Procedura z wolnej ręki to tryb wyjątkowy i musi być poprawnie uzasadniony
Stwierdzona po stronie zamawiającego potrzeba udzielenia zamówienia innemu wykonawcy nie wynikała z wyjątkowej sytuacji niewynikającej z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć. Była ona bowiem skutkiem odstąpienia przez zamawiającego od dotychczasowej umowy. Wypowiedzenie to nie było jednak ani nagłe ani pilne. Wykonawca planowo realizował zamówione przewozy (w tym zakresie zamawiający nie przedstawiał żadnych zastrzeżeń), a żądane dokumenty zostały dostarczone zamawiającemu na co najmniej kilkanaście dni przed złożeniem oświadczenia o odstąpieniu od umowy lub znajdowały się w jego posiadaniu w innym trybie (administracyjnym). Nie było także wymagane natychmiastowe wykonanie zamówienia – w tym przypadku w postaci przejęcia realizacji zamówienia przez innego wykonawcę, ponieważ odwołujący realizował przewozy regularnie i zgodnie z umową. KIO uznała, że zamawiający nie wykazał zaistnienia żadnej z przesłanek zastosowania trybu z wolnej ręki, o której stanowi art. 67 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp (wyrok KIO z dnia 18 marca 2019 r. sygn. akt KIO 397/19).
Stosownie do art. 67 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp zamawiający może zlecić zamówienie w procedurze z wolnej ręki, gdy:
- ze względu na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po jego stronie, której nie mógł on przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia, i
- nie można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia.
Typowymi sytuacjami, których nie można było wcześniej przewidzieć, a do których odnosi się powyższy przepis, są zdarzenia losowe lub inne niezależne od zamawiającego zdarzenia podobnego typu, takie jak klęski żywiołowe (powodzie, lawiny, pożary), katastrofy, awarie, niespodziewane wypadki. W orzecznictwie wskazuje się także, iż cechę wyjątkowości należy przypisywać wyłącznie zdarzeniom wykraczającym poza normalne warunki życia gospodarczego i społecznego, które wymagają podjęcia natychmiastowych działań zabezpieczających lub innych niestandardowych działań w następstwie zaistniałej sytuacji.
Sama konieczność natychmiastowego wykonania zamówienia nie musi być jednak powiązana wyłącznie z wydarzeniami nadzwyczajnymi. Może ona odnosić się też do zapewnienia bieżącego funkcjonowania zamawiającego, zwłaszcza w zakresie pełnionych przez niego funkcji publicznych, jak np. nieprzerwany odbiór odpadów czy dostawa leków, prądu itp.
Sytuacja, na którą w rozpoznawanej sprawie powołał się zamawiający, wskazując jako faktyczną podstawę udzielania zamówienia z wolnej ręki w żadnym razie nie miała takiego charakteru. Było nią bowiem odstąpienie od umowy z odwołującym – co więcej, w okolicznościach, które nie miały przymiotów nagłości, nieprzewidywalności i wyjątkowości.
Źródło: Informator UZP nr 1/2019, www.uzp.gov.pl
Powiązane treści
