Sygn. akt: KIO 2215/17
WYROK
z dnia 7 listopada 2017 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Prze
wodniczący: Robert Skrzeszewski
Protokolant: Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 listopad
a 2017 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej w dniu 23 października 2017 r. przez
wykonawcę Z. S.A., (...) w postępowaniu prowadzonym przez PKP Polskie Linie Kolejowe
S.A., (...)
Jednostka prowadząca postępowanie: Centrum Realizacji Inwestycji Region
Południowy, (...)
przy udziale wykona
wców wspólnie ubiegających się udzielenie zamówienia: P. E.
S.A.
z siedzibą w W. oraz P. N. i U. I. K. w K. sp. z o.o. z siedzibą w K. zgłaszającego swoje
przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO 2215/17 po stronie
Zamawiającego
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu PKP Polskie Linie Kolejowe
S.A., (...)
Jednostka prowadząca postępowanie: Centrum Realizacji Inwestycji Region
Południowy, (...) unieważnienie czynności unieważnienia postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego i nakazuje Zamawiającemu dokonanie ponownego badania i oceny
ofert,
2. kosztami postępowania obciąża PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., (...) Jednostka
prowadząca postępowanie: Centrum Realizacji Inwestycji Region Południowy, (...) i:
2.1. zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Z. S.A., (...)
tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., (...) Jednostka prowadząca
postępowanie: Centrum Realizacji Inwestycji Region Południowy, (...) na rzecz Z. S.A., (...)
kwotę 23 600 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia trzy tysiące sześćset złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:……………………..
Sygn. akt: KIO 2215/17
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający: PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., (…) Jednostka prowadząca
postępowanie: Centrum Realizacji Inwestycji Region Południowy, (...) wszczął postępowanie
prowadzone
w trybie przetargu nieograniczonego na zaprojektowanie i wykonanie robót dla
zadania nr 1 pn.:
„Prace na odcinku linii kolejowej (…) C. - Z.” oraz dla zadania nr 2 pn.:
„Budowa łącznicy w C. w ciągu linii kolejowych (…) S. – C. i (…) C. – Z.”, oznaczenie
postępowania znakiem: IREZA3a-216-05/2017.
Powyższe zamówienie zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej pod numerem 145795-2017-PL z dnia 15 kwietnia 2017 r.
W dniu 12 października 2017r. Zamawiający poinformował Odwołującego: Z. S.A.,
(...) o uniewa
żnieniu przedmiotowego postępowania.
Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem przetargu Odwołujący w dniu 23
października 2017r. wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej od
niezgodnych z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579)
, zwanej dalej ustawą Pzp czynności Zamawiającego, tj.
wobec czyn
ności dotyczącej unieważnienia postępowania, jak i od zaniechania czynności
odrzucenia oferty złożonej wspólnie przez P. E. S.A. oraz P. N. i U. I. K. w K. sp. z o.o.
Zaskarżonym czynnościom (zaniedbaniom) Zamawiającego zarzucił naruszenie:
art 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp w zw. z art. 7 ust 1 ustawy Pzp w zw. z art 2 pkt
7a) ustawy Pzp
przez unieważnienie postępowania mimo, iż w postępowaniu nie wystąpiła
niem
ożliwa do usunięcia wada uniemożliwiająca zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy
w sprawie zamówienia publicznego, w tym w szczególności oferta Odwołującego
powinna zostać uznana za najkorzystniejszą (co zresztą przyznało PKP w piśmie
unieważniającym postępowanie), a tym samym prawidłowe było działanie Namawiającego
polegające na wyborze dnia 3 października 2017 r. oferty Odwołującego jako
najkorzyst
niejszej, a samo unieważnienie postępowania byłoby w niniejszej sprawie nadto
działaniem sprzecznym również z zasadą równego traktowania wykonawców (art. 7 ust 1
ustawy Pzp
), jak i zasadą celowości (art 2 pkt7a ustawy Pzp),
art 93 ust 1 pkt 7 ustawy Pzp w zw. z art 89 ust 1 pkt 2 ustawy Pzp przez
unieważnienie Postępowania mimo, iż oferta złożona wspólnie przez P. E. S.A, oraz P. N. i
U. I. K. w K. sp. z o.o. w
inna zostać dorzucona, a w konsekwencji nie sposób uznać, by w
sprawie miała miejsca wada uniemożliwiająca zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
um
owy w sprawie zamówienia publicznego.
Wskazując na powyższe naruszenia, wnosił o:
merytoryczne rozpatrzenie
przez Krajową Izbę Odwoławczą, zwanej dalej jako
KIO niniejszego o
dwołania i jego uwzględnienie,
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności Zamawiającego
polegającej na unieważnieniu postępowania,
w sytuacji uznania, że unieważnienie czynności Zamawiającego polegającej
na unieważnieniu postępowania nie powoduje, że wcześniejsza czynność Zamawiającego
polegająca na wyborze oferty najkorzystniejszej pozostaje w mocy, wnosił o nakazanie
Zamawiającemu dokonania ponownego wyboru ofert, a w konsekwencji ponowny wybór
oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej, a w sytuacji uwzględnienia zarzutu nr 2,
nadto o nakazanie Zamawiającemu odrzucenia oferty złożonej wspólnie przez P. E. S.A.
oraz P. N. i U. I. K. w K. sp. z o.o.,
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego.
W
swoim odwołaniu Odwołujący zwrócił uwagę, że Zamawiający w postępowaniu,
tym przyjął 3 kryteria (pkt 20.7 IDW), które będzie brał pod uwagę przy ustaleniu, która z
ofert jest najkorzystniejsza, a to:
a.
całkowita cena brutto (której przyznał 60% wagi),
b.
termin realizacji (któremu nadał 20% wagi), oraz
c.
doświadczenie personelu wykonawcy (analogicznie - 20% wagi).
Jednocześnie Zamawiający wskazał w pkt 20.6 IDW, że ocenie i porównaniu podda
tylko te ofer
ty, które zostaną złożone w terminie i nie zostaną przez niego odrzucone.
Tym samym zgodnie z SIWZ (po zmianach wprowadzonych 31 maja 2017 r,), k
tóra w
ten sam sposób wiąże każdego z wykonawców, jak i Zamawiającego, ustalenie która z ofert
jest najkorzyst
niejsza, miało wynikać z porównania jedynie takich ofert, które spełniają
łącznie wskazane wyżej warunki, to jest złożenie oferty w terminie i jej nie odrzucenie przez
Zamawiającego.
Odwołujący zauważył, że sposób wyliczania punktów, jakie mają być przyznane za
poszczególne kryteria, był dość skomplikowany i związku z tym wskazał, iż w
odniesieniu do ceny (pierwszego z kryterium, któremu przyznano 60% wagi)
Zamawiający przewidział dwa wzory (wzór, który można nazwać arytmetycznym -
stosowany wówczas, gdy ofert, spośród których należało wybrać ofertę
najkorzystniejsz
ą, było od 1 do 3, jak i wzór tzw. średniej miarodajnej, który winien
być stosowany wówczas, gdy ofert takich było 4 lub więcej - vide pkt 20.7 IDW).
Wyjaśnił, że pierwotnie oferty zostały złożone przez 5 wykonawców, a w dacie
wyboru oferty najkorzystniejszej Zamawiający odrzucił dwie z ofert, co spowodowało,
iż wybierał on spośród 3 (dwóch wykonawców na wezwanie Zamawiającego
wystosowane w trybie art 85 ust 2 ustawy Pzp
nie wyraziło bowiem zgody na
przedłużenie terminu związania ofertą/wydłużenia wadium).
Zaznaczył, że spośród ofert 3 wykonawców, które nie zostały przez niego odrzucone
(były poddane ocenie) - najniższą cenę przedstawiło konsorcjum składające się z P.
E. S.A. oraz P. N. i U. I. K. w K. sp. z o.o., zwana dalej jako konsorcjum P. E..
Wykonawca ten złożył ofertę brutto na kwotę 393.825.985,83 PLN, zaś Odwołujący
przedstawił cenę w kwocie 406.017.271,04 PLN, co zgodnie ze wzorem, który jest
ujęty w pkt 20.7.1. IDW, a na podstawie którego wyliczało się liczbę punktów w
kryterium całkowita cena brutto (oznaczanym przez Zamawiającego skrótem „Co”),
dawało Odwołującemu sumę 58,198 punktów (po zaokrągleniu 58,20 pkt)
Konsorcjum P. E. i PNIUK, zwane dalej jako konsorcjum P. E.) dos
tało w tym
kryterium 60 punktów.
Natomiast B. S.A. (
trzecia z ofert, które nie zostały przez Zamawiającego odrzucone),
który złożył ofertę na kwotę 429.640.806,61 PLN otrzymał w kryterium cena 55 punktów.
Odnośnie drugiego kryterium - terminu realizacji (gdzie było sprawdzane skrócenie
terminu realizacji w odniesieniu do okresu bazowego -
liczonego jako suma etapów i
wynoszącego 55 miesięcy), oznaczonego w IDW jako „ T ͬ ” największego skrócenia dokonał
Odwołujący, gdyż zaproponował 42 miesiące (skróciło wykonanie o 13 miesięcy, co stało się
wedle wzoru ujętego w IDW liczbą bazową, do którego należało porównać inne „skrócenia”.
W konsekwencji
Odwołujący otrzymał 20 punktów, podczas gdy Konsorcjum P. E.
skróciła o 3 miesiące, co dało 4,62 punktów, zaś B. skrócił termin realizacji o 6 miesięcy, co
dało mu 9,23 punktów.
Trzecie kryterium w postaci doświadczenia personelu zostało w IDW podzielone na 4
podkryteria (na 20% oferty składało się bowiem doświadczenie za kierownika budowy - 8%,
za kierownika robót torowych - 4%, za kierownika robót elektrycznych i
elektroenergetycznych - 4% oraz kierownika SRK -
4%). Najwięcej punktów w tym kryterium
zostało przyznane Konsorcjum P. E. (20 punktów na 20 możliwych), B. otrzymał 10 punktów,
natomiast
Odwołujący otrzymał 8 punktów.
Podsumował, że
a)
Z.
otrzymało 86,2 punktu (suma za: cena - 58,20 punktów, termin realizacji -
20 punktów oraz doświadczenie personelu - 8 punktów)
b) Konsorcjum P. E.
otrzymała 84,62 punkty (suma za: cena - 60 punktów, termin
realizacji - 4,62 punktu oraz do
świadczenie personelu - 20 punktów)
c) B.
otrzymał 74,23 punktów (suma za: cena - 55 punktów, termin realizacji -
punktu oraz doświadczenie personelu - 10 punktów),
co spowodowało, że oferta Odwołującego została wybrana jako najkorzystniejsza, co
jest w
pełni zgodne z warunkami, jakie Zamawiający wskazał w SIWZ, gdzie wskazano, że
będzie porównywał i oceniał te oferty, które zostały złożone w terminie oraz które nie
podlegały odrzuceniu.
Powołał okoliczność, że w dniu 12.10.2017 r. Odwołujący otrzymał pismo z tej samej
daty, kt
órym to Zamawiający unieważnił postępowanie wskazując, iż jego zdaniem zachodzi
w niniejszej sprawie okoliczność, o której mowa w art 93 ust 1 pkt 7 ustawy Pzp, a więc
zdaniem Zamawiającego zaszła niemożliwa do usunięcia wada uniemożliwiająca zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Wskazał on bowiem, że gdy w dniu 31.08.2017 r
sporządzał ranking ofert (wówczas,
gdy w p
ostępowaniu było 5 wykonawców) błędnie uznał, że to oferta Z. S.A. została najwyżej
oceniona, co spowodowało wezwanie Z. S.A. do złożenia dokumentów potwierdzających
spełnienie warunków udziału w postępowaniu.
Zwrócił uwagę, że Zamawiający uzasadnił swoją decyzję tym, że w toku niniejszego
postępowaniu ujawniono omyłkę rachunkową w przeliczeniu średniej miarodajnej w jednym z
kryteriów oceny ofert( Cena). Przy prawidłowym policzeniu średniej miarodajnej oferta Z.
S.A
. nie powinna być najwyżej ocenioną i w związku z tym Wykonawca ten me powinnien
być wezwany do złożenia dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w
postępowaniu.
Dalej,
Zamawiający wskazał, że 12.09.2017 r. jeden z wykonawców (Z.) samodzielnie
przedłużył termin związania ofertą oraz ważność wadium, natomiast do czterech pozostałych
wykonawców skierowano pisma z wezwaniem do przedłużenia terminu związania ofertą (co
winno nastąpić łącznie z przedłużeniem wadium - art 85 ust 4 ustawy Pzp), na co tylko
dwóch wykonawców odpowiedziało w sposób zgodny z wezwaniem. Tym samym
Zamawiający zauważył, że w postępowaniu pozostały 3 ważne oferty.
Dalej, uzasadniając zaistnienie wskazanej przez niego (art 93 ust. 1 pkt 7) podstawy
unieważnienia postępowania Zamawiający wskazał, że:
Na dzień unieważnienia postępowania Zamawiający nie ma możliwości poprawy
wskazanej powy
żej omyłki, gdyż zgodnie z zapisami IDW do wyliczenia kryterium „Cena”
przy
trzech ważnych ofertach należałoby zastosować wzór bez średniej miarodajnej. Według
wzoru przewidzianego dla trz
ech ważnych ofert nadał ofertą najwyżej ocenioną byłaby oferta
Wykonawcy Z. S.A.
W niniejszym
stanie faktycznym zamawiający stwierdza, że nie może usunąć
wskazanej wady,
gdyż nie może przywrócić do postepowania wykonawców, których oferty
zostały odrzucone, a w konsekwencji nie może zastosować odpowiednich wzorów w ramach
p
rzyjętych w SIWZ kryteriów oceny ofert, do obliczenia punktacji dla ważnych ofert.
Zarzucił, że w swoim uzasadnieniu Zamawiający nie wskazał żadnych dalszych
okoliczności, w szczególności takich, które miałyby spowodować, że wskazana przez niego
wada uni
emożliwiałaby zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego.
Przechodząc do oceny prawnej zaskarżonej czynności podniósł, iż unieważnienie
postępowania stanowi wyjątek od zasady celowości postępowania, która przewiduje
zako
ńczenie postępowania w inny sposób niż wybór wykonawcy jedynie w sytuacji
wystąpienia wyjątkowych okoliczności ujętych w ramach art 93 ust. 1 i ust 2 ustawy Pzp.
Według Odwołującego unieważnienie postępowania może mieć miejsce wyłącznie w
sytuacji, gdy w
ystąpi okoliczność ujęta w ramach art. 93 ust 1 lub ust 2 ustawy Pzp, które to
przepisy -
z uwagi na ich wyjątkowy charakter - winny być interpretowane ściśle.
Zdaniem Odwołującego - w niniejszej sprawie żadna z takich okoliczności nie miała
miejsca (zre
sztą Zamawiający wskazał, iż unieważnia z powodu opisanego w art. 93 ust 1
pkt 7 ustawy Pzp).
W
ocenie Odwołującego - w niniejszej sprawie nie wystąpiły okoliczności
uzasadniające to, by wystąpiły wszystkie trzy powyższe okoliczności. Ani bowiem nie
powst
ała wada która miałaby skutkować niemożliwością zawarcia nie podlegającej
unieważnieniu umowy o udzielenie zamówienia publicznego, ani również wada nie miała
charakteru trwałego.
Zauważył również, że opisywaną wadą jest okoliczność błędnego sporządzenia przez
Zamawiającego „rankingu ofert” i w związku z tym wezwania do złożenia tzw. dokumentów
formalnych Z. S.A., podczas gdy na tym etapie -
zdaniem Zamawiającego - do złożenia
dokumentów formalnych (tj. potwierdzających spełnienie warunku udziału w postępowaniu)
wezwane winn
o być konsorcjum P. E..
Odwołujący uważał, że okoliczność wezwania Z. zamiast P. E. nie ma, ani nie mogła
mieć żadnego wpływu na wynik postępowania.
Pr
zede wszystkim zwrócił uwagę, iż wezwanie do przedłożenia dokumentów
formalnych jest jedynie jednym z dzi
ałań, jakie są, w przypadku tzw. procedury odwróconej,
podejmowane by w przyszłości mógł mieć miejsce wybór oferty najkorzystniejszej.
Okoliczność ta nie zmienia w żaden sposób faktu, iż decydująca dla możliwości wyboru była
sytuacja z dnia wyboru ofert,
a wówczas to nie oferta konsorcjum P. E. była
najkorzystniejsza, tylko ta, która została złożona przez Z. S.A, (a co wynika z faktu, iż dwóch
wykonawców nie wyraziło zgody na przedłużenie ofert związanego z zapewnieniem
wadium).
Innymi
słowy nawet gdyby to konsorcjum P. E. było wezwane do złożenia
dokumentów formalnych, to i tak oferta ta nie byłaby wybrana w dacie podejmowania decyzji
o wyborze najkorzystniejszej oferty -
wówczas bowiem - mając na uwadze odrzucenie ofert 2
wykonawców przez Zamawiającego - w postępowaniu pozostało 3 wykonawców, co
powodowało, że oferta Z. S.A. jest ofertą najkorzystniejszą (zresztą podkreśla to sam
Zamawiający w swoim piśmie o unieważnieniu postępowania).
Tym samym nie można mówić, aby przedmiotowy błąd Zamawiającego miał lub mógł
mieć wpływ na wynik postępowania. Błędne wezwanie do przedłożenia dokumentów
formalnych nie zmieniło bowiem faktu, iż w dacie wyboru oferty najkorzystniejszej, to oferta
Z.
była ofertą najkorzystniejszą.
Odwołujący zaznaczył, iż postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest w
pewien sposób dynamicznym postępowaniem. Liczba ofert, jakie zostają złożone,
niekoniecznie pokrywa się z liczbą ofert, spośród których nastąpi wybór oferty
najkorzystniejszej. Wykonawca może być bowiem z szeregu powodów wykluczony z
postępowania (co zgodnie z art 24 ust. 4 ustawy Pzp powoduje, iż jego oferta będzie uznana
za odrzuconą), jak i w postępowaniu może wystąpić szereg powodów odrzucenia oferty
(przykładowo oferent może nie zgodzić się na poprawienie omyłki, cena może być uznana za
rażąco niską etc.).
Zamawiający, zdając sobie z tego doskonale sprawę, w punkcie 20.6 IDW wskazał,
ze będzie porównywał nie oferty złożone, ale oferty złożone w terminie i nie podlegające
odrzuceniu (nieodrzucon
e przez Zamawiającego).
Argumentował, w związku z tym, że w konsekwencji nie sposób zrozumieć logiki w
postępowaniu Zamawiającego, który postanowił unieważnić postępowanie z powodu błędu
na etapie, który nie miał żadnego wpływu na wynik postępowania, a wynik ten jest związany
z faktem, iż oferty dwóch wykonawców zostały odrzucone (co i tak miałoby miejsce
niezależnie od tego kto byłby wezwany do złożenia dokumentów formalnych - tj. czy byłoby
to Z., czy konsorcjum P. E.).
Tym samym należy uznać, że w sprawie nie zaistniała
przesłanka niemożliwości zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy o udzielenie
zamówienia publicznego - z całą bowiem pewnością w postępowaniu nie zachodzą
okoliczności wskazane w art 146 ust. 1 (katalog ten w oczywisty sposób nie jest w
jakikolwiek sposób związany z tym co zostało opisane przez Zamawiającego w piśmie w
przedmiocie unieważnienia Postępowanie), ust. 5 czy ust. 6 ustawy Pzp (skoro i tak powinien
mieć miejsce wybór oferty Z., niezależnie od tego czy to konsorcjum P. E., czy Z. było
wezwane do złożenia dokumentów formalnych).
Powyższe powoduje – według Odwołującego, że nie jest spełniona przesłanka, aby to
ta wada spowodowała, że niemożliwe będzie zawarcie ważnej umowy o zamówienie
publiczne, bowiem n
ie miała ona wpływu na wynik postępowania, skoro wynik ten wynikał z
okoliczności całkowicie niezależnych od Zamawiającego, czy też Z. S.A. lub konsorcjum P.
E..
Tym samym skoro i tak oferta Z.
byłaby uznana za najkorzystniejszą, niezależnie od
tego, czy błąd zostałby przez Zamawiającego poczyniony, czy też nie innymi słowy -
niezależnie od tego, czy do złożenia tzw. dokumentów formalnych wezwane byłoby
konsorcjum P. E.
, czy też Z. nie sposób uznać, by zaistniała podstawa do unieważnienia
postępowania.
Zarzucił, że brakuje związku przyczynowego pomiędzy zaistniały wadą, a
niemożnością zawarcia umowy w sytuacji, gdy z powodu niewyrażenia zgody przez 2
wykonawców na przedłużenie terminu związania ofertą, powinna być wybrana oferta Z..
Podkreślił przy tym, iż zdaniem Zamawiającego (tak uzasadnił on swoją decyzję o
unieważnieniu postępowania) „nie może [on] zastosować odpowiednich wzorów w ramach
przyjętych w SIWZ kryteriów oceny ofert, do obliczania punktacji dla ważnych ofert” - co jest
o
tyle niezrozumiałe, że przecież Zamawiający nie mógłby w dacie wyboru oferty (gdy
odrzucił on oferty dwóch wykonawców) skorzystać z wzoru który był właściwy dla 5
wykonawców, a musiał korzystać ze wzoru właściwego dla tylu wykonawców, ilu pozostało w
postępowaniu (których ofert nie odrzucił), a więc 3.
Niezależnie od powyższego, tj. abstrahując w ogóle od faktu, iż wskazany przez PKP
PLK błąd nie miał, ani nie mógł mieć wpływu, na wynik niniejszego postępowania, wskazał,
iż trudno zgodzić się z poglądem jaki został przedstawiony w piśmie Zamawiającego z dnia
12.10.2017 r., a to, by wystąpiła wada niemożliwa do usunięcia. Otóż bowiem wada opisana
przez Zamawiającego, a więc polegająca na nie wezwaniu konsorcjum P. E. do złożenia
dokumentów formalnych, nie ma charakteru trwałego (nie jest tym rodzajem wady, którego
nie można by usunąć). Otóż bowiem skoro doszło do zaniechania wykonania pewnej
czynności czynność ta może być w każdym czasie wykonana.
Dalej, wywodził, że nie zmienia to jednak faktu, iż byłoby to bezcelowe, co jest
związane z opisywaną wcześniej okolicznością, a to iż błąd ten nie miał, ani nie mógł mieć
wpływu na wynik postępowania (czego nie zauważa Zamawiający, który obecnie z faktu, iż
dwóch wykonawców nie wyraziło zgody na przedłużenie związania ofertą, stara się
wyprowadzić stanowisko, iż czynność której zaniechał nie może być dokonana - tj. że wada
ma charakter trwały). Nie jest to prawdą - zawsze możliwe jest bowiem wezwanie
konsorcjum P. E.
do złożenia dokumentów formalnych co nie zmienia faktu, że nawet po
przedstawieniu tych dokumentów (tak samo, jakby błędu nie było i od razu zostaliby wezwani
i tak oferta tegoż wykonawcy nie mogłaby być uznana za najkorzystniejszą.
Argumentował, że w konsekwencji - patrząc dokładnie na przesłanki unieważnienia
wskazane w art. 93 ust. 1 pkt 7) ustawy Pzp
nie zaistniała przesłanka, która nakazuje
unieważnić postępowanie, o ile wada miała wpływ na możliwość zawarcia umowy
niepodlegającej unieważnieniu (niezależnie od tego kto byłby wezwany do złożenia
dokumentów formalnych, tj. czy konsorcjum P. E. czy Z. S.A., z uwagi na odrzucenie ofert
dwóch wykonawców przez PKP i tak oferta Z. winna być uznana za najkorzystniejsza), jak i
nie zaistniała przesłanka dotycząca trwałości wady (w rzeczywistości w każdym czasie
możliwe jest bowiem wezwanie wykonawcy do złożenia dokumentów formalnych).
Zauważył przy tym, iż każdy z wykonawców biorących udział w postępowaniu godził
się z takim brzmieniem SIWZ, a to, że wybór będzie uzależniony od liczby ofert, które
nie zostały odrzucone (tym samym unieważnienie postępowania narusza także
zasadę równego traktowania wykonawców, skoro Zamawiający podjął decyzję
unieważniającą nie licząc się z tym, że wynik postępowania jest konsekwencją
takiego,
a nie innego ukształtowania przez niego warunków - które każdy z oferentów
zaakceptował).
Co więcej, podkreślił, że w niniejszej sprawie występują dwie niezależne i
samodzielne przyczyny prowadzące do uznania, że decyzja Zamawiającego o tym,
by un
ieważnić postępowanie jest błędna.
Oprócz bowiem opisanej wyżej okoliczności, a to, że nawet jeżeli konsorcjum P. E.
byłaby wezwana do złożenia dokumentów formalnych, to i tak nie miałoby to wpływu na
wynik postępowania, istnieje bowiem jeszcze druga podstawa uznania, że wskazywany
przez Zamawiającego błąd nie miał, ani nie mógł mieć wpływu, na wynik postępowania.
Zauważył, że i tak oferta konsorcjum P. E. (a więc konsorcjum, które wedle
Zamawiającego miało być wezwane zamiast Odwołującego do złożenia tzw. dokumentów
formalnych) winna być przez Zamawiającego odrzucona, a tym samym także i z tego
powodu -
błąd Zamawiającego nie miał, ani nie mógł mieć żadnego wpływu na wynik
postępowania.
Wsk
azał przy tym, że Z., jako podmiot, którego oferta zestala wybrana jako
najkorzystniejszą nie miał możliwości wniesienia odwołania na zaniechanie PKP PLK w
zakresie odrzucenia oferty konsorcjum P. E., bowiem
, by możliwe było złożenie odwołania
konieczne jest wykazanie interesu prawnego,
jak i możliwej szkody, a w dacie wyboru
(3.10.2017 r.) zaniechanie odrzucenia oferty P. E. i
PNIUK nie powodowało po stronie Z.
jakiejkolwiek szkody - wszak to oferta Z.
została wybrana jako najkorzystniejsza. Podstawy
te zmaterial
izowały się natomiast w dacie 12.10.2017 r., gdy to Zamawiający unieważnił
postępowanie, wskazując, iż wynika to z faktu, że w toku postępowania wystąpił błąd, który
czego już PKP nie wyraziło jednoznacznie, ale jak należy się domyślać) miał lub mógł mieć
wpływ na wynik postępowania.
W konsekwencji skoro Odwołujący nie mógł skarżyć zaniechania odrzucenia oferty
konsorcjum P. E. po 3.10.2017 r. (dacie wyboru oferty Z.
jako najkorzystniejszej) w pełni
może skarżyć tą czynność po tym, gdy Zamawiający podjął decyzję o unieważnieniu
postępowania - skoro odrzucenie oferty konsorcjum P. E. z całą pewnością powodowałaby,
że unieważnienie postępowania nie mogłoby mieć miejsca.
Zdaniem Odwołującego - wykonawca, który złożył ofertę najkorzystniejszą nie może
się odwołać wobec zaniechania odrzucenia ofert niżej sklasyfikowanych wykonawców, a
może się odwołać dopiero wówczas, gdy zostanie dokonany nowy wybór, tak samo
analogicznie w niniejszej sprawie -
Odwołujący nie miał możliwości złożenia odwołania na
zaniechanie odrzucenia oferty w dacie gdy to jego oferta została uznana za
najkorzystniejszą, natomiast uzyskuje takie prawo gdy Zamawiający zdecydował o
unieważnieniu postępowania.
W tej dacie bowiem PKP PLK wskazał, iż wcześniejsza czynność związana z
wyborem oferty nie jest w jego przekonaniu czynnością prawidłową, dokonując
unieważnienia postępowania, co z pewnością nie miałoby miejsca, gdyby odrzucił ofertę
rzeczonego konsorcjum -
wówczas wszak z całą pewnością wskazywany przez niego błąd
nie
miałby żadnego wpływu na wynik postępowania.
Zastrzegł przy tym, że niniejsze rozważania stanowią drugą niezależną podstawę do
uznania, iż unieważnienie postępowania jest czynnością błędną, co Z. podniósł z daleko
posuniętej ostrożności procesowej (zdaniem Odwołującego już to, co zostało opisane w pkt
1.10 w pełni uzasadnia uwzględnienie odwołania, a wówczas w ogóle odpada potrzeba
prowadzenia rozważań w zakresie niżej opisanym).
Gdyby jednak KIO nie podzieliła zapatrywania ujętego w ww punktach odwołania,
wskazał, że skoro oferta konsorcjum P. E. winna zostać odrzucona, nie może być uznane za
zas
adne unieważnienie postępowania.
W sytuacji bowiem odrzucenia oferty konsorcjum P. E.
z całą pewnością nie miałoby
żadnego znaczenia to, że to nie to konsorcjum, a Z. zostało wezwane do przedłożenia
dokumentów formalnych - opisywany przez Zamawiającego błąd nie miałby bowiem żadnego
wpływu na wynik postępowania (ani nie mógłby mieć), skoro błąd ten odnosi się do
podmiotu, który i tak nie mógłby zostać wybrany.
Odwołujący w swoim odwołaniu uzasadnił konieczność odrzucenia oferty konsorcjum
P. E. w sytuacji opisanej w art 89 ust 1 pkt 2) ustawy Pzp
, tj. wystąpienia przypadku, gdy
treść oferty nie odpowiada SIWZ ofertę takiego wykonawcy należy odrzucić (zastrzeżenie
dotyczy art 87 ust 2 pkt 3 ustawy Pzp
, która to sytuacja nie występuje).
Na koniec wskazał, że - w ocenie Odwołującego - w sytuacji unieważnienia czynności
Zamawiającego polegającej na unieważnieniu postępowania dotychczas podjęte przez
Zamawiającego czynności w postępowaniu winny być uznane za prawidłowe. Tym samym w
mocy p
owinien pozostać wybór oferty najkorzystniejszej, jaki miał miejsce w dacie 3
października 2017 r.
Gdyby jednak KIO podzielając pogląd Odwołującego co do nieprawidłowości działań
Zamawiającego uznało, iż konieczne jest ponowienie wyboru oferty, która jest ofertą
najkorzystniejszą - Odwołujący zaznaczył takie żądanie na początku odwołania (stąd
niniejszy punkt -
celem wyjaśnienia sposobu skonstruowania żądań odwołania).
W sytuacji gdyby brak podstaw do unieważnienia Postępowania wynikał z
konieczności odrzucenia oferty - wówczas z całą pewnością konieczny będzie ponowny
wybór oferty najkorzystniejszej, nie uwzględniający oferty konsorcjum P. E. (w tym nakazanie
Zamawiającemu wyboru oferty Z., jako oferty najkorzystniejszej).
W przypadku bowiem tylko dwóch ofert (tj. oferty Z. S. A., jak i oferty B. S.A.) dalej
oferta Z.
byłaby najkorzystniejszą. Z. otrzymałoby bowiem 60 punktów za kryterium cena (a
B.
otrzymałby wówczas 56,7 pkt), za termin realizacji Z. otrzymałoby 20 punktów (B. 9,23
pkt), a za doświadczenie personelu Z. 8 pkt, a B. 10 pkt. W sumie oznaczałoby to przyznanie
ofercie Z. 88 pkt, a drugiej ofercie B.
75,93 punktów.
Pismem z dnia 26 października 2017r. wykonawcy wspólnie ubiegający się udzielenie
zamówienia: P. E. S.A. z siedzibą w W. oraz P. N. i U. I. K. w K. sp. z o.o. z siedzibą w K.
zgłosili przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności
w oparciu o treść akt sprawy odwoławczej, w tym treść SIWZ, złożonych ofert,
zawiadomienia o unieważnieniu postępowania z dnia 12 października 2017r., pism
procesowych Odwołującego i Przystępującego, jak również na podstawie złożonych na
rozprawie wyjaśnień Izba postanowiła odwołanie uwzględnić.
Odwołanie nie zawierało braków formalnych, wpis został przez Odwołującego
uiszczony, zatem odwołanie podlegało rozpoznaniu. Izba nie stwierdziła przesłanek do jego
odrzucenia.
Po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego Izba doszukała się w działaniach
Zamawiającego naruszenia przepisów art.7 ust.1, art.93 ust.1 pkt.7 ustawy Pzp.
Podstawowym,
istotnym
zagadnieniem
wymagającym
rozstrzygnięcia
w przedmiotowej sprawie była kwestia oceny czy Zamawiający miał dostateczne podstawy
prawne do unieważnienia przedmiotowego przetargu.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że zgodnie z pkt. 20.7. Instrukcji Dla
Wykonawców, zwanej dalej IDW, w celu oceny ofert Zamawiający przyjmuje następujące
kryteria:
Całkowita cena brutto – waga: 60%,
2. Termin realizacji - waga 20%,
Doświadczenie personelu Wykonawcy - waga 20%.
Izba stwierdziła również, że w pkt 20.7.1 IDW Zamawiający ustanowił następujące
zasady punktowania w zakresie całkowitej ceny brutto.
Ocena punktowa (
z uwzględnieniem wagi kryterium) w kryterium: całkowita cena
brutto zostanie dokonana:
a) w przypadku, gdy liczba ofert, o których mowa w pkt. 20.8 wyniesie od 1 do 3, wg
poniższego wzoru:
Co= Cn : Cb x 100 x Wkr
gdzie:
Wkr
– waga kryterium [%] Co – liczba punktów (z uwzględnieniem wagi kryterium) w
kryterium Całkowita cena brutto, Cn – najniższa oferowana całkowita cena brutto,
Cb
– całkowita cena brutto badanej oferty.
b) w przypadku, gdy liczba ofert, o których mowa w pkt. 20.8 wyniesie 4 lub więcej,
wg poniższego schematu, (z zastosowaniem średniej miarodajnej wartości ofert – Śo): - dla
ofert z całkowitą ceną brutto równą lub niższą od wartości Śo dla obliczenia liczby pkt w tym
kryterium zastosowany zostanie poniższy wzór A:
Co= (
(Śo - Cb) : (Śo - Cn) x 10 + 90) x Wkr
dla ofert z całkowitą ceną brutto powyżej wartości Śo dla obliczenia liczby pkt w tym
kryterium zastosowany zostanie poniższy wzór B:
Co= ( (Cd - Cb) : (Cd -
Śo) x 60 + 30) x Wkr
gdzie:
Wkr
– waga kryterium [%] Co – liczba punktów (z uwzględnieniem wagi kryterium) w
kryterium Całkowita cena brutto,
Cb
– całkowita cena brutto badanej oferty, Cn – najniższa oferowana całkowita cena
brutto,
Cd
– najdroższa oferowana całkowita cena brutto, Śo – średnia miarodajna wartość
ofert, która obliczona będzie na podstawie poniższego wzoru:
Śo= Ca1 + Ca2 +....+ Can : ln
gdzie: Ca1+Ca2+...+Can
– suma wartości całkowitych cen brutto ofert, o których
mowa w pkt 20.8 z wyłączeniem wartości całkowitych cen brutto ofert skrajnych tj.
najtańszej i najdroższej, ln – liczba ofert, o których mowa w pkt 20.8 z wyłączeniem ofert
skrajnych tj. najtańszej i najdroższej. Śo podane zostanie z dokładnością do 2 miejsc po
przecinku.
Jeśli oferta została złożona przez Wykonawcę niebędącego płatnikiem podatku VAT
w Polsce Zamawiający postąpi zgodnie z punktem 13.2 IDW. Uzyskane punkty wchodzą w
całościową ocenę ofert i stanowią 60% (0,60) oceny całościowej.
Dodatkowo, Izba ustaliła, że Zamawiający w pkt 20.7.2 IDW przewidział zasady
oceny w kryterium oceny ofert w zakresie terminu realizacji.
Ocena punktowa (z uwzględnieniem wagi kryterium) w kryterium: Termin realizacji
zostanie dokonana wg poniższego wzoru:
TR= Tb : Tn x 100 x Wkr
gdzie: TR
– ilość punktów oferty badanej z uwzględnieniem wagi kryterium, Tb –
suma miesięcy, o którą ulegają skróceniu terminy na wykonanie poszczególnych Etapów
zaproponowane w badanej ofercie, w stosunku do terminów tych Etapów określonych przez
Zamawiającego jako maksymalne, z wyłączeniem Etapu 4 zadania nr 2, Tn – największa
suma miesięcy, spośród wszystkich ofert niepodlegających odrzuceniu, o którą zostały
skrócone terminy na wykonanie poszczególnych Etapów względem terminów określonych
przez Zamawiającego jako maksymalne, Wkr – waga kryterium [%].
Uwaga: wynik przeprowadzonych obliczeń podany zostanie z dokładnością do 2
miejsc po przecinku. Uwaga: Przy obliczaniu wzoru na TR nie będzie brane pod uwagę
skrócenie terminu na wykonanie Etapu 4 Zadania 2 zaproponowane przez Wykonawcę.
Uwaga: w przypadku, gdy Wykonawca zaproponuje w formularzu ofertowym termin realizacji
powyżej 55 miesięcy - oferta zostanie odrzucona.
Uwaga: przy obliczaniu ilości punktów oferty badanej (TR) nie będą brane pod uwagę
dane zawarte w ofertach odrzuconych. Uwag
a: w przypadku, gdy żaden z Wykonawców nie
zaproponuje skrócenia terminu realizacji któregokolwiek z Etapów (tj. Tn = 0), to przyjmuje
się, że ilość punktów oferty badanej z uwzględnieniem wagi kryterium (TR) równa się 0
punktów. Wykonawca w celu potwierdzenia możliwości skrócenia terminu realizacji zadania i
Etapów przedstawi Harmonogram Realizacji Zadania Wykonawcy (HRZW), o którym mowa
w punktach poniżej, stworzony na podstawie wzorcowego Harmonogramu Realizacji
Zadania Zamawiającego (HRZZ). Skutki braku realizacji umowy w terminach określonych w
HRZW określa Tom II SIWZ – Warunki Umowy.
Biorąc pod uwagę powyższe postanowienia SIWZ, według zapatrywania Izby
Zamawiający w motywach do czynności unieważnienia postępowania z dnia 12 października
2017r. nie
wykazał istnienia przesłanek z przepisu art.93 ust.1 pkt 7 ustawy Pzp zgodnie, z
którym Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli
postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Izba ustaliła, że błąd Zamawiającego w zakresie oceny ofert w kryterium ceny,
stanowiący jednocześnie wadę postępowania, niewątpliwie wystąpił co potwierdziły zgodnie
strony i uczestnik.
Wobec tego, pr
zedmiotem sporu pozostały jedynie okoliczności czy wada ta jest
możliwa do usunięcia oraz czy wada ta uniemożliwia zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Izba stanęła na stanowisku, że powyższa wada postępowania nie ma charakteru
nieusuwalnego. Zamawiający po dokonania ujawnienia błędnego przeliczenia punktacji w
kryterium oc
eny ofert miał prawną możliwość ponownego zbadania, a następnie oceny ofert.
Gdyby powyższa wada skutkowała obiektywną niemożliwością dokonania
ponownego badania i oceny ofert, wówczas można by jej przypisać charakter nieusuwalny.
Wymaga również zauważenia, że uczestnicy przetargu zgodzili się, przyjmując
powyższe zasady określone w pkt 20.7. SIWZ, na procedowanie w warunkach
niejednakowych kry
terium oceny ofert, w zależności od tego czy jest ważnych od 1 do 3 ofert
czy też gdy takich ofert jest cztery i więcej.
Poza tym również w aspekcie powyższych reguł w kryterium oceny oferty wykonawcy
byli świadomi, że w każdej chwili, każdy z uczestników postępowania może nie wyrazić
zgody na przedłużenie terminu związania ofertą, co ma wpływ na ostateczną ocenę ofert w
zależności od przyjętej metodologii obliczenia punktacji w kryterium cenowym.
Izba również nie dostrzegła, iżby wada Zamawiającego uniemożliwiała zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego, skoro ten będzie
dokonywał ponownego badania i oceny ofert według powyższych zasad określonych w
SIWZ.
Jeżeli chodzi o drugi zarzut odwołania Izba uznała go za przedwczesny, bowiem
Zamawiający rozstrzygnął przetarg unieważniając go, a wobec tego, że zakładał
zakończenie postepowania przetargowego nie miał obowiązku rozstrzygnięcia o odrzuceniu
oferty wykonawcy konkurencyjnego na tym etapie postępowania.
W tym stani
e rzeczy, uznając, iż powyższe naruszenia przepisów ustawy miały i
mogły mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, Izba na
podstawie art. 192 ust. 2 ustawy Pzp, postanowiła odwołanie uwzględnić.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192
ust. 9 i 10 ustawy Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, z
uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący:……………………………..