Odmowa podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego przez wykonawcę, uchylanie się od zawarcia umowy

Jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza, uchyla się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy, zamawiający może:

• dokonać ponownego badania i oceny ofert spośród ofert pozostałych w postępowaniu wykonawców albo
• unieważnić postępowanie (art. 263 ustawy Pzp).

Ze sformułowania „zamawiający może” wynika uprawnienie zamawiającego do dokonania jednej ze wskazanych w tym przepisie czynności. W przypadku podjęcia decyzji o niedokonywaniu ponownego badania i oceny ofert zamawiający zobowiązany jest unieważnić postępowanie na podstawie art. 255 pkt 7 ustawy Pzp.

Jeśli zamawiający decyduje się na ponowne badanie i ocenę ofert pozostałych w postępowaniu wykonawców, powinien tego dokonać z uwzględnieniem okoliczności istniejących w tym momencie. Na tym etapie postępowania możliwe jest bowiem wystąpienie różnych okoliczności, mających wpływ na zakres ofert poddanych badaniu i ocenie, np. nie będzie możliwe wybranie pierwotnie drugiej w rankingu oferty, gdyż wykonawca, który ją złożył, wystąpił o zwrot wadium (co skutkuje jej odrzuceniem). Zatem nowy ranking obejmuje jedynie oferty niepodlegające odrzuceniu.

Przed wyborem oferty zamawiający powinien również dokonać kwalifikacji podmiotowej wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona wg nowego rankingu, w zakresie braku podstaw wykluczenia oraz spełniania warunków udziału w postępowaniu. Może wystąpić również konieczność wezwania wykonawcy do wyrażenia, w wyznaczonym przez zamawiającego terminie, pisemnej zgody na wybór jego oferty (art. 252 ust. 2 ustawy Pzp).

Podając uzasadnienie prawne i faktyczne ponownego wyboru, zamawiający powinien wskazać, że ponowny wybór został dokonany w warunkach opisanych w art. 263 ustawy Pzp.

Jak wskazano w Komentarzu UZP (https://ekomentarzpzp.uzp.gov.pl/prawo-zamowien-publicznych/art-263), uchylaniem się od zawarcia umowy w rozumieniu w rozumieniu art. 263 ustawy Pzp jest nie tylko świadoma odmowa podpisania umowy przez wykonawcę, lecz również niemożność podpisania umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, w tym także niedysponowanie dokumentami, które były niezbędne do zawarcia umowy. Na powyższe wskazuje się także w piśmiennictwie.

Uchylaniem się od zawarcia umowy jest nie tylko odmowa podpisania umowy (art. 98 ust. 6 pkt 2 lit. a ustawy Pzp), która jest tożsama ze stanowiskiem podjętym świadomie przez wykonawcę i przekazanym do wiadomości zamawiającego, lecz także wszelkie przyczyny leżące po stronie wykonawcy uniemożliwiające zawarcie umowy (art. 98 ust. 6 pkt 3 Pzp), zarówno przez niego zawinione, jak i niezawinione.

Ustawa Pzp nie reguluje, jaki czas ma wykonawca na podpisanie umowy. Na ogół wraz z projektem umowy przekazywanym wykonawcy do podpisu zamawiający wskazuje termin, w jakim oczekuje jej podpisania (i powinien być to termin rozsądny).

Jeżeli w tym czasie wykonawca tego nie uczyni, ale np. wskaże usprawiedliwione okoliczności, które mu to uniemożliwiły, nie można tego zaniechania uznać za uchylanie się od zawarcia umowy i strony powinny uzgodnić nowy termin.