Pytanie:
Gmina zawarła 3 lipca 2020 r. umowę na udzielenie długoterminowego kredytu w wysokości 5.000.000 zł na sfinansowanie planowanego deficytu budżetu oraz spłatę wcześniej zaciągniętych kredytów. Umowę zawarto w przetargu nieograniczonym prowadzonym na podstawie ustawy Pzp z 29 stycznia 2004 r. W treści ówczesnej siwz przewidziano następujące okoliczności zmiany umowy: „Zamawiający przewiduje zmiany postanowień umowy, w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru oferty, jeżeli służyć będzie należytemu wykonaniu umowy. Zmiany umowy w szczególności mogą dotyczyć:
1) zmiany rachunku bankowego określonego w umowie;
2) określone w chwili zawierania umowy oprocentowanie kredytu będzie ulegać zmianom w zależności od zmiany średniej stawki WIBOR 1M (stopa bazowa). Zmiana oprocentowania będzie dokonywana miesięcznie w pierwszym dniu roboczym każdego miesiąca w oparciu o średnią stawkę WIBOR 1M z poprzedniego miesiąca. Marża banku w okresie umownym jest stała. Uwaga! Zaistnienie okoliczności, które zostały wymienione w ww. 2 punkcie upoważnia bank do jednostronnej zmiany przyjętej w umowie stopy oprocentowania bez konieczności zmiany treści umowy;
3) zmiany okresu kredytowania poprzez dokonanie wcześniejszej spłaty kredytu (w całości lub w części) lub poprzez wydłużenie okresu spłaty kredytu z powodu okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy;
4) zmiana terminu spłaty rat kredytu (w tym prolongata, zmiana harmonogramu spłat);
5) zmiana terminu realizacji umowy w zakresie wysokości transz oraz terminów ich przekazania.
Zmiana umowy może także nastąpić w przypadkach, o których mowa w art. 144 ustawy Pzp”.
W treści siwz zamawiający zapisał, że cenę oferty (cenę kredytu złotówkowego) należy rozumieć jako sumę kosztów oprocentowania kredytu i prowizji. Z kolei za koszt oprocentowania zamawiający uznał średnią stawkę WIBOR dla terminu 1 miesiąca obowiązującą 27 maja 2020 r. (0,64%) + wysokość marży wykonawcy. Wykonawca, którego ofertę wybraliśmy, zaproponował marżę w wysokości 2,99%. Kredyt został udzielony na okres 10 lat. W aktualnej sytuacji gospodarczej w naszym kraju związanej z rekordową na przestrzeni ostatnich trzech dekad inflacją przekraczającą ramy normalnego ryzyka kontraktowego oraz wynikającą z niej bezpośrednio kolejną podwyżką stóp procentowych rzutującą na wysokość rat kredytowych, zamawiający zawnioskował do banku (wykonawcy) o obniżenie marży podstawowej, powołując się na przesłankę z art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp z 2004 roku. Zamawiający, który z uwagi na gwałtowny wzrost stóp procentowych stanął w obliczu konieczności spłat dużo wyższych rat przedmiotowego kredytu (w stosunku do harmonogramu przyjętego w umowie w lipcu 2020 roku) przeanalizował pojawiające się obecnie na rynku oferty kredytowe, w których marża banków spada do poziomu nawet 0,5%. Marża stanowi istotną część kosztów każdej spłacanej przez zamawiającego raty kredytu, dlatego jej obniżenie pomniejszy koszty kredytu, na którym wykonawca z uwagi na poziom stóp procentowych zarabia znacznie więcej, niż zakładano, podpisując umowę w 2020 roku. Bank w odpowiedzi na wniosek o obniżenie wysokości marży wstępnie wyraził gotowość do zmian umowy. Żąda jednak potwierdzenia, że zmiana taka jest dopuszczalna w świetle przepisów ustawy Pzp.
Czy zatem w świetle przytoczonych powyżej zapisów siwz dotyczących dopuszczalnych okoliczności zmiany umowy oraz treści przesłanki z art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp z 2004 roku zamawiający ma prawo zmienić umowę i obniżyć marżę wykonawcy, która jest elementem kosztu kredytu, jeżeli wykonawca wyraża na to zgodę? Obecnie trudno jest wskazać wartość ewentualnie wprowadzanej zmiany umowy (według art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp nie może ona przekroczyć 50% pierwotnej wartości). Z uwagi jednak na wzrost stóp procentowych, faktyczne umowne obniżenie marży i tak w efekcie końcowym spowoduje wzrost kosztów kredytu i podwyższy końcowe wynagrodzenie wykonawcy. Zamawiający uważa jednak, że ma obowiązek podjąć próbę obniżenia kosztów kredytu, który będzie spłacał jeszcze przez 8 kolejnych lat.
