ROBOTY DODATKOWE PZP

Przepis art. 647 Kodeksu cywilnego mówi, że przez umowę o wykonanie robót budowlanych wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

W ramach zawartej umowy (oraz ustalonej w niej ceny) wykonawca ma obowiązek wykonać ten zakres, który wynika z projektu budowlanego. Dokument ten pełni główną rolę przy opisie przedmiotu zamówienia na roboty budowlane.

Stanowisko takie Urząd Zamówień Publicznych prezentował w swoich opiniach już w 2009 roku. Stwierdzono w nich, że projekt budowlany ma charakter nadrzędny nad projektem wykonawczym, a przedmiar robót ma na celu umożliwienie dokonania wyceny robót, nie zaś ich opisanie (pismo z 8 maja 2015 r., znak UZP/DKUE/W2/429/14(2)/15/BK, dot. Inne/14/15/DKUE).

Na gruncie art. 103 ustawy z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, to zamawiający odpowiada za kompletność i poprawność dokumentacji projektowej stanowiącej opis przedmiotu zamówienia. Wątpliwa jest zatem skuteczność oświadczeń żądanych (najczęściej jako jedno z postanowień umownych) przez niektórych zamawiających od wykonawców, gdzie ci ostatni potwierdzają, że zapoznali się z dokumentacją projektową i nie wnoszą uwag co do jej prawidłowości.

Sąd Najwyższy – Izba Cywilna w wyroku z 15 grudnia 2021 r. (sygn. akt V CSKP 105/21) stwierdził, że „(...) z art. 651 KC nie wynika, aby wykonawca w każdym przypadku miał obowiązek szczegółowego sprawdzenia dostarczonej mu przez inwestora dokumentacji w celu wykrycia jej ewentualnych wad, zważywszy, że wykonawca nie musi dysponować specjalistyczną wiedzą z zakresu projektowania”.

W wyroku z 18 października 2021 r. (sygn. akt KIO 2809/21) Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła uwagę, że „(...) jako nadużycie zasady swobody umów należy odczytywać obowiązek nałożony na wykonawców odnoszący się do konieczności wykonania w ramach wynagrodzenia wszelkich prac niezbędnych do wykonania przedmiotu umowy, również tych, których konieczność ujawni się w trakcie realizacji robót objętych umową, a które posiadający odpowiednią wiedzę i doświadczenie wykonawca powinien był przewidzieć na podstawie dokumentacji projektowej, obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych i administracyjnych, jak również wiedzy i doświadczenia".

Realizacja robót dodatkowych wymaga uprzedniej zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego (aneksu do umowy). Podstawą takiej zmiany może być art. 455 ust. 1 pkt 3 lub pkt 4 ustawy Pzp. Pierwszy z przywołanych przepisów reguluje kwestię dodatkowych dostaw i usług lub dodatkowych robót budowlanych. Drugi może mieć zastosowanie w przypadku zmian nieprzewidzianych.

Czy wykonawca zawsze może żądać zapłaty za roboty dodatkowe? Owszem – za wykonanie robót dodatkowych należy się wykonawcy dodatkowe wynagrodzenie. Dotyczy to również sytuacji, gdy strony umowy przewidziały rozliczenie ryczałtowe. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 27 sierpnia 2014 r. (sygn. akt V ACa 181/14) wyjaśniono, że „(...) rygor z art. 632 § 1 kc dotyczy bowiem tylko takich sytuacji, kiedy wykonawca miał możliwość oceny zakresu robót i powinien był, zważywszy jego profesjonalizm, przewidzieć koszty robót i konieczne czynności dla ich wykonania. To założenie odnosi się do typowych sytuacji i nie obejmuje nierzetelnego postępowania zamawiającego, który wprowadził w błąd wykonawcę uniemożliwiając mu prawidłowe oszacowanie zakresu i niezbędnych kosztów robót.

Niemożność zmiany umówionego wynagrodzenia ryczałtowego ogranicza się zatem do sytuacji, w których wykonawca dysponujący rzetelną informacją na temat zakresu i charakteru robót wadliwie oszacował zakres koniecznych czynności, konieczne koszty ich wykonania i w konsekwencji wartość robót, którą strony umówiły w ramach ryczałtowego wynagrodzenia. Powód tymczasem będąc związany informacjami podanymi mu w postępowaniu przetargowym nie miał możliwości rzetelnej oceny zakresu prac i tym samym prawidłowej, odpowiadającej temu zakresowi, oceny wysokości wynagrodzenia”.

Wynagrodzenie za roboty dodatkowe przysługuje zarówno w przypadku kosztorysowego wynagrodzenia za wykonanie robót jak i wynagrodzenia ryczałtowego określonego pierwotną umową.

Zobacz także: SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH, UMOWA O ROBOTY BUDOWLANE, BEZPODSTAWNE WZBOGACENIE