Kiedy fundacja i stowarzyszenie zastosują Prawo zamówień publicznych?

Stan prawny na dzień: 09.09.2024
  Kiedy fundacja i stowarzyszenie zastosują Prawo zamówień publicznych?

Co do zasady fundacja i stowarzyszenie wydają środki finansowe poza ustawą Pzp. Mogą jednak wystąpić sytuacje, w których pojawi się obowiązek zastosowania jej przepisów. Stanie się tak w dwóch przypadkach:

  • jeśli są one tzw. podmiotami publicznymi, które zaspokajają powszechne potrzeby niemające charakteru przemysłowego i handlowego a przy tym wywierany jest na nie wpływ przez inne podmioty prawa publicznego lub  jednostki sektora finansów publicznych oraz
  • wówczas gdy fundacja bądź stowarzyszenie mają status zamawiającego subsydiowanego.

Sprawdź inne wnioski, które wynikają z opinii Urzędu Zamówień Publicznych pt. „Obowiązek stosowania ustawy prawo zamówień publicznych przez fundacje oraz stowarzyszenia w kontekście art. 4 pkt 3 i art. 6 tej ustawy”.

Aby fundacja bądź stowarzyszenie zostały zakwalifikowane do kręgu podmiotów publicznych, muszą być spełnione 3 warunki:

1)       podmiot ma osobowość prawną – w przypadku fundacji lub stowarzyszenia warunek ten zostaje spełniony w chwili wpisania podmiotu do Krajowego Rejestru Sądowego, który to wpis jest obowiązkowy dla obydwu podmiotów;

2)       podmiot wykonuje szczególny rodzaj działalności w postaci zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym, niemających charakteru przemysłowego ani handlowego. Zaspokajanie potrzeb o charakterze powszechnym to – co do zasady – każda aktywność, która nie jest wykonywana wyłącznie dla zaspokojenia pojedynczego, prywatnego celu. Aby określone działania zostały uznane za powszechne, nie muszą być skierowane do całego społeczeństwa, ale wystarczy, by były skierowane do osób spełniających określone generalne warunki,

3)       wywierania wpływu na fundację lub stowarzyszenie przez inne podmioty prawa publicznego lub jednostki sektora finansów publicznych lub inne niż jednostki sektora finansów publicznych państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Wpływ ten może przybrać formę wpływu:

  • finansowego (art. 4 pkt 3 lit. a ustawy Pzp), który polega na tym, że danej instytucji przekazywane są środki finansowe na jej ogólne funkcjonowanie, co powoduje powstanie stosunku bliskiej zależności lub podporządkowania beneficjenta podmiotom publicznym. Pod tym pojęciem rozumie się także np. przekazywanie dotacji z budżetu JST bądź budżetu państwa na realizację określonych zadań,
  • kapitałowego (art. 4 pkt 3 lit. b ustawy Pzp),
  • nadzorczego (art. 4 pkt 3 lit. c ustawy Pzp) – przesłankę tę należy oceniać z
    zastosowaniem kryterium możliwości wywierania wpływu na decyzje danego podmiotu przy użyciu określonych środków oddziaływania przysługujących innym zamawiającym, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2 ustawy Pzp, jak również innym podmiotom prawa publicznego lub
  • osobowego (art. 4 pkt 3 lit. d ustawy Pzp).

Drugą okolicznością, w której stowarzyszenie lub fundacja mają obowiązek stosować Prawo zamówień publicznych to sytuacja, gdy podmiot staje się zamawiającym subsydiowanym. Aby do tego doszło, muszą być łącznie spełnione warunki:

1)       ponad 50% wartości udzielanego przez ten podmiot zamówienia jest finansowane ze środków publicznych lub przez zamawiających, o których mowa w art. 4 i art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp;

2)       wartość zamówienia jest równa lub przekracza progi unijne;

3)       przedmiotem zamówienia są roboty budowlane w zakresie inżynierii lądowej lub wodnej określone w załączniku II do dyrektywy 2014/24/UE, budowy szpitali, obiektów sportowych, rekreacyjnych lub wypoczynkowych, budynków szkolnych, budynków szkół wyższych lub budynków wykorzystywanych przez administrację publiczną lub usługi związane z takimi robotami budowlanymi.

UZP podkreśla w swojej opinii, że zamawiający subsydiowani to kategoria podmiotów, które nie mają na stałe statusu zamawiających (nie są zamawiającym publicznym czy sektorowym), ale okazjonalnie stają się zamawiającymi ze względu na udzielanie konkretnych zamówień i ich sfinansowanie lub dofinansowanie ze środków publicznych lub przez zamawiających publicznych.

Zatem uzyskanie dotacji ze środków publicznych lub od zamawiającego publicznego nie stanowi samodzielnej przesłanki zakwalifikowania danego podmiotu do kategorii zamawiających obowiązanych do stosowania ustawy Pzp. Aby tak się stało, konieczne jest jednoczesne spełnienie wszystkich przesłanek z art. 6 ustawy Pzp.

Omówienie:

Autor:

Justyna Rek-Pawłowska

Justyna Rek-Pawłowska

Justyna Rek-Pawłowska

Prawnik z wieloletnim doświadczeniem w stosowaniu Prawa zamówień publicznych, w tym jako pracownik działu prawnego dużej spółki budowlanej na rynku inwestycji infrastrukturalnych reprezentujący...