Śmierć wykonawcy będącego wykonawcą – co dalej z umową?

Stan prawny na dzień: 06.02.2024
Urząd Zamówień Publicznych wydał opinię prawną dotyczącą sytuacji, w której umiera wykonawca będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą

Urząd Zamówień Publicznych wydał opinię prawną dotyczącą sytuacji, w której umiera wykonawca będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą realizujący umowę w sprawie zamówienia publicznego. Opinia porusza kwestie tego, kiedy zarządca sukcesyjny a następnie spadkobierca może zająć miejsce wykonawcy oraz jak podejść do sytuacji, w której zmarły był członkiem konsorcjum. Poniżej omawiamy najważniejsze kwestie zawarte w opracowaniu. 

Przepisy, jakie w tym przypadku zastosuje zamawiający, to:

  • art. 455 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy Pzp,
  • regulacje ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny,
  • przepisy ustawy z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw.

Zgodnie z pierwszym przepisem dopuszczalna jest zmiana umowy bez przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia, gdy nowy wykonawca ma zastąpić dotychczasowego wykonawcę w wyniku sukcesji, wstępując w prawa i obowiązki wykonawcy, w następstwie przejęcia, połączenia, podziału, przekształcenia, upadłości, restrukturyzacji, dziedziczenia lub nabycia dotychczasowego wykonawcy lub jego przedsiębiorstwa. Warunki jakie w tej sytuacji trzeba spełnić to:

  • nowy wykonawca musi spełniać warunki udziału w postępowaniu,
  • wobec nowego wykonawcy nie zachodzą podstawy wykluczenia z procedury,
  • zmiana nie pociąga za sobą innych istotnych zmian umowy, a także
  • zmiana nie ma na celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy.

Oto najważniejsze wnioski z opinii:

  1. Prawa i obowiązki zmarłego wykonawcy wynikające z umowy w sprawie zamówienia publicznego przechodzą na jego spadkobierców według zasad określonych w Kodeksie cywilnym.
  2. Przez okres maksymalnie dwóch lat przedsiębiorstwo może prowadzić zarządca sukcesyjny zgodnie z przepisami ustawy o zarządzie sukcesyjnym. Celem zarządu sukcesyjnego jest umożliwienie funkcjonowania przedsiębiorstwa w okresie przejściowym, do czasu objęcia przedsiębiorstwa przez spadkobierców. Zarząd sukcesyjny obejmuje zobowiązanie do prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku oraz umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przewiduje kontynuację stosunków umownych. Umowy zawarte przez zmarłego przedsiębiorcę w zakresie działalności jego przedsiębiorstwa nie wygasają, a prawa i obowiązki z nich wynikające powinny być nadal wykonywane.
  3. Status nowego wykonawcy w świetle wskazanej przesłanki zmiany umowy uzyska spadkobierca legitymujący się sądowym stwierdzeniem nabycia spadku albo notarialnym poświadczeniem dziedziczenia.
  4. Nie dopuszcza się automatyzmu poprzez przyjęcie, że skoro dotychczasowy wykonawca spełniał warunki udziału w postępowaniu i nie podlegał wykluczeniu, to nowy wykonawca, który wstąpił w jego prawa i obowiązki, również przejdzie kwalifikację podmiotową z takim samym pozytywnym rezultatem. Zamawiający ma zawsze obowiązek zweryfikować, czy nowy podmiot spełnia warunki udziału w postępowaniu i nie podlega z niego wykluczeniu. 
  5. Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego ponoszą solidarną odpowiedzialność za wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Odpowiedzialność solidarna oznacza pełną odpowiedzialność każdego z członków konsorcjum za wykonanie całej umowy. Z uwagi na powyższe, śmierć członka konsorcjum będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą nie wpływa na zakres odpowiedzialności pozostałych członków konsorcjum. Niezbędne jest jednak, aby członkowie konsorcjum posiadali stosowne kwalifikacje do rzetelnej realizacji umowy w sprawie zamówienia.

Źródło: https://www.gov.pl/web/uzp/

Opracowanie:

Autor:

Justyna Rek-Pawłowska

Justyna Rek-Pawłowska

Justyna Rek-Pawłowska

Prawnik z wieloletnim doświadczeniem w stosowaniu Prawa zamówień publicznych, w tym jako pracownik działu prawnego dużej spółki budowlanej na rynku inwestycji infrastrukturalnych reprezentujący...