KIO 3107/24 WYROK Warszawa, dnia 23 września 2024 r.

Sygn. akt: KIO 3107/24 
 

WYROK 

Warszawa, dnia 23 

września 2024 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza  -   w składzie: 

Przewodnicząca: 

Izabela Niedziałek-Bujak 

 Protokolant:   

Wiktoria Ceyrowska 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  23 

września  2024  r.  w  Warszawie  odwołania 

wniesionego 

do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  26  sierpnia  2024  r.  przez 

Odwołującego  –  Wykonawcę  Light  On  Spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością,  ul. 

Zygmunta  Krasińskiego  18/97,  01-581  Warszawa,  w  postępowaniu  prowadzonym  przez 

Zamawiającego – Gmina Tyczyn, ul. Rynek 18, 36020 Tyczyn 

przy  udziale  przystępującego  po  stronie  Zamawiającego  –  Wykonawcy  Energosieci 

Podkarpackie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ul. Św. Maksymiliana Kolbego 

060 Głogów Małopolski 

orzeka: 

Oddala odwołanie 

Kosztami  postępowania  odwoławczego  obciąża  Odwołującego  –  Wykonawcę  Light  On 

Sp. z o.o. i: 

zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10.000 zł 00 gr. (słownie: 

dziesięć  tysięcy  złotych,  zero  groszy)  uiszczoną  przez  Odwołującego  tytułem  wpisu  od 

odwołania oraz kwotę 3.600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych, zero groszy) 

stanowiącą koszty wynagrodzenia pełnomocnika Zamawiającego; 

zasądza od Odwołującego na rzecz Zamawiającego kwotę 3.600 zł 00 gr (słownie: trzy 

tysiące  sześćset  złotych,  zero  groszy)  stanowiącą  koszty  strony  poniesione  z  tytułu 

wynagrodzenia pełnomocnika. 

Na  orzeczenie  - 

w  terminie  14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za 

pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  do  Sądu  Okręgowego  w  Warszawie  - 

S

ądu Zamówień Publicznych. 

Przewodnicząca: 

……………………………… 

KIO 3107/24 
 

U z a s a d n i e n i e 

W  postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiającego  –  Gminę  Tyczyn,  w  trybie 

podstawowym bez negocjacji na 

rozbudowę oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Tyczyn 

–  etap  2    (nr  postępowania:  SIP.271.9.2024),  ogłoszonym  w  Biuletynie  Zamówień 

Publicznych 09.07.2024 r.,  nr 2024/BZP 00403131, wobec 

czynności oceny i wyboru oferty 

najkorzystniejszej, 

wniesione  zostało  26.08.2024  r.  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej 

odwołanie wykonawcy Light On Sp. z o.o. z/s w Warszawie (,KIO 3107/24). 

Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie: 

art.  226  ust.  1  pkt  8  w  związku  z  art.  224  ust.  6  ustawy  Pzp  przez  zaniechanie 

czynności  odrzucenia  oferty  wykonawcy  Elektrosieci,  podczas  gdy  oferta  zawiera 

rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia,  a  wykonawca  złożył 

wyjaśnienia, które nie wykazały, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny;  

2)  art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy El-

Sek,  podczas  gdy  oferta  tego  wykonawcy  została  złożona  w  warunkach  czynu 

nieuczciwej konkurencji, tj. wykonawca sporządził kosztorysy ofertowe dołączone do 

oferty z wykorzystaniem nielegalnego oprogramowania.  

Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości i nakazanie unieważnienia wyboru 

oferty  najkorzystniejszej,  nakazanie  powtórzenia  badania  i  oceny  ofert,  w  tym  odrzucenie 

ofert wykonawców Elektrosieci i El-Sek.  

Zamawiający poinformował odwołującego o wyborze oferty najkorzystniejszej 19.08.2024 r. 

W  uzasadnieniu  zarzutów  dotyczących  oferty  wybranej  odwołujący  zakwestionował  ocenę 

złożonych w postępowaniu wyjaśnień dotyczących ceny z 07.08.2024 r. Odwołujący wskazał 

na uchybienia wynikające z braku zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy oraz 

przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  ubezpieczenia  społecznego,  braku  przedstawienia 

kalkulacji kosztów wykonania zamówienia, zaniżenia drastycznego poszczególnych pozycji i 

niedostatecznych  dowodów  dla  istotnych  elementów  kosztowych.  W  szczególności, 

o

dwołujący odniósł się do kalkulacji kosztów zatrudniania 4 osób (w tym kierownika budowy), 

w  których  uwzględniono  wyłącznie  kwotę  wynagrodzenia  brutto  bez  pozostałych  kosztów 

związanych  z  zatrudnieniem  pracowników,  których  łączna  wysokość  wyniesie  20,48% 

wynagrodzenia (koszty pracodawcy). 

Ponadto wskazał na błąd matematyczny przy wyliczaniu kosztów zatrudnieni, prowadzący do 

dalszych błędów i różnicy kosztów na poziomie 23.535,88 zł., której nie pokryje zysk przyjęty 

na  poziomie  17.634,76  zł.    Koszty  zatrudnienia  zostały  zdaniem  odwołującego  drastycznie 

zaniżone  z  uwagi  na  przyjętą  liczbę  godzin  roboczych  (168  w  miesiącu).  Jako  zaniżone 

wskazał również koszty geodezji, koszty skrzynek energetycznych i koszty przycisków.  

W  odniesieniu  do  oferty  wykonawcy  El-Sek  o

dwołujący  wskazał  na  wykorzystanie 

nielegalnego oprogramowania przy sporządzaniu kosztorysu. 

Do postępowania odwoławczego przystąpił w terminie po stronie zamawiającego wykonawca 

– Energosieci Podkarpackie Sp. z o.o. z/s w Głogowie Małopolskim. Uczestnik wniósł pismo 

procesowe, w którym odniósł się do postawionych zarzutów (pismo z 05.09.2024 r.). 

Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o jego oddalenie (pismo z 06.09.2024 

r.). 

Stanowisko izby. 

Do  rozpoznania  odwołania  zastosowanie  znajdowały  przepisy  ustawy  Prawo  zamówień 

publicznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, (tekst 

jednolity Dz. U. z 2023 r., poz. 1605 ze zm.), dalej jako Ustawa.    

Rozpoznając  odwołanie  izba  miała  na  uwadze  stan  faktyczny  ustalony  w  oparciu  o 

dokumentację  postępowania  złożoną  do  akt  sprawy,  a  także  stanowiska  stron  i  uczestnika 

prezentowane ustnie na rozprawie i w pismach procesowych.  

W poczet materiału dowodowego włączona została dokumentacja postępowania przekazana 

w wersji elektronicznej przez zamawiającego. 

Izba ustaliła i zważyła. 

Okoliczności sprawy sprowadzały się do treści wyjaśnień dotyczących ceny oferty wybranej i 

ich  oceny 

przez  zamawiającego  jako  rozwiewających  podejrzenie  zaoferowania  rażąco 

niskiej  ceny.  Ponadto,  zarzut  nr  2  dotyczy  oferty  wykonawcy  El-

Sek,  która  miała  być 

przygotowana  z  wykorzystaniem  nielegalnego  oprogramowania  przy  sporządzaniu 

kosztorysu.  

W  rozdziale  XV  swz  zamawiający  określił  wynagrodzenie  jako  ryczałtowe  ustalane  na 

pod

stawie projektu i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót. Załączony przedmiar 

robót miał charakter pomocniczy i nie stanowił podstawy wyceny robót. Zamawiający zalecił 

dołączyć  do  oferty  uproszczony  kosztorys  ofertowy,  który  służyć  będzie  w  celach 

poglądowych  jako  materiał  pomocniczy  i  informacyjny,  który  nie  stanowi  treści  oferty  i  nie 

będzie  służył  do  jej  oceny.  W  formularzu  oferty  wykonawcy  wskazywali  cenę  ryczałtową 

netto i brutto, w tym podatek VAT.  

Zamawiający przeznaczył na realizację zamówienia 1 701 000,00 zł. 

W postępowaniu złożonych zostało siedem ofert z cenami brutto: 1 463 700,00 zł (ELBRES), 

000,00 zł (Light On), 1 119 300,00 zł (Linter), 1 090 026,00 zł (El-Sek), 1 187 138,30 zł 

(FHU INSIDE), 953 

000,00 zł (Energosieci), 1 981 707,96 zł (El-Mar). 

Do oferty Energosieci załączony został uproszczony kosztorys. 

Wykonawca El-

Sek załączył kosztorysy uproszczone dla wskazanych lokalizacji. 

Zamawiający  wezwał  czterech  wykonawców  do  złożenia  wyjaśnień,  w  tym  do  uczestnika 

Energosieci

. W wezwaniu z 31.07.2024 r. zamawiający oczekiwał wyjaśnień w zakresie: 

1.  Wyjątkowo  korzystnych  warunków  dostaw  i  usług  związanych  z  realizacją  robót 

budowlanych 

–  przez  wskazanie  warunków  dostaw  i  usług  kształtujących  cenę 

przedstawionej oferty.  

2. Zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o 

minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę  lub  przepisów  odrębnych  właściwych  dla  spraw,  z 

którymi związane jest realizowane zamówienie;  

3.  Zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i  zabezpieczenia  społecznego, 

obowiązującymi  w  miejscu,  w  którym  realizowane  jest  zamówienie  –  przez  wskazanie  jaka 

podstawa będzie przyjęta do wypłaty wynagrodzenia pracownikom i odprowadzona składka 

na ubezpieczenia społeczne.  

W  wyjaśnieniach  z  07.08.2024  r.  wykonawca  wskazał  i  wykazał  cenę  materiałów 

potwierdzoną  ofertami  handlowymi,  które  zostały  dodatkowo  w  ofercie  obłożone  marżą  i 

wycenione  w  wyższej  kwocie.  Koszty  robocizny  i  sprzętu  zostały  przyjęte  uwzględniając 

własny sprzęt wskazany w wyjaśnieniach. Cena w kosztorysie została zawyżona do poziomu 

średnich  cen  rynkowych  najmu.  Koszty  robocizny  zostały  wyliczone  dla  czterech  osób 

zatrudnionych  na  podstawie  umowy  o  pracę,  dla  których  wskazana  została  kwota 

wynagrodzenia  5 

384  zł  brutto  (dla  pracownika)  i  6 850,14  zł  brutto  (dla  1  kierownika). 

Wykonawca wskazał również na przyjęte koszty pośrednie w łącznej wysokości 60 425,21 zł, 

uwzględniające  zysk  17 634,76  zł.  Wykonawca  przyjął  mniejszą  ilość  roboczogodzin  od 

wskazanej w kosztorysie inwestorskim.    

Izba oddaliła odwołanie w całości. 

Rozstrzygającą o wyniku odwołania była ocena wyjaśnień dotyczących ceny oferty wybranej. 

Odwołujący nie wykazał zasadności zarzutu błędnej oceny wyjaśnień przez zamawiającego. 

Okoliczności  podniesione  w  odwołaniu  nie  przekonały  do  stwierdzenia,  iż  wyjaśnienia  były 

niedostateczne,  obarczone  błędami  i  brakami  uniemożliwiającymi  uznanie  kalkulacji  za 

rynkową, usprawiedliwioną kosztami, jakie przyjął wykonawca.  

Na  wstępie  izba  podkreśla,  iż  zakres  wyjaśnień  podyktowany  został  wezwaniem,  w  którym 

zamawiający  zakreślił  wątpliwości  jakie  uzasadniać  miały  podejrzenie  zaoferowania  rażąco 

niskiej  ceny.  Skład  orzekający  uznał,  iż  żądanie  sformułowane  w  wezwaniu  pozwoliło  w 

wystarczającym  stopniu  wyjaśnić  istotne  składowe  ceny,  tj.  koszty  materiałów,  robocizny  i 

zatrudnienia 

dedykowanego  dla  tego  zamówienia  personelu.  Wykonawca  przedstawił 

rzetelne  informacje,  oparte  na  wyliczeniach  i  ofertach  handlowych, 

co dowiodło poważnego 

charakteru  oferty  i  pozwoliło  rozwiać  wątpliwości  towarzyszące  wezwaniu.  Prowadzona 

procedura  wyjaśniająca  nie  ma  na  celu  przekonania  konkurentów  o  rzetelności  kalkulacji. 

Zmierzać  ma  natomiast  do  rozwiania  wątpliwości  w  sposób  obiektywnie  weryfikowalny 

okolicznościami  podniesionymi  w  wyjaśnieniach,  które  mają  mieć  odniesienie  do 

zakomunikowanego  przez  zamawiającego  zakresu.  Stanowi  mechanizm  dodatkowej 

weryfikacji  oferty,  który  nie  musi  być  odniesiony  do  wszystkich  uczestników  postępowania, 

co  wymaga  zachowania  zasad  przejrzystości  w  badaniu  i  ocenie.  W  szczególności  nie 

można  akceptować  automatyzmu  w  odrzucaniu  ofert  opartego  na  samym  kryterium 

matematycznym. Wykonawca wezwany może przedstawić bowiem przekonujące argumenty 

i  dowody,  które  uzasadnią  w  stopniu  zadawalającym  niższy  poziom  kosztów  lub  ceny.  Nie 

można  również  formułować  kategorycznego  zakazu  ponownego  wezwania  do  złożenia 

dalszych  wyjaśnień  elementów  kalkulacji,  jeżeli  zamawiający  posiada  wątpliwości,  które 

można nadal wyjaśnić. Zasada jednokrotności wezwania nie jest bowiem opisana w Ustawie, 

w szczególności nie ma w niej wytycznych co do ustalenia w jaki sposób należy ją stosować. 

Została wypracowana w  orzecznictwie w  oparciu o  różne  stany  faktyczne i  wielokrotnie nie 

stanowi o jej naruszeniu fakt ponownego wezwania do wyjaśnień. 

W  badanej  sprawie 

ocenie  zamawiającego  podlegały  wyjaśnienia  z  07.08.2024  r.,  których 

punktem odniesienia była cena ryczałtowa obejmująca całość zamówienia i to w odniesieniu 

do  tej  ceny  na  odwołującym  spoczywał  ciężar  przedstawienia  takich  argumentów,  które 

pozwoliłyby uznać, że okoliczności wskazane w odwołaniu prowadzić muszą do uznania, iż 

cena całkowita nie pokryje wszystkich kosztów świadczenia (jest rażąco niska).  

Tymczasem  odwołujący  skupił  uwagę  na  wybranych  aspektach  kosztowych,  w  jego  ocenie 

znacząco  zaniżonych,  bez  odniesienia  ich  znaczenia  dla  ceny  ryczałtowej.  Ponadto, 

przedstawiając  wyliczenia  kosztów  pracy  przyjął  jako  punkt  odniesienia  wysokość 

wynagrodzenia  powiększając  ją  o  składki  obciążające  pracodawcę,  opierając  na  własnych 

wyliczenia wniosek o niezgodności z przepisami prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, 

co  nie  miało  odzwierciedlenia  w  wyjaśnieniach  (wykonawca  nie  wskazał  tych  składek). 

Podobnie 

rzekome  drastyczne  zaniżenie  poszczególnych  pozycji,  nie  uwzględniało 

indywidualnych  założeń  wykonawcy,  odbiegających  od  ilości  zakładanej  do  wyliczenia 

wartości kosztorysu inwestorskiego (ilość roboczogodzin). 

Izba  oceniła  wyjaśnienia,  jako  konkretne  osadzone  w  realiach  zamówienia,  w  którym 

zasadniczym  elementem  kosztowym  jest  cena  materiałów  i  robocizny.  Wskazane  w 

odwołaniu  nieścisłości,  w  szczególności  odnoszone  do  kosztów  pracy,  które  odwołujący 

powiększył  o  obowiązkowe  składki  ponoszone  przez  pracodawcę,  nie  prowadziły  do 

podważenia  kalkulacji  ceny  stanowiącej  cenę  ryczałtową.  Uwzględnia  ona  założoną  marżę 

na samych materiałach, jak również zysk, znacząco przekraczające wyliczoną w odwołaniu 

różnicę  na  poziomie  23 535,88  zł.  Odwołujący  pominął  również  możliwość  pokrycia  tej 

różnicy  kwotą  wskazaną  w  kosztach  pośrednich  (60 425,21  zł  łącznie  z  zyskiem).  Samo 

matematyczne  wyliczenie  kosztów  pracowniczych,  bez  ich  odniesienia  do  elementów 

kosztowych  pozwalających  na  ich  pokrycie  w  cenie  ryczałtowej,  nie  mogło  uzasadniać 

twierdzenia o nierzetelności kalkulacji ceny ofertowej.  

Ponownie  należy  podkreślić,  iż  dla  stwierdzenia  podstawy  do  odrzucenia  oferty,  jako 

zawierającej rażąco niską cenę, odwołujący powinien był wykazać w jaki sposób okoliczności 

przez niego wywodzone miały znaczenie dla ceny całkowitej oferty. Tymczasem prezentował 

on 

w  sposób  wybiórczy  wybrane  elementy  kalkulacyjne,  nie  odnosząc  się  do  ceny  jako 

całości,  co  obrazują  jego  wyliczenia.  Oceniając  wyjaśnienia  należało  również  uwzględnić 

okoliczność pominiętą w odwołaniu a dotyczącą wielkości kosztów pośrednich, które również 

stanowią  składową  ceny,  pozwalającą  przyjąć  możliwość  korekty  tej  części  kalkulacji 

kosztów, które odnosiły się do kosztów pracy, w tym składek pracodawcy, wprost nie ujętych 

w  wyjaśnieniach.  Jako  element  kalkulacji  możliwy  do  ustalenia  przy  znajomości  wysokości 

wynagrodzenia  wskazanej  w  wyjaśnieniach,  jego  pominięcie  w  wyjaśnieniach  nie  mogło 

automatycznie przesądzać o ocenie. Zamawiający miał możliwość oceny realności kalkulacji 

ceny,  w  tym  możliwości  pokrycia  kosztów  pracy,  dokonując  samodzielnie  analizy,  tak  jak 

uczynił  to  odwołujący.  Odwołujący  również  nie  odniósł  się  do  marży,  wykazanej  w 

wyjaśnieniach,  uwzględnionej  w  cenie  materiałów,  która również powiększa  zysk  wskazany 

odrębnie w wyjaśnieniach.  

Podsumowując, izba uznała, że wykonawca podał najważniejsze dane i przedstawił dowody 

pozwalające  zamawiającemu  ocenić  wyjaśnienia  w  tym  przede  wszystkim  rozwiać  jego 

wątpliwości.  Izba  pominęła  nowe  okoliczności  podnoszone  w  piśmie  procesowym 

odwołującego (str. 6-8), wykraczające poza podstawę zarzutów, w którym nie kwestionował 

poszczególnych pozycji kosztorysu uproszczonego, jako zaniżonych.   

Odnosząc  się  natomiast  do  drugiej  oferty,  jej  ocena  w  tych  okolicznościach  miała  wtórne 

znaczenie 

w  sytuacji,  gdy  oddalony  został  zarzut  dotyczący  oferty  wybranej.  Niezależnie 

bowiem od oceny zarzutu nr 2, wybór oferty najkorzystniejszej nie ulegnie zmianie. Już tylko 

na tej podstawie odwołanie podlegałoby oddaleniu (art. 554 ust. 1 pkt 1 Ustawy).  

W  ocenie  składu  orzekającego,  zarzut  nie  mógł  również  być  uwzględniony  z  uwagi  na 

kwestie  merytoryczne.  Przede  wszystkim,  dla  stwierdzenia  że  oferta  El-Sek  powinna 

podlegać  odrzuceniu  należałoby  odnieść  się  do  znaczenia  kosztorysów  uproszczonych  dla 

oceny ofert i ich treści. Zamawiający wprost w rozdziale XV swz wyłącznie  zalecił dołączyć 

do oferty uproszczony kosztorys ofertowy, w celach poglądowych jako materiał pomocniczy i 

informacyjny,  który  nie  stanowi  treści  oferty  i  nie  będzie  służył  do  jej  oceny.  Przy  takim 

znaczeniu  dokumentu,  przy  którego  sporządzaniu  miało  dojść  do  naruszenia  praw 

autorskich, okoliczności te nie mogły rzutować na ocenę merytoryczną oferty.  

O 

kosztach  postępowania  orzeczono  stosownie  do  wyniku  na  podstawie  art.  575  Ustawy 

Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 5 ust. 2 w zw. z § 8 ust. 2 pkt 1 

rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych 

rodzajów  kosztów  postępowania  odwoławczego,  ich  rozliczania  oraz  wysokości  i  sposobu 

pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437).  

I

zba  zaliczyła  do  kosztów  postępowania  wpis  w  wysokości  10.000  zł  oraz  uzasadnione 

koszty 

pełnomocnika  zamawiającego  wykazane  rachunkiem  złożonymi  przed  zamknięciem 

rozprawy 

i obciążyła nimi w całości odwołującego.  

Przewodnicząca: 

……………………..….