Sygn. akt: KIO 1047/16
WYROK
z dnia 30 czerwca 2016 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Grzegorz Matejczuk
Protokolant: Wojciech Świdwa
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 czerwca 2016 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 czerwca 2016 r. przez
Odwołującego –
KENNAMETAL Sp. z o.o. z siedzibą w Żorach, w postępowaniu prowadzonym przez
Zamawiającego – Jastrzębską Spółkę Węglową S.A. z siedzibą w Jastrzębiu-Zdrój,
przy udziale Dalin Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, zgłaszającej przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego,
orzeka:
oddala odwołanie;
2. kosztami postępowania obciąża
Odwołującego, i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od
Odwołującego na rzecz Zamawiającego kwotę 4 160 zł 50 gr (słownie:
cztery tysiące sto sześćdziesiąt złotych zero pięćdziesiąt groszy) stanowiącą zwrot
kosztów postępowania odwoławczego poniesionych z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika oraz dojazdu na wyznaczone posiedzenie i rozprawę.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz.U.2015.2164 j.t.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia -
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Gliwicach.
Przewodniczący: …………………………….
Sygn. akt: KIO 1047/16
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju –
prowadzi na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz.U.2015.2164 j.t.) – dalej: Pzp lub Ustawa; postępowanie w trybie przetargu
nieograniczonego na dostawy do kopalń JSW S.A. noży do kombajnów ścianowych oraz
chodnikowych z terminem realizacji 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy.
Wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wykonawczych
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE nr
2016/S 061-105871 z dnia 26 marca 2016 r.
W dniu 15 czerwca 2016 r., Odwołujący – KENNAMETAL Sp. z o.o. z siedzibą
w Żorach – wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie od czynności
Zamawiającego polegającej na skierowaniu zaproszeń do udziału w aukcjach elektronicznych
w ramach postępowania o udzielenie zamówienia na dostawy dla kopalń JSW S.A. noży do
kombajnów ścianowych oraz chodnikowych z terminem realizacji 12 miesięcy od daty
zawarcia umowy przy jednoczesnym zaniechaniu unieważnienia postępowania, podczas gdy
w ocenie Odwołującego zaistniały przesłanki dla:
Unieważnienia prowadzonego postępowania w oparciu o art. 93 ust. 1 pkt 7 Pzp,
wobec obarczenia go niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego,
a w każdym bądź razie do:
Odrzucenia części z ofert w oparciu o art. 89 ust. 1 pkt 2 i 5 Pzp, które wpłynęły w
postępowaniu, a które zostały bezzasadnie dopuszczone przez Zamawiającego do
dalszego toku postępowania, przy braku wykluczenia składających je wykonawców;
oraz
Wykluczenia części z wykonawców (wskazanych w pkt 5 odwołania), w oparciu o art.
24 ust. 2 pkt 4 Pzp, którzy nie wykazali spełniania warunków udziału w postępowaniu.
W związku z powyższym Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
Art. 93 ust. 1 pkt 7 Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 Pzp oraz art. 22 ust. 4 Pzp, poprzez
wprowadzenie w postępowaniu wymogów niezwiązanych i nieproporcjonalnych do
przedmiotu zamówienia, w zakresie wymagań co do twardości oraz struktury
(uziarnienia) oferowanych węglików spiekanych, co doprowadziło tak do naruszenia
zasady zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, jak i jest
niekorzystne dla samego Zamawiającego, który w istocie próbuje zastosować
rozwiązanie, które nie zostało nigdy wcześniej sprawdzone w przemyśle
wydobywczym, co stanowi niczym nieuzasadnione szafowanie środkami publicznymi,
w tym także od strony samego procesu wytwarzania dostarczanych produktów, zaś
wedle specjalistycznych opracować, które pozyskał Odwołujący, są także niemożliwe
do spełnienia z punktu widzenia aktualnego stanu techniki oraz wiedzy specjalistycznej
(od strony technicznej wykonalności);
art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp, poprzez zaniechanie wykluczenia z postępowania:
Dalin Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach – wobec przedstawienia przez ten podmiot
wyników badań (str. 39 – 41 oferty tego wykonawcy), których nie sporządziła jednostka
specjalistyczna, o której mowa w pkt 7.4 Specyfikacji Technicznej, stanowiącej
Załącznik nr 1 do SIWZ, gdyż ekspertyza sporządzona przez Dział Zapewnienia
Jakości producenta węglików, tj. Węgliki Spiekane Baildonit Sp. z o.o. w Katowicach
(dalej: Baildonit), nie stanowi oceny niezależnej jednostki specjalistycznej, której
wymagał Zamawiający, lecz samego producenta, ponadto wbrew oczekiwaniom
Zamawiającego, które sformułował wyraźnie w wyjaśnieniach do treści SIWZ z dnia 5
kwietnia 2016 r., opartych o art. 38 Pzp, przedstawione przez wykonawcę wyniki badań
nie odnoszą się do „(…) wzorca oferowanego węglika spiekanego użytego do
wykonania przedmiotu zamówienia, tj. węglika o określonym kształcie (stożkowo-
walcowego lub wielostożkowo-walcowego lub paraboliczno-walcowego) oraz o
określonej wielkości (średnicy i długości)”, lecz do bliżej niesprecyzowanego „słupka z
węglików spiekanych”, bez przytoczenia także materiałów z przeprowadzanych badań,
które umożliwiłyby prześledzenie ich przebiegu oraz przyjętej metodologii ich
przeprowadzania;
Centrali Zbytu Węgla „Węglozbyt” Sp. z o.o. w Katowicach – wobec przedstawienia
przez ten podmiot wyników badań (str. 59 – 70 oferty tego wykonawcy), których nie
sporządziła jednostka specjalistyczna, o której mowa w pkt 7.4 Specyfikacji
Technicznej, stanowiącej Załącznik nr 1 do SIWZ, gdyż ekspertyza sporządzona przez
Dział Zapewnienia Jakości producenta węglików, tj. Węgliki Spiekane Baildonit Sp. z
o.o. w Katowicach (dalej: Baildonit), nie stanowi oceny niezależnej jednostki
specjalistycznej, której wymagał Zamawiający, lecz samego producenta, ponadto
wbrew oczekiwaniom Zamawiającego, które sformułował wyraźnie w wyjaśnieniach do
treści SIWZ z dnia 5 kwietnia 2016 r., opartych o art. 38 Pzp, przedstawione przez
wykonawcę wyniki badań nie odnoszą się do „(…) wzorca oferowanego węglika
spiekanego użytego do wykonania przedmiotu zamówienia, tj. węglika o określonym
kształcie (stożkowo-walcowego lub wielostożkowo-walcowego lub paraboliczno-
walcowego) oraz o określonej wielkości (średnicy i długości)”, lecz do bliżej
niesprecyzowanego „słupka z węglików spiekanych”, bez przytoczenia także
materiałów z przeprowadzanych badań, które umożliwiłyby prześledzenie ich
przebiegu oraz przyjętej metodologii ich przeprowadzania. Co więcej treść ekspertyz
wskazuje, iż nie zostały one przygotowane na zamówienie wykonawcy, lecz podmiotu
trzeciego, który nie uczestniczy bezpośrednio w postępowaniu przetargowym, co
nakazuje poddać w wątpliwość czy przedmiotem badania był węglik, który jest
przedmiotem złożonej oferty, i jaki właściwie jest status wykorzystania takiego
dokumentu w prowadzonym postępowaniu;
„Sandvik Polska” Sp. z o.o. w Warszawie – wobec przedstawienia przez ten podmiot
wyników badań (str. 177-201 oferty tego wykonawcy), które sporządzono odrębnie dla
wartości oraz struktury (uziarnienia) oferowanych węglików, co powoduje uzasadnioną
wątpliwość co do przyczyn takiego stanu rzeczy oraz tego, czy w obu badaniach
badano tożsamy materiał – tj. cechujący się jednocześnie wymaganymi przez
Zamawiającego parametrami, czy też odrębnie wykonano i zbadano próbki cechujące
się wysoką twardością oraz odrębnie próbki cechujące się gruboziarnistością (przy
uwzględnieniu fizykochemicznych powiązań między tymi parametrami – na które
zwraca się uwagę w opracowaniu naukowców, które Odwołujący złożył wraz z
odwołaniem. Ponadto badań w zakresie struktury (uziarnienia) nie przeprowadziła
jednostka specjalistyczna, o której mowa w pkt 7.4 Specyfikacji Technicznej
stanowiącej Załącznik nr 1 do SIWZ, gdyż ekspertyzy sporządzone przez Dział
Zapewnienia Jakości producentów węglików, tj. BAILDONIT, nie stanowią oceny
niezależnej jednostki specjalistycznej, której wymagał Zamawiający, lecz samego
producenta. Odwołujący wskazał w tym miejscu, że w przypadku przedmiotowej oferty
najłatwiej jest dostrzec dysonans, gdy weźmie się pod uwagę, iż ocenę w zakresie
twardości wyraziła Katedra Maszyn Górniczych, Przeróbczych i Transportowych
Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, przy profesjonalnym przedstawieniu
przebiegu oraz rezultatu badań, podczas gdy badania struktury (uziarnienia) miał
wykonać Dział Zarządzania Jakością BAILDONIT. Wreszcie, wbrew oczekiwaniom
Zamawiającego, który sformułował w wyjaśnieniach do treści SIWZ z dnia 5 kwietnia
2016 r. opartych o art. 38 Pzp, przedstawione przez wykonawcę wyniki badań
wykonanych przez BAILDONIT nie odnoszą się do „(…) wzorca oferowanego węglika
spiekanego użytego do wykonania przedmiotu zamówienia, tj. węglika o określonym
kształcie (stożkowo-walcowego lub wielostożkowo-walcowego lub paraboliczno-
walcowego) oraz o określonej wielkości (średnicy i długości)”, lecz do bliżej
niesprecyzowanego „słupka z węglików spiekanych”, bez przytoczenia także
materiałów z przeprowadzanych badań, które umożliwiłyby prześledzenie ich
przebiegu oraz przyjętej metodologii ich przeprowadzania.
Zarzuty i okoliczności podniesione w pkt. 5 uzasadniają jednocześnie stanowisko o
naruszeniu w postępowaniu przepisu art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp w zw. z art. 89 ust. 1 pkt
5 Pzp, gdyż treść wskazanych w poprzedzającym punkcie ofert przywołanych
wykonawców nie odpowiada wymaganiom SIWZ w opisanym zakresie i winni oni
podlegać wykluczeniu z udziału w postępowaniu (ich oferty odrzuceniu);
art. 7 ust. 1 Pzp w zw. z art. 22 ust. 4 i 5 Pzp oraz art. 29 ust 2 Pzp poprzez
wprowadzenie w SIWZ wymogów co do twardości oraz struktury (uziarnienia)
oferowanych węglików spiekanych, które nie przystają do potrzeb Zamawiającego, nie
są stosowane w przemyśle wydobywczym, a ponadto wedle opracowań które pozyskał
Odwołujący nie są możliwe do uzyskania z punktu widzenia aktualnej wiedzy oraz
stanu techniki, co rodzi ryzyko zmarnotrawienia środków publicznych, którymi
dysponuje w przedmiotowym przypadku Zamawiający, bez pozyskania przez niego
jakichkolwiek realnych korzyści i przy niewykonalności zawieranej umowy - w zakresie
możliwości dostarczenia towaru zgodnego z wszystkimi parametrami określonymi w
SIWZ; jednocześnie zaś przyjęty przez Zamawiającego sposób weryfikacji tychże
kryteriów uniemożliwia w istocie realne zweryfikowanie spełniania przez
poszczególnych wykonawców warunków udziału w postępowaniu (w oderwaniu nawet
od kwestii technicznej niemożliwości dostarczenia produktu o parametrach
oczekiwanych przez Zamawiającego).
Na podstawie powyższych zarzutów Odwołujący wniósł o:
rozpoznanie odwołania;
dopuszczenie w postępowaniu, poza dowodem z akt postępowania przetargowego
które winny obejmować w przedmiotowym przypadku również wszystkie oferty złożone
przez wykonawców w postępowaniu, dla unaocznienia różnic pomiędzy wynikami
badań przedstawionych Zamawiającemu – przy uwzględnieniu treści normy z § 10 ust.
1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie regulaminu postępowania przy
rozpoznawaniu odwołań (Dz. U. z 2014 r., poz. 964 ze zm.), także dowodów z
następujących dokumentów:
opinii prof. W. L. z Uniwersytetu Technicznego w Wiedniu z dnia 10 czerwca 2016 r.
wraz z jej uwierzytelnionym tłumaczeniem na język polski, w której po przeprowadzeniu
pracy badawczej stwierdził, iż z punktu widzenia obecnego poziomu wiedzy oraz
techniki nie jest możliwe otrzymanie twardości węglików spiekanych na poziomie HV
≥
1050 z jednoczesnym osiągnięciem uziarnienia na poziomie > 6 µm, przy
parametrach właściwych dla przyjętych w SIWZ dla niniejszego postępowania, jak
przyjął Zamawiający dla zadań o nr 1 – 7 w przeprowadzonym postępowaniu;
opinii prof. M. B. z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie z dnia 16 czerwca 2015
r., w której po przeanalizowaniu materiałów z postępowania przetargowego wskazano
na wadliwość metodologii przeprowadzenia badań, które miały weryfikować spełnienie
warunków udziału w poszczególnych zadaniach postępowania, w szczególności zaś
na brak jakiejkolwiek możliwości ich weryfikacji oraz miarodajnego porównania, a także
potwierdzono stanowisko prof. W. L.a, co do braku możliwości otrzymania twardości
węglików spiekanych na poziomie HV
≥ 1050 z jednoczesnym osiągnięciem
uziarnienia na poziomie > 6 µm i > 2,5 µm (w zależności od zadania), jak przyjął
wadliwie Zamawiający dla wszystkich zadań w przeprowadzonym postępowaniu;
dopuszczenie w postępowaniu, w trakcie rozprawy, zeznań prof. M. B., celem
umożliwienia przedstawiania składowi KIO stanowiska w zakresie prawidłowości
założeń, na których Zamawiający oparł postępowanie, tak w zakresie możliwości
osiągnięcia parametrów, które przyjęto w SIWZ co do twardości oraz struktury
(uziarnienia) wykorzystywanych węglików spiekanych, jak i sposobu ich weryfikacji w
ramach dokumentów przedstawionych przez poszczególnych wykonawców.
Uwzględnienie odwołania w całości.
Nakazania Zamawiającemu:
Unieważnienia postępowania dla wszystkich objętych nim zadań na podstawie art. 93
ust. 1 pkt 7 Pzp, przy uwzględnieniu, iż przyjęte przez Zamawiającego założenia nie są
możliwe do spełnienia z punktu widzenia aktualnego stanu wiedzy oraz techniki,
ponadto zaś ukształtował on zasady ich weryfikacji w na tyle niejasny i
nieweryfikowalny sposób, iż uniemożliwił w istocie przeprowadzenie transparentnego
postępowania, z naruszeniem podstawowych na gruncie Prawa zamówień publicznych
zasad związanych z zachowaniem uczciwej konkurencji oraz równego traktowania
wykonawców;
na wypadek zaś nieuwzględnienia wniosku zawartego w pkt 12. 1 odwołania – nakazanie
Zamawiającemu:
Unieważnienia czynności:
a)
Skierowania przez Zamawiającego zaproszeń do udziału w aukcjach elektronicznych
do wykonawców,
b)
Weryfikacji złożonych w postępowaniu ofert,
c)
Samych aukcji, które Zamawiający zaplanował w postępowaniu w okresie jeszcze
przed upływem terminu do wniesienia odwołania;
Przeprowadzenia powtórnej czynności badania i oceny złożonych w postępowaniu
ofert wraz z wykluczeniem wykonawców, którzy nie spełniają warunków udziału w
postępowaniu, w szczególności zaś przedstawili badania przeprowadzone przez
BAILDONIT, która nie jest niezależną jednostką specjalistyczną oraz odrzucenia ofert,
które nie pozostają w zgodzie z SIWZ.
Obciążanie Zamawiającego kosztami postępowania wraz z zasądzeniem od JSW S.A.
na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym
równowartości uiszczonego wpisu od odwołania, według norm przepisanych.
W uzasadnieniu Odwołujący podniósł, że:
Zamawiający zainicjował postępowanie o udzielenie zamówienia na dostawy dla
kopalń JSW S.A. noży do kombajnów ścianowych oraz chodnikowych z terminem realizacji 12
miesięcy od daty zawarcia umowy publikując stosowne ogłoszenie - w Dzienniku Urzędowym
linii Europejskiej - w dniu 26 marca 2016 r. Podkreślenia przy tym wymaga, iż Zamawiający
zamawia cyklicznie przedmiotowe noże, zwykle zaś jednym z głównych dostawców była
KENNAMETAL, będąca jednym z ich wiodących światowych producentów, które są niezbędne
dla prowadzenia jego podstawowej działalności – wydobycia węgla.
W ramach zainicjowanego postępowania KENNAMETAL została przy tym zaskoczoną
sformułowanymi przez Zamawiającego, W treści SIWZ wymaganiami, które dotyczą wymogów
co do twardości węglików spiekanych na poziomie HV
≥ 1050 (dla wszystkich zadań) z
jednoczesnym osiągnięciem uziarnienia (struktury) na poziomie > 6 µm (dla zadań o nr 1 – 7)
i > 2,5 µm (dla zadań o nr 8 - 12). Wypada przy tym zauważyć, iż z wielkością ziaren (strukturą)
węglika powiązano 'kryterium oceny ofert - uznając, iż podana wartość odpowiada za 20%
ostatecznej oceny złożonej oferty, co ma oczywisty wpływ na dalszych przebieg postępowania
- ostateczne rozstrzygnięcia.
KENNAMETAL - po Zapoznaniu się z treścią SIWZ - podjęła niezwłocznie pracę
techniczne oraz badawcze, które miały przygotować materiał zgodny z wymaganiami
Zamawiającego:. Dostrzegała przy tym, iż nikt w zasadzie nie stosuje narzędzi (noży), które
odpowiadałyby podanym parametrom - nie są też one dostępne w normalnym obrocie.
Prowadzone wewnętrznie testy wykazały przy tym, iż o ile możliwe jest osiągnięcie
parametrów, które Zamawiający wymagał dla zadań o nr 8 - 12, co skutkowało złożeniem przez
KENNAMETAL oferty, o tyle w zakresie zadań o nr 1 - 7 nie jest to technicznie możliwe. Dla
potwierdzenia rezultatów przeprowadzonych prac KENNAMETAL zwróciła się tak do
Uniwersytetu Technicznego w Wiedniu, jak i Akademii Górniczo - Hutniczej w Krakowie, by
uzyskać niezależne potwierdzenie wskazanych okoliczności ze- strony przywołanych
ośrodków naukowych.
Rezultaty prac badawczych, oraz wnioski płynące z wiedzy technicznej, przedstawiają
załączone do odwołania opinie rof. W. L.a oraz prof. M. B.. Obaj autorzy zgodnie wskazali, iż
wedle ich wiedzy, doświadczenia oraz wyników przeprowadzonych testów, nie jest możliwe
uzyskanie węglika spiekanego, który przy twardości na poziomie HV
≥ 1050 ((jak przyjął
Zamawiający dla wszystkich zadań) osiągnąłby jednocześnie uziarnienie (strukturę) na
poziomie > 6 µm. Ponadto prof. M. B. wskazał na przyczyny, dla których nie jest możliwa
miarodajna weryfikacja tego stanu rzeczy, przy wykorzystaniu pomiaru wielkości ziaren
zgodnie z wymaganą przez Zamawiającego normą ISO 4499-2; zastrzegł on przy tym
wyraźnie, iż byłoby możliwe teoretycznie zastosowanie przywołanej metody, lecz tylko wtedy,
gdy pomiary wykona jedna osoba na obrazach mikroskopowych wykonanych w ten sam
sposób dla każdego z materiałów, co nie było spełnione w niniejszym postępowaniu.
Ponadto w ocenie KENNAMETAL Dział Zapewnienia Jakości BAILDONIT, tj.
producenta węglików, który w naturalny sposób jest zainteresowany dostarczaniem produktów
poszczególnym wykonawcom, nie jest niezależną jednostką specjalistyczną, o której mowa w
pkt. 7.4. Specyfikacji Technicznej stanowiącej Załącznik nr 1 do SIWZ. Tym samym nie można
aprobować w postępowaniu ofert, które bazują na przedstawieniu badań wykonanych przez
wskazany podmiot, jako podstawy dopuszczenia do udziału w postępowaniu.
Wydaje się zresztą, iż Zamawiający wpadł tu niejako w pułapkę – nie wybierając
jednego niezależnego ośrodka naukowego, który wykonałby miarodajne pomiary, według
identycznej procedury i w tym samym czasie. Miarodajność wskazanej przez niego metody
badań zależy bowiem od wielu drobnych zmiennych, które przekonująco opisał prof. M. B., w
tym nawet tak drobnych kwestii, jak sposobu doboru kierunku linii cięć, w przypadku zaś badań
przeprowadzonych w BAILDONIT brak jest w zasadzie w ich treści jakichkolwiek materiałów
(np. zdjęć / zrzutów spod mikroskopu), które umożliwiałyby weryfikację tego, jak zostały one
wykonane, co świadczy jednocześnie samo w sobie o braku przymiotu jednostki
specjalistycznej (pomijając nawet kwestię niezależności) – w porównaniu ze szczegółowością
i sposobem przedstawienia opracowań pochodzących z Politechniki Śląskiej, czy też Akademii
Górniczo-Hutniczej w Krakowie, które przedstawili niektórzy spośród wykonawców.
Odwołujący podniósł ponadto, iż wbrew oczekiwaniom Zamawiającego, które
sformułował w wyjaśnieniach do treści SIWZ z dnia 5 kwietnia 2016 r. opartych o art. 38 Pzp,
wyniki badań przeprowadzanych w BAILDONIT nie odnoszą się do „(…) wzorca oferowanego
węglika spiekanego użytego do wykonania przedmiotu zamówienia, tj. węglika o określonym
kształcie (stożkowo-walcowego lub wielostożkowo-walcowego lub paraboliczno-walcowego)
oraz o określonej wielkości (średnicy i długości)”, lecz do bliżej niesprecyzowanego „słupka z
węglików spiekanych” (tak jest on określony w wynikach przedstawionych wraz z ofertami
wskazanymi w pkt 5 odwołania), bez przytoczenia także materiałów z przeprowadzonych
badań, które umożliwiłyby prześledzenie ich przebiegu oraz przyjętej metodologii ich
przeprowadzania. Powyższe powoduje, że przedmiotowe badania, wykonane w BAILDONIT,
nie zostały sporządzone w zgodzie z wymaganiami Zamawiającego, które sprecyzował we
wskazanym piśmie z dnia 5 kwietnia 2016 r. (powtórzonych następnie w kolejnym piśmie
Zamawiającego z dnia 12 kwietnia 2016 r.).
Odwołujący argumentował następnie, iż jeden z wykonawców – tj. „Sandvik Polska”
Sp. z o.o. w Warszawie – rozbił nawet przeprowadzone badania, weryfikując odrębnie
twardość w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz odrębnie uziarnienie (strukturę) w
BAILDONIT. Akceptacja tak złożonej oferty – niezależnie nawet od zastrzeżeń względem
spełnienia przez BAILDONIT kryterium podmiotowego niezależnego jednostki specjalistycznej
– budzi najwyższe zaskoczenie. W sposób oczywisty nasuwają się bowiem wątpliwości, co do
tego, czy badano tożsamy materiał oraz co stało na przeszkodzie wykonaniu tych badań
jednocześnie – tak jak w przypadku pozostałych wykonawców. Wobec zaś stwierdzonej
niemożliwości otrzymania równocześnie parametrów twardości oraz uziarnienia, które
sygnalizuje się w złożonych z odwołaniem opiniach naukowców, rodzi się pytanie, jak w takich
warunkach wskazany wykonawca miałby osiągnąć wartości ziarna (strukturę) przewyższające
znacząco 6 µm, skoro już samo osiągnięcie wskazanej wartości granicznej w ocenie
specjalistów jest niemożliwe w praktyce. Niedostrzeżenie tej okoliczności przez
Zamawiającego, oraz brak reakcji na wskazane nieprawidłowości, budzi istotne zastrzeżenia
KENNAMETAL – potwierdzając zarzucane nieprawidłowości w zakresie przeprowadzenia
niniejszego postępowania.
Odwołujący, w ślad za prof. Bućko, wskazał następnie, iż z ogólnych zależności
mikrostrukturalnych wynika, że w przypadku ziaren o jednomodalnym i stosunkowo wąskim
rozkładzie, im większa jest średnia wielkość ziarna tym większe są obszary międzyziarnowe;
w konsekwencji zaś im większe jest ziarno, tym bardziej spada twardość węglika (prosta
zależność fizyczna). Tymczasem badania przedstawione przez „Sandvik Polska” Sp. z o.o. w
Warszawie próbują potwierdzać dokładnie odwrotny – i sprzeczny z aktualnym stanem wiedzy
oraz uwarunkowaniami fizycznymi – stan oraz zależność. Zamawiający przyjął je zaś
bezkrytycznie nie wykluczając wskazanego wykonawcy z postępowania.
Odwołujący podniósł jednocześnie, iż do wniosku o niemożliwości spełnienia
parametrów technicznych określonych przez Zamawiającego dla zadań o nr 1 – 7 doszedł już
po upływie terminu do odrębnego zaskarżenia SIWZ, zakładał bowiem, że stanowisko JSW
S.A. wynika z rzetelnego zweryfikowania aktualnego stanu techniki oraz dostępnych na rynku
produktów. Dlatego też Odwołujący starał się zaprząc ośrodki techniczne w ramach globalnej
grupy kapitałowej KENNAMETAL, której jest częścią, by sprostać przedmiotowym
wymaganiom – wierząc początkowo, że jest to możliwe, skoro JSW S.A. przyjęła takie, a nie
inne kryteria, w ramach ogłoszonego postępowania przetargowego. Tymczasem okazuje się,
ż
e Zamawiający nie ma w istocie wiedzy o tym, co zamawia i czy ktokolwiek jest w stanie
dostarczyć mu oczekiwany towar. Powyższe winno uprawniać KENNAMETAL do
kwestionowania całości postępowania (także przy uwzględnieniu momentu pozyskania
przekładanych wraz z odwołaniem opinii naukowców), którym złożyłaby ofertę względem
wszystkich jego części, jak w ubiegłych latach, gdyby zawierały one prawidłowo sprecyzowane
kryteria, które ma spełnić węglik – tj. zgodne z realnymi potrzebami Zamawiającego oraz
bieżącym stanem wiedzy i techniki stosowanej w przemyśle wydobywczym.
Odwołujący wskazał, że w świetle powyższego ma interes we wniesieniu środka
odwoławczego – nie tylko bowiem uczestniczy w postępowaniu, złożywszy ofertę, na której
szanse powodzenia rzutuje udział w postępowaniu wykonawców, którzy powinni podlegać
wykluczeniu (ich oferty odrzuceniu), ale ponadto miałby możliwość startowania w większej
liczbie zadań, gdyby ich kryteria przedmiotowe zostały sporządzone w zgodzie z aktualnym
stanem wiedzy oraz techniki. Tymczasem wadliwe postępowanie Zamawiającego
uniemożliwiło takie ukształtowanie postępowania, a w konsekwencji odpowiednio skutkuje
oraz może skutkować powstaniem szkody dla KENNAMETAL – jeśli zamówienie zostanie
udzielone innemu podmiotowi, który oparł swoją ofertę na wadliwych dokumentach, które
potwierdzają spełnienie wymagań technicznych, które wedle wiedzy naukowców nie są
aktualnie możliwe do spełnienia – co potwierdzają załączone do odwołania niezależne opinie
prof. L. oraz prof. B..
W ocenie KENNAMETAL przywołane okoliczności winny skutkować unieważnieniem
postępowania w całości – nie tylko bowiem Zamawiający wadliwie wyznaczył kryteria
przedmiotowe zamówienia, oczekując realizacji przedmiotu, który wedle aktualnej wiedzy nie
może zostać mu dostarczony (pomijając już nawet kwestie przydatności takiego rozwiązania,
w warunkach, w których brak jest jego praktycznego wdrożenia w przemyśle wydobywczym),
ale ponadto nie wprowadził mechanizmu ich weryfikacji, który zapewniałby porównywalność
wyników badań oraz ich miarodajność między poszczególnymi wykonawcami. Taki zaś
sposób ukształtowania postępowania narusza zasady związane z zachowaniem uczciwej
konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców, w ramach postępowań o udzielenie
zamówień publicznych, prowadząc jednocześnie do zagrożenia, iż w postępowaniu nie
zostanie wybrana oferta, która faktycznie będzie ofertą najkorzystniejszą.
Odwołujący podniósł końcowo, iż gdyby przyjęto, że brak jest podstaw do
unieważnienia całego postępowania, lecz istnieją podstawy do wykluczenia z udziału w nim
(odrzucenia ofert) wykonawców, którzy powołali się na opracowania BAILDONIT, wówczas nie
ulega wątpliwości, iż winno dojść do unieważnienia czynności skierowania zaproszeń do
udziału w aukcjach (wraz z samymi aukcjami), które toczą się jeszcze przed terminem do
wniesienia odwołania), wraz z nakazaniem Zamawiającemu powtórnej weryfikacji złożonych
ofert raz wykluczenia tych wykonawców (odrzucenia ofert), które nie spełniają kryteriów
przyjętych w SIWZ – co do potwierdzenia zdolności wywiązania się z dostaw objętych
zamówieniem.
W odpowiedzi Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania, wskazując w uzasadnieniu,
ż
e:
Zarzut
„wprowadzenia
w
postępowaniu
wymogów
niezwiązanych
i
nieproporcjonalnych do przedmiotu zamówienia, w zakresie wymagań co do twardości oraz
struktury (uziarnienia) oferowanych węglików spiekanych” jest w istocie zarzutem spóźnionym
wobec treści SIWZ. Z uwagi na fakt, że publikacja SIWZ nastąpiła w dniu 26 marca 2016 r.
należy uznać, że termin określony w przepisie art. 180 ust. 2 pkt 1 Pzp upłynął znacznie przed
wniesieniem odwołania. Pomimo, że ustawa Pzp nie zna instytucji częściowego odrzucenia
odwołania, a więc i zarzut spóźniony nie podlega odrzuceniu, to jednak nie jest wówczas
przedmiotem rozpoznania przez KIO. Dla poparcia swojego stanowiska Zamawiający
przywołał wyrok KIO z 18 czerwca 2015 r., sygn. akt KIO 1165/15, wyrok KIO z 29 lipca 2013
r., sygn. akt KIO 1718/13, wyrok KIO z 13 marca 2013 r., sygn. akt KIO 444/13).
Zamawiający przywołał ponadto treść wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 17
lutego 2011 r., wydanego w sprawie o sygn. akt: II Ca 9/11, w którym stwierdzono, że
„legitymacja do wniesienia środka ochrony prawnej (w tym wypadku odwołania) służy tylko
takiemu uczestnikowi, który wykaże interes w uzyskaniu zamówienia, przy czym to odwołujący
musi dowieść, iż posiada obiektywną, tj. wynikającą z rzeczywistej utraty możliwości uzyskania
zamówienia, lub ubiegania się o udzielenie zamówienia, potrzebę uzyskania określonego
rozstrzygnięcia. Interes, o którym tu mowa musi dotyczyć tego konkretnego postępowania, w
którym środek ochrony prawnej jest wnoszony. Wnoszący odwołanie nie może więc
powoływać się na interes hipotetyczny, odnoszący się do innego zamówienia przewidywanego
w przyszłości. Przepis art. 179 ust. 1 p.z.p. mówi o interesie w uzyskaniu >danego
zamówienia<, co oznacza, że chodzi o przetarg, który się toczy, a nie jakiś hipotetyczny, który
może zostać rozpisany w przyszłości. W szczególności wykonawca nie może argumentować,
ż
e jeśli toczące się postępowanie zostanie unieważnione, to dojdzie do rozpisania nowego, w
którym będzie mógł wziąć ponownie udział, a do tego właśnie zmierzało przedmiotowe
odwołanie".
W analogiczny sposób kwestię stawiania zarzutów nakierowanych na unieważnienie
postępowania oceniono w wyroku Sądu Okręgowego z dnia 2 kwietnia 2015 r. wydanym w
sprawie o sygn. akt: X Ga 85/15, w którym wskazano, że „słusznie ponadto wskazała Izba, iż
zarzuty kierowane wobec wyboru wykonawców, rozpatrywane samodzielnie zmierzają do
uzyskania stanu, w którym - wszystkie oferty złożone w postępowaniu podlegają odrzuceniu a
w konsekwencji - do unieważnienia postępowania. Wykonawca, wnosząc środek ochrony
prawnej obowiązany jest posiadać interes w uzyskaniu danego zamówienia, kwalifikowany
możliwością poniesienia szkody w wyniku naruszenia prawa przez zamawiającego. Obie
przesłanki materialnoprawne, wynikające z art. 179 ust. 1 ustawy zrelatywizowane zostały
więc przez ustawodawcę do tego konkretnego postępowania, a nie do przyszłego,
potencjalnego postępowania, jakie może ewentualnie toczyć się w wyniku unieważnienia
postępowania. Skutek w postaci unieważnienia postępowania nie jest generalnie objęty
interesem w uzyskaniu danego zamówienia ani możliwością poniesienia szkody, ponieważ
obie te przesłanki należy rozpatrywać w odniesieniu do tego konkretnego postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego, w którym składane jest odwołanie, a nie jakiegoś
potencjalnego, które hipotetycznie może toczyć się w przyszłości jako rezultat unieważnienia
obecnego postępowania. Powyższe wynika z faktu, że zamawiający nie jest zobowiązany do
udzielenia określonego zamówienia, a wykonawca nie ma roszczenia o przeprowadzenie
kolejnego postępowania, nie ma też pewności, że będzie miał możliwość ubiegać się o
zamówienie w ewentualnym przyszłym postępowaniu. W tym zakresie podzielić należy
stanowisko KIO z powołaniem na cytowane wyroki Krajowej Izby Odwoławczej."
Stanowisko sądów powszechnych potwierdza także bogate orzecznictwo Krajowej Izby
Odwoławczej, w tym zwłaszcza: wyrok z dnia 15 maja 2013 r. sygn. akt: KIO 977/13, wyrok z
dnia 29 września 2013 r. sygn. akt: KIO 2173/13, wyrok z dnia 8 kwietnia 2013 r. sygn. akt:
KIO 622/14, wyrok z dnia 16 lutego 2015 r. sygn. akt: KIO 208/15 oraz wyrok z dnia 22 lipca
2013 r. sygn. akt: KIO 144/15.
Wskazując na powyższe Zamawiający podniósł, że nie można upatrywać interesu w
rozumieniu art. 179 ust. 1 pzp w unieważnieniu postępowania. Interes, o którym mowa w
przywołanym przepisie ma bowiem charakter skonkretyzowany w odniesieniu do
postępowania, w którym następuje wniesienie odwołania. Interes w uzyskaniu zamówienia
dotyczyć musi, zatem „danego" zamówienia, czyli konkretnego postępowania, w którym
wnoszone jest odwołanie, które ma doprowadzić do zawarcia umowy w sprawie zamówienia
publicznego. Domagając się unieważnienia postępowania Odwołujący nie posiada zatem
interesu w rozumieniu art. 179 ust. 1 Pzp, co przesądza o konieczności oddalenia odwołania
z przyczyn nader oczywistych.
Na marginesie Zamawiający wskazał, że z treści załączonego do odwołania
dokumentu prywatnego Uniwersytetu Technicznego w Wiedniu wynika jedynie, że badane
próbki węglika spiekanego nie osiągnęły twardości 1050 µm dla wielkości ziarna wynoszącego
6 µrn. Dokument ten w żaden sposób nie wskazuje, że co do zasady wyłączone jest
osiągnięcie wymaganej przez zamawiającego wartości. Ponadto wypada zaznaczyć, że dla
prawidłowej oceny oświadczenia Uniwersytetu Technicznego w Wiedniu niezbędne wydaje się
ustalenie treści zapytania odwołującego skierowanego do tej instytucji. Albowiem informacje
zawarte w odpowiedzi nawiązują do treści zapytania, a ta nie jest znana.
Argumentowano następnie, że zarzutu nie potwierdza także opinia Akademii Górniczo
- Hutniczej z dnia 16.06.2016 r., zgodnie z którą „spełnienie przez materiał kryterium twardości
na poziomie 1050 HV30 zarówno dla kompozytów zawierających ziarna WC o średniej
wielkości > 6 µrn i > 2,5 µm bez zdecydowanej zmiany rozkładu wielkości ziaren może okazać
się niewykonalne". Treść przywołanego dokumentu jednocześnie wskazuje, że osiągnięcie
wymaganej przez zamawiającego wartości może wymagać zastosowania bardziej złożonej
technologii produkcji, w tym wykorzystania na przykład specjalnie przygotowanych mieszanek
lub dokonania odpowiedniego doboru frakcji. A zatem cytowana opinia nie wyklucza
możliwości wykonania opisanych przez zamawiającego noży, określając jednocześnie sposób
pozwalający na osiągnięcie zamierzonego skutku.
Zamawiający wskazał również, że brak podstaw do uznania stanowiska Odwołującego
za słuszne potwierdza ponadto złożenie przez konkurencyjnych wykonawców ofert w
zadaniach nr 1 - 7, w których wykazali oni spełnienie wymagań zamawiającego w zakresie
twardości i uziarnienia węglika spiekanego.
Zamawiający wskazał następnie, że Odwołujący odpowiedział na zaproszenie
zamawiającego i złożył ofertę w zapytaniu ofertowym nr 85/SZG16. Przedmiotem
wspomnianego postępowania była dostawa noży do kombajnów ścianowych i kombajnowych
o identycznych parametrach i właściwościach, jak te stanowiące przedmiot postępowania o
znaku referencyjnym: 55/P/DZZ/16. Jednocześnie Odwołujący złożył ofertę w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego (znak referencyjny: ZP/M/36A/2015), przeprowadzonym
przez innego zamawiającego - Katowicki Holding Węglowy S.A. na dostawy noży
kombajnowych, charakteryzujących się parametrami zbliżonymi do tych wymaganych przez
Zamawiającego. W poszczególnych częściach postępowania o znaku referencyjnym:
ZP/M/36A/2015 Odwołujący przedstawił najkorzystniejszą ofertę i uzyskał zamówienie.
A zatem już działanie Odwołującego wskazuje, że nie istnieją żadne obiektywne przeszkody
uniemożliwiające
wytworzenie
noży
kombajnowych
spełniających
wymagania
zamawiającego. Jako dowód Zamawiający powołał: dokumentację postępowania nr
85/SZG16 na dostawę noży kombajnowych, dokumentację postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego o znaku ref. ZP/M/36A/2015.
Odnosząc się do zarzutu bezpodstawnego zaniechania odrzucenia ofert wykonawców:
Dalin sp. z o.o., Centrala Zbytu Węgla „Węglozbyt" sp. z o.o, oraz Sandvik Polska sp. z o.o.,
a także bezzasadnego niewykluczenia z postępowania wspomnianych wykonawców
Zamawiający wskazał w pierwszej kolejności, że odrzucenie ofert tych wykonawców sprawia,
ż
e najkorzystniejszą ofertę w zakresie wszystkich zadań złożyła spółka Gonar - Bis sp. z o.o.
i to ona uzyska zamówienie. Oferta odwołującego zostanie sklasyfikowana na drugiej pozycji
rankingu ofert. Stąd uwzględnienie odwołania pozostaje bez wpływu na sytuację
odwołującego, przesądzając o braku interesu we wniesieniu środków ochrony prawnej (art.
179 ust. 1 Pzp).
Nawet uznając, że spółka Kennametal posiada interes we wniesieniu odwołania,
Zamawiający wskazał, że punkt 7.4 Specyfikacji technicznej, stanowiącej Załącznik nr do
S1WZ jest jasny i jednoznaczny. Stwierdza on, że wykonawca powinien złożyć wraz z ofertą
dokument z badań wykonanych przez jednostkę specjalistyczną zawierający wyniki pomiarów
twardości oraz struktury oferowanych węglików spiekanych. Przytoczone postanowienie
specyfikacji nie wprowadzało więc obowiązku przedłożenia dokumentu wystawionego przez
niezależną jednostkę certyfikującą lub instytut badawczy, tj. podmioty określone w § 6 ust. 1
pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie dokumentów jakie zamawiający
może żądać od wykonawcy (...). Nie określało także wymogów co do treści przedmiotowego
dokumentu. Wystarczającym więc było dołączenie dokumentu wystawionego przez jednostkę
prowadzącą stosowne badania, w którym poda ona wartości wymaganych przez
zamawiającego parametrów. Możliwość uznania spółki prawa handlowego za jednostkę
specjalistyczną potwierdza postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2009 r.,
wydane w sprawie o sygn. akt: III CSK 7/09, w którym SN odniósł się do zakresu
podmiotowego pojęcia „instytutu naukowego", o którym mowa w przepisie art. 290 § 1 K.p.c,
a który to instytut w drodze analogii należy odnieść także do Jednostki specjalistycznej",
przewidzianej w punkcie 7.4 Specyfikacji technicznej. W przywołanym postanowieniu Sąd
Najwyższy jednoznacznie stwierdził, że „instytutem w rozumieniu art. 290 § 1 kp.c. może także
być spółka z o.o.. Kryterium podstawowym pozwalającym dany podmiot uznać za instytut, na
gruncie omawianego unormowania, jest prowadzenie przez niego badań naukowych". W
ramach prowadzonej działalności gospodarczej spółka Węgliki Spiekane Baildonit sp. z o.o.
wykonuje także badania laboratoryjne węglików spiekanych. Stąd odpowiada ona kryteriom
instytutu naukowego, określonego w art. 290 § 1 K.p.c. oraz jednostki specjalistycznej
przewidzianej w punkcie 7.4. Specyfikacji technicznej, czyniąc przedstawione powyżej zarzuty
odwołującego oczywiście chybionymi. Jako dowód Zamawiający powołał wydruk ze strony
internetowej Węgliki Spiekane Baildonit sp. z o.o.
Argumentowano następnie, że wykonawca - Dalin sp. z o.o., w wykonaniu obowiązku
nałożonego w punkcie 7.5. Specyfikacji technicznej, złożył wraz z ofertą wzorzec oferowanego
spieku. Ponadto dołączył do oferty dokument, wskazany w punkcie 7.4. Specyfikacji
technicznej, tj. Ekspertyzę nr 7/2016, wydaną przez spółkę Węgliki Spiekane Baildonit. Treść
ekspertyzy nie określała średnicy węglika spiekanego poddanego badaniom. Stąd
Zamawiający wezwał wykonawcę do wyjaśnień. W odpowiedzi na wezwanie wykonawca
oświadczył, że przedmiotem badań przewidzianych w Ekspertyzie nr 7/2016 był węglik
spiekany o średnicy ∅22, odpowiadający wzorcowi załączonemu do oferty. Wzorzec złożony
do oferty posiadał odpowiedni kształt wielostożkowy i średnicę ∅22x35+-1 mm.
Ponadto Zamawiający w celu identyfikacji oferowanych noży wymagał od wykonawców
złożenia wraz z ofertą wypełnionej karty charakterystyki noża kombajnowego zgodnie z pkt.
7.3. Specyfikacji technicznej. Wykonawca w treści oferty (str. 35 - 38) oraz jej uzupełnieniu z
dnia 24.05.2016 r. jasno określił typ węglika oraz podał rodzaj spieków, a także ich parametry.
Przytoczone powyżej informacje w pełni odpowiadały wymaganiom przewidzianym przez
zamawiającego w przedmiotowej Specyfikacji technicznej. Stąd wbrew stanowisku
Odwołującego brak jest podstaw do odrzucenia oferty spółki Dalin.
Zamawiający wskazał, że w kategoriach zupełnego nieporozumienia należy
rozpatrywać zarzut Odwołującego, zgodnie z którym ekspertyza „nie przytacza materiałów z
przeprowadzonych badań które umożliwiłyby prześledzenie ich przebiegu oraz przyjętej
metodologii". Przedmiotowa ekspertyza jednoznacznie określa metodykę badań, wynikającą
z treści Specyfikacji technicznej. Natomiast nie zawiera dalszym szczegółowych informacji,
które w ocenie Odwołującego powinny znaleźć się w treści przedmiotowego dokumentu.
Odwołujący nie zauważa bowiem, że punkty: 1.18.4 oraz 7.4 Specyfikacji technicznej
nakładają obowiązek przedstawienia dokumentu, który potwierdza twardość i uziarnienie
węglika spiekanego, ustalone w wyniku badań przeprowadzonych zgodnie z normą ISO 4499-
2 lub równoważną. Stąd Zamawiający nie wymagał przedstawienia w wynikach badań
jakichkolwiek dodatkowych informacji. Stąd ich brak w Ekspertyzie nr 7/2016 nie może
stanowić podstaw do uznania, że oferta nie spełnia wymogów SIWZ i jako taka podlega
odrzuceniu. Odnosząc się do zarzutu, zgodnie z którym kwestionowana Ekspertyza nie odnosi
się do węglika spiekanego, zgodnego ze złożonym wraz z ofertą wzorcem, a dotyczy „bliżej
niesprecyzowanego słupka z węglików spiekanych" Zamawiający podniósł, że zwrócił się do
jednostki specjalistycznej o wyjaśnienie znaczenia zwrotu: „słupek z węglików spiekanych".
Uzyskane informacje pozwalają w pełni uznać, że odnosi się on do wzorca węglika
spiekanego, przedłożonego wraz z ofertą spółki Dalin. Jako dowód Zamawiający powołał
korespondencję mailową.
Odnośnie oferty Centrali Zbytu Węgla Węglozbyt sp. z o.o. Zamawiający wskazał, że
wykonawca załączył do oferty dokumenty wystawione na rzecz producenta oferowanych
wyrobów. Wykonawca przedstawił między innymi Ekspertyzy nr: 10/2016 - 13/2016 (str. 59 -
61, 62 - 64, 65 - 67, 68 - 70 oferty), potwierdzające spełnienie wymagań w zakresie twardości
i uziarnienia. Jednocześnie złożył wraz z ofertą wzorzec oferowanego spieku, który to wzorzec
został wyprodukowany przez Zakład Wyrobów Metalowych CARBONEX. Ponadto spółka
Centrala Zbytu Węgla Węglozbyt załączyła do oferty oświadczenie wytwórcy o prawie do
korzystania z dokumentacji technicznej producenta noży. W tym miejscu zaznaczono, że
Zamawiający nie wyłączył w siwz możliwości oferowania produktów innego podmiotu oraz
przedłożenia dokumentów, które zostały dla niego wystawione. Podobne działanie stanowiłoby
bowiem niczym nieuzasadnione ograniczenie dostępu do zamówienia i naruszenie zasady
ochrony konkurencji. Powyższe nie może także rodzić wątpliwości co do tego czy przedmiotem
badania jednostki specjalistycznej były spieki odpowiadające wzorcowi, określonemu w
punkcie 7.5 Specyfikacji technicznej. Zwłaszcza, że Odwołujący nie przedstawił żadnych
dowodów, które by choćby uprawdopodobniły, że przedmiotem badań jednostki
specjalistycznej były inne węgliki niż te złożone do oferty.
Ponadto wskazano, że Zamawiający wezwał wykonawcę do wyjaśnienia korelacji
pomiędzy treścią ekspertyz oraz poszczególnymi wzorcami spieków. W piśmie z dnia
25.05.2016 r. wykonawca udzielił wyczerpujących wyjaśnień.
Zamawiający argumentował następnie, że pozostałe zarzuty bezpodstawnego
zaniechania odrzucenia oferty Centrali Zbytu Węgla Węglozbyt sp. z o.o. powielają zarzuty
dotyczące nieodrzucenia oferty Dalin sp. z o.o. Dlatego przedstawiona powyżej argumentacja
dotycząca oferty spółki Dalin pozostaje aktualną w odniesieniu do oferty spółki Centrali Zbytu
Węgla Węglozbyt sp. z o.o.
Odnosząc się do zarzutu nieuzasadnionego zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy
- Sandvik Polska sp. z o.o. wskazano, że pismem o znaku DZP/LL. 2280-55/P/DZZ/16-42/16
z dnia 20.05.2016 r. Zamawiajmy zwrócił się do wykonawcy o wyjaśnienie treści złożonej oferty
i określenie czy przedmiotem badań węglików wykonanych przez Akademię Górniczo -
Hutniczą (str. 177-189 oferty) oraz badań węglików wykonanych przez Węgliki Spiekane
Baildonit (str. 191-203 oferty) były te same typy węglików. Wykonawca, pismem z dnia
30.05.2016 r., oświadczył, że w obu instytucjach do badań złożone zostały identyczne spieki.
W wyniku powyższego zamawiający ustalił, że badany typ spieków jest oczywiście zgodny z
typem zaoferowanym przez wykonawcę w niniejszym przetargu. Wykonawca wyjaśnił również
powody, dla których zlecił przeprowadzenie badań dwóm różnym instytucjom. Jednocześnie
wskazano, iż siwz nie zawiera wymogu przeprowadzenia badań wszystkich parametrów
węglików w jednej jednostce. Zatem załączone do oferty wyniki badań spełniają wymagania
specyfikacji.
Odnosząc się do zarzutu, że załączone do oferty Sandvik Polska sp. z o.o. ekspertyzy
spółki Węgliki Spiekane Baildonit nr: 2/2016/1 - 4/2016/1 (str. 191 - 193, 195 - 197, 199 - 201,
177 - 189 oferty) nie zostały wydane przez jednostkę specjalistyczną Zamawiający powielił
przytoczoną powyżej argumentację, dotyczącą ekspertyz złożonych przez wcześniej
omówionych wykonawców. Informacje przedstawione w ekspertyzach spełniają wymagania w
zakresie twardości i uziarnienia. Spółka Węgliki Spiekane Baildonit zajmuje się oceną i
badaniem wyrobów, wykonanych z węglików spiekanych. Natomiast okolicznością notoryjną
jest, że Akademia Górniczo - Hutnicza, jako renomowana techniczna szkoła wyższa, posiada
specjalistyczną infrastrukturę oraz wysoko wykwalifikowaną kadrę naukową, pozwalające na
przeprowadzenie badań parametrów węglików spiekanych. Stąd zarówno spółka Węgliki
Spiekane Baildonit, jak i AGH jest jednostką, o której mowa w pkt. 7.4. Specyfikacji technicznej,
co kolejny już zarzut odwołania czyni oczywiście chybionym.
Na marginesie Zamawiający stwierdził, że Odwołujący dokonał modyfikacji odpowiedzi
na zapytanie dotyczące treści siwz. W uzasadnieniu odwołania zawarł bowiem jedynie część
oświadczenia Zamawiającego, które dotyczyło wzorca oferowanego węglika spiekanego, o
którym mowa w pkt. 7.5., a nie dokumentu przewidzianego w pkt. 7.4. Specyfikacji technicznej.
Przywołane działanie odwołującego należy kwalifikować jako nadużycie.
Przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego zgłosił
wykonawca Dalin Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie. Izba stwierdziła skuteczność zgłoszonego
przystąpienia i dopuściła ww. wykonawcę do udziału w postępowaniu.
Przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Odwołującego zgłosił
wykonawca Gonar-Bis Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach. Z uwagi na fakt, iż przystąpienie
nie zostało zgłoszone i doręczone do Prezesa Izby w terminie, o którym mowa w art. 185 ust.
2 Pzp, Izba na posiedzeniu nie dopuściła ww. wykonawcy do udziału w postępowaniu. Należy
wskazać, że przystąpienie – jeżeli jest składane w formie pisemnej, tak jak w sprawie niniejszej
– powinno „fizycznie” wpłynąć do Izby w terminie, o którym mowa w art. 185 ust. 2 Pzp.
Złożenie pisma w placówce pocztowej nie oznacza zachowania terminu.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Zgodnie z art. 189 ust. 2 pkt 3 Pzp, Izba odrzuca odwołanie, jeżeli stwierdzi, że
odwołanie zostało wniesione po upływie terminu określonego w ustawie. W niniejszej sprawie
odwołanie, obok zarzutów, które zostały wniesione z zachowaniem ustawowego terminu.
zawierało również zarzuty spóźnione. Przepisy ustawy Pzp nie przewidują instytucji
częściowego odrzucenia odwołania. Niemniej jednak w sytuacji, gdy dany zarzut odwołania
jest zarzutem spóźnionym, aktualizuje się możliwość i obowiązek pozostawienia tego zarzutu
bez rozpoznania. Na taki sposób procedowania wskazuje orzecznictwo sądów okręgowych.
Warto wskazać w tym miejscu na uzasadnienie zawarte w wyroku Sądu Okręgowego
w Przemyślu z dnia 11 maja 2015 r., sygn. akt I Ca 131/15. Ocenie sądu podlegała inna
materia, dotycząca zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa i terminu na zaskarżenie uznania
tego zastrzeżenia za skuteczne, niemniej jednak pogląd prawny wyrażony w tym orzeczeniu
może zostać przeniesiony także na grunt niniejszej sprawy. W uzasadnieniu sąd wskazał
mianowicie, że gdyby zarzut stanowił samodzielną podstawę odwołania wówczas, stosownie
do regulacji art. 189 ust. 2 pkt 3 Pzp, odwołanie podlegałoby odrzuceniu. Jednakże wobec
tego, iż ten spóźniony zarzut, stanowiący podstawę odwołania został zgłoszony obok innych
zarzutów, wniesionych w ustawowym terminie, winien być na podstawie odpowiedniego
stosowania przepisu art. 189 ust. 2 pkt 3 Pzp, pozostawiony bez rozpoznania.
Stosownie do art. 182 ust. 2 pkt 1 Pzp, odwołanie wobec treści ogłoszenia
o zamówieniu, a jeżeli postępowanie jest prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego,
także wobec postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia, wnosi się
w terminie 10 dni od dnia publikacji ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub
zamieszczenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej - jeżeli
wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8.
W niniejszej sprawie publikacja specyfikacji miała miejsce w dniu 26 marca 2016 r.
W konsekwencji podnoszenie obecnie zarzutów nakierowanych na wykazanie wadliwości
treści specyfikacji, w tym opisu przedmiotu zamówienia, należało uznać za działanie
spóźnione.
Odwołujący postawił zarzut naruszenia art. 93 ust. 1 pkt 7 Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 Pzp
oraz art. 22 ust. 4 Pzp (pkt 4 według numeracji odwołania) oraz naruszenia art. 7 ust. 1 Pzp
w zw. z art. 22 ust. 4 i 5 Pzp oraz art. 29 ust. 2 Pzp (pkt 7 według numeracji odwołania).
Powyższe zarzuty Izba uznała za spóźnione i pozostawiła je bez rozpoznania. Z treści
odwołania wynika bowiem, że poprzez powyższe zarzuty Odwołujący kwestionował treść
specyfikacji istotnych warunków zamówienia. W ocenie Odwołującego Zamawiający
wprowadził wymogi niezwiązane i nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia,
wprowadzone wymogi pozostawały, zdaniem Odwołującego niemożliwe do spełnienia
bowiem niemożliwe jest ich uzyskanie w świetle aktualnej wiedzy oraz stanu techniki, jak
również, że przyjęty przez Zamawiającego sposób weryfikacji uniemożliwia realne
zweryfikowanie uzyskania, a co za tym idzie spełnienia tych wymogów. Główna teza, na której
Odwołujący opierał swoje stanowisko, sprowadza się do tego, że Zamawiający postawił
wymagania, których nie da się spełnić – na tą też okoliczność Odwołujący składał dowody
w postaci opinii prywatnych. Wszystkie te kwestie Odwołujący mógł podnosić w ramach
zaskarżenia treści specyfikacji, na co miał termin 10 dni od dnia publikacji specyfikacji.
Obecnie, wszystkie okoliczności eksponowane przez Odwołującego w uzasadnieniu
odwołania, czy eksponowane na rozprawie kwestie, które również odnoszone były do
wadliwości lub braków specyfikacji, należało uznać za okoliczności nie podlegające
rozpoznaniu z uwagi na ich podniesienie w ramach zarzutów spóźnionych. Na marginesie
należy wskazać na wadliwość zarzutów, gdzie Odwołujący w ramach zarzutu naruszenia art.
22 ust. 4 Pzp, powoływał kwestie technicznej niemożliwości spełnienia przedmiotu zamówienia
(co nie mieści się w materii dotyczącej warunków udziału w postępowaniu, tzw. warunków
podmiotowych).
Za spóźniony należało konsekwentnie uznać także zarzut dotyczący naruszenia art. 93
ust. 1 pkt 7 Pzp. Także podstawą tego zarzutu były kwestie odnoszącego się do opisania
przedmiotu zamówienia i postawienia w nim wymogów, które według Odwołującego, nie są
możliwe do spełnienia. W ramach tego zarzutu Odwołujący argumentował więc na
okoliczności, dla których termin zaskarżenia już upłynął.
Na marginesie należy przy tym wskazać, że przesłanki unieważnienia umowy zawiera
art. 146 ust. 1 Pzp. Tezy Odwołującego, dotyczące niemożliwości uzyskania wymogów
postawionych przez Zamawiającego, nie korespondują z żadną z przesłanek wskazanych
w tym przepisie. W wyroku KIO z dnia 18 maja 2015 r., sygn. akt KIO 912/15, wskazano m.in.,
ż
e „Art. 93 ust. 1 pkt 7 p.z.p. przewiduje unieważnienie postępowania, jeżeli jest ono obarczone
niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy w sprawie zamówienia publicznego. Pomiędzy wadą a niemożnością zawarcia ważnej
umowy musi istnieć normalny związek przyczynowy. Wadą w rozumieniu tego przepisu jest
nieusuwalna wada postępowania o udzielenie zamówienia, która wywiera tak istotny wpływ na
umowę w sprawie zamówienia publicznego, że powoduje jej bezwzględną nieważność ab
initio, a tym samym prawną bezskuteczność. Podstawy do unieważnienia ewentualnej
przyszłej umowy zostały określone w art. 146 ust. 1 i 6 p.z.p., i to właśnie te przepisy muszą
stanowić podstawę oceny pod kątem wypełniania przesłanki ustawowej wskazującej na
konieczność unieważniania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w oparciu o
tzw. "wadę postępowania" (art. 93 ust. 1 pkt 7 p.z.p.)”.
Dodatkowo, w orzecznictwie Izby konsekwentnie wskazuje się, że żądanie
unieważnienia postępowania nie mieści się w przesłankach określonych w art. 179 ust. 1 Pzp.
Przykładowo, w wyroku z dnia 19 grudnia 2014 r., sygn. akt KIO 2605/14, Izba wskazał, że:
„Skutek w postaci unieważnienia postępowania nie jest generalnie objęty interesem w
uzyskaniu danego zamówienia ani możliwością poniesienia szkody, ponieważ obie te
przesłanki należy rozpatrywać w odniesieniu do tego konkretnego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w którym składane jest odwołanie, a nie jakiegoś potencjalnego,
które hipotetycznie może toczyć się w przyszłości jako rezultat unieważnienia obecnego
postępowania. Powyższe wynika z faktu, że zamawiający nie jest zobowiązany do udzielenia
określonego zamówienia, a wykonawca nie ma roszczenia o przeprowadzenie kolejnego
postępowania, nie ma też pewności, że będzie miał możliwość ubiegać się o zamówienie w
ewentualnym przyszłym postępowaniu”.
Nawet więc, gdyby Izba nie pozostawiła bez rozpoznania także zarzutu dotyczącego
zaniechania unieważnienia postępowania, jako spóźnionego, odwołanie podlegałoby
oddaleniu, z uwagi na brak spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 179 ust. 1 Pzp.
Izba w całości podzieliła w powyższym zakresie stanowisko i argumentację
Zamawiającego, przedstawioną w odpowiedzi na odwołanie, przyjmując ją w konsekwencji za
własną.
Sekwencja zdarzeń, jaka miała miejsce w niniejszym postępowaniu przedstawia taki
obraz sprawy, że Odwołujący po publikacji treści specyfikacji nie zakwestionował w terminie
jej postanowień, w tym dotyczących postawionych wymogów, czy zaniechań w zakresie opisu
ich weryfikacji, następnie przeprowadził wewnętrzne testy uznając, że nie jest możliwe
osiągnięcie parametrów wymaganych przez Zamawiającego, po czym podjął starania
o uzyskanie opinii zewnętrznych, które miały potwierdzać stanowisko Odwołującego,
a następnie dopiero podjął się wykazywania błędów Zamawiającego. Własne działania
wykonawcy, czy nawet poszukiwanie dowodów zewnętrznych, nie zawiesza, nie wydłuża, ani
nie uprawnia do przywracania terminu do wnoszenia zarzutów wobec treści specyfikacji, który
jest jednoznacznie wyznaczony przepisem art. 182 ust. 2 pkt 1 Pzp i wynosi 10 dni od dnia
zamieszczenia specyfikacji na stronie internetowej. To, że Odwołujący jest w 100%
przekonany o błędach Zamawiającego popełnionych na etapie specyfikacji, to, że trudno
Odwołującemu pogodzić się z postępowaniem Zamawiającego, nie mogło samo w sobie
stanowić podstawy do tego, by Izba dopuszczała wbrew przepisom prawa do orzekania
w zakresie zarzutów spóźnionych lub by dopuszczała, by kwestie nie zaskarżone wcześniej
mogły być niejako przenoszone do podstawy faktycznej zarzutu dotyczącego zaniechania
unieważnienia postępowania. W zakresie tego ostatniego zarzutu mógł on być również
podnoszony wcześniej, a więc w terminie na zaskarżenie treści specyfikacji (skoro podstawy
tego zarzutu referowały w istocie do opisu przedmiotu zamówienia). Należy ponownie
wskazać, że decyzja wykonawcy o poszukiwaniu dowodów dla potwierdzenia swoich ocen, co
do wadliwości postępowania zamawiającego, nie chroni wykonawcy przed skutkami upływu
ustawowego terminu na wniesienie odwołania. Jeżeli sporny jest stan faktyczny, tak jak w tym
przypadku – kwestia niemożliwości spełnienia wymogów postawionych przez Zamawiającego
– to przepisy ustawy Pzp dają wykonawcy odpowiednie instrumenty prawne, by odpowiednie
kwestie dowodzić w toku postępowania odwoławczego, a tym samym, by uchronić się przed
ryzykiem upływu terminu zaskarżenia (jeżeli, tak jak w sprawie niniejszej Odwołujący
pozyskiwał przekonanie i dowody o wadliwości działań Zamawiającego przez okres kilku
miesięcy). Zgodnie z art. 190 ust. 3 Pzp, dowodami są m.in. opinie biegłych, stosownie zaś do
art. 190 ust. 4 Pzp, Izba może powołać biegłego spośród osób wpisanych na listę biegłych
sądowych prowadzoną przez prezesa właściwego sądu okręgowego, jeżeli ustalenie stanu
faktycznego sprawy wymaga wiadomości specjalnych.
Należy również wskazać na niekonsekwentne stanowisko Odwołującego. Odwołujący
żą
dał unieważnienia postępowania w całości, pomimo że w samym odwołaniu wskazywał, iż
możliwe jest osiągnięcie parametrów dla zadań nr 8-12. Złożył też w tym zakresie ofertę, jak
również przystąpił do aukcji, wygrywając w dwóch częściach. W ocenie Izby, Odwołujący
swoim żądaniem dążył do unicestwienia całego postępowania, tak by ponownie otworzyć
sobie możliwość ubiegania się o całe zamówienie, pomimo tego, że w terminie nie zaskarżył
specyfikacji, pomimo tego, że w części zadań akcentowany brak możliwości osiągnięcia
parametrów w ogóle nie występował, a ponadto, pomimo tego, że w części zadań wygrał (nie
sposób więc w tym zakresie uznawać, by Odwołujący mógł chociażby ponieść szkodę, o której
stanowi art. 179 ust. 1 Pzp, bądź by w wygranych przez Odwołującego częściach mogły zostać
spełnione przesłanki z art. 192 ust. 2 Pzp).
Mając powyższe na uwadze, Izba na rozprawę skierowała jedynie zarzuty dotyczące
zaniechania wykluczenia wykonawców Dalin Sp. z o.o., Centrala Zbytu Węgla „Węglozbyt” Sp.
z o.o., Sandvik Polska Sp. z o.o. oraz zaniechania odrzucenia ofert tych wykonawców (pkt 5 i
6 według numeracji odwołania).
Po przeprowadzeniu rozprawy, uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy,
jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska stron oraz uczestnika
postępowania, Izba uznała, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Odwołanie podlegało oddaleniu z uwagi na brak wykazania przesłanek z art. 179 ust.
1 Pzp. Zgodnie z tym przepisem środki ochrony prawnej przysługują wykonawcy, uczestnikowi
konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego
zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego
przepisów niniejszej ustawy. Wykazanie legitymacji do skorzystania ze środka ochrony
prawnej w postaci odwołania wymaga więc kumulatywnego spełnienia przesłanek w postaci –
posiadania interesu w uzyskaniu zamówienia oraz poniesienia bądź możliwości poniesienia
szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy Pzp.
O ile można uznać, że Odwołujący ma interes w uzyskaniu zamówienia (w odniesieniu
do części, na które złożył ofertę, gdyż w tym zakresie jest uczestnikiem postępowania –
wykonawcą ubiegającym się o udzielenie zamówienia), to należało stwierdzić, że Odwołujący
nie wykazał drugiej z obligatoryjnych przesłanek, tj. poniesienia bądź możliwości poniesienia
szkody (również w odniesieniu do części, na które złożył ofertę, gdyż w zakresie części, na
które Odwołujący nie złożył oferty, w ogóle nie można mówić o szkodzie – tą Odwołujący
wywodził nie z braku możliwości wyboru jego oferty, ale z braku możliwości złożenia oferty
z uwagi na wadliwą treść specyfikacji, co jak wskazano wcześniej nie zostało zaskarżone
w terminie).
W wyroku z dnia 22 lipca 2015 r., sygn. akt KIO 1447/15, Izba wskazał m.in., że
„Wykazanie szkody, o której stanowi przepis art. 179 ust. 1 p.z.p. jest możliwe wyłącznie
wtedy, gdy jest możliwe rozstrzygnięcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
w interesie i na korzyść odwołującego, skutkiem czego możliwe byłoby zawarcie umowy”.
W innym orzeczeniu (wyrok z dnia 14 maja 2015 r., sygn. akt KIO 891/15), Izba wyraziła
stanowisko, zgodnie z którym „Odwołanie jest środkiem ochrony prawnej zmierzającym do
uzyskania przez podmiot z niego korzystający zamówienia publicznego, a przez to - do
uniknięcia poniesienia (możliwości poniesienia) szkody związanej z utratą zysku
przewidzianego z jego realizacji. Nie jest zatem wystarczająca jakakolwiek poprawa sytuacji
odwołującego w prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, gdyż taka
wykładnia przepisu art. 179 ust. 1 p.z.p. byłaby sprzeczna z przesłanką interesu w uzyskaniu
zamówienia, a nadto powodowałaby, że odwołanie można byłoby wnosić w oderwaniu od
okoliczności związanych z poniesieniem lub możliwością poniesienia szkody”.
Konieczność istnienia interesu w uzyskaniu danego zamówienia musi być, w świetle
art. 179 ust. 1 Pzp, kwalifikowana poniesieniem bądź możliwością poniesienia szkody
w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych.
Sama przesłanka interesu nie jest zatem wystarczająca (tak przykładowo: wyrok KIO z dnia
27 maja 2013 r., sygn. akt KIO 1138/13). Dodatkowo, wykazywana przez odwołującego
szkoda musi pozostawać w adekwatnym związku przyczynowym z uchybieniem przez
zamawiającego przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych. Obowiązkiem odwołującego
jest więc wykazanie, że zarzucane zamawiającemu uchybienia skutkują w normalnym biegu
zdarzeń poniesieniem lub możliwością poniesienia szkody przez odwołującego. Następstwo
ma charakter normalny wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz
w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest zwykle
następstwem określonego zdarzenia (por. wyrok KIO z dnia 9 września 2010 r., sygn. akt
KIO/UZP 1881/10; wyrok KIO z dnia 22 listopada 2012 r., sygn. akt KIO 2396/12; wyrok KIO z
dnia 2 października 2012 r., sygn. akt KIO 1989/12; wyrok KIO z dnia 8 maja 2012 r., sygn.
akt KIO 829/12, wyrok KIO z dnia 26 marca 2012 r., sygn. akt KIO 495/12).
Powyższe rozumienie normalnego związku przyczynowo-skutkowego znajduje oparcie
także w stanowisku Sądu Najwyższego, który w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 czerwca 2008
r. (sygn. akt V CSK 18/08) wskazał m.in., że następstwo ma charakter normalny wówczas, gdy
w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia
szczególnych okoliczności, szkoda jest zwykle następstwem określonego zdarzenia. W
piśmiennictwie wskazuje się, że następstwa normalne to typowe, oczekiwane w zwykłej
kolejności rzeczy, które zazwyczaj z danego faktu wynikają. W sytuacji, gdy szkoda wynikać
ma z pozbawienia możliwości uzyskania zamówienia publicznego, wniesienie odwołania
powinno w zasadzie zmierzać do stworzenia dla wykonawcy ponownie, realnej, szansy na
wygranie przetargu, której został pozbawiony wskutek naruszenia przez zamawiającego
przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Jak wskazane zostało w wyroku Krajowej
Izby Odwoławczej z dnia 15 marca 2012 r., sygn. akt KIO 445/12, „(...) oferta wnoszącego
odwołanie - w przypadku uwzględnienia zarzutów, powinna być uznana za najkorzystniejszą i
dane postępowanie powinno zakończyć się zawarciem umowy z odwołującym”. Podobny
pogląd wyrażony został w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 2 października 2012 r.,
sygn. akt KIO 1989/12, gdzie podkreślone zostało, iż „(...) należy postulować powiązanie
szkody wynikającej ze wskazywanego, w ramach składanego środka ochrony prawnej,
naruszenia przepisów, z możliwością uzyskania bądź nieuzyskaniem danego zamówienia, do
którego wprost referuje przesłanka interesu”.
Nie może legitymować się przesłanką w postaci poniesienia bądź możliwości
poniesienia szkody wykonawca, który finalnie i tak nie zostałby wybrany do realizacji kontraktu.
W niniejszej sprawie, wykazanie poniesienia bądź możliwości poniesienia szkody powinno
więc wyrażać się w tym, że gdyby Zamawiający nie dopuścił się określonych naruszeń,
wówczas Odwołujący uzyskałby zamówienie (wygrał w częściach, na które złożył ofertę).
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wskazał, że ewentualne uwzględnienie
wykluczenia wykonawców wskazanych w treści odwołania, bądź odrzucenia ofert tych
wykonawców, skutkowałoby tym, że najkorzystniejszą ofertą byłaby oferta spółki Gonar-Bis
Sp. z o.o. Zamawiający złożył wraz z odpowiedzią na odwołanie zestawienie potwierdzające
ww. ocenę. Odwołujący nie podważył tego stanowiska, a jedynie wyraził przypuszczenie, że
„w przypadku odrzucenia lub wykluczenia wykonawców wskazanych w treści odwołania jego
oferta w którymś z zadań mogłaby być najkorzystniejsza, ale nie jest w stanie wskazać w tym
momencie w którym zadaniu” (vide: protokół z posiedzenia i rozprawy). To na Odwołującym
spoczywa ciężar wykazania przesłanek z art. 179 ust. 1 Pzp. Izba nie znalazła żadnych
podstaw, by odmówić trafności ocenie przedstawionej przez Zamawiającego, co do
konsekwencji i wpływu na sytuację Odwołującego ewentualnego wykluczenia bądź odrzucenia
ofert innych wykonawców. Z oceny tej wynika jednoznaczny wniosek, że Odwołujący i tak nie
uzyskałby zamówienia w określonych częściach – a tym samym nie sposób uznawać, by
mogła w tej sprawie zaistnieć przesłanka w postaci poniesienia bądź możliwości poniesienia
szkody.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że Odwołujący złożył ofertę na zadania od 8 do 13.
Wykonawca Sandvik Polska Sp. z o.o. złożył ofertę na zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,
Wykonawca Centrala Zbytu Węgla „Węglozbyt” S.A. złożył ofertę na zadania: 2, 3, 4,
Wykonawca Gonar BIS Sp. z o.o. złożył ofertę na zadania, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10,
Wykonawca Dalin Sp. z o.o. złożył ofertę na zadania: 8, 9, 10, 11.
(Protokół z postępowania w trybie przetargu nieogranicznego).
Wykluczenie bądź odrzucenie ofert wykonawców wskazanych w treści odwołania
skutkowałoby tym, że w zadaniach, na które ofertę złożył Odwołujący pozostałoby dwóch
wykonawców – Odwołujący i Gonar-BIS Sp. z o.o., którego oferta uzyskałaby większą ilość
punktów niż oferta Odwołującego (zgodnie z kryteriami oceny ofert i dowodem złożonym przez
Zamawiającego). Ponadto, w przypadku gdyby jedynie oferty dwóch wykonawców pozostały
w postępowaniu, Zamawiający nie mógłby przeprowadzić aukcji elektronicznej, a co za tym
idzie Odwołujący nie mógłby konkurować w dalszym ciągu z ofertą wykonawcy Gonar-BIS Sp.
z o.o. Zgodnie z pkt 15.1 SIWZ, Zamawiający wskazał, że w przypadku złożenia co najmniej
3 ofert niepodlegających odrzuceniu, Zamawiający po dokonaniu oceny ofert, przeprowadzi
w celu wyboru najkorzystniejszej oferty aukcję elektroniczną, stosownie do przepisów art. 91a-
91c Pzp. W konsekwencji, nawet w przypadku ewentualnego uwzględnienia odwołania,
z uwagi na brak możliwości przeprowadzenia aukcji elektronicznej oferta Odwołującego nie
byłaby ofertą najkorzystniejszą (lecz drugą w rankingu). Odwołujący nie podnosił zarzutów
wobec oferty wykonawcy Gonar-BIS Sp. z o.o. Uwzględnienie odwołania nie otworzyłoby
Odwołującemu możliwości uzyskania zamówienia, przeciwnie możliwość tą wyeliminowałoby,
w tym poprzez brak możliwości konkurowania w ramach aukcji elektronicznej. Nie sposób w
konsekwencji uznawać, by Odwołujący wykazał przesłankę w postaci poniesienia bądź
możliwości poniesienia szkody, o której stanowi przepis art. 179 ust. 1 Pzp.
Mając na uwadze, iż przepis art. 179 ust. 1 Pzp zawiera samoistne materialnoprawne
przesłanki warunkujące skuteczność środka ochrony prawnej, brak ich ziszczenia skutkuje
koniecznością oddalenia odwołania, bez rozpatrywania zarzutów, niezależnie od ich treści
merytorycznej i ich zasadności. Jak wskazano przykładowo w wyroku Izby z dnia 3 lipca 2014
r., sygn. akt KIO 1231/14, „Stwierdzenie, że odwołujący nie posiada legitymacji do wniesienia
ś
rodka ochrony prawnej prowadzi do oddalenia odwołania bez merytorycznego rozpatrzenia
zarzutów podniesionych w odwołaniu”.
Jedynie na marginesie rozważań należy wskazać na krytyczną ocenę zarzutów
Odwołującego. Izba w całości podziela w tym zakresie stanowisko i argumentację
Zamawiającego, przyjmując ją w konsekwencji za własną. Dodatkowo wymaga podkreślenia
wadliwość zarzutu dotyczącego naruszenia art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp. Zgodnie z tym przepisem
z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, który nie wykazał
spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Odwołujący w podstawie tego zarzutu
koncentrował się na wynikach badań i podmiocie, który te badania wykonał, co w ogóle nie
mieści się w ramach warunków udziału w postępowaniu i dokumentach, jakie Zamawiający
żą
dał do przedłożenia dla potwierdzenia spełniania tych warunków. Zgodnie z pkt 6 SIWZ –
Warunki udziału w postępowaniu – o udzielenie zamówienia mogą się ubiegać wykonawcy,
którzy spełniają warunki dotyczące:
6.1.1. posiadania wiedzy i doświadczenia,
6.1.2. sytuacji ekonomicznej i finansowej.
W pkt 8 SIWZ, Zamawiający wskazał oświadczenia i dokumenty potwierdzające
spełnienie warunków udziału w postępowaniu. Do warunku w postaci sytuacji ekonomicznej i
finansowej odnoszą się dokumenty wyspecyfikowane w pkt 8.1.1., zaś do warunku w postaci
posiadania wiedzy i doświadczenia – dokumenty wyspecyfikowane w pkt 8.1.2. W ramach tych
dokumentów nie przewidziano dokumentu z badań, o którym mowa w pkt 7.4 Specyfikacji
technicznej, stanowiącej Załącznik nr 1 do SIWZ. Nie był to dokument odnoszący się do
potwierdzenia warunków udziału w postępowaniu. Wyniki pomiarów twardości oraz struktury
oferowanych węglików spiekanych nie stanowiły w ogóle warunku udziału w postępowaniu.
Należy wskazać, że pkt 8 SIWZ został zatytułowany – „Oświadczenia i dokumenty
potwierdzające spełnienie warunków udziału w postępowaniu oraz wymagań zamawiającego”.
W ramach tego punktu zostały wyspecyfikowane dokumenty dotyczące warunków udziału
w postępowaniu i jednocześnie dokumenty dotyczące potwierdzenia wymagań
Zamawiającego (pkt 8.2. – Dokumenty wskazane w Specyfikacji technicznej, stanowiącej
złącznik nr 1 do SIWZ). Zgodnie z art. 25 ust. 1 Pzp, w postępowaniu o udzielenie zamówienia
zamawiający może żądać od wykonawców wyłącznie oświadczeń lub dokumentów
niezbędnych
do
przeprowadzenia
postępowania.
Oświadczenia
lub
dokumenty
potwierdzające spełnianie: 1) warunków udziału w postępowaniu, 2) przez oferowane
dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego –
zamawiający wskazuje w ogłoszeniu o zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków
zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert.
Dokumenty wskazane w pkt 8.2 SIWZ można klasyfikować, jako dokumenty
potwierdzające spełnienie wymagań określonych przez Zamawiającego (dokumenty
dotyczące oferowanych dostaw, przedmiotu zamówienia – a więc tzw. dokumenty
przedmiotowe). Są to kwestie całkowicie odrębne od tzw. dokumentów podmiotowych –
składanych dla potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Odwołujący
natomiast dokumenty przedmiotowe (a więc dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań
Zamawiającego, co do przedmiotu zamówienia; potwierdzające w istocie zgodność oferty
z treścią SIWZ) błędnie potraktował, jako warunek udziału w postępowaniu.
W zakresie zarzutu dotyczącego naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp w zw. z art. 89 ust.
1 pkt 5 Pzp, należy – odnośnie art. 89 ust. 1 pkt 5 Pzp – wskazać tytułem uwagi ogólnej, że
przepis ten nakłada obowiązek na zamawiającego polegający na odrzuceniu oferty, jeżeli
została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie
zamówienia lub niezaproszonego do składania ofert. Forma gramatyczna omawianego
przepisu odnosi się do czasu przeszłego, co oznacza, że przepis art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy
Pzp, znajduje swoje zastosowanie do trybów dwuetapowych (takich, jak np. przetarg
ograniczony), gdzie w pierwszym etapie dokonywana jest ocena formalno-prawna wykonawcy.
Wynik tej oceny decyduje o zakwalifikowaniu bądź też nie, do dalszego etapu, tj. zaproszenia
do składania oferty. Przedkładając powyższe na grunt omawianego przepisu wskazać należy,
ż
e znajduje on swoje zastosowanie właśnie do trybów dwuetapowych, gdyż zamawiający
odrzuca ofertę, jeżeli została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w
postępowaniu o udzielenie zamówienia, tj. pierwszy etap postępowania dwuetapowego
zakończył się wynikiem negatywnym dla wykonawcy (został wykluczony z postępowania), a
mimo to wykonawca ten złożył ofertę. Druga z okoliczności, to sytuacja, w której wykonawca
pozytywnie przeszedł pierwszy etap (nie został wykluczony), ale ze względu na ograniczoną
(wskazaną w ogłoszeniu o zamówieniu) liczbę wykonawców zaproszonych do składnia ofert
(drugi etap) nie został zaproszony do złożenia oferty, a mimo to złożył ofertę. Taka okoliczność
wymusza na zamawiającym zastosowanie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp w zakresie
obowiązku odrzucenia oferty, złożonej przez wykonawcę niezaproszonego do składania ofert.
Niniejsze postępowanie nie jest zaś prowadzone w trybie postępowania dwuetapowego – jest
prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego – pkt 3 SIWZ).
Niezależnie od tego Izba wskazuje dodatkowo, że Odwołujący nie udowodnił
stawianych zarzutów, ani nie podważył dowodów Zamawiającego. Odwołujący winien
konkretnie wykazać i udowodnić, w jakiej części oferta nie odpowiada wymaganiom
merytorycznym specyfikacji. W zakresie tego zarzutu Odwołujący także starał się nawiązywać
do tego, że wymagania postawione przez Zamawiającego były niemożliwe do spełnienia, a to
jak Izba już wskazała nie mogło podlegać rozpoznaniu i ocenie. W zakresie zgodności ofert z
treścią SIWZ Zamawiający złożył rzeczowe i przekonujące wyjaśnienia oraz dowody. Izba w
całości uznała te argumenty oraz uznała wiarygodność i wartość dowodową dokumentów
przedstawionych przez Zamawiającego. Należy wskazać, że to na Odwołującym spoczywał
ciężar udowodnienia, że oferty konkurentów są niezgodne z treścią specyfikacji. W myśl art.
190 ust. 1 Pzp, strony i uczestnicy postępowania odwoławczego są obowiązani wskazywać
dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Samo stawianie pytań,
sygnalizowanie wątpliwości, poddawanie w wątpliwość wiarygodności dokumentów, czy
stawianie pewnych hipotez, nie stanowi wywiązania się z obowiązku udowodnienia swoich
twierdzeń. Odwołujący skoncentrował się w tym zakresie na dyskredytowaniu podmiotu
wykonującego badania, co jednak nie jest, w ocenie Izby, wystarczające lub równoznaczne
z podważeniem wyników samych badań. Odwołujący nie udowodnił w szczególności tego, że
wyniki pomiarów twardości oraz struktury ofertowanych przez konkurentów węglików
spiekanych, stwierdzone złożonymi dokumentami z badań, nie odpowiadają treści SIWZ.
Opinie złożone przez Odwołującego należało uznać za opinie prywatne, dodatkowo
odnoszące się do głównej tezy odwołania, a więc postawienia wymogów niemożliwych do
spełnienia. Opinie te nie dotyczyły konkretnych ofert, ani konkretnego wzorca oferowanego
węglika. Nie był to materiał dowodowy, który mógłby przesądzać o niezgodności ofert innych
wykonawców z treścią specyfikacji. Trafnie argumentował przy tym Zamawiający, że złożone
opinie nie wykluczają w sposób jednoznaczny możliwości wykonania opisanych przez
Zamawiającego noży. Dowód z przesłuchania świadka został przez Odwołującego wycofany.
Dowód ten miał się przy tym odnosić do kwestii, które Izba uznała za zarzuty spóźnione
(stanowiska w zakresie prawidłowości założeń Zamawiającego). W przypisie zawartym w
odwołaniu, Odwołujący wskazał, że w przypadku zakwestionowania przez Izbę możliwości
wystąpienia świadka, Odwołujący wnosi o ustanowienie wskazanego z imienia
i nazwiska biegłego, celem umożliwienia przedstawienia stanowiska na rozprawie. Wniosek
ten, formalnie ujmując, nie zaktualizował się w postępowaniu (skoro Odwołujący złożył go z
ostrożności, gdyby „skład chciał zakwestionować możliwość wystąpienia świadka” – zaś Izba
wniosku o przesłuchanie świadka nie oceniała, skoro Odwołujący sam go wycofał, nie mogła
więc, go też „zakwestionować”). Na rozprawie dowodu o opinię biegłego Odwołujący nie
zgłaszał. Ponadto, skoro wniosek o przesłuchanie świadka (i ewentualny wniosek
o ustanowienie biegłego) odnosił się do okoliczności, które Izba pozostawiła bez rozpoznania,
to tak ujęty przez Odwołującego wniosek dowodowy musiałby podlegać oddaleniu, jako
wniosek powołany jedynie dla zwłoki (art. 190 ust. 6 Pzp).
Mając powyższe na uwadze orzeczono, jak w sentencji wyroku.
O kosztach postępowania, stosownie do wyniku, orzeczono na podstawie art. 192 ust.
9 i 10 Pzp. Izba zaliczyła w poczet kosztów wpis uiszczony przez Odwołującego,
a w związku z oddaleniem odwołania Izba zasądziła od Odwołującego na rzecz
Zamawiającego – na podstawie faktury oraz kserokopii biletów złożonych do akt sprawy –
uzasadnione koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika oraz dojazdu na wyznaczone posiedzenie i rozprawę (§ 5 ust. 3 pkt 1 w zw. z §
3 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2010 r., Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ……………………………….