Czy zamówienie niwelujące skutki ubiegłorocznej powodzi nadal można zrealizować z wolnej ręki?
Zeszłoroczna wrześniowa powódź spowodowała wiele szkód, które trzeba było niezwłocznie i pilnie naprawiać. Zamawiający stanęli przed koniecznością natychmiastowego zlecania wielu zamówień publicznych. Stąd UZP wydał opinię prawną, w której przypomniał o możliwości stosowania w sytuacjach kryzysowych procedur niekonkurencyjnych – trybu z wolnej ręki oraz negocjacji bez ogłoszenia. Czy możliwość użycia tych procedur jest nadal aktualna, mimo upływu kilku miesięcy od tej katastrofy? Sprawdź w wyjaśnieniu ekspertki.
Case study
Podczas wrześniowej powodzi został uszkodzony most. Zamawiający otrzymał w styczniu środki z urzędu marszałkowskiego na wymagany remont. Czy wolno mu skorzystać z trybu negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki zgodnie z wydaną na okoliczność powodzi opinią prawną UZP?
Wyjaśnienie eksperta
W świetle przedstawionych okoliczności z dużą ostrożnością należy podchodzić do możliwości zastosowania w tym przypadku trybu z wolnej ręki. W mojej ocenie zamawiający nie ma wystarczających argumentów do wykazania podstawy prawnej do zastosowania trybów niekonkurencyjnych. Trzeba wziąć pod uwagę upływ kilku miesięcy od dnia wystąpienia powodzi do chwili obecnej, kiedy to ma być wszczęty przetarg.
Zgodnie z art. 214 ust. 1 pkt 5/art. 305 pkt 1 ustawy Pzp zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli ze względu na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia. Przy czym nie można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia. Stosownie do art. 209 ust. 1 pkt 4/art. 301 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp zamawiający może skorzystać z negocjacji bez ogłoszenia, jeżeli ze względu na pilną potrzebę udzielenia zamówienia niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której wcześniej nie można było przewidzieć, nie może zachować terminów określonych dla przetargu nieograniczonego, ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem.
W odpowiedzi na pytanie pomocne może być stanowisko przedstawione w opinii UZP z 16.09.2024 r. pt. „Dopuszczalność udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia oraz w trybie z wolnej ręki w związku z wystąpieniem powodzi”.
Zaznaczono tam, że w sytuacji, w której w danej chwili występuje zdarzenie, takie jak powódź i z tego względu istnieje potrzeba natychmiastowej realizacji zamówień niezbędnych do zapobieżenia, ograniczenia lub usunięcia jej skutków (np. zakupy na akcję ratowniczą, wykonanie prac umożliwiających jedyny dojazd do miejscowości, prace porządkowe mające na celu zapobieżenie epidemiom itp.), wówczas, zasadniczo, możliwe będzie skorzystanie z art. 214 ust. 1 pkt 5/art. 305 pkt 1 ustawy Pzp i realizacja zamówienia z wolnej ręki. Natomiast jeżeli nie istnieje konieczność natychmiastowego wykonania zamówienia, lecz pojawia się sytuacja, która uzasadnia pilną potrzebę udzielenia zamówienia, wówczas zamawiający może, stosownie do art. 209 ust. 1/art. 301 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp zastosować tryb negocjacji bez ogłoszenia.
Jednocześnie w opinii UZP wskazano, że w sytuacji losowej i niespodziewanej (np. powódź), której rozmiar był trudny do przewidzenia, omawiane tryby niekonkurencyjne nie mogą być wykorzystywane do zakupu produktów, usług lub robót budowlanych, których potrzeba zamówienia nie jest pilna, ani w stosunku do których nie zachodzi konieczność natychmiastowego ich nabycia.
Podkreślono przy tym, że ocena, czy w danej sytuacji możliwe będzie zastosowanie wskazanych wyżej niekonkurencyjnych trybów powinna uwzględniać wszystkie okoliczności faktyczne i prawne towarzyszące zastosowaniu danego trybu, w tym m.in. czasu, którym zamawiający dysponuje na udzielenie czy też wykonanie danego zamówienia.
Powiązane treści
