Sygn. akt KIO 3204/24
POSTANOWIENIE
Warszawa, dnia 19
września 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Michał Pawłowski
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym bez udzia
łu stron w dniu 19 września 2024 r.
w Warszawie
odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu
września 2024 r. przez wykonawcę Wrocławskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania ALBA
Spółka Akcyjna z siedzibą we Wrocławiu w postępowaniu prowadzonym przez
z
amawiającego Gminę Pyskowice,
przy udziale uczes
tników:
A.
FCC Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Zabrzu – po
stronie odwołującego
B.
PreZero Service Południe Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Rudzie Śląskiej – po stronie zamawiającego
postanawia:
1. Umarza
postępowanie odwoławcze.
2. Nakazuje
zwrot z rachunku bankowego Urzędu Zamówień Publicznych na rzecz
wykonawcy
Wrocławskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania ALBA Spółka Akcyjna
z siedzibą we Wrocławiu kwoty 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero
groszy)
stanowiącej równowartość uiszczonego wpisu od odwołania.
Na orzeczenie
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie –
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodniczący: ......................................................
Sygn. akt KIO 3204/24
Uzasadnienie
Gmina Pyskowice, zwana
dalej „Zamawiającym”, działając na podstawie przepisów
ustawy dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2024 r., poz.
0), zwanej dalej „ustawą PZP”, prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego
na
„odbiór, transport i zagospodarowanie odpadów komunalnych
z nieruchomości na których zamieszkują mieszkańcy w latach 2025-2026”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia 21 sierpnia 2024 r., pod numerem 2024/S 162-500084.
W dniu 2
września 2024 r. (data wpływu do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej)
wykonawca
Wrocławskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania ALBA Spółka Akcyjna
z siedzibą we Wrocławiu, zwany dalej „Odwołującym”, wniósł odwołanie wobec treści
ogłoszenia o zamówieniu i dokumentów zamówienia.
Odwołujący zarzucili Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 91 ust. 1 i 2 w. zw. art. 99 ust. 1 i 4 w zw. z art. 16 pkt 1, 2 i 3 w zw. z art. 17 ust. 1
ustawy PZP w zw. z art. 353
Kodeksu cywilnego (dalej jako „k.c.”) w zw. z art. 8 ust. 1
ustawy PZP
poprzez zaniechanie przez Zamawiającego podzielenia przedmiotowego
zamówienia na dwie części, tj. część pierwszą obejmującą usługę odbioru, transportu i
zagospodarowania opadów oraz część drugą obejmują usługę uruchomienia i prowadzenia
Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK), a tym samym opisanie
przedmiotu zamówienia w sposób ograniczający konkurencję i wyłączający dostęp do
zamówienia wykonawcom zdolnym do wykonania usługi w zakresie przeważającego zakresu
zamówienia obejmującego odbiór i zagospodarowanie odpadów pochodzących z terenu
nieruchomości na terenie których zamieszkują mieszkańcy i dokonanie opisu przedmiotu
zamówienia w sposób umożliwiający złożenie oferty wyłącznie jednemu wykonawcy, który
dotychczas prowadzi na terenie Gminy Pyskowice PSZOK, podczas gdy przedmiotowe
zamówienie jest podzielne, a uwzględniając obowiązek zachowania uczciwej konkurencji,
dokonanie podziału jest zasadne, a nawet konieczne, co jednocześnie narusza podstawowe
zasady udzielania zamówień publicznych (zarzut nr 1),
2) art. 99 ust. 1 i 4 w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 w zw. z art. 17 ust. 1 i 2 w zw. z art. 433 pkt 1
ustawy PZP poprzez wprowadzenie wymogu a
by Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów
Komunalnych (PSZOK) został zorganizowany i uruchomiony w terminie 2 miesięcy od daty
zawarcia umowy oraz wprowadzenie obowiązku przedłożenia zezwolenia na zbieranie
odpadów Zamawiającemu najpóźniej w dniu uruchomienia PSZOK w sytuacji, gdy uzyskanie
zezwolenia na zbieranie odpadów następuje w procedurze, która trwa znacznie dłużej niż 2
miesiące, a więc należy uznać, że Zamawiający dokonał opisu przedmiotu zamówienia w
sposób nieuwzględniający wszystkich wymagań i okoliczności mających wpływ na
sporządzenie oferty, a także dokonał opisu zamówienia w sposób nieproporcjonalny oraz
nieuzasadniony rzeczywistymi potrzebami Zamawiającego, a ponadto dokonał opisu
przedmiotu zamówienia w sposób ograniczający konkurencję i niezapewniający równego
traktowania wykonawców, wyłączający dostęp do zamówienia wykonawcom zdolnym do
wykonania usługi odbioru i zagospodarowania odpadów z terenu Gminy Pyskowice, co
jednocześnie narusza podstawowe zasady udzielania zamówień publicznych (zarzut nr 2 –
zarzut
ewentualny na wypadek nieuwzględnienia zarzutu nr 1),
3) art. 353
w zw. z art.
387 § 1 w zw. z art. 5 w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art. 8 ust. 1 w zw.
z art. 99 ust. 1 i 4 w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy PZP poprzez wprowadzenie w opisie
przedmiotu zamówienia wymogu aby Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych
(PSZOK) został zorganizowany i uruchomiony w terminie 2 miesięcy od daty zawarcia
umowy oraz wprowadzenie obowiązku przedłożenia zezwolenia Zamawiającemu najpóźniej
w dniu uruchomienia PSZOK w sytuacji, gdy: a)
umowa może zostać zawarta nie wcześniej
niż w listopadzie 2024 r., z uwagi na procedury wyboru oferty i ustawowe terminy do
składania środków zaskarżenia, b) uruchomienie PSZOK poprzedzone musi być uzyskaniem
zezwolenia na zbieranie odpadów, co następuje w procedurze, która trwa co najmniej kilka,
jeśli nie kilkanaście miesięcy, co w konsekwencji powoduje, że tylko wykonawca, który
obecnie prowadzi PSZOK na terenie Gminy Pyskowice,
jest w stanie spełnić wymogi
zamówienia, a więc Zamawiający konstruując tego rodzaju warunki dyskryminuje
pozostałych wykonawców oraz dokonuje nieuzasadnionego ograniczenia konkurencji, które
to działania są sprzeczne z prawem, albowiem pozostali wykonawcy zostali zobowiązani do
realizacji świadczeń niemożliwych do spełnienia, a także działania Zamawiającego są
sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (lojalności, sprawiedliwości), oraz swobodą
w zakresie konstruowania stosunku prawnego (zarzut nr 3
– zarzut ewentualny na wypadek
nieuwzględnienia zarzutu nr 1),
art. 483 § 1 w zw. z art. 484 § 1 w zw. z art. 353
w zw. z art. 5 w zw. z art. 487 § 2 w zw.
z art.
387 § 1 k.c. w zw. z art. 8 ust. 1 w zw. z art. 99 ust. 1 i 4 w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy
PZP
poprzez zawarcie w warunkach zamówienia zapisów naruszających równowagę stron i
zasady współżycia społecznego, zakładających nadmierne obciążenie wykonawcy ryzykiem
kontraktowym w zakresie,
w jakim Zamawiający może żądać zapłaty kary umownej w
przypadku niezawinionego braku posiadania przez wykonawcę zezwolenia na zbieranie
odpadów i niefunkcjonowania z tego powodu Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów
Komunalnych w terminach określonych w umowie w sytuacji, gdy kara umowna stanowi
zryczałtowane odszkodowanie i może być należna z tytułu zawinionych działań lub
zaniechań, które doprowadzają do nienależytego wykonania umowy, a nieuzyskanie w
odpowiednim terminie zezwolenia na zbieranie odpadów może wynikać także z przyczyn
niezależnych od wykonawcy (zarzut nr 4 – zarzut ewentualny na wypadek nieuwzględnienia
zarzutu nr 1),
5) art. 112 ust. 1 w zw. z art. 16 ustawy PZP
poprzez określenie warunku udziału w
postępowaniu w zakresie uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej
lub zawodowej w sposób naruszający zasadę przejrzystości, gdyż z uwagi na brak precyzji
Zamawiającego brak jest możliwości zrozumienia oczekiwań Zamawiającego co do zakresu
wymaganych uprawnień, a więc doszło do określenia warunku udziału w postępowaniu w
sposób, który uniemożliwia ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania
zamówienia (zarzut nr 5),
6) art. 16 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy PZP
w zw. z art. 483 § 1 w zw. z art. 353
w zw. z art. 5
k.c. poprzez naruszenie zasady proporcjonalności z uwagi na umieszczenie w warunkach
zamówienia postanowień wykraczających poza dopuszczoną ustawowo granicę swobody
umów z uwagi na ukształtowanie treści stosunku prawnego w sposób sprzeciwiający się jego
właściwości oraz zasadom współżycia społecznego, w tym także nadużycie pozycji
Zamawiającego jako silniejszej strony stosunku cywilnoprawnego wynikającego z zawarcia
umowy o charakterze adhezyjnym, poprzez wprowadzenie w treści umowy nadmiernie
szykanującego systemu kar umownych, oderwanych od wysokości możliwych do poniesienia
szkód i przewidzenie możliwości żądania zapłacenia rażąco wygórowanych kar umownych
za zwłokę w opróżnieniu pojemników lub odbiorze worków, za zwłokę w wykonaniu usługi na
telefoniczne zlecenie, określonej w Załączniku nr 3 do SWZ pkt III ppkt 6 oraz za zwłokę w
dostarczeniu pojemnika do wskazanej nieruchomości lub do „gniazda”, przy całkowitym
pominięciu we wzorcu umownym, procedury reklamacji a także zaniechanie ustalenia
końcowego terminu, do upływu którego mogą być nakładane kary umowne, co jest
okolicznością narażającą wykonawców na nieproporcjonalne do wielkości zamówienia
szkody, co powoduje, że kary umowne mogą zostać wykorzystane w sposób sprzeczny z
funkcją odszkodowawczą, jaką powinny pełnić kary umowne oraz w sposób sprzeczny z
zasadami współżycia społecznego (zarzut nr 6).
W związku z podniesionymi zarzutami Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania
oraz
nakazanie Zamawiającemu dokonania modyfikacji treści SWZ, a w szczególności
szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia dotyczącego odbioru, transportu i
zagospodarowania odpadów komunalnych z nieruchomości, na których zamieszkują
mieszkańcy Gminy Pyskowice w latach 2025-2026 poprzez:
dokonania podziału zamówienia na dwie części, tj. 1) obejmującą odbiór, transport i
zagospodarowanie odpadów komunalnych z nieruchomości, na których zamieszkują
mieszkańcy, w latach 2025-2026 oraz 2) obejmującą zorganizowanie, uruchomienie oraz
prowadzenie PSZOK oraz
– na skutek ewentualnej zmiany umowy zgodnie z § 8 ust. 8 –
odbiór odpadów z Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych uruchomionej przez
Zamawiającego oraz dopuszczenie możliwości składania ofert częściowych lub wydzielenie
części dotyczącej PSZOK do odrębnego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego,
2) ewentualnie
wykreślenia obowiązku zorganizowania i uruchomienia Punktu Selektywnej
Zbiórki Odpadów Komunalnych w terminie dwóch miesięcy od dnia podpisania umowy i
zobowiązanie Gminy Pyskowice do prowadzenia Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów
Komunalnych do czasu uzyskania przez wykonawcę ostatecznej decyzji – zezwolenia na
zbieranie odpadów – a wykonawca będzie zobowiązany jedynie do odpowiedniego jego
wyposażenia oraz zapewnienia jego obsługi, przy czym odpowiedzialnym za
gospodarowanie odpadami zbieranymi na terenie PSZOK będzie Zamawiający, który jako
gmina zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o odpadach jest
zwolniony z obowiązku uzyskania
zezwolenia na zbieranie odpadów, do czasu uzyskania ostatecznej decyzji – zezwolenia na
zbieranie odpadów przez wykonawcę,
3) ewentualnie
wykreślenia obowiązku zorganizowania i uruchomienia Punktu Selektywnej
Zbiórki Odpadów Komunalnych w terminie dwóch miesięcy od dnia podpisania umowy i
umożliwienie wykonawcom zamiast zorganizowania, uruchomienia i prowadzenia Punktu
Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) prowadzenia mobilnej zbiórki
odpadów (mobilnego PSZOK), która nie wymaga posiadania zezwolenia na zbieranie
odpadów do czasu uruchomienia PSZOK prowadzonego przez Zamawiającego,
4) dokonania zmiany
§ 10 pkt 1 ppkt 9 projektowanych postanowień umowy stanowiących
Załącznik nr 4 do SWZ poprzez usunięcie obowiązku zapłaty kary umownej w sytuacji, gdy
niefunkcjonowanie Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) wynika
z braku posiadania zezwolenia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1.1 lub dookreślenie, że kara
ta jest nienależna, gdy wykonawca zamiast PSZOK prowadzi mobilną zbiórkę odpadów na
terenie Gminy Pyskowice (mobilny PSZOK),
dokonania modyfikacji treści ogłoszenia o zamówieniu oraz SWZ poprzez doprecyzowanie
jakiego rodzaju uprawnienia w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi o kodach
01, 20 03 01, 20 03 07 oraz
20 03 99 są wymagane w celu spełnienia warunku udziału w
postępowaniu w zakresie prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej i
określenia, w jaki sposób spełnienie tego warunku będzie weryfikowane przez
Zamawiającego,
wprowadzenia zmiany w zakresie kary umownej z tytułu zwłoki w odbiorze pojemników /
worków na odpady i zmiarkowanie tej kary do 20 zł za każdy pojemnik / worek oraz każdy
dzień zwłoki oraz dodanie do wzoru umowy procedury reklamacyjnej,
wprowadzenia zmiany w zakresie kary umownej z tytułu zwłoki w wykonaniu usługi na
telefoniczne zlecenie, określonej w Załączniku nr 3 do SWZ pkt III ppkt 6 i zmiarkowanie tej
kary do 10 zł za każdą godzinę zwłoki oraz dodanie do wzoru umowy procedury
reklamacyjnej,
wprowadzenia zmiany w zakresie kary umownej z tytułu zwłoki w kar umownych za
zwłokę w dostarczeniu pojemnika do wskazanej nieruchomości lub do „gniazda” oraz
zmiarkowanie tej kary do 20 zł za każdy dzień zwłoki oraz dodanie do wzoru umowy
procedury reklamacyjnej,
wprowadzenia do projektowanych postanowień umowy końcowej daty naliczania kar
umownych.
Ponadto Odwołujący złożył wniosek o zasądzenie od Zamawiającego na jego
kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego przed
Krajową Izbą Odwoławczą.
Z informacji, którą Zamawiający przekazał Prezesowi Krajowej Izby Odwoławczej w
dniu 6
września 2024 r., wynika, że zawiadomienie o złożeniu odwołania wraz jego kopią
oraz wezwaniem do przystąpienia do postępowania odwoławczego zostało zamieszczone na
stronie internetowej prowadzonego postępowania w dniu 3 września 2024 r. oraz dodatkowo
przekazane e-
mailowo wykonawcom uczestniczącym w postępowaniu. Do dnia wydania
postanowienia przez Izbę na posiedzeniu niejawnym do akt sprawy odwoławczej wpłynęły 2
zgłoszenia przystąpienia do postępowania odwoławczego – pierwsze zostało złożone przez
wykonawcę FCC Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Zabrzu,
który przystąpił do postępowania odwoławczego po stronie Odwołującego, a drugie przez
wykonawcę PreZero Service Południe Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Rudzie Śląskiej (zwanego dalej „wykonawcą PreZero”), który przystąpił do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego. Obydwa przystąpienia zostały uznane przez Izbę
za dokonane w sposób skuteczny.
Następnie w dniu 9 września 2024 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie,
w której oświadczył, że uwzględnił odwołanie w całości. Pismem z dnia 18 września 2024 r.
wykonawca PreZero
poinformował Izbę, że nie wnosi sprzeciwu wobec uwzględnienia przez
Zamawiającego odwołania w niniejszej sprawie.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje:
Według regulacji art. 522 ust. 1 ustawy PZP „W przypadku uwzględnienia przez
zamawiającego w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu, Izba może umorzyć
postępowanie odwoławcze na posiedzeniu niejawnym bez obecności stron oraz uczestników
postępowania odwoławczego, którzy przystąpili do postępowania po stronie wykonawcy, pod
warunkiem że w postępowaniu odwoławczym po stronie zamawiającego nie przystąpił w
terminie żaden wykonawca. W takim przypadku zamawiający wykonuje, powtarza lub
unieważnia czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, zgodnie z żądaniem
zawartym w odwołaniu”.
Zgodnie zaś z przepisem art. 522 ust. 2 ustawy PZP „Jeżeli uczestnik postępowania
odwoławczego, który przystąpił do postępowania po stronie zamawiającego, nie wniesie
sprzeciwu co do uwzględnienia w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu przez
zamawiającego, Izba umarza postępowanie, a zamawiający wykonuje, powtarza lub
unieważnia czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, zgodnie z żądaniem
zawartym w odwołaniu”.
Wobec ustalenia, że Zamawiający uwzględnił zarzuty odwołania w całości, natomiast
wykonawca, który w sposób skuteczny przystąpił do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego, nie wniósł sprzeciwu wobec tej czynności Zamawiającego, Krajowa Izba
Odwoławcza stwierdziła, że postępowanie odwoławcze w tej sprawie należy umorzyć na
podstawie art. 568 pkt 3 w zw. z art. 522 ust. 2 ustawy PZP.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku tego
postępowania na podstawie regulacji art. 574-576 ustawy PZP oraz w oparciu o przepisy § 9
ust. 1 pkt 2 lit. a w zw. z § 5 pkt 1 i 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30
grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r.,
poz. 2437). Z uwagi na to, że Zamawiający uwzględnił w całości zarzuty przedstawione we
wniesionym odwołaniu, przy jednoczesnym braku sprzeciwu ze strony uczestnika
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego, Krajowa Izba Odwoławcza
nakazała zwrócić Odwołującemu kwotę 15 000 zł 00 gr z tytułu uiszczonego wpisu od
odwołania.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: .....................................................