KIO 1153/16 WYROK dnia 13 lipca 2016 r.

Stan prawny na dzień: 24.10.2017

Sygn. akt: KIO 1153/16 

WYROK 

z dnia 13 lipca 2016 r.  

Krajowa  Izba Odwoławcza  -   w składzie: 

Przewodniczący: 

Jolanta Markowska 

Protokolant:   

Paulina Zielenkiewicz 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  13  lipca  2016  roku  w  Warszawie

  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  28  czerwca  2016  r.  przez 

wykonawcę: 

Komunalne  Przedsiębiorstwo  Robót  Drogowych  Spółka  z  o.o.,  

ul.  Grygowej  23,  20-260  Lublin  w  postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiającego: 

Zarząd Nieruchomości Komunalnych w Lublinie, ul. Grodzka 12, 20-112 Lublin, 

orzeka: 

1.  oddala odwołanie,  

2.  kosztami  postępowania  obciąża  wykonawcę

Komunalne  Przedsiębiorstwo 

Robót Drogowych Spółka z o.o., ul. Grygowej 23, 20-260 Lublin,

i:

 
1)  zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę 

10 000  zł  00  gr 

(słownie:  dziesięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę: 

Komunalne Przedsiębiorstwo Robót Drogowych Spółka z o.o., ul. Grygowej 

23, 20-260 Lublin tytułem wpisu od odwołania. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  -  Prawo  zamówień 

publicznych (Dz. U. z

2015 r., poz. 2164) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego 

doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  do 

Sądu Okręgowego w Lublinie.  

……………………………… 


Sygn. akt: KIO 1153/16 

Uzasadnienie 

Zamawiający: 

Zarząd 

Nieruchomości 

Komunalnych 

Lublinie, 

prowadzi 

postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na 

„Roboty  budowlane  polegające  na  budowle  odcinków  dróg  wewnętrznych  (ul.  Zygmunta 

Augusta  i  ul.  Królowej  Bony)  wraz  z  budową  sieci  kanalizacji  deszczowej  oraz  oświetlenia 

drogowego  na  osiedlu  Felin  w  Lublinie”.  Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane  

w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu 25 maja 2016 r. pod nr 133640 – 2016. 

W  dniu  23  czerwca  2016  r.  wykonawca  -  Komunalne  Przedsiębiorstwo  Robót 

Drogowych  Sp.  z  o.o.

  z  siedzibą  w  Lublinie  został  powiadomiony  przez  Zamawiającego  

o wyborze najkorzystniejszej oferty oraz o odrzuceniu jego oferty

na podstawie art. 89 ust. 1 

pkt 4 w związku z art. 90 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych 

(Dz. U. z 2015 r., poz. 2164), zwanej dalej

 „Pzp.  

Wykonawca,  Komunalne  Przedsiębiorstwo  Robót  Drogowych  Spółka  z  o.o.  wniósł 

odwołanie

  wobec  czynności  odrzucenia  jego  oferty,  zarzucając  naruszenie  przez 

Zamawiającego przepisów: 

art.  89  ust.  1  pkt  4  Pzp  w  związku  z  art.  90  Pzp,  poprzez  odrzucenie  oferty 

Odwołującego,  jako zawierającej rażąco niską cenę; 

art.  90  ust.  3  Pzp,  poprzez  wadliwą  ocenę  złożonych  wyjaśnień  i  stwierdzenie,  

ż

e oferta Odwołującego zawiera rażąco niską cenę, 

art. 90 ust. 3 Pzp, poprzez zaniechanie dalszych wyjaśnień w sytuacji, gdy dokument 

złożony przez Odwołującego w odpowiedzi na  wezwanie skierowane  w trybie art. 90 ust. 1 

budzi uwagi Zamawiającego. 

Odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  i  nakazanie  Zamawiającemu 

unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego, ponownego badania i oceny ofert 

z udziałem oferty Odwołującego oraz zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego 

kosztów postępowania, w tym kosztów reprezentacji. 

Odwołujący  wyjaśnił,  że  w  dniu  15  czerwca  2016  r.  Zamawiający  wezwał 

Odwołującego  do  złożenia  wyjaśnień,  w  tym  dowodów  dotyczących  elementów  oferty 

mających  wpływ  na  wysokość  ceny  oferty,  tj.  kosztorysu  szczegółowego  z  uwagami 

i wyjaśnieniami. 

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, Odwołujący pismem z dnia 16 czerwca 2016 

r.  wyjaśnił  kompleksowo  elementy  cenotwórcze,  okoliczności  przemawiające  za  realną 

możliwością wykonania przedmiotowego postępowania za cenę wskazaną w ofercie. 


W  ocenie  Odwołującego,  działanie  Zamawiającego  jest  sprzeczne  z  przepisami 

ustawy  Pzp.  Odrzucenie  oferty  na  podstawie  art.  90  ust.  3  Pzp  może  mieć  miejsce  jeśli 

wykonawca  wyjaśnień  nie  złożył  lub  gdy  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  z  dostarczonymi 

dowodami  potwierdza,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do  przedmiotu 

zamówienia.  

W  okolicznościach  przedmiotowego  postępowania  Odwołujący  złożył  wyjaśnienia,  

a  ich  ocena  wraz  dostarczonymi  dowodami  potwierdza,  iż  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej 

ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia. O ile ciężar wykazania, że cena nie jest rażąco 

niska  spoczywa  na  wykonawcy,  o  tyle  możliwość  odrzucenia  na  tej  podstawie  pojawia  się 

dopiero kiedy Zamawiający po dokonaniu oceny tych wyjaśnień ma pewność, iż cena ta jest 

rażąco niska. 

Odwołujący wskazał, że w treści oferty wymienił elementy wpływające na cenę, w tym 

w  szczególności  prowadzenie  działalności  w  niedalekiej  odległości  od  miejsca  wykonania 

zamówienia,  technologię  wykonania  prac.  Oferta  Odwołującego  została  skalkulowana  na 

podstawie:  dokumentacji  technicznej,  przedmiarów  robót,  znajomości  terenu,  analizy  rynku 

oraz ofert dostawców i podwykonawców. Wykonawca założył minimalny zysk w wysokości 4 

%. Ponadto, w treści wyjaśnień Odwołujący precyzyjnie określił, iż: 

1.  do kalkulacji ceny ofertowej użyte zostały nośniki kosztów pracy na poziomie minimalnego 

wynagrodzenia za pracę; 

2.  kalkulacja mas bitumicznych została oparta na aktualnych cenach asfaltu wraz z rabatem 

sezonowym  dla  Grupy  Kapitałowej  Lubartów  (załączając  kopię  cennika  do  wyjaśnień). 

Odwołujący dysponuje własną otaczarką z wdrożoną Zakładową Kontrolą Produkcji ZKP 

wymaganą dla mieszanek mineralno – asfaltowych; 

3.  kalkulacja  podbudów  została  oparta  na  cenach  kruszyw  z  Kopalni  Dolomitu  S.A.  (oferta 

została załączona do wyjaśnień); 

4.  kalkulacja  cen  robót  brukarskich  opiera  się  o  oferty  dostawców,  tj.  Zakład  Wyrobów 

Betoniałskich s.c. J. i M. P.; 

5.  kalkulacja  cen  branży  sanitarnej  została  oparta o  oferty  różnych  dostawców  w  założeniu  

o najniższe ceny, tj. z PPHU WOLMAT, TRYKACZA, NEPTUN, P.P.H.U, PB-PIPE (oferty 

załączono); 

6.  kalkulacja  podbudów  z  gruntu  stabilizowanego  cementem  oraz  betonów  cementowych 

została oparta na kalkulacji z własnego węzła betoniarskiego; 

7.  ze  względu  na  dysponowanie  własnym  sprzętem  i  środkami  transportu  Odwołujący  

kalkulacji 

pracy 

sprzętu 

oraz 

transporcie 

ujął 

wyłącznie 

cenę 

paliwa 

i operatorów/kierowców bez amortyzacji sprzętu. 

8.  kosztorysy  zostały  opracowane  w  oparciu  o  podane  w  przedmiarach  KNR,  ale  normy 

pracy ludzi i sprzętu zostały indywidualnie dostosowane do jednostek sprzętowych, jakie 


są w posiadaniu Odwołującego, w oparciu o zakładowe kalkulacje pracy ludzi i sprzętu; 

9.  lokalizacja  bazy  sprzętowej,  otaczarki  do  produkcji  mieszanek  mineralno  -  bitumicznych, 

węzła betoniarskiego jest w odległości około 1,5 do 2 km od placu budowy, co znacznie 

minimalizuje koszty transportu i zaplecza budowy (najbliżej ze wszystkich wykonawców); 

kalkulacja  cen  robót  branży  elektrycznej  opiera  się  o  ofertę  podwykonawcy 

WOLTEKO  sp.  z  o.o.  Sp.  komandytowa,  która  została  załączona  wraz  z  kosztorysem 

szczegółowym do wyjaśnień Odwołującego. 

Odwołujący  podniósł,  że  oferta  Odwołującego  jest  niższa  od  średniej  arytmetycznej 

ceny  wszystkich  złożonych  ofert  tylko  o  21,7  %,  a  przedmiot  zamówienia  został  wyceniony 

zgodnie z SIWZ i załącznikami do SIWZ. W związku z tym nie można uznać, że Odwołujący 

nie  przedstawił  konkretnych  elementów  czy  też  okoliczności,  które  uzasadniałyby  niższą 

cenę  od  innych  wykonawców.  Przedstawione  wyjaśnienia  wskazują  na  szczególne 

sprzyjające okoliczności, a także na rabat, czy konkretny koszt pracy sprzętu. 

Odwołujący  podniósł,  iż  zastosowana  stawka  Rg  w  wysokości  11  zł  nie  jest  stawką 

pozorną lecz rzeczywistą. Zastosowane przez Odwołującego współczynniki nie zmniejszają 

stawki Rg lecz normę pracy. Dostosowują normę podaną przez Zamawiającego w KNNR do 

normy,  jaka  obowiązuje  w  spółce  Odwołującego.  Zgodnie  z  rozporządzeniem  Ministra 

Infrastruktury z dnia 2  września 2004 r. w przedmiarze robót co prawda może być  wpisany 

określony katalog (np. KNR, KNNR, KSNR) ale wyłącznie jako tzw. kod pozycji przedmiaru 

(tj.  oznaczenie  rozumienia  jako  ciąg  znaków  -  liter  i  cyfr).  Określony  katalog  nie  może 

wystąpić  jako  wskazana  podstawa,  którą  należy  przyjmować  do  kalkulacji  kosztorysowej. 

Zamawiający  przy  analizie  norm  zakładowych  Odwołującego  błędnie  odwołuje  się  do  tych 

podstaw  wyceny,  porównując  normy  pracy  ludzi  i  sprzętu  do  norm  KNNR.  Ze  względu  na 

narzucenie  przez  Zamawiającego  w  przedmiarach  katalogu  KNNR  jako  podstaw  wyceny  – 

Odwołujący musiał zastosować współczynniki do norm pracy ludzi i sprzętu w celu uzyskania 

normy  obowiązującej  w  firmie  Odwołującego.  Zakładowe  normy  u  Odwołującego  zostały 

skalkulowane w oparciu o wieloletnie doświadczenie w robotach drogowych oraz w oparciu o 

wydajność  sprzętu  jaki  jest  w  dyspozycji  Odwołującego.  KNNR  zaś  zostały  opracowane 

około  dwadzieścia  lat  wcześniej  i  nie  uwzględniają  postępu  technicznego,  jaki  cały  czas 

dokonuje się w produkcji sprzętu budowlanego. 

Zamawiający  w  SIWZ  (pkt  14.4)  wskazał,  że  podane  tabele  KNR,  KNNR  itp.,  nie 

stanowią  podstawy  do  kalkulacji  nakładów  rzeczowych  i  obliczenia  cen  jednostkowych,  

a wykonawca  zobowiązany jest określić ceny jednostkowe poszczególnych robót w oparciu  

o zapisy zawarte w specyfikacji technicznej (kol. Nr 3) oraz o własne dane, rozeznanie rynku, 

warunki  panujące  w  firmie  itd.  Użytecznymi  przy  tym  mogą  być  w  dalszym  ciągu  m.in. 

Katalogi nakładów rzeczowych, lecz Zamawiający powołuje się na nie jedynie dla uściślenia 

opisu  robót,  a  nie  dla  wykorzystania  jako  podstawy  nakładów  rzeczowych.  Tajemnicą 


handlową wykonawcy jest sposób lub źródło określenia cen jednostkowych czy nakładów.  

Tymczasem  przy  analizie  oferty  Zamawiający  odwołuje  się  do  norm  KNNR,  wbrew  ww. 

postanowieniom. 

Zdaniem Odwołującego, Zamawiający przy ryczałtowym charakterze zamówienia nie 

rozpatrywał kompleksowo całej oferty. Zamawiający odniósł się tylko do zmniejszonych jego 

zdaniem „norm”, a nie analizował  zwiększonych norm pracy ludzi  w pozycjach dotyczących 

ustawienia  krawężników,  obrzeży,  przestawienia  zapór  drogowych.  Treść  oferty  wskazuje, 

iż  z  pełnym  rozeznaniem  rynku  dokonał  on  kalkulacji  cen  posiadając  wiedzę,  które  normy 

KNNR są zaniżone lub zawyżone w stosunku do obowiązujących cen rynkowych.  

Argumentem  uzasadniającym  realne  i  rzetelne  skalkulowanie  ceny  oferty 

Odwołującego  jest  również  porównanie  jej  do  cen  oferowanych  w  innych  postępowaniach. 

Ceny  oferowane  na  danym  rynku  są  często  bardziej  realnym  i  miarodajnym  wskaźnikiem  

w  kwestii  badania  rażąco  niskiej  ceny  niż  szacunkowa  wartość  zamówienia.  Analiza  rynku  

w  branży  drogowej  potwierdza,  że  zaproponowane  ceny  robót  ziemnych  i  bitumicznych  

w ofercie Odwołującego są cenami obowiązującymi na rynku lubelskim od początku 2016 r. 

Na potwierdzenie powyższego Odwołujący załączył trzy umowy  wraz kosztorysami zawarte  

w  roku  2016  z  Gminą  Bychawa,  Gminą  Milejów,  Gminą  Strzyżewice.  Wszystkie  ww. 

inwestycje  są  oddalone  od  siedziby  Odwołującego  o  około  15-30 km,  a  więc  nie  może  być 

mowy o sprzyjających warunkach ich wykonania, tak jak w rozpatrywanym przypadku. Cena 

samochodu  samowyładowczego  -  10  zł/Mg  występuje  w  pozycjach  dotyczących  wykonania 

warstw bitumicznych.  

Zamawiający  narzucił  podstawy  wyceny  oraz  zasady  sporządzenia  kosztorysu 

ofertowego.  W  druku  oferty  Zamawiający  wymagał  podania  nośników  cenotwórczych 

kosztorysu  takich  jak  Rg  -  roboczogodzina,  Kp-  koszty  pośrednie,  Kz  -  koszty  zakupu,  Z- 

zysk,  miały  one  wpływ  na  sposób  wykonania  kalkulacji.  1%  doliczony  do  ceny  mieszanki 

mineralno  -  bitumicznej  nie  pozwoliłby  na  pokrycie  kosztów  transportu  masy  dlatego 

Odwołujący dodał samochód samowyładowczy z normą i ceną pozwalającą na pokrycie tych 

kosztów.  Jeżeli  zsumujemy  te  dwie  wartości  otrzymamy  cenę  za  jaką  Odwołujący  jest  w 

stanie  transportować  masę  z  wytwórni  do  miejsca  wbudowania.  Podanie  ceny  samochodu 

na  poziomie  50-55  zł/Mg,  tak  jak  w  innych  pozycjach,  znacznie  zawyżyłoby  wartość 

jednostkową  danych  pozycji.  Powyższe  potwierdza,  że  Odwołujący  skalkulował  ofertę 

rzetelnie. 

Ceny  materiałów  podstawowych  zastosowane  w  ofercie  Odwołującego  opierają  się 

na  ofertach  dostawców  lub  kalkulacji  własnej  tak,  jak  mieszanka  mineralno-asfaltowa 

i  mieszanka  betonowa,  2,5  MPa.  Oba  te  produkty  Odwołujący  produkuje  na  terenie  bazy 

przy ul. Grygowej. 23 w Lublinie. Dysponuje on otaczarką do produkcji betonów asfaltowych 


oraz  węzłem  betoniarskim  do  produkcji  betonów  cementowych.  W  załączeniu  Odwołujący 

złożył kalkulację cen ww. wyrobów. 

Odwołujący  załączył  do  odwołania:  normy  zakładowe  (szt.  10),  wycenę  produkcji 

podbudowy  z  gruntu  stabilizowanego  cementem  Rm  =  2,5  MPa,  wycenę  produkcji 

podbudowy bitumicznej AC 22P PMB 25/55-60 KR3-6, wycenę produkcji warstwy ścieralnej 

AC  8  S  PMB  45/80-55,  ofertę  na  dostawę  kruszyw  CEMEX  Sp.  z  o.o.,  ofertę  na  zakup 

mączki  wapiennej  (kruszywo  wypełniające  do  mas  bitumicznych)  TELEFAX,  ofertę 

sprzedaży  cementu  z  transportem  PRD  Lubartów  S.A.,  ofertę  sprzedaży  kruszyw  na  2016 

rok Kopalni Dolomitu S.A., ofertę sprzedaży asfaltu i transportu asfaltu ORLEN PŁOCK wraz 

załącznikami (3 szt.), ofertę sprzedaży betonu firmy BETONMIKS. 

Kalkulacja  mas  bitumicznych  została  oparta  na  aktualnych  cenach  asfaltu  wraz  

z  rabatem  sezonowym  dla  Grupy  Kapitałowej  Lubartów  (kopia  cennika  w  załączeniu  do 

odwołania).  Odwołujący  podniósł,  iż  dysponuje  własną  otaczarką  z  wdrożoną  Zakładową 

Kontrolą Produkcji „ZKP" wymaganą dla mieszanek mineralno-asfaltowych.  

Odwołujący podkreślił, że przedstawione w piśmie Zamawiającego z dnia 23 czerwca 

2016  r.  ceny  mieszanek  mineralno-  bitumicznych  (betonów  asfaltowych)  nie  są  cenami 

rynkowymi,  gdyż  są  to  tylko  ceny  opublikowane  w  wydawnictwie  SEKOCENBUD  II  kwartał 

2016  Informacje  o  cenach  materiałów  budowlanych,  a  w  konsekwencji  obejmują  ceny 

mieszanek  wraz  z  kosztami  zakupu  (transportu  na  odległość  nawet  do  100  km).  Ceny 

wskazane  w  wydawnictwie  SEKOCENBUD  II  kwartał  2016  nie  obejmują  również  pełnego 

asortymentu  wyrobów  w  rozbiciu  na  zastosowane  materiały  (kruszywa  i  lepiszcze)  czy  też 

kategorię ruchu. Podane są najdroższe produkty dla najwyższych kategorii ruchu (KR 5-6 - 

autostrady). 

Cena  mieszanki  betonowej  2,5  MPa  wskazana  w  ofercie  opiera  się  o  kalkulację 

własną (w załączeniu) odzwierciedlającą ceny rynkowe. Na dowód powyższego Odwołujący 

złożył cennik firmy BETONMIX Sp. z o.o., która potwierdza wiarygodność wyceny. 

Cena cementu sprzedawanego luzem wskazana w ofercie opiera się na ofercie PRD 

Lubartów S.A. z dnia 04.04.2016 i obowiązuje w całej grupie kapitałowej Lubartów, do której 

należy również wykonawca (oferta w załączeniu do odwołania). W kosztorysach sanitarnych, 

gdzie konieczne jest zastosowanie cementu workowanego kupowanego w małych ilościach 

cena jest wyższa i wynosi 360 zł/Mg. 

Cena  materiałów  pomocniczych,  takich  jak  deski  czy  krawędziaki  w  wysokości  10 

zł/m3  wynika  z  faktu,  że  są  to  materiały  wielokrotnego  użytku  wykorzystywane  na  różnych 

budowach.  Koszt  ich  zakupu  został  już  zaksięgowany  w  inne  inwestycje  i  nie  będą  one 

stanowiły obciążenia finansowego tej budowy. 

W  zakresie  robót  sanitarnych  Odwołujący  wyjaśnił,  że  jedna  pozycja  dotycząca 

umocnienia  ścian  wykopów  palami  szalunkowymi  stalowymi  została  dostosowana  do 


obecnych  technologii,  tj.  zabezpieczenie  ścian  wykopu  płytami  wykopowymi  w  cenie 

jednostkowej 10,57 zł/m2. Pozostałe normy robocizny i pracy sprzętu nie zostały zmienione 

w  stosunku  do  KNNR.  Ceny  materiałów  opierają  się  na  cenach  dostawców,  których  oferty 

przedłożono  Zamawiającemu.  Materiały  zostały  dostosowane  do  wyszczególnionych  

w dokumentacji technicznej parametrów technicznych oraz ilości. 

Ponadto,  z  dziewięciu  firm,  które  złożyły  oferty,  tylko  trzy  są  w  posiadaniu  własnej 

wytwórni  betonów  asfaltowych,  stacjonarnych  węzłów  betoniarskich  oraz  rozkładarek  mas 

rnineralno-bitumicznych. 

W ocenie Odwołującego, Zamawiający bazując na wyjaśnieniach Odwołującego oraz 

na  informacjach  powszechnie  dostępnych  mógł  w  sposób  obiektywny  stwierdzić,  

iż przedstawiona w ofercie cena nie jest rażąco niska. 

Odwołujący  podniósł  również,  iż  treść  wezwania  opierała  się  wyłącznie  na 

przytoczeniu  treści  art.  90  ust.  1  Pzp.  Wezwanie  było  wyjątkowo  ogólne.  Zamawiający  nie 

wnosił  o  przedstawienie  zakładowych  kalkulacji  pracy  ludzi  i  sprzętu  czy  kalkulacji  

z  własnego  węzła  betoniarskiego.  Tym  samym  ewentualne  wątpliwości  Zamawiającego  

w tym zakresie powinny zostać wyjaśnione w drodze kolejnego wezwania. Wprawdzie ciężar 

udowodnienia,  że  zaoferowana  cena  nie  jest  rażąco  niska  spoczywa  na  Odwołującym, 

jednak  Odwołujący  w  treści  wyjaśnień  odniósł  się  do  każdego  z  aspektów,  który  wymienił 

Zamawiający w treści wezwania do wyjaśnienia ceny oferty. Odrzucając ofertę, Zamawiający 

musi  mieć  pewność,  że  nie  jest  możliwe  zrealizowanie  zamówienia  za  zaoferowaną  cenę.  

W  niniejszym  postępowaniu  takiej  pewności  nie  ma.  Jeśli  istniały  dalsze  wątpliwości, 

chociażby  w  zakresie  przedstawienia  konkretnej  kalkulacji,  Zamawiający  miał  możliwość 

wystąpić o taką kalkulację.  

Odwołujący załączył do odwołania następujące dowody: 

- normy zakładowe KPRD Sp. z o.o. w Lublinie (szt. 10) 

- wycena produkcji podbudowy z gruntu stabilizowanego cementem Rm = 2,5 MPa 

- wycena produkcji podbudowy bitumicznej AC 22P PMB 25/55-60 KR3-6 

- wycena produkcji warstwy ścieralnej AC 8 S PMB 45/80-55 

- Oferta na dostawę kruszyw CEMEX Sp. z o.o. 

-  Oferta  na  zakup  mączki  wapiennej  (kruszywo  wypełniające  do  mas  bitumicznych) 

TELEFAX 

- Oferta sprzedaży cementu z transportem PRD Lubartów S.A. 

- Oferta sprzedaży kruszyw na 2016 rok Kopalni Dolomitu S.A. 

- Oferta sprzedaży asfaltu i transportu asfaltu ORLEN PŁOCK wraz załącznikami (3 szt.) 

- Oferta sprzedaży betonu firmy BETONMIX sp. z o.o. 

- SEKOCENBUD II kwartał 2016 Informacje o cenach materiałów budowlanych” - strona 48-


-  umowa  na  zamówienie  publiczne  zawarta  z  Gminą  Bychawa  -  „Budowa  ciągu  dróg 

gminnych  -  ul.  Dąbrowskiej,  ul.  Słowackiego,  ul.  Fredry,  ul.  Makuszyńskiego  wraz  z 

przebudową  ul.  Żeromskiego  w  Bychawie  (drogi  nr  107204L,  107205L,  112528L,112529L, 

112530L) wraz z kosztorysem 

-  umowa  na  zamówienie  publiczne  zawarta  z  Gminą  Milejów  -  „Przebudowa  uIic-11 

Listopada i Polnej w msc. Milejów-Osada gm. Milejów” wraz z kosztorysem 

-  umowa  na  zamówienie  publiczne  zawarta  z  Gminą  Strzyżewice  -  „Przebudowa  drogi 

gminnej  nr  107128L  w  Piotrowicach  na  odcinku  196  m  -  Część  2  Nawierzchnia”  wraz  

z kosztorysem 

Odwołujący złożył dodatkowo na rozprawie: kalkulację transportu masy Poz. 9 i 10 

kosztorysu oraz pracy rozkładarek KPRD - TITAN 

Zamawiający,  pismem  z  dnia  11  lipca  2016  r.,  złożył  odpowiedź  na  odwołanie. 

Wniósł  o  oddalenie  odwołania.  Zdaniem  Zamawiającego,  cena  oferty  Odwołującego  nie 

została  skalkulowana  rzetelnie,  z  należytą  starannością  i  zachowaniem  zasady  uczciwej 

konkurencji.  Wyjaśnienia  złożone  przez  Odwołującego  nie  przekonały  Zamawiającego. 

Odnośnie  utrzymania  stawki  Rg  na  poziomie  płacy  minimalnej  Zamawiający  podtrzymał,  

ż

e  wskutek  nadmiernego  zaniżenia  nakładów  jednostkowych  pracy  ludzi  i  sprzętu,  poprzez 

zastosowanie  współczynników  zmniejszających  na  poziomie  0,5,  0,55,  0,6  znacząco 

ograniczono ilość środków finansowych przeznaczonych na wynagrodzenie pracowników. 

Zamawiający  wyjaśnił,  że  kompleksowo  rozpatrzył  kosztorys  ofertowy  branży 

drogowej,  w  którym  występują  współczynniki  zwiększające.  Stwierdził,  że  współczynniki 

zwiększające  zastosowano  w  pozycjach  znikomo  wpływających  na  cenę  oferty, 

stanowiących 8% kosztorysu (kwota 17 tys. zł), natomiast współczynników zmniejszających 

użyto w pozycjach decydujących o wartości robót, stanowiących 83 % kosztorysu (kwota 172 

tys.  zł).  Zamawiający  wskazał,  że  dopuścił  kalkulacje  indywidualne  wykonawców,  jednakże 

przy  badaniu  ceny  oferty  należy  przyjąć  jednolity  układ  przedmiaru,  umożliwiający 

porównanie kosztorysów i ocenę ich rzetelności. Ponadto, kosztorys szczegółowy oparty jest 

na ogólnie znanych, i choć nie wiążących, to obowiązujących powszechnie nośnikach ceny 

Rg,  Kp,  Kz  i  Z.  Poprzez  analizę  tych  składników  można  badać  rzetelność  wyceny. 

Przedstawione  przez  Odwołującego  normy  zakładowe  są  zdecydowanie  zaniżone  

w  stosunku  do  rynkowych,  zarówno  w  zakresie  nakładów  robocizny,  jak  i  sprzętu. 

Odwołujący nie wyjaśnił w sposób przekonywujący i nie budzący wątpliwości, co miało wpływ 

na skalkulowanie ich na takim poziomie. Wieloletnie doświadczenie, maksymalna wydajność 

sprzętu  i  minimalne  zużycie  paliwa  i  czas  pracy  to  ogólniki  nie  dające  podstaw  do  uznania 

ich za wyjątkowe i wyróżniające danego wykonawcę. 


Przy wykonywaniu podbudowy oraz nawierzchni drogi zmniejszono dwu i trzykrotnie 

nakłady  jednostkowe  pracy  nie  tylko  środków  transportu,  co  wskazywał  Odwołujący  

w  odwołaniu,  ale  także  pracy  podstawowego  sprzętu  (walca  wibracyjnego,  rozkładarki  mas 

bitumicznych,  walca  statycznego,  wibratora  powierzchniowego).  W  zasadniczej  pozycji  dla 

robót  ziemnych  zastosowano  do  nakładów  jednostkowych  sprzętu  współczynnik  0,33,  tj. 

trzykrotnie zmniejszający czas pracy koparki i samochodu. Inny wykonawcy posiadają także 

nowoczesny  sprzęt,  środki  transportu,  wytwórnie  betonu  i  mas  bitumicznych,  hurtownie 

materiałów  budowlanych,  dlatego  ta  argumentacja  nie  jest  przekonującą  w  zakresie 

możliwości  obniżenia  ceny  oferty  poniżej  poziomu  rynkowego.  Zdaniem  Zamawiającego, 

podane ceny materiałów odbiegają również od cen rynkowych, tym bardziej że uwzględniają 

koszty transportu, załadunku, rozładunku, ubezpieczenia itp. Ceny desek czy krawędziaków 

(10  zł/m3  przy  cenie  rynkowej  400+600zł/m3)  nie  są  przekonywujące,  gdyż  o  tym,  czy 

materiał  jest  użyty  jednorazowo,  czy  odzyskiwany  decyduje  norma,  a  nie  cena. 

Nieporozumieniem  jest  twierdzenie,  że  ich  zakup  został  zaksięgowany  na  inne  inwestycje. 

Podobnie w odniesieniu do robót sanitarnych – w części pozycji zastosowano współczynniki 

zmniejszające  nakłady  jednostkowe  pracy  ludzi  i  sprzętu  oraz  zaniżono  ceny  jednostkowe 

maszynogodzin oraz ceny materiałów (nawet tych, które występują w ofertach dostawców).  

Zamawiający  podkreślił,  że  roboty  elektryczne  zostały  wycenione  przez 

podwykonawcę  na  poziomie  90%  wartości  zamówienia,  z  zastosowaniem  realnych  cen 

robocizny,  materiałów  i  sprzętu,  natomiast  pozostałe  roboty  zadeklarowane  przez 

Odwołującego  osobiście  zostały  wycenione  na  poziomie  50%  wartości  zamówienia  (roboty 

sanitarne  i  drogowe).  Przedstawione  przez  Odwołującego  umowy  i  kosztorysy  dotyczące 

innych  zamówień  nie  stanowią  dowodu  na  fakt  rzetelnego  skalkulowania  ceny  w  tym 

przetargu.  Ceny  te  mogą  być  również  rażąco  niskie,  a  ponadto  należyte  wykonanie 

zamówienia  może  powodować  stratę.  Ponadto,  zdaniem  Zamawiającego,  przedstawione 

roboty  nie  są  porównywalne  z  przedmiotem  tego  zamówienia.  Dowodzą  one  przy  tym,  

ż

e zakładowe normy u Odwołującego są tworzone na potrzeby konkretnego przetargu. 

Zamawiający  podniósł,  że  nie  ma  on  obowiązku  wskazywać  w  wezwaniu  do 

wyjaśnień  konkretnych  dokumentów  lub  innych  dowodów,  które  należy  złożyć,  bo  to  po 

stronie wykonawcy leży obowiązek przeprowadzenia dowodu. Zdaniem Zamawiającego, nie 

ma on też obowiązku kolejnego wzywania wykonawcy do złożenia dalszych wyjaśnień, gdyż 

prowadziłoby to do nieuprawnionych negocjacji z wykonawcą. 


Krajowa  Izba  Odwoławcza,  uwzględniając  dokumentację  postępowania,  dokumenty 

zgromadzone  w  aktach  sprawy  i  wyjaśnienia  złożone  na  rozprawie  przez  strony 

postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje. 

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. 

W  pierwszej  kolejności  Izba  stwierdziła,  że  Odwołujący  posiada  legitymację  do 

wnoszenia środków ochrony prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 Pzp. Odwołujący wykazał, 

ż

e  ma  interes  w  uzyskaniu  zamówienia  oraz  może  ponieść  szkodę  w  przypadku 

potwierdzenia  się  naruszenia  przez  Zamawiającego  wskazanych  w  odwołaniu  przepisów 

ustawy Pzp.  

Izba  rozpoznała  odwołanie  w  zakresie  zarzutów  zawartych  w  odwołaniu,  tj.  zgodnie  

z art. 192 ust. 7 Pzp. 

Izba ustaliła, ze w przedmiotowym postępowaniu zostało złożonych 9 ofert, z których 

4  oferty  z  najniższą  ceną  Zamawiający  badał  pod  kątem  rażąco  niskiej  ceny  i  wzywał 

wykonawców  (w  tym  Odwołującego)  w  trybie  art.  90  ust.  1  Pzp  do  złożenia  wyjaśnień 

dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Wszystkie 

te oferty zostały następnie odrzucone na podstawie art. 90 ust. 3 Pzp.  

Cena  oferty  Odwołującego  jest  najniższa  spośród  złożonych  ofert  i  stanowi  57,9% 

wartości zamówienia oraz 78,3% średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, co 

było podstawą do wezwania Odwołującego w trybie art. 90 ust. 1 Pzp do złożenia wyjaśnień.  

W  dniu  15  czerwca  2016  r.  Zamawiający  wezwał  Odwołującego  do  złożenia 

wyjaśnień,  w  tym  dowodów  dotyczących  elementów  oferty  mających  wpływ  na  wysokość 

ceny, tj. kosztorysu szczegółowego z uwagami i wyjaśnieniami. 

W  odpowiedzi  na  wezwanie,  Odwołujący  pismem  z  dnia  16  czerwca  2016  r.  złożył 

wyjaśnienia zawierające: kosztorys ofertowy, kopię cennika firmy Orlen na asfalty drogowe, 

kopię oferty na kruszywa Kopalni Dolomitu S.A., cennik Zakładu Wyrobów Betoniarskich s.c. 

J.  i  M.  P.,  cennik  na  wyroby  betonowe  PPHU  WOL-MAT  H.  W.,  E.  W.  i  Zakład  Wyrobów 

Betonowych  W.  T.,  kopię  oferty  na  elementy  kanalizacyjne  firmy  Neptun  sp.  z  o.o.  oraz 

PPHU „PB-PIPE” P. B. . Odwołujący nie opatrzył ww. dokumentów żadnym komentarzem, w 

ramach wyjaśnień podał kilka ogólnych jednozdaniowych informacji. Co do norm pracy ludzi i 

sprzętu, Odwołujący  w  pkt  8  wyjaśnień  wskazał,  że  „zostały  indywidualnie  dostosowane  do 

jednostek 

sprzętowych 

jakie 

są  

w  posiadaniu  naszej  firmy,  w  oparciu  o  zakładowe  kalkulacje  pracy  ludzi  i  sprzętu”. 

Odwołujący  wyjaśnił  ponadto,  że  „Ze  względu  na  dysponowanie  własnym  sprzętem 


i środkami transportu w kalkulacji pracy sprzętu oraz transporcie ujęto wyłącznie cenę paliwa 

i  operatorów/kierowców  bez  amortyzacji  sprzętu”  oraz  że  „Lokalizacja  bazy  sprzętowej, 

otaczarki  do  produkcji  mieszanek  mineralno  -  bitumicznych,  węzła  betoniarskiego  jest  

w odległości około 1,5 do 2 km od placu budowy, co znacznie minimalizuje koszty transportu 

i  zaplecza  budowy  Ponadto  nasza  firma  jest  zlokalizowana  najbliżej  placu  budowy  ze 

wszystkich oferentów”.  

W  wyniku  analizy  kosztorysu  ofertowego  Odwołującego  Zamawiający  stwierdził,  

ż

e  zastosowanie  stawki  Rg  na  poziomie  płacy  minimalnej  jest  pozorne  z  uwagi  na  użycie  

w  głównych  pozycjach  kosztorysu  współczynników  0,5,  0,55,  0,6  zmniejszających  nakłady 

robocizny,  stanowi  znaczne  zmniejszenie  finalnie  środków  na  wynagrodzenia.  Ponadto, 

Odwołujący  zastosował  w  kosztorysie  zaniżone  koszty  pracy  sprzętu,  poprzez  użycie 

współczynników  radykalnie  zmniejszających  nakłady  jednostkowe  sprzętu  (0,33  przy 

koparkach,  samochodach  samowyładowczych,  poza  tym  0,5,  0,52,  0,6).  Zamawiający 

wskazał  również  na  zaniżenie  cen  materiałów,  poza  wybiórczo  wybranymi  występującymi  

w  ofertach  dostawców  (m.in.  cement  –  250  zł/t,  cena  rynkowa  –  320-340  zł/t,  mieszanka 

betonowa  2,5  MPa-  68  zł/m3,  cena  rynkowa  –  130  zł/m3,  krawędziaki,  deski  –  10  zł/m3, 

mieszanka  mineralno-asfaltowa  –  98  zł/t,  cena  rynkowa  –  220-230  zł/t).  Zdaniem 

Zamawiającego,  przy  dobrej  organizacji  pracy  i  wykwalifikowanych  pracownikach  można 

uzyskać  oszczędności  nakładów  na  robociznę  i  pracę  sprzętu  rzędu  15-20%,  ale  nie rzędu 

50-70% (przy minimalnej stawce r-g i narzutów). Zamawiający stwierdził również, że obecnie 

większość firm drogowych posiada własne węzły betoniarskie lub wytwórnie kostki brukowej, 

podobnie jak Odwołujący, więc nie jest to okoliczność wyjątkowa na tle innych wykonawców. 

W ustalonym stanie faktycznym Izba zważyła, co następuje: 

Odnosząc  się  do  zarzutu  dotyczącego  treści  i  sposobu  sformułowania  przez 

Zamawiającego  wezwania  w  trybie  art.  90  ust.  1  Pzp  do  złożenia  wyjaśnień,  Izba  nie 

stwierdziła naruszenia przepisu art. 90 ust. 1 Pzp. Treść wezwania w trybie art. 90 ust. 1 Pzp 

nie  musi  być  szczegółowa.  Zamawiający,  zwłaszcza  przy  cenie  ryczałtowej  oferty,  nie  ma 

obowiązku ani nawet możliwości zadania szczegółowych pytań odnośnie sposobu kalkulacji 

ceny.  W  tym  przypadku  Zamawiający  słusznie  w  wezwaniu  poprosił  wykonawcę 

o  przedstawienie  kosztorysu  wraz  z  ewentualnymi  wyjaśnieniami  i  uwagami.  Tym  samym 

Zamawiający  nie  ograniczył  w  żaden  sposób  wykonawcy  co  do  zakresu  wyjaśnień 

i  dowodów,  które  może  i  zechce  przedłożyć  wykonawca.  W  tym  przypadku,  to  wyłącznie 

wykonawca  decydował  o  tym,  jakie  wyjaśnienia  złoży  i  jakie  dowody  przedłoży  na  ich 

potwierdzenie,  uwzględniając  fakt,  że  to  na  wykonawcy  spoczywa  obowiązek  przekonania 


Zamawiającego  i  przedstawienia  wszystkich  możliwych  dowodów  i  okoliczności 

potwierdzających, że cena oferty nie jest ceną rażąco niską. 

Odrzucenie  oferty  na  podstawie  art.  90  ust.  3  Pzp  może  mieć  miejsce  jeśli 

wykonawca  wyjaśnień  nie  złożył  lub  gdy  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  z  dostarczonymi 

dowodami  potwierdza,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do  przedmiotu 

zamówienia.  

W  okolicznościach  przedmiotowego  postępowania  Odwołujący  złożył  wyjaśnienia 

bardzo  ogólne  wręcz  lakoniczne,  nie  opatrzył  przedłożonego  kosztorysu  ofertowego 

jakimkolwiek komentarzem lub uwagami, które uzasadniałyby zastosowanie współczynników 

znacznie  obniżających  normy  pracy  ludzi  i  sprzętu.  Odwołujący  przedstawił  jedynie 

wybiórczo  oferty  na  materiały,  nie  przedstawiając  uzasadnienia  do  obniżenia  kosztów  

w  części  pozycji  kosztorysu,  które  są  istotne  z  punktu  widzenia  wyceny  oferty.  Fakt,  

ż

e Odwołujący wymienił w wyjaśnieniu pewne okoliczności, jak np. prowadzenie działalności 

w  niedalekiej  odległości  od  miejsca  wykonania  zamówienia,  nie  dowodzi,  o  ile  pozwala  to 

Odwołującemu  na  obniżenie  ceny  oferty  w  stosunku  do  pozostałych  wykonawców.  Żadna  

z  powołanych  w  wyjaśnieniach  okoliczności  nie  została  przeanalizowana  i  uzasadniona 

przez  Odwołującego,  w  tym  w  szczególności  Odwołujący  nie  wykazał  zasadności  istotnego 

obniżenia norm pracy ludzi i sprzętu, na które się powoływał. 

W  związku  z  powyższym  nie  można  uznać,  że  Odwołujący  przedstawił  konkretne 

i  przekonywujące  okoliczności,  które  uzasadniają  niższą  cenę  oferty  od  ofert  innych 

wykonawców  działających  na  tym  samym  rynku.  Przedstawione  przez  Odwołującego 

wyjaśnienia  nie  wskazują  na  szczególnie  sprzyjające  Odwołującemu  okoliczności 

umożliwiające  zaoferowanie  tak  niskiej  ceny.  W  tych  okolicznościach  należy  uznać,  

ż

e  Zamawiający,  zgodnie  z  art.  90  ust.  3  Pzp  dokonał  oceny  wyjaśnień  złożonych  przez 

Odwołującego wraz z dostarczonymi dowodami, stwierdzając, że przedstawione wyjaśnienia 

wskazują, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia.  

W ocenie Izby, nie budzi wątpliwości fakt, że wykonawca jest uprawniony dostosować 

normę  podaną  przez  Zamawiającego  w  KNNR  do  normy,  jaka  jest  stosowana  w  jego 

przedsiębiorstwie.  Zamawiający,  zgodnie  z  wymogami  przepisów  rozporządzenia  Ministra 

Infrastruktury  z  dnia  2  września  2004  r.  w  sprawie  szczegółowego  zakresu  i  formy 

dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych 

oraz  programu  funkcjonalno-użytkowego  (tj.  Dz.U.  z  2013  r.  poz.1129)  postanowił  w  SIWZ 

(pkt  14.4),  że

tabele  KNR,  KNNR  itp.,  nie  stanowią  podstawy  do  kalkulacji  nakładów 

rzeczowych  i  obliczenia  cen  jednostkowych  przez  wykonawców.  Zamawiający  dopuścił 

kalkulacje  indywidualne  wykonawców.  Jednakże  nie  wyłącza  to  możliwości  badania 

kosztorysu  i  nakładów  rzeczowych  przez  Zamawiającego  pod  kątem  ich  zaniżenia, 


wpływającego  znacznie  na  cenę  oferty.  Zamawiający  mógł  posłużyć  się  porównaniem 

wskaźników/norm  (zakładowych)  dla  nakładów  rzeczowych  pracy  ludzi  i  sprzętu 

Odwołującego  do  norm  KNNR.  To  wykonawca,  powołując  się  na  fakt  posiadania 

i  stosowania  norm  zakładowych  dużo  niższych  od  KNNR,  jest  zobowiązany  uzasadnić  ich 

realność  i  uzasadnienie.  Samo  twierdzenie,  iż  zakładowe  normy  u  Odwołującego  zostały 

skalkulowane w oparciu o wieloletnie doświadczenie w robotach drogowych oraz  w oparciu  

o  wydajność  posiadanego  sprzętu  jest  niewystarczająca  dla  wykazania,  że  normy  te  mają 

rzeczywiste  podstawy  i  realne  uzasadnienie,  a  w  szczególności,  że  nie  są  zaniżone  

w  sposób  sztuczny,  wyłącznie  dla  obniżenia  ceny  oferty  w  celu  uzyskania  zamówienia. 

Faktem  jest,  że  ani  w  złożonych  Zamawiającemu  wyjaśnieniach,  ani  na  rozprawie  takiego 

uzasadnienia Odwołujący nie przedstawił. 

Zamawiający  wykazał  w  ocenie  Izby,  że  rozpatrzył  kompleksowo  ofertę 

Odwołującego,  w  szczególności  kosztorys  przedłożony  przez  Odwołującego  w  ramach 

wyjaśnień.  Zamawiający  odniósł  się  zarówno  do  zmniejszonych  przez  Odwołującego  

w  stosunku  do  KNNR  norm  pracy  ludzi  i  sprzętu,  jak  i  do  zwiększonych  norm  pracy  ludzi  

w innych pozycjach kosztorysu. Jak wynika z wyjaśnień Zamawiającego, zaniżenie norm ma 

miejsce  w  przeważającej  części  oferty  (ok.  85  %  przedmiotu  zamówienia)  natomiast 

zawyżenie  jedynie  w  ok.  8%  oferty,  co  ma  istotne  znaczenie  dla  wysokości  skalkulowanej 

ceny oferty.  

Reasumując  powyższe,  Izba  stwierdziła,  że  sposób  oceny  wyjaśnień  przez 

Zamawiającego  jest  zgodny  z  wymaganiami  art.  90  ust.  3  Pzp.  Ocena  oparta  została  

w  sposób  obiektywny  na  okolicznościach  wynikających  z  informacji  przedstawionych  przez 

Odwołującego.  

W  ocenie  Izby,  w  celu  dopełnienia  formalności  związanych  z  wyjaśnieniem  ceny 

oferty  Odwołującego  nie  było  przeszkód,  aby  Zamawiający  mógł  zwrócić  się  do 

Odwołującego  o  przedstawienie  dodatkowych  wyjaśnień  w  zakresie  uzasadnienia  do 

obniżenia  norm  pracy  ludzi  i  sprzętu  przyjętych  przez  Odwołującego  do  kalkulacji  ceny 

oferty.  Kwestia  ta  jest  bowiem  niezwykle  istotna  dla  oceny  wyjaśnień  złożonych  przez 

Odwołującego, więc powinna być dodatkowo zbadana przez Zamawiającego. W ocenie Izby, 

zaniechanie  wezwania  w  powyższym  zakresie  stanowi  uchybienie  w  działaniu 

Zamawiającego,  jednak  pozostające  bez  wpływu  na  wynik  postępowania  oraz  na  wynik 

oceny  złożonych  wyjaśnień przez Odwołującego, a tym samym na ostateczną ocenę oferty 

Odwołującego, jako podlegającej odrzuceniu. Zamawiający, co do zasady, nie ma obowiązku 

wielokrotnego  wzywania  wykonawcy  do  złożenia  wyjaśnień  w  trybie  art.  90  ust.  1  Pzp,  

w  szczególności  wówczas,  gdy  pierwotnie  złożone  wyjaśnienia  są  niepełne  i  ogólnikowe. 

Ponowne  wezwanie  stanowiłoby  w  tym  przypadku  naruszenie  zasady  uczciwej  konkurencji 

i  równego  traktowania  wykonawców.  Ponowne  wezwanie  jest  możliwe,  jeśli  dotyczy 


okoliczności,  które  zostały  podane  w  wyjaśnieniach  już  złożonych,  oraz  które  wymagają 

dalszego uszczegółowienia bądź wyjaśnienia. Takie wezwanie nie narusza zasady uczciwej 

konkurencji  i  równego  traktowania  wykonawców  i  nie  stanowi  niedozwolonych  negocjacji  

z wykonawcą. 

Podkreślić należy, że ceny oferowane przez Odwołującego w innych postępowaniach 

nie  stanowią  dowodu  na  fakt,  że  cena  oferty  w  tym  postępowaniu  została  skalkulowana  

w  sposób  adekwatny  do  kosztów  wykonania  zamówienia  przez  Odwołującego.  Nie  można 

porównywać wprost cen ofert składanych na różne przedmioty zamówienia, wykonywane na 

odmiennych  warunkach.  Cena  oferty  jest  odzwierciedleniem  i  wypadkową  wszystkich 

istotnych  warunków  realizacji  danego  zamówienia,  a  jej  wyjaśnienie  jest  sprawą 

indywidualną każdego wykonawcy i każdego indywidualnego zamówienia.  

Wskazując, że ceny materiałów podstawowych zastosowane w ofercie Odwołującego 

opierają  się  na  ofertach  dostawców  lub  kalkulacji  własnej  tak,  jak  mieszanka  mineralno-

asfaltowa i mieszanka betonowa, 2,5 MPa, które Odwołujący produkuje na terenie bazy przy 

ul. Grygowej. 23 w Lublinie, Odwołujący nie przedstawił w złożonych wyjaśnieniach kalkulacji 

cen ww. wyrobów. Dowody złożone zostały dopiero na etapie postępowania odwoławczego, 

wobec  czego  należy  uznać  je  za  spóźnione.  Podobne,  stanowisko  zostało  wyrażone  

w  orzecznictwie  sądów  okręgowych,  z  którego  wynika,  że  przedstawienie  w  skardze 

wniosków  dowodowych  dla  wykazania  tej  okoliczności  w  postaci  zeznań  świadków 

i  zestawienia  wykonywanych  umów  na  tym  etapie  postępowania  jest  niedopuszczalne, 

ponieważ  ich  uwzględnienie  prowadziłoby  do  niczym  nie  uzasadnionego  przedłużenia 

terminu udzielonemu do przedstawienia wyjaśnień. Zwraca się także uwagę, (tak wyrok SO 

w  Poznaniu  z  dnia  21  maja  2008  r.  sygn.  akt X Ga  127/08),  że  złożenie  przez  wykonawcę 

dodatkowych  wyjaśnień  i  przedstawienie  nowych  argumentów  (w  celu  prawidłowości 

wyliczenia  wskazanej  w  ofercie  ceny)  dopiero  na  rozprawie  przed  KIO  jest  spóźnione  i  nie 

może być brane pod uwagę, ani przez Izbę, ani tym bardziej przez Sąd Okręgowy.  

Okoliczności  dotyczące  posiadania  własnego  sprzętu  i  środków  transportu  nie  są 

zjawiskiem  nadzwyczajnym  na  rynku  usług  budowlanych  i  drogowych.  Jak  wyjaśnił  sam 

Odwołujący, z dziewięciu firm, które złożyły w ramach niniejszego postępowania swoje oferty 

trzy  są  w  posiadaniu  własnej  wytwórni  betonów  asfaltowych,  stacjonarnych  węzłów 

betoniarskich oraz rozkładarek mas mineralno-bitumicznych. Ponadto, Odwołujący powinien 

był 

wykazać, 

jakie 

oszczędności 

daje 

zastosowanie 

konkretnego 

sprzętu  

w  stosunku  do  przeciętnych  kosztów  ponoszonych  w  tym  zakresie  przez  innych 

wykonawców działających na rynku, czego Odwołujący nie dokonał ani w odwołaniu, ani na 

rozprawie. 

Cena rażąco niska jest to cena nierealistyczna, niewiarygodna, oderwana od realiów 

rynkowych, cena, za którą nie jest możliwe wykonanie zamówienia w należyty sposób i która 


wskazuje  na  zamiar  realizacji  zamówienia  poniżej  kosztów  własnych  wykonawcy,  nie 

pozwalając na wygenerowanie przez niego zysku.  Odwołujący,  wobec  znacznego  zaniżenia 

nakładów  jednostkowych  pracy  ludzi  i  sprzętu  znacząco  ograniczył  koszty  realizacji 

przedmiotu  zamówienia  a  tym  samym  cenę  oferty.  Odwołujący  nie  wyjaśnił,  w  sposób 

przekonywujący  i  nie  budzący  wątpliwości,  co  miało  wpływ  na  skalkulowanie  ich  na  tak 

niskim  poziomie.  Wieloletnie  doświadczenie,  maksymalna  wydajność  sprzętu  i  minimalne 

zużycie paliwa  i czas pracy to ogólnikowe stwierdzenia, które nie dają podstaw do uznania 

ich za wyjątkowe i wyróżniające danego wykonawcę na tyle, aby obniżyć koszty tak znacznie 

w związku ze zmniejszeniem norm na nakłady pracy ludzi i sprzętu.  

Reasumując,  w  okolicznościach  niniejszej  sprawy  nie  doszło  do  naruszenia  przez 

Zamawiającego  art.  89  ust.  1  pkt  4  w  związku  z  art.  90  ust.  3  Pzp.  Zamawiający  odrzucił 

ofertę Odwołującego, jako zawierającą rażąco niską cenę, w sytuacji, kiedy Odwołujący nie 

wykazał w złożonych wyjaśnieniach, że cena przedstawiona w ofercie nie jest rażąco niska, 

a tym samym należy uznać, że złożone wyjaśnienia potwierdziły ten fakt. 

Biorąc  pod  uwagę  stan  rzeczy  ustalony  w  toku  postępowania,  Izba  orzekła,  jak  na 

wstępie, na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp. 

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy 

Pzp  oraz  §  3  pkt  1  rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  15  marca  2010  roku  

w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  

w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). 

…………………………………….