Sygn. akt: KIO 3172/24
WYROK
Warszawa, dnia 17
września 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący:
Mateusz Paczkowski
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 2
września 2024 r. przez wykonawcę J. G. prowadzący działalność gospodarczą pod
firmą Firma Handlowo – Usługowa J. G. w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Gmina Miastków Kościelny
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu Gmina Miastków Kościelny: unieważnienie
czynności wyboru najkorzystniejszej oferty oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert,
kosztami postępowania obciąża zamawiającego Gmina Miastków Kościelny i:
2.1 zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie:
dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę J. G. prowadzący
działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo – Usługowa J. G. tytułem wpisu od
odwołania, kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy)
poniesioną przez wykonawcę J. G. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Firma
Handlowo
– Usługowa J. G. tytułem wynagrodzenia pełnomocnika oraz kwotę 300 zł 40 gr
(słownie: trzysta złotych czterdzieści groszy) poniesioną przez wykonawcę J. G. prowadzący
działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo – Usługowa J. G. tytułem kosztów
związanych z dojazdem na posiedzenie i rozprawę,
zasądza od zamawiającego Gmina Miastków Kościelny na rzecz wykonawcy J. G.
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo – Usługowa J. G. kwotę
zł 40 gr (słownie: trzynaście tysięcy dziewięćset złotych czterdzieści groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania,
wynagrodzenia pełnomocnika oraz kosztów związanych z dojazdem na posiedzenie i
rozprawę.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodniczący:
…………………………..
Sygn. akt:
KIO 3172/24
UZASADNIENIE
Gmina Miastków Kościelny (dalej: „Zamawiający”), prowadzi z zastosowaniem przepisów
ustawy z dnia 11
września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1605
ze
zm. dalej: „ustawa Pzp”) postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
podstawowym pn
.: „Budowa Ośrodka Zdrowia w Miastkowie Kościelnym etap I” (znak
postępowania: I.271.10.2024). Wartość szacunkowa zamówienia jest poniżej progów
unijn
ych. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień
Publicznych w dniu 18 czerwca 2024 r. pod numerem
2024/BZP 00370704
W dniu 2
września 2024 r. odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w Warszawie,
w
przedmiotowym postępowaniu złożył wykonawca J. G. prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Firma Handlowo – Usługowa J. G. (dalej: „Odwołujący”).
Odwołanie złożono od czynności Zamawiającego polegającej na:
czynności odrzucenia z naruszeniem prawa oferty złożonej przez Odwołującego,
czynności wyboru jako oferty najkorzystniejszej oferty złożonej przez A. K. prowadzącego
działalność gospodarczą pod firmą „FBR K. A. K.” (dalej: „FBR K.”).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
A/ art. 226 ust. 1 pkt 11) ustawy Pzp poprzez jego zastosowanie i odrzucenie oferty
Odwołującego, podczas gdy złożona przez niego oferta nie zawierała omyłek polegających
na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia.
B/ art. 223 ust. 2 pkt 3) ustawy Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 11) poprzez nieuzasadnione
i
niezgodne z prawem poprawienie w ofercie Odwołującego ceny oferty na podstawie
przedłożonego na wezwanie kosztorysu ofertowego, w sytuacji, gdy cena podana przez
Wykonawcę w ofercie miała charakter ryczałtowy, a nie kosztorysowy, a w konsekwencji
odrzucenie oferty Odwołującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 11) ustawy Pzp wobec
niewyrażenia zgody na zmianę ceny ofertowej;
C/ art. 16 ustawy Pzp poprzez naruszenie zasady uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców, zasady przejrzystości i proporcjonalności, przejawiające się
w
szczególności w bezpodstawnym poprawieniu oferty Wykonawcy i odrzuceniu jego oferty,
mimo braku ku temu podstaw.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty złożonej przez FBR K.,
2) nakazanie Zamawiającemu powtórzenia czynności zbadania i oceny ofert i wyboru jako
najkorzystniejszej oferty złożonej przez Odwołującego,
3) dopuszczenie dowodów z dokumentów wskazanych w treści pisma,
4) obciążenia kosztami postępowania Zamawiającego na rzecz Odwołującego, poprzez
zasądzenie kwoty 10.000 zł, stanowiącej uzasadnione koszty Odwołującego z tytułu wpisu
od odwołania, jak również ewentualnych kosztów wynagrodzenia pełnomocnika w przypadku
skorzystania przez Odwołującego z pomocy profesjonalnego pełnomocnika na podstawie
przedłożonej na rozprawie faktury VAT.
Odwołujący wskazał, że posiada interes prawny we wniesieniu odwołania jako Wykonawca,
którego oferta wybrana zostałaby w przedmiotowym postępowaniu jako najkorzystniejsza,
w
przypadku uwzględnienia odwołania.
Odwołanie zostało wniesione z zachowaniem ustawowego terminu określonego w art. 515
ust. 1 pkt 2) lit.
a) ustawy Pzp. Informację stanowiącą podstawę dla wniesienia odwołania
Odwołujący uzyskał w dniu 28 sierpnia 2024 r. (zawiadomienie o wyborze najkorzystniejszej
oferty). W
związku z powyższym odwołanie wniesione w dniu 2 września 2024 r. należy
uznać za wniesione w wymaganym zgodnie z ustawą Pzp terminie.
Wpis od odwołania w kwocie 10 000,00 złotych (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero
groszy) został uiszczony przelewem na rachunek bankowy Urzędu Zamówień Publicznych.
Odwołujący prawidłowo przekazał kopię odwołania Zamawiającemu oraz załączył
potwierdzenie przekazania odwołania Zamawiającemu.
Stanowisko Odwołującego:
W
pierwszej kolejności Odwołujący wskazał, że Zamawiający swoim postępowaniem
naruszył art. 226 ust. 1 pkt 11 ustawy Pzp poprzez jego zastosowanie i odrzucenie oferty
Odwołującego, podczas gdy złożona przez niego oferta nie zawierała omyłek polegających
na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia. Zdaniem Odwołującego, niezasadnym
było odrzucenie oferty Odwołującego, bowiem oferta nie zawierała błędów, na jakie powołuje
się Zamawiający i jest najkorzystniejszą ofertą w postępowaniu.
Odwołujący przytaczając treść SWZ wskazywał, iż wynagrodzenie w ramach postępowania
miało charakter ryczałtowy. Odwołujący wyjaśnił, że kierował się postanowieniami SWZ,
a
jego cena ofertowa jest ceną ryczałtową, która wynika z jego indywidualnej kalkulacji,
której dokonał przed wykonaniem kosztorysu ofertowego. Odwołujący zakwestionował zatem
samowolne pomniejszenie wynagrodzenia przewidzianego za wykonane roboty oraz
ingerencję w ceny jednostkowe wydruku kosztorysowego przez Zamawiającego. Odwołujący
zaznaczył przy tym, że Zamawiający żądał przedłożenia na wezwanie kosztorysu, ale
kosztorys ten mógł mieć charakter jedynie pomocniczy. Jako taki był też traktowany przez
Odwołującego.
Jak dalej podał Odwołujący, ze względu na ryczałtowy charakter rozliczenia Odwołujący
uznał, że pomocniczo należało traktować kosztorys przy tego typu rozliczeniu. Zasadą
bowiem jest, że kosztorys ofertowy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
w
którym zamawiający przewiduje wynagrodzenie ryczałtowe ma charakter jedynie
informacyjny i
pomocniczy. Ewentualne braki w kosztorysie nie mogą być więc podstawą
do odrzucenia oferty. Potwierdzeniem tej
tezy jest również okoliczność, że Zamawiający nie
żądał kosztorysu wraz z ofertą, a dopiero w przypadku, gdyby oferta wykonawcy okazała się
najkorzystniejsza
– na wezwanie. Logicznym jest, że w tym stanie rzeczy kosztorys
sporządzany był następczo, później niż wykonawca określał cenę ofertową, którą ujął
w
ofercie złożonej w postępowaniu. Zdaniem Odwołującego, bezzasadne jest zatem
dostosowywanie tej ceny do ceny z
kosztorysu przez Zamawiającego i obniżanie ceny
ofertowej.
Jako istotne Odwołujący uznał też to, że zamówienie podzielone jest na etapy i załączony
przedmiar robót był wycinkiem z większego, przewidzianego zbioru działań (robót) który ma
prowadzić do prawidłowego ukończenia procesu budowlanego, który w rzeczywistości nie
musi okazać się ilościowo identyczny z kosztorysem powykonawczym, jakiego przecież
w
tym zamówieniu wymaga się również od Wykonawcy na podstawie SWZ. Rozbieżności
w
pozycjach pojawiły się głównie w robotach odkrywkowych oraz ulegających zakryciu, gdzie
przewidywana precyzyjna liczba ich wykonania oraz krotności ich powtórzenia może ulec
zmianie i ma na celu prawidłowe, zgodne ze sztuką budowlaną wykonanie całości elementu,
co jest głównym, pożądanym celem. Wniosek taki jest tym bardziej zasadny, że Odwołujący
nie ingerował w jednostki miary oraz nie dodawał nowych pozycji kosztorysowych. Ponadto
brak w dokumentacji zamówienia informacji o tym, czy podstawa wyceny w przedmiarze jest
wiążąca czy też orientacyjna, oraz wytycznych co do wyboru programu kosztorysowego,
w
którym ma zostać sporządzony kosztorys ofertowy, jak również ustawień zaokrągleń
liczbowych programu, jednostkowych nakładów rzeczowych i opcji liczenia narzutów.
Zdaniem Odwołującego, w niniejszej sprawie nie da się z postanowień SWZ i projektu
umowy wywieść, że wycena, czy kosztorys, który nie miał zostać załączony do oferty,
a
dopiero na wezwanie, miał jakiekolwiek znaczenie w tym sensie, że przekładał
się na zakres przyszłego zobowiązania, które powinno znaleźć odzwierciedlenie w treści
oferty.
Odwołujący podnosił też, że nie każda niezgodność treści oferty z dokumentami zamówienia
podlega poprawieniu w trybie wynikającym z art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp i uprawnia
Zamawiającego do zmiany treści oferty Wykonawcy. Uprawnienie zamawiającego
do
poprawienia omyłki nie może prowadzić do nadużyć polegających na obniżaniu ceny
ofertowej o charakterze ryczałtowym, prawidłowo skalkulowanej przez Wykonawcę.
Niezgodność ta może występować wyłącznie w ofercie. Tym samym w trybie ww. przepisu
niemożliwe jest w ocenie Odwołującego dokonanie poprawek w kosztorysie ofertowym,
składanym przez Wykonawcę na wezwanie Zamawiającego do uzupełnienia dokumentów.
Zamawiający mógł skorzystać w tym zakresie z uprawnień do żądania wyjaśnień złożonych
dokumentów na zasadzie art. 223 ust. 1 Pzp.
Zamawiający na posiedzeniu z udziałem stron wniósł o oddalenie odwołania w całości.
Po przeprowadzeniu rozprawy, na podstawie zgromadzonego w
sprawie materiału
dowodowego oraz oświadczeń, a także stanowisk, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła
i
zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, że w zakresie zarzutów podniesionych w odwołaniu nie została wypełniona
żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania, odwołanie nie zawierało braków
formalnych i mogło zostać rozpoznane merytorycznie.
Izba ustaliła ponadto, że Odwołujący wykazał przesłanki skorzystania ze środków ochrony
prawnej zgodnie z art. 505 ust. 1 ustawy Pzp.
Do postępowania odwoławczego w ustawowym terminie nie przystąpił żaden wykonawca.
Izba postanowiła dopuścić dowody z dokumentacji przedmiotowego postępowania.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Biorąc pod uwagę stanowiska Stron oraz zgromadzony materiał dowodowy, Izba uznała,
że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Izba ustaliła, iż w sprawie stan faktyczny nie był sporny pomiędzy Stronami. Istota sporu
w
tym postępowaniu odwoławczym sprowadzała się natomiast do interpretacji prawnej
zaistniałych okoliczności faktycznych.
Stąd też za zbędne Izba uznała przytaczanie w tym
miejscu całego stanu faktycznego i powielanie treści dokumentów, których Strony nie
kwestionowały. Należy więc w tym miejscu tylko podkreślić, iż w toku badania i oceny ofert,
pismem z dnia 5 sierpnia 2024 r. Zamawiający stwierdził omyłki w kosztorysie ofertowym
złożonym przez Odwołującego na wezwanie z dnia 12 lipca 2024 r. polegające
na
niezgodności niektórych pozycji kosztorysowych z dokumentami zamówienia, które
zostały przez Zamawiającego poprawione na podstawie art. 223 ust. 2 pkt 3) ustawy Pzp,
w konsekwencji
których kwota oferty Odwołującego uległa zmianie. Pismem z dnia 7 sierpnia
2024 r. Odwołujący zakwestionował pomniejszenie przez Zamawiającego wynagrodzenia
przewidzianego za wykonane roboty oraz ingerencje w ceny jednostkowe wydruku
kosztorysowego. W rezultacie w dniu 28 sierpnia 2024 r.
Zamawiający odrzucił ofertę
Odwołującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 11) ustawy Pzp.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 11) ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli wykonawca
w wyznaczonym terminie zakwestionował poprawienie omyłki, o której mowa w art. 223
ust. 2 pkt 3.
Według art. 223 ust. 2 pkt 3) ustawy Pzp, zamawiający poprawia w ofercie inne omyłki
polegające na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia, niepowodujące istotnych
zmian w treści oferty - niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została
poprawiona.
W art. 16 ustawy Pzp, wprowadzono podstawowe zasady przygotowania i przeprowadzania
postępowania o udzielenie zamówienia: zachowania uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania wykonawców (art. 16 pkt 1) ustawy Pzp), przejrzystości (art. 16 pkt 2) ustawy
Pzp) i proporcjonalności (art. 16 pkt 3) ustawy Pzp).
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Izby podniesione przez Odwołującego w odwołaniu
zarzuty okazały się zasadne. Bezspornym w sprawie było, iż w postępowaniu ustalono
wynagrodzenie ryczałtowe (vide Część 10 ust. 1 pkt 1) i 2) SWZ) oraz to, że Zamawiający
nie wymagał załączenia do oferty kosztorysu ofertowego - kosztorys miał zostać przedłożony
przez wykonawcę, którego oferta zostanie najwyżej oceniona (vide Część 9 ust. 1 pkt 1) i 2)
SWZ, Część 10 ust. 1 pkt 1) SWZ).
Bezspornym było też to, iż Odwołujący przekazał kosztorys ofertowy na wezwanie
Zamawiającego, a także to, że Zamawiający stwierdził w tym kosztorysie rozbieżności
w
niektórych pozycjach kosztorysowych względem dokumentów postępowania (przedmiar
robót), w wyniku których Zamawiający poprawił te pozycje i w rezultacie obniżył cenę
ofertową Odwołującego o 8135,69 zł brutto.
Ponadto
należy stwierdzić, w treści SWZ brak jest jakichkolwiek wskazań, aby kosztorys
ofertowy
, który przedkładany był już po terminie składania ofert, stanowił w tym przypadku
podstawę do obliczenia przez wykonawcę oferowanej ceny ryczałtowej. Przy czym, na co
zwracał uwagę Odwołujący, w treści SWZ nie znalazła się informacja o tym, czy podstawa
wyceny w
przedmiarze robót jest wiążąca czy też orientacyjna. Sam Zamawiający podkreślał
w
SWZ, że cena oferty musi zawierać wszelkie koszty niezbędne do zrealizowania
zamówienia wynikające wprost z przedmiaru, jak również w nim nie ujęte, a bez których nie
można wykonać zamówienia (tak w: Część 10 ust. 1 pkt 1) SWZ).
Należy zgodzić się też z Odwołującym, iż kosztorys ofertowy w tym przypadku miał charakter
pomocniczy, a ewentualne braki w kosztorysie nie mog
ły być podstawą do odrzucenia oferty.
Słusznie więc wywodził Odwołujący, iż bezzasadne jest dostosowywanie podanej jako
ryczałt ceny ofertowej do ceny z kosztorysu i obniżanie ceny ofertowej przez
Zamawiającego.
Uwadze Izby nie
uszła też postawa Zamawiającego w toku postępowania odwoławczego,
który nie zajął merytorycznego pisemnego stanowiska wobec zarzutów odwołania, natomiast
na
rozprawie ograniczył się jedynie do potwierdzenia okoliczności ustalenia ryczałtowego
charakteru wynagrodzenia (okoliczność bezsporna) i wskazania, że kosztorys powinien
dopełniać ofertę. Niemniej jednak, jak wynika to wprost z treści SWZ, kosztorys ofertowy nie
stanowił treści oferty wykonawcy, gdyż przedłożony miał być na wezwanie Zamawiającego
przez wykonawcę, którego oferta zostanie najwyżej oceniona.
Skoro więc kosztorys ofertowy nie stanowił w tym przypadku treści oferty to niezasadnym
było zastosowanie wobec takiego dokumentu dyspozycji art. 223 ust. 2 pkt 3) ustawy Pzp,
który tyczy się poprawiania omyłek w ofercie. W konsekwencji Zamawiający niezasadnie,
w
oparciu o niestanowiący treści oferty dokument o charakterze pomocniczym, dokonał też
poprawienia ceny oferty Odwołującego ustalonej zgodnie z treścią SWZ jako ryczałt. Błąd
Zamawiającego
doprowadził
do niezasadnego
odrzucenia
oferty
Odwołującego
na
podstawie art. 226 ust. 1 pkt 11) ustawy Pzp. W rezultacie doszło jednocześnie
do
naruszenia zasad wyrażonych w art. 16 ustawy Pzp, tj. zasady uczciwej konkurencji
i
równego traktowania wykonawców, zasady przejrzystości i zasady proporcjonalności.
Reasumując powyższe, podniesione przez Odwołującego zarzuty A, B i C zasługiwały
na
uwzględnienie.
O kosztach
postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 557, 574 i 575
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 7 ust. 1 w zw. z § 5 pkt 1) i 2) rozporządzenia
w
sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437).
Wobec powyższego orzeczono, jak w sentencji.
Przewodniczący: …………………………..