Zmiany w Prawie zamówień publicznych w 2022 roku – podsumowanie

Zmieniany przepis Pzp

Czego dotyczy zmiana?

Wprowadzona przez:

Od kiedy obowiązuje nowa regulacja?

Szersze omówienie zmian na Portalu ZP

art. 439 Pzp

Znowelizowany art. 439 ust. 1 ustawy Pzp stanowi, że umowa, której przedmiotem są roboty budowlane, dostawy lub usługi, zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy, zawiera postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia.

Klauzule waloryzacyjne są obecnie zatem obowiązkowe w każdej umowie w sprawie zamówienia, której czas realizacji przekroczy 6 miesięcy.

Dotychczas obowiązek odnosił się do umów dłuższych niż 12 miesięcy, których przedmiotem były usługi bądź roboty budowlane.

ustawa z 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. poz. 2185)

10.11.22 r.

Od 10 listopada 2022 r. nowe przepisy ustawy Pzp dotyczące waloryzacji

Od 3 listopada br. gminy mogą kupować węgiel od importerów za 1.500 zł za tonę, a następnie sprzedawać go swoim mieszkańcom po nie więcej niż 2.000 zł za tonę. Zamówienia na zakup węgla samorządy mogą organizować poza procedurami Prawa zamówień publicznych.

ustawa z 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (Dz.U. poz. 2236)

Od 3.11.22 r.

Wyłączenie stosowania Pzp przez gminy do zamówień na opał stały dla gospodarstw domowych

art. 361 Pzp

Zamawiający może żądać dokumentów, aby sprawdzić spełnianie warunków, zgodnie z którymi:

1)     celem działalności wykonawcy jest realizacja zadań w zakresie użyteczności publicznej związanej ze świadczeniem tych usług oraz społeczna i zawodowa integracja osób, o których mowa w art. 94,

2)     wykonawca nie działa w celu osiągnięcia zysku, przeznaczając całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników,

3)     struktura zarządzania wykonawcą lub jego struktura własnościowa opiera się na współzarządzaniu w przypadku spółdzielni, akcjonariacie pracowniczym lub zasadach partycypacji pracowników, co wykonawca określa w swoim statucie, w szczególności zaświadczenia wojewody o spełnianiu przez przedsiębiorstwo społeczne tych warunków.

Jak stanowi nowy ust. 3 art. 361 ustawy Pzp takim dokumentem może być w szczególności zaświadczenie, o którym mowa w art. 27 ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej (Dz. U. poz. 1812).

ustawa z 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej (Dz.U. poz. 1812)

30.10.22 r.

art. 11 i art. 94 Pzp

Nowelizacja doprecyzowała, w jaki sposób Minister Sprawiedliwości może zlecać zamówienie przywięziennym zakładom pracy, w których zatrudnia się osoby pozbawione wolności oraz jak liczyć procentowy wskaźnik osób pozbawionych wolności zatrudnionych w zakładzie.

ustawa z 22 lipca 2022 r. o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (poz. 1933)

28.09.22 r.

Zmiany w ustawie Pzp po nowelizacji ustawy o służbie więziennej

Od 24 sierpnia 2022 r. nie obowiązuje art. 15r¹ specustawy covidowej. Wobec tego zamawiający mogą już zgodnie z prawem potrącać wykonawcom kary umowne i dochodzić ich z zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Zaległe kary umowne można potrącić wykonawcy w określonych przedziałach czasowych w zależności od tego, kiedy wystąpiło zdarzenie związane z karą. Pierwsze potrącenia mogły nastąpić już 1 października 2022 r., kolejne 1 stycznia 2023 r. Ostatni etap rozpocznie się od 1 kwietnia 2023 r.

ustawa z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1768) 

24.08.22 r.

Uchylenie art. 15r1 specustawy covidowej – pierwsze zaległe kary umowne można potrącić wykonawcy już 1.10.2022 r.

art. 11 ust. 4 Pzp

Ustawa uchyliła przepis, który mówił, że do zamówienia nalepek kontrolnych do pojazdów (związanych z ich rejestracją) nie trzeba stosować Pzp. Wynika to z faktu, że zniesiono obowiązek używania tego rodzaju nalepek.

ustawa z 14 sierpnia 2020 r. o zmianie ustawy  Prawo – o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1086)

4.09.22 r.

Ogłoszono tekst jednolity ustawy Pzp pod adresem publikacyjnym: Dz.U. z 2022 r. poz. 1710

16.08.22 r.

art. 495, art. 596 Pzp

W skład Komitetu do spraw Kontroli w Zamówieniach Publicznych nie będzie wchodzić przedstawiciel wyznaczony przez instytucję audytową w rozumieniu przepisów dotyczących realizacji programów w zakresie polityki spójności. Instytucja audytowa nie jest już organem kontroli w rozumieniu ustawy.

ustawa z 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027 (Dz.U. poz. 1079)

4.06.22 r.

Od 1 lipca 2022 r. miał wejść w życie obowiązek rejestrowania umów w kwotach od 500 zł przez określonych zamawiających. Rejestr ma dotyczyć umów sektora finansów publicznych, które zawarto w formie pisemnej, dokumentowej, elektronicznej albo innej formie szczególnej. Przy okazji prac nad poprawkami Polskiego Ładu przewidziano także zmiany dotyczące rejestru umów. Ostatecznie obowiązek przesunięto o półtora roku, bo na styczeń 2024 roku. 

art. 15 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265)

Rejestr umów powyżej 500 zł od 2024 roku zamiast od lipca 2022 roku

art. 11 ust. 5 Pzp

Uchylono m.in. przepisy wprowadzające wyłączenie stosowania ustawy Pzp do zamówień poniżej progów unijnych związanych z przymusową restrukturyzacją albo umorzeniem lub konwersją instrumentów kapitałowych.

ustawa z 7 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 872)

7.05.22 r.

Od 16 kwietnia br. obowiązuje ustawa z 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (Dz.U. poz. 835). Ustawa wprowadza m.in. nowe przesłanki wykluczenia do Prawa zamówień publicznych określonych podmiotów wspierających agresję rosyjską oraz kary pieniężne m.in. wobec podmiotów, które w czasie stanu wykluczenia ubiegają się o zamówienia publiczne. W ustawie powierzono także Ministrowi Spraw Wewnętrznych zadanie prowadzenia listy podmiotów, wobec których stosuje się opisane w niej środki sankcyjne (m.in. przesłanki wykluczenia). 

ustawa z 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (Dz.U. poz. 835)

16.04.2022 r.

Nowe przesłanki wykluczenia i kary pieniężne – ustawa o przeciwdziałaniu wspieraniu agresji Rosji wobec Ukrainy

Od 9 kwietnia 2022 r. zamawiający z państw unijnych nie mogą zlecać zamówień publicznych  podmiotom rosyjskim. Zakaz dotyczy także rosyjskich podwykonawców, dostawców i podmiotów, na których zdolności polega wykonawca, gdy przypada na nich ponad 10% wartości zamówienia. Nowe regulacje dyrektywy obowiązują bezpośrednio także Polskę. 

rozporządzenie (UE) 2022/576 w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.Urz. UE nr L 111 z 8 kwietnia 2022, str. 1)

9.04.2022 r.

Zakaz udziału rosyjskich wykonawców w przetargach unijnych

Ustawa przewiduje duże ułatwienia w legalizowaniu pobytu dla obywateli Ukrainy w Polsce oraz podejmowaniu przez nich legalnej pracy. Pozwolenia mają być wydawane na 18 miesięcy z możliwością przedłużenia do 3 lat. Obywatele Ukrainy będą także mieli dostęp do państwowego systemu opieki zdrowotnej i edukacji oraz świadczeń socjalnych np. 500 plus.

Konieczność organizacji pomocy doraźnej i długoterminowej w dużej mierze będzie spoczywać na barkach jednostek samorządu terytorialnego. W celu realizacji przydzielonych zadań samorządy otrzymają dodatkowe finansowanie. Aby przyspieszyć realizację nowych zadań, specustawa przewiduje wiele zwolnień od stosowania ustawy Pzp w określonych sytuacjach. 

ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583).

24.02.22 r.

Specustawa ukraińska a zwolnienie od stosowania ustawy Pzp

Zamawiający zostali zobowiązani do zapewnienia minimalnych poziomów docelowych udziału niskoemisyjnych i zeroemisyjnych pojazdów w całkowitej liczbie pojazdów objętych zamówieniami publicznymi, w dwóch okresach: do końca 2025 roku i do końca 2030 roku.

Art. 68a w zw. z dodanym art. 68b ustawy z 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych

(dodano ustawą z 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw)

31.01.22 r.

Nowe obowiązki dla zamawiających kupujących samochody (czyste pojazdy w zamówieniach publicznych)

Art. 12 ust. 2 ustawy Pzp

Wykreślono z ustawy Pzp art. 12 ust. 2, który mówił o tym, że zamawiający może samodzielnie zdecydować, czy stosować ustawę Pzp do realizowania zamówień dotyczących produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojennymi, o których mowa w art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

art. 1 ustawy z 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa

20.01.22 r.

Opis przedmiotu zamówienia na roboty budowlane od 1 stycznia 2022 r. – nowe rozporządzenie w sprawie dokumentacji projektowej

Od 1 stycznia 2022 r. zamawiający do przeliczenia wartości szacunkowej zamówienia muszą stosować nowy kurs euro do złotego.

Nowy przelicznik wyznacza próg, od jakiego do danego zamówienia będą miały zastosowanie przepisy Pzp dotyczące udzielania zamówień klasycznych o wartości równej lub przekraczającej progi unijne (dział II Pzp), zamówień sektorowych (dział V Pzp), zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa (dział VI Pzp) – w zależności od przedmiotu zamówienia.

Rozporządzenie zmieniło również progi unijne dla ww. zamówień, zwiększając je w stosunku do roku ubiegłego.

Nowy średni kurs euro stanowiący podstawę przeliczania wartości zamówień wynosi od 2022 roku 4,4536 zł.

Obwieszczenie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z 3 grudnia 2021 r. w sprawie aktualnych progów unijnych, ich równowartości w złotych, równowartości w złotych kwot wyrażonych w euro oraz średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych lub konkursów (Dz.U. z 2021 r. poz. 1177)

1.01.22 r.

Progi unijne w zamówieniach publicznych i średni kurs euro w 2023 roku

Nowy próg wynosi 5.382.000 euro. W przeliczeniu na złotówki jest to kwota 23.969.275 zł. Kurs złotego w stosunku do euro stanowiący podstawę przeliczania wartości umów koncesji, ustalony na podstawie kwoty określonej w komunikacie Komisji Europejskiej w sprawie równowartości progów, wynosi 4,4536.

Obwieszczenie ministra rozwoju i technologii z 20 grudnia 2021 r. w sprawie aktualnego progu unijnego, jego równowartości w złotych oraz średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości umów koncesji (Dz.U. z 2021 r. poz. 1191).

1.01.22 r.

Art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy Pzp

Z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, o którym mowa w:

• art. 228–230a, art. 250a Kodeksu karnego, w art. 46–48 ustawy z 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz.U. z 2020 r. poz. 1133 oraz z 2021 r. poz. 2054) lub
• art. 54 ust. 1–4 ustawy z 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 523, 1292, 1559 i 2054)

art. 10 ustawy z 14 października 2021 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

1.01.22 r.

Zmiana ustawy Pzp od stycznia 2022 r. – nowe brzmienie przesłanki wykluczenia z art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. c

Zmiany obejmują dostosowanie treści rozporządzenia do zmienionych przepisów Pzp, zmienia się sposób raportowania uwzględniający e-zamówienia, liczbę części, w których udzielono zamówienia, jeżeli w ramach jednego postępowania zamawiający dopuścił składanie ofert częściowych, rezygnację ze wskazywania licznych ofert od wykonawców niebędących członkami UE, zwiększenie nacisku na aspekty społeczne, zastosowania umów o pracę, aspekty środowiskowe czy innowacyjne.

Sprawozdanie z udzielonych zamówień wszczętych po 1 stycznia 2021 r. należy składać bezpośrednio na Platformie e-Zamówienia.

Rozporządzenie ministra rozwoju i technologii z 20 grudnia 2021 r. w sprawie zakresu informacji zawartych w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach, jego wzoru, sposobu przekazywania oraz sposobu i trybu jego korygowania (Dz.U. z 2021 r. poz. 2463)

1.01.22 r.

Nowe rozporządzenia do ustawy Pzp 2022 – sprawozdanie o zamówieniach 2021, opis i szacowanie robót budowlanych

Do postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2022 r. w zakresie ustalenia wartości zamówienia stosuje się przepisy dotychczasowe. Zgodnie z treścią § 11 ust. 2 rozporządzenia zamawiający, w celu ustalenia wartości zamówienia w przypadku przygotowania lub przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia wszczętego po 31 grudnia 2021 r., może korzystać odpowiednio z kosztorysu inwestorskiego albo planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym, sporządzonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, w przypadku gdy od ich sporządzenia upłynęło nie więcej niż 6 miesięcy.

Rozporządzenie ministra rozwoju i technologii z 20 grudnia 2021 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym (Dz.U. z 2021 r. poz. 2458)

1.01.22 r.

Opis przedmiotu zamówienia na roboty budowlane od 1 stycznia 2022 r. – nowe rozporządzenie w sprawie dokumentacji projektowej

Do postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2022 r., w zakresie opisu przedmiotu zamówienia, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Dodatkowo, zgodnie z treścią § 21 ust. 2, w celu przygotowania lub przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia wszczynanego po 31 grudnia 2021 r., zamawiający może korzystać z dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych lub programu funkcjonalno-użytkowego, sporządzonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, o ile w dacie ich sporządzenia spełniały one wymagania określone w rozporządzeniu ministra infrastruktury z 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. z 2013 r. poz. 1129).

Rozporządzenie ministra rozwoju i technologii z 20 grudnia 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. z 2021 r. poz. 2454)

1.01.22 r.

Nowe rozporządzenia do ustawy Pzp 2022 – sprawozdanie o zamówieniach 2021, opis i szacowanie robót budowlanych