Samowolka w zamówieniach publicznych z funduszy unijnych

Zgodnie z art. 161 ust. 2 ustawy celem kontroli jest sprawdzenie zgodności postępowania o udzielenie zamówienia z jej przepisami. Oznacza to, że Prezes Urzędu bada wyłącznie legalność udzielenia zamówienia, tj. zgodność prowadzonej procedury z przepisami ustawy.

Biorąc pod uwagę zamówienia publiczne współfinansowane ze środków UE, Prezes Urzędu prowadzi:

• kontrole uprzednie obligatoryjne, jeżeli wartość zamówienia jest równa bądź przekracza 10 mln euro dla dostaw i usług oraz 20 mln euro dla robót budowlanych (art. 169 ust. 1 i 2 ustawy),

• kontrole doraźne uprzednie lub następcze wszczynane z urzędu lub na wniosek, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia doszło do naruszenia przepisów ustawy Pzp, które mogło mieć wpływ na jego wynik (art. 165 ust. 1 i 4 ustawy Pzp).

Z opublikowanych danych wynika, że do Urzędu Zamówień Publicznych wpłynęło 266 wniosków o kontrolę zamówień współfinansowanych ze środków UE. Głównie, bo aż w 117 przypadkach wnioski kierowali wykonawcy. 82 wnioski zostały skierowane przez instytucje zaangażowane we wdrażanie funduszy unijnych w Polsce.

Wnioskodawcy jako najczęstszy powód kontroli podawali wątpliwości dotyczące oceny ofert (114 przypadków) oraz powody dotyczące innych kwestii takich jak np. szacowanie wartości zamówienia, termin składania ofert, powiązania między zamawiającym i wykonawcą (41 wniosków). Na trzecim miejscu uplasował się powód związany z opisem przedmiotu zamówienia (45 przypadków). Pozostałe powody dotyczyły m.in. błędów w realizacji umowy, zapisów ogłoszenia o zamówieniu lub siwz czy zmian w umowach.

W badanym okresie zostało rozpatrzonych 279 wniosków o wszczęcie kontroli doraźnych, a w ich ramach przeprowadzono 182 postępowań wyjaśniających, których celem było ustalenie, czy zachodzi podstawa do wszczęcia kontroli doraźnej. Ostatecznie przeprowadzono 38 kontroli doraźnych zamówień współfinansowanych ze środków UE, w tym 37 kontroli następczych i jedną kontrolę uprzednią.

Przeprowadzono również 181 kontroli uprzednich obligatoryjnych. Głównie dotyczyły one inwestycji kolejowych, drogowych, wodociągowo-kanalizacyjnych, budowy sieci szerokopasmowych, budowy baz danych, dostaw aparatury naukowo badawczej oraz dostaw tramwajów, elektrycznych zespołów trakcyjnych i były najczęściej współfinansowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Wartość wszystkich kontrolowanych zamówień wynosiła ponad 31 mld zł. Jest to o niemal 10 mld mniej niż w poprzednim roku.

Podsumowując, Prezes Urzędu przeprowadził łącznie 219 kontroli zamówień współfinansowanych ze środków unijnych. W roku poprzednim przeprowadzono o 37 więcej kontroli.

W wyniku kontroli ustalono, że w 153 przypadkach nie stwierdzono naruszeń ustawy Pzp. Warto dodać, że większość z tych przypadków (148) dotyczyła kontroli największych zamówień o wartości równej lub przekraczającej 10 mln euro dla dostaw i usług oraz 20 mln euro dla robót budowlanych.

Ustalono również, że w 66 przypadkach stwierdzono naruszenia ustawy Pzp, chociaż 10% z nich nie wykazało naruszenia wpływającego na wynik postępowania. Pozostałe 44 kontrole dotyczyły naruszeń mogących takich wpływ posiadać.

Wykrycie nieprawidłowości mogących mieć wpływ na wynik postępowania spowodowało:

• w przypadku 29 kontroli doraźnych następczych konieczność zawiadomienia rzecznika dyscypliny finansów publicznych lub wnioskowanie o nałożenie kary pieniężnej, a także konieczność wnioskowania do sądu o unieważnienie umowy,

• w przypadku 14 kontroli uprzednich konieczność wydania zaleceń usunięcia naruszeń. Warto dodać, że zostały one uwzględnione przez wszystkich zamawiających i tym samym przywrócony został stan zgodny z prawem,

• w przypadku 1 kontroli uprzedniej (prowadzonego w trybie z wolnej ręki) konieczność unieważnienia postępowania, które zostało wykonane przez zamawiającego.

Dodatkowo, o każdej kontroli i jej wyniku została poinformowana właściwa instytucja zarządzająca i pośredniczą, a w przypadku regionalnych programów operacyjnych - właściwa instytucja zarządzająca.

Analizowane dane pochodzą z raportu opublikowanego w kwietniu 2015 na portalu Urzędu Zamówień Publicznych.

Raport przygotowany przez kancelarię PAXUS zawiera rozwinięcie powyższych kwestii, a także porównanie danych z roku 2014 do lat poprzednich. W raporcie zawarte są również komentarze eksperta do spraw prawa zamówień publicznych, radcy prawnego, Damiana Michalaka.

Zarówno ten, jak i poprzednie raporty przygotowane przez Kancelarię PAXUS, dostępne są na stronie internetowej www.raportyprzetargi.pl

Źródło:

Kancelaria PAXUS

Działa na rynku polskim od 2006 r. Powstała, by zapewnić swoim klientom spokój i bezpieczeństwo w zakresie zamówień publicznych, partnerstwa publiczno-prywatnego, finansów publicznych, funduszy unijnych. Specjalizacja prawników PAXUS w wąskim obszarze prawa zaowocowała setkami wygranych spraw zarówno dla firm prywatnych, starających się o udzielenie zamówienia publicznego, jak i instytucji publicznych udzielających zamówień.