Sygn. akt: KIO 1113/16
WYROK
z dnia 8 lipca 2016 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Jolanta Markowska
Protokolant:
Krzysztof Wasilewski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lipca 2016 roku w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 24 czerwca 2016 r. przez wykonawcę
W.F.
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Hydrotechniczno-
Melioracyjnych W.F., Ozimek w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego:
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie,
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża wykonawcę
W.F. prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Zakład Usług Hydrotechniczno-Melioracyjnych W.F.,
Ozimek,
i:
1) zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: W.F.
prowadzący
działalność
gospodarczą
pod
firmą
Zakład
Usług
Hydrotechniczno-Melioracyjnych W.F., Ozimek tytułem wpisu od odwołania,
2) zasądza kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy)
od wykonawcy W.F. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład
Usług
Hydrotechniczno-Melioracyjnych
W.F.,
Ozimek na rzecz zamawiającego: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w
Warszawie, stanowiącą koszty poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z
2015 r., poz. 2164) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Warszawie.
………………………………
Sygn. akt: KIO 1113/16
Uzasadnienie
Zamawiający, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego pn. „Odbudowa
brzegów i udrożnienie Kanału Niegocińskiego w m. Giżycko”. Ogłoszenie o zamówieniu
zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu 08.04.2016 r. pod nr
81730-2016 (zmiany ogłoszenia - w dniu 14.04.2016 r. nr 87838- 2016, dniu 19.04.2016 r.,
nr 96136-2016, dniu 27.04.2016 r., nr 105112-2016).
Wykonawca, W.F. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług
Hydrotechniczno-Melioracyjnych W.F. z siedzibą w Ozimku, wniósł odwołanie wobec
czynności wykluczenia Odwołującego z postępowania i uznania jego oferty za odrzuconą
oraz wobec wyboru jako najkorzystniejszej - oferty złożonej przez HYDROBUD K. Sp.j. z
siedzibą w Białymstoku.
W dniu 21.06.2016 r. Odwołujący otrzymał pismo Zamawiającego z dnia 20.06.2016
r. zawierające informację m.in. o wykluczeniu z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt
4 Pzp. Uzasadniając wykluczenie Zamawiający wskazał, że Odwołujący na potwierdzenie
spełnienia warunku z pkt. 3.1 SIWZ załączył do oferty wykaz robót budowlanych
obejmujących siedem inwestycji, które nie spełniają łącznie przesłanek warunku udziału w
postępowaniu. Zamawiający stwierdził, że wymagane zadania miały dotyczyć ubezpieczeń
brzegów kanałów lub basenów portowych lub rzek, projektowana odbudowa kanału polega
na obustronnym umocnieniu brzegów kanału ścianką stalową z oczepem żelbetowym,
przedmiotowe prace będą wykonywane w bezpośrednim kontakcie z wodą i dlatego
Zamawiający wymagał, aby opisane ubezpieczenia dotyczyły brzegów kanałów lub basenów
portowych lub rzek i wykonawca miał doświadczenie w pracach ubezpieczeniowych tego
typu, zaś wały przeciwpowodziowe są budowane w pewnej odległości od brzegów np. rzek
i prace związane z ich ubezpieczeniem np. grodzicami stalowymi z oczepem żelbetowym są
wykonywane „na sucho", bez kontaktu z wodą, czego nie zmienia okoliczność,
ż
e w momencie wystąpienia rzeki z brzegu ubezpieczenie wału jest poddawane weryfikacji.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
art. 24 ust. 2 pkt. 4 Pzp, poprzez wykluczenie Odwołującego z postępowania, co
skutkowało błędnym i nieuprawnionym zastosowaniem art. 24 ust. 4 i art. 89 ust. 1 w pkt. 5
Pzp,
art. 5a ust. 2 Pzp, poprzez udzielenie zamówienia z naruszeniem wymogów
przejrzystości, obiektywizmu i niedyskryminacji,
art. 7 ust. 1 Pzp, poprzez przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia
w sposób naruszający zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców,
art. 7 ust. 3 Pzp, poprzez udzielenie zamówienia wykonawcy wybranemu
z naruszeniem przepisów ustawy,
art. 22 ust. 1 Pzp, poprzez odmówienie Odwołującemu prawa ubiegania się
o udzielenie zamówienia pomimo spełnienia warunków dotyczących wymaganej wiedzy
i doświadczenia.
art. 87 ust. 1 Pzp, poprzez zaniechanie wezwania Odwołującego do złożenia
wyjaśnień dotyczących treści złożonej oferty w zakresie, w jakim Zamawiający miał
wątpliwości dotyczące spełnienia przez Odwołującego warunków udziału w postępowaniu.
(Odwołujący sprostował zarzut na rozprawie, poprzez wskazanie zamiast art. 87 ust. 1 –
przepisu art. 26 ust. 4 Pzp).
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej i czynności wykluczenia
Odwołującego,
powtórzenia czynności badania i oceny ofert oraz dokonania wyboru oferty
najkorzystniejszej z uwzględnieniem oferty złożonej przez Odwołującego.
Odwołujący wniósł również o obciążenie Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotą
wpisu oraz pozostałymi kosztami postępowania.
Odwołujący podniósł, że Zamawiający nie może przy dokonywaniu oceny i badania
ofert formułować i stawiać warunków udziału w postępowaniu nie wskazanych wyraźnie
w SIWZ, czy też zmieniać, rozszerzać lub uzupełniać, ponad literalną treść SIWZ, znaczenia
albo sposobu rozumienia tych warunków.
W treści SIWZ Zamawiający nie sformułował warunku wykazania się przez
wykonawców doświadczeniem w wykonywaniu robót w kontakcie z wodą i nie warunkował
pozytywnej oceny wiedzy i doświadczenia wykonawców wykazaniem zrealizowania zadań
w kontakcie z wodą. Różnicowanie sytuacji prawnej wykonawców w postępowaniu według
kryterium wykonywania zadań określonych w SIWZ „na mokro” czy też „na sucho" nie ma
jakiejkolwiek podstawy i nie znajduje uzasadnienia. Dla oceny spełnienia warunków udziału
w postępowaniu znaczenie ma wyłącznie treść zawarta w S!WZ, tj. doświadczenie
w realizacji zadań polegających na ubezpieczeniu brzegów kanałów lub basenów portowych
lub rzek grodzicami stalowymi z oczepem żelbetowym lub grodzicami winylowymi.
Zdaniem Odwołującego, wykonawca wykazujący wykonanie co najmniej 2 zadań
o wartości każdego z nich za min. 1 000 000 zł brutto, polegających na ubezpieczeniu
brzegów kanałów lub basenów portowych lub rzek grodzicami stalowymi z oczepem
ż
elbetowym lub grodzicami winylowymi, spełnia postawione warunki udziału w postępowaniu
niezależnie od tego, czy prace takie wykonywał w kontakcie z wodą czy „na sucho".
Odwołujący wyjaśnił, że ze względu na różną głębokość posadowienia ścianek
szczelnych i oczepu, mając na uwadze małą odległość od koryta rzeki, wielokrotnie prace
były prowadzone w kontakcie z wodą, z koniecznością odwadniania, co w znacznym stopniu
utrudniało prowadzenie robót. Z kolei prowadzenie robót ubezpieczeniowych brzegów rzek
i kanałów, w tym robót polegających na zabiciu ścianek szczelnych stalowych z oczepem,
wcale nie musi być wykonywane, jak to sugeruje Zamawiający, w kontakcie z wodą, czego
najlepszym przykładem są zrealizowane potężne kontrakty hydrotechniczne w ramach
Wrocławskiego Węzła Wodnego, gdzie całe odcinki kanałów na czas robót były zamknięte
przed napływem wody grodziami, a wodę odpompowano i wszelkie roboty prowadzone były
na sucho.
Odwołujący, mając na uwadze rodzaj robót stanowiących przedmiot zamówienia oraz
określone w SIWZ i wyjaśnieniach warunki udziału w postępowaniu, przedłożył w ofercie
referencje, które w ocenie Odwołującego potwierdzały spełnienie wymagań dotyczących
wykazania wiedzy i doświadczenia w zakresie ubezpieczenia brzegów kanałów lub basenów
portowych lub rzek.
Składając ofertę, Odwołujący miał też na uwadze, że w odpowiedzi na zapytania
wykonawców, w zestawie nr 6 na pytanie nr 10, które brzmiało: „Zgodnie ze SIWZ pkt 3.1
Wykonawca musi wykazać że zrealizował 2 zadania o wartości każdego z nich minimum 1
000 000 złotych brutto polegające na ubezpieczeniu brzegów kanałów lub basenów
portowych grodzicami stalowymi z oczepem żelbetowym lub grodzicami winylowymi; Prosimy
o potwierdzenie, że kwota podana w warunku opisanym w pkt 3.1 SIWZ dotyczy wykonania
ś
cianek szczelnych stalowych lub winylowych zwieńczonych oczepem, a nie całej inwestycji,
na której roboty te zostały wykonane”, Zamawiający wyjaśnił, że
„
Kwota dotyczy
ubezpieczeń brzegu", a tym samym Zamawiający określił, iż kwota wskazana w pkt. 3.1
SIWZ dotyczy ubezpieczeń brzegu (bez żadnych ograniczeń) i że warunek określony w pkt.
3.1 SIWZ nie oznacza konieczności wykazania się wykonaniem w ramach danego zadania
ś
cianek szczelnych stalowych lub winylowych na wartość co najmniej 1 000 000 zł lecz
odnosi się do całości robót.
Odwołujący w celu wykazania spełnienia powyższych warunków w zakresie wiedzy
i doświadczenia, załączył do oferty między innymi referencje z dwóch zadań, dotyczące:
1) zadania pn.: „Budowa lewostronnego wału rzeki Odry pn. Cisek - Dzielniczka zad. I".
W odniesieniu do tego zadania Odwołujący przedłożył dodatkowo protokół odbioru
częściowego wykazując w nim wartość wykonanych robót na kwotę 2 288 429,84 zł netto.
Wartość ścianek szczelnych wykonanych w ramach wymienionego zadania wynosi brutto:
1 180 680,53 zł brutto, na dowód czego Odwołujący przedłożył wraz z odwołaniem wyciąg
z kosztorysu ofertowego (z uwagi na krótki termin wyznaczony przez Zamawiającego na
odpowiedź uzupełniającą do oferty oraz okoliczność, że zadania wymagające
udokumentowania referencjami zgodnie z SIWZ najczęściej są elementami zadań
zrealizowanych, nie zaś wartościami całych zadań, fizyczną niemożliwością było uzyskanie
uzupełnienia do referencji). Ponadto, zgodnie z wyjaśnieniami Odwołującego z dnia
04.06.2016 r. których Zamawiający nie kwestionował, że śluza i jaz są budowlami
ubezpieczeniowymi brzegu rzek a roboty związane z budową śluzy i jazu są robotami
konstrukcyjnymi żelbetowymi o większym stopniu trudności niż wykonanie oczepu
ż
elbetowego na ściance szczelnej, wartość robót wykonanych tylko w tym zakresie
przekroczyła kwotę 2 200 000 zł. Tym samym przedłożone referencje z ww. zadania w pełni
spełniają nałożone na wykonawców w przedmiotowym postępowaniu wymogi w zakresie
wykazania wiedzy i doświadczenia.
Jeżeli Zamawiający miał wątpliwości dotyczące wartości robót obejmujących
ubezpieczenia brzegów (co wynika z treści pisma informującego o wykluczeniu), to winien
był zwrócić się do Odwołującego na podstawie art. 87 ust. 1 Pzp o wyjaśnienie tych
wątpliwości.
2) zadania inwestycyjnego pn.: „Odbudowa koryta cieku Wapienica wraz z nadbudową
obwałowań w km 1+200 - 5+600 w m. Ligota gm. Czechowice-Dziedzice, pow. bielski woj.
ś
ląskie w zakresie km 1+670-4+260”, tj. rzeki Wapienica.
W odniesieniu do tego zadania zarówno w referencjach, jak i w wyjaśnieniach
wykazano, że całość wykonanych robót wynosiła 5 058 805,56 zł brutto, z czego wartość
robót polegających na ubezpieczeniu brzegów rzeki wynosiła 1 558 269,31 zł brutto (netto
1 266 885, 62 zł). Tym samym referencje dla ww. zadania spełniły warunki postawione
w SIWZ i w wyjaśnieniach Zamawiającego.
W związku z powyższym, Odwołujący udokumentował spełnienie warunków udziału
w postępowaniu sformułowanych w SIWZ. Chcąc jednak możliwie najszerzej
udokumentować Zamawiającemu doświadczenie własne w realizacji podobnych zadań, które
również spełniają warunki SIWZ, Odwołujący zawarł w wykazie wykonanych zadań
i przedłożył w ofercie także referencje z kolejnych wykonanych zadań.
Odwołujący wyjaśnił, że ubezpieczenie brzegów rzek jest jednym z zabiegów
regulacji rzek. Regulację prowadzi się w celu zwiększenia przepustowości koryta oraz
zmniejszenia niebezpieczeństwa wylania wody, regulacja rzeki ma również znaczenie dla
udostępnienia jej dla celów żeglugi. Najczęściej wprowadza się od razu cały szereg działań
w celu uregulowania nurtu o względnie stałej prędkości oraz by nie zagrażała terenom do
niej przyległym. Osiąga się to głównie poprzez ograniczenie terenów zalewowych wałami
przeciwpowodziowymi.
Nie można rozpatrywać ubezpieczeń brzegów rzeki tylko i wyłącznie w odniesieniu do
normalnych stanów wód, nie uwzględniając okresów wezbrań czy powodzi. Dlatego
rozwiązania hydrotechniczne z reguły są rozwiązaniami kompleksowymi. Klasycznym
przykładem jest ubezpieczenie brzegów rzeki Odry w Opolu, które są zarówno budowlą
regulacyjną (ubezpieczeniem brzegu rzeki) i jednocześnie wałami przeciwpowodziowymi,
gdzie ścianka szczelna wraz z oczepem jest wałem przeciwpowodziowym będącym
ubezpieczeniem brzegu rzeki.
Kolejnym przykładem, że wały przeciwpowodziowe stanowią ubezpieczenie brzegu
rzeki, jest przygotowany do realizacji projekt pn.: „Budowa, przebudowa i modernizacja wału
przeciwpowodziowego rzeki Odry „Rataje w mieście Brzeg woj. Opolskie”, gdzie ścianka
szczelna stalowa wraz z oczepem i narzutem kamiennym oraz koszami siatkowo -
kamiennymi stanowi element wału przeciwpowodziowego i jednocześnie ubezpieczenie
brzegu rzeki.
Wobec powyższego, również pozostałe referencje dotyczące zrealizowanych zadań
potwierdzają spełnienie warunków udziału w postępowaniu sformułowanych w SIWZ.
Wykonawca HYDROBUD K. Sp.j. z siedzibą w Białymstoku, pismem z dnia 30
czerwca 2016 r. doręczonym Prezesowi Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 5 lipca 2016 r.,
zgłosił przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego.
Zamawiający w dniu 6 lipca 2016 r. złożył do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
pismo z dnia 5 lipca 2016 r. – zawierające odpowiedź Zamawiającego na wniesione
odwołanie. Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania, jako niezasadnego.
Zamawiający wyjaśnił, że Odwołujący błędnie rozumie warunek udziału
w postępowaniu określony w pkt 3.1 SIWZ. W myśl tego warunku należało wykazać min.
dwa zadania, spełniające łącznie trzy przesłanki:
1. zadanie musiało polegać na ubezpieczeniu brzegów kanałów lub basenów portowych
lub rzek grodzicami stalowymi z oczepem żelbetowym lub grodzicami winylowymi,
2. wartość zadania miała wynosić minimum 1 000 000 zł brutto,
3. zadanie musiało być wykonane w ciągu ostatnich 5 lat przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy, w tym okresie.
Zamawiający wyjaśnił, że projektowana odbudowa kanału polega na obustronnym
umocnieniu brzegów kanału ścianką szczelną stalową z oczepem żelbetowym. Prace będą
wykonywane w bezpośrednim kontakcie z wodą, dlatego zamawiający wymagał aby opisane
ubezpieczenia dotyczyły brzegów kanałów lub basenów portowych lub rzek. Zamawiający
wyjaśnił, powołując się na portal wikipedia, że umocnienie brzegu - poprzez ich
ubezpieczenie np. grodzicami stalowymi z oczepem żelbetowym lub grodzicami winylowymi
– to sposób ukształtowania brzegu określonego akwenu, które dzięki podjęciu określonych
robót, zapewnia stateczność i utrwalenie brzegu oraz zabezpiecza go przed erozją,
w szczególności erozją wodną. Co do zasady wał przeciwpowodziowy takiej funkcji nie pełni.
Jego rola spełnia się dopiero wówczas gdy brzeg akwenu zostaje przerwany na skutek
wzbierającej wody. Wały przeciwpowodziowe są wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 1a Prawa
wodnego jako przykład budowli przeciwpowodziowej. Zamawiający wskazał również na
przepis art. 9 ust. 1 pkt 6c lit. c Prawa wodnego, który zawiera definicję obszaru szczególnie
zagrożonego
powodzią
–
jest
to
obszar
pomiędzy
linią
brzegu
a
wałem
przeciwpowodziowym lub naturalnie wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału
przeciwpowodziowego.
Zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia, lokalizacją robót będzie brzeg kanału,
a zatem prace będą wykonywane w kontakcie z wodą. Zamawiający przewidział technologię
„z wody” wykonania robót (projekt wykonawczy), poprzez „Wykonanie stalowej ścianki
szczelnej i oczepu żelbetowego przewiduje się z barki”.
W świetle przedstawionego warunku, Odwołujący nie wykazał dwóch wykonanych
robót, spełniających powyższe wymagania, o określonej wartości (min. 1 mln złotych).
Zamawiający wyjaśnił, że tylko jedno zadanie wskazane w wykazie robót (pkt 7), spełnia
wymaganie co do charakteru robót, jednak zadanie ma zbyt niską wartość.
Zamawiający wyjaśnił także, że w odpowiedzi na pytanie nr 10 (zestaw 6) dotyczące
potwierdzenia, czy kwota 1 000 000 zł dotyczy wykonania wymaganych prac, a nie wartości
całej inwestycji, wyjaśnił, że „Kwota dotyczy wyłącznie ubezpieczenia brzegu”, a zatem jest
to wymagana wartość robót, które należało wykazać w ramach warunku doświadczenia,
tj. ubezpieczenia brzegów grodzicami stalowymi z oczepem żelbetowym lub grodzicami
winylowymi i które stanowią kluczową część zamówienia w rozumieniu art. 36a ust. 2 Pzp.
Zdaniem Zamawiającego, zarzuty dotyczące naruszenia art. 7 ust. 1 i 3, art. 22 ust. 1
Pzp są gołosłowne i nieprawdziwe, a zarzuty naruszenia art. 87 ust. 1 i art. 5a ust. 2 Pzp, są
wynikiem jedynie nieznajomości przepisów Prawa zamówień publicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone na rozprawie przez strony
postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że Odwołujący jest uprawniony do
wnoszenia środków ochrony prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 Pzp. Odwołujący wykazał,
ż
e ma interes w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść szkodę w przypadku
potwierdzenia się naruszenia przez Zamawiającego wskazanych w odwołaniu przepisów
ustawy Pzp.
Izba rozpoznała odwołanie w zakresie zarzutów zawartych w odwołaniu, tj. zgodnie
z art. 192 ust. 7 Pzp.
Uwzględniając przepis art. 185 ust. 2 Pzp, Izba stwierdziła, że wykonawca
HYDROBUD K. Sp.j. dokonał zgłoszenia przystąpienia do postępowania odwoławczego po
stronie Zamawiającego z uchybieniem ustawowego 3-dniowego terminu liczonego od dnia
otrzymania
powiadomieniu
o
wniesieniu
odwołania.
W
związku
z otrzymaniem kopii odwołania przez ww. wykonawcę w dniu 27 czerwca 2016 r., termin ten
upłynął w dniu 30 czerwca 2016 r. Pismo zgłaszającego przystąpienie wykonawcy z dnia 30
czerwca 2016 r. w sprawie wpłynęło do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej dopiero w dniu
5 lipca 2016 r. Wykonawca HYDROBUD K. Sp.j. nie uzyskał zatem statusu uczestnika
postępowania odwoławczego, gdyż przystąpienie zostało zgłoszone po upływie ustawowego
terminu.
Zgodnie z pkt. 3.1 SIWZ, w postępowaniu, w celu wykazania wiedzy i doświadczenia
wykonawca musiał wykazać, że wykonał w ciągu ostatnich 5 lat przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy, w tym okresie - co
najmniej 2 zadania o wartości każdego z nich min. 1 000 000 zł brutto, polegające na
ubezpieczeniu brzegów kanałów lub basenów portowych lub rzek grodzicami stalowymi
z oczepem żelbetowym lub grodzicami winylowymi. Należało zatem wykazać dwa zadania
spełniające łącznie następujące warunki:
- zadania musiały polegać na ubezpieczeniu brzegów kanałów lub basenów portowych lub
rzek grodzicami stalowymi z oczepem żelbetowym lub grodzicami winylowymi,
- wartość każdego zadania miała wynosić minimum 1 000 000 zł,
- zadanie musiało być wykonane w ciągu ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania
ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy, w tym okresie,
Powyższa treść warunku uwzględnia zmianę wprowadzoną w dniu 19 kwietnia 2016
r. w wyniku wyjaśnień Zamawiającego na pytania wykonawców, poprzez dodanie dodatkowo
określenia „lub rzek”.
Z opisu przedmiotu zamówienia jednoznacznie wynika, że projektowana odbudowa
kanału ma polegać na obustronnym umocnieniu brzegów kanału ścianką stalową z oczepem
ż
elbetowym, które to prace będą wykonywane w bezpośrednim kontakcie z wodą.
Odwołujący nie kwestionował tego faktu.
Treść warunku udziału w postępowaniu ma kluczowe znaczenie przy kwalifikacji
wykonawców zdolnych do realizacji zamówienia. Warunki udziału w postępowaniu powinny
być zatem określone w sposób jasny, jednoznaczny i nie budzący wątpliwości. Nie można
jednak wykluczyć sytuacji, gdy wobec braku zdefiniowania użytych w treści warunku pojęć,
interpretacja warunku budzi wątpliwości na etapie oceny ofert. Wątpliwości takie muszą być
wyjaśnianie w oparciu o całościowe brzmienie SIWZ oraz wykładnię celowościową
i funkcjonalną. Nie można posługiwać się jedynie literalnym brzmieniem warunku, wówczas
gdy brzmienie warunku staje się nieadekwatne, nieproporcjonalne i niezwiązane
z przedmiotem z przedmiotem zamówienia. Należy mieć na uwadze, że warunek udziału
w postępowaniu służy weryfikacji m.in. doświadczenia wykonawcy, które powinno zapewniać
prawidłową realizację zamówienia. Nie można więc interpretować warunków udziału
w postępowaniu w oderwaniu od opisu przedmiotu zamówienia, w szczególności
w oderwaniu od charakteru i specyfiki danego przedmiotu zamówienia.
W przedmiotowym postępowaniu dla prawidłowego wykonania przedmiotu
zamówienia istotne jest doświadczenie w pracach ubezpieczeniowych brzegu zbiornika
wodnego (kanału, basenu portowego lub rzeki) grodzicami stalowymi z oczepem żelbetowym
wykonywanych w kontakcie z wodą. Taki rodzaj prac, tj. wykonanie ścianek szczelnych od
strony wody, jest konieczny do wykonania przedmiotowego zamówienia.
Spór interpretacyjny w tej sprawie koncentruje się wokół pojęcia „brzeg” kanału lub
basenu portowego lub rzeki. Pojęcie powyższe w odniesieniu do kanału lub basenu
portowego jest jednoznaczne, jako miejsce styku wody z terenem lądowym. Nie ma
możliwości innej interpretacji, w związku z konstrukcją tych zbiorników. Inaczej jest w
przypadku brzegu rzeki, który można interpretować jako miejsce styku wody i lądu, ale
również szeroko, jako obszar przylegający do rzeki, co podnosił Odwołujący.
Biorąc pod uwagę fakt, że wszystkie rodzaje terenów wodnych wskazane w treści
warunku dotyczyć mają doświadczenia w wykonywaniu takiego samego rodzaju prac, to
oczywiste jest, że w ten sam sposób, jak brzeg kanału czy basenu portowego należy
rozumieć pojęcie brzegu rzeki. Pojęcie „brzeg” w tym przypadku musi być rozumiane –
jednolicie - w odniesieniu do wszystkich trzech rodzajów obszarów wodnych wymienionych
w treści warunku. Nie można zatem przyjąć, że brzeg kanału oznacza krawędź na styku
wody i lądu, a w przypadku rzeki brzeg oznacza teren lądowy (nieograniczony) przyległy do
koryta głównego rzeki, jak to proponuje Odwołujący. Stanowisko Zamawiającego w tym
zakresie jest słuszne i nie narusza zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców.
Biorąc zatem pod uwagę zarówno charakter robót obejmujących przedmiot
zamówienia, jak i wykładnię celowościową, funkcjonalną i logiczną treści warunku, nie ulega
wątpliwości, że warunek dotyczy wykonania robót polegających na ubezpieczeniu brzegu
kanału, basenu portowego, a w przypadku rzeki – brzegu rzeki, w ścisłym rozumieniu – tj.
jako styku wody i lądu, a nie jako terenu zalewowego, ograniczonego wałem
przeciwpowodziowym.
W ocenie Izby, zrozumiała jest również odpowiedź Zamawiającego na pytanie 10
w zestawie nr 6 o treści „Zgodnie ze SIWZ pkt 3.1 Wykonawca musi wykazać że zrealizował
2 zadania o wartości każdego z nich minimum 1 000 000 złotych brutto polegające na
ubezpieczeniu brzegów kanałów lub basenów portowych grodzicami stalowymi z oczepem
ż
elbetowym lub grodzicami winylowymi; Prosimy o potwierdzenie, że kwota podana
w warunku opisanym w pkt 3.1 SIWZ dotyczy wykonania ścianek szczelnych stalowych lub
winylowych zwieńczonych oczepem a nie całej inwestycji, na której roboty te zostały
wykonane”, iż „Kwota dotyczy ubezpieczeń brzegu". Z treści tego wyjaśnienia, w kontekście
brzmienia zadanego pytania wynika jednoznacznie, że Zamawiający wymagał wykazania
wartości zadań o opisanym zakresie robót, a nie wartości całej inwestycji,
w skład której wchodziły wymagane prace. Izba nie podzieliła w tym zakresie stanowiska
Odwołującego, że tym samym Zamawiający określił, iż kwota wskazana w pkt. 3.1 SIWZ
dotyczy ubezpieczeń brzegu o zakresie prac „bez żadnych ograniczeń”, ponieważ takie
rozumienie wskazywałoby na brak związku i nieproporcjonalność warunku do przedmiotu
zamówienia.
Odwołujący, na potwierdzenie spełnienia warunku z pkt. 3.1 SIWZ, załączył do oferty
wykaz robót budowlanych obejmujących siedem inwestycji.
W wyniku wezwania przez Zamawiającego do uzupełnienia wykazu, Odwołujący
złożył „wyjaśnienia i uzupełnienia” zawierające informacje dotyczące 5 z ww. zadań oraz
jednego nowego zadania, niewymienionego w wykazie.
Odwołujący wskazał w odwołaniu w szczególności na dwa zadania spełniające,
w jego ocenie, warunek określony przez Zamawiającego w SIWZ, dotyczący wymaganej
wiedzy i doświadczenia, tj.:
1) zadanie pn.: „Budowa lewostronnego wału rzeki Odry pn. Cisek - Dzielniczka zad. I"
(poz.3 wykazu).
Zadanie zostało uznane przez Zamawiającego jako spełniające wymaganie co do
zakresu robót lecz ze względu na brak informacji co do wartości wykonania ubezpieczeń
brzegu ścianką szczelną nie spełnia warunku w zakresie wymaganej wartości.
W ramach uzupełnienia wykazu na wezwanie Zamawiającego, w odniesieniu do tego
zadania Odwołujący przedłożył protokół odbioru częściowego wykazując w nim wartość
wykonanych robót ogółem na kwotę 2 288 429,84 zł netto. Dopiero w odwołaniu Odwołujący
oświadczył, że wartość ścianek szczelnych wykonanych w ramach ww. zadania wynosi: 1
180 680,53 zł brutto, na dowód czego Odwołujący przedłożył wyciąg z kosztorysu
ofertowego stanowiący załącznik do niniejszego odwołania. Informacja ta jest tym samym
spóźniona. Wobec niewykazania przez Odwołującego powyższej wartości w ramach
uzupełnienia wykazu robót, Zamawiający nie miał podstawy do wezwania wykonawcy do
złożenia po raz kolejny uzupełnienia wykazu o wymagane oświadczenie potwierdzającego
spełnianie warunku w zakresie wartości wykonanego zadania. Powyższe stanowiłoby
naruszenie zasady równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji, gdyż
wezwanie do uzupełnienia dokumentu w określonym zakresie w trybie art. 26 ust. 3 Pzp jest
możliwe tylko jednokrotnie.
Co do zarzutu w zakresie krótkiego terminu na uzupełnienie dokumentu – zarzut jest
nieuprawniony, gdyż wykonawca zawsze może się zwrócić do zamawiającego o wydłużenie
wyznaczonego terminu. W tym przypadku Odwołujący z takiej możliwości nie skorzystał.
2) zadanie pn.: „Odbudowa koryta cieku Wapienica wraz z nadbudową obwałowań w km
1+200 - 5+600 w m. Ligota gm. Czechowice-Dziedzice, pow. bielski woj. śląskie w zakresie
km 1+670-4+260”, tj. rzeki Wapienica (poz.7 wykazu).
Zadanie zostało uznane przez Zamawiającego jako spełniające wymaganie co do
zakresu robót lecz ze względu na brak informacji co do wartości wykonania ubezpieczeń
brzegu ścianką szczelną nie spełnia warunku w zakresie wymaganej wartości.
W odniesieniu do tego zadania Odwołujący wykazał wartość całości wykonanych
robót na tym zadaniu - 5 058 805,56 zł brutto, z czego wartość robót polegających na
ubezpieczeniu brzegów rzeki wynosiła 1 558 269,31 zł brutto (netto 1 266 885, 62 zł).
Wartości te obejmują zakres prac znacznie szerszy niż wymagany przez Zamawiającego
jako ubezpieczenie brzegów polegające na wykonaniu ścianek szczelnych, a wobec tego nie
potwierdzają spełnienia warunku określonego w SIWZ.
Pozostałe 5 zadań wykazanych przez Odwołującego w wykazie dotyczy robót, które
również nie spełniają wymagań zawartych w treści warunku określonego w pkt. 3.1 SIWZ.
Odwołujący nie przedstawił dowodów w celu wykazania, że ww. poszczególne zadania
spełniają wszystkie wymagania określone w postanowieniu pkt 3.1 SIWZ. Fakt, iż w ramach
zrealizowanych zadań:
1. „Pięczkowo - obwałowanie prawostronne rz. Warty, gm. Krzykosy, pow. Środa Wlkp.,
woj. wielkopolskie”,
2. Lipki - Oława -modernizacja obwałowań , gm. Oława i Jelcz-Laskowice. Modernizacja
wału W-4(S)” - obwałowanie rzeki Odry,
3. „Rozbudowa prawego wału rzeki Koprzywianki w zakresie km 2+100 - 4+600 gm.
Samborzec, woj. świętokrzyskie”
4. „Modernizacja prawostronnego obwałowania rzeki Warty Krzykosy-Orzechowo-
Strzodrzejewo, gm, Krzykosy, Miłosław, Nowe Miasto n/Wartą,
Odwołujący zrealizował zadnia inwestycyjne z branży hydrotechnicznej, w ramach których
wykonał stalowe ścianki szczelne na łączną długość 17 092,50 m, tj. ponad 7-krotnie więcej
niż przewidziano w przedmiotowym zadaniu, nie dowodzi, że określone warunki udziału
w tym postępowaniu zostały przez Odwołującego wykazane, gdyż to nie łączna długość
wykonanej ścianki szczelnej stanowiła kryterium oceny spełniania warunków.
Wały przeciwpowodziowe służą ograniczeniu terenów zalewowych rzeki. Z pewnością
są to budowle mające na celu zmniejszanie niebezpieczeństwa wylania wezbranej wody. Nie
są to jednak umocnienia brzegu rzeki (kanału) lecz terenów przyległych do rzeki. Jak
zauważył sam Odwołujący, wały przeciwpowodziowe stają się „brzegami” rzeki w okresie
powodzi, gdy poziom wezbrania wody wykracza poza brzeg koryta głównego rzeki.
Odwołujący, powołując się na opinię rzeczoznawcy przesłaną Zamawiającemu wraz
z pismem z dnia 4 czerwca 2016 r., stwierdził, że „Zgodnie z powszechną wiedzą wały
przeciwpowodziowe w czasie wezbrań i powodzi przejmują rolę brzegów rzek.”, a tym
samym Odwołujący przyznał, że pojęcie „brzeg rzeki” i „wał przeciwpowodziowy” nie mogą
być utożsamiane, są to dwa różne pojęcia (urządzenia) w branży robót hydrotechnicznych.
W przedmiotowym postępowaniu umocnienia brzegów będą dotyczyły kanału,
a zatem całkowicie nieuprawnione jest zrównywanie rozumienia pojęcia „brzeg” kanału
(basenu portowego lub rzeki) z wałem przeciwpowodziowym.
Słuszne jest stanowisko Odwołującego, który wskazał, jako przykład ubezpieczenia
brzegów rzeki Odry w Opolu, które są zarówno budowlą regulacyjną (ubezpieczeniem
brzegu rzeki) i jednocześnie wałami przeciwpowodziowymi, gdzie ścianka szczelna wraz
z oczepem jest jednocześnie wałem przeciwpowodziowym będącym ubezpieczeniem brzegu
rzeki. Zadanie to zostało wskazane przez Odwołującego jednak wyłącznie poglądowo dla
zobrazowania rodzaju inwestycji. W ocenie Izby, taka inwestycja z pewnością potwierdzałaby
spełnianie warunku udziału w tym postępowaniu ale nie została przez Odwołującego
wykazana w ramach wykonanych robót.
Ponadto, zauważyć należy, że w ramach argumentacji w powyższym zakresie
Odwołujący posługiwał się terminologią, która wskazuje, iż rozróżnia się wyraźnie pojęcie
„ubezpieczenia brzegu rzeki” jako budowli regulacyjnej rzeki od pojęcia wału
przeciwpowodziowego. Izba podziela pogląd, iż wał przeciwpowodziowy może jednocześnie
stanowić ubezpieczenie brzegu rzeki, jednak tego rodzaju zadanie nie zostało przez
Odwołującego wykazane w ramach wykazu wykonanych robót.
Biorąc pod uwagę powyższe, zarzuty naruszenia art. 24 ust. 2 pkt. 4 Pzp, poprzez
wykluczenie Odwołującego z postępowania, a w konsekwencji art. 24 ust. 4 Pzp, przez
uznanie oferty za odrzuconą, nie potwierdziły się. Izba nie znalazła podstaw do uznania,
ż
e Zamawiający przy ocenie dokumentów złożonych przez Odwołującego na potwierdzenie
spełniania warunku wiedzy i doświadczenia wykroczył poza zakres wymagań zawartych
w SIWZ i bezpodstawnie wykluczył Odwołującego z postępowania.
Izba nie stwierdziła naruszenia art. 26 ust. 4 Pzp, poprzez zaniechanie wezwania
Odwołującego do złożenia wyjaśnień dotyczących treści złożonego wykazu robót. Informacje
wymagane w wykazie stanowią oświadczenie wykonawcy, które w przypadku, gdy zawiera
braki – podlega uzupełnieniu, a nie wyjaśnieniu. Uzupełnienie jest dopuszczalne tylko
jednokrotnie. Zamawiający nie miał zatem podstaw do wezwania Odwołującego do
wyjaśnienia, gdyż to wyjaśnienie powodowałoby de facto uzupełnienie treści złożonego
i uzupełnionego już raz wykazu, co wprost naruszałoby zasadę uczciwej konkurencji
i równego traktowania wykonawców.
W konsekwencji Izba nie stwierdziła naruszenia art. 22 ust. 1 Pzp oraz art. 7 ust. 1 i 3
Pzp. Decyzja Zamawiającego o wykluczeniu Odwołującego z postępowania, a wobec tego
również decyzja o wyborze oferty najkorzystniejszej, pozostają skuteczne i ważne w świetle
rozpatrzonych zarzutów w niniejszej sprawie.
Przepis art. 5a ust. 2 Pzp, odnoszący się do zamówień na usługi o charakterze nie
priorytetowym nie ma zastosowania do niniejszego postępowania, zatem zarzut w tym
zakresie nie jest zasadny.
Uwzględniając stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła, jak na
wstępie, na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Pzp oraz § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15
marca 2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41,
poz. 238).
…………………………………….