Zgodnie z art. 6 ustawy o COVID-19, do zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do przeciwdziałania COVID-19 nie stosuje się przepisów ustawy Pzp, jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego. Czy jako szpital ortopedyczny możemy zakupić myjkę do narzędzi chirurgicznych o wartości ok. 170.000 zł netto bez stosowania ustawy Pzp? Nie jest to jedyny planowany zakup urządzeń medycznych w tym roku. Myjka, która była w użyciu, miesiąc temu uległa awarii i nie mamy w zastępstwie innego urządzenia. Mycie narzędzi przed sterylizacją w tym momencie odbywa się ręcznie. Dodam, że w szpitalu w związku z epidemią zostały całkowicie ograniczone zabiegi planowe. Szpital przeprowadza jedynie ok. 5 zabiegów operacyjnych tygodniowo u pacjentów z urazami.
Aby odpowiedzieć na pytanie, czy zakup myjki do narzędzi chirurgicznych może być zwolniony ze stosowania ustawy Pzp, należy ustalić, czy jest on realizowany, by przeciwdziałać COVID-19, czy w innym celu np. wynikającym z realizacji planowych zakupów przez zamawiającego.
Zgodnie z art. 6 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (specustawa), do zamówień, których przedmiotem są dostawy lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19, nie stosuje się przepisów ustawy Pzp, jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.
Aby skorzystać ze zwolnienia, należy zatem wykazać następujące 3 okoliczności:
Zamawiający, który chce zakupić myjkę do narzędzi chirurgicznych bez stosowania ustawy Pzp, musi udowodnić, że potrzeba zakupu podyktowana jest obowiązującym w kraju stanem epidemii oraz koniecznością przeciwdziałania COVID-19. Obowiązek wykazania, że zakup jest realizowany w tym, a nie w innym celu (np. planowy zakup wynikający z potrzeby realizacji zadań przez szpital), należy do zamawiającego.
Przeciwdziałanie to pojęcie szerokie. Z całą pewnością wszelkie działania podejmowane w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się wirusa, zwalczania zakażenia czy też jego skutków, a także podejmowane w celu profilaktyki, należy traktować jako przeciwdziałanie chorobie wywołanej wirusem.
W opisanej w pytaniu sytuacji sprawa nie wydaje się być oczywista. Choć brak jest informacji o tym w treści pytania, podejrzewam, że zakup tego sprzętu ma charakter planowy, tj. nierealizowany by przeciwdziałać wirusowi, ale w celu wykonywania zadań nałożonych na zamawiającego.
Może się jednak okazać, że podczas gdy w warunkach typowych szpital jest w stanie realizować przez pewien czas swoje zadania bez myjki np. poprzez ręczne mycie narzędzi, tak w okresie epidemii ręczne mycie narzędzi może powodować rozprzestrzenianie się wirusa, a zakup myjki jest niezbędny, by temu przeciwdziałać.
Zastrzegam przy tym, że powyższe stanowi jedynie sugestie co do sposobu uzasadnienia powiązania zakupu myjki z przeciwdziałaniem COVID-19. Jeżeli tak jest, to sugeruję rozważenie zastosowania do tego zakupu trybu z wolnej ręki na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp.
Zgodnie z brzmieniem przywołanej regulacji, zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli ze względu na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia, a nie można zachować terminów określonych dla innych procedur zlecania zamówienia.
Sugeruję w tej sytuacji ostrożność i rozwagę. W razie podjęcia decyzji o skorzystaniu ze zwolnienia z art. 6 specustawy, warto przygotować merytoryczne uzasadnienie istnienia zależności między zakupem myjki a przeciwdziałaniem COVID-19.
Podstawa prawna
27 kwietnia 2020 r.