Sygn. akt: KIO 2057/19
WYROK
z dnia
29 października 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Małgorzata Matecka
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu
25 października 2019 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 14 października 2019 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: DGP Clean Partner Spółka
z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Legnicy, DGP PROVIDER Spółka
z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Legnicy, 7MG Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Legnicy, SEBAN Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Katowicach oraz Partner Medica Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z
siedzibą w Legnicy w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Zarząd
Gospodarki Mieszkaniowej w Legnicy
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z
siedzibą we Wrocławiu, P. Ś. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą
Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Ś. P., SMGL 1 Spółka z ograniczoną
o
dpowiedzialnością z siedzibą w Opolu, SMGL 2 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą w Opolu oraz Ann-Pol Inwestycje 3 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą w Opolu zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
z
amawiającego
orzeka:
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutów dotyczących zaniechania odrzucenia oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo
Usług Wielobranżowych Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we
Wrocławiu, P. Ś. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo
Usług Wielobranżowych Ś. P., SMGL 1 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą w Opolu, SMGL 2 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu
oraz Ann-Pol Inwestycje 3 Sp
ółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu
na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej oraz powtórne przeprowadzenie czynności badania i oceny ofert, w
tym odrzucenie oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z
siedzibą we Wrocławiu, P. Ś. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą
Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Ś. P., SMGL 1 Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu, SMGL 2 Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu oraz Ann-Pol Inwestycje 3 Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90
ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
W pozostałym zakresie zarzuty odwołania oddala.
3. K
osztami postępowania obciąża zamawiającego, i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od
odwołania;
zasądza od zamawiającego na rzecz odwołującego kwotę 19 320 zł 46 gr (słownie:
dziewiętnaście tysięcy trzysta dwadzieścia złotych czterdzieści sześć groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania,
wynagrodzenia pełnomocnika oraz dojazdu na posiedzenie i rozprawę.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo
zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia -
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Legnicy.
Przewodniczący: ….……………………………
Sygn. akt: KIO 2057/19
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Zarząd Gospodarki Mieszkaniowej w Legnicy prowadzi w trybie przetargu
nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na „Sprzątanie
budynków i terenów zewnętrznych administrowanych przez Zarząd Gospodarki
Mieszkaniowej w Le
gnicy”. Wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy
z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843), dalej jako „ustawa Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu
zostało opublikowane w dniu 26 lipca 2019 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod
numerem 2019/S 143-352446.
W dniu 14 października 2019 r. wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia:
DGP Clean Partner Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Legnicy, DGP
PROVIDER Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Legnicy, 7MG Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Legnicy, SEBAN Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Katowicach oraz Partner Medica Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Legnicy wnieśli odwołanie na czynności dokonane oraz na
zaniechanie dokonania czynności przez zamawiającego w ww. postępowaniu (w zakresie
części 1 i 2) polegające na:
1) wyborze jako najkorzystniejszej oferty
złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we Wrocławiu, P. Ś. prowadzący działalność
gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Ś. P., SMGL 1 Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu, SMGL 2 Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu oraz Ann-Pol Inwestycje 3 Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu (dalej jako przystępujący),
błędnej ocenie wyjaśnień rażąco niskiej ceny złożonych przez przystępującego i uznanie,
iż spełniają one wymagania określone w ustawie Pzp, podczas gdy złożone wyjaśnienia
są lakoniczne, ogólne, niewystarczające, nie poparte żadnymi dowodami, co więcej
zawarte w nich treści wprost wskazują na okoliczność zaoferowania rażąco niskiej ceny i
dokonanie nieuprawnionego przesunięcia kosztów pomiędzy poszczególnymi
wycenianymi usługami opodatkowanymi różnymi stawkami podatku od towarów i usług,
3) zaniec
haniu odrzucenia oferty przystępującego, mimo iż zawiera ona cenę skalkulowaną
nierzetelnie, rażąco niską cenę jednostkową za pozycje formularza ofertowego budynki -
kondygnacje (tj. sprzątanie powierzchni wewnętrznych) w stosunku do przedmiotu
zamówienia, w szczególności przystępujący nie udźwignął ciążącego na nim ciężaru
udowodnienia, iż oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, w szczególności ceny
jednostkowej we wskazanej pozycji,
zaniechaniu odrzucenia oferty przystępującego, mimo iż jej złożenie stanowiło czyn
nieuczciwej konkurencji, albowiem przystępujący dokonał niedozwolonych przesunięć
w
ramach ceny ogółem i część kosztów wykonania usługi na powierzchnie wewnętrzne
(pozycja z formularza ofertowego: budynki -
kondygnacje, usługi objęte 23% stawką
p
odatku VAT) przesunął do kosztów wykonania usługi na powierzchnie zewnętrzne
(opodatkowane 8% stawką podatku VAT), co pozwoliło mu na złożenie oferty o cenie
brutto niższej niż inni wykonawcy i uzyskanie zamówienia, jak również uszczuplenie
należnego podatku VAT,
podejmowaniu czynności w postępowaniu w sposób naruszający zasady zachowania
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, a także wybór oferty
najkorzystniejszej niezgodnie z przepisami ustawy Pzp poprzez stworzenie sytuacji,
w
której porównanie ofert nie jest możliwe.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1) art.90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 2 w zw. z art. 7 ust. 1 i ust. 3
ustawy Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia
oferty złożonej przez przystępującego
w sytuacji, gdy:
przystępujący złożył nierzetelne, ogólnikowe i lakoniczne wyjaśnienia, a przede wszystkim
nie przedstawił dowodów, uzasadniających podniesione przez siebie twierdzenia w
zakresie ceny i jej istotnych
części składowych, a tym samym nie wykazał, że jego oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia,
przystępujący nie skalkulował pełnego zakresu przedmiotu zamówienia i nie jest on
w
stanie wykonać przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez
z
amawiającego, w szczególności z uwagi na: zadeklarowaną ilość pracowników
przeznaczonych do realizacji zamówienia, przyjętą do wyceny nieprawidłową ilość
powierzchni do sprzątania w pozycji formularza cenowego budynki - kondygnacje,
konieczność
zapewnienia
pracownikom
praw
pracowniczych,
uwzględnienia
wynikających z postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ) kosztów
pracowniczych,
przystępujący nie doszacował istotnej części składowej ceny jednostkowej tj. pozycji
w formularzu cenowym budynki -
kondygnacje, m.in. z przyczyn wskazanych powyżej, jak
również z uwagi na błąd metodologiczny tkwiący w sposobie wyliczenia ceny ofertowej tj.
przystępujący nie kalkulował w ramach podanych cen jednostkowych za usługę ujętą w
pozycji budynki -
kondygnacje wszelkich kosztów realizacji wycenianej usługi (poprzez
przypisanie ich do konkretnej wyszczególnionej pozycji w formularzu ofertowym),
przystępujący za wiążącą traktował wyłącznie podaną cenę brutto za całość usługi,
natomiast podane ceny jednostkowe traktował pomocniczo i nie widział konieczności
ujęcia w nich pełnych kosztów realizacji usługi,
a w konsekwencji
zaniechanie odrzucenia oferty złożonej przez przystępującego mimo, iż oferta ta zawierała
rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia,
Zamawiający tym samym wbrew dyspozycji art. 90 ust. 3 Pzp jedynie formalnie dopełnił
procedury wyjaśniającej, nie przeprowadzając pogłębionej merytorycznej analizy
wyj
aśnień złożonych przez przystępującego, mimo iż:
przystępujący nie udźwignął spoczywającego na nim ciężaru dowodu, a tym samym nie
obalił domniemania, że cena oferty jest rażąco niska,
co więcej opisany przez przystępującego sposób obliczenia ceny w wyjaśnieniach ceny
wskazuje, iż wykonawca ten nie kalkulował należycie pełnych kosztów realizacji usługi
w
szczególności w podanej cenie jednostkowej za poszczególne usługi a dokonywał
nieuprawnionych przesunięć kosztów pomiędzy poszczególnymi cenami jednostkowymi,
2) art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 3 oraz art. 90 ust. 2 w zw. z art. 7 ust. 1 i ust. 3
ustawy Pzp zw. z art. 3 ust. 1 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 419, ze zm.) poprzez
zaniechanie odrzucenia
oferty złożonej przez przystępującego w sytuacji, gdy jej złożenie
stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji, albowiem przystępujący dokonał niedozwolonych
pr
zesunięć w ramach ceny ogółem i część kosztów wykonania usługi na powierzchnie
wewnętrzne (pozycja z formularza ofertowego: budynki - kondygnacje, usługi objęte 23%
stawkę podatku VAT) przesunął do kosztów wykonania usługi na powierzchnie
zewnętrzne (opodatkowane 8% stawką podatku VAT), co pozwoliło mu na złożenie oferty
o cenie brutto niższej niż inni wykonawcy i uzyskanie zamówienia, z jednoczesnym
uszczupleniem należnego podatku VAT,
3) art. 7 ust. 1 i ust. 3 w zw. z art. 91 ust. 1 oraz w zw. z art. 2 pkt 5 ustawy Pzp poprzez
przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem
za
sady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, co przejawiało się
poprzez
wybór jako oferty najkorzystniejszej oferty podlegającej odrzuceniu z uwagi na
fakt, iż przystępujący nie obalił domniemania prawnego, iż oferta zawiera rażąco niską
cen
ę.
W związku z podniesionymi zarzutami odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania
i
nakazanie zamawiającemu unieważnienia czynności polegającej na ocenie ofert i wyborze
jako najkorzystniejszej
oferty złożonej przez przystępującego oraz dokonania ponownej oceny
ofert, w tym odrzucenia oferty przystępującego oraz dokonania wyboru jako najkorzystniejszej
oferty o
dwołującego.
Uzasadniając podniesione zarzuty odwołujący stwierdził w szczególności, co następuje:
Odwołujący wskazał, iż w przedmiotowym postępowaniu zamawiający przewidział rozliczanie
miesięczne za faktycznie wykonane prace w oparciu o zaoferowane ceny jednostkowe usługi
sprzątania kondygnacji. W takim przypadku ceny jednostkowe nie są jedynie składnikiem ceny
łącznej (wynagrodzenia wykonawcy), lecz pełnią funkcję samodzielnych cen, w oparciu o które
w każdym miesiącu realizacji usługi jest naliczane wynagrodzenie. Wobec powyższego
wskazane ceny jed
nostkowe powinny być oceniane w kategorii rażąco niskiej ceny oraz pod
kątem czynu nieuczciwej konkurencji.
Odnosząc się do treści wyjaśnień złożonych przez przystępującego w odpowiedzi na
wezwanie zamawiającego wystosowane na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp odwołujący
stwierdził, iż przystępujący jedynie ogólnie opisał pewne okoliczności, jednakże nie
przedstawił szczegółowych informacji, konkretnych kalkulacji, wartości liczbowych
pozwalających zamawiającemu na dokonanie oceny oferty pod kątem rażąco niskiej ceny.
Odwołujący podkreślił, iż przystępujący nie przedstawił wraz z wyjaśnieniami żadnych
dowodów. W związku z powyższym należy uznać, iż przystępujący nie sprostał obowiązkowi
wykazania, iż zaoferowana przez niego cena nie jest rażąco niska.
Odwołujący wskazał, iż na podstawie udzielonych przez przystępującego wyjaśnień dokonał
analizy poszczególnych elementów kosztotwórczych. W ocenie odwołującego wyniki tej
analizy prowadzą do wniosku, iż przystępujący przyjął błędną metodologię wyliczenia ceny,
błędne znaczenie ceny jednostkowej i nie wycenił całego zakresu przedmiotu zamówienia. Na
potwierdzenie powyższych twierdzeń odwołujący przedstawił w treści odwołania szczegółowe
wyliczenia.
Zdaniem odwołującego z przedstawionych wyliczeń wynika, iż cena jednostkowa za
sprzątanie budynków - kondygnacji została zaniżona, a w konsekwencji należy przyjąć, iż
doszło do alokacji kosztów pomiędzy poszczególnymi usługami, poprzez przeniesienie realnej
wyceny składników zamówienia (usługi wewnątrz budynków) do innej pozycji wyceny (usługi
na zewnątrz budynków). Zdaniem odwołującego przystępujący dopuścił się manipulacji
cenowej, polegającej w szczególności na kreowaniu ceny w oparciu o znacznie zaniżone
koszty usługi sprzątania powierzchni wewnętrznych objętych stawką podatku 23% oraz
znacznie zawyżone ceny jednostkowe usług utrzymania terenów zewnętrznych utwardzanych,
objętych niższą stawką podatku VAT, tj. 8%, na które przerzucono koszty usług sprzątania
powierzchni wewnętrznych, w celu osiągnięcia sprzecznej z prawem korzyści w postępowaniu.
II. Pismem wniesionym do Prezesa Izby w dniu
23 października 2019 r. zamawiający udzielił
odpowiedzi na odwołanie wnosząc o jego oddalenie. Uzasadniając zajęte w sprawie
stanowisko zamawiający nie odniósł się bezpośrednio do treści odwołania, natomiast wskazał,
iż zawarł z odwołującym sześć umów na sprzątanie budynków i terenów zewnętrznych na
rzecz zamawiającego. Na podstawie ww. umów odwołujący świadczył na rzecz
zamawiającego usługi w okresie od 1 stycznia 2017 r. Cena jednostkowa za sprzątanie jednej
kondy
gnacji w budynkach, jaką odwołujący ujął w ofercie złożonej w postępowaniu
prowadzonym w 2016 r. w trybie przetargu nieograniczon
ego wynosiła 0,20 zł. Cena ta
w okresie trwania umowy zost
ała podwyższona aneksami do umowy, w związku ze zmianą
minimalnego wy
nagrodzenia do kwoty 0,23 zł. Taka kwota ujęta jest również w umowach
zawartych w
trybie zamówienia z wolnej ręki, co oznacza, ze przystępujący zaoferował kwotę
prawie 17 krotnie większą niż obecna cena jednostkowa odwołującego. Jako dowody
w niniejszej sp
rawie zamawiający złożył kopie umów (z dnia 29 grudnia 2016 r. wraz z
aneksem z dnia 2 stycznia 2017 r., 2 stycznia 2018 r oraz 31 grudnia 2018 r.; z dnia 30 kwietnia
2019 r. oraz z dnia 12 lipca 2019 r.) zawartych z
podmiotami wchodzącymi w skład
odwołującego się konsorcjum.
III. Pismem wniesionym do
Prezesa Izby w dniu 16 października 2019 r. wykonawcy wspólnie
ubiegający się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we Wrocławiu, P. Ś. prowadzący działalność
gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Ś. P., SMGL 1 Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu, SMGL 2 Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu oraz Ann-Pol Inwestycje 3 Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu zgłosili przystąpienie do postępowania odwoławczego
po stronie zamawiającego. Stanowisko w sprawie przystępujący przedstawił na rozprawie.
Złożył opracowanie porównawcze cen jednostkowych wraz z załącznikami w postaci wyciągów
z
umów na podobny przedmiot zamówienia, jak objęty obecnym postępowaniem, zawartych z
innymi podmiotami, wraz z referencjami.
Z umów tych wynika, iż stawka za zamiatanie i mycie
powierzchni wewnętrznych (powierzchni klatek) to 19 groszy za m² raz w tygodniu, natomiast
stawka zaproponowana przez niego w niniejszym postępowaniu to 32 grosze. Stwierdził, że
przedstawił konkretne dowody przedstawiające stawki rynkowe, natomiast odwołujący nie
odniósł się do żadnych wartości rynkowych, a jedynie do własnej stawki, która w jego ocenie
jest zawyżona. Na dowód nieznacznego zakresu prac koniecznych do wykonania w ramach
sprzątania klatek schodowych złożył dowody w postaci zdjęć klatek. Wniósł o oddalenie
odwołania.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron i uczestnika postępowania, Krajowa
Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Izba ustaliła, co następuje:
Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których stanowi art. 189 ust. 2
ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba stwierdziła, że odwołujący jest legitymowany zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1 ustawy
Pzp do wniesienia odwołania, co nie było sporne.
Na podstawie dokumentacji Postępowania Izba ustaliła w szczególności, co następuje:
Przedmiotem zamówienia jest wykonywanie usług związanych ze stałym utrzymywaniem
czystości w budynkach mieszkalnych, mieszkalno-użytkowych, użytkowych w częściach
wspólnego użytkowania i ze stałym utrzymywaniem czystości terenów wraz z utrzymaniem
zieleni (teren frontowy, chodniki, podwórko), za utrzymanie których odpowiada zamawiający,
oraz wykonywaniem niektórych zadań dozorcy domowego na terenie miasta Legnicy w części
administrowanej przez Zarząd Gospodarki Mieszkaniowej w Legnicy. Przedmiot zamówienia
został podzielony na dwie części: część 1 – rejon administrowany przez Oddział Gospodarki
Mieszkaniowej nr 1 oraz część 2 – rejon administrowany przez Oddział Gospodarki
Mieszkaniowej nr 2.
Zamawia
jący przewidział wymóg zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przez wykonawcę
lub podwykonawcę osób wykonujących wskazane poniżej czynności w trakcie realizacji
zamówienia:
1) u
trzymanie czystości terenów przyległych do budynków (teren frontowy i podwórko)
i posesji niezabudowanych,
2) u
trzymanie czystości w budynkach mieszkalnych, mieszkalno-użytkowych w częściach
wspólnego użytkowania,
3) u
trzymanie czystości w budynkach użytkowych w częściach wspólnego użytkowania.
Jako jedyne kryterium oceny ofert została wskazana łączna cena brutto oferty.
W formularzu ofertowym wykonawcy obowiązani byli podać ceny jednostkowe (wraz z
wartością miesięczną netto, wartością netto za 29 miesiące oraz wartością brutto za 29
miesiące) dla następujących prac: 1) Budynki – kondygnacje; 2) Teren zewnętrzny frontowy z
chodnikiem; 3) Teren zewnętrzny – podwórka – wnętrza blokowe.
W
§ 9 ust. 1 wzoru umowy przewidziano następujący sposób ustalania wynagrodzenia
wykonawcy:
„Wykonawcy z tytułu wykonywania umowy przysługiwać będzie miesięczne
wynagrodzenie obliczone z uwzględnieniem cen jednostkowych, tj.:
………. zł netto + podatek VAT zgodny z obowiązującymi przepisami za jedną kondygnację,
………. zł netto + podatek VAT zgodny z obowiązującymi przepisami za 1 m² powierzchni
terenu frontowego,
………. zł netto + podatek VAT zgodny z obowiązującymi przepisami za 1 m² powierzchni
p
odwórka
i ilości określonych w aktualnym na koniec każdego miesiąca załączniku nr 1.”
W formularzu ofertowym przystępujący zaoferował następujące cenę jednostkowe: „Budynki
– kondygnacje”: 3,80 zł/kond; „Teren zewnętrzny frontowy z chodnikiem”: 0,59 zł/m²; „Teren
zewnętrzny – podwórka – wnętrza blokowe”: 0,23 zł/m². (w części 1 i 2).
Drugi z wykonawców, który złożył ofertę w postępowaniu (odwołujący) zaoferował następujące
ceny jednostkowe:
„Budynki – kondygnacje”: 26,93 zł/kond; „Teren zewnętrzny frontowy z
chodnikiem”: 0,34 zł/m²; „Teren zewnętrzny – podwórka – wnętrza blokowe”: 0,20 zł/m². (w
części 1 i 2).
Pismem z dnia 12 września 2019 r. zamawiający zwrócił się do przystępującego o złożenie
wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny sprzątania klatek
schodowych w za
kresie części 1 i 2 zamówienia, stwierdzając, iż w jego ocenie cena
jednostkowa za sprzątanie klatek schodowych, która wynosi 3,80 zł netto za 1 kondygnację
jest rażąco niska.
Odpowiedzi na ww. wezwanie przystępujący udzielił pismem z dnia 18 września 2019 r. Na
podstawie treści ww. pisma Izba ustaliła, iż przystępujący nie udzielił wyczerpujących
i konkretnych
wyjaśnień na wezwanie zamawiającego. Wyjaśnienia zawierały głównie ogólne
informacje i fragmentaryczne wyliczenia, nie zostały poparte żadnymi dowodami. W treści ww.
pisma przystępujący w szczególności zakwestionował zasadność badania zaoferowanej przez
niego ceny jednostkowej. Wskazał, iż wykonawca ma swobodę w kształtowaniu wysokości
poszczególnych cen jednostkowych, natomiast badanie rażąco niskiej ceny należy odnosić do
całkowitej ceny oferty. W ramach wyjaśnień przystępujący nie przedstawił żadnych kalkulacji
zao
ferowanej ceny jednostkowej „Budynki – kondygnacje”. Podał jedynie ogólne informacje o
ilości pracowników przewidzianych do realizacji zamówienia (w przeliczeniu na pełny etat, w
odniesieniu do części 1 i części 2), średnim czasie sprzątania klatek w ciągu dnia przez
każdego pracownika, dane dotyczące ilości klatek schodowych (wraz z przeliczeniem na m²)
oraz wielkość powierzchni zewnętrznej utwardzonej do utrzymania w czystości –
przypadających dziennie na 1 osobę, a ponadto obliczenia stawki za 1 m² sprzątania
bieżącego, codziennego (tj. 5 x w tygodniu). Podkreślił, że nie będzie zatrudniał osobno
pracowników na tereny zewnętrzne i osobno pracownika na tereny wewnętrzne. Każda z
zatrudnionych osób będzie odpowiedzialna zarówno za teren zewnętrzny jak i teren
wewnętrzny. Za bezpodstawne uznał przeliczanie wynagrodzenia jakie pracownik winien
otrzymać za utrzymanie w porządku tylko terenu wewnętrznego i wyciąganie na tej podstawie
wniosku, iż zaoferowana przez niego cena jest rażąco niska. Wprost stwierdził, iż „nie określał
kosztów i ceny wykonania usługi dla terenów zewnętrznych i wewnętrznych osobno, lecz
traktował usługę jako usługę kompleksową”.
Wprawdzie w treści wezwania zamawiającego była mowa o sprzątaniu klatek schodowych,
jednakże mając na uwadze całą treść tego wezwania, jak i treść odpowiedzi przystępującego,
w ocenie Izby wykonawca ten nie miał wątpliwości, iż wezwanie dotyczy ceny jednostkowej
przypisanej w formularzu cenowym pozycji „Budynki – kondygnacje”.
I
zba pominęła dowody złożone przez przystępującego w postaci wyciągów z umów na
podobny przedmiot zamówienia jak objęty obecnym postępowaniem, zawartych z innymi
podmiotami, wraz z referencjami
, gdyż tego rodzaju umowy, przedstawiane na potwierdzenie
rynkowego charakteru ww. ceny jednostkowej, winny być składane na etapie udzielania przez
wykonawcę wyjaśnień w odpowiedzi na wezwanie wystosowanego do niego na podstawie art.
90 ust. 1 lub 1a ustawy Pzp.
Izba pominęła również dowody w postaci kopii umów zawartych
z podmiotami wchodzącymi w skład odwołującego się konsorcjum załączone do odpowiedzi
na odwołanie z uwagi na fakt, iż przedmiotem niniejszego postępowania odwoławczego jest
cena jednostkowa zaoferowana w obecnym postępowaniu o udzielenie zamówienia przez
przystępującego, a w szczególności ocena udzielonych przez niego wyjaśnień. Ze zdjęć klatek
schodowych
złożonych przez przystępującego trudno wywieść wnioski co do koniecznego
zakresu prac,
mające przełożenie na konkretne wartości ekonomiczne. Natomiast złożony
przez odwołującego wyciąg z publikacji „612 oficjalnych norm czasu sprzątania ISSA” stanowi
jedynie potwierdzenie tego, iż normy czasu sprzątania uwzględnione przez odwołującego
w
przedstawionych w odwołaniu obliczeniach pochodzą z tej publikacji.
Izba zważyła, co następuje:
Jak wynika z przedstawionych powyżej ustaleń Izby w odpowiedzi na wezwanie
zamawiającego wystosowane na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp przystępujący nie udzielił
wyczerpujących i konkretnych wyjaśnień. Wyjaśnienia zawierały głównie ogólne informacje i
fragmentaryczne wyliczenia, nie zostały poparte żadnymi dowodami. Mając na uwadze
powyższe należy stwierdzić, iż w tej sytuacji została spełniona przesłanka odrzucenia oferty
na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. Wprawdzie w przepisie
art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp mowa jest tylko o
obowiązku odrzucenia oferty zawierającej
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia, jednakże regulację tę
należy odczytywać łącznie z przepisem art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. Zgodnie z ostatnim z
wymienionych przepisów zamawiający obowiązany jest do odrzucenia oferty wykonawcy nie
tylko w sytuacji, gdy dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że
oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia, lecz także
w sytuacji, w której wykonawca nie udzielił wyjaśnień. Zgodnie natomiast z ugruntowanym
orzecznictwem Krajo
wej Izby Odwoławczej przesłanka braku wyjaśnień zostaje spełniona
także w przypadku udzielenia przez wykonawcę niewystarczających wyjaśnień, w
szczególności niekompletnych i zbyt ogólnych, nie pozwalających na dokonanie oceny oferty
pod kątem tego czy nie zawiera rażąco niskiej ceny. Mając na uwadze powyższe Izba uznała,
iż potwierdził się zarzut zaniechania odrzucenia oferty przystępującego na podstawie art. 89
ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
W ocenie składu orzekającego Izby zamawiający niewątpliwie był władny zwrócić się do
wykonawcy o udzielenie wyjaśnień w zakresie jednej z trzech cen jednostkowych, jakie
wykonawcy obowiązani byli wskazać w formularzu ofertowym, w szczególności, że zgodnie
z
§ 9 ust. 1 wzoru umowy wynagrodzenie wykonawcy z tytułu wykonywania umowy będzie
obliczane
według cen jednostkowych. Należy podkreślić, iż każdy wykonawca podejmujący
decyzję o wzięciu udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego obowiązany
jest do dokonania prawidłowej i rzetelnej wyceny swojej oferty. Wykonawca musi mieć na
uwadze to, iż w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia może zostać wezwany przez
zamawiającego do przedstawienia wyjaśnień (wraz z dowodami) dotyczących zaoferowanej
ceny. Takie
wyjaśnienia mogą dotyczyć całkowitej ceny lub kosztu oferty jak i ich istotnych
części składowych, za które należy między innymi uznać ceny jednostkowe według których
będzie obliczane wynagrodzenie wykonawcy. Nieudzielenie wystarczająco konkretnych
i kompletnych
wyjaśnień będzie skutkowało odrzuceniem oferty. Odnosząc się do
argumentacji przedstawionej w
wyjaśnieniach przystępującego trzeba zauważyć, iż
wykonawca nie ma obowiązku zatrudniania pracowników odrębnie dla poszczególnych usług
składających się na przedmiot zamówienia. Obowiązkiem wykonawcy jest jednak
przedstawienie wyczerpujących wyjaśnień zaoferowanej ceny, w tym w odniesieniu do jej
istotnej części składowej. W niniejszej sprawie przystępujący nie tylko nie wyjaśnił w jaki
sposób kalkulował cenę jednostkową będącą istotną częścią składową ceny oferty, według
której obliczane będzie wynagrodzenie, lecz wręcz w ramach wyjaśnień oświadczył, iż takiej
odrębnej kalkulacji w ogóle nie dokonywał.
Natomiast za niepotwierdzony Izba uznała zarzut dotyczycący zaniechania odrzucenia oferty
przystępującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp. W ocenie składu orzekającego
Izby odwołujący nie udowodnił, iż doszło do podnoszonej przez niego manipulacji cenowej
polegającej na zaniżeniu ceny za usługi objęte wyższą stawką podatku VAT i zawyżeniu ceny
za usługi objęte niższą stawką podatku VAT. Opieranie ww. wniosku wyłącznie na
stwierdzeniu zaniżenia jednej z cen jednostkowych jest niewystarczające – stanowi jedynie
przypuszczenie, iż zaniżenie jednej z cen zostało zrekompensowane zawyżeniem innej ceny
jednostkowej objętej niższą stawką podatku VAT. Okoliczność ta nie została przez
odwołującego wykazana, natomiast w ramach pierwszego zarzutu odwołujący wręcz twierdził,
iż „Brak skalkulowania wszystkich kosztów (co zostało szeroko opisane powyżej), brak
przedstawienia kalkulacji kosztów, założony poziom ceny jednostkowej przez Wykonawcę,
spowoduje poszukiwanie na etapie realizacji zamówienia „oszczędności” kosztem jakości
świadczonej usługi a nawet konieczności zaprzestania wykonywania umowy.” Skuteczne
podniesienie zarzutu zaniechania odrzucenia
oferty, której złożenie stanowiło czyn nieuczciwej
konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, wymaga
wykazania ziszczenia się wszystkich przesłanek zastosowania tej podstawy odrzucenia oferty
wykonawcy, co w niniejszej sprawie nie miało miejsce i w konsekwencji w tym zakresie
odwołanie nie podlegało uwzględnieniu.
Bio
rąc pod uwagę powyższe Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp
oraz
§ 3 pkt 1 i 2 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca
2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972), stosownie
do wyniku postępowania, uznając, iż w przeważającym stopniu stroną „wygrywającą” jest
odwołujący. W związku z powyższym Izba zasądziła od zamawiającego na rzecz
odwołującego kwotę 19.320,46 zł stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione
z tytułu wpisu od odwołania (15.000 zł), wynagrodzenia pełnomocnika (3.600 zł - na podstawie
złożonego rachunku) oraz dojazdu na posiedzenie i rozprawę (720,46 zł - na podstawie
złożonego spisu kosztów, stosując posiłkowo przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury
z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu
kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów
niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. z 2002 r., poz. 271, ze zm.). Na konieczność
posiłkowego stosowania w tym zakresie przepisów ww. rozporządzenia wskazuje się w
orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej oraz orzecznictwie sądowym - np. wyrok Sądu
Okr
ęgowego w Koszalinie z dnia z dnia 23 czerwca 2017 r. (sygn. akt VII Ca 338/17).
Przewodniczący: …..……………………………