 roku.
Także w sprawie KIO 3801/23 w dniu 5
stycznia 2024
r. KIO uznała, że spalarnia, która dysponuje Szpital Specjalistyczny Ducha
Świętego w Sandomierzu, nie posiada wolnych mocy przerobowych.
Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego również w piśmie z dnia 26
października 2023 r. wskazał, że „roczne moce przerobowe instalacji do termicznego
przekształcania odpadów medycznych i weterynaryjnych w Sandomierzu wynoszą 1200 Mg.
Mając na względzie, iż szacuje się masę odpadów medycznych i weterynaryjnych
wytworzonych na terenie woj. świętokrzyskiego na poziomie 3435 Mg w 2023 r.,
funkcjonująca w województwie instalacja do unieszkodliwiania ww. odpadów nie ma
zdolności przerobowych do przetworzenia wszystkich potencjalnie wytworzonych odpadów w
danym roku kalendarzowym”. Dowód: pismo UM Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26
października 2023 r.
Biorąc powyższe pod uwagę, należy uznać, że instalacja w Sandomierzu nie posiada
wolnych mocy przerobowych. Odwołujący był zaś uprawniony do zaoferowania instalacji
położonej w dalszej odległości aniżeli instalacja Konsorcjum. Tym samym, odrzucenie oferty
Odwołującego było nieprawidłowe.
Wykonawcy
wspólnie ubiegający się o zamówienie – Konsorcjum w składzie:
REMONDIS Medison Sp. z o.o. z siedzibą w Dąbrowie Górniczej, Szpital Specjalistyczny
Ducha Świętego w Sandomierzu zgłosili przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie
Zamawiającego. Wykonawca wniósł o oddalenie odwołania, przedstawił swoje
stanowisko w piśmie z dnia 9 lutego 2024 r.
Przystępujący wskazał, że w przedmiotowym postępowaniu kluczowym jest
wskazanie na obowiązek prawny wynikający z art. 20 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o
odpadach, która ogranicza wytwórcę odpadów w zakresie możliwości przekazania odpadów
dowolnemu podmiotowi, wskazując w jakim miejscu, na terenie jakiego województwa należy
dokonywać unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych i weterynaryjnych). Przepis
ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący.
Z
asadę bliskości opisaną w art. 20 ustawy o odpadach należy rozumieć w
następujący sposób:
ZASADA: zakaźne odpady medyczne i weterynaryjne muszą zostać unieszkodliwione na
obszarze województwa, na terenie, którego zostały wytworzone i nie mogą być przewożone
na teren innego województwa w celu unieszkodliwienia.
WYJĄTEK: zakaźne odpady medyczne i weterynaryjne mogą zostać unieszkodliwione na
obszarze innego w województwa niż to, na którym zostały wytworzone, w najbliżej położonej
instalacji w przypadku braku instalacji do unieszkodliwiania tych odpadów na obszarze
danego województwa lub gdy istniejące instalacje nie mają wolnych mocy przerobowych.
Odpady, które nie mogą być przetworzone w miejscu ich powstania, przekazuje się do
najbliżej położonych miejsc, w których mogą być przetworzone.
Mając na uwadze powyższe, prawidłowe stosowanie zasady bliskości (oraz wyjątków
od niej) przewidzianej w ustawie o odpadach (i mającej zastosowanie zarówno do badania
ofert na etapie postępowania, jak i realizacji umowy), polega na tym, że odpady nie będą
mogły być wywożone do instalacji zlokalizowanej dalej niż instalacja najbliżej położona od
miejsca wytworzenia odpadów przez Zamawiającego. Sankcjonowane jest również
unieszkodliwianie odpadów poza terenem województwa, na którego obszarze zostały one
wytworzone
– jeżeli na tym terenie funkcjonuje instalacja zdolna do przyjęcia i
unieszkodliwienia wytworzonych odpadów. Takie działanie – unieszkodliwienie zakaźnych
odpadów medycznych i weterynaryjnych, wytworzonych przez Zamawiającego, w instalacji
niezlokalizowanej najbliżej – naruszałoby bezwzględnie obowiązujące przepisy ustawy o
odpadach w zakresie zasady bliskości (i wyjątków od niej, które zgodnie z zasadami
prawidłowej wykładni przepisów należy interpretować w sposób zawężający). Odmienne
stosownie zasady bliskości naraża Zamawiającego na sankcje opisane we wskazanej
ustawie (art. 172 ust. 1 ustawy o odpadach) oraz w Kodeksie karnym.
Zasada bliskości ma prymat i sposób jej rozumienia jest jednoznaczny, tj. zasada:
odpady unieszkodliwia się na terenie województwa, na którym zostały wytworzone, wyjątki
(interpretowane ściśle): można unieszkodliwić odpady w instalacji na terenie innego
województwa niż województwo wytworzenia w przypadku braku instalacji na terenie danego
województwa, w instalacji najbliżej położonej lub gdy instalacja zlokalizowana na terenie
danego województwa ma nie ma wolnych mocy przerobowych.
Na potwierdzenie powyższego Przystępujący wskazał interpelację poselską nr 30581
do Ministra
Środowiska w sprawie utylizacji odpadów medycznych. Dodatkowo, potwierdza
to ugruntowane orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej, wyniki kontroli Prezesa Urzędu
Zamówień Publicznych, które potwierdzają konieczność i obowiązek przestrzegania zasady
bliskości wynikającej z art. 20 ustawy o odpadach.
W przedmiotowym stanie faktycznym, tj. w odniesieniu do odpadów wytworzonych
przez Zamawiającego na terenie województwa świętokrzyskiego funkcjonuje instalacja do
przetwarzania odpadów położona w Sandomierzu, zdolna do odbioru i unieszkodliwienia
odpadów wytworzonych w ramach przedmiotowego postępowania.
Przystępujący wskazał, że przedmiotem zamówienia jest realizacja przez wykonawcę
odbioru, transportu oraz unieszkodliwiana odpadów medycznych na potrzeby
Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Staszowie, w stosunku
do których ustawodawca, w treści ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. określił
specyficzne wymagania odnoszące się m.in. do możliwości ich przemieszczania od miejsca
wytworzenia do miejsca ich unieszkodliwienia oraz procesów unieszkodliwiania (vide art. 20
ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach). Nie jest on swobodnie wybierany przez
któregokolwiek uczestnika w procesie wytwarzania, transportu czy też unieszkodliwiania
odpadów medycznych.
Powyższe znalazło jednoznaczne odzwierciedlenie w treści SWZ, gdzie Zamawiający
ustalił warunki udziału w postępowaniu i zasady realizacji zamówienia. Z treści SWZ oraz
jego
konstrukcji wynika w sposób jednoznaczny, że Zamawiający znał i był świadom
obowiązków wynikających z konieczności przestrzegana „zasady bliskości” wyrażonej w
treści art. 20 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.
Odwołujący nie zaskarżył przedmiotowego postanowienia SWZ, wiedząc jak działa
zasada bliskości i jakie konsekwencje wiążą się z zaoferowaniem unieszkodliwiania
odpadów w spalarni niespełniających wymagań zasady bliskości. Sposób realizacji usług
będących przedmiotem niniejszego zamówienia określa ustawa o odpadach. Nie jest on
dowolny, lecz został szczegółowo uregulowany we wskazanej ustawie o odpadach. W
związku ze szczególnym charakterem odpadów medycznych, których przechowywanie,
transport, unieszkodliwi
anie niezgodne z zasadami wynikającymi z przepisów prawa, w tym
ustawy o odpadach, może prowadzić do powstania zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi i
zwierząt, ustawodawca w ustawie o odpadach, w jej art. 20 przewidział zasadę bliskości.
Zasada ta służy temu, aby odpady medyczne – z uwagi na swój charakter – nie były
przewożone do unieszkodliwiania w odległe miejsca, tylko były unieszkodliwianie najbliżej
miejsca wytworzenia. Czas w procesie unieszkodliwiania odpadów medycznych jest bardzo
istotny (i regu
lowany stosownymi aktami wykonawczymi). Części ciała, organy, narzędzia
chirurgiczne, pozostałości po zabiegach i operacjach, pojemniki na krew, odpady, które
zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny, leki itp. ze względu na swój
charakter muszą zostać jak najszybciej poddane unieszkodliwieniu
Z
daniem Przystępującego, Zamawiający zabezpieczy się przed ryzykiem
niewłaściwego unieszkodliwienia odpadów czy też ograniczy możliwość powstania
zagrożenia epidemicznego, jeżeli zleci unieszkodliwienie odpadów – zgodnie z ustawą o
odpadach -
w spalarni, która jest położona najbliżej miejsca wytworzenia odpadów (innymi
słowy najbliżej szpitala). W powyższym zakresie Przystępujący powołał wyrok KIO dnia 13
grudnia 2022 r. (sygn. akt KIO 3161/22).
W toku postępowania złożone zostały 2 oferty:
Oferta Konsorcjum firm REMONDIS Medison Sp. z o.o., Szpital Specjalistyczny
Ducha Świętego dysponującą wolnymi mocami przerobowymi, w której możliwe jest
unieszkodliwienie odpadów medycznych. Instalacja położona jest na terenie województwa
świętokrzyskiego (a więc województwa na którym wytwarzane są odpady). Jest również
najbliżej położoną instalacją – tj. w odległości 50,8 km. – zgodna z warunkami udziału w
postępowaniu określonymi przez Zamawiającego oraz zgodna z art. 20 ustawy z dnia 14
grudnia 2012 r. o odpadach.
Oferta Konsorcjum ECO
– ABC – niezgodna z warunkami zamówienia i naruszająca
art. 20 ustawy o odpadów (w tym określonych w tym przepisie wyjątków, dopuszczających
odstępstwo od jej stosowania), położona na terenie innego województwa (województwo
małopolskie) w odległości 108 km od miejsca wytwarzania odpadów.
Przystępujący wskazał, że Odwołujący, formułując tezy odwołania oraz powołując
dowody na jego poparcie,
popełnia błąd logiczny, próbując na podstawie obiektywnych
informacji wywołać przekonanie w zakresie rzekomego wystąpienia wyjątku od zasady
bliskości, który uzasadniałby fakt, że złożona przez niego oferta nie powinna podlegać
odrzuceniu. W tym celu Odwołujący formułuje tezę „rzekomego braku wolnych mocy
przerobowych” pozwalających na unieszkodliwienie przez Przystępującego wytworzonych
odpadów. W tym zakresie Odwołujący utożsamia pojęcie „braku wolnych mocy
przerobowych instalacji” z informacją o ilości odpadów wytwarzanych na terenie
województwa świętokrzyskiego, uznając, że jeżeli instalacja Przystępującego nie może
unieszkodliwić wszystkich wytwarzanych na terenie województwa odpadów – to nie
dysponuje wolnymi mocami przerobowymi. Odwołujący przedstawił dokumenty i
oświadczenia, które dowodzą co najwyżej faktu, że na terenie województwa
świętokrzyskiego wytwarzanych jest więcej odpadów medycznych niż ilość odpadów, którą
zgodnie z posiadaną decyzją może unieszkodliwić instalacja w Sandomierzu. Powyższe nie
uprawnia jednak do formułowania wniosku dot. „wolnych mocy przerobowych”.
Przystępujący zwrócił uwagę, w odniesieniu do pism Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Świętokrzyskiego datowanych na dzień 15 lutego 2023 r. oraz 18 stycznia
2022 r
., że zawarte w tych dokumentach oświadczenia są wewnętrznie sprzeczne. W
dokumencie z dnia 18 stycznia 2022 r. Marszałek Województwa wskazuje, że na terenie
województwa świętokrzyskiego wytworzono 2044,74 Mg (ton) odpadów medycznych,
natomiast w dokumencie z dnia 15 lutego 2023
– wskazuje, że w roku 2019 na terenie
województwa wytworzono 3285 Mg (ton) odpadów – choćby ze względu na powyższe uznać
należy, że wobec oczywistych sprzeczności dokumenty te nie mogą stanowić wiarygodnego
dowodu w zakresie ilości wytworzonych odpadów.
W dokumentach
Marszałka Województwa Świętokrzyskiego z dnia 18 stycznia 2022
r. oraz z dnia 15 lutego 2023 r. wskazano, że spalarnia w województwie świętokrzyskim
może unieszkodliwić 1200 Mg (ton odpadów). W dokumencie z dnia 30 marca 2022 r.
wskazano, że w 2021 r. w instalacji tej unieszkodliwiono łącznie 1037,0766 Mg (ton)
odpadów – co prowadzi do wniosku, że wbrew twierdzeniom Odwołującego instalacja
posiada wolne moce przerobowe, które w 2021 umożliwiłyby jej przyjęcie blisko 160 ton
odpadów.
Z treści dołączonych do odwołania dokumentów Ministerstwa Klimatu i Środowiska
wynika wprost, że „przekazywane dane nie są ostateczne” – tak w dokumencie z dnia
24.03.2022 r. oraz jak wskazano w dokumencie z dnia 03.11.2022 r.
– „uznać należy, że
dane za 2021 r. mają w chwili obecnej bardziej charakter poglądowy i nie powinny być
wykorzystywane na potrzeby analiz i opracowań badawczych” – a więc tym bardziej jako
dow
ód wystąpienia faktów, będących podstawą formułowania jakichkolwiek wniosków
mających znaczenie prawne.
W piśmie UM Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26 października 2023 roku
wskazano, iż „to po stronie podmiotu zainteresowanego przekazywaniem zakaźnych
odpadów medycznych do termicznego przekształcenia leży ustalenie z zarządzającym
instalacją zlokalizowaną na terenie woj. świętokrzyskiego, czy posiada wolne moce
przerobowe”. Przystępujący w toku niniejszego postępowania, poprzez złożenia
oświadczenia z dnia 8 sierpnia 2023 roku, potwierdził, iż spalarnia w Sandomierzu posiada
wolne moce przerobowe, by móc wykonywać usługi świadczone na rzecz Zamawiającego,
zgodnie z zasadą bliskości. Oświadczenie to stanowi także potwierdzenie posiadania
wolnych mocy przerobowych przez spalarnię w Sandomierzu, zgodnie z pismem UM
Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26 października 2023 roku.
Uwzględnić należy, że ilość odpadów medycznych wytwarzanych na terenie
województwa nie jest wartością stałą, na którą wpływ ma szereg czynników m.in.,
występujący w latach 2020 – 2022 okres pandemii wirusem SARS – CoV – 2, który
powodował lawinowy przyrost ilości wytwarzanych przez Szpitale odpadów. W ocenie
Przystępującego, Odwołujący na podstawie danych za rok 2019, 2020 i 2021 – próbuje
wnioskować co do zdarzeń przyszłych, w tym dotyczących przedmiotowego postępowania.
Przystępujący (Instalacja do unieszkodliwiania odpadów w Sandomierzu) nie jest
jedynym podmiotem realizującym usługi odbioru unieszkodliwiania odpadów wytwarzanych
na terenie województwa świętokrzyskiego. Oznacza to, że nie wszystkie wytwarzane na
terenie województwa odpady są unieszkodliwiane w instalacji Przystępującego.
Przystępujący zakwestionował powołane przez Odwołującego orzecznictwo –
wskazując, że okoliczności każdej ze spraw powinny być indywidualnie rozstrzygane.
Przystępujący zauważył, że Konsorcjum ECO – ABC, będąc podmiotem
profesjonalnym również powinno posiadać wiedzę w zakresie wymagań prawnych
związanych z unieszkodliwianiem odpadów, w tym obowiązków związanych z zasadą
bliskości oraz lokalizacji poszczególnych instalacji, w których takie odpady mogłyby zostać
unieszkodliwione. W tym zakresie Konsorcjum ECO
– ABC mogło wystąpić do instalacji
Przystępującego z zapytaniem dotyczącym możliwości dostarczenia i unieszkodliwienia
odpadów wytwarzanych w ramach przedmiotowego postępowania przetargowego czego
jednak nie uczyniło. Działania takie wskazywałyby na wolę przestrzegania zasady bliskości
na etapie składania oświadczeń dot. spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz
warunków realizacji umowy. Oferta wykonawcy, oferującego w warunkach zamówienia
realizację umowy niezgodnie z zasadą bliskości, która jest co do zasady zawsze
wskazywana w treści SWZ przez Zamawiających, podlega odrzuceniu.
Zdaniem
Przystępującego, formułowanie przez Odwołującego wniosków na
podstawie o
świadczenia Starosty Sandomierskiego z dnia 01.09.2021 r. – jest działaniem
pozornym, ukierunkowanym wyłącznie na wywołanie wrażenia o braku możliwości
unieszkodliwienia odpadów na terenie województwa w instalacji Przystępującego i
uzasadnienie
próby naruszenie zasady bliskości przez Odwołującego.
Zamawiający, pismem z dnia 7 lutego 2024 r., złożył odpowiedź na odwołanie,
wnosząc o oddalenie odwołania w całości.
Zamawiający przyznał, że w realiach przedmiotowej sprawy istotne znaczenie ma art.
20 ustawy o odpadach. O
dpady medyczne powinny być unieszkodliwiane zgodnie z
zasadami wyrażonymi w art. 20 ust. 3 i 5-6 ustawy o odpadach, tj. co do zasady
unieszkodliwianie zakaźnych odpadów medycznych powinno następować na obszarze tego
samego województwa. Wyjątkiem jest natomiast sytuacja określona w treści art. 20 ust. 6
tejże ustawy, wprowadzająca wyjątek od zakazu unieszkodliwiania odpadów na terenie tego
samego województwa, na którym zostały wytworzone i dopuszcza ich unieszkodliwianie
poza terenem województwa. Ustawa enumeratywnie wskazuje na następujące przesłanki:
jeżeli odległość od miejsca wytwarzania odpadów do miejsca stosowania położonego na
obszarze innego województwa jest mniejsza niż odległość do miejsca stosowania
położonego na obszarze tego samego województwa oraz gdy na obszarze województwa
innego niż to, na którym zostały wytworzone, w najbliżej położonej instalacji, w przypadku
braku instalacji do unieszkodliwiania tych odpadów na obszarze danego województwa lub
gdy istniejące instalacje nie mają wolnych mocy przerobowych.
Zamawiający wskazał, że przekładając powyższe na realia niniejszej sprawy istotnym
jest to,
co wskazuje Odwołujący, czyli wolne moce przerobowe danej spalarni. Odwołujący
próbuje zarzuć Zamawiającemu, iż ten nie zweryfikował tej okoliczności, jeżeli chodzi o
Przystępującego. Zamawiający jednak, poza zapewnieniem potencjalnego wykonawcy, nie
ma możliwości zweryfikować tego faktu. To potencjalny wykonawca, składając ofertę ze
wskazaniem konkretnego miejsca utylizacji odpadów, daje zapewnienie realizacji
zobowiązania wynikającego z art. 20 ustawy od odpadach, w szczególności zutylizowania
odpadów na terenie woj. świętokrzyskiego. W momencie złożenia oferty przejmuje ten
obowiązek niejako na siebie.
Analiza załączonych do odwołania pism, w szczególności pisma z dnia 26
października 2023 roku, nie wskazuje na to, aby spalarnia w Sandomierzu nie posiadała
mocy przerobowych. Urząd Marszałkowski przyznaje wprost, iż spalarnia w Sandomierzu nie
ma wystarczających mocy przerobowych, aby zutylizować całość odpadów wytworzonych w
woj.
świętokrzyskim z uwagi na szacunkową ich ilości tj. 3435 Mg w zestawieniu z mocami
przerobowymi spalarni w Sandomierzu, tj. 1200 Mg -
jednak to stwierdzenie nie przesądza o
tym,
co wnioskuje Odwołujący, bowiem nie należy przyjmować założenia, że całość odpadów
medycznych i weterynaryjnych jest utylizowana w Sandomierzu.
Nie można uznać za miarodajne pisma Starosty Sandomierskiego z 1 września 2021
roku i pisma Urzędu Marszałkowskiego z dnia 26 października 2023 roku, bowiem wnioski z
nich płynące są odmienne, a stwierdzenie Starosty dotyczy sytuacji mającej miejsce niemal
dwa i pół roku temu. Podobnie rzecz się ma w przywołanym przez Odwołującego wyrokiem
KIO w sprawie KIO 1966/22 z dnia 16 sierpnia 2022 roku, który opierał się o pismo Starosty
stwierdzające, że spalarnia w Sandomierzu nie ma mocy przerobowych.
Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone przez strony i uczestnika postępowania
odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje:
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał posiadanie legitymacji uprawniającej do
wniesienia odwołania, stosownie do dyspozycji art. 505 ust. 1 Pzp.
Wykonawcy wspólnie ubiegający się o zamówienie: Konsorcjum w składzie
REMONDIS Medison Sp. z o.o.
w Dąbrowie Górniczej, Szpital Specjalistyczny Ducha
Świętego w Sandomierzu skutecznie głosili przystąpienie do postępowania odwoławczego
po stronie Zamawiającego, stając się uczestnikiem postępowania odwoławczego.
Izba ustaliła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia jest realizacja przez wykonawcę usługi odbioru, transportu
oraz unieszkodliwiana odpadów medycznych na potrzeby Samodzielnego Publicznego
Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Staszowie. Odpady medyczne i pozostałe odpady
będą odbierane z miejsca ich magazynowania na terenie Samodzielnego Publicznego
Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Staszowie. Szacunkowa masa odpadów
medycznych przeznaczonych do unieszkodliwienia w okresie realizacji zamówienia wynosi
363 600 kg.
Zamawiający zastrzega sobie prawo do zmniejszenia o max. 20% ilości
przedmiotu zamówienia bez potrzeby sporządzania aneksu, co uzależnione jest od
rzeczywistych potrzeb Zamawiającego, wynikających z jego bieżącej działalności, czego nie
można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy.
Sposób realizacji usług będących przedmiotem niniejszego zamówienia określa
ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach
(t j. Dz. U z 2022, poz. 699 z późn. zm.). Został
on
szczegółowo uregulowany w związku ze szczególnym charakterem zakaźnych odpadów
medycznych, których przechowywanie, transport, unieszkodliwianie niezgodne z zasadami
wynikającymi z przepisów prawa, w tym ustawy o odpadach, może prowadzić do powstania
zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi i zwierząt. Ustawodawca w art. 20 ustawy o odpadach
przewidział tzw. zasadę bliskości, która służy temu, aby odpady medyczne – z uwagi na swój
niebezpieczny charakter
– nie były przewożone do unieszkodliwiania w odległe miejsca, tylko
najbliżej miejsca ich wytworzenia.
W odniesieniu do
odpadów medycznych Ustawodawca, w treści ustawy o odpadach
określił szczególne wymagania odnoszące się m.in. do możliwości przemieszczania tych
odpadów od miejsca wytworzenia do miejsca ich unieszkodliwienia oraz procesów
unieszkodliwiania.
„Art. 20. Odpady (Zasada bliskości)
Ust. 1
Odpady, z uwzględnieniem hierarchii sposobów postępowania z odpadami, w
pierwszej kolejności poddaje się przetwarzaniu w miejscu ich powstania.
Ust. 2
Odpady, które nie mogą być przetworzone w miejscu ich powstania, przekazuje się,
uwzględniając hierarchię sposobów postępowania z odpadami oraz najlepszą dostępną
technikę, o której mowa w art. 207 najlepsze dostępne techniki ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r.
– Prawo ochrony środowiska, lub technologię, o której mowa w art. 143 wymagania
dotyczące technologii instalacji tej ustawy, do najbliżej położonych miejsc, w których mogą
być przetworzone.
Ust. 3
Zakazuje się:
1) stosowania komunalnych osadów ściekowych,
2) unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów
weterynaryjnych
poza obszarem województwa, na którym zostały wytworzone.
Ust. 4
Zakazuje się przywozu na obszar województwa odpadów, o których mowa w ust. 3,
wytworzonych poza obszarem tego województwa, do celów, o których mowa w ust. 3.
Ust. 5
Komunalne osady ściekowe mogą być stosowane na obszarze województwa innego
niż to, na którym zostały wytworzone, jeżeli odległość od miejsca wytwarzania odpadów do
miejsca stosowania położonego na obszarze innego województwa jest mniejsza niż
odległość do miejsca stosowania położonego na obszarze tego samego województwa.
Ust. 6
W przypadku unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych
odpadów weterynaryjnych, przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio. Dopuszcza się
unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów weterynaryjnych
na obszarze województwa innego niż to, na którym zostały wytworzone, w najbliżej
położonej instalacji, w przypadku braku instalacji do unieszkodliwiania tych odpadów na
obszarze danego województwa lub gdy istniejące instalacje nie mają wolnych mocy
przerobowych.
”
Zgodnie zatem z art. 20 ust. 3
– 4 ww. ustawy o odpadach, zakaźne odpady
medyczne powinny być unieszkodliwiane na obszarze tego samego województwa, na którym
odpady te
zostały wytworzone. Wyjątki od powyższej zasady zostały przewidziane w art. 20
ust. 5-6
ustawy o odpadach, zgodnie z którymi można nie stosować ustalonej w art. 20 ust. 3
zasady regionalizacji w następujących sytuacjach:
jeżeli odległość od miejsca wytwarzania odpadów do miejsca stosowania położonego na
obszarze innego województwa jest mniejsza niż odległość do miejsca stosowania
położonego na obszarze tego samego województwa;
na obszarze województwa innego niż to, na którym zostały wytworzone, w najbliżej
położonej instalacji, w przypadku braku instalacji do unieszkodliwiania tych odpadów na
obszarze danego województwa lub gdy istniejące instalacje nie mają wolnych mocy
przerobowych.
Powyższa regulacja ustawowa znalazła jednoznaczne odzwierciedlenie w treści SWZ
w przedmiotowym postępowaniu, w której Zamawiający określił warunki udziału w
postępowaniu i zasady realizacji zamówienia. W treści SWZ Zamawiający w pkt 5.17.odwołał
się do ww. ustawy o odpadach i postanowił następująco: „Wykonawca zapewnia realizację
umowy z zachowaniem wymogów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tj. Dz. U.
2021 r., poz. 779 z późn. zm.) w tym art. 20 ust. 2 i 6, który zobowiązuje przyszłego
posiadacza do unieszkodliwiania odpadów medycznych pochodzących z obiektów
Zamawiającego na obszarze województwa świętokrzyskiego lub poza województwem,
jednakże w możliwie jak najbliższej odległości od siedziby Zamawiającego oraz ustawy z
dnia 27 kwietnia 2001r. prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2021 r. poz.1973) i ponosi
odpowiedzialność za przyjęte odpady w zakresie określonym przepisami ww. ustaw.
W
odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu w postępowaniu prowadzonym przez
Zamawiającego złożone zostały dwie oferty:
oferta Konsorcjum firm REMONDIS Medison Sp. z o.o., Szpital
Specjalistyczny Ducha Świętego dysponującego instalacją do unieszkodliwiania odpadów
medycznych
, położoną na terenie województwa świętokrzyskiego (tj. województwa, na
terenie którego wytwarzane są odpady medyczne), najbliżej położoną od miejsca
wytworzenia odpadów – tj. w odległości 50,8 km.
oferta Konsorcjum ECO
– ABC – została odrzucona przez Zamawiającego,
jako n
iezgodna z warunkami zamówienia i naruszająca art. 20 ustawy o odpadach – w
ofercie wskazano instalacj
ę do unieszkodliwiania odpadów medycznych położoną na terenie
innego województwa (województwo małopolskie) w odległości 108 km od miejsca
wytwarzania odpadów.
W danym stanie faktycznym Izba zważyła, co następuje:
Odwołujący zarzucał m.in., że Zamawiający zaniechał w prowadzonym postępowaniu
ustalenia, czy spalarnia wybranego Konsorcjum Remondis posiada wolne moce przerobowe.
Odnosząc się do tego zarzutu, Izba wskazuje, że w przypadku, gdy wykonawca
składa ofertę, wskazując instalację, która spełnia wymagania przepisów ustawy o odpadach,
zgodnie z zasad
ą określoną w art. 20 ust. 3 i 4, tj. jest położona na terenie województwa, w
którym są wytwarzane odpady medyczne i jest najbliżej położona od miejsca wytwarzania
odpadów, Zamawiający nie ma obowiązku żądania wykazania przez tego wykonawcę, że
dana spalarnia posiada wolne moce przerobowe.
Należy zauważyć, że wykonawca,
składając ofertę ze wskazaniem konkretnego miejsca utylizacji odpadów, spełniającego
wymogi ww. zasady daje
Zamawiającemu zapewnienie wywiązania się z zobowiązań
wynikających z art. 20 ust. 3 i 4 ustawy o odpadach. W toku postępowania Przystępujący,
poprzez złożenia oświadczenia z dnia 8 sierpnia 2023 roku, potwierdził Zamawiającemu, że
spalarnia w Sandomierzu posiada wolne moce przerobowe na potrzeby wykonania
usług na
rzecz Zamawiającego, zgodnie z zasadą bliskości.
To wykonawca, który składa ofertę wskazując przy tym spalarnię położoną na terenie
innego województwa, a więc powołując się na wyjątek od zasady określonej w ustawie o
odpadach (art. 20 ust. 6),
powinien wykazać, że zastosowanie wyjątku w danym przypadku
ma
w pełni uzasadnienie, tj. musi wykazać, że spalarnia położona najbliżej na terenie
województwa, w którym są wytwarzanie odpady medyczne nie posiada wolnych mocy
przerobowych i nie będzie w stanie unieszkodliwić odpadów w ramach realizacji danego
zamówienia. Zamawiający, dokonując badania takiej oferty, pod kątem zgodni z SWZ,
powinien wezwać wykonawcę do wyjaśnienia treści oferty w powyższym zakresie,
umożliwiając temu wykonawcy wykazanie zgodności oferty z wymaganiami dokumentów
zamówienia oraz przepisów ustawy o odpadach.
Oceniając w niniejszym postępowaniu odwoławczym dowody przedłożone przez
Odwołującego w celu wykazania, że spalarnia w Sandomierzu nie posiada wolnych mocy
przerobowych,
Izba doszła do przekonania, że Odwołujący tego faktu nie wykazał. Nie
wykazał tym samym, że uprawnione jest, w świetle art. 20 ust. 6 ustawy o odpadach,
zagospodarowanie odpadów na terenie innego województwa, w tym przypadku – na terenie
województwa małopolskiego. Jak już wskazano powyżej, to wykonawca, który składa ofertę,
powołując się na wyjątek od zasady określonej w art. 20 ust. 3 i 4 ustawy o odpadach,
powinien wykazać przesłanki do zastosowania tego wyjątku. Nieodzownym jest, w ocenie
Izby,
aby taki wykonawca zwrócił się na piśmie do danej spalarni odpadów z zapytaniem, czy
posiada ona wolne moce przerobowe oraz czy będzie mogła przyjąć od tego wykonawcy
odpady w ilości określonej w danym postępowaniu. Izba zauważa, że tak też wskazano w
piśmie UM Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26 października 2023 roku: „to po stronie
podmiotu zainteresowanego przekazywaniem zakaźnych odpadów medycznych do
termicznego przekształcenia leży ustalenie z zarządzającym instalacją zlokalizowaną na
terenie woj. świętokrzyskiego, czy posiada wolne moce przerobowe”. Odwołujący nie zwrócił
się do spalarni w Sandomierzu o udzielenie informacji, czy spalarnia ta posiada wolne moce
przerobowe na potrzeby przedmiotowego post
ępowania i nie przedstawił tego dowodu na
rozprawie.
Z zebranego natomiast
w niniejszej sprawie materiału dowodowego wynika, że
Odwołujący nie wykazał przesłanek do zastosowania wyjątku, określonego w art. 20 ust. 6
zdanie drugie ustawy o odpadach.
Izba zważyła, przy tym, co następuje:
Informacja
przedstawiona
przez
Urz
ąd
Marszałkowski
Województwa
Świętokrzyskiego w piśmie z dnia 18 stycznia i 30 marca 2022 r. oraz z dnia 15 lutego 2023
r. w szczególności, że „funkcjonująca na terenie województwa świętokrzyskiego spalarnia
odpadów medycznych i weterynaryjnych nie ma możliwości, z uwagi na ograniczoną moc
przerobową instalacji, unieszkodliwienia wszystkich wytwarzanych na terenie województwa
zakaźnych odpadów medycznych." nie potwierdza, że spalarnia odpadów w Sandomierzu
nie posiada wolnych mocy przerobowych potrzebnych do zutylizowania odpadów, które są
objęte niniejszym zamówieniem. Fakt, że dana spalarnia nie ma możliwości
unieszkodliwiania wszystkich wytwarzanych na terenie danego województwa odpadów
medycznych nie dowodzi, że spalarnia ta, biorąc pod uwagę zawarte umowy na dany okres,
nie posiada mocy przerobowych do utylizacji odpadów objętych przedmiotem zamówienia w
konkretnym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w konkretnym okresie
czasu. Ponadto,
zawarte w tych dokumentach oświadczenia zawierają sprzeczne informacje.
W dokumencie z dnia 18 stycznia 2022 r. Marszałek Województwa wskazuje, że na terenie
województwa świętokrzyskiego wytworzono 2044,74 Mg (ton) odpadów medycznych,
natomiast w dokumencie z dnia 15 lutego 2023
– że w roku 2019 na terenie województwa
wytworzono 3285 Mg
(ton) odpadów. Wobec wskazanych sprzeczności dokumenty te nie
mogą stanowić wiarygodnego dowodu w zakresie ilości wytworzonych odpadów. Wskazano
również, że spalarnia w województwie świętokrzyskim może unieszkodliwić 1200 Mg (ton
odpadów). W dokumencie z dnia 30 marca 2022 r. wskazano natomiast, że w 2021 r. w
instalacji tej unieszkodliwiono łącznie 1037,0766 Mg (ton) odpadów – co prowadzi wyraźnie
do wniosku, że wbrew twierdzeniom Odwołującego, ww. instalacja posiada wolne moce
przerobowe, które w 2021 umożliwiłyby przyjęcie blisko 160 ton odpadów.
O
koliczności powoływane przez Odwołującego, że w 2019 r. ilość wytwarzanych na
terenie województwa świętokrzyskiego zakaźnych odpadów medycznych przewyższała
dopuszczalne moce przerobowe jedynej w województwie świętokrzyskim instalacji, stanowią
informacje historyczne, na podstawie których nie można stwierdzić, że aktualnie w danym
okresie
spalarnia ta takich mocy nie posiada. Nie potwierdza tego również informacja
wskazująca na szacowany wzrost ilości odpadów w ww. województwie o 1% rocznie.
T
akże informacja zawarta w piśmie Starosty Sandomierskiego, który jest organem
założycielskim Szpitala w Sandomierzu, z dnia 1 września 2021 r. w którym Starosta
wskazał, iż „w roku bieżącym, zawarcie umowy mającej na celu zapewnienie ciągłych
dostaw odpadów medycznych oraz weterynaryjnych do spalarni eksploatowanej przez
Szpital Specjalistyczny Ducha Świętego w Sandomierzu jest niemożliwe, ze względu na
dotychczasowe zawarte i obowiązujące do przyszłego roku umowy. Zapewniamy jednak, że
przy podejmowaniu n
owych decyzji i zobowiązań uwzględnimy Państwa umowę, o czym
poinformujemy odrębnym pismem." nie dowodzi braku mocy przerobowych ww. spalarni w
2024 r., g
dyż informacja ta dotyczy stanu faktycznego z 2021 r., tj. sprzed trzech lat.
Podobnie d
ane pozyskane przez Odwołującego z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, w
pi
śmie z dnia 24 marca 2022 r., są także aktualne na dzień 7 marca 2022 r., co wynika
jednoznacznie
z treści tego pisma. Nie można przyjąć że dane te dowodzą stanu mocy
przerobowych spalarni aktualnego w 2024 r.
Jak wynika z treści dołączonych do odwołania dokumentów Ministerstwa Klimatu i
Środowiska, „przekazywane dane nie są ostateczne” – tak w dokumencie z dnia 24.03.2022
r. W dokumencie z dnia 03.11.2022 r. wskazano natomiast
, że „uznać należy, że dane za
2021 r. mają w chwili obecnej bardziej charakter poglądowy i nie powinny być
wykorzystywane na potrzeby analiz i opracowań badawczych” – a więc tym bardziej nie
stanowią dowodu potwierdzającego twierdzenia Odwołującego co do braku mocy
przerobowych spalarni w Sandomierzu w przedmiotowym
postępowaniu.
W ocenie Izby, powyższe dane przedstawione przez Odwołującego, dotyczące ilości
odpadów wytwarzanych w województwie świętokrzyskim w latach ubiegłych, mają w
niniejszej sprawie
znaczenie jedynie poglądowe, natomiast nie stanowią dowodu na fakt, że
biorąc pod uwagę okres realizacji przedmiotowego zamówienia oraz ilość odpadów objętych
zamówieniem, a także stopień wykorzystania mocy spalarni wynikający z zawartych przez
ten podmiot zobowiązań dotyczących tego samego okresu, spalarnia w Sandomierzu nie
będzie w stanie unieszkodliwiać danych ilości odpadów.
Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego również w piśmie z dnia 26
października 2023 r. wskazał, że „roczne moce przerobowe instalacji do termicznego
przekształcania odpadów medycznych i weterynaryjnych w Sandomierzu wynoszą 1200 Mg.
Mając na względzie, iż szacuje się masę odpadów medycznych i weterynaryjnych
wytworzonych na terenie woj. świętokrzyskiego na poziomie 3435 Mg w 2023 r.,
funkcjonująca w województwie instalacja do unieszkodliwiania ww. odpadów nie ma
zdolności przerobowych do przetworzenia wszystkich potencjalnie wytworzonych odpadów w
danym roku kalendarzowym”. Powyższa informacja w żadnym razie nie stanowi dowodu na
okoliczność,
że
uwzględniając
aktualne
zobowiązania
spalarni
do
utylizacji
zakontraktowanych ilości odpadów na rok 2024 r., ww. spalarnia nie posiadała
wystarczających mocy do przetworzenia określonych w przedmiotowym postępowaniu ilości
odpadów medycznych.
W
przedmiotowym postępowaniu, dla rozstrzygnięcia sporu, kluczowe było ustalenie,
czy
istniejąca instalacja na terenie województwa świętokrzyskiego, którą zaoferował
Przystępujący, nie ma wolnych mocy przerobowych pozwalających na przetworzenie
odpadów w ilości objętej przedmiotowym zamówieniem. Twierdzenie powyższe podnosił
Odwołujący, uzasadniając zaoferowanie spalarni poza obszarem województwa
świętokrzyskiego, zatem, to na Odwołującym spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie.
Niezależnie od powyższego, w celu ustalenia rzeczywistych mocy przerobowych
spalarni w Sandomierzu, Izba zobowiązała Przystępującego do przedłożenia zestawienia
zawart
ych umów na rok 2024 r. Przystępujący przedstawił wraz z pismem z dnia 15 lutego
2024 r.
zestawienie umów zawartych przez Szpital Specjalistyczny Ducha Świętego w
Sandomierzu w przedmiocie utylizacji odpadów medycznych w okresie od dnia 01.01.2024 r.
do dnia 31.12.2024 r. zawierające dane o ilościach odpadów, które mają zostać
unieszkodliwione w tym okresie wraz z dowodami potwierdzającymi zawarcie
przedmiotowych umów.
Przystępujący wyjaśnił, że instalacja prowadzi działalność w oparciu o wydane
pozwolenia, w tym decyzję Marszałka Województwa Świętokrzyskiego z dnia 12 lipca 2021 r.
(ŚO-II.7221.2.5.2021) na wytwarzanie odpadów powstających w związku z eksploatacją
instalacji, która określa rodzaje i masę odpadów do przetworzenia w okresie roku. Łączna
masa odpadów, które instalacja może unieszkodliwić w okresie jednego roku wynosi 1200
Mg (ton), w tym 1183,5 Mg (ton) odpadów niebezpiecznych).
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w treści pozwoleń regulujących prace
instalacji do termicznego unieszkodliwiania określa się wydajność roczną oraz czas pracy i
wydajność godzinową. Instalacja do termicznego unieszkodliwiania odpadów pracuje w
ruchu ciągłym. Zgodnie z wydanym pozwoleniem wydajność instalacji wynosi 150 kg/h, czas
pracy instalacji ustalono na 8000h w ciągu roku. Pozostały czas (760h) przeznaczony jest na
niezbędne prace związane z utrzymaniem stanu technicznego instalacji. W zestawieniu
dostępny wolumen (moc przerobowa instalacji) została podzielona przez ilość miesięcy.
Zastosowane uproszczenie nie ma wpływu na końcowy rezultat zestawienia. Przyjęto, że
wydajność instalacji wynosi 100 Mg (ton) / miesięcznie.
Przystępujący wyjaśnił, że zawierane umowy charakteryzują się podobną strukturą
oraz istotnymi elementami wśród których należy wyróżnić w szczególności okres
obowiązywania, szacowaną ilość odpadów, które mają zostać poddane procesowi utylizacji
w okresie obowiązywania kontraktu oraz warunków cenowych.
Przystępujący wskazał, że jest stroną umowy zlecenia, zawartej na okres 1 luty 2024
r.
– 1 kwietnia 2024 r. – z Zamawiającym, na podstawie której realizuje od dnia 1 lutego 2024
r. odbiory odpadów od Zamawiającego – co potwierdza, że instalacja dysponuje od początku
bieżącego roku wolnymi mocami przerobowymi, które pozwalają na prawidłową realizację
odbiorów. Przystępujący przedłożył karty przekazania odpadów za okres od dnia 01.02.2024
r. do dnia złożenia niniejszego pisma – na dowód, że odbierane odpady są unieszkodliwianie
w instalacji w Sandomierzu. Ponadto, d
nia 21.01.2024 r. zrealizowany został przez
Przystępującego odbiór interwencyjny (jednorazowy) – na prośbę Świętokrzyskiego Centrum
Onkologii w Kielcach ze względu na brak uchybienie warunkom umowy przez firmę ECO –
ABC Sp. z o.o. z którą podmiot ten zawarł umowę na odbiór i utylizację odpadów. Ze
względu na fakt, że zdarzenie miało charakter jednorazowy (incydentalny) w zestawieniu
zostało ujęte wyłącznie dla miesiąca dokonania odbioru (21.01.2024).
Przedłożone przez Przystępującego zestawienie zostało uzupełnione o ilości
odpadów, które są wytwarzane są ramach działalności leczniczej przez Szpital w
Sandomierzu, bowiem podmiot ten oprócz faktu, że jest operatorem instalacji jest również
wytwórcą odpadów medycznych, które unieszkodliwia we własnej instalacji (dla potrzeb
zestawienia przyjęto w kolejnych miesiącach ilości odpadów wytworzone przez Szpital w
styczniu 2024 r.
, które stanowią dane rzeczywiste). Ilości odpadów przekazanych od
wytwórców detalicznych z terenu województwa świętokrzyskiego, przekazanych w ramach
umowy zawartej z REMONDIS Medison Sp. z o.o. (dane rzeczywiste) oraz dla miesiąca
stycznia 2024 r. o dane dotyczące ilości odpadów przekazanych z terenu innych województw
w ramach odbiorów interwencyjnych (wobec dysponowania w tym miesiącu wolnymi mocami
przerobowymi)
– zdarzenie miało charakter jednorazowy (incydentalny) w zestawieniu
zostało ujęte w miesiącu dokonania odbioru (styczeń 2024).
Szpital Specjalistyczny Ducha Świętego oświadczył również, że nie utylizował innych
odpadów niż wskazane w Zestawieniu / Tabeli i nie jest stroną innych umów w zakresie
utylizacji odpadów oraz potwierdził stan faktyczny wynikający z zestawienia i dołączonych do
pisma dowodów.
Przystępujący załączył do pisma z dnia 15 lutego 2024 r. następujące dokumenty:
1) Karty przekazania odpadów – za okres od 01.01.2024 r. do dnia 31.01.2024 r. na fakt
odbioru odpadów od wskazanych podmiotów, ilości odbieranych odpadów.
2) Karty przekazania odpadów za okres od 01.02.2024 – do dnia 14.02.2024 – na fakt
dysponowania wolnymi mocami przerobowymi i realizacji usługi dla Zamawiającego.
3) Tabela / Zestawienie
– dołączona jako załącznik nr 1 i nr 2 do niniejszego pisma,
zawierające zestawienie podmiotów od których odbierane są odpady, okresy obowiązywania
umowy, ilości odpadów szacunkowych, które zgodnie z umową powinny zostać wytworzone i
poddane procesowi utylizacji w okresie od 01.01.2024 r. do dnia 31.12.2024 r. oraz
informacja o rzeczywistych ilościach odebranych do poszczególnych podmiotów w styczniu
2024 r.
– wraz z informacją o wolnych mocach przerobowych w poszczególnych miesiącach
2024 r.
4) Oświadczenie Szpitala Św. Ducha w Sandomierzu.
5) Informacja Zamawiającego o wyborze wykonawcy zamówienia na realizację usługi
odbioru i transportu odpadów medycznych (w zakresie Odwołującego i Przystępującego)
oraz kopia zawartej umowy (w zakresie Przystępującego).
Jak wynika z
przedłożonego przez Przystępującego zestawienia, w każdym kolejnym
miesiącu kalendarzowym w okresie od 01/24 – 12/24 – Instalacja w Sandomierzu dysponuje
wolnymi mocami przerobowymi, które wynoszą od 16 207 kg w miesiącu styczniu do 76 147
kg w miesiącu grudniu (przy założeniu, że instalacja nie będzie stroną nowych umów, w
których zobowiąże się do unieszkodliwienia odpadów).
Powyższe dane potwierdzają, że w odniesieniu do odpadów medycznych
wytworzonych przez Zamawiającego – na terenie województwa świętokrzyskiego
funkcjonuje instalacja do przetwarzania odpadów – położona w Sandomierzu, wskazana w
ofercie Przystępującego, zdolna do odbioru i unieszkodliwienia odpadów wytworzonych w
ramach przedmiotowego postępowania. Dokonana przez Izbę analiza dowodów
przedłożonych przez Odwołującego nie potwierdza, że spalarnia w Sandomierzu nie
posiadała wolnych mocy przerobowych. W odniesieniu do zestawienia zawartych umów i
dowodów przedstawionych przez Przystępującego, Odwołujący zauważył i wskazał pewne
nieścisłości, jednak nie wykazał, że nieścisłości te jakkolwiek wpływają na ocenę wolnych
mocy przerobowych spalarni w Sandomierzu, a w szczególności – że dowodzą braku
wolnych mocy przerobowych.
Biorąc pod uwagę powyższe, Izba stwierdziła, że skoro Odwołujący zaoferował
instalacj
ę położoną na terenie innego województwa oraz nie wykazał braku wolnych mocy
przerobowych spalarni w Sandomierzu, to odrzucenie oferty
Odwołującego ze względu na
niespełnienie warunku polegającego na realizacji zamówienia zgodnie z zasadą bliskości,
wynikającą z art. 20 ustawy o odpadach, jest uzasadnione i prawidłowe. Oferta
Odwołującego w przedmiotowym postępowaniu podlega odrzuceniu na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 5 Pzp, jako nie
zgodna z warunkami zamówienia.
Uwzględniając powyższy stan rzeczy, ustalony w toku postępowania, Izba orzekła,
jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 557 i art. 575 ustawy
z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze
zm.) oraz § 5 pkt 1 i 2 oraz § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30
grudnia 2020 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. z 2020 r.
Przewodniczący:
…………………………