Czy przepisy centralizujące rozliczenia VAT wpływają na zamówienia publiczne udzielane przez samorząd terytorialny?

Dnia 1 października 2016 r. weszła w życie ustawa z 5 września 2016 r.  o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1454).

Ustawa określiła szczególne zasady dokonywania przez jednostki samorządu terytorialnego:

• rozliczeń VAT i korekt rozliczeń tego podatku.
• zwrotu środków przeznaczonych na realizację projektów, w przypadku zmiany kwalifikowalności podatku.

Nałożyła w szczególności na jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego obowiązek rozliczania wpływów z tego podatku wraz z właściwymi im jednostkami samorządu.  

Uchwalenie ww. przepisów jest konsekwencją wydania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 29 września 2015 r. wyroku w sprawie  Gminy Wrocław przeciwko Ministrowi Finansów C-276/14 i stanowi harmonizację prawa polskiego z regulacjami europejskimi  w zakresie zasad rozliczania podatku od towarów i usług. Trybunał stwierdził w nim, że jednostki organizacyjne, utworzone przez jednostki samorządu terytorialnego, tj. jednostki i zakłady budżetowe, nie powinny być traktowane jako podatnicy podatku od towarów i usług. Podatnikami w tym przypadku są jednostki samorządu terytorialnego.

W tym kontekście, w świetle wyroku TSUE (...) art. 9 ust. 1 dyrektywy VAT, powinien być interpretowany w ten sposób, że podmioty prawa publicznego, takie jak gminne jednostki budżetowe, będące podmiotem postępowania głównego, nie mogą być uznane za podatników VAT, ponieważ nie spełniają kryterium samodzielności, przewidzianego w tym przepisie.(...).

Ustawa o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług, nie wprowadza odrębnej, od wskazanej w treści art. 2 pkt 12 ustawy Pzp, definicji zamawiającego ani nie modyfikuje zasad kierujących procesem szacowania  wartości zamówień publicznych, udzielanych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz podległe im instytucje.

Stosownie do dyspozycji art. 2 pkt 12 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy Pzp, wśród kategorii zamawiających ustawa wyróżnia osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które spełniają warunki pozwalające na ich kwalifikację jako instytucji zamawiającej, o której mowa w art. 3 ust. 1 ustawy Pzp.

Ustawa o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług, która m.in. nałożyła na jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego obowiązek rozliczania wpływów z tego podatku wraz z właściwymi im jednostkami samorządu, nie pozbawiła tych jednostek statusu jednostki sektora finansów publicznych. Tym samym, nie można przyjąć, iż jednostki organizacyjne gminy, powiatu lub województwa utraciły status zamawiających, będących odrębnymi jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu art. 9 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.).

Konkludując, ustawa o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1454), nie wprowadza odrębnej, od wskazanej w treści art. 2 pkt 12 ustawy Prawo zamówień publicznych, definicji zamawiającego ani nie modyfikuje zasad kierujących procesem szacowania wartości zamówień publicznych, udzielanych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz podległe im instytucje.

Źródło: www.uzp.gov.pl

Opracowanie:

Paweł Jakubczak

redaktor publikacji o tematyce zamówień publicznych