KONCESJA NA ROBOTY BUDOWLANE (UMOWA KONCESJI NA ROBOTY BUDOWLANE)
Zawierając umowę koncesji na roboty budowlane wykonawca (koncesjonariusz) zobowiązuje się do wykonania na rzecz zamawiającego robót budowlanych, a w zamian za to otrzymuje prawo do eksploatacji obiektu budowlanego będącego przedmiotem umowy albo takie prawo wraz z płatnością.
Zasady i tryb zawierania umowy koncesji na roboty budowlane określają przepisy ustawy z 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi.
Różnica między koncesją na roboty budowlane a zamówieniem na roboty budowlane
Umowę koncesji na roboty budowlane należy odróżnić od zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest wykonanie robót budowlanych. W przypadku zamówienia publicznego wybrany wykonawca realizuje prace bezpośrednio na rzecz zamawiającego, za co otrzymuje od niego wynagrodzenie.
Przy koncesji wykonawca (koncesjonariusz) po zakończeniu robót budowlanych uzyskuje prawo do eksploatacji wykonanego obiektu budowlanego i czerpania pożytków z eksploatacji tego obiektu w stosunkach z jego użytkownikami (najczęściej są to osoby trzecie, inne niż zamawiający). Pożytki te stanowią wynagrodzenie koncesjonariusza. Dodatkowo część jego wynagrodzenia może również pochodzić od zamawiającego i zostać przekazana koncesjonariuszowi w formie płatności.
Kolejną różnicą pomiędzy umową koncesji a zamówieniem publicznym jest rozkład ryzyka ekonomicznego inwestycji. Jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego została prawidłowo zrealizowana przez wykonawcę to otrzyma on całe, wynikające z niej, wynagrodzenie. Przy umowie koncesji wynagrodzeniem koncesjonariusza są korzyści z eksploatacji obiektu. Oznacza to, że koncesjonariusz ponosi ryzyko związane z nieosiągnięciem zwrotu z wykonanej przez siebie inwestycji, gdyby korzyści te okazały się mniejsze od zakładanych (art. 3 ust. 3–5 ustawy o umowie koncesji).
Kiedy można skorzystać z umowy koncesji na roboty budowlane?
Przedmiotem koncesji na roboty budowlane może być wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych związanych z jednym z rodzajów działalności określonych w załączniku I do dyrektywy 2014/23/UE lub obiektu budowlanego, lub realizacja obiektu budowlanego, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego (art. 2 pkt 7 ustawy koncesyjnej).
Postępowanie o udzielenie koncesji, zasady zawierania umowy koncesji
O sposobie organizacji postępowania o zawarcie umowy koncesji decyduje zamawiający. Ma on w tym zakresie bardzo dużą swobodę. Jedyne ograniczenia to konieczność przestrzegania zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców oraz zasady przejrzystości postępowania.
Zamawiający może zastosować jeden z trzech modeli przeprowadzenia postępowania (art. 29 ustawy w sprawie udzielania koncesji):
1) w odpowiedzi na ogłoszenie o koncesji wszyscy zainteresowani wykonawcy składają oferty wraz z informacjami na potrzeby oceny spełniania kryteriów kwalifikacji, albo
2) w odpowiedzi na ogłoszenie o koncesji wszyscy zainteresowani wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o zawarcie umowy koncesji wraz z informacjami na potrzeby oceny spełniania kryteriów kwalifikacji, a następnie zaprasza do składania ofert albo do negocjacji i składania ofert wykonawców, którzy spełniają kryteria kwalifikacji; zamawiający może ograniczyć liczbę wykonawców, których zaprosi do udziału w postępowaniu o zawarcie umowy koncesji, o ile dokona tego w oparciu o obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria oraz liczba wykonawców, których zamierza zaprosić, zapewni konkurencję, albo
3) przeprowadzić negocjacje z wykonawcami dopuszczonymi do udziału w postępowaniu o zawarcie umowy koncesji, a następnie zaprasza ich do składania ofert.
Określone ustawą ogłoszenia w postępowaniu w zależności od wartości umowy koncesji
Podstawowym ogłoszeniem wszczynającym postępowanie o zawarcie umowy koncesji jest ogłoszenie o koncesji. W zależności od wartości postępowania o zawarcie umowy koncesji ogłoszenie publikuje się w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (postępowania o wartościach równych lub przekraczających progi unijne) albo zamieszcza w Biuletynie Zamówień Publicznych (postępowania o wartościach poniżej progów unijnych).
Ogłoszenie o zawarciu umowy koncesji zamawiający, w terminie 48 dni od dnia zawarcia umowy koncesji, ma obowiązek przekazać do publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej albo zamieścić w Biuletynie Zamówień Publicznych (art. 17–23 ustawy o umowie koncesji).
Szczegółowe omówienie kwestii dotyczących postępowania o zawarcie umowy koncesji na roboty budowlane zawarte jest w zamieszczony na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych opracowaniu „Zamówienia publiczne a umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi – postępowanie o zawarcie umowy koncesji, orzecznictwo i dobre praktyki (w tym na podstawie doświadczeń innych państw europejskich)”.
Zobacz także: ROBOTY BUDOWLANE, KONCESJODAWCA, KONCESJONARIUSZ
Podstawa prawna
- art. 2 pkt 7 art. 3 ust. 3–5, art. 17–23, art. 29 ustawy z 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 140).
