Klaudyna Saja-Żwirkowska

Fakt, że cena ofertowa danego wykonawcy jest niższa o ponad 30% od wartości zamówienia, aktualizuje „jedynie” obowiązek zamawiającego do zwrócenia się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość. Odrzucenie oferty takiego wykonawcy, bez wypełnienia przez zamawiającego obowiązku, o którym mowa w art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jest niedopuszczalne. Zgodnie bowiem z przepisem art. 90 ust. 3 zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy dopiero wówczas, gdy wezwany wykonawca „nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia” (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 6 kwietnia 2016 r.; sygn. akt KIO 441/16).

Ograniczenie konkurencji może mieć miejsce w przypadku, gdy zamawiający poprzez opis przedmiotu zamówienia preferuje jednego producenta, a sprzęt może być dostarczany przez wielu pośredników, przedstawicieli, dystrybutorów. W takim przypadku zamawiający musiałby w sposób bardzo szczegółowy określić i wyjaśnić swoje preferencje, które powinny być oparte o szczegółowe wymagania czy wytyczne (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 7 kwietnia 2016 r.; sygn. akt KIO 444/16)

Oczywistą omyłką rachunkową jest błąd popełniony przez wykonawcę w dokonanych przez niego obliczeniach i polegający na otrzymaniu nieprawidłowego wyniku działania arytmetycznego, który można poprawić wyłącznie w jeden sposób. Jeśli wykonawca popełnił  taki błąd (omyłkę w obliczeniach), który, mając na uwadze treść siwz (opis obliczenia ceny wskazany przez zamawiającego), da się poprawić w jeden określony sposób, to zamawiający powinien go poprawić. Ponadto omyłka może być uznana za oczywistą, gdy jest bezsporna i niebudząca wątpliwości (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 25 kwietnia 2016 r.; sygn. akt KIO 542/16).

Organy orzekające mogą i powinny przeciwstawić się dokonaniu przez zamawiającego zakupów niezgodnych z prawem. Nie mogą jednak za zamawiającego i wbrew jego woli zdecydować, co powinien zakupić w zamian i w jaki sposób. Ograniczenia swobody kontraktowania po stronie zamawiającego, wynikające z przepisów ustawy, mają inny aspekt, zakres i charakter – nie przekładają się natomiast na możliwość pozytywnego decydowania o kształcie zakupów zamawiającego, w tym warunkach umownych ich dokonywania. Uprawnienia Izby są więc w tym zakresie niejako „eliminacyjne” (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 19 kwietnia 2016 r.; sygn. akt KIO 500/16).

Zamawiający nie może wywodzić negatywnych dla wykonawcy skutków prawnych w postaci odrzucenia jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, jeżeli specyfikacja istotnych warunków zamówienia nie zawierała wyraźnych i jednoznacznych wymagań dotyczących treści oferty. Fakt niewyszczególnienia w kosztorysie ofertowym w formie uproszczonej składników cenotwórczych stanowi niezgodność tylko co do formy, a nie co do treści oferty z siwz. Niepodanie składników cenotwórczych w kosztorysie ofertowym w formie uproszczonej nie wpływa na cenę, nie odnosi się bowiem do pozycji kosztorysu, według których wynagrodzenie z tytułu umowy zostanie ostatecznie ustalone (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 26 kwietnia 2016 r.; sygn. akt KIO 540/16).

Zamawiający, wszczynając postępowanie o udzielenie zamówienia, powinien nie tylko dokonać opisu przedmiotu zamówienia, w sposób umożliwiający mu uzyskanie spełnienia uzasadnionych potrzeb, ale także ocenić możliwości rynku, czy tak dokonany opis nie doprowadzi do utrudnienia w udziale w przetargu. Nie jest dopuszczalna sytuacja, iż tylko jeden wykonawca lub ściśle ograniczony krąg będzie w stanie sprostać postawionym wymaganiom (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 27 kwietnia 2016 r.; sygn. akt KIO 582/16).

Niezgodność oferty z treścią siwz występuje w sytuacji, gdy treść zobowiązania ofertowego pozostaje merytorycznie sprzeczna z wyartykułowanymi przez zamawiającego wymaganiami w siwz. O błędzie w obliczeniu ceny można mówić, jeżeli cena oferty jest obliczona w sposób niezgodny z przepisami powszechnie obowiązującymi (jak np. zastosowanie niewłaściwej stawki podatku VAT) lub ze sposobem obliczenia ceny określonym przez zamawiającego w siwz (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 13 kwietnia 2016 r.; sygn. akt KIO 460/16).

O tym, jaka wiedza i doświadczenie są w okolicznościach danego zamówienia niezbędne, aby dawać rękojmię należytego wykonania zamówienia, decyduje zamawiający, dokonując opisu warunku udziału w postępowaniu (art. 22 ust. 3 ustawy Pzp). W art. 26 ust. 2b ustawy Pzp ustawodawca przesądził, że na zasadzie wyjątku od powołanej zasady samodzielnego spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu wykonawca może polegać m.in. na wiedzy i doświadczeniu innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków. Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić zamawiającemu, iż będzie dysponował zasobami w trakcie realizacji zamówienia (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 25 kwietnia 2016 r. sygn. akt KIO 526/16).

Wykonawcy, którzy uprzednio zrealizowali należycie większą liczbę analogicznych do zamawianych robót budowlanych, dają zamawiającemu większą rękojmię należytego wykonania zamówienia aniżeli ci, którzy wykonali samodzielnie minimalną liczbę podobnych robót, ale posiadają większe zdolności w pozyskiwaniu partnerów gospodarczych, na których zasobach doświadczenia mogą się oprzeć.

Jakiekolwiek wątpliwości w interpretacji warunków i wymagań zamawiającego postawionych w siwz nie mogą być odczytywane na niekorzyść wykonawcy. A zatem wykluczenie wykonawcy z postępowania za niespełnienie warunków udziału może nastąpić wyłącznie na podstawie jasno brzmiącego postanowienia ogłoszenia i siwz (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 3 lutego 2016r.; sygn. akt KIO 68/16).