KIO 332/16 WYROK dnia 21 marca 2016 r.

Stan prawny na dzień: 24.10.2017

Sygn. akt: KIO 332/16 

WYROK 

z dnia 21 marca 2016 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:     Przemysław Dzierzędzki 

Protokolant:             Aneta Górniak 

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 marca 2016 r. w Warszawie odwołania wniesionego 

do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 marca 2016 r. przez wykonawcę 

Powersun 

sp. z o.o. w Lublinie 

w postępowaniu prowadzonym przez 

Miasto Zamość z siedzibą w Zamościu 

orzeka: 

uwzględnia  odwołanie  i  nakazuje  zamawiającemu  unieważnienie  czynności 

wyboru  oferty  najkorzystniejszej  w  zakresie  zadań  I,  II,  III,  unieważnienie 

czynności  odrzucenia  oferty  odwołującego,  powtórzenie  czynności  badania  i 

oceny ofert, z uwzględnieniem oferty złożonej przez odwołującego, 

2.  kosztami postępowania obciąża

 Miasto Zamość z siedzibą w Zamościu i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę 

7.500  zł  00  gr 

(słownie:  siedmiu  tysięcy  pięciuset  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez 

Powersun sp. z o.o. w Lublinie tytułem wpisu od odwołania, 

zasądza  od 

Miasta  Zamość  z  siedzibą  w  Zamościu  na  rzecz  wykonawcy 

Powersun sp. z o.o. w Lublinie kwotę 7.500 zł 00 gr (słownie: siedmiu tysięcy 

pięciuset złotych zero groszy), stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione 

z tytułu wpisu od odwołania. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  -  Prawo  zamówień 

publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego 

doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  do 

Sądu Okręgowego w 

Zamościu

Przewodniczący:      ………………….… 


Sygn. akt: KIO 332/16 

U z a s a d n i e n i e 

Zamawiający – Miasto Zamość z siedzibą w Zamościu – prowadzi w trybie przetargu 

nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia na podstawie przepisów ustawy z 

dnia  29  stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień  publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z  2015  r.  poz.  2164), 

zwanej dalej „ustawą Pzp”, którego przedmiotem jest „opracowanie dokumentacji projektowej  

na termomodernizację obiektów oświatowych  na terenie miasta Zamościa”. 

Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych 

w dniu 15 stycznia 2016 r., poz. 10504. 

W dniu 2 marca 2016 r. zamawiający zawiadomił wykonawcę Powersun sp. z o.o. w 

Lublinie, zwanego dalej „odwołującym”, o odrzuceniu złożonej przez niego oferty w zakresie 

zadań I, II, III. 

Wobec  czynności  odrzucenia  oferty  odwołującego  w  zakresie  zadań  I,  II,  III 

odwołujący  wniósł  w  dniu  7  marca  2016  r.  odwołanie  do  Prezesa  Krajowej  Izby 

Odwoławczej. 

Odwołujący  zarzucił  zamawiającemu  naruszenie  art.  89  ust.  1  pkt  4  w  zw.  z  art.  90 

ust. 3 ustawy Pzp. 

Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu: 

1)  unieważnienia  czynności  wyboru  ofert  najkorzystniejszej  i  odrzucenia  oferty 

odwołującego, 

2)  dokonania  ponownego  wyboru  najkorzystniejszej  oferty  z  uwzględnieniem  oferty 

odwołującego. 

W  uzasadnieniu  odwołania  odwołujący  podniósł,  że  zamawiający  po  analizie 

przedstawionych  przez  odwołującego  wyjaśnień  stwierdził,  że  oferowana  cena  odbiega  w 

sposób  istotny  od  realiów  rynkowych.  Ponadto  zamawiający  zarzucił,  że  realizacja  tak 

dużego 

zamówienia, 

jak 

opracowanie 

projektów 

budowlano 

wykonawczych 

termomodernizacji  12  obiektów  oświatowych  przez  pracownię  projektową  bez  pełnego 

zespołu  projektantów  wszystkich  branż,  budzi  poważne  wątpliwości  co  do  rzetelności  i 

jakości  wykonanych  prac.  Realizacja  przedmiotu  zamówienia  za  oferowaną  kwotę  jest 

obciążona  ryzykiem  poniesienia  strat  przez  zamawiającego  i  nosi  znamiona  rażąco  niskiej 

ceny.  

Odwołujący  podniósł,  że  nie  można  z  faktu  zaoferowania  ceny  niższej  niż  inni 

wykonawcy  wywodzić  tezy  o  rażąco  niskiej  cenie  w  sytuacji,  gdy  cena  ta  nie  odbiega  w 

sposób istotny od realiów rynkowych. Powołał się na wyniki kilku postępowań przetargowych 

oraz  własne  referencje  otrzymane  od  innych  zamawiających,  które  załączył  do  odwołania. 

Przedstawił zestawienie w formie tabelarycznej zamówień publicznych zrealizowanych przez 


odwołującego  i  w  zakresie  których  odwołujący  otrzymał  stosowne  referencje,  które  złożył 

zamawiającemu.  Wywiódł,  że  zamawiający  nie  dołożył  należytej  staranności  podczas 

badania  oferty  oraz  wyjaśnień  odwołującego.  Średnia  cena  ofert  składanych  przez 

odwołującego  nie  odbiega  znacznie  od  oferty  złożonej  zamawiającemu.  Odwołujący 

ustalając  cenę  bierze  pod  uwagę  różne  czynniki  i  oczywistym  jest,  że  ceny  nie  będą 

identyczne. Należy jednak zauważyć, że są one zbliżone. Chybionym jest w związku z tym 

zarzut  zamawiającego  jakoby  oferowana  cena  w  znaczący  sposób  odbiegała  od  kosztów 

realizacji podobnych projektów przez odwołującego. 

Odnośnie  drugiej  przyczyny  wskazanej  przez  zamawiającego  w  uzasadnieniu 

odrzucenia oferty odwołujący podniósł, że zamawiający zawarł w SIWZ zapis nakładający na 

oferentów obowiązek dysponowania następującym zespołem projektantów: 

główny  projektant,  koordynujący  działania  zespołu  projektowego  posiadający 

uprawnienia  budowlane  do  projektowania  w  specjalności  konstrukcyjno-budowlanej  lub 

odpowiadające  im  ważne  uprawnienia  budowlane  wydane  na  podstawie  wcześniej 

obowiązujących przepisów, 

wielobranżowy  zespół  projektowy  składający  się  z  osób  posiadających  odpowiednie 

uprawnienia budowlane do projektowania w specjalnościach: 

w  specjalności  instalacyjnej  w  zakresie  sieci,  instalacji  i  urządzeń  cieplnych, 

wentylacyjnych,  gazowych,  wodociągowych  i  kanalizacyjnych  lub  odpowiadające  im  ważne 

uprawnienia budowlane wydane na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów, 

specjalności 

instalacyjnej 

zakresie 

sieci, 

instalacji 

urządzeń 

telekomunikacyjnych  lub  odpowiadające  im  ważne  uprawnienia  budowlane  wydane  na 

podstawie wcześniej obowiązujących przepisów, 

w  specjalności  instalacyjnej  w  zakresie  sieci,  instalacji  i  urządzeń  elektrycznych  i 

elektroenergetycznych  lub  odpowiadające  im  ważne  uprawnienia  budowlane,  wydane  na 

podstawie wcześniej obowiązujących przepisów. 

Odwołujący  argumentował,  że  złożył  kompletną,  rzetelnie  przygotowaną  i  zgodną  z 

SIWZ  ofertę  załączając  wszelkie  wymagane  w  tym  zakresie  przez  zamawiającego 

oświadczenia i informacje (załącznik nr 4 do oferty odwołującego).

Odwołujący spełnił wobec 

tego  wymóg  posiadania  przez  pracownię  projektową  pełnego  zespołu  projektantów  według 

wskazanych  w  SIWZ  branż.  Wobec  powyższego  zamawiający  wykazał  się  nierzetelnością 

przy  badaniu  oferty  odwołującego,  gdyż  nie  wziął  pod  uwagę  złożonych  zgodnie  z 

wymaganiami SIWZ oraz obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa oświadczeń. 

Zamawiający  wniósł  o  oddalenie  odwołania.  W  trakcie  rozprawy  przedstawił 

uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska. 


Uwzględniając  całość  dokumentacji  z  przedmiotowego  postępowania,  w  tym  w 

szczególności:  protokół  postępowania,  ogłoszenie  o  zamówieniu,  postanowienia 

SIWZ, 

modyfikacje 

SIWZ, 

ofertę 

złożoną 

przez 

odwołującego, 

wezwanie 

zamawiającego  z  12  lutego  2016  r.  do  złożenia  wyjaśnień  co  do  elementów  oferty 

odwołującego  mających  wpływ  na  wysokość  ceny,  wyjaśnienia  odwołującego  z  15 

lutego  2016  r.,  stanowiące  odpowiedź  na  ww.  wezwanie,  zawiadomienie 

zamawiającego  o  wyborze  oferty  najkorzystniejszej  i  o  odrzuceniu  oferty 

odwołującego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia, stanowiska stron złożone 

w  trakcie  posiedzenia  i  rozprawy,  Krajowa  Izba  Odwoławcza  ustaliła  i  zważyła,  co 

następuje: 

W  pierwszej  kolejności  ustalono,  że  odwołanie  nie  zawiera  braków  formalnych  oraz 

został  uiszczony  od  niego  wpis.  Nie  została  wypełniona  żadna  z  przesłanek  skutkujących 

odrzuceniem odwołania na podstawie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp. 

Zamawiający  prowadzi  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  w  trybie  przetargu 

nieograniczonego  z  zastosowaniem  przepisów  ustawy  Pzp  wymaganych  przy  procedurze, 

której  wartość  szacunkowa  zamówienia  nie  przekracza  kwot  określonych  w  przepisach 

wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp. 

W  ocenie  Izby  wypełnione  zostały  przesłanki  dla  wniesienia  odwołania  określone  w 

art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, tj. posiadanie przez odwołującego interesu w uzyskaniu danego 

zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego 

przepisów  ustawy.  Oferta  odwołującego  została  odrzucona,  zaś  w  świetle  kryteriów  oceny 

ofert  była,  w  zakresie  zadań  I,  II,  III,  ofertą  korzystniejszą  od  ofert  wybranych  jako 

najkorzystniejsze.  Odwołujący  domagał  się  nakazania  zamawiającemu  unieważnienia 

czynności  odrzucenia  jego  oferty.  Ustalenie,  iż  zamawiający  wykonał  czynność  odrzucenia 

oferty  odwołującego  z  naruszeniem  przepisów  ustawy  Pzp,  prowadziłoby  do  nakazania 

zamawiającemu  unieważnienia  takiej  czynności  i  tym  samym  oferta  odwołującego  mogłaby 

być  uznana  za  najkorzystniejszą.  Powyższe  wyczerpuje  dyspozycję  art.  179  ust.  1  ustawy 

Pzp. 

Ustalono, że zamawiający wszczął i prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia 

publicznego, którego przedmiotem jest usługa polegająca na opracowaniu wielobranżowych 

projektów  budowlanych  i  wykonawczych  docieplenia  obiektów,  projektów  modernizacji 

instalacji  centralnego  ogrzewania  (jeśli  są  wymagane)  z  zaprojektowaniem  źródła  ciepła  z 

wykorzystaniem energii z wody gruntowej poprzez odwierty, projekt instalacji fotowoltaicznej, 

w  przypadku  konieczności  opracowanie  raportu  oddziaływania  na  środowisko,  uzyskanie 


decyzji  środowiskowej,  uzyskanie  pozwolenia  na  budowę,  specyfikacji  technicznych 

wykonania  i  odbioru  robót  budowlanych,  kosztorysu  inwestorskiego  dla  obiektów 

oświatowych na terenie miasta Zamościa (pkt 3.1. SIWZ).  

Zamawiający  przewidział,  że  zamówienie  jest  udzielane  w  podziale  na  3  części 

(Zadania): 

Zadanie  nr  1  -  Opracowanie  dokumentacji  projektowej,  specyfikacji  technicznych 

wykonania  i  odbioru  robót  budowlanych,  kosztorysu  inwestorskiego  na  termomodernizację 

następujących obiektów oświatowych: 

a)  Zespół Szkół Nr 2 w Zamościu ul. Sienkiewicza 5, 

b)  Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 4 ul. Piłsudskiego 65, 

c)  Szkoła Podstawowa Nr 6 im. Szymona Szymonowica w Zamościu ul. Orla 5. 

Zadanie  nr  2  –  Opracowanie  dokumentacji  projektowej,  specyfikacji  technicznych 

wykonania  i  odbioru  robót  budowlanych,  kosztorysu  inwestorskiego  na  termomodernizację 

następujących obiektów oświatowych: 

a)  II Liceum Ogólnokształcące im. M. Konopnickiej w Zamościu ul. Partyzantów 68, 

b)  Zespół Szkół Nr 6 w Zamościu ul. Kalinowa 5a. 

c)  Zespół Szkół Nr 3 w Zamościu ul. E. Orzeszkowej 43, 

d)  Zespół Szkół Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi w Zamościu ul. Peowiaków 30a. 

Zadanie  nr  3  –  Opracowanie  dokumentacji  projektowej,  specyfikacji  technicznych 

wykonania  i  odbioru  robót  budowlanych,  kosztorysu  inwestorskiego  na  termomodernizację 

następujących obiektów oświatowych: 

a)  Zespół Szkół Nr 4 w Zamościu ul. Hetmana Jana Zamoyskiego, 

b)  III Liceum Ogólnokształcące im. C.K. Norwida w Zamościu ul. Kilińskiego 15, 

c)  Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 3 im AK w Zamościu ul. Zamoyskiego 62 

d)  Szkoła Podstawowa Nr 2 i Gimnazjum Nr 2 w Zamościu ul. Lwowska 15, 

e)  Przedszkole Miejskie Nr 10 w Zamościu ul. Lwowska 17 

Zamawiający  wskazał  także,  że  dokumentację  projektową  należy  opracować  w 

oparciu o zakres prac wynikających z audytów energetycznych (zgodnie z wymogami ustawy 

z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane) które załączył do SIWZ (pkt 3.3. SIWZ). 

Zamawiający działając na podstawie art. 22 ust. 3 w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy 

Pzp  opisał  w  pkt  5.6.d  SIWZ  warunek  udziału  w  postępowaniu  w  zakresie  dysponowania 

osobami zdolnymi do wykonania zamówienia. Wykonawca postanowił, że wykonawcy muszą 

wykazać się dysponowaniem osobami: 

główny  projektant,  koordynujący  działania  zespołu  projektowego  posiadający 

uprawnienia  budowlane  do  projektowania  w  specjalności  konstrukcyjno-budowlanej  lub 


odpowiadające  im  ważne  uprawnienia  budowlane  wydane  na  podstawie  wcześniej 

obowiązujących przepisów, 

2)  wielobranżowy  zespół  projektowy  składający  się  z  osób  posiadających  odpowiednie 

uprawnienia budowlane do projektowania w specjalnościach: 

-  w  specjalności  instalacyjnej  w  zakresie  sieci,  instalacji  i  urządzeń  cieplnych, 

wentylacyjnych,  gazowych,  wodociągowych  i  kanalizacyjnych  lub  odpowiadające  im  ważne 

uprawnienia budowlane wydane na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów, 

specjalności 

instalacyjnej 

zakresie 

sieci, 

instalacji 

urządzeń 

telekomunikacyjnych  lub  odpowiadające  im  ważne  uprawnienia  budowlane  wydane  na 

podstawie wcześniej obowiązujących przepisów, 

-  w  specjalności  instalacyjnej  w  zakresie  sieci,  instalacji  i  urządzeń  elektrycznych  i 

elektroenergetycznych  lub  odpowiadające  im  ważne  uprawnienia  budowlane,  wydane  na 

podstawie wcześniej obowiązujących przepisów. 

Zamawiający przesądził także w pkt 5.6.d SIWZ, że dopuszcza możliwość wykazania 

tej  samej  osoby  przewidzianej  do  pełnienia  funkcji  głównego  projektanta  oraz  osób 

tworzących wielobranżowy zespół projektowy dla wszystkich Zadań (1-3). 

W  toku  postępowania  w  dniu  22  stycznia  2016  r.  zamawiający  zmodyfikował  treść 

SIWZ  rezygnując  z  obowiązku  dysponowania  projektantem  w  specjalności  instalacyjnej  w 

zakresie sieci, instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych. Powyższe ustalono  na podstawie 

modyfikacji SIWZ z 22.01.2016 r. 

Zamawiający  oszacował  wartość  zamówienia  w  dniu  4  stycznia  2016  r.  na  kwotę 

242.000,00 zł na podstawie danych rynkowych oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 

dnia  18  maja  2004  r.  w  sprawie  określenia  metod  i  podstaw  sporządzania  kosztorysu 

inwestorskiego,  obliczania  planowanych  kosztów  prac  projektowych  oraz  planowanych 

kosztów  robót  budowlanych  określonych  w  programie  funkcjonalno-użytkowym  (pkt  2.2. 

protokołu postępowania, w dokumentacji postępowania przekazanej przez zamawiającego). 

Na  podstawie  pkt  8  protokołu  postępowania  ustalono,  że  na  sfinansowanie 

zamówienia zmawiający przeznaczył kwotę 297.660,00 zł brutto, z czego na: 

a)  zadanie 1 – 64.575,00 zł brutto, 

b)  zadanie 2 – 99.015,00 zł brutto, 

c)  zadanie 3 – 134.070,00 zł brutto. 

Do  upływu  terminu  składania  ofert  swoje  oferty  złożyli  następujący  wykonawcy 

oferując ceny brutto: 

a)  zadanie 1: 


- odwołujący 34.440,00 zł, 

- PUH Saneko J.B. 79.704,00 zł 

- PPB Ekobud s.c. E. i R. O.110.700,00 zł 

- Solarpol Polskie Centrum Energii Odnawialnej 82.161,87 zł 

- PUPM Ekoprojekt sp. z o.o. 147.600,00 zł 

- RB Services sp. z o.o. sp. k. – 230.000,00 zł 

b)  zadanie 2: 

- odwołujący 46.740,00 zł 

- PUH Saneko J.B. 122.385,00 zł 

- PPB Ekobud s.c. E. i R. O.147.600,00 zł 

- Solarpol Polskie Centrum Energii Odnawialnej 227.543,33 zł 

- Biuro Inżynierskie Matej& Matej s.c. 248.460,00 zł 

- PUPM Ekoprojekt sp. z o.o. 205.410,00 zł 

- RB Services sp. z o.o. sp. k. 360.000,00 zł 

- Usługi Projektowe inż. J.S. 170.970,00 zł 

c)  zadanie 3: 

- odwołujący 71.340,00 zł 

- PPB Ekobud s.c. E. i R. O.172.200,00 zł 

- Solarpol Polskie Centrum Energii Odnawialnej 272.090,44 zł 

- PUPM Ekoprojekt sp. z o.o. 332.838,00 zł 

- - RB Services sp. z o.o. sp. k 400.000,00 zł 

Odwołujący  załączył  do  swej  oferty  wykaz  osób,  które  będą  uczestniczyć  w 

wykonywaniu  zamówienia.  W  wykazie  tym  odwołujący  wskazał,  że  celem  potwierdzenia 

warunku w zakresie dysponowania osobami zdolnymi do wykonania zamówienia dysponuje 

następującymi osobami: 

a)  główny projektant I.G., na podstawie umowy o dzieło, 

b)  Ł.W. projektant branży sanitarnej, na podstawie umowy o dzieło, 

c)  J.M., projektant branży telekomunikacyjnej, na podstawie umowy o dzieło, 

d)  R.W.., projektant branży elektrycznej, na podstawie umowy o pracę.  

Następnie ustalono, że 12 lutego 2016 r. zamawiający, działając na podstawie art.90 

ust.  1  ustawy  Pzp  wezwał  odwołującego  do  złożenia  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów, 

dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Wskazał na rozbieżności 

pomiędzy  cenami  ofert  odwołującego  do  wartości  zamówienia  i  do  średniej  arytmetycznej 

wszystkich ofert. 


Następnie  ustalono,  że  w  odpowiedzi  na  powyższe  wezwanie  odwołujący  złożył 

pismo z 15 lutego 2016 r. 

W  wyjaśnieniach  odwołujący  wskazał  i  udowodnił,  jakie  posiada  oprogramowanie 

oraz zarządzenia i że są zakupione ze środków własnych. Załączył wykaz środków trwałych. 

Wskazał,  że  jego  biuro  mieści  się  w  Lublinie,  a  obiekty,  w  dla  których  zostaną  wykonane 

projekty  są  zlokalizowane  80  km  od  Lublina.  Wskazał  na  niewielkie  koszty  i  czas 

stawiennictwa  się  na  miejscu.  Powołał  się  na  doświadczenie  w  realizacji  w  ostatnim  czasie 

podobnych projektów i załączył dokumenty referencyjne wystawione przez zleceniodawców.  

Wskazał,  że  do  realizacji  zamówienia  posiada  6  osób.  Wymienił  podstawę 

dysponowania, wynagrodzenie tych osób i reguły jego ustalania. Wskazał, że czas realizacji 

zamówienia wyniesie 5 miesięcy. Określił łączny czas zaangażowania pracowników i łączne 

koszty  wynagrodzenia  z  tego  tytułu,  w  rozbiciu  na  poszczególne  zadania.  Na  dowód 

powyższego  załączył  karty  przychodów  pracowników.  Oszacował  koszty  związane  z  tytułu 

umów  o  dzieło.  Załączył  kalkulację  poszczególnych  składników  wyceny  w  podziale  na 

zadania.  Powołał  się  na  fakt  korzystania  z  pomocy  publicznej  w  zakresie  szkolenia 

pracownika,  doposażenia  stanowiska  pracy,  na  refundację  wyposażenia  stanowiska  pracy. 

Załączył do  wyjaśnień zaświadczenia potwierdzające fakt i wysokość uzyskanej pomocy de 

minimis.  

Następnie  ustalono,  że  zamawiający  2  marca  2016  r.  zawiadomił  odwołującego  o 

odrzuceniu złożonych przez niego ofert w zakresie części 1, 2, 3 na podstawie art. 89 ust. 1 

pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. Zamawiający w uzasadnieniu faktycznym czynności 

wskazał,  że  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  z  dowodami  potwierdza,  że  oferta  zawiera 

rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia.  Zamawiający  wskazał,  że 

oferowana  cena  odbiega  w  sposób  istotny  od  realiów  rynkowych.  Analiza  wskazała,  że 

złożona  oferta  na  każde  z  zadań  kształtuje  się  na  poziomie  40-50%  pozostałych  ofert. 

Oferowana  cena  odbiega  od  kosztów  realizacji  podobnych  projektów  przez  odwołującego. 

Realizacja zamówienia  bez pełnego zespołu projektantów  wszystkich branż budzi poważne 

wątpliwości co do rzetelności i jakości wykonanych prac (rozstrzygnięcie zamawiającego z 2 

marca 2016 r., w aktach sprawy). 

Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje. 

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie. 

Art.  89  ust.  1  pkt  4  ustawy  Pzp  stanowi,  że  zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli 

zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia.  


Z kolei w myśl art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w 

stosunku  do  przedmiotu  zamówienia  i  budzi  wątpliwości  zamawiającego  co  do  możliwości 

wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez 

zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów, w szczególności jest niższa o 30% 

od  wartości  zamówienia  lub  średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych  ofert, 

zamawiający  zwraca  się  o  udzielenie  wyjaśnień,  w  tym  złożenie  dowodów,  dotyczących 

elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w szczególności w zakresie: 

1)  oszczędności  metody  wykonania  zamówienia,  wybranych  rozwiązań  technicznych, 

wyjątkowo  sprzyjających  warunków  wykonywania  zamówienia  dostępnych  dla  wykonawcy, 

oryginalności  projektu  wykonawcy,  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie 

art. 2 ust. 3-5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę 

(Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314); 

2) pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów. 

W myśl art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie 

złożył  wyjaśnień  lub  jeżeli  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  z  dostarczonymi  dowodami 

potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia

Zdaniem  Izby  zamawiający  dokonał  czynności  odrzucenia  oferty  odwołującego  z 

naruszeniem przepisów art. 89 ust. 1 pkt 4 i art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. 

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że przedmiotem oceny mogła być czynność 

odrzucenia oferty z takim uzasadnieniem, jakie zamawiający zawarł w swym rozstrzygnięciu 

z 2 marca 2016 r. 

Zamawiający  w  swym  rozstrzygnięciu,  jako  powody  odrzucenia  oferty  odwołującego 

podał de facto trzy okoliczności. Zamawiający wskazał, że cena oferty odbiega od cen innych 

ofert. Po drugie argumentował, że cena ta różni się od kosztów realizacji przez odwołującego 

podobnych projektów. Po trzecie zaś wskazywał, że odwołujący nie posiada pełnego zespołu 

projektantów  wszystkich  branż.  W  związku  z  tym  odwołujący,  kwestionując  czynność 

zamawiającego  miał  prawo  odnieść  się  do  przywołanych  wyżej  okoliczności  i 

dopuszczalność  odrzucenia  oferty  odwołującego  jedynie  z  tych  powodów  mogła  być 

przedmiotem rozstrzygnięcia Izby.  

Zamawiający  na  poparcie  swego  stanowiska  przedstawił  w  trakcie  rozprawy  swoją 

kalkulację,  w  której  obliczył  cenę  jednostkową  za  wykonanie  usługi  projektowej  w 

przeliczeniu  na  1  m

  powierzchni  użytkowej  obiektów  zamawiającego,  których  będzie 

dotyczyła usługa projektowa. Tak obliczona stawka w świetle oferty odwołującego miała się 

kształtować na poziomie ok. 2,30 zł za 1 m

 powierzchni użytkowej. Następnie zamawiający 

obliczył  wysokość  stawek  za  wykonanie  usług  projektowych  w  przeliczeniu  na  1  m


powierzchni użytkowej obiektów jakie odwołujący miał oferować w trakcie realizacji usług na 

rzecz  gminy  Bobowo,  miasta  Rybnik,  powiatu  siemiatyckiego,  miasta  Tarnowa,  starostwa 

powiatowego  w  Opolu  Lubelskim.  Stawki  te  miały  być  kilkakrotnie  niższe  od  dotychczas 

oferowanych przez odwołującego. 

Izba  stwierdziła,  że  wniosek  zamawiającego  o  nierentowności  ceny  odwołującego 

wyprowadzony z takiego porównania był zbyt daleko idący. Było to jedno z wielu możliwych 

wyliczeń  jakie  można  było  teoretycznie  przedstawić.  Nie  wykazano  nie  tylko,  że  usługi 

projektowane w analizowanych przedsięwzięciach były porównywalne, ale nawet, że obiekty, 

których  dotyczyły  usługi  projektowe,  są  podobne.  Co  jednak  istotniejsze,  takie  podejście 

zamawiającego  należało  ocenić  jako  skrajnie  automatyczne,  pobieżne,  oparte  jedynie  na 

abstrakcyjnym  kryterium  arytmetycznym  i  nieuwzględniające  charakterystyki  przedmiotu 

zamówienia i wyjaśnień składanych przez wykonawcę.  

Przypomnienia  w  tym  miejscu  wymaga,  że  Europejski  Trybunał  Sprawiedliwości 

wyraził  pogląd,  że  „Art.  29  ust.  5  Dyrektywy  Rady  71/305,  od  stosowania  którego  Kraje 

Członkowskie  nie  mogą  odstąpić  w  żadnym  istotnym  stopniu,  zakazuje  Krajom 

Członkowskim wprowadzania przepisów, które wymagają automatycznej dyskwalifikacji ofert 

w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia,  według  kryterium  arytmetycznego,  zobowiązuje 

natomiast  zamawiającego  do  zastosowania  procedury  analizy  ofert,  przewidzianej  w  tej 

dyrektywie, która daje oferentowi sposobność przedstawienia wyjaśnień. (Wyrok ETS z dnia 

18.06.1991  r.  w  sprawie  C  -  295/89  („Impresa  Dona  Alfonsa”).  Stanowisko  Trybunału 

znajduje  odzwierciedlenie  w  ustawie  Pzp,  która  stanowi  w  art.  90  ust.  1  ustawy  Pzp,  że  w 

celu ustalenia, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, 

zamawiający  ma  obowiązek  zwrócić  się  do  wykonawcy  o  przedstawienie  wyjaśnień 

dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Jak wynika zaś z art. 90 

ust. 3 ustawy Pzp, do konstatacji o zaoferowaniu ceny rażąco niskiej może prowadzić tylko 

niezłożenie  wyjaśnień  lub  analiza  wyjaśnień.  Zatem  niedopuszczalne  jest  automatyczne 

ustalenie przez zamawiającego, iż zaoferowano cenę noszącą znamiona ceny rażąco niskiej 

na  podstawie  kryterium  arytmetycznego,  bez  przeanalizowania  wyjaśnień.  Pierwsze  dwa 

powody  odrzucenia  oferty  odwołującego  wskazane  przez  zamawiającego  w  ewidentny 

sposób  oparte  były  na  czystym  kryterium  arytmetycznym,  które  w  świetle  tak  prawa 

krajowego  jak  i  unijnego  nie  jest  wystarczające  do  ustalenia,  ż  zaoferowano  cenę  rażąco 

niską  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia.  Dostrzec  należy,  że  odwołujący  przedstawił 

zamawiającemu  w  dniu  15  lutego  2016  r.  dość  szczegółowe  i  poparte  dowodami 

wyjaśnienia.  W  wyjaśnieniach  odwołujący  złożył  wykaz  środków  trwałych,  wskazał  na 

lokalizację  biura,  Ujawnił,  że  do  realizacji  zamówienia  posiada  6  osób.  Wymienił  podstawę 

dysponowania, wynagrodzenie tych osób i reguły jego ustalania. Wskazał, że czas realizacji 

zamówienia wyniesie 5 miesięcy. Określił łączny czas zaangażowania pracowników i łączne 


koszty  wynagrodzenia  z  tego  tytułu,  w  rozbiciu  na  poszczególne  zadania.    Na  dowód 

powyższego  załączył  karty  przychodów  pracowników.  Oszacował  koszty  związane  z  tytułu 

umów  o  dzieło.  Załączył  kalkulację  poszczególnych  składników  wyceny  w  podziale  na 

zadania.  Powołał  się  na  fakt  korzystania  z  pomocy  publicznej  w  zakresie  szkolenia 

pracownika,  doposażenia  stanowiska  pracy,  na  refundację  wyposażenia  stanowiska  pracy. 

Załączył do  wyjaśnień zaświadczenia potwierdzające fakt i wysokość uzyskanej pomocy de 

minimis. Był to zatem relatywnie szeroki materiał dowodowy, który mógł i powinien stanowić 

przedmiot  pogłębionej  analizy  zamawiającego.  Tymczasem  zamawiający  w  swym 

rozstrzygnięciu  zdecydował  się  odnieść  jedynie  do  referencji,  które  wykonawca  załączył 

także do swych wyjaśnień. Dokumenty te w znacznej części były już załączone do oferty, a 

ponadto  są  przede  wszystkim  dowodem  należytego  wykonania  określonych  prac  i 

posiadania  przez  wykonawcę  określonego  doświadczenia.  W  ramach  procedury 

wyjaśniającej  z  art.  90  ustawy  Pzp  referencje  posiadają  znaczenie  drugorzędne,  gdyż 

ustawodawca  w  przepisie  tym  nakazuje  się  skupić  na  elementach  kalkulacyjnych,  jakie 

wykonawca przedstawia w wyjaśnieniach.  

Za  chybiony  uznano  także  ostatni  argument,  jaki  w  świetle  uzasadnienia 

rozstrzygnięcia  zamawiającego  miał  świadczyć  o  zaoferowaniu  rażąco  niskiej  ceny,  a 

mianowicie  rzekomego  niezapewnienia  przez  odwołującego  pełnego  zespołu  projektantów 

wszystkich branż. Jak słusznie dostrzegł odwołujący, zamawiający stosownie do art. 22 ust. 

3 w zw. z art. 22 ust. 1 ustawy Pzp opisał w pkt 5.6.d SIWZ warunek udziału w postępowaniu 

w  zakresie  dysponowania  osobami  zdolnymi  do  wykonania  zamówienia.  Zamawiający 

konstruując  przywołany  warunek  uznał,  że  jako  dającego  rękojmię  należytego  wykonania 

zamówienia  można  potraktować  takiego  wykonawcę,  który  dysponuje  zespołem 

projektantów  składającym  się  z  trzech  osób  (głównego  projektanta,  projektanta  branży 

sanitarnej,  projektanta  branży  elektrycznej).  Co  więcej,  zamawiający  w  SIWZ  przesądził  w 

sposób  wyraźny,  że  dysponowanie  takim  zespołem  jest  wystarczające  również  w  razie 

złożenia przez wykonawcę oferty na wszystkie trzy zadania.  

Odwołujący,  jak  wynikało  z  wykazu  osób  załączonego  do  oferty,  wykazał 

dysponowanie  zespołem  projektantów  wymaganym  przez  zamawiającego.  Ponadto,  w 

wyjaśnieniach  z  15  lutego  2016  r.,  zadeklarował  udział  w  realizacji  zamówienia  dalszych  3 

osób,  będących  pracownikami  odwołującego.  W  tej  sytuacji  stanowisko  zamawiającego  o 

braku  wystarczającego  zespołu  projektantów  wyrażone  w  uzasadnieniu  odrzucenia  oferty 

pozostawało  niespójne  z  treścią  warunku  opisanego  przez  zamawiającego  w  SIWZ. 

Zamawiający  w  trakcie  rozprawy  dodał,  że  –  jego  zdaniem  –  celem  należytego  wykonania 

zamówienia należało stworzyć zespół 10 osób. Zamawiający nie tylko jednak nie udowodnił, 

ale nawet nie wyjaśnił, na jakiej podstawie należało poczynić takie założenie.  


Zamawiający  w  trakcie  rozprawy  podniósł  także,  że  projektant  branży  elektrycznej, 

którego  zatrudnia  odwołujący  otrzymuje  wynagrodzenie  na  poziomie  jedynie  2  tysięcy 

złotych  brutto.  Wynagrodzenie  na  takim  poziomie,  aczkolwiek  rzeczywiście  niskie  jak  dla 

osoby zajmującej analizowane stanowisko, to jednak w takiej wysokości jest wypłacane temu 

pracownikowi  przez  odwołującego.  Powyższe  wynikało  jednoznacznie  ze  złożonych  przez 

odwołującego  dowodów  –  karty  przychodów  tego  pracownika.  Ponadto,  co  istotne, 

odwołujący wykazał, iż w latach 2014 – 2015 r. korzystał z dozwolonej pomocy publicznej, w 

zakresie  refundacji  kosztów  wyposażenia  stanowiska  pracy  dla  bezrobotnego,  na 

doposażenie stanowiska pracy tej osoby i jej szkolenie. Odwołujący wyjaśnił, że skorzystał z 

możliwości, iż projektant ten długo poszukiwał pracy, został zatrudniony na podstawie oferty 

biura  pośrednictwa  pracy  i  że  pracuje  u  odwołującego  2  lata  za  stawkę,  która  wynika  z 

dowodów  ujawnianych  w  wyjaśnieniach.  Stanowisko  odwołującego  okazało  się  spójne  z 

załączonymi do wyjaśnień dowodami w postaci zaświadczeń o pomocy de minimus i kartami 

przychodów. Wobec powyższego, w świetle załączonych przez odwołującego wyjaśnień, a w 

szczególności dowodów, zamawiający powinien uwzględnić tę okoliczność, której jednak nie 

dostrzegł. 

Podkreślenia wymagało, że odwołujący złożył zamawiającemu kalkulację obejmującą 

także  koszty  zatrudnienia,  koszty  pracownicze,  określił  łączny  czas  zaangażowania 

pracowników i łączne koszty wynagrodzenia z tego tytułu. Zamawiający, choć kwestionował 

kompletność  zespołu  projektantów,  nie  odniósł  się  do  prawidłowości  założeń  i  wyliczonych 

kosztów,  nie  przedstawił  własnej  minimalnej  kalkulacji.  Nie  wskazywał  dlaczego 

poszczególne  elementy  składowe  założeń  odwołującego  są  nieprawidłowe.  Zamiast  tego 

zamawiający  poprzestał  na  ogólnikowych  twierdzeniach  o  niewystarczającym  składzie 

zespołu projektantów, które ani w uzasadnieniu ani nawet na rozprawie nie zostały bardziej 

szczegółowo rozwinięte ani udowodnione. 

Dostrzeżenia  wymagało, że składanie przez  wykonawców  wyjaśnień w trybie art. 90 

ustawy Pzp nie jest czynnością li tylko techniczną. Zamawiający oceniając czy zaoferowano 

mu cenę rażąco niską zobowiązany jest starannie przeanalizować złożone wyjaśnienia a ich 

treść wziąć pod uwagę przy swych ustaleniach. W analizowanej sprawie – co stwierdzono – 

wyjaśnienia odwołującego zostały poddane jedynie wybiórczej i szczątkowej analizie.  

Biorąc  powyższe  pod  uwagę  Izba  uznała,  że  oferta  odwołującego  nie  podlegała 

odrzuceniu na podstawie art. 90 ust. 3 w  zw.  z  art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp z powodów 

wskazywanych przez zamawiającego w uzasadnieniu z 2 marca 2016 r.  

Zgodnie  z  przepisem  art.  192  ust.  2  ustawy  Pzp,  Krajowa  Izba  Odwoławcza 

uwzględnia  odwołanie  w  sytuacji,  jeżeli  stwierdzi  naruszenie  przepisów  ustawy,  które miało 


wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, co ze 

wskazanych wyżej względów miało miejsce w analizowanej sprawie. 

Stosownie  do  art.  192  ust.  1  ustawy  Pzp,  o  oddaleniu  odwołania  lub  jego 

uwzględnieniu  Izba  orzeka  w  wyroku.  W  pozostałych  przypadkach  Izba  wydaje 

postanowienie.  Orzeczenie  Izby,  o  którym  mowa  w  pkt  1  sentencji,  miało  charakter 

merytoryczny,  gdyż  odnosiło  się  do  uwzględnienia  odwołania.  Z  kolei  orzeczenie  Izby 

zawarte w pkt 2 sentencji miało charakter formalny, gdyż dotyczyło kosztów postępowania, a 

zatem  było  postanowieniem.  O  tym,  że  orzeczenie  o  kosztach  zawarte  w  wyroku  Izby  jest 

postanowieniem  przesądził  Sąd  Najwyższy  w  uchwale  z  8  grudnia  2005  r.  III  CZP  109/05 

(OSN  2006/11/182).  Z  powołanego  przepisu  art.  192  ust.  1  ustawy  Pzp  wynika  zakaz 

wydawania przez Izbę orzeczenia o charakterze merytorycznym w innej formie aniżeli wyrok. 

Z uwagi zatem na zbieg w jednym orzeczeniu rozstrzygnięcia o charakterze merytorycznym i 

formalnym, całe orzeczenie musiało przybrać postać wyroku. 

W  świetle  art.  192  ust.  3  pkt  1  ustawy  Pzp,  uwzględniając  odwołanie,  Izba  może  - 

jeżeli  umowa w  sprawie  zamówienia  publicznego  nie  została  zawarta  - nakazać  wykonanie 

lub  powtórzenie  czynności  zamawiającego  lub  nakazać  unieważnienie  czynności 

zamawiającego.  W  konsekwencji  Izba  nakazała  zamawiającemu  unieważnienie  czynności 

wyboru  oferty  najkorzystniejszej  w  zakresie  zadań  I,  II,  III,  unieważnienie  czynności 

odrzucenia  oferty  odwołującego,  powtórzenie  czynności  badania  i  oceny  ofert,  z 

uwzględnieniem oferty złożonej przez odwołującego, w zakresie wskazanym w sentencji. 

W konsekwencji, na podstawie art. 192 ust. 1 oraz art. 192 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp, 

orzeczono jak w pkt 1 sentencji. 

Zgodnie  z  art.  192  ust.  9  ustawy  Pzp,  w  wyroku  oraz  w  postanowieniu  kończącym 

postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei 

w świetle art. 192 ust. 10 ustawy Pzp, strony ponoszą koszty postępowania odwoławczego 

stosownie  do  jego  wyniku,  z  zastrzeżeniem  art.  186  ust.  6.  Jak  wskazuje  się  w 

piśmiennictwie,  reguła  ponoszenia  przez  strony  kosztów  postępowania  odwoławczego 

stosownie  do  wyników  postępowania  odwoławczego  oznacza,  że  „obowiązuje  w  nim, 

analogicznie  do  procesu  cywilnego,  zasada  odpowiedzialności  za  wynik  procesu,  według 

której  koszty  postępowania  obciążają  ostatecznie  stronę  „przegrywającą”  sprawę  (por. art. 

98  §  1 k.p.c.)” Jarosław  Jerzykowski,  Komentarz  do  art.192  ustawy  -  Prawo  zamówień 

publicznych,  w:  Dzierżanowski  W.,  Jerzykowski  J.,  Stachowiak  M.  Prawo  zamówień 

publicznych.  Komentarz,  LEX,  2014,  wydanie  VI.  Ponieważ  odpowiedzialność  za  wynik 

postępowania odwoławczego ponosił w całości zamawiający, to tę stronę postępowania Izba 

obciążyła w całości kosztami tego postępowania.  


Biorąc  powyższe  pod  uwagę,  o  kosztach  postępowania  orzeczono  stosownie  do 

wyniku postępowania - na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepis 

§ 5 ust. 4 w zw. z § 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. 

w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w 

postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41 poz. 238). 

Przewodniczący:      ………………….…