Co grozi wykonawcy, gdy doszło do zmowy cenowej – kary UOKIK i sankcje z PZP

Definicję zmowy przetargowej możemy odszukać w art. 305 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. Zgodnie z tym przepisem do zmowy przetargowej dochodzi w sytuacji, kiedy dwóch lub więcej wykonawców wchodzi w nielegalne porozumienie z innymi osobami w celu ustalenia wspólnego działania prowadzącego do rezygnacji z konkurowania między sobą na rzecz współpracy przy składaniu ofert. Porozumienia te najczęściej dotyczą ustalenia wysokości cen proponowanych w przetargu lub podziału rynku.

Zmowa przetargowa jest przestępstwem, za które grozi do 3 lat pozbawienia wolności. Co ważne, aby dany czyn został uznany za przestępstwo, nie musi pociągać za sobą realnej szkody majątkowej.

Zmowy przetargowe są zakazane również przez art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.

Zakazane jest także ustalanie, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów (art. 6 ust. 1 pkt 1).

W przypadku dopuszczenia się takiego działania przez przedsiębiorców prezes UOKIK może nałożyć na nich karę pieniężną w wysokości do 10% przychodu uzyskanego w roku poprzedzającym jej nałożenie.

W razie udowodnienia zmowy przetargowej każdy zainteresowany na mocy art. 705 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, ma prawo do żądania unieważnienia zawartej umowy, jeżeli strona umowy lub inny uczestnik wpłynęli na wynik przetargu w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami.

Stosowanie praktyk ograniczających konkurencję przez przedsiębiorców działających w zmowie w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest sankcjonowane w Prawie zamówień publicznych.

Zgodnie z art. 108 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp, zamawiający musi wykluczyć wykonawcę, jeżeli może stwierdzić na podstawie wiarygodnych przesłanek, że wykonawca zawarł z innymi wykonawcami porozumienie mające na celu zakłócenie konkurencji (np. w zakresie ustalania cen czy warunków realizacji zamówienia).

W szczególności chodzi o sytuację, gdy należąc do tej samej grupy kapitałowej w rozumieniu ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, wykonawcy złożyli odrębne oferty, oferty częściowe lub wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, chyba że wykażą, że przygotowali te oferty lub wnioski niezależnie od siebie.

Jeśli zamawiający wykaże, że doszło do zmowy w przetargu, wyklucza wykonawcę z postępowania. Wykonawca nie może brać udziału w kolejnych postępowaniach przez okres 3 lat.