Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych określają docelowe wymagania inwestora wobec wykonawcy dotyczące wykonywania i odbioru robót budowlanych. Dokumenty te, od 2003 roku, są przygotowywane i publikowane przez Instytut Techniki Budowlanej . Stanowią one materiał pomocniczy przy określaniu przedmiotu zamówienia na wykonanie robót budowlanych. Pozwalają także sprawdzić poprawność ich wykonania przy odbiorze końcowym.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych służą jako materiał pomocniczy przy sporządzaniu specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych (STWiORB). Następnie poszczególne dokumenty wymieniane są między inwestorem a wykonawcą. W przypadku zamówień realizowanych w trybie przepisów ustawy Pzp elementem opisu przedmiotu zamówienia na roboty budowlane są m.in. specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych (art. 103 ustawy Pzp). STWiORB mają zastosowanie w przypadku zamówień realizowanych w formule „buduj”.
W przypadku zamówień publicznych ta formuła charakteryzuje się tym, że zamawiający wraz z dokumentami zamówienia przekazuje kompletną dokumentację projektową opisującą planowaną inwestycję. Obowiązkiem wykonawcy jest wówczas jedynie zrealizowanie robót budowlanych na podstawie tej dokumentacji tj. zgodnie z warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlanych stanowiących przedmiot zamówienia.
Szczegółowy zakres opracowywanej specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót wynika z przepisów § 12–14 rozporządzenia ministra rozwoju i technologii z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.
Zgodnie z § 12 rozporządzenia specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych zawierają wymagania zamawiającego w zakresie sposobu i standardu wykonania robót budowlanych, zasady weryfikowania jakości wykonywanych robót, a także te dotyczące sposobu ich odbioru.
Warto zauważyć, że skoro specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowalnych określają standard i jakość wykonania robót budowlanych, to mogą one stanowić ten element opisu przedmiotu zamówienia, który pozwoli zamawiającemu na zastosowanie w postępowaniu o udzielenie zamówienia wyłącznie kryterium ceny lub zastosowanie tego kryterium w zakresie większym niż 60%. Przepis art. 246 ust. 2 ustawy Pzp wskazuje bowiem, że zamawiający publiczni, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2 tej ustawy, oraz ich związki mogą zastosować kryterium ceny jako jedyne kryterium oceny ofert albo jako kryterium o wadze przekraczającej 60%, jeżeli określą w opisie przedmiotu zamówienia wymagania jakościowe odnoszące się do co najmniej głównych elementów składających się na przedmiot zamówienia.
Przepis § 13 rozporządzenia reguluje skład specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych. Zależy on od stopnia skomplikowania robót wykonywanych przez kontrahenta. Na specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych składają się te dotyczące: wykonania robót i odbioru robót podstawowych, rodzajów robót według przyjętej systematyki lub rodzajów robót według grup robót.
Jeżeli przedmiotem zamówienia jest budowa lub remont w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane, to specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych opracowuje się z uwzględnieniem podziału grup robót według Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) i określa się w nich co najmniej:
Aby uniknąć powielania w każdym opracowaniu wymagań wspólnych dla robót budowlanych, można je ująć w ogólnej specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych.
Przepis § 14 rozporządzenia zawiera otwarty katalog informacji (przepis mówi, że należy ująć „co najmniej” takie informacje), które muszą być zawarte w specyfikacjach technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych. Obejmują one m.in. kwestie formalne takie jak nazwę nadaną zamówieniu przez zamawiającego, czy też określenie przedmiotu i zakresu robót budowlanych. Wskazują wymagania jakościowe co do materiałów, jakie będą użyte do wykonania zamówienia. Regulują sposoby wykonywania robót budowlanych poprzez opisanie sprzętu i maszyn niezbędnych lub zalecanych do wykonania robót oraz wymagania dotyczące środków transportu.
Zawierają wymagania dotyczące wykonania kategorii robót oraz wymagany zakres i sposób wykończenia poszczególnych elementów, tolerancji wymiarowych, szczegółów technologicznych oraz niezbędne informacje dotyczące odcinków robót budowlanych, przerw i ograniczeń, a także wymagania specjalne. Wskazują na działania dotyczące kontroli, badań oraz odbioru wyrobów i robót budowlanych w nawiązaniu do dokumentów odniesienia (czyli m.in. elementów dokumentacji projektowej, norm, i aprobat technicznych). Opisują również sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących.
Oprócz modelu „buduj” spotyka się również inny model realizacji robót budowlanych, tj. „zaprojektuj i wybuduj”. Przy takim modelu zamawiający opisuje w programie funkcjonalno-użytkowym swoje oczekiwania co do przyszłej inwestycji. Bazując na wytycznych zamawiającego, wykonawca ma za zadanie zaprojektować obiekt, a następnie go wybudować. Jeżeli zamawiający zdecyduje się na zamówienia w formule „zaprojektuj i wybuduj” to STWiORB zastępowane są przez warunki wykonania i odbioru robót budowlanych (WWiORB). Dokument ten jest elementem opisu wymagań zamawiającego w stosunku do przedmiotu zamówienia. Zakres WWiORB odpowiada zawartości STWiORB.
Zobacz także: KOSZTORYS INWESTORSKI, SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH, ROBOTY BUDOWLANE
Podstawa prawna
art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1605 ze zm.),
§ 12–14 rozporządzenia ministra rozwoju i technologii z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. poz. 2454).