Sygn. akt: KIO 2216/19
WYROK
z dnia 14 listopada 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Izabela Niedziałek-Bujak
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2019 r. w Warszawie
odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej w dniu 31 października 2019 r. przez
Odwołującego – CA Consulting Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy Al.
Jerozolimskich 81 (02-001 Warszawa)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Urząd Zamówień Publicznych, ul.
Postępu 17a (02-676 Warszawa)
orzeka:
Oddala odwołanie.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża Odwołującego – CA Consulting S.A. z
siedzibą w Warszawie i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
00 zł 00 gr. (słownie: piętnaście tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez
Odwołującego CA Consulting S.A. z siedzibą w Warszawie tytułem wpisu od odwołania;
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
………………………………
str. 2
Sygn. akt: KIO 2216/19
U z a s a d n i e n i e
W postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego przez Zamawiającego –
Urząd Zamówień Publicznych na budowę Platformy e-Zamówienia oraz usługi Inżyniera
Kontraktu (nr
postępowania: III/2019), ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 17.09.2019 r., S 179-436540, wobec
czynności unieważnienia
postępowania na część II zamówienia, CA Consulting S.A. z siedzibą w Warszawie (dalej
jako Odwołujący), wniósł w dniu 31 października 2019r. odwołanie do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej (sygn. akt KIO 2216/19).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów ustawy Pzp, tj.:
1) art.
93 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp poprzez unieważnienie postępowania
ze względu na to, iż cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia pomimo, iż:
zamawiający – jak wynika z informacji o unieważnieniu tej części zamówienia –
całkowicie pominął kwestię możliwości zwiększenia kwoty przeznaczonej na
sfina
nsowanie zamówienia;
zamawiający w należyty sposób nie przeanalizował stanu faktycznego i prawnego pod
kątem tego, czy możliwe jest zwiększenie tej kwoty;
prawidłowa analiza stanu faktycznego i prawnego prowadzi do konkluzji, iż na tym etapie
postępowania stwierdzenie o braku możliwości zwiększenia tej kwoty nie ma podstaw, a
także że Zamawiający może dysponować środkami prawnymi, które pozwolą mu na
podjęcie działań w celu zwiększenia tej kwoty;
2) art. 92 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 93 ust. 3 w zw. z art. 8 ust. 1 Ustawy Pzp poprzez de facto
brak uzasadnienia unieważnienia postępowania w części II zamówienia, o której mowa w
art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp, gdyż treść informacji o unieważnieniu postępowania
sprowadza się do lapidarnego stwierdzenia, iż Kwotą, którą Zamawiający zamierzał
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia podana bezpośrednio przez otwarciem ofert
to 1.968.000 zł, natomiast cena jedynej złożonej oferty w tej części postępowania to
2.639.229,45 zł – zatem informacja ta w ogóle nie odnosi się do dalszej części przesłanki
unieważnienia postępowania wynikającej z tego przepisu, tzn. do braku możliwości
zwiększenia kwoty przeznaczonej na sfinansowanie.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania, nakazanie Zamawiającemu unieważnienia
czynności unieważnienia postępowania w części II zamówienia.
str. 3
Uzasadnienie faktyczne i prawne.
W uzasadnieniu Odwołujący wskazał na kwotę środków, jaką Zamawiający podał przy
otwarciu ofert na część I – 21.612.031,00 zł brutto oraz część II – 1.968.000,00 zł brutto oraz
wartość ofert złożonych na część I (11.989.700,oo zł brutto, 23.496.690,00 zł brutto oraz
28.167.000,00 zł brutto). Zakładając, iż wybrana zostanie oferta najtańsza, Zamawiającemu
pozostaną środki, które mógłby przeznaczyć na sfinansowanie części II zamówienia, w której
złożona oferta przekracza środki o 671.229,45 zł brutto.
Okoliczność ta, w ocenie Odwołującego wskazuje, iż nie było podstaw do unieważnienia
postępowania na część II zamówienia, gdyż Zamawiający może posiadać możliwość
zwiększenia środków na sfinansowanie tej części. Ponieważ obie części są ze sobą
powiązane i konieczne jest zapewnienie udziału doradcy przy części I zamówienia,
Zamawiający może przesunąć środki z części I na część II zamówienia. potwierdza to wzór
umowy
– porozumienia o dofinansowaniu (§ 18 ust. 3 pkt 2). W opinii Odwołującego
Zamawiający zobowiązany był do podjęcia próby zwiększenia kwoty, którą zamierza
przeznaczyć na realizację zamówienia, a unieważnienie postępowania jest możliwe po
wykazaniu przez Zamawiającego, że zwiększenie to jest niemożliwe. Ponieważ Zamawiający
nie wykazał, że nie może zwiększyć kwoty na sfinansowanie części II zamówienia i nie
podjął próby zwiększenia środków, należy uznać, iż unieważnienie postępowania na
podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 Usta
wy było niezasadne.
Zamawiający w piśmie z dnia 8.11.2019r, złożonym do akt sprawy w dniu 12.11.2019 r.
złożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o jego oddalenie.
Zamawiający wskazał, iż składając oświadczenie przy otwarciu ofert co do wysokości
środków, jakie zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, złożył zobowiązanie do
przyjęcia oferty najkorzystniejszej pod warunkiem, że zaoferowana cena nie przekroczy
podanej wysokości środków. Oznacza to, że nie miał obowiązku przyjęcia oferty droższej,
chyba że samodzielnie zdecydowałby o podwyższeniu kwoty. Decyzja ta stanowi jego
uprawnienie, a celem postępowania nie jest nabycie zamówienia za wszelką cenę. Nie ma
podstaw
do zobowiązania Zamawiającego każdorazowo, gdy oferta przekroczy środki do
analizy możliwości finansowych. Odstępstwo od kwoty założonej na sfinansowanie
zamówienia stanowi odstępstwo, a nie zasadę wydatkowania środków. Zamawiający nie ma
obowiązku poszukiwania dodatkowych środków ponad te, które pierwotnie zabezpieczył.
Zamawiający po analizie stanu faktycznego, jaki powstał w postępowaniu na część II
zamówienia nie podjął decyzji o zwiększeniu środków i unieważnił w tej części
postępowanie. Zamawiający nie miał podstaw do przesunięcia środków, jakie zabezpieczył
na sfinansowanie części I zamówienia, gdyż nie uzyskał jeszcze oszczędności. W ocenie
str. 4
Zamawiającego uzasadnienie czynności, jakie otrzymał Odwołujący, będący jedynym
wykonawcą, który złożył ofertę na część II zamówienia, zawiera wszystkie wymagane
informacje, co wyczerpuje wskazanie o
koliczności i podstawy prawnej unieważnienia
postępowania. Elementem tego uzasadnienia nie musiało być wskazanie na brak możliwości
zwiększenia środków i przedstawienie w tym zakresie obiektywnych podstaw. Udział
Inżyniera Kontraktu w części I zamówienia nie ma bezpośredniego wpływu na jego realizację
i ma charakter pomocniczy. Nie wchodzi w zakres usługi zaprojektowania, budowy i
wdrożenia Platformy e-Zamówienia.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania odwołania zastosowanie znajdowały przepisy ustawy Prawo zamówień
publicznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, (Dz.
U. z 2019 r., poz. 1843), w brzmieniu po nowelizacji
dokonanej ustawą z dnia 22 czerwca
2016 r. o zmianie ustawy
– Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U.2016.1020), zwanej dalej „Ustawą”.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana była do
weryfikacji spełnienia przesłanek z art. 179 ust. 1 Ustawy, tj. istnienia po stronie
Odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody w
wyniku kwestionowanej czynności Zamawiającego, jaką było unieważnienie postępowania.
Oceny tej należało dokonać z uwzględnieniem sytuacji faktycznej, jaka istniała w momencie
składania odwołania, a która wynikała z braku wskazania oferty Odwołującego jako
najkorzystniejszej.
Nie przesądzając o zasadności zarzutów Izba zobowiązana była przyjąć
stan hipotetyczny wynikający z wniosków Odwołującego - o braku wykazania spełnienia
przesłanki do unieważnienia postępowania, o której mowa w art. 93 ust. 1 pkt 4 Ustawy.
Uwzględniając powyższe Izba uznała, iż czynność stanowiąca przedmiot zarzutu prowadziła
do braku możliwości zawarcia umowy z Odwołującym. Izba uznała, iż odwołanie służyć ma
ochronie interesów wykonawcy w postępowaniu, przede wszystkim przez usunięcie
niekorzystnej
decyzji o unieważnieniu postępowaniu.
Mając powyższe na uwadze, Izba uznała, iż spełnione zostały przesłanki z art. 179 ust. 1
Ustawy.
W świetle przedstawionych stanowisk oraz analizy dokumentacji postępowania Izba uznała,
iż odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Zamawiający prowadzi postępowanie, w którym przedmiot zamówienia podzielony została
na część I i II. Termin realizacji części II zamówienia został określony datą do 15 lipca 2022
str. 5
r., z zastrzeżeniem iż realizacja zamówienia jest związana z realizacją fazy I umowy. Na
część II zamówienia ofertę złożył tylko Odwołujący oferując cenę 2.639.229,45 zł, tj. kwotę o
671.229,45 zł wyższą od kwoty, jaką Zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie
zamówienia (1.968.000,00 zł.).
W dniu 21.10.2019 r.
Zamawiający unieważnił postępowanie na część II zamówienia na
podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 Ustawy wskazując w uzasadnieniu, iż:
W postępowaniu w zakresie części II wpłynęła jedna oferta, której cena przewyższa kwotę jaką
Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Kwota, którą Zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia podana bezpośrednio
przed otwarciem ofert to 1 968 000 zł, natomiast cena jedynej złożonej oferty w tej części
postępowania to 2 639 229,45 zł.
Rozpoznając odwołanie Izba stanęła przed koniecznością rozstrzygnięcia kwestii prawnej,
jaka
powstała na tle zastosowania normy ujętej w przepisie art. 93 ust. 1 pkt 4 Ustawy, tj. czy
dla ziszczenia się przesłanki do unieważnienia postępowania konieczne jest wykazanie
przez Zamawiającego, iż nie miał możliwości pozyskania dodatkowych środków, ponad
kwotę podaną przy otwarciu ofert, co pozwoliłoby na wybór oferty przekraczającej,
przewidziane w momencie ogłoszenia postępowania, środki na sfinansowanie zamówienia.
W ocenie składu orzekającego, przepis art. 93 ust. 1 pkt 4 Ustawy powinien był
interpretowany w taki sposób, iż pierwsza część normy w której mowa jest o cenie
najkorzystniejszej oferty lub ofercie z najniższą ceną przewyższającą kwotę, którą
zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia – określa przesłanki do
unieważnienia postępowania. Druga część po słowach „chyba że” ustala warunek, pod jakim
możliwe jest dalsze prowadzenie przez zamawiającego postępowania pomimo wystąpienia
wcześniej opisanych przesłanek. Inaczej mówiąc, ustawodawca wprowadził do przepisu art.
93 ust. 1 pkt 4 Ustawy zapis, który łagodzi kategoryczny nakaz, jaki wynikał z
wcześniejszego brzmienia przepisu, obligującego zamawiającego bezwzględnie do
unieważnienia postępowania, niezależnie od zmiany sytuacji finansowej, która pozwalałaby
na wybór oferty droższej, niż wysokość środków jaką zakładał zamawiający przeznaczyć.
Takie rozumienie przepisu oznacza, iż dla ziszczenia się przesłanki do unieważnienia
postępowania wystarczające jest zaistnienie sytuacji, w której oferta najkorzystniejsza/z
najniższą ceną, przekracza kwotę, jaką zamawiający zamierzał przeznaczyć na
sf
inansowanie zamówienia. Skład orzekający w całości podziela pogląd prezentowany w
części orzeczeń (przywołanych w odpowiedzi na odwołanie), iż możliwość zwiększenia
kwoty środków na sfinansowania zamówienia dotyczy sfery dyspozycyjnej pozostawionej
zamawia
jącemu. Decyzja ta wymaga zachowania przejrzystości, stąd dla odstąpienia od
obowiązku unieważnienia postępowania zamawiający zobowiązany jest wykazać w
str. 6
protokole, iż taka możliwość wystąpiła. Nie jest natomiast prawidłowe, wywodzenie z tego
przepisu obowi
ązku wykazania przez zamawiającego braku możliwości zwiększenia kwoty
ponad podaną przy otwarciu ofert wysokość środków przeznaczonych na sfinansowanie
zamówienia. Skoro obowiązkiem zamawiającego jest wskazanie przy otwarciu ofert kwoty
środków, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, to należy uznać, iż
środki te jako zabezpieczone w budżecie na realizację inwestycji, pozwolą na udzielenie
zamówienia. Zamawiający nie może dowolnie ograniczać tej kwoty, co mogłoby spotkać się
z zarzutem działania naruszającego zasady postępowania. Ustawodawca nie nałożył przy
tym na zamawiającego obowiązku „poszukiwania” dodatkowych środków, gdyby te
zabezpieczone w momencie wszczęcia postępowania okazały się niedostateczne. W tej
sytuacji nie ma podstaw do fo
rmułowania nakazu uzasadnienia przyczyn, które
uniemożliwiają zamawiającemu przeznaczenie dodatkowych kwot na zakup przedmiotu
zamówienia. Mając na uwadze powyższe Izba uznała tezy Odwołującego o braku właściwej
analizy prawnej, za gołosłowne.
Niezależnie od powyższego Izba uznała, iż okoliczności faktyczne sprawy nie wskazywały,
aby możliwość zwiększenia środków rzeczywiście istniała w momencie podejmowania
decyzji o unieważnieniu postępowania. Zasadniczo nie budziło wątpliwości to, że część II
zamówienia dotyczy świadczenia usługi wspierającej proces zaprojektowania, budowy i
wdrożenia e-platformy, co objęte jest częścią I zamówienia. W tym miejscu należy podzielić
pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 23.04.2018 r. sygn. akt
XX
III Ga 1921/17, iż ustawodawca nie usankcjonował jednak, iż podział jednego zamówienia
na części powoduje, iż każda jego część z chwilą podziału staje się odrębnym zamówieniem
– odrębnym bytem. W takim przypadku nie mielibyśmy do czynienia z jednym zamówieniem,
lecz (…) odrębnymi zamówieniami, ale za to jednym ogłoszeniem o zamówieniu czy też
jednym SIWZ. To, że części jednego zamówienia nie mają odrębnego, niezależnego bytu
świadczą zapisy art. 36aa ustawy Pzp.
Stanowisko to należy przeciwstawić poglądowi Zamawiającego przedstawionemu w
odpowiedzi na odwołanie, iż poszczególne części przedmiotowego zamówienia są w istocie
odrębnie kontraktowanymi i finansowanymi zamówieniami, które łączy jedynie tożsame
wszczęcie procedury przetargowej oraz elementy proceduralne. Stanowisko to nie broni się
nie tylko w świetle wskazanego orzeczenia sądu, ale również nie uwzględnia okoliczności, co
do zasady niespornej, iż obie części zamówienia są ze sobą powiązane w ten sposób, iż
część II zamówienia stanowi wsparcie dla części I zamówienia. Jak przyznał sam
Zamawiający bez części I, usługa objęta częścią II zamówienia traci sens. Wskazane przez
Odwołującego zapisy siwz wprost odnoszą się do udziału Inżyniera Kontraktu w pracach
dotyczących budowy e-platformy, stąd tezy Zamawiającego o niezależności obu części nie
str. 7
znalazły uznania. Nie miało to jednak wpływu na ocenę decyzji o unieważnieniu
postępowania.
Jako logicznie spójne Izba przyjęła wyjaśnienia Zamawiającego, iż w momencie
podejmowania decyzji o unieważnieniu postępowania nie mógł on przyjąć, iż wynik
postępowania na część I zamówienia pozwoli uzyskać oszczędności, które następnie można
byłoby przesunąć na sfinansowanie części II zamówienia. Wprawdzie na obecnym etapie
czynności dla części I zamówienia oferta najkorzystniejsza znacząco odbiega w dół od
wartości zamówienia oszacowanej przez Zamawiającego, to nie można obecnie przesądzić,
czy oferta ta zostanie wybrana jako najkorzystniejsza i czy zostanie zawarta na warunkach
tej oferty umowa na zaprojektowanie, budowę i wdrożenie Platformy e-Zamówienia wraz z
usługą nadzoru autorskiego nad eksploatacją Platformy e-Zamówienia w okresie stabilizacji
oraz usługą utrzymania przez okres 12 miesięcy oraz na „Audyt bezpieczeństwa”.
Zamawiający nie mógł pominąć faktu, iż kolejne oferty przekraczały środki przeznaczone na
sfinansowanie zamówienia objętego części I, stąd nie mógł swobodnie dysponować
hipotetyczną nadwyżką, jak wydaje się obecnie możliwa. Faktycznie, bez ustalenia losów
(wyniku) postępowania dla części I nie można przesądzić, czy Zamawiający miałby jakieś
dodatkowe środki na sfinansowanie zamówienia na warunkach wynikających z oferty
Odwołującego.
Nie można również pozostawić bez komentarza stwierdzenia, iż decyzja o zwiększeniu
środków powinna być uzasadniona, a Zamawiający ma prawo do ustalenia, czy przy danych
warunkach rynkowych wybór oferty droższej okaże się korzystny. Zamawiający zobowiązany
jest przestrzegać zasad wydatkowania środków publicznych, tak aby nie narazić się na
zarzut naruszenia dyscypliny finan
sów publicznych. Założenie Odwołującego, iż w każdym
przypadku Zamawiający powinien wykazać, iż nie ma dodatkowych środków, pomija istotną
kwestię racjonalności decyzji o wyborze oferty droższej, niż zakładany próg wydatków
przewidzianych w budżecie Zamawiającego. Ostatecznie decyzji Zamawiającego
pozostawiono możliwość pozyskania (przesunięcia) środków, jeżeli decyzja ta ma racjonalne
podstawy. Stąd sam wniosek o niedostatecznej analizie możliwości finansowania
zamówienia nie mógł decydować o wyniku oceny czynności unieważnienia postępowania.
W świetle powyższego, Izba na podstawie art. 192 ust. 1 Ustawy oddaliła odwołanie.
str. 8
O
kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 oraz
art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5 ust. 4
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972). Izba zaliczyła do kosztów
postępowania wpis wniesiony przez Odwołującego w kwocie 15.000,00 zł.
Przewodniczący: ……………………….