INFORMACJE PUBLICZNE

Swobodny dostęp obywateli do informacji publicznej jest podstawą suwerenności narodu, a prawo to wynika wprost z zapisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Swoboda dostępu do informacji polega m.in. na tym, że osoba, która żąda udostępnienia informacji publicznej, nie jest zobowiązana do wykazania interesu prawnego lub faktycznego w jej uzyskaniu.

Ograniczenia dostępu do informacji publicznej mogą nastąpić wyłącznie ze względu na określoną w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ze względu na ochronę interesu publicznego, porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.

I tak, prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu:

• w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych;
• ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa;
• w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o przymusowej restrukturyzacji;
• w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 lutego 2010 r. o rekapitalizacji niektórych instytucji oraz o rządowych instrumentach stabilizacji finansowej (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 396).

Informacja publiczna podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Informacje publiczne są udostępniane na wniosek, ale też instytucje są zobowiązane do ogłaszania informacji publicznych w określonym zakresie.

Do najważniejszych zasad udostępniania informacji publicznych należy zaliczyć następujące:

1. Obowiązane do udzielenia informacji publicznej są podmioty będące w posiadaniu takich informacji, w tym:

• władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne;
• podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego;
• podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów;
• organizacje związkowe i pracodawców, reprezentatywne w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, oraz partie polityczne;

2. Udostępnianie informacji publicznych następuje w drodze:

• udostępniania w Biuletynie Informacji Publicznej informacji publicznych, w tym dokumentów urzędowych;
• udostępniania w portalu danych, o którym mowa w ustawie z dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego;
• na wniosek – w przypadku informacji, która nie została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej lub portalu danych;
• w drodze wyłożenia lub wywieszenia w miejscach ogólnie dostępnych;
• przez zainstalowane w miejscach ogólnie dostępnych urządzenia umożliwiające zapoznanie się z tą informacją;
• wstępu na posiedzenia organów, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3, i udostępniania materiałów, w tym audiowizualnych i teleinformatycznych, dokumentujących te posiedzenia.

3. Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w tym terminie, podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku.
4. Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje w dowolnej formie i, co do zasady, w sposób i w formie zgodnych z wnioskiem. Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w sposób lub w formie określonych we wniosku, podmiot obowiązany do udostępnienia powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie.
5. Dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny, chyba, że w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek, podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku. W takiej sytuacji, podmiot udostępniający, może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. O wysokości opłaty wnioskujący jest powiadamiany w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
6. Odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji, w przypadku gdy informacja publiczna nie może być udostępniona w sposób lub w formie określonych we wniosku, następuje w drodze decyzji administracyjnej wydawanej zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego (w tym decyzji o odmowie udostępnienia informacji).

Nie ma wątpliwości, że informacja o umowach o zamówienie publiczne stanowi informację publiczną podlegającą udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Powyższe potwierdził Sąd Apelacyjny w Bydgoszczy w wyroku z 23 lutego 2021 r. (sygn. akt II SA/Bd 878/20). Zasada ta dotyczy zarówno umów o zamówienie publiczne, wobec których ma zastosowanie ustawa z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, jak i tych, wobec których reżim zawarty w tej ustawie nie znajdzie zastosowania.

Informacją publiczną jest również protokół postępowania o udzielenie zamówienia wraz z załącznikami. Tryb dostępu do informacji publicznej, którą jest protokół określa ustawa Pzp oraz rozporządzenie ministra rozwoju, pracy i technologii z 18 grudnia 2020 r. w sprawie protokołów postępowania oraz dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, które stanowią lex specialis w stosunku do przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Przy udostępnieniu protokołu, warto zwrócić uwagę na szczególne terminy, których podmiot publiczny powinien dochować, oraz formę udostępnienia.

Zobacz także: PROTOKÓŁ, UMOWA O ZAMÓWIENIE PUBLICZNE, INFORMACJE NIEJAWNE, INTERES BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA