Sygn. akt: KIO 3216/24
WYROK
Warszawa, dnia 20
września 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Przemysław Dzierzędzki
Protokolant:
Oskar Oksiński
po rozpoznaniu na rozprawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu
3 września 2024 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia Seris Konsalnet Ochrona sp. z o.o. w Warszawie oraz Seris Konsalnet
Security sp. z o.o. w Warszawie
w postępowaniu prowadzonym przez Teatr Polski we Wrocławiu
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
unieważnienia postępowania,
kosztami postępowania obciąża Teatr Polski we Wrocławiu i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7.500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Seris
Konsalnet Ochrona sp. z o.o. w Warszawie oraz Seris Konsalnet Security sp.
z o.o. w Warszawie
tytułem wpisu od odwołania, kwotę 3.600 zł 00 gr (słownie:
trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) poniesioną przez odwołującego tytułem
wynagrodzenia pełnomocnika,
zasądza od Teatr Polski we Wrocławiu na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia Seris Konsalnet Ochrona sp. z o.o. w
Warszawie oraz Seris Konsalnet Security sp. z o.o. w Warszawie
kwotę 11.100
zł 00 gr (słownie: jedenaście tysięcy sto złotych zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione przez odwołującego tytułem wpisu od
odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
Sądu Zamówień Publicznych.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt: KIO 3216/24
U z a s a d n i e n i e
Teatr Polski we Wrocławiu, zwany dalej „zamawiającym”, prowadzi postępowanie o
udzielenie zamówienia na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1605 ze zm.), zwanej dalej „ustawą Pzp” lub
„Pzp”, którego przedmiotem jest ochrona osób i mienia w obiektach Teatru Polskiego we
Wrocławiu.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych
8 sierpnia 2024 r., nr 2024/BZP 00450563.
Wobec czynności i zaniechań zamawiającego w ww. postępowaniu w dniu 3 września
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wnieśli odwołanie wykonawcy wspólnie
ubiegający się o udzielenie zamówienia Seris Konsalnet Ochrona sp. z o.o. w Warszawie oraz
Seris Konsalnet Security sp. z o.o. w Warszawie, zwani
dalej „odwołującym”.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 255 pkt 6 w zw. z art. 457 ust. 1 pkt 1
ustawy Pzp przez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że postępowanie obarczone jest
niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy w sprawie zamówienia publicznego w związku z możliwością udzielenia zamówienia z
naruszeniem ustawy polegającym na braku wskazania w ogłoszeniu lub dokumentach
zamówienia wymagań związanych z realizacją zamówienia w zakresie zatrudnienia przez
wy
konawcę lub podwykonawcę na podstawie stosunku pracy osób wykonujących czynności z
zakresu ochrony podczas, gdy okoliczność ta nie może stanowić podstawy unieważnienia
postępowania.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu unieważnienie czynności unieważnienia
postępowania oraz dokonanie wyboru swej oferty jako najkorzystniejszej.
W uza
sadnieniu odwołania odwołujący podniósł, że w decyzji o unieważnieniu,
Zamawiający powołał jako podstawę prawną art. 255 pkt 6 ustawy Pzp, a w uzasadnieniu
faktycznym wskazał m.in., że zgodnie z art. 95 ust. 1 ustawy Pzp, Zamawiający ma obowiązek
określenia w dokumentach zamówienia wymagań związanych z realizacją zamówienia w
zakresie zatrudniania przez wykonawcę lub podwykonawcę na podstawie stosunku pracy
osób wykonujących wskazane przez Zamawiającego czynności w zakresie realizacji
zamówienia jeśli czynności te zawierają cechy stosunku pracy. Zamawiający uznał, że w
niniejszym przypadku wskazane w dokumentacji postępowania czynności zostały określone
zbyt wąsko co stanowi naruszenie przepisu art. 95 ust.1 ustawy Pzp, gdyż wskazał, iż na
podstawie stosunku pracy mają być zatrudnione osoby wykonujące czynności obsługi
administracyjnej kontraktu.
Zdaniem Zamawiającego „Nie wyeliminowanie błędu przez
Zamawiającego na etapie postępowania przed otwarciem ofert uniemożliwia podjęcie na tym
etapie
postępowania działania innego niż̇ unieważnienie postępowania, tym bardziej że
przedmiotowa sytuacja miała bezpośredni i znaczący wpływ na przygotowanie ofert cenowych
przez
Wykonawców. Zawarcie umowy w kształcie przyjętym w SWZ stanowiłoby niewątpliwie
naruszenie
przepisów Ustawy Pzp co w szczególności skutkowałoby groźbą̨ unieważnienia
umowy w sprawie
zamówienia publicznego stosownie do przepisu art. 457 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp.
”
Odwołujący argumentował, że w pkt 12.1 SWZ, Zamawiający wskazał:
„Stosownie do dyspozycji art. 95 ust. 1 ustawy Prawo zamówień́ publicznych Zamawiający
wymaga, aby w trakcie realizacji przedmiotu
zamówienia Wykonawca lub Podwykonawca
zatrudniał na podstawie stosunku pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 czerwca
1974 r.- Kodeks pracy (tj. Dz.U z 2019 r. poz. 1320), osoby
wykonujące czynności obsługi
administracyjnej kontraktu.”
Odwołujący podniósł także, że w odpowiedziach na pytania Wykonawców z dnia
14.08.2024r., Zamawiający wskazał:
PYTANIE 16:
Czy wszystkie roboczogodziny powinny by
ć́ wypracowane w oparciu o umowę̨ o pracę?
Odpowied
ź: Tylko osób, dla których wymagane jest zatrudnienie w oparciu o umowę̨ o pracę
w niniejszym
postępowaniu.
Oraz
PYTANIE 40:
Czy
Zamawiający dopuszcza dowolną formę̨ zatrudnienia dla pracowników ochrony np.
umowa zlecenie?
Odpowied
ź: TAK
Zdaniem odwołującego decyzja Zamawiającego jest błędna i nie znajduje oparcia w
ustawie Pzp.
Zgodnie z art. 255 ustawy Pzp, Zamawiający jest zobowiązany do unieważnienia
postepowania w sprawie zamówienia publicznego tylko i wyłącznie w razie zaistnienia co
najmniej jednej z przesłanek wskazanych w tym przepisie. Odwołujący argumentował, że
z
godnie z pkt 6 przywołanego przepisu, Zamawiający unieważnia postępowanie, jeżeli
postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego. Zakładając
jakąkolwiek racjonalność ustawodawcy oraz zasady techniki prawodawczej, należy uznać, że
zgodnie tym przepisem w postępowaniu musi być stwierdzona taka wada, oczywiście
niemożliwa do usunięcia, która spowoduje, że zawarta umowa będzie unieważniona.
Odwołujący zwracał uwagę, że ustawodawca wprost odwołał się w tym przepisie do
instytucji prawnej „unieważnienia umowy”, która została zdefiniowana poprzez wskazanie
katalogu zamkniętego w art. 457 ustawy Pzp przypadków, w których umowa w sprawie
zamówienia publicznego podlega unieważnieniu. Znamienne przy tym jest, że ustawodawca
w art. 255 pkt 6 ustawy Pzp nie odwołał się do możliwości odstąpienia od umowy, czy jej
n
ieważności, tylko konkretnie do „unieważnienia umowy”. Przyjmując zatem jakąkolwiek
racjonalność ustawodawcy oraz zasady techniki prawodawczej, stwierdzić należy, że aby
możliwym było zastosowanie przesłanki wskazanej w art. 255 pkt 6 ustawy Pzp, koniecznym
jest równoczesne wykazanie którejkolwiek przesłanki wskazanej w art. 457 ustawy Pzp.
Odwołujący podniósł, że w art. 457 ustawy Pzp wskazany jest katalog zamknięty
podstaw unieważnienia umowy w sprawie zamówienia publicznego i z uwagi na restrykcyjny
charakter tych postanowień, które dają przecież prawo unicestwienia stosunku
zobowiązaniowego, nie można stosować do nich jakiejkolwiek wykładni rozszerzającej.
Wskazał, że z treści uzasadnienia faktycznego unieważnienia wynika, że Zamawiający
„upatruje” podstawę ewentualnego unieważnienia umowy w art. 457 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
Według odwołującego decyzja taka jest błędna a uzasadnienie nie znajduje żadnego
odzwierciedlenia w tym przepisie.
Odwołujący podniósł, że w przepisie w sposób wyraźny stypizowano, że udzielenie
zamówienia z naruszeniem ustawy, które powoduje unieważnienie umowy, polega wyłącznie
na braku wykonania obowiązków informacyjnych przez Zamawiającego, a nie jakiekolwiek
naruszenie ustawy przez Zamawi
ającego. Zdaniem odwołującego gdyby intencją
ustawodawcy było, aby każde naruszenie ustawy Pzp mogło stanowić podstawę
unieważnienia umowy, to zbędny byłby zamknięty katalog przesłanek wskazanych w całym
art. 457 ustawy Pzp, gdyż wystarczyłoby zamieścić jedno postanowienie w myśl którego,
„Umowa w sprawie zamówienia publicznego podlega unieważnieniu, jeżeli w toku
postępowania o udzielnie zamówienia publicznego lub udzielenia zamówienia doszło do
naruszenia przepisów ustawy.”. Według odwołującego celem art. 457 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp
jest unieważnienie umowy, która została zawarta z pogwałceniem zasad równego traktowania
wykonawców i uczciwej konkurencji w związku z tym, że nie każdy potencjalny wykonawca
mógł się dowiedzieć w ogóle o postępowaniu o udzielenie zamówienia lub z wprowadzonymi
zmianami, które np. powodowałyby, że po zmianach może wziąć udział w postępowaniu lub
złożyłby ofertę o innej treści. Natomiast, jeżeli Zamawiający w sposób prawidłowy dokonywał
publikacji, to każde inne naruszenie przepisów ustawy Pzp nie może stanowić podstawy
unieważnienia umowy na podstawie art. 457 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
Odwołujący argumentował także, że w zakresie interpretacji art. 457 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp, warto przywołać również poprzednio obowiązującą ustawę Pzp, gdzie w art. 146 ust. 6
ustawy Pzp z 2004r., ustawodawca przewidział właśnie bardzo szeroką podstawę
unieważnienia umów w sprawie zamówienia publicznego wskazując, że „Prezes Urzędu może
wystąpić́ do sądu o unieważnienie umowy w przypadku dokonania przez zamawiającego
czynności lub zaniechania dokonania czynności z naruszeniem przepisu ustawy, które miało
lub mogło mieć́ wpływ na wynik postępowania.”. Zdaniem odwołującego nie bez przyczyny w
obecnej ustawie Pzp zrezygnowano z tak szerokiego prawa unieważniania umów w sprawie
zamówień publicznych, określając konkretnie wyspecyfikowane przesłanki, które umożliwiają
unieważnienie umowy, a do których z całą pewnością nie należy naruszenie jakichkolwiek
przepisów ustawy Pzp, nawet jeżeli to naruszenie miało wpływ na wynik postępowania. Być
może ustawodawca doszedł do przekonania, że w toku postępowania o udzielenie
zamówienia, wykonawcy stosując środki ochrony prawnej są w stanie wyegzekwować
prawidłowe działanie Zamawiającego, ale muszą mieć na to szansę znając np. treść
ogłoszenia czy też mieć możliwość wniesienia tych środków przed zawarciem umowy. W
przeciwnym razie należałoby uznać, że instytucja środków ochrony prawnej jest w ustawie Pzp
zbędna, gdyż każde naruszenie ustawy Pzp będzie skutkowało obligatoryjnym przecież (art.
457 ust. 1 wskazuje na unieważnienia, a nie na możliwość unieważnienia), co do zasady
unieważnieniem umowy i wszczęciem nowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego.
Według odwołującego, skoro w przedmiotowej sprawie nie zachodzi przesłanka
wskazana w art. 457 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp, gdyż Zamawiający dopełnił obowiązków
informacyjnych a w uzasadnieniu wyłącznie odwołuje się do naruszenia art. 95 ust. 1 ustawy
Pzp, to Zamawiający nie miał prawa unieważnić postępowania. W powyższym stanie rzeczy,
brak jest podstaw powoływania się na naruszenie norm wynikających z art. 95 ust. 1 ustawy
Pzp, jako skutkujących koniecznością unieważnienia postępowania. Naruszenia w obrębie
t
ych przepisów można jedynie rozpatrywać w kontekście nieprawidłowości w postępowaniu o
udzielenie zamówienia, które jednak nie wywołują skutków w postaci unieważnienia umowy.
Odwołujący wskazywał, że nawet w art. 457 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp naruszenie musi
wywołać jeszcze skutek w odniesieniu do braku publikacji zmian, a mianowicie zmiany muszą
mieć wpływ na treść składanych ofert. Jak wskazywano w opisie stanu faktycznego,
Zamawiający konsekwentnie wskazywał w toku udzielania wyjaśnień, że osoby wykonujące
usługi ochroniarskie mogą być zatrudnione w dowolnej formie np. na podstawie umowy
zlecenia. Tak więc wszyscy uczestnicy mieli takie same informacje, na podstawie których mieli
przygotować swoje oferty.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania. W
odpowiedzi i w trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego
stanowiska.
Uwzględniając całość dokumentacji z przedmiotowego postępowania, w tym w
szczególności: ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia specyfikacji warunków
zamówienia (SWZ), odpowiedzi na pytania dotyczące treści SWZ, modyfikacje SWZ,
informację z otwarcia ofert, oferty wykonawców, zawiadomienie o unieważnieniu
postępowania, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia, stanowiska złożone przez
strony w trakcie posiedzenia i rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła,
co następuje:
Art. 16 ustawy Pzp stanowi, że Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób:
1) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) przejrzysty;
3) proporcjonalny.
Art. 95 ust. 1 Pzp stanowi, że Zamawiający określa w ogłoszeniu o zamówieniu lub
dokumentach zamówienia na usługi lub roboty budowlane wymagania związane z realizacją
zamówienia w zakresie zatrudnienia przez wykonawcę lub podwykonawcę na podstawie
stosunku pracy osób wykonujących wskazane przez zamawiającego czynności w zakresie
realizacji zamówienia, jeżeli wykonanie tych czynności polega na wykonywaniu pracy w
sposób określony w art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z
2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878 i 1222).
Art. 255 pkt 6
Pzp stanowi, że Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie
zamówienia, jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
Art. 457
ust. 1 Pzp stanowi, że Umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający:
1) z naruszeniem ustawy udzielił zamówienia, zawarł umowę ramową lub ustanowił
dynamiczny system zakupów bez uprzedniego zamieszczenia w Biuletynie Zamówień
Publicznych albo przekazania Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej ogłoszenia
wszczynającego postępowanie lub bez wymaganego ogłoszenia zmieniającego ogłoszenie
wszczynające postępowanie, jeżeli zmiany miały znaczenie dla sporządzenia wniosków o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert;
2) zawarł umowę z naruszeniem art. 264 lub art. 308 ust. 2 lub 3 lub art. 421 ust. 1 lub 2 albo
art. 577, jeżeli uniemożliwiło to Krajowej Izbie Odwoławczej uwzględnienie odwołania przed
zawarciem umowy;
3) zawarł umowę przed upływem terminu, o którym mowa w art. 216 ust. 2;
4) z naruszeniem art. 314 ust. 1 pkt 3, ust. 3 i 4, art. 315 lub art. 422 ust. 2 lub 3 udzielił
zamówienia objętego umową ramową;
5) z naruszeniem art. 323, art. 324 lub art. 391 ust. 4 lub 5 udzielił zamówienia objętego
dynamicznym systemem zakupów.
Art. 45
7 ust. 5 Pzp stanowi, że Przepis ust. 1 nie wyłącza możliwości żądania
unieważnienia umowy na podstawie art. 70
ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. − Kodeks
cywilny.
Ustalono, że przedmiotem zamówienia jest ochrona osób i mienia w obiektach Teatru
Polskiego we Wrocławiu.
Ustalono także, że w SWZ zamawiający przewidział m.in.:
12. Wymagania dot. Zatrudnienia na umowę o pracę.
12.1 Stosownie do dyspozycji art. 95 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych
Zamawiający wymaga, aby w trakcie realizacji przedmiotu zamówienia Wykonawca lub
Podwykonawca zatrudniał na podstawie stosunku pracy, w rozumieniu przepisów
ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r.- Kodeks pracy (tj. Dz.U z 2019 r. poz. 1320), osoby
wykonujące czynności obsługi administracyjnej kontraktu.
Kolejno ustalono, że w odpowiedziach na pytania Wykonawców z dnia 14.08.2024r.,
Zamawiający wskazał:
PYTANIE 16:
Czy wszystkie roboczogodziny powinny by
ć́ wypracowane w oparciu o umowę̨ o pracę?
Odpowied
ź: Tylko osób, dla których wymagane jest zatrudnienie w oparciu o umowę̨ o pracę
w niniejszym postępowaniu.
Oraz
PYTANIE 40:
Czy Zamawiający dopuszcza dowolną formę̨ zatrudnienia dla pracowników ochrony np.
umowa zlecenie?
Odpowied
ź: TAK
Kolejno u
stalono także, że do upływu terminu składania ofert do zamawiającego wpłynęło
osiem ofert, w tym oferta odwołującego.
(por. informacja z otwarcia ofert, w dokumentacji postępowania przekazanej przez
zamawiającego na nośniku elektronicznym).
Następnie ustalono, że pismem z dnia 29 sierpnia 2024 r., zamawiający zawiadomił
odwołującego o unieważnieniu postępowania na odstawie art. 255 pkt 6 Pzp. W uzasadnieniu
faktycznym czynności zamawiający wskazał, co następuje:
Powyższy przepis stanowi, że Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego jeżeli postepowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego. Przesłanki unieważnienia umowy zostały natomiast określone w art. 457. Jedną
z takich przesłanek mówi że umowa podlega unieważnieniu jeżeli zamawiający udzielił
zamówienia z naruszeniem ustawy. Co niewątpliwie miałoby miejsce w niniejszym przypadku.
Zgodnie bowiem z art. 95 ust. 1 Ustawy Pzp zamawiający ma obowiązek określenia
wymagań związanych z realizacją zamówienia w zakresie zatrudniania przez wykonawcę lub
podwykonawcę na podstawie stosunku pracy osób wykonujących wskazane przez
Zamawiającego czynności w zakresie realizacji zamówienia jeśli czynności te zawierają cechy
stosunku pracy. Na podstawie art. 95 ustawy Pzp zamawiający jest obowiązany wskazać
wszystkie czynności, których wykonanie będzie zawierało cechy stosunku pracy. W niniejszym
przyp
adku wskazane w dokumentacji postępowania czynności zostały określone zbyt wąsko
co stanowi naruszenie przepisu art.95 ust.1 ustawy Pzp. Zgodnie z linią orzeczniczą
zamawiający zobowiązany jest do wyspecyfikowania wszystkich tych czynności w danym
zamówieniu. Niezgodne z treścią art. 95 ust. 1 jest wskazanie tylko niektórych z nich choćby
miały znaczenie doniosłe dla zamawiającego i pominięcie innych mających np. znaczenie
drugorzędne.
Zgodnie z opinią uwzględniającą wspólne stanowisko Prezesa Urzędu Zamówień
Publicznych oraz Generalnego Inspektora Danych Osobowych co do zasady, pracowniczy
charakter będą miały czynności wykonywane przez ochroniarzy (czynności świadczenia usług
ochrony).
Powyższe czynności polegają na świadczeniu pracy w rozumieniu art. 22 § 1
kodeksu pracy. Powyższe stanowisko powielają również liczne orzeczenia KIO.
Nie wyeliminowanie błędu przez Zamawiającego na etapie postępowania przed
otwarciem ofert uniemożliwia podjęcie na tym etapie postępowania działania innego niż
unieważnienie postępowania, tym bardziej że przedmiotowa sytuacja miała bezpośredni i
znaczący wpływ na przygotowanie ofert cenowych przez Wykonawców. Zawarcie umowy w
kształcie przyjętym w SWZ stanowiłoby niewątpliwie naruszenie przepisów Ustawy Pzp co w
szczególności skutkowałoby groźbą unieważnienia umowy w sprawie zamówienia
publicznego stosownie do przepisu art. 457 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
Mając na względzie powyższe, unieważnienie postępowania na podstawie art. 255 ust.
6 Ustawy Pzp. jest konieczne i uzasadnione.
(por. zawiadomienie zamawiającego, w aktach sprawy, na nośniku elektronicznym
przekazanym przez zamawiającego).
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Odwołanie zostało skierowane przez odwołującego przeciwko czynności
unieważnienia postępowania z dnia 29 sierpnia 2024 r.
Zgodnie z art. 255 pkt 6 ustawy Pzp
Zamawiający unieważnia postępowanie o
udzielenie zamówienia, jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
Jak wynika z ww. przepisu, aby unieważnić postępowanie na jego podstawie
konieczne jest spełnienie łącznie wszystkich przesłanek z niego wynikających:
a)
wada niemożliwa do usunięcia,
b)
uniemożliwiająca zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
Dostrzeżenia wymagało również, że zgodnie z art. 260 ust. 1 Pzp obowiązkiem
zamawiającego jest sporządzenie i przesłanie wykonawcy stosownego uzasadnienia
faktycznego i prawnego czynności unieważnienia postępowania. Obowiązek podania
uzasadniania faktycznego czynności unieważnienia stanowi przejaw zasady przejrzystości
postępowania, o której mowa w art. 16 Pzp. Podkreślenia wymagało również, że podanie
podstawy faktycznej czynności unieważnienia jest kluczowe celem zapewnienia wykonawcy
pełnej i rzetelnej wiedzy na temat przyczyn podjęcia określonych czynności przez
zamawiającego. Poznanie motywacji zamawiającego ma wpływ nie tylko na podjęcie przez
wykonawcę decyzji o skorzystaniu ze środków ochrony prawnej ale także wywiera wpływa na
kształt i treść środka odwoławczego. Dopiero należycie uzasadniona czynność unieważnienia
postępowania pozwala wykonawcy prawidłowo sformułować i uzasadnić zarzuty odwołania.
Jak wynikało z uzasadnienia zaskarżonej przez odwołującego czynności unieważnienia
postępowania z dnia 29 sierpnia 2024 r., zamawiający upatrywał wady postępowania w
niezgodnym z art. 95 Pzp opisaniu w SWZ wymagań związanych z realizacją zamówienia w
zakresie zatrudnienia przez wykonawcę lub podwykonawcę na podstawie stosunku pracy
osób wykonujących czynności z zakresu ochrony. Zamawiający wskazał także, że ponieważ
postępowanie znalazło się już na etapie po otwarciu ofert, to nie miał już możliwości usunięcia
wady przez stosowną zmianę SWZ, a zatem wada była niemożliwa do usunięcia.
Odwołujący w treści odwołania nie zakwestionował, że ww. okoliczność stanowi wadę
postępowania, która na obecnym etapie jest niemożliwa do usunięcia. Wobec powyższego
okoliczność ta pozostawała niesporna pomiędzy stronami.
Jak wynikało z treści odwołania, sporne między stronami okazało się wyłącznie
spełnienie drugiej przesłanki, a zatem czy tak opisana wada uniemożliwia zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego. Przepis art. 255
pkt 6 Pzp łączy bowiem obowiązek unieważnienia postępowania wyłącznie z takimi wadami,
które uniemożliwiają zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego. Regulacja ta nakazuje zatem odwołanie się przez zamawiającego i wykazanie
jednej z przesłanek unieważnienia umowy, które z kolei zostały opisane przez ustawodawcę
w art. 457 ust. 1 ustawy Pzp a także w art. 457 ust. 5 ustawy Pzp z zw. z art. 70
§ 1 Kodeksu
cywilnego.
Jak wynikało z uzasadnienia czynności unieważnienia postępowania z dnia 29 sierpnia
2024 r. zamawiający powołał się wyłącznie na przesłanki unieważnienia umowy wynikające z
art. 457 ust. 1 pkt 1 Pzp. Odwołujący zakwestionował zaś w odwołaniu spełnienie wyłącznie
tej jednej przesłanki, na jaką powołał się zamawiający. Wobec powyższego przedmiotem
orzeczenia
Izby mogłoby być rozstrzygnięcie tylko tak opisanego sporu pomiędzy
zamawiającym a odwołującym. Przypomnienia wymaga bowiem w tym miejscu również to, że
zgodnie z art. 555 ustawy Pzp, Izba nie może orzekać co do zarzutów, które nie zostały
przedstawione w odwołaniu.
Nie można było podzielić stanowiska zamawiającego, jakoby zawarta umowa
podlegała unieważnieniu na podstawie art. 457 ust. 1 pkt 1 Pzp. Ten ostatni przepis stanowi,
że umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający z naruszeniem ustawy udzielił
zamówienia, zawarł umowę ramową lub ustanowił dynamiczny system zakupów bez
uprzedniego zamieszczenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo przekazania Urzędowi
Publikacji Unii
Europejskiej ogłoszenia wszczynającego postępowanie lub bez wymaganego
ogłoszenia zmieniającego ogłoszenie wszczynające postępowanie, jeżeli zmiany miały
znaczenie dla sporządzenia wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert.
Powyższy przepis zawiera kilka przesłanek unieważnienia umowy, lecz sformułowanie „z
naruszeniem ustawy udzielił zamówienia” jest zawężone jedynie do naruszeń związanych z
niezamieszczeniem ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo nieprzekazaniem
ogłoszenia Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej. Przyjęcie założenia, że sformułowanie „z
naruszenie
m ustawy udzielił zamówienia”, o którym mowa w art. 457 ust. 1 pkt 1 Pzp, stanowi
samodzielną przesłankę unieważnienia umowy oznaczałoby, że każde bez wyjątku naruszenie
ustawy, nawet niemające wpływu na wynik postępowania, prowadziłoby do takiego skutku. W
tej sytuacji wszystkie inne
przesłanki unieważnienia umowy opisane odrębnie przez
ustawodawcę w art. 457 Pzp okazałyby się zbędne, gdyż objęte byłyby zakresem przesłanki
„z naruszeniem ustawy udzielił zamówienia”. Wykładnia przepisu art. 457 ust. 1 pkt 1 Pzp
dokonana przez zamawiającego okazała się zatem chybiona. Dla spełnienia dyspozycji tego
przepisu, oprócz wykazania znamienia „z naruszeniem ustawy udzielił zamówienia” konieczne
jest zatem dodatkowo wykazanie przez zamawiającego jednej z przesłanek:
a)
bez uprzedniego zamieszczenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo przekazania
Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej ogłoszenia wszczynającego postępowanie,
b)
bez wymaganego ogłoszenia zmieniającego ogłoszenie wszczynające postępowanie,
jeżeli zmiany miały znaczenie dla sporządzenia wniosków o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu albo ofert.
Zamawiający w uzasadnieniu zaskarżonej czynności nie powoływał się na niewykonanie
przez siebie któregokolwiek z obowiązków informacyjnych, o jakich mowa w art. 457 ust. 1 pkt
1 Pzp.
Wobec powyższego należało dojść do wniosku, że postępowanie nie powinno podlegać
unieważnieniu na podstawie art. 255 pkt 6 w zw. z art. 457 ust. 1 pkt 1 Pzp, jak wskazał
zamawiający w uzasadnieniu zaskarżonej czynności unieważnienia postępowania.
W konsekwencji Izba stwierdziła, że zaskarżona w odwołaniu czynność unieważnienia
postepowania z dnia 29 sierpnia 2024 r., z takim uzasadnieniem faktycznym i prawnym, jakie
sporządził zamawiający, nie odpowiadała prawu i powinna zostać unieważniona.
Stosownie do art. 553 ustawy Pzp,
o oddaleniu odwołania lub jego uwzględnieniu Izba
orzeka w wyroku. W pozostałych przypadkach Izba wydaje postanowienie. Orzeczenie Izby, o
którym mowa w pkt 1 sentencji, miało charakter merytoryczny, gdyż odnosiło się do
uwzględnienia odwołania. Z kolei orzeczenie Izby zawarte w pkt 2 sentencji miało charakter
formalny, gdyż dotyczyło kosztów postępowania, a zatem było postanowieniem. O tym, że
orzeczenie o kosztach zawarte w wyroku Izby jest postanowieniem przesądził Sąd Najwyższy
w uchwale z 8 grudnia 2005 r. III CZP 109/05 (OSN 2006/11/182). Z powołanego przepisu art.
553 ust. 1 ustawy
Pzp wynika zakaz wydawania przez Izbę orzeczenia o charakterze
merytorycznym w innej formie aniżeli wyrok. Z uwagi zatem na zbieg w jednym orzeczeniu
rozstrzygnięć o charakterze merytorycznym (pkt 1 sentencji) i formalnym (pkt 2 sentencji), całe
orzeczenie musiało przybrać postać wyroku.
Zgodnie z przepisem art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp, Krajowa Izba Odwoławcza
uwzględnia odwołanie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy,
które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, konkursu lub systemu kwalifikowania wykonawców. W analizowanej sprawie
stwierdzone naruszenia ustawy Pzp
miały wpływ na wynik postępowania, gdyż zamawiający
nieprawidłowo unieważnił postępowanie.
W świetle art. 554 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp, uwzględniając odwołanie, Izba może jeżeli
umowa nie została zawarta:
a) nakazać wykonanie lub powtórzenie czynności zamawiającego albo
b) nakazać unieważnienie czynności zamawiającego, albo
c) nakazać zmianę projektowanego postanowienia umowy albo jego usunięcie, jeżeli jest
niezgodne z przepisami ustawy.
Na ww. podstawie Izba nakazała zamawiającemu unieważnienie czynności
unieważnienia.
Wobec powyższego, na podstawie art. 554 ust. 1 pkt 1 i art. 554 ust. 3 pkt 1 ustawy
Pzp, orzeczono jak w pkt 1 sentencji.
Zgodnie z art. 557 ustawy Pzp,
w wyroku oraz w postanowieniu kończącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei
w świetle art. 575 ustawy Pzp, strony oraz uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący
sprzeciw ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie, reguła ponoszenia przez strony kosztów
postępowania odwoławczego stosownie do wyników postępowania odwoławczego oznacza,
że „obowiązuje w nim, analogicznie do procesu cywilnego, zasada odpowiedzialności za wynik
procesu, według której koszty postępowania obciążają ostatecznie stronę „przegrywającą”
sprawę (por. art. 98 § 1 k.p.c.)” Jarosław Jerzykowski, Komentarz do art.192 ustawy - Prawo
zamówień publicznych, w: Dzierżanowski W., Jerzykowski J., Stachowiak M. Prawo zamówień
publicznych. Komentarz, LEX, 2014, wydanie VI.
W analizowanej sprawie Izba uwzględniła odwołanie. Odpowiedzialność za wynik
postępowania ponosił zatem zamawiający. Na koszty postępowania składał się wpis od
odwołania uiszczony przez odwołującego w kwocie 7.500 zł, oraz koszty wynagrodzenia
pełnomocnika odwołującego w wysokości 3.600 zł, ustalone na podstawie rachunku złożonego
do akt sprawy.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono
stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art. 557 oraz art. 575 ustawy Pzp oraz w
oparciu o przepisy § 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady
Mini
strów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.
U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: ………………….…