Ostatnie miesiące obfitują we wnioski o zmianę wynagrodzenia oraz przesunięcie terminu realizacji zamówienia publicznego w zawartych kontraktach. Potrzeba zmian wynika z inflacji oraz rosnących cen materiałów i kosztów spowodowanych wojną i pandemią koronawirusa. Wiele umów zostało niestety rozwiązanych, gdyż wykonawcy nie byli w stanie realizować ich na dotychczasowych zasadach. Aby zapobiec podobnym trudnościom w przyszłości, trwają prace nad wprowadzeniem obowiązku przewidywania klauzul waloryzacyjnych we wszystkich umowach na zamówienie publiczne zawartych na ponad 6 miesięcy. Planuje się także wprowadzenie regulacji, które umożliwią zmiany kontraktów zamówieniowych z uwagi na nadzwyczajne zmiany cen materiałów lub kosztów, które mają wpływ na realizację zamówienia publicznego.
Przewidywane rozwiązania wynikają z rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Akt prawny trafił obecnie do Senatu i Prezydenta RP. Ścieżka legislacyjna i tekst projektu wraz z uzasadnieniem dostępny jestTUTAJ.
Obecnie obowiązek zawarcia klauzul waloryzacyjnych w umowie związanych ze zmianą cen materiałów lub kosztów dotyczących realizacji zamówienia dotyczy umów na roboty budowlane lub usługi, które trwają dłużej niż 12 miesięcy (art. 439 ustawy Pzp). Projekt przewiduje, że obowiązek zostanie rozciągnięty na wszystkie umowy bez względu na ich przedmiot, jeśli czas trwania kontraktu przekroczy 6 miesięcy.
W każdym przypadku gdy wynagrodzenie wykonawcy ulegnie zmianie na podstawie takiej klauzuli, będzie on zobowiązany zmienić także wynagrodzenie przysługujące podwykonawcy, z którym zawarł umowę, w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy.
Obecny art. 455 ustawy Pzp stanowi, że wolno zmienić umowę na zamówienie publiczne, jeśli:
Projekt zmian doprecyzowuje, iż konieczność zmiany umowy będzie mogła w szczególności dotyczyć zmiany wysokości wynagrodzenia.
Jednocześnie ten sam projekt ustawy przewiduje czasowe zawieszenie stosowania Prawa zamówień publicznych przy zamówieniach na węgiel realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego.
Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy: „Z uwagi na zaistniałą sytuację na rynku energetycznym w Europie i na świecie, w celu ochrony istotnych interesów bezpieczeństwa państwa, w projektowanej ustawie przewiduje się wprowadzenie »zawieszenia« stosowania ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129, 1598, 2054 i 2269 oraz z 2022 r. poz. 25, 872 i 1079), dalej zwaną »ustawą Pzp«, do nabywania węgla przez jednostki samorządu terytorialnego i jednostki organizacyjne im podległe”.
Regulacja ma mieć charakter epizodyczny. Zawieszenie stosowania ustawy Pzp będzie obowiązywało przez 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjne im podległe będą mogły nabywać poza procedurami Prawa zamówień publicznych dostawy węgla, brykietu, brykietek i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, koksu i półkoksu, z węgla, węgla brunatnego (lignitu) lub torfu, nawet aglomerowanego oraz węgla retortowego.
Projektowane „zawieszenie” stosowania ustawy Pzp nie będzie mieć wpływu na obowiązywanie zakazu nabywania wskazanych towarów pochodzących z Federacji Rosyjskiej albo z Białorusi. Do postępowań wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie ustawy będą stosowane przepisy dotychczasowe.