Sygn. akt: KIO 1630/16
WYROK
z dnia 14 września 2016 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Justyna Tomkowska
Protokolant: Agata Dziuban
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 września 2016 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 2 września 2016 roku przez
Odwołującego - wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia,
konsorcjum w składzie:
(1) J.G. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą G&SYN
BOISKA J.G. z siedzibą w Toruniu (Lider) oraz (2) P.G. prowadzący działalność
gospodarczą
pod
firmą
G&SYN
BOISKA
P.G.
z siedzibą w Otłoczynie (Partner), w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego -
Gminę Jarocin w Jarocinie
orzeka:
Oddala odwołanie
kosztami postępowania obciąża
Odwołującego - wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia, konsorcjum w składzie: (1) J.G.
prowadzący
działalność
gospodarczą
pod
firmą
G&SYN
BOISKA
J.G.
z siedzibą w Toruniu (Lider) oraz (2) P.G. prowadzący działalność gospodarczą pod
firmą G&SYN BOISKA P.G. z siedzibą w Otłoczynie (Partner)i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
Odwołującego -
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, konsorcjum w składzie:
(1) J.G. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą G&SYN BOISKA J.G. z
siedzibą w Toruniu (Lider) oraz (2) P.G. prowadzący działalność gospodarczą pod
firmą G&SYN BOISKA P.G. z siedzibą w Otłoczynie (Partner) tytułem wpisu od
odwołania,
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do
Sądu Okręgowego w Kaliszu.
Przewodniczący:
Sygn. akt KIO 1630/16
UZASADNIENIE
Dnia 2 września 2016 roku do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w Warszawie, na
podstawie art. 182 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 179 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
Zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 2164 ze zm.), zwaną dalej „ustawą Pzp”,
odwołanie złożył wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia, konsorcjum
w składzie
: J.G. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą G&SYN BOISKA J.G. z
siedzibą w Toruniu (Lider) oraz P.G. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą
G&SYN
BOISKA
P.G.
z
siedzibą
w Otłoczynie (Partner), zwani dalej „Odwołującym”.
Postępowanie
o
udzielenie
zamówienia publicznego
w trybie przetargu
nieograniczonego na „Modernizację boiska sportowego w Witaszycach” prowadzi
Zamawiający:
Gmina Jarocin w Jarocinie. Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone
w Biuletynie Informacji Publicznej w dniu 22.07.2016 r. pod numerem 151775 - 2016.
Odwołujący powziął wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę do wniesienia
odwołania po zapoznaniu się z treścią ogłoszenia o wynikach postępowania,
opublikowanego w dniu 29.08.2016r. na stronie BIP Zamawiającego. Uwzględniając
powyższe, termin na wniesienie odwołania, o którym mowa w art. 182 ust. 2 pkt 2 ustawy
Pzp został zachowany. Odwołujący przekazał kopię odwołania Zamawiającemu oraz uiścił
wpis w wymaganej wysokości na rachunek UZP.
Zamawiającemu zarzucono naruszenie:
art. 87 ust. 1 ustawy Pzp poprzez zaniechanie, w toku badania i oceny ofert,
wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących oferty złożonej przez Odwołującego,
w sytuacji, gdy zaniechanie złożenia takich wyjaśnień doprowadziło do niewłaściwej oceny
oferty a w konsekwencji jej odrzucenia;
art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp poprzez niezgodnie z prawem odrzucenie oferty
Odwołującego, jako niezgodnej z SIWZ pomimo, iż Zamawiający nie dopełnił swoich
obowiązków i nie wezwał Odwołującego do złożenia wyjaśnień;
art. 91 ust. 1 Pzp, poprzez dokonanie wyboru oferty niebędącej najkorzystniejszą
spośród złożonych w przedmiotowym postępowaniu ofert niepodlegających odrzuceniu;
art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, tj. zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców poprzez prowadzenie postępowania w sposób niezapewniający zachowania
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu:
uwzględnienie odwołania;
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego;
unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty;
dokonania czynności ponownego badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty
Odwołującego i wybrania oferty najkorzystniejszej;
wezwania Odwołującego do wyjaśnienia treści złożonej oferty;
poprawienia oferty Odwołującego na podstawie art. 87 ust. 2 Pzp;
Odwołujący zaznaczył, że posiada interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia,
kwalifikowany możliwością poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zamawiającego
przepisów ustawy Pzp, co uprawnia go do wniesienia odwołania. Zapisy zawarte
w ogłoszeniu o zamówieniu i w treści SIWZ naruszają przepisy ustawy i uniemożliwiają
Odwołującemu ubieganie się o udzielenie przedmiotowego zamówienia. Gdyby Zamawiający
nie naruszył wyżej wskazanych przepisów ustawy PZP, Odwołujący mógłby ubiegać się
o udzielenie zamówienia publicznego, a w konsekwencji mógłby złożyć wyjaśnienia do
oferty, która mogłaby zostać wybrana jako najkorzystniejsza. Naruszenie interesu
Odwołującego polega na oczywistej i bezpośredniej możliwości poniesienia szkody
w związku z brakiem możliwości złożenia wyjaśnień do oferty. Naruszenie to miało istotny
wpływ na wynik postępowania, a zatem biorąc pod uwagę art. 192 ust. 2 ustawy Pzp,
Krajowa Izba Odwoławcza powinna uwzględnić odwołanie.
W uzasadnieniu odwołania podniesiono, że Odwołujący nie zgadza się z wynikami
oceny złożonych ofert.
Zamawiający w dniu 04.08.2016 r. umieścił na swojej stronie internetowej
www.jarocin.pl w zakładce BIP dla postępowania pn. „Modernizacja boiska sportowego
w Witaszycach” korektę zał. nr 9 do SIWZ - kosztorys ofertowy, poprzez dodanie do
kosztorysu poz. 86
’
- Ułożenie warstwy geowłókniny.
Złożony przez Odwołującego wraz z ofertą kosztorys ofertowy nie uwzględniał wprost
w/w zmiany. W związku z powyższym, na podstawie art. 89 ust 2 ustawy Pzp, Zamawiający
automatycznie odrzucił ofertę Odwołującego, jako nieodpowiadającą treści SIWZ.
Zamawiający nie zażądał od Odwołującego wyjaśnień dotyczących treści złożonej oferty.
Wobec powyższego Zamawiający w opisanym zakresie, zaniechał dopełnienia obowiązków
proceduralnych mających na celu rzetelność postępowania. Zamawiający stwierdzając, że
złożona przez Odwołującego oferta zawiera postanowienia niejasne powinien dochować
należytej staranności i zwrócić się o wyjaśnienie treści złożonej przez Odwołującego oferty.
Istotne jest, że roboty związane z ułożeniem warstwy geowłókniny ujęte i wycenione
zostały przez Odwołującego w ofercie w poz. 12 przedmiaru robót dotyczącej rozścielenia
materiałów ulepszających, nie zauważając wyżej opisanej zmiany dokonanej przez
Zamawiającego, tj. dodania do kosztorysu poz. 86, która nie została w żaden sposób
wyróżniona jako zmiana przez Zamawiającego. Wspomniana poz. 12 kosztorysu oraz
wynikająca z niej cena obejmuje ułożenie warstwy geowłókniny, a samo zredagowanie
kosztu wykonania danego elementu prac w ramach innej pozycji kosztorysowej nie powinno
stanowić o niezgodności treści oferty z treścią SIWZ będącej przesłanką odrzucenia oferty.
Składając ofertę Odwołujący zobowiązał się do wykonania robót na podstawie
dokumentacji projektowej opisującej cały przedmiot zamówienia (w tym ułożenie warstwy
geowłókniny), nie zaś sporządzonego kosztorysu, który co najwyżej opisuje wynagrodzenie
za jego wykonanie i nie powinien zastępować dokumentacji projektowej i być traktowany na
równi z nią, o czym chociażby świadczą zapisy Zamawiającego w klauzuli o uzgodnieniu
kosztorysu. Zgodnie z przepisem art. 31 ust. 1 ustawy Pzp przedmiot zamówienia na roboty
budowlane opisuje się za pomocą dokumentacji projektowej i STWiOBR, a nie przedmiaru
robót, ani w konsekwencji także kosztorysu sporządzonego na jego podstawie.
Pominięcie w złożonym kosztorysie ofertowym, nawet wbrew wyraźnemu
oczekiwaniu Zamawiającego, określonej pozycji kosztorysowej nie powinno stanowić
podstawy do kwestionowania możliwości zawarcia ważnej umowy w sprawie zamówienia
publicznego, zgodnie bowiem z art. 649 kodeksu cywilnego, w razie wątpliwości poczytuje
się, że wykonawca podjął się wszelkich robót objętych projektem stanowiącym część
składową umowy.
Zgodnie z jednolitą linią orzeczniczą, jeśli Zamawiający miał wątpliwości w przypadku
oferty Odwołującego, przed jej odrzuceniem był zobowiązany do wezwania Odwołującego do
złożenia wyjaśnień. Podkreślenia wymaga fakt, że w postępowaniu przetargowym oferta
Odwołującego znalazła się na pierwszym miejscu w kategorii kryterium ocen przyjętych
w specyfikacji. Wobec powyższego Zamawiający tym bardziej powinien dążyć do
wyjaśnienia wszystkich wątpliwości dotyczących złożonej oferty.
Zgodnie z orzecznictwem KIO (tak wyrok z 24 sierpnia 2011 r., sygn. akt KIO
1716/11), art. 87 ust. 1 ustawy Pzp nakłada na Zamawiającego obowiązek żądania od
wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert wówczas, gdy zamawiający
zamierza odrzucić ofertę wykonawcy na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy PZP czyli
wówczas, gdy jej treść nie odpowiada treści SIWZ. Istotą bowiem całego prawa zamówień
publicznych jest zapewnienie uczciwej konkurencji, jasnych i przejrzystych reguł udzielania
tychże zamówień. Skoro załączony do oferty kosztorys ofertowy Odwołującego zawierał
parametry, które dopiero później znalazły się w kosztorysie Zamawiającego, ale które
spełniały wymagania podstawowe (minimalne), to Zamawiający nie miał podstaw do
odrzucenia oferty z uwagi na jej niezgodność z treścią SIWZ i w razie powzięcia w tym
zakresie jakichkolwiek wątpliwości, powinien wyjaśnić te rozbieżności. Tożsamy pogląd
został wyrażony w wyroku KIO z 5 listopada 2009 r. (sygn. akt KIO/UZP 1443/09).
Zaniechanie przez zamawiającego tego trybu wyjaśniania wątpliwości odnoszących się do
treści złożonej oferty winno być uznane za naruszenie przepisów postępowania (tak wyrok
KIO z 1 czerwca 2012 r., sygn. akt KIO 1027/12).
Zamawiający może dokonać odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2
ustawy Pzp jedynie w sytuacji ustalenia w sposób nie budzący wątpliwości, że oferta
wykonawcy nie zapewni realizacji zamierzonego i opisanego w SIWZ celu, a oferowane
ś
wiadczenie nie odpowiada wyrażonym w treści SIWZ wymaganiom. W prowadzonym
postępowaniu przetargowym taka sytuacja nie miała miejsca.
Jak zaznaczył Odwołujący, należy również pamiętać, że zastosowanie procedury,
o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy Pzp jest istotne również z perspektywy
Zamawiającego, jak słusznie zauważyła Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 30 listopada
2011 r. (sygn. akt KIO 2505/11). Art. 87 ust. 1 ustawy PZP nie nakazuje wprost
Zamawiającemu obowiązku występowania do wykonawcy z żądaniem wyjaśnienia treści
oferty, jednak taka potrzeba po stronie Zamawiającego występuje szczególnie dlatego, iż to
na Zamawiającym, który ze swoich twierdzeń wywodzi skutek prawny w postaci konieczności
odrzucenia oferty, spoczywa ciężar udowodnienia podstawy do zastosowania tej sankcji
wobec oferty. W orzecznictwie KIO podkreśla się, że zaniechanie przez Zamawiającego
trybu wyjaśniania wątpliwości odnoszących się do treści złożonej oferty winno być uznane za
naruszenie przepisów postępowania, a co za tym idzie, Zamawiający, u którego zrodziły się
jakiekolwiek wątpliwości co do treści oferty jest wprost zobowiązany, a nie tylko uprawniony,
do żądania wyjaśnień. Profesjonalizm, którym winien się cechować Zamawiający to nie tylko
znajomość przepisów prawa, ale również staranność na każdym etapie postępowania.
Z profesjonalizmu oraz reguły staranności winna również wynikać umiejętność bezstronnej
oceny każdej złożonej oferty. Ten obowiązek ma zastosowanie w szczególności kiedy
Zamawiający zamierza odrzucić ofertę wykonawcy, która znajduje się na pierwszym miejscu
w przyjętym kryterium oceny specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zamawiający nie
może z góry zakładać, ze wyjaśnienia udzielone przez wezwanego wykonawcę nie zmienią
jego stanowiska co do konieczności odrzucenia oferty. Zamawiający winien najpierw wezwać
wykonawcę do złożenia wyjaśnień, następnie w sposób bezstronny dokonać ich oceny
i dopiero wtedy podjąć decyzję co do potrzeby ewentualnego odrzucenia oferty.
Wobec powyższego w ocenie Odwołującego, Zamawiający w sposób nieuprawniony
zaniechał wezwania do złożenia wyjaśnień do treści oferty, co w konsekwencji doprowadziło
do nieuzasadnionego odrzucenie oferty na zasadzie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Mając na uwadze powyższe, Odwołujący wnosił jak w treści odwołania oraz we
wstępie.
Na podstawie zebranego materiału dowodowego, tj. treści SIWZ, w tym Wzoru Umowy,
ofert złożonych w postępowaniu, materiałów złożonych na rozprawie i włączonych
w poczet materiału dowodowego, stanowisk i oświadczeń Stron postępowania
zaprezentowanych pisemnie i w toku rozprawy, skład orzekający Izby ustalił i zważył,
co następuje:
Ustalono, że nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie stwierdziwszy ich, Izba skierowała
odwołanie na rozprawę.
Ustalono
dalej,
ż
e
wykonawca
wnoszący
odwołanie
posiada
interes
w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia, kwalifikowany możliwością poniesienia szkody
w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 179
ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. Nieprawidłowe dokonanie czynności badania
i oceny, w tym odrzucenie oferty wykonawcy wnoszącego odwołanie oznacza, że
potencjalne stwierdzenie naruszenia w tym zakresie przepisów ustawy Pzp pozbawia
Odwołującego możliwości uzyskania zamówienia i podpisania umowy w sprawie zamówienia
publicznego oraz wykonywania zamówienia. Wypełnione zostały zatem materialnoprawne
przesłanki do rozpoznania odwołania, wynikające z treści art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Ustalono, iż w dniu 12 września 2016 roku do postępowania odwoławczego
zgłoszenie przystąpienia po stronie Zamawiającego złożył wykonawca
Przedsiębiorstwo
Budowlano-Handlowe „Marzyński” Sp. z o.o. z siedzibą w Jarocinie, wnosząc
o oddalenie odwołania w całości. Przystąpienie uznano za nieskuteczne z uwagi na
przekroczenie ustawowego trzydniowego terminu na jego zgłoszenie. Zgłaszający
przystąpienie informację o wniesieniu odwołania otrzymał za pomocą poczty elektronicznej
ze strony Zamawiającego w dniu 5 września 2016 roku. Tym samym termin na zgłoszenie
przystąpienia upływał w dniu 8 września 2016 roku. Złożenie więc zgłoszenia w formie
pisemnej dopiero w dniu 12 września 2016 roku należało uznać spóźnione i nie spełniające
wymogów formalnych określonych w art. 185 ust. 2 ustawy Pzp.
Izba ustaliła, że:
Zgodnie z rozdziałem Opis sposobu obliczenia ceny cena miała zawierać wszystkie
koszty
związane
z
wykonaniem
zamówienia,
uwzględnione
w
kosztorysie
ofertowym/przedmiarze stanowiącym integralną część SIWZ.
Cena oferty miała być wyliczona w oparciu o kosztorys ofertowy/przedmiar. Kosztorys
należało sporządzić metodą kalkulacji uproszczonej ściśle według kolejności pozycji
wyszczególnionych w kosztorysie. Wszelkie błędy ujawnione w dokumentacji przetargowej,
w tym dokumentacji projektowej należało zgłosić zamawiającemu przed terminem składania
ofert. Wykonawca obliczając cenę miał uwzględnić w kosztorysie wszystkie pozycje
przedmiarowe opisane w przedmiarze. Wykonawca nie mógł samodzielnie wprowadzać
zmian do kosztorysu. W formularzu ofertowym miały być wycenione wszystkie pozycje,
dopisywanie dodatkowych pozycji cenowych na formularzu oferty było zabronione.
Zgodnie z § 3 wzoru umowy Zamawiający ustalił wynagrodzenie kosztorysowe
określone na podstawie cen jednostkowych podanych w ofercie wykonawcy i planowanych
ilości wykonywanych robót. Ostateczna wysokość wynagrodzenia będzie określona po
wykonaniu robót na podstawie obmiaru kosztorysów powykonawczych zatwierdzonych przez
inspektora nadzoru.
Zamawiający określił, że wynagrodzenie za roboty budowlane, które nie zostały
wyszczególnione w przedmiarze robót a są konieczne do realizacji przedmiotu zamówienia,
a także roboty, które nie zostały wycenione w ofercie, a których wycena jest niezbędna
z uwagi na zmiany w dokumentacji projektowej wprowadzone w toku wykonywania robót
przez Zamawiającego będzie ustalane według następujących zasad:
a)
jeżeli roboty odpowiadają opisowi pozycji q kosztorysie ofertowym ale jest możliwe
ustalenie nowej ceny na podstawie ceny jednostkowej z kosztorysu ofertowego, wykonawca
jest zobowiązany do wyliczenia ceny taką metodą i przedłożenia wyliczenia Zamawiającemu
b)
jeżeli nie można wycenić takich robót, wykonawca przedkłada do akceptacji
Zamawiającego kalkulację ceny jednostkowej tych robót z uwzględnieniem cen czynników
produkcji nie wyższych od średnich cen publikowanych w wydawnictwach branżowych
(np. SEKOCENBUD) dla województwa, w którym roboty są prowadzone, aktualnych
w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym kalkulacja jest sporządzana.
4 sierpnia 2016 roku Zamawiający w wyniku odpowiedzi na pytania wykonawców
zmodyfikował załącznik nr 9 do SIWZ – kosztorys ofertowy/przedmiar robót, ponieważ
zaistniała w nim pomyłka. W przedmiarze dodano pozycję: Ułożenie geowłókniny na
warstwie drenażu, jako jednostki miary wskazano m
w ilości 6 336.
W dniu 29 sierpnia 2016 roku Zamawiający zawiadomił o wyborze firmy
Przedsiębiorstwo Budowlano-Handlowe „Marzyński” Sp. z o.o. z siedzibą w Jarocinie oraz
o odrzuceniu oferty Odwołującego. Zamawiający odwołał się do zamieszczenia na stronie
internetowej związanej z postępowaniem korekty załącznika nr 9 do SIWZ. Wskazano, że
złożony przez Odwołującego kosztorys ofertowy nie uwzględniał wszystkich wprowadzonych
zmian, brak jest pozycji „ułożenie warstwy geowłókniny”. W związku z powyższym na
podstawie art. 89 ust. 2 ustawy Pzp Zamawiający odrzucił ofertę, ponieważ jej treść nie
odpowiada treści SIWZ.
Z oferty Odwołującego wynika, że w pozycji nr 12 kosztorysu ofertowego uwzględnił
on koszty wykonania następujących robót: rozścielenie materiałów ulepszających dodatek
lub potrącenie za każdy 1 cm grubości warstwy. Pogrubienie do 10 cm, krotność =5, w ilości
6 336 m
, z wartością za pozycję 12 672 zł.
Na podstawie poczynionych ustaleń, skład orzekający Izby uznał, że odwołanie nie
zasługiwało na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść
nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87
ust. 2 pkt 3. W ocenie Izby Zamawiający prowadząc postępowanie wykazał, że oferta
Odwołującego była sporządzona w sposób niezgodny z postanowieniami SIWZ,
zobowiązującymi wykonawców do ustalenia ceny oferty na podstawie kosztorysu, który
należało sporządzić metodą kalkulacji uproszczonej ściśle według kolejności pozycji
wyszczególnionych w kosztorysie.
Skład orzekający Izby podziela utrwalony w doktrynie i orzecznictwie pogląd, że
zarówno treść SWZ, jak i treść oferty stanowią merytoryczne postanowienia oświadczeń woli
odpowiednio: zamawiającego, który w szczególności przez opis przedmiotu zamówienia
oświadcza jakiego świadczenia oczekuje po zawarciu umowy w sprawie zamówienia
publicznego, oraz wykonawcy, który jednostronnie zobowiązuje się do wykonania tego
ś
wiadczenia w razie wyboru złożonej przez siebie oferty jako najkorzystniejszej. Wobec tego,
co do zasady, to porównanie zaoferowanego przez wykonawcę świadczenia z opisem
przedmiotu zamówienia zawartym w SIWZ przesądza o tym, czy treść złożonej oferty
odpowiada treści SIWZ. Nie budzi również wątpliwości, że z uwagi na odpłatny charakter
zamówień publicznych, nieodzownym elementem treści oferty jest określenie ceny za jaką
wykonawca zobowiązuje się wykonać zamawiane świadczenie. Jednakże zakres wymaganej
treści oferty ustala Zamawiający przez wskazanie w SIWZ elementów, z których ma się
składać oświadczenie woli wykonawcy. Z tego względu w doktrynie i orzecznictwie
ugruntowany jest również pogląd, że w zakresie zastosowania przesłanki z art. 89 ust. 1 pkt
2 ustawy Pzp mieści się również sporządzenie oferty w inny sposób, niż żądał tego
zamawiający, o ile niezgodność taka dotyczy elementów treści oferty w aspekcie formalnym
i materialnym, choć nie może tu chodzić wyłącznie o niezgodność sposobu spełnienia tych
aspektów (por. J. Pieróg w: Prawo zamówień Publicznych. Komentarz, wyd. C.H. Beck,
Warszawa 2009).
Izba zważyła, że w niniejszej sprawie na mocy przywołanych powyżej postanowień
SIWZ Zamawiający podniósł podanie informacji na poziomie szczegółowości kosztorysów do
rangi obligatoryjnych elementów treści oferty. Zamawiający żądał wypełnionego kosztorysu
zawierającego wycenienie wszystkich pozycji przedmiarowych. Samodzielne dopisywanie
pozycji było zabronione. Istotne było także przyjęcie w prowadzonym postępowaniu zasady
wynagrodzenia o charakterze kosztorysowym, wówczas bowiem kosztorys staje się
integralną treścią oferty, a tym samym w swojej treści musi odpowiadać treści znajdującej się
w SIWZ. Natura wynagrodzenia kosztorysowego opiera się na tym, że tylko prawidłowa
wycena wszystkich pozycji, a tym samym wszystkich prac i całego zakresu pozwala na
porównanie ofert, a przede wszystkim na rozliczenie zadania.
Jak słusznie zauważył w odpowiedzi na odwołanie Zamawiający, dodana do
kosztorysu ofertowego pozycja 86’ obejmująca ułożenie geowłókniny została wystarczająco
przez Zamawiającego wyróżniona w trakcie prowadzonego postępowania. Na uwagę
zasługuje fakt, że Odwołujący dokonywał zmian w złożonej już ofercie, także dotyczących
pozycji sąsiadujących z pozycją dodaną przez Zamawiającego. Dokładając należytej
staranności przy zapoznawaniu się z treścią SIWZ i odpowiedziami na pytania
zamieszczonymi na stronie internetowej Zamawiającego, można było bez trudu ustalić
ostateczną treść wzorów kosztorysów ofertowych. Z uwagi na powyższe, dla składu
orzekającego Izby oczywiste było, że nie można było poprzestać na wskazaniu, że prace
w postaci ułożenia warstwy geowłókniny ujęte zostały i wycenione w innej pozycji.
Dostrzeżenia przede wszystkim wymaga, że wskazywana przez Odwołującego pozycja nr 12
kosztorysu ofertowego w żaden sposób nie referuje do treści dodanej pozycji nr 86’. Z treści
tej pozycji w żaden sposób nie można wywnioskować, że to właśnie tu wykonawca ujął prace
związane z ułożeniem warstwy geowłókniny. Inna jest podstawa wyceny dla tej pozycji.
Z informacji nie wynika również jaki jest koszt dla tej część robót. Być może gdyby kosztorys
z oferty przyjął postać kosztorysu szczegółowego, z uwzględnieniem materiałów, narzutów,
kosztów robocizny i innych składników cenotwórczych, wówczas do obrony byłaby teza, że
właśnie w tej pozycji zostały uwzględnione prace wynikające z pozycji 86’. Okoliczności
braku wyceny dla pozycji 86’
nie zmienia fakt, iż wykonawca zdawał sobie sprawę, że
warstwa geowłókniny powinna być ujęta przy wykonywaniu prac, ponieważ tak stanowiła
specyfikacja techniczna i rysunki załączone do SIWZ. Posiadanej wiedzy Odwołujący nie
odzwierciedlił treścią złożonej oferty, także w zakresie wymienionej pozycji nr 12.
Przechodząc do rozważań, czy Zamawiający przed odrzuceniem oferty
Odwołującego zobowiązany był do zastosowania w postępowaniu trybu wynikającego z art.
87 ust. 1 ustawy Pzp, co skutkowałoby wezwaniem wykonawcy do złożenia wyjaśnień
odnośnie treści oferty, to w pierwszej kolejności zauważyć należy, że użycie trybu
określonego w tym przepisie jest uprawnieniem, nie obowiązkiem Zamawiającego. Co
ważniejsze jednak, Zamawiający zobowiązany jest wystąpić o wyjaśnienia, gdy treść oferty
budzić może uzasadnione wątpliwości. Tymczasem w przedmiotowym postępowaniu treść
oferty nie mogła budzić żadnych wątpliwości po stronie Zamawiającego, ponieważ, biorąc
pod uwagę literalną wykładnię treści oferty, wycena prac polegających na ułożeniu warstwy
geowłókniny została przez Odwołującego w ofercie pominięta. Nie istniała zatem treść, którą
Zamawiający mógłby z wykonawcą wyjaśniać. Granicą dopuszczalności uzyskania
wyjaśnień jest prowadzenie negocjacji między Zamawiający a wykonawcą prowadzących do
niedozwolonej zmiany treści oferty. W wyniku zwrócenia się o wyjaśnienia, w ocenie Izby ta
granica zostałaby przekroczona. Odwołujący bowiem znalazłby się w uprzywilejowanej
pozycji wobec pozostałych wykonawców i przez złożenie wyjaśnień mógłby naprawić błędy
w treści swojej oferty już po upływie terminu na składanie ofert. Procedura wyjaśniania treści
oferty nie może co do zasady skutkować wprowadzaniem zmian do treści oferty. Wyjaśnienia
nie mogą rozszerzać lub ograniczać treści oferty, mają one stanowić swoistą wykładnię
elementów oferty przedmiotowo istotnych, ale te elementy muszą z oferty w jakich sposób
wynikać, muszą być w niej ujęte. Próba poprawienia oferty przez złożenie wyjaśnień,
z których wynikałoby w jakiej pozycji kosztorysu ujęte zostały prace, które miały być
wycenione w odrębnej pozycji, stanowiłaby niedozwoloną zmianę treści oferty.
W ocenie składu orzekającego Izby, nawet po uzyskaniu wyjaśnień, Zamawiający nie
byłby uprawniony do poprawienia treści oferty w trybie art. 87 ust. 2 ustawy Pzp. Zaistniała
w ofercie Odwołującego omyłka nie miała charakteru oczywistej omyłki pisarskiej, czy
arytmetycznej. Nie byłoby także możliwe zastosowanie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp
pozwalającego na najdalej idącą ingerencję w treść oferty. Zmiana oferty w przedmiotowym
postępowaniu oznaczałaby bowiem konieczność złożenia przez wykonawcę nowego
oświadczenia woli o elementach przedmiotowo istotnych, które zmieniałoby pierwotne
oświadczenie w treści oferty. Odwołujący w odwołaniu i na rozprawie próbował stworzyć
wrażenie,
ż
e
podstawą
odrzucenia
jego oferty
była
wyłącznie
niezgodność
formy kosztorysu ofertowego z formą wzoru załączonego do SIWZ, unikając bliższego
sprecyzowania co przez to rozumie. Nie ma jednak żadnych wątpliwości, że w tym
przypadku nie chodziło o formę co do układu graficznego lecz o brak odzwierciedlenia
w kosztorysach ofertowych elementów treści wynikających z zapisów SIWZ. Fakt nie
uwzględnienia rozbicia poszczególnych pozycji kosztorysowych zgodnie z wymaganiami
SIWZ oznacza w tym zakresie niezgodność treści oferty z treścią SIWZ, co uzasadniało
decyzję Zamawiającego o odrzuceniu oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp. Za
niezgodność skutkującą koniecznością odrzucenia oferty musi być uznana taka zmiana
formy prezentacji informacji, która zmienia jej zakres. Brak wyceny pozycji w kosztorysie
ofertowym nie ma charakteru omyłki, którą można poprawić na podstawie dyspozycji art. 87
ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp.
Reasumując zauważyć należy, że ze względu na przyjęty charakter wynagrodzenia
istotne znaczenie miało ustalenie na podstawie treści SIWZ jakiego zakresu
uszczegółowienia treści oferty wymagał od wykonawców Zamawiający. W przedmiotowym
postępowaniu wymagano kosztorysu z ujęciem wszystkich pozycji wymienionych
w przedmiarze. Odwołujący, zdaniem składu orzekającego Izby, do tych wymagań się nie
zastosował i nie wycenił w kosztorysie ofertowym wszystkich prac niezbędnych do
wykonania. Powyższe oznacza, że decyzja Zamawiającego o odrzuceniu oferty
Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp była prawidłowa.
W ocenie Izby, zarzuty Odwołującego w stosunku do czynności lub zaniechań
Zamawiającego nie potwierdziły się. Skład orzekający stanął na stanowisku, że Odwołujący
nie udowodnił tezy zaprezentowanej w odwołaniu. W postępowaniu nie doszło do naruszenia
art. 7 ust. 1 ustawy Pzp. W prowadzonym postępowaniu uczyniono zadość przestrzeganiu
zasad równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji.
W tym stanie rzeczy, Izba oddaliła odwołanie oraz orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku,
na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 5 ust. 3 pkt 1) oraz
ust. 4 w zw. z § 3 pkt 2) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: