KIO 1724/19
Sygn. akt: KIO 1724/19
WYROK
z dnia 18
września 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Emilia Garbala
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu
17 września 2019 r. w Warszawie odwołania
wn
iesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 września 2019 r. przez
wykonawcę Przedsiębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych „OSTRADA” Sp. z o.o.,
ul. Lokalna 2, 07-
410 Ostrołęka,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Mazowiecki Zarząd Dróg
Wojewódzkich w Warszawie, ul. Mazowiecka 14, 00-048 Warszawa,
przy udziale:
1. wykonawcy Strabag Sp. z o.o., ul. Parzniewska 10, 05-
800 Pruszków, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie: UNIBEP S.A., ul. 3 Maja 19,
100 Bielsk Podlaski oraz Przedsiębiorstwo Budownictwa Komunikacyjnego
Sp. z o.o., ul. Sikorskiego 156, 18-
400 Łomża, zgłaszających przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
orzeka:
oddala odwołanie,
kosztami postępowania obciąża odwołującego Przedsiębiorstwo Robót Drogowo-
Mostowych „OSTRADA” Sp. z o.o., ul. Lokalna 2, 07-410 Ostrołęka, i:
KIO 1724/19
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
Przedsiębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych „OSTRADA” Sp. z o.o.,
ul. Lokalna 2, 07-
410 Ostrołęka, tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od odwołującego Przedsiębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych
„OSTRADA” Sp. z o.o., ul. Lokalna 2, 07-410 Ostrołęka, na rzecz zamawiającego
Mazowiecki Zarząd Dróg Wojewódzkich w Warszawie, ul. Mazowiecka 14,
00-048 Warszawa, kwo
tę 3 600 zł 00 gr (trzy tysiące sześćset złotych zero groszy)
tytułem zwrotu kosztów poniesionych z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………….…………..
KIO 1724/19
Sygn. akt KIO 1724/19
UZASADNIENIE
Zamawiający -
Mazowiecki Zarząd Dróg Wojewódzkich w Warszawie, ul. Mazowiecka 14,
00-048 Warszawa, prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego pn.
„Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 645 na odcinku od km
3+469,70 do km 8+778,18 (L = 5,308 km) odcinek od m. Zawodzie do m. Dęby – nr
postępowania 124/19”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie
Zamówień Publicznych w dniu 22 lipca 2019 r., nr 576662-N-2019. Pismem z dnia
29 sierpnia 2019 r. zamawiający poinformował wykonawców o wyborze najkorzystniejszej
oferty oraz o wykluczeniu z postępowania
wykonawcy
P
rzedsiębiorstwo Robót Drogowo-
Mostowych „OSTRADA” Sp. z o.o., ul. Lokalna 2, 07-410 Ostrołęka (dalej: „odwołujący”), na
podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy
Prawo zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2018 r. poz.
1986 ze zm.), zwanej dalej „ustawą Pzp”.
W dniu 3 września 2019 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło
odwołanie, w którym odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 24 ust 5 pkt 4
ustawy Pzp poprzez jego zastosowanie mimo braku ziszczenia się przesłanek objętych tym
przepisem w stosunku do o
dwołującego, a w konsekwencji art. 91 ust 1 ustawy Pzp poprzez
wybór oferty Konsorcjum UNIBEP, mimo iż oferta ta nie jest ofertą najkorzystniejszą
w świetle kryteriów oceny ofert.
W szczególności odwołujący podniósł, co następuje: „Podstawą prawną wykluczenia
Odwołującego z przedmiotowego postępowania stał się art. 24 ust 5 pkt 4 ustawy Pzp (…)
Dla zastosowania tego przepisu, w kontekście zakresu zarzutów Odwołania, konieczne jest
dowiedzenie, iż Wykonawca: 1) nie wykonał lub nienależycie wykonał wcześniejszą umowę
z przyczyn leżących po jego stronie; 2) nie wykonał lub nienależycie wykonał w istotnym
stopniu wcześniejszą umowę. Powyższe okoliczności miały, zdaniem Zamawiającego zajść,
w stosunku do:
1) realizacji Umowy nr 499/W/RZ/2016 zawartej w dniu 22 sierpnia 2016 r. na wykonanie
zadania „Remont nawierzchni jezdni drogi wojewódzkiej nr 645 Myszyniec-Łomża na
odcinku od km 14+245 do km 15+700 (L=
l,455 km) w miejscowości Łyse”,
2) realizacji umowy nr 235/05/MZDW/2017/RZ zawartej w dniu 16 maja 2017 r. na
wykonanie zadania pod nazwą „Remont drogi wojewódzkiej nr 627 Ostrołęka Ostrów
Mazowiecka w km 5+300 do km 6+350 m Rzekuń (L-1050 km)”.
Odwołujący kwestionuje zarówno winę Wykonawcy (przesłankę „przyczyn leżących
po jego stronie”), jak i istotność niewykonania lub nienależytego wykonania w odniesieniu do
obu zawartych wcześniej kontraktów.
KIO 1724/19
W odniesieniu do umowy nr 499/W/RZ/2016
wskazać należy, iż wartość robót
niewykonanych na dzień odstąpienia Zamawiającego od umowy wynosiła 16.361,95 zł
brutto,
co stanowiło 3,58 % wartości wszystkich wykonanych robót. Niewykonane roboty
miały charakter prac nieistotnych w stosunku do całości przedmiotu zamówienia i dotyczyły
jedynie trzech pozycji przedmiarowych:
- frezowania nawierzchni asfaltowych;
remontu ścieku przy krawężnikowego;
wykonania warstwy ścieralnej;
przy czym zakres tych prac (mierzony w m2 lub mb) był nieduży. Trudno zatem twierdzić, iż
niewykonanie zakresu zamówienia miało charakter istotny. Warto również podkreślić, iż
jedyną przyczyną odstąpienia od umowy wyrażoną w piśmie Zamawiającego z dnia
9 października 2017 (nr pisma U-l.470.500.17) roku było niewykonanie ww. robót objętych
umową, przy czym odstąpienie dotyczyło tylko wykonania zakresu tych robót. Podkreślić
należy, iż Zamawiający uprzednio nie dokonywał czynności odstąpienia od umowy mimo, iż
od formalnej daty zakończenia wykonania robót wynikającej z umowy a datą faktycznie
wykonywanych prac istniała znaczna różnica.
Doda
tkowo zauważyć należy, iż Zamawiający już po dokonaniu odstąpienia dokonał,
przy udziale przedstawicieli Wykonawcy, odbioru końcowego robót wykonanych (tj.
nieobjętych odstąpieniem) oddając obiekt do eksploatacji (Część III, punkt 1 litera a
Protokołu) co wynika wprost z treści protokołu odbioru. W protokole tym potwierdzono
również zgodność wykonanych robót z dokumentacją i wymaganiami SIWZ (Część II, punkt
2 protokołu), a oceny jakościowe zarówno materiałów podstawowych, ich zgodności ze
specyfikacją i warunkami umowy, a także obiektu, dokonywana na podstawie opinii
technicznej odbierającego oraz pomiarów geologicznych, uzyskały pozytywne oceny (Część
II, punkty 5 i 6). Dodatkowo wykonane roboty zostały objęte gwarancją/rękojmią,
a Wykonawca złożył zabezpieczenie należytego wykonania umowy w celu zabezpieczenia
roszczeń z tytułu rękojmi za wady.
W konsekwencji Zamawiający wykonał istotną część zamówienia (96,5 %), która
została odebrana przez Zamawiającego i oddana do eksploatacji (ocena należytego lub
nienależytego wykonania odebranego obiektu jest nieistotna z punktu widzenia
zastosowania przesłanki wykluczenia z art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp), a okolicznością
doprowadzenia do rozwiązania umowy (odstąpienia) było wyłącznie niewykonanie 3,5 %
wartości zamówienia, co nie może być równoznaczne z okolicznością istotnego nie
wykonania lub nienależytego wykonania (całości) zamówienia.
Co do przyczyn opóźnienia w wykonaniu prac Odwołujący wielokrotnie je wskazywał
Zamawiającemu w toku realizacji kontraktu m.in. w piśmie z dnia 10 lipca 2019 r.
(nr PRDM/WR/2/0209/2016/01/2017),
w którym wskazał jako przyczyny opóźnienia m.in.
KIO 1724/19
okoliczności niezależne od Wykonawcy takie jak awaria i zamknięcie mostu na rzece Narew
(wraz ze szczegółowym uzasadnieniem wpływu tej awarii na możliwość realizacji
kontraktów) oraz kolizji planowanych do wykonania prac z pracami z zakresu umowy nr
601/W/RC/2016 z dnia 17.10.2016 r.
Odnosząc się do umowy nr 235/05/MZDW/2017/RZ to również wskazać należy, iż
wyłączną przyczyną odstąpienia od umowy wskazaną w piśmie Zamawiającego było
nie
wykonanie wszystkich robót objętych kontraktem tj. na dzień odstąpienia:
niewykonanie ścieku ulicznego na wysokości posesji nr 18 i 20 przy ul. Słowackiego;
niewymienienie i nieuruchomienie znaku aktywnego mającego wpływ na bezpieczeństwo
użytkowników ruchu drogowego.
Wartość tych robót wynosiła 7.373,85 zł brutto przy wartości kontraktu 767.858,25 zł, co
stanowi niecały 1 % wartości całego kontraktu. Trudno zatem twierdzić, iż niewykonanie
zakresu zamówienia miało charakter istotny. Podkreślić ponownie należy, iż wyłączną
przyczyną odstąpienia od umowy wskazaną w ww. piśmie było niewykonanie w całości ww.
robót a odstąpienie dotyczyło tylko zakresu tych robót. Tym samym tylko niewykonanie tych
robót doprowadziły do rozwiązania przedmiotowej umowy. Również w zakresie tej umowy
Zamawiający nie dokonywał uprzednio czynności odstąpienia od umowy mimo, iż od
formalnej daty zakończenia wykonania robót wynikającej z umowy a datą faktycznie
wykonywanych prac istniała znaczna różnica.
Dodatkowo zauważyć należy, iż również w odniesieniu do tej umowy Zamawiający
już po dokonaniu odstąpienia dokonał, przy udziale przedstawicieli Wykonawcy, odbioru
końcowego robót nieobjętych odstąpieniem oddając wykonany już obiekt do eksploatacji
(Część III, punkt 1 litera a Protokołu), co wynika wprost z treści protokołu odbioru.
W protokole tym potwierdzono zgodność wykonanych robót z dokumentacją i wymaganiami
SIWZ (Część II, punkt 2 protokołu) a oceny jakościowe zarówno materiałów podstawowych,
ich zgodności ze specyfikacją i warunkami umowy, a także obiektu, dokonywana na
podstawie opinii technicznej odbierającego oraz pomiarów geologicznych, były pozytywne
(Część II, punkty 5 i 6). Dodatkowo wykonane roboty zostały objęte gwarancją/rękojmią a
Wykonawca złożył zabezpieczenie należytego wykonania umowy w celu zabezpieczenia
roszczeń z tytułu rękojmi za wady.
W konsekwencji Zamawiający wykonał istotną część zamówienia (ponad 99 %), która
została odebrana przez Zamawiającego i oddana do eksploatacji (ocena należytego lub
nienależytego wykonania odebranego obiektu jest nieistotna z punktu widzenia
zastosowania przesłanki wykluczenia z art. 24 ust 5 pkt 4 ustawy Pzp) a okolicznością
doprowadzenia do rozwiązania umowy (odstąpienia) było wyłącznie niewykonanie 1 %
wartości zamówienia, co nie może być równoznaczne z okolicznością istotnego
niewykonania lub nienależytego wykonania (całości) zamówienia. W zakresie tego kontraktu
KIO 1724/19
stwierdzić należy również, iż przyczyny nie wykonania zamówienia w zakładanym terminie
były przyczynami niezależnymi od Wykonawcy, o czym Zamawiający na bieżąco był
informowany.
Odwołujący podkreśla, iż sformułowania zawarte w treści informacji o wyborze oferty
najkorzystniejszej jakoby Odwołujący zapłacił kary umowne (w obu kwestionowanych
umowach) są wysoce nieprecyzyjne. Kary umowne zostały bowiem jednostronnie potrącone
przez Zamawiającego z należnego Odwołującemu wynagrodzenia a ich wysokość i
zasadność będzie kwestionowana w odrębnym powództwie cywilnym. Podsumowując,
wniesienie niniejszego odwołania należy uznać za konieczne i uzasadnione.”
Wobec powyższego odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
unieważnienia czynności wyboru oferty Konsorcjum UNIBEP jako najkorzystniejszej,
2) ponowienia
czynności badania i oceny ofert,
3) wyboru oferty o
dwołującego jako najkorzystniejszej.
Pismami, które wpłynęły do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 6 września
2019 r., wykonawcy:
1. Strabag Sp. z o.o., ul. Parzniewska 10, 05-
800 Pruszków,
2. Konsorcjum: UNIBEP S.A., ul. 3 Maja 19, 17-
100 Bielsk Podlaski oraz Przedsiębiorstwo
Budownictwa Komunikacyjnego Sp. z o.o., ul. Sikorskiego 156, 18-
400 Łomża,
zgłosili przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego. Izba
stwierdziła, że przystąpienia zostały dokonane skutecznie.
Pismem z dnia 17 września 2019 r. zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie,
w której podniósł w szczególności:
„Umowa nr 499/W/RZ/2016 została zawarta w dniu 22 sierpnia 2016r. i miała zostać
wykonana do dnia 21 października 2016r. (…) Po upływie terminu jej wykonania Wykonawca
nawet nie przystąpił do jej realizacji. (…) Wykonawca dopiero w dniu 03 grudniu 2016r.
wprowadził czasową organizację ruchu. (…)
W dniu 30.12.2016r. Wykonawcy pozostało do wykonania ułożenie warstwy ścieralnej
na wlotach dróg podrzędnych, wymiana 200mb ścieku przykrawężnikowego, regulacja
wysokościowa kratek ściekowych, aktualizacja projektu SOR, wykonanie oznakowania
poziomego grubowarstwowego.
(…) Do września 2017r., pomimo wielokrotnych wezwań ze
strony Zamawiającego umowa nadal nie była wykonana. (…)
Pismem z dnia 18.09.2017r. Zamawiający wyznaczył Wykonawcy nieprzekraczalny
termin wykonania robót. (…) Wobec nie wykonania całości umowy przez Wykonawcę we
wskazanym terminie Zamawiający pismem z dnia 09.10.2019r. odstąpił od umowy w części
nie wykonanej.
(…)
KIO 1724/19
Jak wynika z przedłożonych dokumentów do nie wykonania przedmiotowej umowy
doszło z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy. Do dnia odstąpienia od umowy
Wykonawca pozostawał w zwłoce w realizacji przedmiotowej umowy 228 dni (przy terminie
wykonania określonym przez strony na 60 dni), umowy nie wykonał w całości i z tych tytułów
zapłacił zamawiającemu zapłacił karę umowną w wysokości 182 952,66 zł (słownie: sto
osiemdziesiąt dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote i sześćdziesiąt sześć groszy).
Odnosząc się do twierdzeń Odwołującego, że odstąpienie dotyczyło tylko nie
wykonanej części umowy wskazuję, że przedmiotem umowy był remont nawierzchni drogi.
Odstąpienie od całości umowy w tym przypadku oznaczałoby, że Zamawiający, zgodnie
z postanowieniami art. 494 kc zobligowany byłyby zwrócić Wykonawcy to, co otrzymał od
niego na mocy umowy, co w p
rzypadku rodzaju robót które wykonywał Odwołujący nie jest
praktycznie możliwe. Konsekwencją odstąpienia od każdej z umów w części było odebranie
prac wykonanych co
w żadnej mierze zmienia faktu, że umowa nie została wykonana.
Umowa nr 235/05/MZDW/2017/RZ
została zawarta w dniu 16 maja 2017r. i miała
zostać wykonana do dnia 15 września 2017r. (…) Wykonawca do dnia 11 lipca 2017r. nie
rozpoczął prac. (…) Wykonawca pomimo wielokrotnych wezwań Zamawiającego, w sposób
uporczywy nie wykonywał prac. (…)
W dniu 29
maja 2018r. Wykonawca złożył Zamawiającemu pismo, w którym
poinformował o braku możliwości kontynuowania prac przy realizacji zadania. Wykonawca
w piśmie stwierdza, że poczynił wszystko aby uruchomić znaki aktywne, jednak nie
przyniosło to oczekiwanych efektów. (…) W związku z oświadczeniem Wykonawcy
Zamawiający w dniu 04.06.2018r. odstąpił od umowy. (…)
W świetle przedłożonych dokumentów nie powinien budzić wątpliwości fakt, że do nie
wykonania przedmiotowej umowy doszło z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy, który
pomimo pozostawania w zwłoce w wykonaniu umowy ponad 160 dni w dniu 29.05.2018r.
oświadczył Zamawiającemu, że nie widzi możliwości kontynuowania prac.
Z uwagi na nie wykonanie umowy oraz z uwagi na jej nienależyte wykonywanie tj.
zwłokę w wykonaniu części od której Zamawiający nie odstąpił Wykonawca zapłacił karę
umowną w wysokości 257.202,12 zł (słownie: dwieście pięćdziesiąt siedem tysięcy dwieście
dwa złote i dwanaście groszy).
Odnosząc się do twierdzeń Odwołującego, że odstąpienie dotyczyło tylko nie
wy
konanej części umowy wskazuję, że przedmiotem umowy był remont drogi. Odstąpienie
od całości umowy w tym przypadku oznaczałoby, że Zamawiający, zgodnie
z postanowieniami art. 494 kc zobligowany
byłyby zwrócić Wykonawcy to, co otrzymał od
niego na mocy umowy, co w przypadku rodzaju robót które wykonywał Odwołujący nie jest
praktycznie możliwe. Konsekwencją odstąpienia od umowy w części nie wykonanej było
odebranie prac wykonanych co w żadnej mierze nie przesądza o nie wykonaniu umowy”.
KIO 1724/19
Pismem z dnia 17 września 2019 r. przystępujący konsorcjum UNIBEP S.A. oraz
Przedsiębiorstwo Budownictwa Komunikacyjnego Sp. z o.o. przedstawił stanowisko,
w którym podniósł w szczególności:
„Pojęcie istotności należy zatem odnosić nie tylko do wartości czy zakresu przedmiotu
zamówienia, który został niewykonany lub nienależycie wykonany, ale także za
ustawodawstwem unijnym należy oceniać czy owe nienależyte wykonanie albo
niewykonanie istotnego
wymogu umowy było uporczywe i znaczące. (…) W przeciwieństwie
do uchylonego art. 24 ust. 1 pkt 1
a), który wprost wskazywał określoną wartość procentową
niezrealizowanego zamówienia w stosunku do wartości umowy (która wynosiła zaledwie
5%), Odwołujący błędnie utożsamił „istotność nienależytego lub niewykonania umowy”,
o której mowa w hipotezie normy art. 24 ust. 5 pkt 4 pzp, wyłącznie z określonym stopniem
wykonania tej umowy pod względem wartościowym czy rzeczowym, wbrew brzmieniu
przepi
su, który nie konkretyzuje takiego punktu odniesienia. (…)
Biorąc pod uwagę przedmiot i skalę zamówienia oraz specyfikę i sposób świadczenia
usług będących jego przedmiotem należy stwierdzić, że miało miejsce poważne naruszenia
obowiązków zawodowych. Uchybienia w realizacji umowy, które wystąpiły, w odniesieniu do
całego zamówienia należy uznać po pierwsze za istotne. Realizacja przedmiotu umowy,
która przewidywała jego wykonanie w terminie 4 miesięcy, kiedy rzeczywiście wykonane
prace wykonywane: przez Wyk
onawcę przedłużyły tą realizację do roku, w pełni uzasadnia
przesłankę do zastosowania art. 24 ust. 5 pkt 4 pzp. Sam fakt realizacji przedmiotu umowy
w 99% w sytuacji, gdy nie zostały zachowane pierwotne terminy ich wykonania, należy
uznać w kontekście przedmiotowej sprawy za bezzasadny. (…)
Okoliczności odstąpienia od niezrealizowanej umowy nr 499/W/RZ/2016, podobnie jak
w wyżej omawianym przypadku, dotyczyły niewykonania przez Wykonawcę całości robót
objętych umową. Nie sposób również zgodzić się z twierdzeniem Odwołującego, iż zakres
ich niewykonania byt nieistotny i w stosunku co do całego przedmiotu umowy wynosił jedynie
3,58%. Pomimo tożsamości działań Odwołującego, które również w tym przypadku
spowodowały istotne opóźnienie w realizacji umowy (wykonanie umowy w terminie od dnia
22.08.2016r. do dnia 21.10.2016r.
— odstąpienie od umowy przez Zamawiającego nastąpiło
w dniu 09.10.2017r.), to jednakże niezrealizowanie całości robót objęto elementy istotne dla
charakteru przedmiotu umowy.
Przed
miot umowy nr 499W/RZ/2016 nie został zrealizowany w zakresie wykonania
frezowania nawierzchni asfaltowych, remontu ścieku przykrawężnikowego oraz wykonania
warstwy ścieralnej. Pomimo niskiego zakresu tych prac, ich zrealizowanie były istotne dla
Zamawiającego. Ich niewykonanie uniemożliwiało naniesienia na nawierzchnię drogi
znaków, pasów i innych oznaczeń wykorzystywanych w ruchu drogowym i mających wpływ
na bezpieczeństwo w komunikacji. Oddanie do użytku przedmiotu umowy, wykonanego
KIO 1724/19
nawet w 96,5%, ale ob
arczonego w/w brakami, było niedopuszczalne ze względu na nie
spełnianie wymogów bezpieczeństwa, a więc niewykonane roboty miały charakter jak
najbardziej istotny i rażący.”
W trakcie rozprawy strony i przystępujący podtrzymali swoje stanowiska w sprawie.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
P
rzedmiotem zamówienia jest przebudowa drogi wojewódzkiej nr 645 na odcinku od
m. Zawodzie do m. Dęby. Zamawiający przewidział w ogłoszeniu o zamówieniu i siwz
przesłankę wykluczenia wykonawcy, o której mowa w art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp.
W postępowaniu złożono 5 ofert, z których pod względem ceny (pozostałe dwa
kryteria oceny ofert nie wpłynęły na ranking ofert):
oferta odwołującego uplasowała się na pierwszej pozycji,
2) oferta przy
stępującego konsorcjum UNIBEP uplasowała się na drugiej pozycji
i została uznana za najkorzystniejszą,
oferta przystępującego Strabag uplasowała się na czwartej pozycji.
Odwołujący składając ofertę nie skorzystał z instytucji samooczyszczenia.
Pismem z dnia
29 sierpnia 2019 r. zamawiający poinformował wykonawców
o wyborze najkorzystniejszej oferty oraz o wykluczeniu z postępowania odwołującego na
podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp.
W uzasadnieniu zamawiający wskazał:
„Przyczyną odstąpienia od niezrealizowanej części umowy nr 235/05/MZDW/2017/RZ
było nie wykonanie przez Wykonawcę całości robót objętych umową.
Przedmiotowa umowa została podpisana w dniu 16.05.2017r. a termin jej wykonania
strony okre
śliły na 15.09.2017r. Do dnia 11.07.2017r. Wykonawca nie rozpoczął
wykonywania prac i nie przedstawił Zamawiającemu harmonogramu wykonania robót.
Zaawansowanie robót, pomimo licznych monitów ze strony Zamawiającego, na dzień
04.09.2017r. a więc 11 dni przed upływem terminu wykonania umowy wynosiło zaledwie ok.
30%. Zwłoka w realizacji robót powstała na skutek nie wystarczającego zaangażowania
odpowiednich sił i środków ze strony Wykonawcy. Rozpoczęte przez Wykonawcę ze
znacznym opóźnieniem roboty były przez niego wielokrotnie przerywane.
Wykonawca nie wykonywał zaleceń zamawiającego, wykonywał prace niezgodnie
z specyfikacją techniczną. Zamawiający wielokrotnie wzywał Wykonawcę do usunięcia
nieprawidłowości stwierdzanych podczas wykonywania robót, do zamawiającego wpływały
skargi mieszkańców dotyczące realizacji zadania przez Wykonawcę wobec czego
KIO 1724/19
Zamawiający wzywał po raz kolejny Wykonawcę do prawidłowego wykonywania prac.
W październiku 2017r. a więc już po upływie terminu wykonania pracy Wykonawca
przez
okres trzech tygodni nie wykonywał żadnych prac i pomimo wezwań ze strony
Zamawiającego nie przystąpił do ich wykonywania.
W dniu 29.11.2017r. Wykonawca zgłosił zakończenie prac, fakt ten nie został
potwierdzony przez Inspektor Nadzoru który podczas wizji lokalnej ustalił, które prace nie
zostały wykonane wobec czego Zamawiający ponownie wezwał wykonawcę do zakończenia
realizacji zadania
W styczniu 2018r. Zamawiający zlecił badanie gęstości objętościowej, wskaźnika
zagęszczeń i zawartości wolnych przestrzeni na próbkach mma wyciętych z nawierzchni
Badania wykazały, że próbki nie spełniają warunków ST dotyczących wskaźnika
zagęszczenia oraz zawartości wolnych przestrzeni dla wykonanej warstwy ścieralnej. Wobec
stwierdzonych
nieprawidłowości Zamawiający na wniosek Wykonawcy wyraził zgodę na
wydłużenia gwarancji o 12 miesięcy.
Z uwagi na fakt, że do maja 2018r. prace nadal nie zostały zakończone zaś
nienależyte wykonywanie zadania, pomimo wielokrotnych wezwań Zamawiającego, nadal
miało charakter uporczywy, Zamawiający wyznaczył Wykonawcy nieprzekraczalny termin
zakończenia robót objętych umową na dzień 30 maja 2018r.
Z uwagi na uporczywe nie wykonywanie prac przez Wykonawcę Zamawiający
pismem z dnia 04.06.2018r. poinformował Wykonawcę o odstąpieniu od nie zrealizowanej
części umowy z przyczyn, za które odpowiedzialność ponosi Wykonawca.
Do dnia odstąpienia od umowy Wykonawca nie wykonał ścieku ulicznego na
wysokości posesji nr 18 i 20 przy ul. Słowackiego oraz nie wymienił i nie uruchomił znaku
aktywnego mającego wpływ na bezpieczeństwo użytkowników ruchu drogowego.
Wykonawca z tytułu nie wykonania i nienależytego wykonania umowy zapłacił karę
umowną w wysokości 257 202,12 zł (słownie: dwieście pięćdziesiąt siedem tysięcy dwieście
dwa złote i dwanaście groszy).
Przyczyną odstąpienia od niezrealizowanej części umowy nr 499/W/RZ/2016 było nie
wykonanie przez Wykonawcę całości robót objętych umową.
Umowa została podpisana w dniu 22.08.2016r., termin jej wykonania strony określiły
na 21.10.2016r.
Wykonawca został wprowadzony na budowę w dniu 25.08.2016r.
W dniu 12.10.2016r. stan zaawansowania robót, pomimo wielokrotnych wezwań ze
strony zamawiającego wynosił 0%.
W dniu 25.10.201
6r. a więc już po upływie terminu wykonania umowy stan
zaawansowania robót nadal wynosił 0%.
Ostatecznie Wykonawca przystąpił do wykonywania prac w grudniu 2016r. i na dzień
27.12.2016r. stan zaawansowania robót wynosił zaledwie ok. 40%. Z powyższego wynika,
KIO 1724/19
że Wykonawca rozpoczął wykonywanie prac ze znaczną zwłoką. Pomimo zwłoki
Wykonawca
nie angażował odpowiednich sił i środków w realizację robot budowlanych
objętych umową.
Do czerwca 2017r. Wykonawca realizował zadanie, od czerwca 2017r. zaprzestał
wykonywania
prac. Do września 2017r. nadal, pomimo wielokrotnych wezwań ze strony
Zamawiaj
ącego, nie wykonywał całości robót wynikających z zapisów zawartej umowy.
Wobec powyższego Zamawiający w dniu 18.09.2017r. wyznaczył Wykonawcy ostateczny
termin na wykonanie prac do dnia 05.10.2017r. wskazując, że nie wykonanie robót
skutkować będzie odstąpieniem od umowy w części nie wykonanej. Z uwagi na nie
wykonanie prac przez Wykonawcę Zamawiający pismem z dnia 09.10.2017r. poinformował
Wykonawcę o odstąpieniu od umowy w części nie wykonanej z przyczyn, za które
odpowiedzialność ponosi Wykonawca.
Do dn
ia odstąpienia od umowy Wykonawca nie wykonał wlotu ul 3-go Maja oraz ulicy
Piwnej i nie wykonał całego zakresu remontu ścieku przykrawężnikowego.
Wykonawca z tytułu nie wykonania i nienależytego wykonania umowy zapłacił karę
umo
wną w wysokości 182 952,66 zł (słownie: sto osiemdziesiąt dwa tysiące dziewięćset
pięćdziesiąt dwa złote i sześćdziesiąt sześć groszy).
Nienależyte wykonywanie umów, w tym nie wykonanie ich części oraz znaczne
przekroczenia terminów realizacji w/w zadań miało charakter istotny.”
W
przekazanej przez zamawiającego dokumentacji postępowania znajdują się m.in.
pisma, w których zamawiający informował odwołującego o odstąpieniu od umów, o których
mowa w zawiadomieniu o wykluczeniu:
pismo z dnia 09.10.2017 r. dotyczące umowy nr 499/W/RZ/2016 na remont nawierzchni
drogi nr 645
, w którym wskazano m.in.:
„Przyczyną odstąpienia Mazowieckiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Warszawie od
umowy jest niewykonanie przez Wykonawcę robót objętych w/w umową. Wykonawca,
mimo wielokrotnych wezwań, w tym m.in. ostatecznego wezwania pismem znak:
U-
1.470.502.17 z dnia 18.09.2017r., w którym wyznaczono dodatkowy termin do
wykonania umowy, nie zakończył realizacji prac objętych przedmiotową umową. Z uwagi
na wskazaną wyżej okoliczność tj.: niedotrzymanie przez Państwa terminu wykonania
umowy, odstąpienie od umowy następuje z przyczyn, za które odpowiedzialność ponosi
Wykonawca”.
2) pismo z dni
a 04.16.2018 r. dotyczące umowy nr 235/MZDW/05/2017/RZ na remont
drogi nr 627
, w którym wskazano m.in.:
„Przyczyną odstąpienia Mazowieckiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Warszawie od
umowy jest niewykonanie w całości przez Wykonawcę robót objętych w/w umową.
KIO 1724/19
Wykonawca, mimo wielokrotnych wezwań, w tym m.in. ostatecznego wezwania pismem
znak: U-
1.470.281.18 z dnia 17.05.2018r., w którym wyznaczono dodatkowy termin do
wykonania umowy, nie zakończył realizacji prac objętych przedmiotową umową. Z uwagi
na wskazan
ą wyżej okoliczność tj.: niedotrzymanie przez Państwa terminu wykonania
umowy, odstąpienie od umowy następuje z przyczyn, za które odpowiedzialność ponosi
Wykonawca
”.
W dokumentacji postępowania znajduje się też korespondencja pomiędzy
zamawiającym a odwołującym prowadzona w trakcie realizacji ww. dwóch inwestycji i
dotycząca głównie opóźnień w prowadzeniu robót, a także „protokoły odbioru końcowego i
przekazania do eksploatacji obiektu”, których treść co do zakresu niewykonanych robót i ich
wartości jest zgodna z informacjami podanymi w odwołaniu.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie
i uwzględniając dokumentację z niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron
i przystępującego złożone na piśmie i podane do
protokołu rozprawy, zważyła co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy
Pzp. Ponadto Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 179 ust. 1 Pzp, tj. istnienie po
stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość poniesienia przez
niego szkody z uwagi na kwestionowa
ną czynność zamawiającego.
Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp z
postępowania o udzielenie zamówienia
zamaw
iający może wykluczyć wykonawcę, który z przyczyn leżących po jego stronie, nie
wykonał albo nienależycie wykonał w istotnym stopniu wcześniejszą umowę w sprawie
za
mówienia publicznego lub umowę koncesji, zawartą z zamawiającym, o którym mowa
w art. 3 ust. 1 pkt 1
–4, co doprowadziło do rozwiązania umowy lub zasądzenia
odszkodowania.
Przepis przewiduje zatem możliwość wykluczenia wykonawcy
z postępowania, jeżeli zajdą m.in. następujące przesłanki:
wykonawca nie wykonał lub nienależycie wykonał wcześniejszą umowę,
niewykonanie lub n
ienależyte wykonanie umowy miało charakter istotny,
niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy nastąpiło z przyczyn leżących po
stronie wykonawcy,
doszło do rozwiązania umowy lub zasądzenia odszkodowania.
KIO 1724/19
Wszystkie określone w przepisie przesłanki muszą wystąpić łącznie, aby dopuszczalne było
wykluczenie wykonawcy z postępowania. Dodatkowo, określona w art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy
Pzp podstawa wykluczenia
musi być przewidziana w ogłoszeniu o zamówieniu, siwz lub
w zaproszeniu do negocjacji (art. 24 ust. 6 ustawy Pzp),
zaś wykluczenie może nastąpić,
jeżeli nie upłynęły 3 lata od dnia zaistnienia zdarzenia będącego jego podstawą (art. 24
ust. 7 pkt 3 ustawy Pzp).
W art. 57 ust. 4 lit. g dyrektywy klasycznej,
tj. Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i
Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej
dyrektywę 2004/18/WE, Ustawodawca unijny wskazał, że instytucja zamawiająca może
wykluczyć wykonawcę, jeżeli wykonawca wykazywał znaczące lub uporczywe
niedociągnięcia w spełnieniu istotnego wymogu w ramach wcześniejszej umowy w sprawie
z
amówienia publicznego, wcześniejszej umowy z podmiotem zamawiającym lub
wcześniejszą umową w sprawie koncesji, które doprowadziły do wcześniejszego rozwiązania
tej wcześniejszej umowy, odszkodowań lub innych porównywalnych sankcji. Również
w przypadku art. 57 ust. 4 lit. g dyrektywy klasycznej, wykluczenie wykonawcy może
na
stąpić jedynie w sytuacji zaistnienia wszystkich przesłanek łącznie.
Należy także zwrócić uwagę, że w motywie 101 preambuły do dyrektywy klasycznej
Ustawodawca unijn
y zawarł wskazówki dotyczące stosowania ww. podstawy wykluczenia.
W preambule wskazano
, że instytucje zamawiające „powinny także mieć możliwość
wykluczenia kandydatów lub oferentów, którzy przy wykonywaniu wcześniejszych zamówień
publicznych w
ykazali poważne braki w odniesieniu do spełnienia istotnych wymogów; było to
np. niedostarczenie produktu lub niewykonanie zamówienia, znaczące wady dostarczonego
produktu lub świadczonej usługi, które spowodowały ich niezdatność do użytku zgodnie
z przeznaczeniem, lub niewłaściwe zachowanie poddające w poważną wątpliwość
wiarygodność wykonawcy. Przepisy krajowe powinny określać maksymalny czas trwania
takich wykluczeń. Stosując fakultatywne podstawy wykluczenia, instytucje zamawiające
powinn
y zwracać szczególną uwagę na zasadę proporcjonalności. Drobne nieprawidłowości
powinny jedynie w wyjątkowych okolicznościach prowadzić do wykluczenia wykonawcy.
Powtarzające się przypadki drobnych nieprawidłowości mogą jednak wzbudzić wątpliwości
co do wi
arygodności wykonawcy, co może uzasadniać jego wykluczenie”.
Z przytoczonych powyżej przepisów wynika, że wykluczenie wykonawcy
z po
stępowania na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp jest dopuszczalne jedynie
w przypadku zajścia wszystkich określonych w tym przepisie przesłanek łącznie, a ponadto
przesłanki te nie mogą być rozumiane dowolnie. Wykluczając wykonawcę zamawiający nie
może zatem opierać się wyłącznie na fakcie, że doszło do rozwiązania wcześniejszej umowy
zawartej z wykonawcą. Zamawiający musi także wykazać, że do rozwiązania umowy (lub
zasądzenia odszkodowania) doszło z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania
KIO 1724/19
umowy przez wykonawcę. Oznacza to, że zamawiający musi wykazać, czego konkretnie
wykonawca nie zrobił lub jakiego obowiązku wynikającego z wcześniejszej umowy nie
wykonał. Ponadto zobowiązany jest wykazać, że określone we wcześniejszej umowie
zobowiązanie, którego wykonawca nie wykonał lub wykonał nienależycie, było dla tej umowy
is
totne. W świetle dyrektywy klasycznej oznacza to, że zamawiający musi wykazać, że
wykonawca
albo nie wykonał umowy w ogóle albo wykonał ją nienależycie w stopniu
znaczącym lub nienależyte wykonywanie miało charakter uporczywy, nawet jeśli
niedociągnięcia nie były znaczące. Jako przykład nienależytego wykonywania umowy
Ustawodawca unijny podaje
znaczące wady dostarczonego produktu, które spowodowały
jego
niezdatność do użytku zgodnie z przeznaczeniem, niemniej jednak zamawiający
w zakresie
każdej konkretnej umowy zobowiązany jest każdorazowo sprecyzować, co
zostało niewykonane lub nienależycie wykonane i jakie okoliczności przesądzają o tym, że to
niewykonanie
lub nienależyte wykonanie miało charakter znaczący lub uporczywy, a zatem
było istotne dla realizacji umowy. Ponadto niezależnie od wykazania istotności zachowania
wykonawcy
, zamawiający musi jeszcze wykazać, że wskazane niewykonanie lub nienależyte
wykonanie umowy
w ogóle nastąpiło z przyczyn leżących po stronie wykonawcy. Należy
bowi
em podkreślić, że powody, dla których wykonawca nie wykonuje lub nienależycie
wykonuje umowę, mogą wynikać z różnych okoliczności, w tym również okoliczności
leżących po stronie zamawiającego, z którym była zawarta wcześniejsza umowa lub
okoliczności niezależnych od żadnej ze stron tej umowy. Rolą zamawiającego jest zatem
zebranie dowodów świadczących o wystąpieniu wszystkich, określonych w art. 24 ust. 5 pkt
4 ustawy Pzp, przesłanek łącznie i uzasadnienie zaistnienia każdej z nich. Jest to istotne dla
zac
howania zasady proporcjonalności i przejrzystości postępowania oraz zachowania
uczciwej konkurencji (art. 7 ust. 1 ustawy Pzp).
Rozpoznając niniejsze odwołanie, w pierwszej kolejności należy odnieść się do
argumentu odwołującego, zgodnie z którym przesłanki wynikające z art. 24 ust. 5 pkt 4
ustawy Pzp
należy oceniać jedynie w stosunku do świadczenia niewykonanego przez
wykonawcę. Innymi słowy, zdaniem odwołującego, w przedmiotowej sprawie należy oceniać
m.in. istotność oraz to, czy przyczyny leżały po stronie wykonawcy, jedynie w stosunku do
robót, od których odstąpiono, czyli robót niewykonanych. Dlatego odwołujący skupia się
w swojej argumentacji na zakresie rzeczowym i wartości wyłącznie robót niewykonanych,
czyli robót w zakresie których zamawiający odstąpił od ww. dwóch umów. Odwołujący pomija
natomiast kwestię nienależytego wykonania tych robót, które przed odstąpieniem od obu ww.
umów, zostały wykonane.
Z argumentacją odwołującego nie sposób się zgodzić. Normą art. 24 ust. 5 pkt 4
ustawy Pzp Ustawodawca wyraźnie objął zarówno niewykonanie umowy w stopniu istotnym,
KIO 1724/19
jak i nienależyte jej wykonanie w stopniu istotnym. Przy czym „nienależyte wykonanie”
w sposób oczywisty musi odnosić się do świadczenia wykonanego, tyle że wykonanego
nienależycie. Tym samym w przedmiotowej sprawie należy oceniać przesłanki wynikające
z ww. przepisu zarówno w odniesieniu do robót niewykonanych w ogóle (tych, od których
zamawiający ostatecznie odstąpił), jak i robót, które przed odstąpieniem zostały wykonane,
ale zbadania wymaga, czy ich wykonanie
było należyte. Dlatego też Izba poddała ocenie oba
te zakresy robót.
W związku z powyższym Izba uznała, że roboty, od których zamawiający odstąpił
(roboty niewykonane), rzecz
ywiście pod względem rzeczowym i wartościowym nie były
istotne dla realizacji obu ww. umów. W tym zakresie Izba zgadza się z argumentacją zawartą
w odwołaniu.
Do odmiennych wniosków Izba doszła jednakże w zakresie robót wykonanych przez
odwołującego w ramach ww. dwóch umów. Przede wszystkim należy podkreślić, że w ocenie
Izby, w pojęciu „należyte wykonanie” mieści się m.in. terminowe wykonanie zamówienia.
Termin wykonania zamówienia stanowi bowiem jedną z podstawowych cech stosunku
zobowiązaniowego, jaki łączy zamawiającego i wykonawcę i jego niedotrzymanie powoduje,
że zamawiający nie osiąga zamierzonego celu w postaci realizacji inwestycji w zakładanym
czasie, co może także powodować po jego stronie negatywne konsekwencje organizacyjne,
finansowe, czy wizerunkowe. Przy czym w
świetle art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp nie musi
dojść do takich negatywnych konsekwencji, aby ziściła się przesłanka nienależytego
wykonania, wystarczy
że przedmiot zamówienia nie został wykonany terminowo.
Przepis wymaga jednocześnie, aby nienależyte wykonanie miało charakter istotny.
Oznacza to, że nie każde przekroczenie terminu realizacji będzie dawać podstawę do
wykluczenia wykonawcy, a jedynie takie, które było znaczne w stosunku do terminu
umownego lub w stosunku do potrzeb za
mawiającego w konkretnej sprawie.
W przedmiotowej sprawie:
umowa nr 499/W/RZ/2016
została zawarta w dniu 22.08.2016 r. i miała być zrealizowana
do 21.10.2016 r.
(2 miesiące), tymczasem zamawiający odstąpił od niej w dniu
09.10.2017 r. (ok. rok po upływie terminu realizacji) i do tego czasu wciąż część robót nie
była wykonana,
umowa nr 235/MZDW/05/2017/RZ
z
ostała zawarta w dniu 16.05.2017 r. i miała być
zrealizowana do 15.09.2017 r.
miesiące), tymczasem zamawiający odstąpił od niej
w dniu
w dniu 04.06.2018 r. (ok. 8,5 miesiąca po upływie terminu realizacji) i do tego
czasu wciąż część robót nie była wykonana.
KIO 1724/19
Przekroczenie terminu
w zakresie robót wykonanych wyniosło więc w pierwszym przypadku
prawie 600% czasu przewidzianego na realizac
ję (licząc do dnia odstąpienia), a w drugim
przypadku
– ponad 200% czasu przewidzianego na realizację (licząc do dnia odstąpienia).
Sam zresztą odwołujący w odwołaniu przyznał, że „od formalnej daty zakończenia
wykonania robót wynikającej z umowy a datą faktycznie wykonywanych prac istniała
znaczna różnica”.
Biorąc zatem pod uwagę aż kilkukrotne przekroczenie terminu wykonania
zamówieniu w przypadku obu ww. umów, należy stwierdzić, że przekroczenie to stanowiło
nienależyte wykonanie obu zamówień w stopniu istotnym.
Należy przy tym dodać, że zamawiający w piśmie informującym o wykluczeniu
odwołującego, wskazywał na przekroczenie terminów realizacji obu zamówień zarówno
w uzasadnieniu poprzez powoływanie się na konkretne daty, jak i w ostatnim zdaniu,
w którym napisał, że „znaczne przekroczenia terminów realizacji w/w zadań miało charakter
istotny
”. Jak wskazano już wyżej, Izba podziela w tym zakresie stanowisko zamawiającego.
Analizy wymaga także podnoszona przez odwołującego przesłanka „przyczyn
leżących po stronie wykonawcy”. Odwołujący, w stosunku do umowy nr 499/W/RZ/2016,
podniósł w piśmie z dnia 10.07.2017 r. skierowanym do zamawiającego, jak też na
rozprawie, że przyczyną przekroczenia terminu realizacji było:
wyk
onywanie na terenie budowy remontu chodnika z wymianą krawężnika w ramach
innego zadania realizowanego przez innego inwestora, co wstrzymało roboty bitumiczne
na końcowym odcinku drogi,
późne zatwierdzenie (w dniu 14.04.2017 r.) przez zamawiającego projektu stałej
organizacji ruchu,
zamknięcie tydzień po zawarciu umowy mostu na rzece Narew dla samochodów
ciężarowych, co uniemożliwiło transport materiałów na budowę (w trakcie rozprawy
strony potwierdziły, że ta okoliczność zachodziła także w stosunku do realizacji umowy
nr 235/MZDW/05/2017/RZ).
Odnosząc się do kwestii remontu chodnika, należy zauważyć, że jest to niewielka
robota
, która nie mogła spowodować przekroczenia terminu realizacji zamówienia aż
o 600%, zwłaszcza, że jak sam odwołujący wskazuje w ww. piśmie – jej skutkiem było
wstrzymanie robót bitumicznych jedynie na końcowym odcinku drogi. Tym bardziej nie
można przyjąć, że ww. remont chodnika mógł być uzasadnioną przyczyną tego, że w dniu
upływu umownego terminu realizacji zamówienia (21.10.2016 r.), odwołujący nawet nie
rozpoczął wykonywania robót, co wynika m.in. z notatki zamawiającego z dnia 25.10.2016 r.
Ponadto pismem
z dnia 19.10.2016 r. odwołujący zwrócił się do zamawiającego z prośbą
o przedłużenie terminu realizacji robót do 30.11.2016 r. ze względu właśnie na remont
chodnika. Abstrahując od odmowy zamawiającego, należy zauważyć, że z powyższego
KIO 1724/19
pisma wynika, że remont chodnika mógł opóźnić realizację zamówienia jedynie o 40 dni
licząc od pierwotnego terminu 21.10.2016 r. do postulowanego przez odwołującego
30.11.2016 r.). Tymczasem nawet w dniu 30.11.2016 r. odwołujący nadal nie rozpoczął
wykonywania robót, gdyż jak wynika z pisma Rejonu Drogowego Ostrołęka do
zamawiającego z dnia 03.01.2017r., dopiero w dniu 09.12.2016 r. (49 dni po terminie
umownym) odwołujący „przystąpił po raz pierwszy do prowadzenia robót”. Z uwagi na
powyższe okoliczności, nie można przyjąć, że remont chodnika uzasadniał tak znaczne
przekroczenie terminu realizacji zamówienia i że w związku z tym może on dowodzić, że
przekroczenie to nastąpiło z przyczyn nie leżących po stronie odwołującego.
Odnosząc się do kwestii stałej organizacji ruchu, należy zauważyć, że
z przedstawionego przez odwołującego na rozprawie pisma z dnia 10.07.2017 r. wynika, że
odwołujący złożył projekt stałej organizacji ruchu w październiku 2016 r., ale wymagał on
wielokrotnych poprawek i ostatecznie został zatwierdzony przez zamawiającego dopiero
w dn
iu 14.04.2017 r. Z kolei w piśmie Rejonu Drogowego Ostrołęka skierowanego do
odwołującego z dnia 08.03.2017 r. wskazano, że „do chwili obecnej Wykonawca nie
wykonał: (…) – projektu SOR i robót związanych z inżynierią ruchu drogowego”. Nawet
gdyby przyjąć, że projekt został złożony już w październiku 2016 r., to fakt, że wymagał on
wielu poprawek, prowadzi do wniosku, że jego późne zatwierdzenie przez zamawiającego
wynikało z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, a nie po stronie zamawiającego. Nie
chodzi
bowiem o to, by złożyć zamawiającemu cokolwiek, ale by złożyć projekt, który nadaje
się do zatwierdzenia. Skoro wielokrotne poprawki spowodowały zatwierdzenie projektu
dopiero w kwietniu 2017 r., to należy uznać, że przyczyna tego stanu rzeczy leżała po stronie
odwołującego.
Odnosząc się do kwestii zamknięcia mostu w trakcie realizacji umowy
nr 499/W/RZ/2016,
należy zauważyć, że o ile samo zamknięcie w tym przypadku mogło być
dla odwołującego niespodziewane, to jednak nie wyłączało możliwości korzystania
z objazdów. Dojazd do placu budowy objazdami niewątpliwie by się wydłużył, ale był
możliwy. Tym samym zamknięcie ww. mostu mogło stanowić utrudnienie w prowadzeniu
robót i opóźniać ich wykonanie, ale nie do tego stopnia, żeby w dniu upływu terminu
realizacji zamówienia roboty nie były w ogóle rozpoczęte, a ostatecznie okres ich trwania (do
d
nia odstąpienia) był prawie 6 razy dłuższy niż przewidziany w umowie. Z kolei w przypadku
umowy nr 235/MZDW/05/2017/RZ
nie sposób nie zauważyć, że już w dniu składania oferty
(19.04.2017 r.) most
był od ok. 8 miesięcy zamknięty, o czym odwołujący wiedział chociażby
z doświadczeń przy realizacji umowy nr 499/W/RZ/2016. Tym bardziej zatem powinien albo
zakwestionować termin realizacji zamówienia ze względu na utrudnienia spowodowane
zamknięciem mostu i ew. nie złożyć oferty albo – skoro zdecydował się złożyć ofertę i
następnie przystąpił do podpisania umowy nr 235/MZDW/05/2017/RZ - powinien uwzględnić
KIO 1724/19
konieczność wykonywania transportu z pominięciem zamkniętego mostu. Z powyższego
wynika, że zamknięcie mostu nie może być uznane za przyczynę tak znacznego
przekroczenia terminu realizacji obu ww. umów i nie może zdejmować z odwołującego
odpowiedzialności za brak wykonywania robót w przewidzianym do tego czasie. Szczególnie
w przypadku umowy nr 499/W/RZ/2016
zamknięcie mostu nie stanowi uzasadnienia dla
nierozpoczęcia w ogóle robót aż do grudnia 2016 r. W świetle ww. okoliczności Izba
stwierdziła, że niedotrzymanie terminu realizacji obu inwestycji nastąpiło z przyczyn leżących
po stronie odwołującego.
Reasumując, podane przez odwołującego ww. okoliczności,
w ocenie Izby, nie
uzasadniają tak znacznego przekroczenia terminu realizacji obu ww. umów, jaki miał miejsce
w przedm
iotowej sprawie. Dlatego też stwierdzić należy, że została spełniona przesłanka
„przyczyn leżących po stronie wykonawcy”, o której mowa w art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp.
Niezależnie od powyższego, należy zauważyć, że w myśl art. 57 ust. 4 lit. g
dyrektywy klasycznej,
podstawą wykluczenia jest m.in. uporczywe zachowanie wykonawcy,
zaś w motywie 101 preambuły wskazano, że również powtarzające się przypadki drobnych
nieprawidłowości mogą uzasadniać jego wykluczenie. Abstrahując od tego, że
w przedmiotowej sprawie przekroczenia terminu realizacji
obu ww. umów nie można uznać
za „drobne”, co wykazano powyżej, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na
uporczywość i powtarzalność zachowania odwołującego.
Jak wynika z dokumentacji
postępowania, w przypadku umowy nr 499/W/RZ/2016
zawartej w dniu 22.08.2016 r. z terminem realizacji do 21.10.2016 r.:
w piśmie z dnia 12.10.2016 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje zamawiającego, że
„obecny stan zaawansowania robót wynosi 0%” (pismo do wiadomości odwołującego),
w piśmie z dnia 18.10.2016 r. zamawiający wzywa odwołującego „do niezwłocznego
zwiększenia sił i środków” z uwagi na „realne zagrożenie niedotrzymania terminu
mownego”,
w notatce zamawiającego z dnia 25.10.2016 r. napisano, że „do dnia dzisiejszego roboty
nie zostały rozpoczęte”,
w piśmie z dnia 27.10.2016 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje zamawiającego, że
„zaawansowanie robót na w/w zadaniu wynosi 0%”,
w piśmie z dnia 03.01.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje zamawiającego, m.in.
że w dniu 09.12.2016 r. wykonawca przystąpił po raz pierwszy do prowadzenia robót, że
w dniu 27.12.2016 r. zaawansowanie robót wynosiło ok. 40% oraz że w dniu 30.12.2016 r.
nadal do wykonania pozostały określone roboty,
w piśmie z dnia 10.01.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego do
ustawienia niezbędnych znaków i zawiadomienia o tym właściwych organów,
KIO 1724/19
w piśmie z dnia 08.03.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego do
przedłożenia harmonogramu zakończenia robót i wymienia roboty dotychczas
niewykonane,
w piśmie z dnia 08.05.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego do
określenia ostatecznego terminu zakończenia robót i wymienia roboty dotychczas
niewykonane
(w tym brak wprowadzenia stałej organizacji ruchu),
w piśmie z dnia 19.06.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego do
niezwłocznego zakończenia robót i wymienia roboty dotychczas niewykonane,
w piśmie z dnia 03.07.2017 r. zamawiający wzywa odwołującego do zakończenia robót
w nieprzekraczaln
ym terminie do 14.07.2017 r. pod rygorem odstąpienia od umowy,
pismem z dnia 02.08.2017 r. zamawiający odpowiada na pismo odwołującego z dnia
10.07.2017 r. i wskazuje, że w dalszym ciągu oczekuje na zakończenie robót,
w piśmie z dnia 18.09.2017 r. zamawiający wzywa odwołującego do zakończenia robót
w nieprzekraczalnym terminie do 05.10
.2017 r. pod rygorem odstąpienia od umowy,
pismem z dnia 09.10.2017 r. zamawiający informuje odwołującego o odstąpieniu od
umowy.
Jak wynika z dokumentacji po
stępowania, w przypadku umowy nr 235/MZDW/
05/2017/RZ zawartej w dniu 16.05.2017 r. z terminem realizacji do 15.09.2017 r.:
w piśmie z dnia 11.07.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego do
„rozpoczęcia realizacji w/w zadania”, gdyż „do dnia dzisiejszego nie rozpoczęto robót na
w/w zadaniu”,
w piśmie z dnia 04.09.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego do
„znacznie większego zaangażowania się w realizację ww. zadania”, gdyż
„zaawansowanie finansowe robót wynosi około 30%”,
w piśmie z dnia 08.09.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego „w trybie
pilnym do prawidłowego oznakowania wykonywanych robót”,
w piśmie z dnia 11.09.2016 r. zamawiający wzywa odwołującego „do niezwłocznego
zwiększenia zaangażowania sił i środków umożliwiających terminowe zakończenie robót”,
w piśmie z dnia 18.09.2017 r. zamawiający wzywa odwołującego do zakończenia robót
w nieprzekraczalnym terminie do 12.10
.2017 r. pod rygorem odstąpienia od umowy,
pismem z dnia 29.09.2017 r. Rejon Drogowy O
strołęka informuje odwołującego
o uszkodzeniu ścieku,
w piśmie z dnia 03.10.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego do
usunięcia nieprawidłowości w zakresie wykonania ścieków,
w notatce zamawiającego z dnia 05.10.2017 r. wymienione są nieprawidłowości
w zakresie wykonania ścieków,
w piśmie z dnia 23.10.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje zamawiającego, że
KIO 1724/19
„mimo pisemnych i telefonicznych wezwań Inwestora, Wykonawca nie kontynuuje robót.
W dniu 23.10.2017 r. ponownie wezwano wykonawcę do pilnego kontynuowania robót na
zadaniu”,
w piśmie z dnia 27.10.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje zamawiającego, że
„Firma nie wykonuje żadnych robót budowlanych na zadaniu od prawie trzech tygodni”
i że „brak jest jakiejkolwiek reakcji w celu dalszej kontynuacji robót”,
w piśmie z dnia 11.12.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje odwołującego o 41
usterkach w zakresie oznakowania pionowego i poziomego,
w piśmie z dnia 15.12.2017 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje zamawiającego, że ze
względu na stwierdzone usterki „wg stanu obecnego nie ma możliwości dokonania
odbioru robót” (pismo do wiadomości odwołującego),
w piśmie z dnia 30.01.2018 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje zamawiającego
o nieprawidłowościach stwierdzonych na budowie (pismo do wiadomości odwołującego),
w piśmie z dnia 12.02.2018 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje odwołującego
o stwierdzonych usterkach i wzyw
a do ich pilnego usunięcia,
w piśmie z dnia 20.02.2018 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje zamawiającego, że
odwołujący nie zakończył realizacji zadania (pismo do wiadomości odwołującego),
w piśmie z dnia 16.03.2018 r. Rejon Drogowy Ostrołęka informuje zamawiającego, że
odwołujący nie zakończył realizacji zadania,
w piśmie z dnia 21.03.2018 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego
do natychmiastowego
usunięcia nieprawidłowości,
w piśmie z dnia 25.04.2018 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego do
„przedłożenia pisemnej informacji o dalszych zamierzeniach i planowanych działaniach
Firmy w celu ostatecznego rozliczenia ww. zadania
. Na dzień dzisiejszy brak jest
jakiegokolwiek zaangażowania ze strony Wykonawcy w dokończenie ww. zadania.
Pozostało do wykonania (…)”,
w piśmie z dnia 10.05.2018 r. Rejon Drogowy Ostrołęka wzywa odwołującego do „pilnego
podjęcia niezbędnych działań” w celu usunięcia nieprawidłowości na wjazdach do dwóch
posesji,
w piśmie z dnia 17.05.2018 r. zamawiający wzywa odwołującego do zakończenia robót
w nieprzekraczalnym terminie do 30.05.2018
r. pod rygorem odstąpienia od umowy,
w piśmie z dnia 29.05.2018 r. odwołujący informuje zamawiającego, że „nie możemy
kontynuować prac przy realizacji ww. zadania” ze względu na nieudane próby
uruchomienia znaków aktywnych,
pismem z dnia 04.06.2018
r. zamawiający informuje odwołującego o odstąpieniu od
umowy.
KIO 1724/19
Wyżej przedstawiony stan faktyczny, w ocenie Izby, jednoznacznie pokazuje, że
mimo szereg
u kierowanych do odwołującego przez wiele miesięcy pism wskazujących na
roboty niewykonane lub nienależycie wykonane i wzywających do usunięcia usterek i
zakończenia realizacji robót, odwołujący albo nie rozpoczynał robót w ogóle albo
rozpoczętych przez dany okres nie kontynuował albo nie usuwał usterek. Zachowanie
odwołującego, biorąc pod uwagę ilość wysłanych do niego pism i czas, w jakim były one
wysyłane, należy uznać za uporczywe i powtarzalne. Dodatkowo należy zauważyć, że
zawierając umowę nr 235/MZDW/05/2017/RZ odwołujący był już w zwłoce w realizacji
umowy nr 499/W/RZ/2016
, tym bardziej zatem jego zachowanie polegające na opóźnianiu
rozpoczynania robót i ich wykonywania miało charakter powtarzalny.
Powyższe prowadzi do wniosku, że niezależnie od ziszczenia się przesłanek
wykluczenia, o których mowa w art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp, w niniejszej sprawie mają
również miejsce okoliczności, które są podstawą wykluczenia w rozumieniu przepisów
unijnych.
Reasumując, Izba stwierdziła, że zamawiający wykluczając odwołującego
z postępowania nie dopuścił się naruszenia art. 24 ust. 5 pkt 4 i art. 91 ust 1 ustawy Pzp.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania i ustalenia, Izba postanowiła jak w sentencji
wyroku, orzekając na podstawie przepisów art. 190 ust. 7 i art. 191 ust. 2 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972).
Przewodniczący …………………….