Niedopuszczalne jest dokonywanie podziału zamówienia z intencją, aby na skutek ustalenia wartości dla każdego odrębnego zamówienia lub jego części doszło do wyłączenia stosowania przepisów ustawy odnoszących się do zamówień o wartości powyżej określonego progu, czy też do nieuprawnionego zastosowania przepisów odnoszących się do zamówień o wartości poniżej określonego progu.
Przepis art. 32 ust. 2 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych wskazuje na generalną zasadę, jaką winien kierować się zamawiający, przygotowując postępowanie o udzielenie zamówienia, odnoszącą się do zakazu dzielenia zamówienia w sposób, który skutkowałby uniknięciem stosowania przepisów ustawy Pzp.
Istotą wskazanego zakazu jest dyscyplinowanie jednostki zamawiającej do racjonalnego wydatkowania publicznych pieniędzy, w zgodzie z ustawą z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, nakazującą w art. 44 ust. 3, aby wydatki publiczne były dokonywane w sposób:
1) celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:
a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów;
2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;
3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.
Omawiana regulacja wskazuje przede wszystkim na niedopuszczalność zaniżania wartości zamówienia bądź przez nieuprawniony jego podział, bądź przez wybranie takiego sposobu obliczenia jego wartości, który w sposób celowy doprowadziłby do zaniżenia jego wartości.
Dla ustalenia, czy w danym przypadku mamy do czynienia z jednym zamówieniem, czy też z odrębnymi zamówieniami, konieczna jest analiza okoliczności konkretnego przypadku, prowadząca do ustalenia, czy dany rodzaj zamówienia mógł być wykonany w tym samym czasie, przez tego samego wykonawcę. Z odrębnymi zamówieniami będziemy mieć zatem do czynienia w sytuacji, gdy przedmiot zamówienia ma inne przeznaczenie lub nie jest możliwym jego nabycie u tego samego wykonawcy.
Co do zasady, nie jest zakazany sam podział jednego zamówienia na części, ale jest zakazany taki podział, którego skutkiem jest uniknięcie stosowania przez zamawiającego przepisów ustawy Pzp właściwych dla zamówienia o określonej wartości szacunkowej.
Zamawiający może z określonych względów (organizacyjnych, ekonomicznych, celowościowych itp.) dokonać podziału jednego zamówienia na części, dla których będzie prowadził odrębne postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, przy czym wartością każdej z części zamówienia będzie łączna wartość wszystkich części zamówienia. W konsekwencji przy udzieleniu każdej z części zamówienia zamawiający będzie zobowiązany do stosowania przepisów ustawy Pzp właściwych dla łącznej wartości zamówienia.
Z treści wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (obecnie TSUE) z 5 października 2000 r. w sprawie C-16/98, w którym Trybunał odniósł się zasadniczo do problematyki dzielenia zamówień na roboty budowlane wynika, że w przypadku potwierdzenia istnienia przesłanki przedmiotowej (zbieżności technicznej i funkcjonalnej elementów zamówień), zamawiający dokonuje opisu przedmiotu zamówienia i szacowania jego wartości, w stosunku do pełnego zamówienia, na podstawie przepisów zawartych w art. 32 ust. 4 Pzp. Jednocześnie, obok związku funkcjonalnego pomiędzy takimi zamówieniami, dodatkowe znaczenie ma również zaistnienie między nimi związku czasowego. Taki związek zachodzi wówczas, gdy funkcjonalnie powiązane ze sobą zamówienia mają być nabywane w dającej się przewidzieć, określonej perspektywie czasowej.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.) ─ art. 32.
Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.) ─ art. 44.
Orzecznictwo:
Opinia prawna UZP (archiwalna): Zamówienia publiczne na roboty budowlane realizowane w ramach jednego projektu infrastrukturalnego a zakaz dzielenia zamówienia na części w prawie krajowym i unijnym (www.uzp.gov.pl).