SAMORZĄDOWY ZAKŁAD BUDŻETOWY

Na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo zamówień publicznych, samorządowe zakłady budżetowe zobowiązane są do stosowania Pzp, dokonując zakupu dostaw, usług lub robót budowlanych.

Zakłady te nie posiadają osobowości prawnej, niemniej jednak uznać je należy za wyodrębnioną jednostkę organizacyjną zamawiającego (jednostki samorządu terytorialnego), posiadającą samodzielność finansową, cooznacza, że zgodnie z dyspozycją ary. 32 ust. 5 Pzp, udzielając zamówienia związanego z jej własną działalnością, wartość udzielanego zamówienia ustala się odrębnie od wartości zamówień udzielanych przez inne jednostki organizacyjne tego zamawiającego posiadające samodzielność finansową (art. 9 pkt 4 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych - dalej: uofp; art. 3 ust. 1 pkt 1 i 32 ust. 5 Pzp). 

Organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć, łączyć i likwidować odpowiednio gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki samorządowe – art. 12 ust. 1 pkt 2 uofp. Zakres możliwych sfer działania samorządowego zakładu budżetowego określa art. 14 uofp, zgodnie z którym mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe zadania własne jednostki samorządu terytorialnego w zakresie:

1) gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi,

2) dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

4) lokalnego transportu zbiorowego,

5) targowisk i hal targowych,

6) zieleni gminnej i zadrzewień,

7) kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,

7a) pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,

8) utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania,

9) cmentarzy.

Jest to enumeratywne wyliczenie sfer działalności, które stanowią podstawę powołania i funkcjonowania samorządowego zakładu budżetowego. Samorządowe zakłady budżetowe nie mogą podejmować działalności innej niż wymieniona we wskazanym przepisie.

Samorządowe zakłady budżetowe odpłatnie wykonują zadania, które są przedmiotem ich działalności, a koszty działalności są pokrywane z własnych przychodów. Jednostki te mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje przedmiotowe, dotacje celowe ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), dotacje ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, inne niż z budżetu Unii Europejskiej czy Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, a także dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.

Samorządowy zakład budżetowy może otrzymać również dotację podmiotową. Łączna wysokość dotacji nie może przekroczyć 50% kosztów jego działalności, z wyjątkiem dotacji pochodzących ze środków zagranicznych oraz dotacji na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji (art. 15 uofp).

Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej.

Szczegółowe zasady prowadzenia gospodarki finansowej samorządowych zakładów budżetowych zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Finansów z 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych.

W razie likwidacji jednostki, wszystkie zobowiązania przejmuje organ powołujący, chyba że likwidacja jednostki następuje w związku z przekształceniem jej w inną formę organizacyjno-prawną. W takim przypadku zobowiązania przejmuje utworzona w wyniku przekształcenia jednostka (art. 15–16 uofp).

Patrz: In-house; Instytucje gospodarki budżetowej; Wartość zamówienia.