POLSKA NORMA

Stan prawny na dzień: 22.10.2024

Norma krajowa, przyjęta w drodze konsensu i zatwierdzona przez krajową jednostkę normalizacyjną, powszechnie dostępną, oznaczona – na zasadzie wyłączności – symbolem PN. Norma ta ustala – do powszechnego i wielokrotnego stosowania – zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i zmierza do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie. System stosowania znaku zgodności z Polską Normą ma na celu promowanie wyrobów o jakości wyznaczonej poziomem wymagań Polskich Norm.

Kiedy wolno używać oznaczenia Polską Normą?

Wyroby spełniające wymagania Polskich Norm oznaczane są na zasadzie dobrowolności znakiem zgodności z Polską Normą. Warunkiem upoważniającym do oznaczenia wyrobu jest uzyskanie certyfikatu zgodności.

Certyfikat zgodności z Polską Normą wydaje:

  • Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (Prezes PKN) lub
  • jednostka przez niego upoważniona, powołana na mocy odrębnych przepisów, do wydawania certyfikatu zgodności z Polską Normą,

na wniosek skierowany przez podmiot gospodarczy po przeprowadzeniu, z wynikiem pozytywnym, sprawdzenia wyrobu na zgodność ze wskazaną we wniosku normą lub normami. Uzyskanie certyfikatu jest równoznaczne z uzyskaniem prawa do oznaczenia wyrobu znakiem zgodności z Polską Normą.

Producent lub osoba wprowadzająca wyroby do obrotu może zadeklarować ich zgodność z Polskimi Normami deklaracją zgodności wydaną na własną odpowiedzialność, przy czym wymagania stawiane takiej deklaracji określają Polskie Normy.

Deklaracja zgodności nie upoważnia do oznaczenia wyrobu znakiem zgodności.

Proces normalizacji

Sposób nadawania i wykorzystywania znaku zgodności z Polska Normą, został określony w rozporządzeniu Rady Ministrów z 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu nadawania i wykorzystywania znaku zgodności z Polską Normą o zasięgu krajowym. Polskie normy są opracowywane także w zgodzie z ustawą o normalizacji.

Polska Norma może być wprowadzeniem normy europejskiej lub międzynarodowej. Wprowadzenie to może nastąpić w języku oryginału.

Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne. Polska Norma może być powoływana w przepisach prawnych po jej opublikowaniu w języku polskim. W przypadku innych dokumentów normalizacyjnych, mogą one zostać zachowane w języku oryginału.

Polska Norma korzysta z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do niej przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej. Ochrony tej nie narusza ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Sprawy sporne wynikające z oceny zgodności z Polską Normą, dotyczące interpretacji postanowień Polskich Norm, rozstrzyga Prezes PKN po zasięgnięciu opinii właściwego komitetu technicznego.

Przestrzeganie normy, co do zasady, nie jest obowiązkowe, chyba że obowiązek ten wynika z prawa powszechnie obowiązującego.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10.04.2019 r. (sygn. akt II OSK 1486/17), orzeczono iż: „Polska Norma jest normą krajową, przyjętą w drodze konsensu i na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy z 2002 r. o normalizacji stosowanie jej jest dobrowolne. Polskie Normy same w sobie nie są źródłami prawa powszechnie obowiązującego. Powoływanie się na te normy jest zasadne tylko wówczas gdy przepis ustawy bądź rozporządzenia bezpośrednio odwołuje się do wymogu ich stosowania”.

Stosowanie PN w przetargach

W ustawie Pzp zostały wskazane następujące wytyczne w zakresie odwoływania się do norm, w tym Polskiej Normy, w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego:

  1. Zamawiający jest upoważniony do tworzenia opisu przedmiotu zamówienia poprzez odniesienie do wymaganych cech materiału, produktu lub usługi, opisanych m.in. za pomocą norm. W takiej sytuacji, normy stanowią swego rodzaju wzorce, za pomocą których zamawiający określa istotne dla siebie cechy zamawianych świadczeń.
  2. Tworząc opis za pomocą norm, należy mieć na uwadze następującą kolejności preferencji ich zastosowania:
  • Polskie Normy przenoszące normy europejskie,
  • normy innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego przenoszące normy europejskie,
  • europejskie oceny techniczne, rozumiane jako udokumentowane oceny działania wyrobu budowlanego względem jego podstawowych cech, zgodnie z odpowiednim europejskim dokumentem oceny, w rozumieniu art. 2 pkt 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz.Urz. UE L 88 z 04.04.2011 r., str. 5, ze zm.),
  • wspólne specyfikacje techniczne rozumiane jako specyfikacje techniczne w dziedzinie produktów teleinformatycznych określone zgodnie z art. 13 i art. 14 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 z 25 października 2012 r. w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniającego dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylającego decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1673/2006/WE (Dz.Urz. UE L 316 z 14.11.2012 r., str. 12, ze zm.),
  • normy międzynarodowe,
  • specyfikacje techniczne, których przestrzeganie nie jest obowiązkowe, przyjęte przez instytucję normalizacyjną, wyspecjalizowaną w opracowywaniu specyfikacji technicznych w celu powtarzalnego i stałego stosowania,
  • inne systemy referencji technicznych ustanowione przez europejskie organizacje normalizacyjne,
  • Polskie Normy,
  • krajowe oceny techniczne wydawane na podstawie ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz.U. z 2020 r. poz. 215 i 471),
  • polskie specyfikacje techniczne dotyczące projektowania, wyliczeń i realizacji robót budowlanych oraz wykorzystania dostaw,
  • krajowe deklaracje zgodności oraz krajowe deklaracje właściwości użytkowych wyrobu budowlanego.

3. Zamawiający odwołujący się w opisie do norm, jest zobowiązany wskazać, że dopuszcza rozwiązania równoważne tym opisywanym za pomocą norm. Ustawodawca nie doprecyzował tutaj obowiązku wskazywania przez zamawiającego „kryteriów równoważności”. Innymi słowy w przypadku gdy opis przedmiotu zamówienia odnosi się do norm, zamawiający nie może odrzucić oferty tylko dlatego, że oferowane roboty budowlane, dostawy lub usługi nie są zgodne z normami, do których opis przedmiotu zamówienia się odnosi, pod warunkiem że wykonawca udowodni w ofercie, w szczególności za pomocą przedmiotowych środków dowodowych, że proponowane rozwiązania w równoważnym stopniu spełniają wymagania określone w opisie przedmiotu zamówienia.

Podstawa prawna

art. 101 ustawy z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 1320),

art. 2 pkt 4, art. 5–7 ustawy z 12 września 2002 r. o normalizacji (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1483).

Autor:

Katarzyna Bełdowska

Katarzyna Bełdowska

Katarzyna Bełdowska

Ekspert z zakresu zamówień publicznych, wieloletni praktyk działający zarówno po stronie zamawiających jak i wykonawców, autor licznych profesjonalnych publikacji z dziedziny zamówień publicznych, w...
Słowa kluczowe:
norma PN-HDpolska norma

Powiązane treści