KONTROLA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

Na organy kontroli wymienione powyżej nałożono obowiązek współpracy, w tym wymiany informacji o przeprowadzonych kontrolach i ich wynikach. Organy kontroli planują i przeprowadzają kontrolę po uprzednim dokonaniu analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w toku postępowania. Analizy nie przeprowadza się w przypadku kontroli wszczynanej na wniosek.

Organy kontroli zamieszczają informacje o przeprowadzonych kontrolach i ich wynikach, w tym dokument kończący kontrolę, w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej, w terminie 30 dni od dnia zakończenia kontroli.

Kontrola udzielania zamówień publicznych, której zasady wyznacza ustawa Prawo zamówień publicznych dotyczy procesu udzielenia zamówień publicznych pod kątem jego zgodności z przepisami ustawy i jest realizowana przez prezesa Urzędu Zamówień Publicznych jako kontrola doraźna lub kontrola uprzednia. Kontroli tej nie podlegają zamówienia wyłączone ze stosowania ustawy Pzp, za wyjątkiem weryfikacji prawidłowości zastosowania wyłączeń.

Celem przeprowadzenia kontroli doraźnej jest zweryfikowanie, czy podjęte w toku postępowania czynności nie naruszają przepisów ustawy Pzp w sposób mogący wpływać na wynik takiego postępowania.

Prezes UZP może wszcząć kontrolę doraźną:

• z urzędu lub
• na wniosek w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego naruszono przepisy ustawy, które to naruszenie mogło mieć wpływ na jego wynik. Taka kontrola, co do zasady, prowadzona jest w zakresie zarzutów zawartych we wniosku.

Kontrola doraźna może zostać wszczęta zarówno przed zawarciem umowy z wybranym wykonawcą, jak i po jej zawarciu. Dotyczy ona wszystkich zamówień bez względu na rodzaj zamówienia, jego wartość czy źródło finansowania, w tym również zamówień współfinansowanych ze środków UE.

Kontrola doraźna prezesa UZP składa się z dwóch etapów, tj.:

1)     postępowania wyjaśniającego oraz

2)     postępowania kontrolnego.

Wszczęcie postępowania wyjaśniającego może nastąpić nie później niż w terminie 4 lat od dnia zakończenia postępowania o udzielenie zamówienia. Po ustaleniu stanu faktycznego oraz jego ocenie pod kątem ewentualnych naruszeń ustawy Pzp, sporządzany jest protokół, którego najważniejszą częścią są informacje o stwierdzonych naruszeniach bądź ich braku.

Jeżeli kontrola ujawniła naruszenia przepisów ustawy Pzp, prezes UZP może nałożyć na zamawiającego karę pieniężną, której wysokość jest zależna od wartości zamówienia i wynosić może od 3.000 zł do nawet 150.000 zł. Poza tym prezes UZP może również wystąpić do sądu o unieważnienie umowy w całości lub części, a gdy w toku kontroli ujawniono czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych, zawiadamia właściwego rzecznika dyscypliny finansów publicznych o tym fakcie.

Kontrola uprzednia jest przeprowadzana przed zawarciem umowy o udzielenie zamówienia publicznego. Ten rodzaj postępowania zarezerwowany został tylko dla wąskiego katalogu zamówień.

Prezes UZP przeprowadza kontrolę uprzednią względem zamówień lub umów ramowych współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, i to tylko wtedy, gdy wartość zamówienia albo umowy ramowej dla:

• robót budowlanych – jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 20.000.000 euro;
• dostaw lub usług – jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 10.000.000 euro.

Przeprowadzenie kontroli uprzedniej jest obowiązkowe. Odstąpienie od jej wykonania może nastąpić w dwóch przypadkach:

• na wniosek instytucji zarządzającej, jeżeli w ocenie instytucji postępowanie zostało przeprowadzone w sposób zgodny z przepisami ustawy.
• gdy zamówienie jest udzielane w częściach, a wartość poszczególnych części jest mniejsza niż ww. kwoty.

Zamawiający, w przypadku udzielania zamówienia współfinansowanego ze środków UE o wartości równej lub przekraczającej 10 mln euro dla dostaw i usług oraz 20 mln euro dla robót budowlanych, niezwłocznie po wydaniu przez KIO wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze, dotyczących wyboru najkorzystniejszej oferty, albo po upływie terminu do wniesienia odwołania, a przed zawarciem umowy, jest zobowiązany, bez wezwania, przekazać do UZP, potwierdzone za zgodność z oryginałem przez kierownika zamawiającego kopie dokumentów związanych z postępowaniem, w celu przeprowadzenia kontroli uprzedniej. Doręczenie prezesowi UZP kopii dokumentacji postępowania oznacza wszczęcie kontroli.

Zamawiający nie może podpisać umowy, dopóki kontrola uprzednia nie zostanie zakończona. Z tego też względu wszczęcie kontroli uprzedniej zawiesza bieg terminu związania ofertą do dnia zakończenia kontroli.

Po przeprowadzeniu czynności kontrolnych organy mają obowiązek doręczenia zamawiającemu informacji o wyniku kontroli. Będzie to zawiadomienie, że kontrola nie wykazała naruszeń lub że wykazała naruszenia. W przypadku wykazania naruszeń przesyłane są także zalecenia pokontrolne.

Kontrola powinna zakończyć się w terminie 14 dni od dnia doręczenia kompletu materiałów niezbędnych do przeprowadzenia kontroli, w tym dokumentów, wyjaśnień i opinii biegłych, lub w terminie 30 dni od tego dnia – w przypadkach szczególnie skomplikowanych. Do czasu doręczenia informacji o wyniku kontroli uprzedniej obligatoryjnej kontrolowany zamawiający nie może zawrzeć umowy z wykonawcą.

Zamawiający może wnieść umotywowane zastrzeżenia od wyników kontroli tak doraźnej, jak i uprzedniej, w terminie 7 dni od doręczenia informacji o wyniku kontroli. Prezes UZP rozpatruje zastrzeżenia w terminie 15 dni od ich otrzymania, a w przypadku ich nieuwzględnienia – przekazuje je do zaopiniowania KIO. Izba z kolei, w terminie 15 dni wyraża, w formie uchwały, opinię. Uchwała KIO nie stanowi decyzji administracyjnej i nie przysługuje od niej środek odwoławczy. O ostatecznym rozpatrzeniu zastrzeżeń prezes UZP niezwłocznie zawiadamia kontrolowanego zamawiającego.

W przypadku zamówień o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, które obejmują aspekty związane z innowacyjnością lub których przedmiotem jest produkt innowacyjny, innych niż zamówienia podlegające obligatoryjnej kontroli uprzedniej, prezes UZP, na wniosek zamawiającego, może przeprowadzić kontrolę uprzednią dokumentów zamówienia. Kontrola ta nie obejmuje części technicznej dokumentów zamówienia.

Pracownik UZP podlega wyłączeniu z udziału w kontroli, jeżeli:

• uczestniczył w kontrolowanym postępowaniu lub czynnościach bezpośrednio związanych z jego przygotowaniem po stronie zamawiającego lub wykonawcy;
• pozostaje w związku małżeńskim, faktycznym pożyciu albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo jest związany z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli z osobą występującą w kontrolowanym postępowaniu po stronie zamawiającego lub wykonawcy, jego zastępcą prawnym lub członkiem władz osób prawnych ubiegających się o udzielenie kontrolowanego zamówienia;
• przed upływem 3 lat od dnia wszczęcia kontrolowanego postępowania pozostawał w stosunku pracy lub zlecenia z zamawiającym lub wykonawcą albo był członkiem władz osób prawnych ubiegających się o udzielenie kontrolowanego zamówienia;
• pozostaje z osobą występującą w kontrolowanym postępowaniu po stronie zamawiającego lub wykonawcy w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności.

Prezes UZP rozstrzyga o wyłączeniu pracownika w drodze postanowienia na podstawie informacji o przyczynach powodujących wyłączenie, przekazanych przez pracownika.

Do monitorowania i analizy działalności organów kontroli, w zakresie kontroli legalności udzielania zamówień, w tym dokonywanie analizy przypadków, w których działania tych organów ujawniły nieprawidłowości w przestrzeganiu przepisów o zamówieniach, a także rozbieżności w stosowaniu lub rozumieniu tych przepisów, oraz przygotowywanie wniosków z tej analizy, powołany jest Komitet do spraw Kontroli w Zamówieniach Publicznych, będący organem doradczym ministra właściwego do spraw gospodarki.

Zobacz także: KARY FINANSOWE