KIO 954/17 WYROK dnia 24 maja 2017 r.

Sygn. akt: KIO 954/17 

WYROK 

z dnia 24 maja 2017 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:     Izabela Kuciak 

Protokolant:             Rafał Komoń 

po rozpoznaniu na rozprawie  w dniu 23 maja 2017 r. w Warszawie odwołania  wniesionego 

do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  10  maja  2017  r.  przez  wykonawcę: 

Polska 

Ekologia sp. z o.o., ul. Piaskowa 7, 47-400 Racibórz w postępowaniu prowadzonym przez 

zamawiającego: 

Gmina Żarnowiec, ul. Krakowska 34, 42-439 Żarnowiec 

przy udziale: 

wykonawcy:

  FlexipowerGroup  sp.  z  o.o.  sp.k.,  ul.  Majora  Hubala  157,  95-054  Wola 

Zaradzyńska,  zgłaszającego  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

Zamawiającego 

orzeka: 

Oddala odwołanie. 

Kosztami  postępowania  obciąża  wykonawcę: 

Polska  Ekologia  sp.  z  o.o.,  ul. 

Piaskowa 7, 47-400 Racibórz, i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę 

10  000  zł  00  gr 

(słownie:  dziesięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę: 

Polska Ekologia sp. z o.o., ul. Piaskowa 7, 47-400 Racibórz, tytułem wpisu od 

odwołania. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  -  Prawo  zamówień 

publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 2164 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od 

dnia  jego  doręczenia  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w

 Częstochowie.  

Przewodniczący: ……………………… 

Sygn. akt: KIO 954/17  

Uzasadnienie 

Zamawiający  prowadzi,  w  trybie  przetargu  nieograniczonego,  postępowanie  o 

udzielenie  zamówienia  publicznego,  którego  przedmiotem  jest  „zakup  i  montaż  kolektorów 

słonecznych  szansą  na  poprawę  jakości  powietrza  w  gminie  Żarnowiec  –  etap  II”. 

Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu 

5 stycznia 2017 r. pod numerem 3882-2017. 

W  przedmiotowym  postępowaniu  Odwołujący  wniósł  odwołanie  wobec  czynności 

wyboru  oferty  najkorzystniejszej  i  odrzucenia  oferty  Odwołującego,  zarzucając 

Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów prawa: 

1.  art.  87  ust.  2  pkt  3  ustawy  Pzp  poprzez  odrzucenie  oferty  Odwołującego,  pomimo 

możliwości  potraktowania  przez  Zamawiającego  omyłki  w  złożonej  ofercie  -  w  postaci 

błędnej karty katalogowej naczynia przeponowego - jako omyłki niepowodującej istotnej 

zmiany w treści oferty i poprawienia jej przez Zamawiającego w trybie tego przepisu; 

2.  art.  89  ust.  1  pkt  2  w  zw.  z  art.  26  ust.  3  ustawy  Pzp  poprzez  brak  wezwania 

Odwołującego do złożenia, uzupełnienia lub poprawienia złożonych dokumentów lub do 

udzielenia  wyjaśnień  w  stosownym  terminie  w  zakresie  karty  katalogowej  naczynia 

przeponowego,  pomimo  wiedzy  Zamawiającego,  iż  Odwołujący  zaoferował  w 

rzeczywistości  właściwe  naczynie  przeponowe,  o  parametrach  zgodnych  z 

oczekiwaniami Zamawiającego, określonymi w Specyfikacji; 

3.  art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp poprzez uznanie, iż przedstawiona przez Odwołującego 

wraz z ofertą dokumentacja dla kolektora AMP AR 2.85 nie jest zgodna z oczekiwaniami 

Zamawiającego,  a  zatem  Odwołujący  nie  złożył  wymaganych  przez  Zamawiającego 

właściwej  karty  technicznej  oraz  certyfikatu,  potwierdzających  posiadanie  przez 

oferowany  kolektor  wymaganych  parametrów,  podczas  gdy  Odwołujący  złożył  te 

dokumenty; 

4.  naruszenie  art.  89  ust.  1  pkt  6  ustawy  Pzp  poprzez  odrzucenie  oferty  Odwołującego  z 

powodu  błędu  w  obliczeniu  ceny,  z  uwagi  na  zastosowanie  przez  Odwołującego 

jednolitej  stawki  podatku  VAT  w  wysokości  8%,  zamiast  odrębnych  stawek  8%  i  23%, 

pomimo braku prawnego uzasadnienia, jakie konkretnie przepisy prawa podatkowego, w 

szczególności  ustawy  z  dnia  11  marca  2004  r.  o  podatku  od  towarów  i  usług,  naruszył 

Odwołujący stosując w ofercie jednolitą stawkę 8% VAT w zakresie ceny ofertowej. 

Wobec powyższego Odwołujący wniósł o: 

1.  nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego; 

2.  nakazanie  Zamawiającemu  unieważnienia  czynności  wyboru  najkorzystniejszej  oferty  i 

powtórzenia  czynności  wybory  najkorzystniejszej  oferty  poprzedzonej  oceną  spełnienia 

przez  wykonawców,  w  tym  Odwołującego,  warunków  udziału  w  postępowaniu  i 

dokonanie ponownej oceny spełnienia warunków udziału i dokumentów złożonych przez 

wykonawców, w tym Odwołującego; 

3.  zasądzenie  od  Zamawiającego  na  rzecz  Odwołującego  uzasadnionych  kosztów 

postępowania przed Izbą, obejmujących uiszczony wpis od odwołania; 

4.  przeprowadzenie dowodu z: 

a)  dokumentacji  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  p.n.:  „Zakup  i 

montaż  kolektorów  słonecznych  szansą  na  poprawę,  jakości  powietrza  w  Gminie 

Ż

arnowiec II etap" (Nr referencyjny IR.271.1.2017); 

b)  wyjaśnień  złożonych  przez  Odwołującego  w  dniu  6  lutego  2017  r.  w  zakresie  karty 

katalogowej naczynia przeponowego; 

c)  oświadczenia firmy PPUH Termstal J. S. z dnia 3 lutego 2017 r. w zakresie omyłki w 

zakresie karty katalogowej naczynia przeponowego; 

d)  oferty  firmy  Antinus  sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Skierniewicach  złożonej  w  niniejszym 

postępowaniu, na potwierdzenie faktu, iż Zamawiający miał świadomość, iż naczynie 

przeponowe  zaoferowane  przez  Odwołującego  było  zgodne  z  SIWZ,  albowiem 

Antinus  sp.  z  o.o.  załączył  do  swojej  oferty  kartę  katalogową  na  takie  samo 

urządzenie i Zamawiający uznał je za prawidłowe, albowiem nie odrzucił oferty tego 

Wykonawcy; 

e)  oświadczenia Solar Keymark na potwierdzenie, iż zaoferowany przez Odwołującego 

kolektor AMP Ar 2.85 jest zgodny ze specyfikacją Zamawiającego w postępowaniu; 

f)  zeznań  świadka  –  J.  S.  -  na  okoliczności  omyłki  w  karcie  katalogowej  naczynia 

przeponowego  na  potrzeby  niniejszego  zamówienia,  zapytania  ofertowego 

Odwołującego  w  tym  zakresie  skierowanego  do  świadka,  rodzaju  i  parametrów 

technicznych naczynia przeponowego zaoferowanego przez świadka Odwołującemu 

i jego zgodności z wymogami specyfikacji Zamawiającego. 

W  uzasadnieniu  swojego  stanowiska  Odwołujący  podał,  że  pismem  z  dnia  5  maja 

2017  r.  Odwołujący  został  poinformowany  o  wyborze  najkorzystniejszej  oferty  wykonawcy 

FlexipowerGroup sp. z o.o. sp.k. oraz o odrzuceniu jego oferty. 

Zamawiający  oświadczył,  jak  wyjaśnił  Odwołujący,  że  odrzucenie  oferty 

Odwołującego uzasadnione jest faktem, iż Odwołujący przedstawił niezgodną z treścią SIWZ 

ofertę  w  zakresie  naczynia  przeponowego  oraz  kolektora  słonecznego,  które  nie  spełniają 

wymogów Zamawiającego. Zamawiający stwierdził ponadto, iż cena ofertowa przedstawiona 

w ofercie Odwołującego zawiera błąd w obliczeniu, tj. stawka podatku VAT powinna wynosić 

odpowiednio 8% i 23 %, a Odwołujący zastosował jedynie stawkę 8%. 

1)  Naruszenie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. 

Zdaniem Odwołującego, Zamawiający nieprawidłowo odrzucił jego ofertę z uwagi na 

omyłkę w zakresie parametrów naczynia przeponowego, określonych w karcie katalogowej, 

załączonej do oferty. W ocenie Odwołującego, Zamawiający doskonale zdawał sobie sprawę 

z  faktu,  iż  zaoferowane  naczynie  przeponowe  spełnia  wymogi  SIWZ,  albowiem  takie  samo 

naczynie  przeponowe  zostało  zaoferowane  przez  firmę  Antinus  sp.  z  o.o.  i  Zamawiający 

uznał je za odpowiadające wymogom Specyfikacji. 

W  ocenie  Odwołującego,  Zamawiający  powinien  w  niniejszej  sprawie  zastosować 

procedurę  z  art.  87  ust.  2  pkt  3  ustawy  Pzp  i  potraktować  omyłkę  w  karcie  katalogowej, 

dotyczącą  ciśnienia  8  bar  zamiast  10  bar  jako  nieistotną  omyłkę,  niepowodującą  zmiany  w 

treści oferty. Odwołujący dodał,  że  złożył Zamawiającemu wyjaśnienia  w  tym zakresie oraz 

załączył oświadczenie producenta naczynia przeponowego, z którego jednoznacznie wynika, 

iż doszło jedynie do omyłki  w karcie katalogowej, natomiast samo zaoferowane urządzenie 

spełnia  w  100%  parametry  zakreślone  w  pkt  A.3.4  ppkt  5  Programu  Funkcjonalno-

Użytkowego. 

Odwołujący  wyjaśnił,  że  zgodnie  z  SIWZ,  wymagania  dotyczące  naczynia 

przeponowego  umieszczono  w  załączniku  nr  1  do  ww.  dokumentu,  tj.  w  Programie 

Funkcjonalno  -  Użytkowym  pkt  A.3.4  „Szczegółowe  właściwości  funkcjonalno  -  użytkowe 

ppkt  5  „Zespół  naczynia  wzbiorczego  przeponowego”.  Powyższy  punkt,  jak  podał 

Odwołujący,  dotyczy  wymagań,  zarówno  naczynia  przeponowego  do  instalacji  solarnej 

(obiegu  glikolowego),  jak  i  naczynia  przeponowego  do  wody  użytkowej.  Odwołujący 

zauważył, że w ww. punkcie zostały opisane funkcje, do jakich naczynia przeponowe służą. 

Zgodnie z powyższym, służą one do kompensacji zmian objętości nośnika ciepła w instalacji 

solarnej i zmian objętości wody w instalacji c.w.u.  

Dalej  Odwołujący  podał,  że  jak  opisano  w  PFU,  zarówno  naczynie  do  biegu 

glikolowego, jak  i  naczynie  do  obiegu  c.w.u.  mają  wspólny  cel,  czyli  powinny  zabezpieczać 

przed  niepożądanym  otwarciem  zaworu  bezpieczeństwa.  Zgodnie  z  uznaną  praktyką 

inżynierską,  co  podkreślił  Odwołujący,  zarówno  w  przypadku  instalacji  glikolowych 

(solarnych),  jak  i  w  przypadku  instalacji  c.w.u.,  standardowo  stosuje  się  zawory 

bezpieczeństwa o tym samym ciśnieniu otwarcia, które to wynosi około 6 bar. 

W takiej sytuacji, jeśli Zamawiający w PFU uznał, że dla instalacji solarnej naczynie 

do  obiegu  glikolowego  powinno  charakteryzować  się  dopuszczalnym  ciśnieniem  pracy  nie 

mniejszym  niż  8  bar,  to  jest  oczywistym  stwierdzenie,  w  ocenie  Odwołującego,  że  dla 

naczynia przeponowego do obiegu c.w.u. ciśnienie 8 bar jest również wystarczające. 

To  stwierdzenie,  jak  pokreślił  Odwołujący,  oczywiście  nie  ma  na  celu  zmian 

parametrów,  jakie  ustanowił  Zamawiający.  Jednakże,  skoro  omyłkowo  wpisano  w  karcie 

ciśnienie  dopuszczalne  dla  naczynia  c.w.u.  8  (które  zmieniono  później  na  10  bar),  to 

zdaniem  Odwołującego,  była  to  zmiana  nie  mająca  żadnego  wpływu  na  bezpieczeństwo 

użytkowania instalacji, czyli jednocześnie była to zmiana nieistotna. 

II. 

Naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. 

Odwołujący  wskazał,  że  powodem  odrzucenia  oferty  Odwołującego  były  błędy  w 

dokumentacji  odnośnie  naczynia  przeponowego  i  kolektora  słonecznego,  które  zdaniem 

Zamawiającego, nie spełniają jego wymogów.  Zdaniem Odwołującego, nawet gdyby uznać, 

ż

e  przedmiotowe  karty  katalogowe  nie  zostały  złożone  przez  Odwołującego,  zawierają  one 

błędy  lub  w  inny  sposób  nie  spełniają  wymogów  Zamawiającego,  to  w  przypadku 

prawidłowego  i  zgodnego  z  ustawą  postępowania  Zamawiającego,  nie  powodowałoby  to 

skutku w postaci odrzucenia złożonej oferty. 

Odwołujący  podniósł,  że  karta  katalogowa  ma  w  prowadzonym  postępowaniu 

charakter  przedmiotowy,  czyli  dotyczący  realizacji  przedmiotu  zamówienia.  W  związku  z 

powyższym,  z  chwilą  uznania  przez  Zamawiającego,  że  w  ofercie  złożonej  przez 

Odwołującego  nie  znajduje  się  wymagany  przez  niego  dokument  lub  dokument  ten 

obarczony  jest  brakami  lub  błędami  albo  w  inny  sposób  jest  dla  Zamawiającego 

niezrozumiały,  konieczne  jest  przeprowadzenie  postępowania  uzupełniającego,  o  którym 

mowa w art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. 

Zgodnie  bowiem,  jak  podał  Odwołujący,  z  dyspozycją  tego  przepisu  wykonawca, 

który nie złożył dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 

ustawy  Pzp  lub  innych  dokumentów  niezbędnych  do  przeprowadzenia  postępowania, 

powinien zostać obligatoryjnie wezwany do ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub do 

udzielania  wyjaśnień  w  terminie  wskazanym  przez  Zamawiającego,  chyba  że  mimo  ich 

złożenia,  uzupełnienia  lub  poprawienia  lub  udzielenia  wyjaśnień  oferta  wykonawcy  podlega 

odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania. Z racji tego, że okoliczności 

wyłączające  wskazany  obowiązek  zamawiającego  nie  zachodziły  w  przedmiotowym 

postępowaniu,  zdaniem  Odwołującego,  Zamawiający  bezprawnie  zaniechał  dokonania 

czynności  wezwania  Odwołującego  do  uzupełnienia  wymaganych  dokumentów,  co 

spowodowało odrzucenie jego oferty. 

Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  powyższe  stanowisko  jest  ugruntowane  w 

orzecznictwie  KIO.  „Zamawiający  ma  obowiązek  wezwać  wykonawcę  do  uzupełnienia 

wadliwych  dokumentów  lub  ich  braku,  lub  pełnomocnictw,  w  przypadku,  gdy  ocena 

dokumentów  lub  pełnomocnictw  dokonana  przez  zamawiającego,  doprowadzi  do  wniosku, 

ż

e  nie  potwierdzają  one  żądanych  parametrów  (podmiotowych  lub  przedmiotowych). 

Ustawodawca  nie  sprecyzował  w  art.  26  ust  3  p.z.p.,  czy  wada  danego  dokumentu  musi 

mieć  charakter  formalny  czy  też  merytoryczny,  dlatego  też  należy  przyjąć,  że  każda  wada 

dokumentu musi wywołać, po stronie zamawiającego, określony skutek w postaci wezwania 

danego wykonawcy do skonwalidowania wady oferty (wniosku).” (tak: wyrok KIO z  dnia 26 

września 2016 r., sygn. akt: KIO 1648/16; KIO 1660/16). 

„Zamawiający ma obowiązek określić warunki udziału w postępowaniu oraz zawrzeć 

opis sposobu dokonywania ich oceny, zgodnie z normą art. 22 ust. 1 p.z.p. i zamieścić je w 

ogłoszeniu  oraz  siwz.  Opis  sposobu  dokonywania  oceny  spełniania  warunków  udziału  w 

postępowaniu musi być związany z przedmiotem zamówienia i do niego proporcjonalny oraz 

ma  służyć  nadrzędnemu  celowi  jakim  jest  zbadanie  zdolności  konkretnego  wykonawcy  do 

należytego  wykonania  zamówienia.  Przy  czym  to  badanie  zdolności  wykonawcy  i 

zachowanie  proporcji  musi  także  służyć  zachowaniu  normy  art.  7  ust.  1  p.z.p.  to  jest 

zachowaniu uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, a zatem opis ten nie 

powinien  być  nadmierny.  W  dalszej  kolejności  na  etapie  badania  ofert,  zamawiający  ma 

obowiązek  przez  pryzmat  postanowień  ogłoszenia  i  siwz  badać,  czy  złożono  wraz  z  ofertą 

wszystkie wymagane dokumenty, oraz czy te dokumenty nie zawierają błędów (art. 26 ust. 3 

p.z.p.)  i  jeśli  są  braki  lub  dokumenty  są  wadliwe  ma  obowiązek  wezwać  do  uzupełnienia 

dokumentów.” (wyrok KIO z dnia 1 lutego 2016 r., sygn. akt: KIO 64/16). 

Dalej  Odwołujący  podał,  że  Zamawiający  stwierdził,  iż  kolektor  słoneczny 

zaoferowany  przez  Odwołującego  jest  niezgodny  z  parametrami  podanymi  w  Specyfikacji  i 

nie  jest  reprezentatywny  dla  rodziny  kolektorów  objętych  certyfikatem  zgodności  „CEN 

Keymark” lub równoważnym.  

Odwołujący  wyjaśnił,  że  w  SIWZ  wymagania  dotyczące  kolektora  słonecznego 

umieszczono  w  załączniku  nr  1  do  ww.  dokumentu,  tj.  w  Programie  Funkcjonalno  - 

Użytkowym,  pkt  A.3.4  „Szczegółowe  właściwości  funkcjonalno  -  użytkowe  ppkt  1  „Kolektor 

słoneczny  o  parametrach  nie  gorszych  (…)”.  Zgodnie  z  powyższym  punktem, jak  zauważył 

Odwołujący, kolektor słoneczny powinien posiadać między innymi: 

  sprawność optyczną względem apertury nie mniejszą niż: 80 % 

  współczynnik strat a1 względem apertury nie większy niż: 4,00 (W/m

K) 

  współczynnik strat a2 względem apertury nie większy niż: 0,025 (W/m

K

W ww.  punkcie, jak  podał  Odwołujący,  występuje  również  zapis:  „Dla  potwierdzenia 

spełnienia  przez  oferowane  kolektory  słoneczne  wymagań  stawianych  płaskim  kolektorom 

słonecznym należy załączyć do oferty: 

  europejski certyfikat CEN Keymark lub równoważny 

  dokumenty 

potwierdzające 

posiadanie 

przez 

oferowany 

kolektor 

wymaganych 

parametrów:  skrócone  lub  pełne  sprawozdanie  (raport)  z  badań  na  zgodność  z  podanymi 

normami wykonane przez akredytowane laboratorium badawcze lub załącznik do certyfikatu 

Keymark”.  

W  przypadku  Odwołującego  przedstawiony  został,  jak  podał,  europejski  certyfikat 

Solar  Keymark,  czyli  pierwszy  z  wymaganych  dokumentów.  Przedstawiono  również 

sprawozdanie (raport) z badań, czyli drugi z wymaganych dokumentów. 

Odwołujący  wyjaśnił,  że  ponieważ  certyfikat  został  sporządzony  dla  całej  rodziny 

kolektorów  (rożne  powierzchnie),  to  zgodnie  z  obowiązującą  procedurą,  jednostka 

przeprowadzająca  badania  poddała  badaniu  kolektor  najmniejszy  (tj.  o  powierzchni  2,38) 

oraz  największy  (tj.  o  powierzchni  2,85).  Owszem,  jak  przyznał  Odwołujący,  zgodnie  z 

procedurą w certyfikacie Solar Keymar umieszczono wyniki mniej korzystne, czyli z kolektora 

o  powierzchni  2,38  jako  wyniki  dla  całej  rodziny.  Gdyby  postępowanie  dotyczyło,  np. 

kolektora  o  powierzchni  pośredniej,  czyli  ani  największej  ani  najmniejszej,  to  Zamawiający 

miałby rację, zdaniem Odwołującego, że należy przyjąć wyniki umieszczone na certyfikacie, 

czyli te bardziej niekorzystne jako wyniki dla całej rodziny. Odwołujący zwrócił jednak uwagę, 

ż

e zaoferował w ofercie kolektor największy, czyli urządzenie, które zgodnie ze standardami 

Solar Keymark jest przetestowane zgodnie z wymaganymi normami i co ważne, wyniki tych 

badań ujęte są w raporcie z badań. 

Odwołujący podkreślił, że wiadomo, iż wyniki umieszczone w raporcie z badań dla tej 

wersji  kolektora  spełniają  wymagania  PFU,  a  więc  nie  można  stwierdzić,  że  kolektor  nie 

spełnia  wymagań  Zamawiającego.  Zdaniem  Odwołującego,  rozwiązanie,  jakie  zastosował 

Odwołujący,  jest  jak  najbardziej  dopuszczalne  i  zgodne  z  procedurą  Solar  Keymark,  co 

zostało  potwierdzone  przez  jednostkę  udzielającą  tego  typu  certyfikatów.  Jednostka 

potwierdziła  bowiem,  że  kolektor  o  powierzchni  2,85,  czyli  ten  ujęty  w  ofercie,  posiada  w 

raporcie z badań wyniki, którymi można się posługiwać jako oficjalnymi. 

III. 

Naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp. 

Zdaniem Odwołującego, Zamawiający z naruszeniem art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp 

dokonał  odrzucenia  oferty  Odwołującego  z  uwagi  na  błędne  obliczenie  ceny  oferty  oraz 

błędne wskazanie stawki podatku VAT. 

Na wstępie Odwołujący  podał, iż  w stanie faktycznym sprawy sporna jest wyłącznie 

wysokość  stawki  podatku  VAT  w  zakresie  ceny  wskazanej  w  formularzu  ofertowym, 

złożonym w postępowaniu przez Odwołującego. 

Odwołujący zwrócił również uwagę, iż w toku postępowania wykonawcy wielokrotnie 

zadawali  Zamawiającemu  pytania  w  zakresie  stawki  VAT,  jaką  należy  zastosować  w 

przedmiotowym zamówieniu, jednakże nigdy nie otrzymali od Zamawiającego jednoznacznej 

odpowiedzi. Zamawiający w dniu 16 stycznia 2017 r. w Wyjaśnieniach nr 4 w odpowiedzi na 

pytanie: „Jeżeli zamawiający przewiduje montaż instalacji na gruncie proszę o podanie ilości 

oraz  zmianę formularza ofertowego poprzez wyodrębnienie instalacji na gruncie z uwagi na 

inną stawkę podatku VAT dla części robót wykonywanych na zewnątrz tj. 23% roboty poza 

obrysem  budynku  i  8%  dla  części  instalacji  związanych  z  budynkiem  w  sposób  trwały.” 

stwierdził jedynie, iż: „W zakresie zadania przewidziane jest wykonanie projektu budowlano - 

wykonawczego  instalacji  po  przeprowadzeniu  inwentaryzacji  obiektów.  W  dokumentacji 

przetargowej  zamieszczono  informację  o  lokalizacjach  instalacji.  Każdy  oferent  ma 

możliwość  przeprowadzenia  takowej  inwentaryzacji  przed  złożeniem  oferty  i  ujęciu  w 

wycenie  koniecznych  do  prawidłowego  zamontowania  instalacji  kosztów  jak  również 

prawidłowej stawki podatku VAT”.  

Tymczasem  podejmując  decyzję  o  odrzuceniu  oferty  Odwołującego,  jak  wskazał 

Odwołujący,  Zamawiający  przesądził,  iż  cena  ofertowa  przedstawiona  w  ofercie 

Odwołującego  zawiera  błąd  w  obliczeniu,  tj.  stawka  podatku  VAT  powinna  wynosić 

odpowiednio 8% i 23 %, natomiast oferent zastosował jedynie stawkę 8%. Zamawiający, co 

podkreślił Odwołujący, nie podał przy tym żadnego uzasadnienia prawnego swojej decyzji. 

Podejmując taką  decyzję  Zamawiający  przyjął,  jak  zauważył  Odwołujący,  iż  nie  jest 

możliwe przy realizacji niniejszego zamówienia skorzystanie przez wykonawcę ze stawki 8% 

VAT  pomimo,  iż  jednocześnie  Zamawiający  potwierdził,  iż  wszystkie  budynki,  na  których 

mają  być  montowane  instalacje,  mają  charakter  budynków  mieszkalnych  oraz  nie 

przekraczają  300 m

  całkowitej  powierzchni  użytkowej.  Ponadto, jak  podkreślił  Odwołujący, 

Zamawiający nie wykazał, iż przy którymkolwiek budynku przewiduje się montaż instalacji na 

gruncie.  Odwołujący  wyjaśnił,  iż  zastosowanie  stawki  8%  w  stosunku  do  robót  objętych 

przedmiotowym  zamówieniem,  jest  wynikiem  zastosowania  się  przez  Odwołującego  do 

obowiązujących przepisów prawa, które umożliwiają zastosowanie stawki 8% podatku VAT. 

Zdaniem  Odwołującego,  nie  podlega  dyskusji,  iż  co  do  zasady  każde  świadczenie 

dla  celów  opodatkowania  podatkiem  od  towarów  i  usług  powinno  być  traktowane  jako 

odrębne i niezależne, jednak w sytuacji, gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu 

widzenia  kilka  świadczeń,  usługa  ta  nie  powinna  być  sztucznie  dzielona  dla  celów 

podatkowych.  

Na  poparcie  powyższego  stanowiska  można  przedstawić,  zdaniem  Odwołującego, 

wyrok  WSA  z  dnia  28  września  2010  r.,  sygn.  akt:  I  SA/Gd  470/10,  wydany  w  zbliżonym 

stanie faktycznym, gdzie Sąd stwierdził, iż: „Wykonanie zaś takiej instalacji jest (...), jedną i 

kompleksową usługą, w stosunku do której nie może być mowy, że zastosowanie właściwej 

stawki  podatku,  uzależnione  jest  od  miejsca  przeprowadzenia  takiego  przyłącza.  Dzielenie 

takiej  usługi,  która  zapewne  jest  wieloetapowa,  byłoby  sprzeczne  z  racjonalnością 

ustawodawcy. Oznacza to zatem, że usługa ta objęta jest w całości 7% stawką podatku od 

towarów  i  usług  (obecnie  8%  -  przypadek  autora  odwołania).  Wyciąganie  odwrotnych 

wniosków nie ma więc uzasadnienia prawnego”.  

Podobnie, jak podał Odwołujący, w wyroku WSA z dnia 23 stycznia 2014 r. o sygn. 

akt: I SA/Ke 688/13 wskazano, że „(...) prawidłowe jest stanowisko, że do robót budowlanych 

polegających  na  montażu  kolektorów  słonecznych  na  dachach  czy  elewacjach  budynków 

mieszkalnych  jednorodzinnych,  których  powierzchnia  nie  przekracza  300  m

,  w  ramach 

czynności wymienionych w art. 41 ust. 12 ustawy, zastosowanie znajdzie stawka podatku od 

towarów i usług w wysokości 8%”. 

Powyższe,  jak  podał  Odwołujący,  zostało  także  niejednokrotnie  potwierdzone  w 

interpretacjach  indywidualnych,  wydawanych  przez  organy  podatkowe.  Jak  wskazał  w 

odniesieniu do zbliżonego stanu faktycznego Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji 

indywidualnej z dnia 16 października 2015 r. o nr IPTPP3/4512-276/15-7/MK „(…) stwierdzić 

należy, iż w sytuacji, gdy montaż zestawu solarnego ma miejsce w całości w/na budynkach 

mieszkalnych  osób  fizycznych  i  wykonany  jest  w  ramach  termomodernizacji  budynków, 

których  powierzchnia  nie  przekracza  300  m

,  w  ramach  czynności  wymienionych  w  art.  41 

ust. 12 ustawy, zastosowanie znajdzie stawka podatku od towarów i usług w wysokości 8%, 

zgodnie z art. 41 ust. 2 w związku z art. 146a pkt 2 ustawy”.  

W  analogiczny  sposób,  jak  zauważył  Odwołujący,  wypowiedział  się  także  Dyrektor 

Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacjach indywidualnych z dnia 10 października 2014 

r. o nr ITPP2/443-928/14/RS, z dnia 8 października 2014 r. o nr ITPP1/443- 812/14/DM oraz 

z  dnia  30  września  2014  r.  o  nr  ITPP1/443-748/14/AJ,  a  także  Dyrektor  Izby  Skarbowej  w 

Łodzi  w  interpretacjach  indywidualnych  z  dnia  1  października  2015  r.  o  nr  IPTPP3/4512- 

276/15-4/MK oraz z dnia 29 maja 2015 r. o nr IPTPP4/4512-147/15-4/ALN. 

Mając na uwadze powyższy opis sprawy oraz powołane przepisy należy stwierdzić, 

zdaniem  Odwołującego,  że  o  ile  faktycznie  przedmiotem  umów  zawartych  przez 

Wnioskodawcę jest wykonanie kompleksowych usług, polegających na montażu: 

>

  instalacji grzewczych opartych na pompach ciepła z wymiennikiem gruntowym, 

>

  instalacji  grzewczych  opartych  na  pompach  ciepła  pobierających  ciepło  z  wody 

gruntowej, 

>

  instalacji  grzewczych  opartych  są  na  pompach  ciepła  wykorzystujących  ciepło  z 

powietrza, 

>

  instalacji grzewczych opartych na kolektorach słonecznych, 

>

  instalacji produkujących prąd opartych na ogniwach fotowoltaicznych, 

w budynkach mieszkalnych, których powierzchnia nie przekracza 300 m

, to świadczone ww. 

usługi  mieszczą  się  w  czynnościach,  o  których  mowa  w  art.  41  ust.  12  ustawy  i  z  tytułu 

wykonania tych usług, zastosowanie znajdzie stawka podatku VAT w wysokości 8%, zgodnie 

z art. 41 ust. 2 w związku z art. 146a pkt 2 ustawy, pod warunkiem, że nie dotyczą odrębnej 

budowli w rozumieniu Prawa budowlanego. 

„Należy  podkreślić,  że  w  świetle  najnowszych  interpretacji  podatkowych,  co  do 

zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno 

być  traktowane  jako  odrębne  i  niezależne,  jednak  w  sytuacji  gdy  jedna  usługa  obejmuje  z 

ekonomicznego  punktu  widzenia  kilka  świadczeń,  usługa  ta  nie  powinna  być  sztucznie 

dzielona dla celów podatkowych. Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy 

jedną lub więcej części składowych uznaje się  za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub 

inne  elementy  traktuje  się  jako  usługi  pomocnicze,  do  których  stosuje  się  te  same  zasady 

opodatkowania,  co  do  usługi  zasadniczej.  Pojedyncza  usługa  traktowana  jest  zatem  jak 

element  usługi  kompleksowej  wówczas,  jeżeli  cel  świadczenia  usługi  pomocniczej  jest 

zdeterminowany  przez  usługę  główną  oraz  nie  można  wykonać  lub  wykorzystać  usługi 

głównej  bez  usługi  pomocniczej.  W  świetle  przedstawionego  opisu,  w  niniejszej  sprawie 

mamy do czynienia z jedną kompleksową usługą, dla której zastosowanie będzie miała jedna 

stawka  podatku  VAT.  Jak  wynika  z  treści  wniosku,  przedmiotem  sprzedaży  na  rzecz 

mieszkańca,  w  świetle  zawartej  umowy,  jest  wykonanie  montażu  układu  solarnego  wraz  z 

dostawą  i  uruchomieniem  układu.  Zatem  do  opodatkowania  podatkiem  od  towarów  i  usług 

czynności  wykonywanych  na  rzecz  mieszkańców  przez  Gminę  w  ramach  Projektu  należy 

odnieść  się  w  sposób  całościowy.  Działania  te  nie  stanowią  odrębnej  całości.  Określony  w 

niniejszej  sprawie  przedmiot  realizacji  zadania  sprawia,  że  mamy  do  czynienia  z  jedną 

usługą, za którą mieszkaniec zobowiązuje się do dokonania wpłat. W tej sytuacji uzgodniona 

kwota  za  wykonanie  usługi  stanowiącej  świadczenia  złożone,  na  gruncie  ustawy  o  podatku 

od  towarów  i  usług  powinna  być  opodatkowana  według  jednej  stawki  podatku  VAT,  bez 

względu  na  jej  poszczególne  elementy”  (tak:  Dyrektor  Izby  Skarbowej  w  Warszawie  w 

interpretacji podatkowej z 9 grudnia 2016 r. 1462-IPPP2.4512.785.2016.1.AO). 

Z  uwagi  na  powyższe  argumenty  stanowisko  Zamawiającego,  iż  Odwołujący 

powinien  zastosować  w  ofercie  dwie  stawki  podatku  VAT,  zdaniem  Odwołującego,  jest 

całkowicie nieuzasadnione. 

Zamawiający  wniósł  odpowiedź  na  odwołanie  (pismo  z  dnia  10  maja  2017  r.), 

domagając się jego oddalenia. 

Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje: 

Wymagania, dotyczące naczynia przeponowego Zamawiający zamieścił w załączniku 

nr  1  do  SIWZ,  tj.  w  Programie  Funkcjonalno  -  Użytkowym  pkt  A.3.4  „Szczegółowe 

właściwości funkcjonalno - użytkowe ppkt 5 „Zespół naczynia  wzbiorczego przeponowego”, 

podając, że: „Naczynia przeponowe służą do kompensacji temperaturowych zmian objętości 

nośnika  ciepła  w  instalacji  glikolowej  i  wody  w  instalacji  CWU,  zabezpieczając  przed 

niepożądanym otwarciem zaworu bezpieczeństwa. W stanach awaryjnych, przejmują nośnik 

ciepła  z  kolektorów  zabezpieczając  go  przed  termiczną  degradacją.  Zastosować  naczynia 

przeponowe o następujących parametrach: 

a)  do  obiegu  glikolowego  zastosować  naczynia  przeponowe  przeznaczone  do 

słonecznych  instalacji  grzewczych  o  dopuszczalnym  ciśnieniu  pracy  nie  mniej  niż  8 

bar i dopuszczalnej temperaturze pracy nie mniej niż +110°C, 

b)  do  wody  użytkowej  zastosować  naczynia  przeponowe  o  dopuszczalnym  ciśnieniu 

pracy nie mniej niż 10 bar i dopuszczalnej temperaturze pracy nie mniej niż +99°C. 

Naczynia zamontowane na dedykowanych uchwytach. 

Do  oferty  dołączyć  kartę  katalogową,  deklarację  zgodności  oraz  dla  naczyń  do  wody 

użytkowej atest higieniczny PZH”. 

Z  ustaleń  Izby  wynika,  że  w  ramach  prowadzonego  postępowania  Zamawiający    w 

sekcji  III  podsekcja  III.6  ogłoszenia  o  zmówieniu  -  wykaz  oświadczeń  lub  dokumentów 

składanych  przez  wykonawcę  w  postępowaniu  na  wezwanie  zamawiającego  w  celu 

potwierdzenia  okoliczności,  o  których  mowa  w  art.  25  ust.  1  pkt  2  ustawy  Pzp  –  zawarł 

określenie „nie dotyczy”. Również  w SIWZ Zamawiający nie wskazał, że żąda przedłożenia 

przez wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia dokumentów przedmiotowych 

w  postaci  kart  katalogowych  w  celu  potwierdzenia,  że  oferowane  roboty  budowlane 

odpowiadają wymaganiom określonym przez Zamawiającego. 

Odwołujący  zaoferował  naczynie  przeponowe,  które  zostało  opisane  w  karcie 

katalogowej,  przedłożonej  wraz  z  ofertą  na  str.  100  (według  oświadczenia  pełnomocnika 

Odwołującego,  złożonego  na  rozprawie).  Z  rzeczonej  karty  katalogowej  wynika,  że 

maksymalne  ciśnienie  pracy  tego  naczynia  to  8  bar.  Naczynie  to  nie  zostało  konkretnie 

oznaczone,  nie  wskazano  modelu.  Zaś,  z  karty  katalogowej  wynika,  że  dostępnych  jest  5 

modeli.  Jednocześnie  dostrzeżenia  wymaga,  że  rysunki  techniczne  przedmiotowego 

urządzenia  (rys.  1  i  2)  odnoszą  się  do  wszystkich  modeli.  Rysunek  nr  1  do  trzech  modeli, 

rysunek nr 2 do dwóch modeli pomimo, że z wymiarowania można by przyjąć, że dotyczy on 

pierwszego modelu, wymienionego w tabeli. Powyższe skłania do wniosku, że wymiarowanie 

ma jedynie charakter poglądowy.  

Pismem  z  dnia  6  lutego  2017  r.  Odwołujący  poinformował  Zamawiającego,  że  „w 

karcie katalogowej naczynia przeponowego do wody użytkowej załączonej do złożonej przez 

nas oferty znalazła się omyłka dotycząca dopuszczalnego ciśnienia naczynia; zamiast 10 bar 

wpisano 8 bar. 

Po zauważeniu omyłki wystąpiliśmy do producenta naczynia – PPUH Termstal J. S. – 

o  udzielenie  niezbędnych  wyjaśnień,  gdyż  z  doświadczenia  w  montażu  i  użytkowaniu  tych 

naczyń wiemy, iż spełniają one wymóg w zakresie ciśnienia 10 bar. Producent poinformował 

nas,  iż  omyłkowo  wpisał  w  karcie  katalogowej  błędne  ciśnienie  i  w  rzeczywistości 

zaoferowane  przez  nas  naczynie  przeponowe  spełnia  wymóg  w  zakresie  minimalnego 

ciśnienia – 10 bar. W załączeniu przesyłamy oświadczenie producenta. 

Jednocześnie  oświadczamy,  iż  zaoferowane  przez  nas  w  ramach  złożonej  oferty 

naczynie przeponowe od początku spełniało wymogi Zamawiającego określone w pkt. A.3.4 

ppkt  5.  Programu  Funkcjonalno  –  Użytkowego,  a  zatem  nasza  oferta  w  zakresie 

oferowanych urządzeń (jak również w pozostałym zakresie ) nie ulega zmianie. 

Wyjaśniamy, iż omyłka w opisie zbiornika na karcie katalogowej ma charakter omyłki 

nieistotnej w rozumieniu art. 87 ust. 2 Prawa zamówień publicznych, gdyż nie powoduje ona 

zmiany treści złożonej oferty i nie dotyczy istotnych elementów oferty (wskazanych w pkt. I – 

III  formularza  ofertowego  przygotowanego  przez  Zamawiającego),  lecz  świadczenia 

akcesoryjnego.  W  świetle  orzecznictwa  KIO  i  poglądów  doktryny  prawa  zamówień 

publicznych  istnieje  możliwość  poprawienia  takich  omyłek  na  etapie  weryfikacji  treści 

złożonej przez wykonawcę oferty. 

W związku z powyższym zwracamy się o przyjęcie przez Zamawiającego niniejszego 

pisma jako wyjaśnień wykonawcy do treści złożonej oferty”.  

W  przedłożonym  wraz  z  ww.  pismem  oświadczeniu  z  dnia  3  lutego  2017  r.  J.  S. 

oświadczył,  „iż  zgodnie  z  zapytaniem  ofertowym  od  firmy  Polska  Ekologia  Sp.  z  o.o.  na 

potrzeby udzielania się przez Polską Ekologię Sp. z o.o. o zamówienia pn.: „Zakup i montaż 

kolektorów słonecznych szansą na poprawę jakości powietrza w gminie Żarnowiec – II etap”, 

przekazałem  Polskiej  Ekologii  Sp.  z  o.o.  omyłkowo  kartę  katalogową  dla  naczyń 

przeponowych  do  wody  użytkowej  z  wartością  8  bar,  którą  to  Polska  Ekologia  Sp.  z  o.o. 

załączyła  do  oferty,  zgodnie  z  wymaganiami  Zamawiającego.  Wartość  8  bar  jest  w  tym 

przypadku omyłką pisarską, którą popełniliśmy przy sporządzaniu karty katalogowej. 

Oświadczam,  iż  produkowane  przez  nas  naczynia  przeponowe  do  wody  użytkowej 

spełniają  wszystkie  wymagania  z  załącznika  do  SIWZ  tj.  Programu  Funkcjonalno  – 

Użytkowego w tym dopuszczalne ciśnienie pracy nie mniej niż 10 bar. 

Oświadczam,  iż  w/w  naczynie  przeponowe  jest  dokładnie  takie  samo  jak  to 

zaoferowane przez Polską Ekologię Sp. z o.o. 

Poprawną kartę katalogową załączam wraz z niniejszym oświadczeniem”.  

Izba  przeprowadziła  dowód  z  karty  katalogowej  przedłożonej  wraz  z  ofertą  przez 

wykonawcę  Antinus  Sp.  z  o.o.  (str.  55  oferty)  stwierdzając,  że  naczynie  przeponowe 

zaoferowane  przez  powołanego  wykonawcę,  jakkolwiek  pochodzi  od  tego  samego 

producenta,  co  naczynie  zaoferowane  przez  Odwołującego,  to  różni  się  ono  parametrami. 

Chodzi  tutaj  nie  tylko  o  maksymalne  ciśnienie  pracy,  które  wynosi  10  bar,  ale  również  o 

temperaturę pracy.  

Izba oddaliła wniosek dowodowy zgłoszony przez Odwołującego o przeprowadzenie 

dowodu z przesłuchania świadka J. S., producenta naczynia przeponowego, zaoferowanego 

przez  Odwołującego,  na  okoliczność  omyłki  w  karcie  katalogowej  naczynia  przeponowego, 

zaoferowanego  przez  Odwołującego,  zapytania  Odwołującego  skierowanego  do  świadka  w 

tym 

przedmiocie, 

rodzaju 

i 

parametrów 

technicznych 

naczynia 

przeponowego 

zaoferowanego  przez  świadka  Odwołującemu  i  jego  zgodności  z  wymaganiami 

Zamawiającego,  określonymi  w  SIWZ,  bowiem  okoliczności  mające  być  przedmiotem 

dowodu zostały stwierdzone w oświadczeniu ww. z dnia 3 lutego 2017 r. Nadto, treść oferty 

określana jest nie na podstawie zeznań świadka, ale w oparciu o oświadczenie wykonawcy, 

stąd też prowadzenie dowodu na wskazane okoliczności byłoby niedopuszczalne. 

W SIWZ wymagania dotyczące kolektora słonecznego umieszczono w załączniku nr 

1  do  ww.  dokumentu,  tj.  w  Programie  Funkcjonalno  -  Użytkowym,  pkt  A.3.4  „Szczegółowe 

właściwości  funkcjonalno  –  użytkowe”  ppkt  1.  Zamawiający  wskazał  m.in.,  że  wymaga 

kolektora słonecznego  „o parametrach nie gorszych: (…)  

• 

Współczynnika strat a1 względem apertury nie większy niż: 4,00 W/(m

K) (…). 

Dla  potwierdzenia  spełnienia  przez  oferowane  kolektory  słoneczne  wymagań  stawianych 

płaskim kolektorom słonecznym należy załączyć do oferty: 

a)  europejski certyfikat zgodności „CEN Keymark" lub równoważny certyfikat, 

b)  dokumenty   potwierdzające   posiadanie   przez   oferowany   kolektor  wymaganych 

parametrów:    skrócone  lub  pełne  sprawozdanie  (raport)  z  badań  na  zgodność  z 

podanymi  normami  wykonane  przez  akredytowane  laboratorium  badawcze  i/lub 

załącznik   do    certyfikatu    Keymark    lub    równoważnego    lub    inne    dokumenty 

równoważne”. 

Odwołujący przedłożył wraz z ofertą Ceryfikat Keymark (tłumaczenie na język polski - 

str.  9  oferty)  dla  rodziny  kolektorów  słonecznych,  obejmujących  trzy  kolektory,  w  tym  m.in. 

ten,  który  oferował  Odwołujący.  Przedłożono  również  załącznik  do  przedmiotowego 

certyfikatu  (tłumaczenie  na  język  polski  str.  11  -  13  oferty),  z  którego  wynika,  że  rodzina 

kolektorów  nie  spełnia  parametru  współczynnika  strat  a1  względem  apretury. 

Reprezentatywny  w  tym  względzie  nie  jest  kolektor  oferowany  przez  Odwołującego 

(oświadczenie  ze  str.  105  oferty  Odwołującego).  Jednocześnie  Raport  z  badań  kolektorów 

słonecznych  (tłumaczenie  na  język  polski  na  str.  47  –  76  oferty  Odwołującego)  obejmuje 

kolektor  oferowany  przez  Odwołującego,  z  którego  wynika,  że  spełnia  on  sporny  parametr 

(str. 67 oferty Odwołującego).  

Odwołujący przedłożył wraz z odwołaniem pismo z dnia 6 lutego 2017 r., pochodzące 

od  AENOR,  wystawcy  przedmiotowego  Certyfikatu,  z  którego  wynika,  że  Certyfikat  został 

wydany  dla  rodziny  3  kolektorów  słonecznych  o  różnych  rozmiarach.  „Zgodnie  z  zasadami 

Solar  Keymark,  największy  i  najmniejszy  kolektor  zostały  przetestowane,  a  parametry 

wydajnościowe AMP AR 2.38 zostały wybrane jako reprezentatywne dla rodziny kolektorów. 

Wartości  zostały  przedstawione  w  certyfikacie  (…).  Nadto  parametry  kolektora  AMP  2.85 

zostały przetestowane i uzyskały następujące wartości, które to zostały skopiowane z raportu 

badań (…). Wartości te mogą być używane do scharakteryzowania kolektora AMP AR 2.85 

ponieważ został on przetestowany przez akredytowane laboratorium (…)”. 

Zakres przedmiotowego zamówienia obejmuje (pkt 2 SIWZ): 

1)  „opracowanie  dokumentacji  projektowej  (min.  2  egz.  w  wersji  papierowej  i  jeden  w 

wersji  elektronicznej  CD)  niezbędnej  do  zainstalowania  kompletnego  zestawu 

solarnego na potrzeby przygotowania c.w.u., przygotowanej po inwentaryzacji i wizji 

lokalnej, 

2)  uzyskanie  wymaganych  aktualnymi  przepisami  uzgodnień,  pozwoleń,  zgłoszeń, 

zezwoleń, itp., 

3)  wykonanie  robót  budowlano-instalacyjnych  polegających  na  montażu  kompletnych 

systemów solarnych, 

4)  podłączenie  do  istniejącej  instalacji  c.w.u.  -  wymagane  zamontowanie  zaworu 

mieszającego 

(anty-poparzeniowego), 

zaworu 

bezpieczeństwa, 

naczynia 

przeponowego i pozostałej niezbędnej armatury, 

5)  podłączenie  drugiego  źródła  ciepła  do  górnej  wężownicy  zasobnika  solarnego  w 

oparciu o wykonaną dokumentację; wymagane jest  zastosowanie pompy obiegowej 

elektronicznej oraz sterowania jej pracą przez sterownik solarny, 

6)  zamontowanie grzałki elektrycznej, 

7)  dostarczenie  użytkownikowi  instalacji  kopii  dokumentacji  określonej  w  pkt.  1  oraz 

instrukcji obsługi i użytkowania zestawu w języku polskim 

8)  wykonanie  i  zamontowanie  tablic  promocyjnych  (130  szt.)  o  wymiarach  nie 

mniejszych  niż  30  x  20  cm  z  nazwą  projektu  i  przyporządkowanym  numerze 

identyfikacyjnym  w  miejscach  uzgodnionych  z  Zamawiającym  i  porozumieniu  z 

właścicielem nieruchomości (…), 

9)  wykonanie i zamontowanie tablic promocyjnych (12 szt.) o wymiarach nie mniejszych 

niż  90  x  70  cm  z  nazwą  projektu  w  miejscowościach  w  których  realizowany  będzie 

projekt w miejscu wskazanym przez Zamawiającego (…)”. 

Bezsporne  w  niniejszej  sprawie  jest,  że  Odwołujący  przedmiot  zamówienia 

opodatkował  stawką  VAT  w  wysokości  8%.  Przystępujący  8%  stawkę  podatku  VAT 

zastosował  do  dostawy  i  montażu  kompletnej  instalacji  kolektorów  słonecznych.  Natomiast 

pozostałą  część  zamówienia,  tj.  opracowanie  dokumentacji  projektowej,  dostawę  i  montaż 

tablic  promocyjnych  oraz  przekazanie  instrukcji  eksploatacji  instalacji  oraz  przeszkolenie 

użytkowników instalacji objął 23% stawką podatku VAT. 

Pismem  z  dnia  5  maja  2017  r.  Zamawiający  poinformował  o  odrzuceniu  oferty 

Odwołującego. Zamawiający wskazał następujące uzasadnienie faktyczne podjętej decyzji: 

„1.    Brak spełnienia wymogów w zakresie naczynia przeponowego 

W  pkt.  5  PFU  (str.  17),  gdzie  zawarte  są  wymogi  dotyczące  zespołu  naczynia 

wzbiorczego  przeponowego,  Zamawiający  wskazał  w  zapisie  lit.  b)  -  „do  wody  użytkowej 

zastosować  naczynia  przeponowe  o  dopuszczalnym  ciśnieniu  pracy  nie  mniej  niż  10  bar  i 

dopuszczalnej temperaturze pracy nie mniej niż +99 st. C. Dalej Zamawiający wskazał, iż do 

oferty  należy  dołączyć  kartę  katalogową,  deklarację  zgodności  oraz  dla  naczyń  do  wody 

użytkowej atest higieniczny PZH. 

Z  oferty  złożonej  przez  Wykonawcę  (karta  katalogowa  na  str.  100  -101  oferty) 

wynika, iż maksymalne ciśnienie pracy naczynia przeponowego wynosi 8 bar. 

Stwierdzić  należy,  iż  w  tym  zakresie  oferta  odwołującego  pozostaje  niezgodna  z 

treścią SIWZ. 

Wykonawca  miał  świadomość  braku  spełnienia  wymogu  w  zakresie  naczynia 

przeponowego, gdyż w dniu 6 lutego 2017 r. spółka Polska Ekologia Sp. z o.o. wystosowała 

do  Zamawiającego  pismo,  zgodnie  z  którym:  „(...)  w  karcie  katalogowej  naczynia 

przeponowego  do  wody  użytkowej  załączonej  do  złożonej  przez  nas  oferty  znalazła  się 

omyłka  dotycząca  dopuszczalnego  ciśnienia  naczynia,  zamiast  10  bar  wpisano  8  bar.  Po 

zauważeniu  omyłki  wystąpiliśmy  do  producenta  naczynia  -  PPUH  Termstal  J.  S.  -  o 

udzielenie  niezbędnych  wyjaśnień  (...)  Producent  poinformował  nas,  iż  omyłkowo  wpisał  w 

karcie katalogowej błędne ciśnienie (...) W załączeniu przesyłamy oświadczenie producenta. 

Jednocześnie  oświadczamy,  iż  zaoferowane  przez  nas  w  ramach  złożonej  oferty  naczynie 

przeponowe  od  początku  spełniało  wymogi  Zamawiającego  określone  w  pkt.  A.3.4.  ppkt.  5 

PFU,  a  zatem  nasza  oferta  w  zakresie  oferowanych  urządzeń  (jak  również  w  pozostałym 

zakresie) nie ulega zmianie. Wyjaśniamy, iż omyłka w opisie zbiornika na karcie katalogowej 

ma  charakter  omyłki  nieistotnej  w  rozumieniu  art.  87  ust.  2  Prawa  Zamówień  Publicznych, 

gdyż nie powoduje ona zmiany złożonej oferty i nie dotyczy istotnych elementów oferty (...)”. 

Jednocześnie do pisma dołączona została nowa karta katalogowa z wyraźnym wskazaniem: 

„maksymalne ciśnienie pracy: 10 bar”.  

Ze  względu  na  fakt,  iż  karty  katalogowe  nie  miały  w  przedmiotowym  postępowaniu 

charakteru dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. 2 ustawy Pzp, lecz stanowiły 

merytoryczny element oferty opisujący jej przedmiot, nie mogły być uzupełnione w trybie art. 

26  ust.  3  ustawy  Pzp.  Zamawiający  nie  mógł  również  zgodzić  się  z  przedstawioną  przez 

Wykonawcę  argumentacją,  iż  przesłane  oświadczenie  producenta  oraz  nowa  karta 

katalogowa naczynia przeponowego nie stanowią istotnej zmiany oferty. Wręcz przeciwnie - 

karta  katalogowa  jak  Zamawiający  wyraźnie  to  podkreśla  -  stanowiła  część  oferty  sensu 

stricto.  Karta  katalogowa  przedłożona  przez  Wykonawcę  wraz  z  ofertą,  zawierająca 

wskazanie  o  maksymalnym  ciśnieniu  pracy  8  bar,  powodowała  iż  Zamawiający  zmuszony 

był stwierdzić niezgodność oferty z treścią SIWZ, skutkującą jej odrzuceniem na podstawie 

art.  89  ust.  1  pkt.  2  ustawy  Pzp.  Poprzez  przedłożenie  przez  Wykonawcę  nowej  karty 

katalogowej  -  po  terminie  otwarcia  ofert  -  Wykonawca  dokonał  niedopuszczalnej  zmiany 

treści oferty. 

2.   Brak spełnienia wymogów w zakresie kolektora słonecznego 

Zamawiający  w  ust.  A.3.4.  ust.  1  PFU  (str.  15)  opisał  wymagania  kolektora 

słonecznego.  Jednocześnie  wskazał,  iż  „Dla  potwierdzenia  spełnienia  przez  oferowane 

kolektory słoneczne wymagań stawianych płaskim kolektorom należy załączyć do oferty: 

a)  Europejski certyfikat zgodności „CEN Keymark" lub równoważny certyfikat 

b)  Dokumenty  potwierdzające  posiadanie  przez  oferowany  kolektor  wymaganych 

parametrów: skrócone lub pełne sprawozdania (raport) z badań na zgodność z podanymi 

normami  wykonane  przez  akredytowane  laboratorium  badawcze  i/lub  załącznik  do 

certyfikatu Keymark lub równoważnego lub inne dokumenty równoważne”. 

Wykonawca  przedstawił  kartę  techniczną  oraz  certyfikat  Solar  Keymark  łącznie  ze 

sprawozdaniem  z badań. Dodatkowo do oferty  zostało  załączone oświadczenie producenta 

(na  str.  nr  105  oferty),  według  którego:  „Na  potrzeby  certyfikacji  zostały  przetestowane 

kolektory  AMP  AR  2.38  oraz  AMP  AR  2.85.  Kompletne  wyniki  badań  dla  obu  kolektorów 

można  znaleźć  w  raporcie  z  badań  nr

  CA/RPT/7611/003/INTA/16.  Kolektor  AMP  AR  2.38 

jest reprezentatywny dla całej rodziny

 o nr certyfikatu 078/00281”. 

Tymczasem  przedmiotem  oferty  Wykonawcy  był  kolektor  AMP  AR  2.85,  a  więc  nie 

reprezentant  dla  rodziny  kolektorów  objętych  ww.  certyfikatem.  Odnosząc  się  do  prawideł 

certyfikacji  solar  keymark  wskazać  należy,  iż  jako  parametry  kolektora  przyjmuje  się 

parametry  reprezentanta  rodziny  -  a  te  parametry  odbiegały  od  wymaganych  przez 

Zamawiającego.  W  postępowaniu  wymagany  był  bowiem  współczynnik  strat  a1  względem 

apertury nie większy niż 4,00 W/(m

K), tymczasem dla reprezentanta rodziny parametr ten 

wynosi 4,60 W/(m

K). 

3.   Błąd w obliczeniu oferty 

Wykonawca błędnie zastosował przy obliczeniu ceny jednolitą stawkę podatku VAT - 

tj. 8% zamiast odrębnych stawek - odpowiednio 8% oraz 23%. 

Przedmiot niniejszego zamówienia obejmował różnoraki zakres prac: poza dostawą i 

montażem  kolektorów  słonecznych  Zamawiający  wymagał  również  od  Wykonawcy 

opracowania dokumentacji projektowej, czy też  przekazania instrukcji eksploatacji instalacji 

oraz  przeszkolenia  jej  użytkowników  (A.2.2.  str.  6  PFU:  Zakres  zamówienia:  Wykonanie 

inwentaryzacji  i  wizji  lokalnej,  opracowanie  dokumentacji  projektowej  niezbędnej  do 

zainstalowania  kompletnego  zestawu  solarnego  na  potrzeby  przygotowania  CWU  dla 

użytkowników  prywatnych,  wykonanie  niezbędnych  ekspertyz,  wykonanie  projektu 

konstrukcji  pod  kolektory  słoneczne,  uzyskanie  wymaganych  przepisami  uzgodnień, 

pozwoleń,  zgłoszeń  itp.,  opracowanie  specyfikacji  technicznych  wykonania  i  odbioru  robót, 

dostawa  kompletnych  systemów  instalacji  solarnych,  przygotowanie  placu  budowy, 

wykonanie  robót  budowlano  -instalacyjnych,  podłączenie  do  istniejącej  instalacji  CWU, 

podłączenie  drugiego  źródła  ciepła  do  górnej  wężownicy  zasobnika  solarnego,  wykonanie 

prób  szczelności,  płukania,  rozruchu,  przekazanie  instrukcji  eksploatacji  instalacji  oraz 

przeszkolenie użytkowników instalacji, uporządkowanie terenu, zapewnienie odpowiedniego 

serwisu,  usuwanie  wad  i  usterek.).  W  Specyfikacji  Istotnych  Warunków  Zamówienia 

Zamawiający  wskazał  również  (§  3  ust.  2  pkt.  8  i  9  ),  iż  zakresem  zamówienia  objęte  jest 

również: 

- wykonanie i  zamontowanie tablic promocyjnych (130 szt. o wymiarach nie mniejszych niż 

30x20  cm  z  nazwą  projektu  i  przyporządkowanym  numerze  identyfikacyjnym  w  miejscach 

uzgodnionych z Zamawiającym i w porozumieniu z właścicielem nieruchomości  (...) 

- wykonanie i zamontowanie tablic promocyjnych (12 szt. o wymiarach nie mniejszych niż 90 

x  70  cm  z  nazwą  projektu  w  miejscowościach,  w  których  realizowany  będzie  projekt  w 

miejscy wskazanym przez Zamawiającego (...). 

Wskazany wyżej zakres świadczenia, obejmujący tak zróżnicowane elementy, trudno 

uznać  za  podlegający  jednolitemu  traktowaniu  podatkowemu.  Zgodnie  ze  stanowiskiem 

judykatury  świadczenie  jednolite,  które  można  objąć  jedną  preferencyjną  stawką  VAT 

występowałoby  w  przypadku,  gdyby  czynności  dokonane  przez  podatnika  byłyby  ze  sobą 

tak  ściśle  związane,  że  tworzyłyby  obiektywnie  tylko  jedno  niepodzielne  świadczenie 

gospodarcze,  którego  rozdzielenie  nie  miałoby  żadnego  ekonomicznego  uzasadnienia.  W 

okolicznościach przedmiotowego postępowania taka sytuacja w ocenie Zamawiającego nie 

zachodziła. 

Jak wynika z art. 41 ust. 12 ustawy o podatku VAT - Stawkę podatku, o której mowa 

w  ust.  2  (tj.  preferencyjną  stawkę  8%  -  przyp.  własny)  stosuje  się  do  dostawy,  budowy, 

remontu,  modernizacji,  termomodernizacji  lub  przebudowy  obiektów  budowlanych  lub  ich 

części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. 

Zastosowanie stawki wyżej wskazanej nie może być rozciągnięte na obszary usług, 

dla  których  ustawodawca  wprost  jej  nie  przewidział,  takich  jak:  usługi  projektowe,  czy  też 

przekazanie instrukcji eksploatacji instalacji i przeszkolenie użytkowników instalacji. Stawkę 

8%  można  było  zastosować  dla  dostawy  i  montażu  instalacji  kolektorów  słonecznych. 

Zastosowanie przez Odwołującego jednolitej stawki VAT - tj. 8% na całość zadania objętego 

przedmiotem  zamówienia,  stanowiło  poważny  błąd  w  obliczeniu  ceny,  który  nie  podlegał 

samodzielnemu poprawieniu przez Zamawiającego. 

Jak wskazał Sąd

 Najwyższy w uchwale z dnia 20.10.2011 r. sygn. III CZP 52/11 oraz 

53/11 - Określenie w

 ofercie ceny brutto z uwzględnieniem nieprawidłowej stawki podatku od 

towarów  i  usług  stanowi  błąd  w  obliczeniu  ceny,  jeżeli  nie  ma  ustawowych  przesłanek 

wystąpienia omyłki (...). Poprawienie

 stawki podatku VAT na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3) 

ustawy Pzp jest - zgodnie z powołaną uchwałą - obligatoryjne jednak tylko w przypadku, gdy 

stawka  podatku  została  określona  w  SIWZ

 i tylko wtedy, gdy poprawienie takiej omyłki nie 

będzie powodować istotnej zmiany w treści oferty.

 W przypadku zaś, gdy w SIWZ nie została 

narzucona  stawka  podatku  od  towarów  i  usług,  zastosowanie

  w  ofercie  nieprawidłowej 

stawki musi być uznane za błąd w obliczeniu ceny a taka oferta odrzucona na podstawie art. 

89  ust.  1  pkt  6  ustawy  Pzp.  Nie  ma  tu  znaczenia,  czy  przyjęcie  przez  wykonawcę  błędnej 

stawki VAT jako elementu kształtującego wysokość ceny oferty było działaniem świadomym i 

zamierzonym czy nieświadomym. 

Z tego też powodu, biorąc pod uwagę brak możliwości poprawienia oferty w oparciu 

o  przepis  art.  87  ust.  2  pkt.  2  lub  3  ustawy  Pzp  -  Zamawiający  zdecydował  o  odrzuceniu 

oferty Wykonawcy na podstawie art. 89 ust. 1 pkt. 6 ustawy”. 

Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje: 

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. 

1)  Naruszenie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. 

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że obowiązek odrzucenia oferty wykonawcy 

z  powodu  jej  niezgodności  z  treścią  SIWZ  aktualizuje  się  w  sytuacji,  gdy  oferta  nie 

odpowiada  wymogom  zamawiającego,  ale  tylko  w  aspekcie  przedmiotu  zamówienia. 

Określenie  zakresu  przedmiotu  zamówienia  w  sposób  odmienny  od  oczekiwań 

zamawiającego,  skalkulowanie  ceny  z  pominięciem  wytycznych  zamawiającego, może  być, 

jak wskazuje się w orzecznictwie, podstawą stwierdzenia niezgodności oferty z treścią SIWZ 

(art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp). 

Niemniej  jednak  nie  można  zapominać,  że  podjęcie  decyzji  o  odrzuceniu  oferty 

danego  wykonawcy  jest  możliwe  po  uprzednim  ustaleniu,  że  stwierdzone  w  przedmiotowej 

ofercie omyłki nie należą do kategorii określonych w przepisie art. 87 ust. 2 ustawy Pzp. W 

tym miejscu uzasadnione wydaje się więc dokonanie szczegółowej analizy przedmiotowego 

przepisu. 

Stosownie  natomiast  do  treści  art.  87  ust.  2  ustawy  Pzp  zamawiający  poprawia  w 

ofercie następujące kategorie omyłek: 

1)  oczywiste omyłki pisarskie; 

2)  oczywiste  omyłki  rachunkowe,  z  uwzględnieniem  konsekwencji  rachunkowych 

dokonanych poprawek; 

3)  inne  omyłki  polegające  na  niezgodności  oferty  ze  specyfikacją  istotnych  warunków 

zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty. 

W odniesieniu do poprawek dokonywanych na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy 

Pzp,  to  jest  dotyczących  niezgodności  oferty  z  SIWZ,  niepowodujących  istotnych  zmian  w 

treści  oferty  wskazuje  się,  że  taka  poprawa  nie  może  prowadzić  do  istotnej  zmiany  treści 

oferty. Niewątpliwym jest zatem, że w wyniku poprawy tego rodzaju niezgodności, na gruncie 

tego  przepisu,  każdorazowo  nastąpi  zmiana  treści  oferty.  Granicą  zmiany  dokonanej  w 

następstwie  poprawienia  niezgodności  oferty  z  SIWZ  jest,  by  taka  zmiana  nie  miała 

charakteru istotnej.  

O  istotności  zmiany  treści  oferty  każdorazowo  będą  decydowały  okoliczności 

konkretnej  sprawy:  na  ile  zmiana  oddaje  pierwotny  sens  i  znaczenie  treści  oferty,  a  na  ile 

stanowi  wytworzenie  całkowicie  nowego  oświadczenia,  nieodzwierciedlającego  intencji 

wykonawcy,  wyrażonych  w  poddawanej  poprawie  ofercie.  O  istotności  takiej  zmiany  może 

zatem decydować  zmiana wielkości ceny, gdy będzie ona na tyle  znacząca, że nie sposób 

jej  będzie  uznać  za  nieistotną,  albo  zmiana  zakresu  oferowanego  asortymentu  w  taki 

sposób,  że  będzie  on  obejmował  całkowicie  inne  przedmioty  aniżeli  wyspecyfikowane  w 

ofercie. 

Jednocześnie  poprawienie  omyłek  w  trybie  przepisu  art.  87  ust.  2  pkt  3  ustawy  Pzp 

nie  może  prowadzić  do  dostosowania  treści  oferty  do  wymagań  zamawiającego, 

wyartykułowanych  w  treści  SIWZ,  czyli  do  rekonstrukcji  oświadczenia  woli  wykonawcy  na 

postawie  wymogów  zamawiającego,  choć  oświadczenie  woli  zawarte  w  ofercie  nie  daje 

takich  podstaw.  Podkreśla  się  również,  i  Izba  podziela  ten  pogląd,  że  akceptacja  przez 

wykonawcę  postanowień  SIWZ  nie  określa  zakresu  świadczenia,  ten  bowiem  zostaje 

określony w ofercie. 

Dostrzec również należy, że w orzecznictwie zwraca się uwagę,

 iż poprawienie oferty 

nie  może  prowadzić  do  jej  skonstruowania  w  wyniku  negocjacji  z  zmawiającym.

  KIO  w 

wyroku  z  dnia  14  grudnia  2016  r.,  sygn.  akt:  KIO  2245/16  wskazała:  „Należy  przy  tym 

jednakże  podkreślić,  iż  dokonanie  zmian  w  treści  oferty  przez  zamawiającego  musi 

respektować  wytyczne  zawarte  w  art.  87  ust.  1  zdanie  drugie  p.z.p.,  tj.  nie  mogą  być  one 

wynikiem  negocjacji  dotyczących  złożonej  oferty.  Tym  bardziej  czynności  te  nie  mogą 

prowadzić  do  zastąpienia  wykonawcy  przez  zamawiającego  w  konstruowaniu  jej  istotnych 

elementów”. 

Odnosząc  powyższe  rozważania  do  niniejszego  stanu  faktycznego  wskazać  należy, 

ż

e  Izba  nie  stwierdziła  podstaw  do  uznania,  iż  w  niniejszej  sprawie  mamy  do  czynienia  z 

omyłką Odwołującego w przedmiotowym zakresie. Odwołujący przedłożył wraz z ofertą kartę 

katalogową wskazując, jakie naczynie przeponowe i o jakich parametrach oferuje. Zdaniem 

Izby,  Odwołujący,  do  którego  stosuje  się  podwyższony  miernik  staranności  (art.  14  ustawy 

Pzp  w  zw.  z  art.  355  §  2  k.c.),  opisując  sporne  naczynie,  które  ofertuje,  za  pomocą  karty 

katalogowej,  w  istocie  składa  oświadczenie  co  do  przedmiotu  oferty.  Mając  zaś  na  uwadze 

zawodowy  charakter  wykonywanej  działalności  należy  przyjąć,  że  Odwołujący  zdaje  sobie 

sprawę, jakiej treści oświadczenia składa i jakie wywołują konsekwencje w postępowaniu o 

udzielenie zamówienia publicznego.  

W  spornym  zakresie  oferta  Odwołującego  jest  jednoznaczna,  stąd  też  nie  sposób 

przyjmować, że w tym przedmiocie nastąpiła omyłka. Nie potwierdza tego ani treść oferty ani 

też  nie  wskazują  na  to  okoliczności  sprawy.  Zauważyć  należy,  że  z  powoływanej  karty 

katalogowej  wynika,  iż  producent  zaoferowanego  naczynia  oferuje  kilka  jego  modeli.  Karta 

katalogowa,  która  miała  potwierdzać  wartość  maksymalnego  ciśnienia  oferowanego 

naczynia  przeponowego,  nie  referuje  do  konkretnego  modelu.  Jednocześnie  biorąc  pod 

uwagę treść karty katalogowej przedłożonej przez Odwołującego i wykonawcę Antinus Sp. z 

o.o. należy dojść do przekonania, że naczynia przeponowe tego samego producenta różnią 

się  parametrami.  Nie  jest  więc  tak,  jak  zdaje  się  twierdzić  Odwołujący,  że  jest  tylko  jedno 

naczynie  przeponowe  tego  producenta  o  określonym  parametrze  maksymalnego  ciśnienia, 

wynoszącego  10  bar.  Gdyby  rzeczywiście  było  tak,  że  ten  producent  oferuje  tylko  jedno 

urządzenie  przeponowe  o  określonych  parametrach,  wtedy  można  by  mówić,  że  mamy  do 

czynienia z omyłką w karcie katalogowej.  

Co więcej, z oferty wykonawcy Antinus Sp. z o.o. wynika, że po pierwsze, Odwołujący 

wcale nie oferuje naczynia tożsamego z tym, które oferuje Odwołujący. Różnica w zakresie 

parametrów dotyczących maksymalnego ciśnienia pracy i temperatury pracy jednoznacznie 

wskazuje, że nie jest to to samo urządzenie.  

Na  marginesie  należy  wskazać,  że  jakkolwiek  Izba  nie  znajduje  podstaw  do 

wnioskowania o treści oferty i tym samym o fakcie popełnienia omyłki przez Odwołującego w 

oparciu o treść oferty innego wykonawcy, to gdyby nawet dopuścić takie rozwiązanie, to brak 

podstaw do stwierdzenia, że obaj wykonawcy oferują tożsame urządzenia, a w konsekwencji 

odpada substrat do wnioskowania, wskazanego przez Odwołującego.  

Reasumując,  analiza  treści  oferty  Odwołującego  i  wykonawcy  Antinus  Sp.  z  o.o.  w 

zakresie przedłożonej karty katalogowej oferowanego naczynia przeponowego prowadzi do 

wniosku,  że  można  oferować  urządzenia  o  różnym  ciśnieniu  i  temperaturze  pracy.  Z  karty 

katalogowej  dołączonej  przez  przywołanych  wykonawców  wynika,  że  dla  określonego 

zakresu  temperatury  pracy  maksymalne  ciśnienie  naczynia  przeponowego  jest  inne.  Skoro 

każdy z wykonawców przedłożył kartę katalogową, gdzie odrębnie i odmiennie określono nie 

tylko  maksymalne  ciśnienie  pracy,  ale  również  zakres  temperatury  pracy  oferowanego 

naczynia  przeponowego  to  oznacza  to,  że  nie  tylko  zaoferowano  dwa  różne  naczynia,  ale 

również, że oferta Odwołującego określa parametry zaoferowanego naczynia. 

Na tym tle za absolutnie nieprzekonujące należy uznać oświadczenie Odwołującego 

z  dnia  6  lutego  2017  r.  Co  więcej,  z  przedmiotowego  oświadczenia  wynika,  że 

doświadczenie  Odwołującego  wskazuje,  iż  zaoferowane  naczynie  spełnia  wymagania 

Zamawiającego co do maksymalnego ciśnienia pracy, dlatego też wystąpił do producenta o 

wyjaśnienie.  Oznacza  to,  że  u  podstaw  oświadczenia  woli  producenta  legły  oczekiwania 

Odwołującego,  a  nie  fakt  popełnienia  omyłki.  Nadto,  zauważyć  należy,  że  Odwołujący  nie 

wykazał w żaden sposób, że w istocie zapytanie ofertowe do producenta dotyczyło naczynia 

przeponowego o ciśnieniu pracy nie mniej niż 10 bar.  

Za  niewiarygodne,  w  ocenie  Izby,  należy  uznać  oświadczenie  producenta  o 

popełnionej  w  tym  zakresie  oczywistej  omyłce  pisarskiej,  mając  nie  tylko  na  względzie 

profesjonalny  charakter  działalności  producenta,  ale  również  fakt,  że  w  karcie  katalogowej 

opisanych  jest  zaledwie  kilka  parametrów  i  mają  one  istotne  znaczenie,  bowiem 

charakteryzują  opisany  produkt.  Przy  czym,  zastanawiające  jest,  biorąc  pod  uwagę  wiedzę 

przeciętego człowieka i uwzględniając treść poprawionej karty katalogowej i tej przedłożonej 

przez Antinus Sp. z o.o., że przy różnych zakresach temperatury pracy uzyskuje się tożsame 

maksymalne ciśnienie pracy naczynia przeponowego. Powyższe, zdaniem Izby wskazuje, że 

intencją  Odwołującego  i  producenta  naczynia  było  wytworzenie  pewnego  stanu  rzeczy,  już 

po złożeniu oferty, który odpowiadałby oczekiwaniom Zamawiającego . 

W tym miejscu z całą mocą należy podkreślić, że to Odwołujący kreuje treść swojej 

oferty  również  poprzez  przedłożenie  odpowiednich  kart  katalogowych.  Nie  sposób  więc 

zaakceptować  twierdzenia,  że  skoro  producent  popełnił  omyłkę  w  przedmiotowym 

dokumencie,  to  fakt  popełnienia  omyłki  przez  Wykonawcę  jest  konsekwencją  powyższego. 

Odwołujący jest profesjonalistą, odpowiedzialnym za treść oferty i nie może tego obowiązku 

ani odpowiedzialności przerzucać na producenta. Jeśli Odwołujący uważał, że sporna karta 

katalogowa  nie  opisuje  parametrów  oferowanego  urządzenia,  czy  też  opisuje  je  błędnie, 

mógł i miał obowiązek, uwzględniając zawodowy charakter jego działalności, domagać się jej 

zmiany przez producenta, ale nie po złożeniu oferty. 

Konkludując, brak podstaw do  uznania, że w niniejszej sprawie mamy do czynienia z 

omyłką.  Dostrzeżenia  przy  tym  wymaga,  że  przedmiot  świadczenia  określa  Wykonawca  a 

nie  producent  oferowanych  naczyń.  Stąd  też,  niezależnie  od  tego,  że  oświadczenie 

producenta  nie  może  być  uznane  za  wiarygodne,  w  świetle  powołanych  okoliczności, 

prowadzenie  dowodu  z  przesłuchania  świadka  na  okoliczności  oferowanego  przedmiotu 

zamówienia  jest  niedopuszczalne,  bowiem  ten  przedmiot  określony  jest  w  pisemnej  ofercie 

przez wykonawcę (art. 82 w zw. z art. 9 ustawy Pzp).  

Nadto,  zdaniem  Izby,  Odwołujący  nie  wykazał  również  zaistnienia  drugiej  z 

przesłanek,  niezbędnej  do  poprawienia  oferty  w  trybie  przepisu  art.  87  ust.  2  pkt  3  ustawy 

Pzp.  Odwołujący  stanął  bowiem  na  stanowisku,  że  zmiana  w  zakresie  określenia  ciśnienia 

spornego  naczynia  nie  będzie  miała  wpływu  na  bezpieczeństwo  użytkowania  instalacji. 

Powyższe potwierdza tylko, że miałoby dojść do zmiany naczynia z pierwotnie oferowanego 

o  maksymalnym  ciśnieniu  8  bar  na  naczynie  o  ciśnieniu  10  bar.  Natomiast  podana 

okoliczność  nie  może  być  podstawą  oceny  w  zakresie  istotnej  zmiany  treści  oferty.  Tę 

bowiem,  jak  wynika  z  orzecznictwa,  należy  rozpatrywać  w  świetle  wpływu  na  cenę  czy 

zakres świadczenia.  

Co  więcej,  powołany  argument  jest  zupełnie  niezrozumiały  w  kontekście  oczekiwań 

Zamawiającego, który ustalił parametr ciśnienia wymaganego na nie mniej niż 10 bar, co nie 

budziło  wątpliwości  wykonawców,  stąd  też  na  tym  etapie  twierdzenie,  że  naczynie 

charakteryzujące się podanym ciśnieniem nie spowoduje niebezpieczeństwa jest co najmniej 

zadziwiające. 

Za  całkowicie  nieuprawnione  należy  uznać  domaganie  się  poprawienia  oferty  przez 

Odwołującego  na  podstawie  art.  87  ust.  2  pkt  3  ustawy  Pzp  z  tej  przyczyny,  że  skoro 

Zamawiający dla naczynia glikolowego żądał ciśnienia 8 bar, to dla naczynia przeponowego 

również  takie  ciśnienie  jest  wystarczającego.  Wskazana  okoliczność  nie  mieści  się  w 

hipotezie  powołanego  przepisu,  nie  odwołuje  się  bowiem  do  omyłki  Wykonawcy  i 

ewentualnie  skutków  jej  poprawienia.  Jeśli  natomiast  Odwołujący  uważał,  że  wymagania 

Zamawiającego są w tym zakresie zbyt wygórowane mógł je kwestionować na etapie SIWZ 

w drodze środków ochrony prawnej.  

II. 

Naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.  

Stwierdzenie  niezgodności  treści  oferty  z  treścią  SIWZ  aktualizuje  po  stronie 

zamawiającego obowiązek jej odrzucenia chyba, że owe niezgodności mogą być usunięte w 

trybie przepisu art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp.  

W  niniejszym  stanie  faktycznym  brak  było  podstaw  do  poprawienia  oferty 

Odwołującego  na  podstawie  przepisu  art.  87  ust.  2  pkt  3  ustawy  Pzp,  o  czym  była  mowa 

wyżej. Powstaje zatem pytanie, czy karta katalogowa dotycząca naczynia przeponowego, z 

której  wynika,  że  zaoferowane  naczynie  nie  charakteryzuje  się  wymaganym  przez 

Zamawiającego  parametrem  w  zakresie  ciśnienia  pracy,  podlega  uzupełnieniu  w  świetle 

przepisu art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. Udzielenie odpowiedzi na przedmiotowe pytanie wymaga 

rozstrzygnięcia,  jaki  charakter  ma  sporna  karata  katalogowa,  czy  w  warunkach  niniejszego 

postępowania stanowi dokument, o którym mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp czy też 

jest elementem treści oferty. 

Zgodnie  z  art.  25  ust.  1  ustawy  Pzp  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia 

zamawiający  może  żądać  o  wykonawców  wyłącznie  oświadczeń  lub  dokumentów 

niezbędnych 

do 

przeprowadzenia 

postępowania. 

Oświadczenia 

lub 

dokumenty 

potwierdzające: 

1)  spełnienie warunków udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji, 

2)  spełnienie  przez  oferowane  dostawy,  usługi  lub  roboty  budowlane  wymagań 

określonych przez zamawiającego, 

3)  brak podstaw do wykluczenia 

 –  zamawiający  wskazuje  w  ogłoszeniu  o  zamówienie,  specyfikacji  istotnych  warunków 

zamówienia lub zaproszeniu do składnia ofert. 

Zgodnie  zaś  z  przepisem  art.  26  ust.  3  ustawy  Pzp  jeżeli  wykonawca  nie  złożył 

oświadczenia,  o  którym  mowa  w  art.  25a  ust.  1,  oświadczeń  lub  dokumentów 

potwierdzających  okoliczności,  o  których  mowa  w  art.  25  ust.  1,  lub  innych  dokumentów 

niezbędnych  do  przeprowadzenia  postępowania,  oświadczenia  lub  dokumenty  są 

niekompletne,  zawierają  błędy  lub  budzą  wskazane  przez  zamawiającego  wątpliwości, 

zamawiający  wzywa  do  ich  złożenia,  uzupełnienia  lub  poprawienia  lub  do  udzielania 

wyjaśnień w terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub 

poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne 

byłoby unieważnienie postępowania. 

Przytoczone  przepisy  jednoznacznie  wskazują,  że  dokument,  który  potwierdza 

spełnianie  przez  roboty  budowlane  wymagań  zamawiającego,  jeśli  zawiera  błędy,  podlega 

uzupełnieniu  w  trybie  przepisu  art.  26  ust.  3  ustawy  Pzp,  jeśli  zaś  stanowi  treść  oferty 

podlega ocenie w takim kształcie, w jakim został złożony (art. 84 ust. 1 ustawy Pzp, art. 87 

ust. 1 ustawy Pzp).  

Wskazać  należy,  że  w  omawianej  sprawie  strony  nie  były  zgodne  co  do  tego,  jaki 

charakter posiada karta katalogowa, powołana w pkt A.3.4 w pkt 5 PFU (str. 17). Izba stoi na 

stanowisku,  że  tego  rodzaju  dokumenty  co  do  zasady  mają  charakter  przedmiotowy  i  są 

przedkładane  przez  wykonawców  w  ramach  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  w  celu  potwierdzenia,  że  oferowane  roboty  budowlane,  dostawy  lub  usługi 

odpowiadają wymaganiom, określonym przez Zamawiającego.  

Jednak  w  rozpoznawanym  stanie  faktycznym  Zamawiający,  zarówno  w  treści 

ogłoszenia o zamówieniu, jak również w treści SIWZ, nie sprecyzował żądania jakichkolwiek 

dokumentów  przedmiotowych,  mających  potwierdzać,  że  oferowane  roboty  budowlane 

odpowiadają wymaganiom określonym przez Zamawiającego. Powyższe wyraźnie wskazuje 

na  intencję  Zamawiającego,  a  mianowicie  uczynienia  rzeczonej  karty  katalogowej  treścią 

oferty.  

Izba  całkowicie  podziela  ocenę  zaprezentowaną  przez  skład  orzekający  KIO  w  tym 

przedmiocie  w  wyroku  z  dnia  3  marca  2017  r.,  sygn.  akt:  KIO  318/17  i  KIO  329/17,  gdzie 

wskazano:  „W  ocenie  Izby  tak  ukształtowane  postanowienia  siwz  z  całą  pewnością 

pozwalają  stwierdzić,  iż  żądanej  przez  Zamawiającego  karty  katalogowej  uchwytów 

mocujących  nie  można  zaliczyć  do  katalogu  dokumentów  z  art.  25  ust.  1  pkt  2  Pzp, 

opisanych w § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie 

rodzajów  dokumentów,  jakich  może  żądać  zamawiający  od  wykonawcy  w  postępowaniu  o 

udzielenie  zamówienia  (Dz.  U.  z  2016  r.,  poz.  1126).  Izba  zwraca  uwagę,  że  powołany 

powyżej  przepis  rozporządzenia  nie  zawiera  katalogu  zamkniętego,  gdyż  w  jego  treści 

ustawodawca  odwołał  się  do  określenia  „w  szczególności”.  Tym  samym  wskazane  w  nim 

dokumenty mają charakter jedynie przykładowy. 

W  tym  miejscu  zaznaczyć  należy,  że  tak  ukształtowane  postanowienia  ogłoszenia 

oraz  siwz  nie  były  przez  wykonawców  ubiegających  się  o  udzielenie  zmówienia 

kwestionowane w terminie uprawniającym do ich skutecznego  zaskarżenia. Wobec tego na 

tym  etapie  postępowania  należy  uznać  ja  za  obowiązujące  i  wiążące  dla  wykonawców 

ubiegających się o zamówienie”. 

Biorąc  pod  uwagę  powyższe  Izba  stwierdziła,  że  w  przypadku  wystąpienia  błędu  w  

karcie  katalogowej,  dotyczącej  naczynia  przeponowego  nie  jest  możliwe  jego  uzupełnienie 

na  podstawie  art.  26  ust.  3  ustawy  Pzp,  ponieważ  ww.  karta  nie  jest  dokumentem 

przedmiotowym, opisanym w art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp. 

Reasumując,  skoro  Odwołujący  zaoferował  naczynie  przeponowe,  które  nie  spełnia 

wymagań Zamawiającego i oferta Odwołującego w tym zakresie nie podlega poprawieniu na 

zasadzie  przepisu  art.  87  ust.  2  pkt  3  ustawy  Pzp,  to  tym  samym  zaktualizowały  się 

podstawy  do  jej  odrzucenia  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  2  ustawy  Pzp  (w  zakresie 

naczynia przeponowego). 

Orzecznictwo  powołane  przez  Odwołującego  na  poparcie  jego  argumentacji,  w 

ocenie  Izby,  jest  nieadekwatne,  bowiem  dotyczy  co  prawda  obligatoryjnej  czynności 

wezwania dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, jednakże tych, o których mowa w 

art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, a w niniejszej sprawie sporny dokument, do tego katalogu nie 

należy. 

Izba podziela pogląd wyrażany w orzecznictwie, na który powołuje się Odwołujący, że 

zamawiający  ma  obowiązek  badać  dokumenty  przez  pryzmat  postanowień  ogłoszenia  o 

zamówieniu i SIWZ. Co więcej, dostrzec należy, że tak właśnie uczynił Zamawiający w tym 

postępowaniu.  Zamawiający  nie  zaliczając  spornego  dokumentu,  w  świetle  ogłoszenia  o 

zamówieniu i postanowień SIWZ, do katalogu dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 

pkt 2 ustawy Pzp, podjął uzasadnioną decyzję, co do braku podstaw do jego uzupełnienia w 

oparciu o przepis art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.  

Odnosząc  się  do  drugiego  aspektu  sporu  w  zakresie  niezgodności  treści  oferty  z 

treścią SIWZ, dotyczącej kolektora słonecznego stwierdzić należy, że powodem odrzucenia 

oferty wykonawcy może być wyłącznie niezgodność treści oferty z treścią SIWZ (art. 89 ust. 

1  pkt  2  ustawy  Pzp).  Bezsporne  w  niniejszej  sprawie  jest,  że  zaoferowany  przez 

Odwołującego  kolektor  spełnia  wymagania  Zamawiającego  w  zakresie  spornego 

współczynnika strat a1 względem apretury. Wynika to z przełożonego wraz z ofertą Raportu 

z badań.  

Istotą  sporu  jest  okoliczność,  że  Odwołujący  nie  potwierdził  zarówno  w  Certyfikacie 

Keymark, jak i w Raporcie z badań spełniania spornego parametru. Jakkolwiek prawdą jest, 

ż

e spełnianie spornego parametru nie wynika z powołanego Certyfikatu, to nie można tracić 

z  pola  widzenia,  że  po  pierwsze,  Certyfikat  wydany  jest  dla  rodziny  kolektorów  i  z  tych 

powodów jako reprezentatywny został wskazany kolektor najmniejszy a nie największy, który 

zaoferował  Odwołujący.  Po  drugie,  dla  kolektora  zaproponowanego  przez  Odwołującego 

zostały przeprowadzone badania na zgodność z powołaną w Certyfikacie normą i jakkolwiek 

ich wyniki nie znajdują odzwierciedlenia  w Certyfikacie, to nie ulega wątpliwości, że  zostały 

przeprowadzone  przez  akredytowaną  jednostkę,  zgodnie  z  zasadami  Solar  Keymark  i  w 

oparciu  o  powołane  normy  i  zdaniem  Izby  z  tych  przyczyn  nie  mogą  być  pomijane. 

Okoliczność, że nie znalazły się w Certyfikacie tylko z tego powodu, iż ten został wydany dla 

rodziny  kolektorów,  a  nie  dla  pojedynczego  kolektora  oferowanego  przez  Odwołującego, 

choć objętego Certyfikatem nie może przesądzać o niezgodności zaoferowanego kolektora z 

treścią  SIWZ.  W  ocenie  Izby,  byłby  to  zbytni  formalizm,  tym  bardziej,  że  wymagania 

Zamawiającego  w  tym  zakresie  mogły  budzić  wątpliwości.  Zamawiający  podał  bowiem,  że 

wymagania  co  do  kolektora  mają  być  potwierdzone  w  certyfikacie  i  raporcie  z  badań  lub 

załączniku  do  certyfikatu  lub  innymi  równoważnymi  dokumentami,  zaś  parametry  mają  być 

potwierdzone  za  pomocą  raportu  z  badań  i/lub  załącznika  do  certyfikatu  Keymark. 

Powyższe,  zdaniem  Izby,  przyjmując  interpretację  względniejszą  dla  Wykonawcy,  wobec 

budzących wątpliwości przedmiotowych postanowień SIWZ, winno prowadzić do wniosku, że 

parametry  kolektora  słonecznego,  a  do  nich  zaliczał  się  współczynnik  strat  a1  względem 

apertury,  mogły  być  potwierdzone  zarówno  raportem  z  badań,  jaki  i  załącznikiem  do 

certyfikatu Keymark lub jednym z tych dokumentów, czemu Odwołujący sprostał. 

Z tych przyczyn Izba uznała, że nie było podstaw do odrzucenia oferty Odwołującego 

w oparciu o przepis art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp w zakresie kolektora słonecznego. 

III. 

Naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp. 

Na wstępie stwierdzić należy, że obowiązkiem zamawiającego jest dokonanie oceny 

ofert,  w  tym  m.in.  pod  względem  prawidłowości  przyjętych  przez  wykonawców  przy 

obliczeniu ceny stawek podatku VAT. Obowiązek taki wynika z dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 6 

ustawy  Pzp,  nakazującej  zamawiającemu  odrzucenie  ofert  zawierających  błąd  w  obliczeniu 

ceny, za który uznać należy przyjęcie niewłaściwej stawki podatku VAT. 

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i 

usług (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem 

od  towarów  i  usług  podlegają  odpłatna  dostawa  towarów  i  odpłatne  świadczenie  usług  na 

terytorium kraju. 

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, 

z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 

ustawy. 

Zgodnie z art. 146a pkt 1 i 2 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 

grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 

13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, zaś stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, 

art. 120 ust. 2 i 3 oraz w tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%. 

Stawkę  podatku,  o  której  mowa  w  art.  41  ust.  2  ustawy  stosuje  się  do  dostawy, 

budowy,  remontu,  modernizacji,  termomodernizacji  lub  przebudowy  obiektów  budowlanych 

lub  ich  części  zaliczonych  do  budownictwa  objętego  społecznym  programem 

mieszkaniowym (art. 41 ust. 12 ustawy). 

Z  powyższych  przepisów  wynika,  że  prawo  do  zastosowania  stawki  podatku  w 

wysokości  8%  występuje  wówczas,  gdy  usługa  dotyczy  obiektu  budownictwa 

mieszkaniowego,  przy  założeniu,  że  usługa  ta  jest  wykonywana  w  ramach  czynności 

określonych w art. 41 ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług. 

Odwołujący  stoi  na  stanowisku,  że  pierwsza  z  przesłanek  zastosowania  przepisu 

została przez niego spełniona, czego Zamawiający nie kwestionuje. Natomiast kwestią sporu 

pozostaje  charakter  czynności,  stanowiących  przedmiot  zamówienia  i  możliwość  ich 

opodatkowania jako całości 8% stawką podatku VAT. Odwołujący  w tym zakresie w istocie 

ograniczył się do stwierdzenia, że uprawnienie swoje wywodzi z powołanego przepisu art. 41 

ust. 12 ustawy Pzp i kompleksowości spornego świadczenia, w żaden sposób nie wykazując 

zaistnienia  tych  okoliczności,  a  poprzestając  jedynie  na  cytowaniu  tez  wyroków  Sądów 

Administracyjnych  i  fragmentów  interpretacji  indywidualnych  wydawanych  przez  Ministra 

Sprawiedliwości. Brak uzasadnienia faktycznego postawionego zarzutu w  istocie powoduje, 

ż

e zarzut ten nie poddaje się ocenie. Trudno na podstawie cytowanych tez, które co więcej 

dotyczą  jedynie  montażu  kolektorów  słonecznych,  a  więc  mniejszego  zakresu  świadczenia 

niż przedmiot niniejszego zamówienia, przyznać rację Odwołującemu. Z tych przyczyn zarzut 

zasługiwał na oddalenie (art. 192 ust. 7 ustawy Pzp).  

Bez wpływu bowiem na tę ocenę pozostaje fakt, że Zamawiający nie wskazał stawki 

właściwej podatku VAT, którą należy opodatkować przedmiot zamówienia. Po pierwsze, jest 

to  obowiązkiem  podatnika,  po  drugie,  to  nie  Zamawiający  decyduje  o  wysokości  stawki 

podatku i sposobie opodatkowania, ale wynika to z bezwzględnie obowiązujących przepisów 

prawa. Tym samym sposób ukształtowania przez Zamawiającego formularza ofertowego nie 

wpływa na możliwości i obowiązek zastosowania właściwych przepisów prawa podatkowego. 

Niezależnie  od  tego,  Izba  przeprowadzi  rozważania,  niejako  na  marginesie,  które 

potwierdzą,  że  zastosowanie  8%  stawki  podatku  VAT  dla  całego  zamówienia  jest  wadliwe. 

Po  pierwsze  należy  zauważyć,  że  rzeczoną  stawkę  stosuje  się  m.in.  do  termomodernizacji 

obiektów  budowlanych  lub  ich  części  (art.  41  ust.  12  ustawy).  Jakkolwiek  na  gruncie 

przepisów  prawa  podatkowego  nie  zdefiniowano  pojęcia  „termomodernizacji”,  to  w 

orzecznictwie przyjmuje się, że konieczne jest w tym zakresie sięgnięcie do ustawy z dnia 21 

listopada  2008  r.  o  wspieraniu  termomodernizacji  i  remontów  (Dz.  U.  z  2017  r.  poz.  130), 

gdzie w art. 2 pkt 2 powołanej ustawy wskazano, iż za przedsięwzięcia termomodernizacyjne 

uznaje się przedsięwzięcia, których przedmiotem jest: 

a)  ulepszenie,  w  wyniku  którego  następuje  zmniejszenie  zapotrzebowania  na  energię 

dostarczaną  na  potrzeby  ogrzewania  i  podgrzewania  wody  użytkowej  oraz 

ogrzewania  do  budynków  mieszkalnych,  budynków  zbiorowego  zamieszkania  oraz 

budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do 

wykonywania przez nie zadań publicznych, 

b)  ulepszenie,  w  wyniku  którego  następuje  zmniejszenie  strat  energii  pierwotnej  w 

lokalnych  sieciach  ciepłowniczych  oraz  zasilających  je  lokalnych  źródłach  ciepła, 

jeżeli  budynki  wymienione  w  lit.  a,  do  których  dostarczana  jest  z  tych  sieci  energia, 

spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa 

budowlanego,  lub  zostały  podjęte  działania  mające  na  celu  zmniejszenie  zużycia 

energii dostarczanej do tych budynków, 

c)  wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w  związku z 

likwidacją  lokalnego  źródła  ciepła,  w  wyniku  czego  następuje  zmniejszenie  kosztów 

pozyskania ciepła dostarczanego do budynków wymienionych w lit. a. 

Powołana  ustawa  normuje  inną  problematykę  niż  prawo  podatkowe,  to  jednak  w 

orzecznictwie  podkreśla  się,  że  sięganie  do  pojęć,  które  znajdują  podstawę  normatywną  w 

innych  aktach  prawnych  niż  prawo  podatkowe  jest  uzasadnione,  bowiem  pojęcia  te  należy 

wykładać jednakowo. 

Na  tym  tle  warta  odnotowania  jest  również  uchwała  siedmiu  sędziów  NSA  z  dnia  3 

czerwca  2013  r.,  sygn.  akt:  I  FPS  7/12,  w  której  wskazano,  że  obniżona  stawka  podatku 

VAT,  o  której  mowa  m.in.  w  art.  41  ust.  12  ustawy,  nie  może  mieć  zastosowania  do  robót 

dotyczących obiektów budownictwa mieszkaniowego wykonywanych poza budynkiem. 

W odniesieniu do powyższej kwestii należy również podkreślić, że ponieważ obniżone 

stawki  podatku  mają  charakter  wyjątkowy  i  nie  podlegają  ani  wykładni  rozszerzającej,  ani 

zawężającej,  a  możliwość  wychodzenia  poza  wykładnię  literalną  jest  niedopuszczalna, 

należy  wskazać,  że  stawki  te  winny  mieć  zastosowanie  do  towarów  i  usług  wskazanych 

wprost  przez  ustawodawcę  w  ustawie  o  podatku  od  towarów  i  usług  lub  w  przepisach 

wykonawczych do tej ustawy.  

Powyższe  znajduje odzwierciedlenie  w orzeczeniach TSUE z dnia 18 stycznia 2001 

r.,  C-83/99  Komisja  Wspólnot  Europejskich  v.  Królestwo  Hiszpanii  oraz  C-144/01  Komisja 

Wspólnot  Europejskich  v.  Królestwo  Hiszpanii,  w  których  podkreślono,  że  przepisy 

określające  grupę  towarów/usług,  które  mogą  być  objęte  preferencyjnymi  stawkami, 

stanowią  wyjątek  od  zasady  stosowania  stawki  podstawowej,  dlatego  też  przepisy  te 

powinny być interpretowane w sposób ścisły.  

Odnosząc  powyższe  do  niniejszego  stanu  faktycznego  stwierdzić  należy,  że 

preferencyjna stawka VAT w wysokości 8% ma zastosowanie do czynności, które w ścisłym 

ujęciu składają się na termomodernizację obiektu budowlanego lub jego części. Patrząc zaś 

na  definicję  „przedsięwzięcia  termomodernizacyjnego”  można  się  zgodzić,  że  dostawa 

urządzeń  solarnych  i  ich  montaż  na  obiektach  mieszkalnych  mieści  się  w  zakresie 

termomodernizacji. 

Natomiast 

inne 

czynności, 

które 

stricte 

czynnościami 

termomodernizacyjnymi  nie  są  i  co  więcej  nie  są  wykonywane  na  obiekcie  budowlanym 

preferencyjną  stawką  podatku  VAT  objęte  być  nie  mogą.  Opracowanie  więc  dokumentacji 

budowlanej, 

jako 

czynność 

poprzedzająca 

wykonanie 

właściwych 

czynności 

termomodernizacyjnych i niewykonywana na obiekcie budowalnym nie mieści się w hipotezie 

powołanego  przepisu.  Podobnie,  jak  wykonanie  instrukcji  obsługi  i  użytkowania  instalacji,  a 

także wykonanie i zamontowanie tablic informacyjnych. 

Izba nie podziela poglądu Odwołującego, że w niniejszej sprawie mamy do czynienia 

ze świadczeniem o charakterze kompleksowym.  

Przede  wszystkim  zauważenia  wymaga,  że  polskie  przepisy  ustawy  o  podatku  VAT 

nie dają jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób powinno zostać opodatkowane 

ś

wiadczenie  składające  się  z  kilku  elementów.  Zagadnienie  to  nie  jest  również  wprost 

rozstrzygnięte  na  gruncie  przepisów  wspólnotowych.  Nie  ma  określonych  normatywnie 

kryteriów kwalifikujących dane świadczenie jako złożone. 

Niemniej  jednak  orzecznictwo  dostrzegło,  że  w  praktyce  obrotu  gospodarczego 

zdarzają się świadczenia natury kompleksowej, czyli takie, które nie dają się w prosty sposób 

zaklasyfikować do danej kategorii, bowiem składają się z kilku pojedynczych świadczeń. W 

związku  z  tym,  w  każdym  przypadku  dla  określenia  skutków  podatkowych  transakcji 

złożonych  należy  badać,  czy  mamy  do  czynienia  z  kompozycją  świadczenia  głównego  - 

dominującego,  wzbogaconą  jedynie  o  świadczenia  pomocnicze,  czy  też  dostawca  realizuje 

kilka odrębnych i niezależnych świadczeń. 

Koncepcja  świadczeń  złożonych  (kompleksowych)  została  wypracowana  na  gruncie 

orzecznictwa, które opiera się jedynie na bardzo ogólnych definicjach dostawy i świadczenia 

usług,  a  w  pozostałym  zakresie  bazuje  na  pewnym,  wywodzonym  ze  względów 

systemowych,  podejściu  do  tego  zagadnienia,  majacym  zagwarantować  funkcjonalność 

systemu  podatku  od  wartości  dodanej  oraz  zachowanie  jego  związku  z  realnymi  zjwiskami 

ekonomicznymi. 

W przypadku świadczeń złożonych należy odpowiedzieć na pytanie, czy świadczenia 

te powinny być traktowane jednolicie na gruncie przepisów o podatku VAT, czy też należy je 

rozdzielić  i  każde  świadczenie  z  osobna  opodatkować  stosownie  do  przewidzianych  dla 

niego  regulacji  podatkowych.  W  orzecznictwie  ugruntowany  jest  pogląd,  że  każda  sytuacja 

powinna  być  analizowana  indywidulanie,  z  uwzględnieniem  charakterystycznych  i  istotnych 

dla  niej  elementów,  z  punktu  widzenia  rozpatrywania  istnienia  związku  pomiędzy 

poszczególnymi czynnościami i w tym kontekście ewentualnego traktowania ich jako jednej 

gospodarczej całości (jednego świadczenia). 

W tym miejscu należy podkreślić, że co do zasady, towary i usługi opodatkowane są 

stawką podstawową. Stosowanie stawki podstawowej ma charakter reguły ogólnej. W razie 

jakichkolwiek wątpliwości, co do wysokości opodatkowania, także powinna być stosowana ta 

stawka.  

Nadal aktualny pozostaje pogląd, wyrażony m.in. w wyroku z dnia 9 czerwca 2000 r., 

sygn.  akt I  SA/Ka  2367/98,  w  którym  stwierdzono,  że:  „Treść  art.  18  ust.  1,  jak  i  brzmienie 

niektórych  innych  przepisów  ustawy  z  1993  r.  o  VAT,  nie  pozostawiają  wątpliwości  co  do 

tego,  że  ustawodawca  jako  regułę  określił  sytuację,  w  ramach  której  stawka  tego  podatku 

wynosi 22%. Skoro zaś tak, to winno być poza sporem, że wyjątki od tej reguły nie powinny 

być interpretowane rozszerzająco. Jeśli więc w stosunku do danego rodzaju towarów i usług 

nie  zostało  wyraźnie  określone  w  przepisach  szczególnych,  iż  ma  do  niego  zastosowanie 

niższa  stawka  podatkowa,  to  tego  rodzaju  towar  lub  usługa  podlegają  opodatkowaniu  22% 

stawką podatku. Ogólne reguły konstrukcyjne podatku, a także brzmienie przepisów ustawy 

oraz  stosownych  regulacji  dyrektywy  potwierdzają,  że  stawka  22%  (w  latach  2011-2014  - 

23%) ma charakter podstawowy i zasadniczy. Wynika to zresztą z samej jej nazwy – „stawka 

podstawowa” (ang. standard rate)”. 

W  ocenie  Izby,  w  szczególności  warto  wskazać  na  tezę,  którą  uwypuklił  TS  UE  w 

wyroku C-251/05 Talacre Beach Caravan Sales Ltd v. Commissioners of Customs & Excise, 

zgodnie z którą należy dać prymat ochronie zasady nierozszerzania zwolnienia podatkowego 

nad  traktowaniem kliku dostaw  jako  świadczenia  złożonego,  opodatkowanego  wedle  zasad 

dotyczących  świadczenia  głównego.  Każde  odstępstwo  od  zasadniczej  stawki  podatku  od 

towarów  i  usług  winno  być  zatem  interpretowane  ściśle  i  ta  ogólna  zasada  musi  być  brana 

bezwzględnie pod uwagę przy ocenie okoliczności konkretnej sprawy. 

Ochrona  tej  zasady  została  także  zaakcentowana  w  stanowisku  Rzecznika 

Generalnego  w  tej  sprawie,  co  znalazło  wyraz  w  twierdzeniu,  że  „szósta  dyrektywa 

ustanawia,  niezależnie  od  określonych  opcji  dostępnych  dla  państw  członkowskich, 

wyczerpujący  katalog  transakcji  zwolnionych  lub  opodatkowanych  według  obniżonej  stawki 

podatkowej. Jej celem jest zharmonizowanie w jak największym stopniu opodatkowania VAT 

i wyłączenie w ten sposób zakłócenia konkurencji”. 

Należy  więc  przyjąć,  że  w  związku  z  charakterem  stawki  podstawowej,  stawki 

obniżone  (preferencyjne)  mają  charakter  wyjątkowy.  Wynika  z  tego,  że  za  słuszny  należy 

uznać  pogląd,  zgodnie  z  którym  ciężar  dowodu  co  do  możliwości  objęcia  danej  czynności 

stawką obniżoną ciąży na podatniku dokonującym tej czynności (podobnie NSA w wyroku z 

dnia 6 maja 1998 r., sygn. akt III SA 381/97). 

Obszernie Trybunał zajął się problemem świadczeń złożonych w wyroku z 25 lutego 

1999  r.  w  sprawie  C-349/96  Card  Protection  Plan  Ltd  p-ko  Commissioners  of  Custom  and 

Excise,  w  którym  stwierdził,  że  w  celu  ustalenia,  dla  celów  VAT,  czy  świadczenie  usług, 

obejmujące kilka części składowych, należy traktować jako jedno świadczenie, czy też jako 

dwa lub więcej świadczeń wycenianych odrębnie, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę 

treść  przepisu  art.  2 (1) VI  Dyrektywy,  zgodnie  z  którym każde  świadczenie  usług  powinno 

być  traktowane  jako  odrębne  i  niezależne  oraz  fakt,  iż  świadczenie  obejmujące  z 

ekonomicznego  punktu  widzenia  jedną  usługę  nie  powinno  być  sztucznie  dzielone,  co 

mogłoby prowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu podatku VAT. Trybunał 

wskazał,  że  pojedyncze  świadczenie  ma  miejsce  zwłaszcza  wtedy,  gdy  jedną  lub  więcej 

części  składowych  uznaje  się  za  usługę  zasadniczą,  podczas,  gdy  inny  lub  inne  elementy 

traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, 

co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi 

zasadniczej,  jeżeli  nie  stanowi  ona  dla  klienta  celu  samego  w  sobie,  lecz  jest  środkiem  do 

lepszego wykorzystania usługi zasadniczej. 

Z powyższego wyroku nie płyną jednak wyraźne  wskazówki, co do tego, od którego 

momentu  podział  danego  świadczenia,  obejmującego  z  ekonomicznego  punktu  widzenia 

jedną  usługę,  byłby  sztuczny.  Trybunał  zaakcentował  „ekonomiczny  punkt  widzenia”  oraz 

ocenę z perspektywy nabywcy. Z treści powołanego wyroku wynika, że TSUE położył duży 

nacisk  na  subiektywne  kryteria  przy  ocenie  danego  świadczenia  jako  złożonego,  jednakże 

wnioski,  co  do  kwalifikacji  danego  kompleksu  zdarzeń  gospodarczych  jako  świadczenia 

złożonego,  nie  mogą  być  pozbawione  waloru  obiektywnego  albowiem  zakres  i  sposób 

opodatkowania  świadczenia  nie  może  być  zależny  jedynie  od  woli  stron  transakcji.  Stąd  w 

pierwszym  rzędzie  Trybunał  odwołał  się  do  art.  2  (1)  VI  Dyrektywy,  wedle  którego  każde 

ś

wiadczenie  usług  powinno  być  zwykle  uznawane  za  odrębne  i  niezależne  a  świadczenie 

złożone w aspekcie gospodarczym nie powinno być sztucznie rozdzielane, by nie pogarszać 

funkcjonalności  systemu  VAT.  Sąd  wskazał,  że  jeśli  dana  transakcja  składa  się  z  szeregu 

ś

wiadczeń i czynności należy uwzględnić wszystkie okoliczności, w jakich jest dokonywana 

rozpatrywana transakcja. 

Z  kolei  w  wyroku  z  dnia  27  października  2005  r.  w  sprawie  C-41/04  Levob 

Verzekeringen BV, OV Bank NV p-ko Staatssecretaris van Financiën, Trybunał wskazał, że 

art. 2 (1) VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że „(...) jeżeli dwa lub więcej niż 

dwa  świadczenia  (lub  czynności)  dokonane  przez  podatnika  na  rzecz  konsumenta, 

rozumianego jako konsumenta przeciętnego, są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą 

one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, 

to  wszystkie  te  świadczenia  lub  czynności  stanowią  jednolite  świadczenie  do  celów 

stosowania podatku od wartości dodanej (...)”. 

Wobec  powyższego  należy  przyjąć,  że  nie  będzie  mieć  charakteru  kompleksowego 

taki  zestaw  świadczeń,  których  połączenie  miałoby  charakter  działania  sztucznego.  W  tym 

kontekście,  za  świadczenia  odrębne  należy  więc  uznać  świadczenia  wykonywane  przez 

jednego  świadczącego  na  rzecz  jednego  nabywcy,  które  nawet  jeżeli  są  w  pewien  sposób 

powiązane,  mogą  być  traktowane  rozłącznie,  a  traktowanie  to  nie  wpłynie  na  charakter 

ż

adnego z nich ani też nie sprawi, że wartość świadczeń z punktu widzenia nabywcy będzie 

inna, niż gdyby świadczenia te były uznane za świadczenie złożone. 

W  wyroku  o  sygn.  akt:  I  FSK  869/10  Naczelny  Sąd  Administracyjny  podkreślił,  że 

„łącząc  poszczególne  dostawy  czy  świadczone  usługi  w  jedno  świadczenie  nie  można 

zapominać, że zasadą ustawową jest oddzielność i samodzielność poszczególnych dostaw 

czy 

ś

wiadczonych 

usług. 

Rozpoznawanie 

odrębnych 

ś

wiadczeń 

jako 

jednego 

kompleksowego  świadczenia  ma  więc  charakter  wyjątkowy.  W  stanie  faktycznym  sprawy 

istotne  jest  także  to,  że  uznanie  kompleksowości  świadczenia  skutkować  będzie 

zastosowaniem  do  usług  opodatkowanych  podstawową  stawką,  stawki  obniżonej.  Tak 

szerokie,  jak  proponuje  to  Spółka,  zaakceptowane  przez  Sąd  I  instancji  postrzeganie 

związku  pomiędzy  świadczeniami  kwalifikującego  je  do  jednolitego  świadczenia  złożonego 

mogłoby  skutkować  naruszeniem  zasady  konkurencji,  przez  stosowanie  zwolnień 

podatkowych lub preferencyjnych stawek VAT do dostaw czy usług objętych, co do zasady 

stawką podstawową”. 

Warte  odnotowania  jest  również  stanowisko  NSA  zaprezentowane  w  wyroku  z  dnia 

17 grudnia 2013 r., sygn. akt: I FSK 122/13: „Okoliczność, że  wyposażenie dodatkowe jest 

niezbędne  do  prawidłowego  działania  wyrobu  medycznego  nie  jest  wystarczającym 

uzasadnieniem  do  objęcia  preferencyjną  stawką  podatku  towaru,  który  nie  posiada 

specjalnego przeznaczenia wytwórcy do stosowania z wyrobem medycznym i ma charakter 

standardowego  towaru  dostępnego  w  obrocie.  Towar  ten  może  być  przedmiotem  dostawy 

przez  każdy  inny  podmiot,  bez  uszczerbku  dla  prawidłowego  działania  i  funkcjonalności 

wyrobu  medycznego.  Specjalistyczny  sprzęt  medyczny,  stanowiący  wyrób  medyczny  w 

rozumieniu  ustawy  o  wyrobach  medycznych,  ze  swej  istoty  stanowi  urządzenie 

zaawansowane technicznie, dla którego prawidłowego funkcjonowania mogą być potrzebne 

inne  urządzenia,  które  występują  też  osobno  w  obrocie  gospodarczym.  Faktycznym 

przeznaczeniem towarów, które w tej sprawie są zaliczane do „wyposażenia dodatkowego” 

jest z reguły nie tylko pełnienie funkcji pomocniczych w stosunku do wyrobu medycznego – 

trudno  zatem  uznać  dostawę  tych  towarów  za  obiektywnie  związaną  ekonomicznie  z  tą 

konkretną  dostawą.  Słusznie  zwraca  uwagę  organ  podatkowy,  że  za  świadczenie  odrębne 

należy uznać świadczenia wykonywane przez jednego podatnika na rzecz jednego nabywcy, 

które  nawet  jeżeli  są  w  pewien  sposób  powiązane,  to  mogą  być  traktowane  rozłącznie,  a 

traktowanie  to  nie  wpłynie  na  charakter  żadnego  z  nich,  ani  też  nie  sprawi,  że  wartość 

ś

wiadczenia  z  punktu  widzenia  nabywcy  będzie  inna,  niż  gdyby  świadczenie  te  byłyby 

uznane za świadczenia złożone. Charakter towarów które zalicza skarżąca do wyposażenia 

dodatkowego,  tj.  zestaw  komputerowy,  dysk  twardy,  monitor,  drukarka,  mysz,  klawiatura, 

reduktor  azotu,  karta  video,  wspornik  do  montażu  aparatu,  lampa  RTG,  materace,  pasy 

stabilizujące,  wkłady  piankowe  i  zestawów  gąbek  do  stabilizacji  pacjenta,  pozwala  na 

ś

wiadczenie tych przedmiotów niezależnie od dostawy samego wyrobu medycznego. Są to 

towary  potrzebne  do  właściwego  działania  wyrobu  medycznego,  ale  nic  nie  stoi  na 

przeszkodzie  aby  dostawa  tych  towarów  odbyła  się  niezależnie  (samodzielnie)  od  wyrobu 

medycznego.” 

Odnosząc powyższe rozważania do niniejszego stanu faktycznego stwierdzić należy, 

iż  skoro  na  próżno  poszukiwać  normatywnych  podstaw  do  objęcia  preferencyjną  stawką 

dostawy  towarów  czy  świadczenie  usług,  która  co  do  zasady  winna  być  opodatkowana 

stawką  podstawową,  to  uzasadnienie  do  zastosowania  tej  stawki  musi  wynikać  z 

uzasadnionych  podstaw  faktycznych.  Odstępstwo  od  reguły  w  przypadku  opodatkowania 

ś

wiadczeń o charakterze kompleksowym nie może być zatem traktowane w taki sposób, że 

uchwycenie  związku  pomiędzy  świadczeniami  upoważnia  do  zastosowania  preferencji 

podatkowych na dostawę wszystkich towarów czy świadczenia usług, które nawet pozostają 

w pewnej zależności.  

W ocenie Izby, i taki też wniosek płynie z powołanego orzecznictwa, jedynie na tyle 

ś

cisły  związek  pomiędzy  świadczeniami,  których  rozdzielenie  byłoby  na  tyle  trudne  lub 

nieuzasadnione  ze  względu  na  ten  nierozerwalny  charakter,  upoważnia  do  zastosowania 

obniżonej  stawki  podatku  VAT  wobec  konglomeratu  świadczeń.  Jeżeli  jednak  dokonanie 

podziału  jest  możliwe,  to  winna  znaleźć  zastosowanie  reguła  podstawowa,  zgodnie  z  którą 

każde  świadczenie  opodatkowane  jest  odrębnie,  według  stawek  wynikających  z  przepisów 

prawa. 

Analiza niniejszego stanu faktycznego, zdaniem Izby, nie upoważniała Odwołującego 

do  objęcia  preferencyjną  stawką  podatku  VAT  czynności  innych  niż  dostawa  i  montaż 

urządzeń  solarnych.  Zwrócić  należy  uwagę,  że  sam  związek  pomiędzy  świadczeniami  nie 

jest wystarczający do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania. Z orzecznictwa płynie 

wniosek,  że  nawet  fakt,  iż  z  określonego  świadczenia  nie  można  skorzystać  bez  innego 

ś

wiadczenia  nie  powoduje,  że  świadczenia  te  mają  charakter  jednolity  i  nie  da  się  ich 

wyodrębnić.  Z  tych  przyczyn  Izba  uznała,  że  opracowanie  dokumentacji  projektowej, 

przygotowanie  instrukcji  obsługi  i  użytkowania,  a  także  wykonanie  i  zamontowanie  tablic 

informacyjnych  nie  stanowią  nierozerwalnych  świadczeń  z  dostawą  i  montażem  kolektorów 

słonecznych,  wręcz  przeciwnie,  każda  z  tych  usług  może  być  przedmiotem  samodzielnego 

obrotu i stanowi pewną odrębną wartość gospodarczą.  

Izba  nie  uznała  za  trafny  zarzutu  Odwołującego,  że  Zamawiający  nie  podał 

uzasadnienia  prawnego  decyzji  o  odrzuceniu  oferty  Odwołującego  z  uwagi  na  błąd  w 

obliczeniu  ceny.  Zamawiający  przedstawił  bowiem  uzasadnienie  dotyczące  braku  podstaw 

do  uznania,  że  w  niniejszej  sprawie  mamy  do  czynienia  ze  świadczeniem  kompleksowym, 

która to instytucja, jak wskazano wyżej, nie ma normatywnych podstaw. 

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji. 

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy, na podstawie art. 

192 ust. 9 i 10 w zw. z § 3 pkt 1 lit. a oraz pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów 

z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz 

rodzajów  kosztów  w  postępowaniu  odwoławczym  i  sposobu  ich  rozliczania  (Dz.  U.  Nr  41, 

poz. 238 ze zm.), zaliczając do kosztów postępowania odwoławczego wpis od odwołania w 

wysokości 10.000,00 zł. 

Przewodniczący: ………………………