ZAMÓWIENIE Z WOLNEJ RĘKI

Stan prawny na dzień: 31.05.2018

Tryb udzielania zamówienia po negocjacjach tylko z jednym wykonawcą – art. 66 ust. 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. Jest odpowiednikiem występującego w dyrektywach unijnych 2014/24/UE (klasycznej – art. 32) i 2014/25/UE (sektorowej – art. 50) trybu negocjacji bez uprzedniej publikacji.

Wszczęcie postępowania w trybie zamówienia z wolnej ręki następuje przez skierowanie zaproszenia do swobodnie wybranego wykonawcy (o treści zgodnej z art. 27 ust. 1 Pzp) wraz z informacjami niezbędnymi do przeprowadzenia postępowania, w tym z istotnymi postanowieniami, które zostaną wprowadzone do treści zawieranej umowy oraz ogólnymi warunkami umowy lub wzorem umowy – art. 68 ust. 1 Pzp. Zamawiający nie sporządza specyfikacji istotnych warunków zamówienia (przepisów art. 36 ust. 1–3 Pzp nie stosuje się).

Zamawiający może zamieścić w Biuletynie Zamówień Publicznych lub przekazać do Urzędu Publikacji Unii Europejskiej ogłoszenie o zamiarze zawarcia umowy w trybie z wolnej ręki. Ogłoszenie powinno zawierać dane zamawiającego, określenie przedmiotu i wielkości zamówienia, uzasadnienie wyboru trybu zamówienia z wolnej rękioraz dane wykonawcy, któremu zamawiający zamierza udzielić zamówienia – art. 66 ust. 2 Pzp.

W trybie zamówienia z wolnej ręki nie stosuje się, charakterystycznej dla pozostałych procedur udzielania zamówień publicznych, zasady konkurencyjności postępowania. Zamówienie może być jednak udzielone tylko wtedy, gdy występuje co najmniej jedna z okoliczności enumeratywnie wyliczonych w art. 67 ust. 1 pkt 1–15 Pzp i zamówienie na dostawy, usługi lub roboty budowlane może być świadczone tylko przez jednego wykonawcę ze względów, np.:

1)      technicznych o obiektywnym charakterze, związanych z ochroną praw wyłącznych wynikających z odrębnych przepisów,

2)      dotyczących działalności twórczej lub artystycznej,

3)      związanych z prowadzeniem prac badawczych, eksperymentalnych, naukowych lub rozwojowych,

4)      przeprowadzenia konkursu, w którym jedną z przewidzianych w regulaminie nagród było zaproszenie autora wybranej pracy konkursowej do negocjacji,

5)      wyjątkowej sytuacji wymagającej natychmiastowego wykonania zamówienia,

6)      braku ofert lub odrzucenia ofert albo wniosków w postępowaniach konkurencyjnych,

7)      zamówienia polegającego na powtórzeniu podobnych usług lub robót budowlanych,

8)      zamówienia tzw. uzupełniającego na dostawy,

9)      zamówienia na dostawy na szczególnie korzystnych warunkach lub na giełdzie towarowej,

10)  zamówienia na potrzeby własne jednostki wojskowej,

11)  zamówienia wewnątrzorganizacyjne, czyli tzw. in-house.

W przypadku udzielenia zamówienia publicznego w trybie z wolnej ręki, jeżeli wartość tego zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania Urzędowi Publikacji UE ogłoszeń o zamówieniach na dostawy lub usługi,zamawiający ma obowiązek zawiadomienia Prezesa UZP o wszczęciu postępowania – w terminie 3 dni, podając uzasadnienie faktyczne i prawne zastosowanego trybu.

Przepisu art. 67 ust. 2 Pzp nie stosuje się w przypadku zamówień, których przedmiotem są: dostawy wody za pomocą sieci wodociągowej lub odprowadzania ścieków do sieci kanalizacyjnej, dostawy gazu z sieci gazowej, dostawy ciepła z sieci ciepłowniczej, usługi przesyłowe lub dystrybucyjne energii elektrycznej, ciepła lub paliw gazowych.

Obowiązkiem wykonawcy jest natomiast złożenie oświadczenia o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu, najpóźniej wraz z zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego. Jeżeli wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp dodatkowo wykonawca zobowiązany jest ex lege do złożenia dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu. Zastosowanie w zakresie rodzajów dokumentów ma art. 25 Pzp oraz rozporządzenie w sprawie dokumentów. O terminie składania dokumentów zamawiający powinien poinformować wykonawcę na pierwszym spotkaniu.

W trybie zamówienia z wolnej ręki nie stosuje się przepisów o wadium oraz zabezpieczeniu należytego wykonania umowy. Zamawiający ma obowiązek dokumentowania postępowania o zamówienie publiczne – obowiązują przepisy o protokole.

Przysługują środki ochrony prawnej, w postępowaniach poniżej progów unijnych odwołanie przysługuje wyłącznie wobec czynności wyboru trybu zamówienia z wolnej ręki – art. 180 ust. 1–2 Pzp.

Patrz: In-house.

Podstawa prawna

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz.Urz. UE L 94 z 28 marca 2014 r., str. 65 ze zm.) – art. 32 (procedura negocjacyjna bez uprzedniej publikacji).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz.Urz. UE L 94 z 28 marca 2014 r., str. 243 ze zm.) – art. 50 (stosowanie procedury negocjacyjnej bez uprzedniego zaproszenia do ubiegania się o zamówienie).

Ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.) ─ art. 11 ust. 8, art. 36 ust. 1–3,art. 66–68, art. 180 ust. 1–2.

Orzecznictwo: KIO 96/17; 158/17; 328/17 (in-house).

Wytyczne UZP dotyczące interpretacji przesłanek pozwalających na przeprowadzenie postępowania o zamówienie publiczne w trybie negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego, negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki (www.uzp.gov.pl).

Autor:

Elżbieta Cierlica